Jaarverslag Natuur- en Milieueducatie en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden. Duurzaamheidscentrum Weizigt, concept 13 juli 2011

Transcriptie

1 Jaarverslag 2010 Natuur- en Milieueducatie en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden Duurzaamheidscentrum Weizigt, concept 13 juli 2011 Versie t.b.v. Drechtstedenbestuur 6 oktober 2011

2 Inhoud BLZ 1. Inleiding/samenvatting 2 2. Duurzaamheidscentrum Weizigt 2 3. Educatief programma Aantallen deelnemers Groen Energie Water 6 4. Communicatie 9 5. Organisatie Conclusie Financiën 11 1

3 1. Inleiding/samenvatting In 2010 zijn de programma s van de gekozen thema s Klimaat/Energie, Water, Groen samen met betrokken partijen verder ontwikkeld. Natuur- en milieueducatie in de Drechtsteden probeert zoveel mogelijk aan te sluiten bij het Drechtstedenbeleid en bij de programma s vanuit Weizigt. De producten van Weizigt en van de natuur en milieuorganisaties in de Drechtsteden zijn via de website digitaal aan de scholen aangeboden. Hierdoor krijgen de scholen een totaal overzicht van het educatieve aanbod en kunnen zo een goede keuze maken. Voor de opzet en de uitvoering van de programma s is samenwerking met de verschillende beleidsterreinen van de gemeenten, maatschappelijke organisaties en bedrijven van groot belang. Veel tijd wordt dan ook besteed aan overleg en het opzetten van netwerken. Waterarrangement Drechtsteden Dit jaar stond in het teken van het waterarrangement Drechtsteden. Voor dit arrangement is voor het jaar 2010 en 2011 een subsidie toegekend door Agentschap NL. Op 23 april is op het educatieve schip de Watervlo het startschot gegeven door de locodijkgraaf van het waterschap Hollandse Delta Dit waterarrangement sluit aan bij het provinciale project STROOM over Klimaatverandering, Energie en Water. Het project is een initiatief van de NME-centra, Hoogheemraadschap Delfland en de provincie Zuid-Holland. Door deze samenwerking worden tijd, geld en middelen op een efficiënte manier ingezet. Het doel is het structureel aanbieden van NME producten door de NME centra te verbeteren, het verkrijgen van bestuurlijk draagvlak en het versterken van de samenwerking met waterpartners en maatschappelijke organisaties. NME Drechtsteden kan niet los gezien worden van landelijke en provinciale ontwikkelingen. NME Drechtsteden volgt de landelijke ontwikkelingen nauwkeurig. 2. Duurzaamheidscentrum Weizigt Een businessplan Weizigt is opgesteld om de komende jaren de visie, ambities en strategie aan te geven. Deze professionaliseringsslag werkt ook door in de aanpak en het programma van Waterzigt op Weizigt Weizigt is de Dordtse en Drechtstedelijke ontmoetingsplek voor duurzaam denken en handelen. Weizigt NMC inspireert en motiveert scholen, wijken, bedrijven en maatschappelijke organisaties in de Drechtsteden om met duurzaamheid aan de slag te gaan. Weizigt NMC wil bij deze groepen hét platform zijn waar duurzaamheid betekenis gegeven en beleefd wordt. Hiervoor wil het top of mind worden (de eerste plek waar de doelgroepen aan denken) als het om duurzaamheid gaat. De missie van Duurzaamheidscentrum Weizigt voor luidt daarom: Weizigt stimuleert duurzaam denken en handelen in de Drechtsteden. 2

4 Scope Weizigt kan niet de hele wereld veranderen. Er is daarom gekozen voor een gerichte scope aan activiteiten, thema s en doelgroepen. De scope van Weizigt staat schematisch in onderstaand figuur: Hoe? -Op bezoek bij Weizigt -Weizigt op locatie -Virtueel platform -Aansluiten bij derden Weizigt realiseert gedragsverandering door het organiseren van ontmoeting en interactie (samen leren, doen en ontdekken) tussen de doelgroepen en binnen de doelgroepen onderling. Weizigt stimuleert samenwerking binnen en tussen de scholen, wijken, maatschappelijke organisaties, bedrijfsleven, de gemeente Dordrecht en Drechtsteden zelf. Weizigt komt naar deze groepen toe en de groepen komen naar Weizigt toe om de interactie tot stand te brengen. Het faciliteren van of aansluiten bij duurzaamheidsinitiatieven van anderen en het uitbouwen van een virtueel platform voor duurzaamheid behoren uitdrukkelijk tot de ambities. Weizigt concentreert zich op educatie, communicatie en recreatie om de missie te realiseren. Het participeren en faciliteren van netwerken en de verhuur van de locatie dragen hieraan ook bij. Omdat duurzaamheid een veelomvattend thema is, zal Weizigt zich focussen op de thema s energie, groen, water en afval. Dit zijn de prioriteitsthema s van de doelgroepen en de speerpunten van het gemeentelijk beleid. Waar in het verleden aan alles een beetje werd bijgedragen, is het nu de ambitie van Weizigt op binnen haar scope een daadwerkelijke gedragsverandering bij bestaande en nieuwe doelgroepen te realiseren. Gezien de beperkte middelen is focus en meerjarige consistentie hiervoor een must. 3. Educatief programma Wat? Educatie, communicatie, recreatie, netwerken ter bevordering van duurzaam denken en handelen gericht op de thema s groen in de stad, energie, afval en water. Voor wie? Scholen, inwoners, wijken, maatschappelijke organisaties en bedrijfsleven in Dordrecht en de Drechtsteden. Het educatief programma voor de Drechtsteden sluit zoveel mogelijk aan bij de beleidsthema s Water, Klimaat en Energie en Groen. Alle scholen in de Drechtsteden krijgen jaarlijks digitaal een educatief programma aangeboden. In dat educatief programma zijn lessen, projecten, leskisten, lespakketten en campagnes die vanuit Duurzaamheidscentrum Weizigt en andere natuur en milieuorganisaties uit de Drechtsteden worden aangeboden, opgenomen. Dit digitale programma wordt extra onder de aandacht gebracht door een schriftelijke uitnodiging met een kort overzicht van het NME programma. Door dit structurele aanbod krijgen de leerkrachten een goed overzicht van het totale aanbod in de Drechtsteden. 3

5 3.1 Aantallen deelnemers Historische perspectief bezoekersaantallen Weizigt Bezoekers Leerlingen, deelnemers Leskisten Kinderfeestjes Stadsboerderij, tuin en Koetshuis netwerk bijeenkomsten etc tot okt De gemiddelden van de belangrijke producten in de periode 2003 tot en met 2008 zijn: 1. Bezoekers boerderij en tuin per jaar 2. Leerlingen (BO & VO) per jaar * De oude boerderij is vanaf 4 oktober 2009 tot en met voorjaar 2011 gesloten vanwege de bouw van de nieuwe Stadsboerderij en de herinrichting van de omgeving. Dit komt tot uiting in de bezoekerscijfers. Na de opening van de nieuwe Stadsboerderij in het voorjaar 2011 verwachten we een grote toename van het aantal bezoekers vanuit de hele Drechtsteden. ** De leskisten worden voor een periode van 14 dagen uitgeleend. In deze periode zijn ca. 4 klassen ( ca. 120 leerlingen) met de materialen aan het werk. De daling van de afname is deels te verklaren uit de beperking van het aanbod. Alleen die leskisten die aansluiten bij de programma s Water, Energie, Afval en Groen zijn in het aanbod gebleven. Het vervoer in de Drechtsteden werkt ook belemmerend. 1 De aantallen van de jaren 2009 en 2010 zijn niet representatief omdat de stadsboerderij in oktober 2009 is gesloten in verband met de nieuwbouw. 4

6 Aantal deelnemers vanuit de Drechtsteden buiten Dordrecht Lessen* School Plaats Aantal Aantal Locatie klassen leerlingen Doe- en ontdektocht Het Kompas Alblasserdam 1 29 Alblasserdam Huis te Kinderdijk Doe- en ontdektocht Beukelmansch Alblasserdam 1 27 Alblasserdam Huis te Kinderdijk ool Doe- en ontdektocht CBS De Boeg Alblasserdam 1 25 Alblasserdam Huis te Kinderdijk Draai je wijzer OBS De Bron Hendrik Ido Weizigt NMC Ambacht Klimaatles Julianaschool Zwijndrecht 2 48 Weizigt NMC Newtons Energie OBS De Bron Hendrik Ido 3 76 Weizigt NMC Experience Ambacht Newtons Energie Het Kompas Alblasserdam 1 33 Weizigt NMC Experience Newtons Energie Julianaschool Zwijndrecht Weizigt NMC Experience Het Klimaat Julianaschool Zwijndrecht 3 78 Weizigt NMC verandert, verander jij ook? *De meeste lessen worden op het terrein van Weizigt NMC uitgevoerd tenzij een andere locatie is vermeld. Leskist School Plaats Bijengeheimen CBS De Wijngaard Hendrik Ido Ambacht Kaarsen maken De Dukdalf Hendrik Ido Ambacht Kikker CBS De Wijngaard Hendrik Ido Ambacht Paddenstoelen 5 t/m 8 De Waterlelie Hendrik Ido Ambacht Bakker De Brug Zwijndrecht Bijengeheimen De Brug Zwijndrecht Bizzy de Bij De Brug Zwijndrecht Thuisdieren De Steenen Kamer Zwijndrecht Kikker De Brug Zwijndrecht Kikker De Kim Zwijndrecht Vlinders 5 t/m 8 Julianaschool Zwijndrecht Aantal deelnemers educatief programma op het educatieve schip De Watervlo School Aantal klassen Aantal leerlingen Plaats De Toermalijn 2 52 Zwijndrecht De Dolfijn 3 45 Zwijndrechjt John.F.Kennedyschool 1 30 Zwijndrecht De Loopplank[ 1 21 Alblasserdam Het Kompas 2 62 Alblasserdam Augustinusschool 1 24 Papendrecht De Dijk 1 14 Papendrecht Kon Beatrixschool 1 25 Papendrecht School Vest 3 72 Dordrecht Alg. publiek 40 Zwijndrecht Alg.publiek 100 Dordrecht 5

7 3.2 Groen Boomfeestdag De jaarlijkse boomfeestdag in maart is in Dordrecht en Zwijndrecht met veel belangstelling georganiseerd en uitgevoerd. In Dordrecht hebben twee scholen met groep 7 en 8 deelgenomen aan het programma van de boomfeestdag. In Zwijndrecht zijn ook twee scholen aan de slag gegaan. Resultaat Twee scholen uit Zwijndrecht met ca 60 leerlingen Twee scholen uit Dordrecht met 60 leerlingen Symposium Meer Biodiversiteit in de Drechtsteden Voorbereidingen zijn getroffen voor de organisatie van een symposium Biodiversiteit voor de Drechtsteden, dat in het voorjaar 2011 gehouden wordt. In samen werking met Weizigt en de Bijenvereniging is een programma opgesteld. Resultaat Een programma met prominente sprekers en een draaiboek 3.3 Energie Energieke Scholen. In Dordrecht is een pilot van het programma Energieke Scholen uitgevoerd. Leerlingen doen zelf onderzoek waar in de school energie bespaard kan worden. Ook meten zij het binnenklimaat met o.a. een CO2-meter. De leerlingen maken op basis van hun bevindingen een plan van aanpak om energie te besparen en presenteren dat aan het gemeentebestuur. In 2010 zijn voorbereidingen getroffen om een met de Zuid-Hollandse NME-centra een gezamenlijke subsidie aan te vragen voor een NME arrangement bij Agentschap NL. Hiervan is specifiek een subsidieaanvraag voor het project Energiek scholen opgenomen. Begin 2011 verwachten we de goedkeuring voor deze subsidieaanvraag. Dit educatieve project wordt aangeboden aan alle scholen van de Drechtsteden. Week van de vooruitgang Een jaarlijkse landelijke actieweek om de duurzame mobiliteit te bevorderen In de gemeente Dordrecht en Zwijndrecht is de Europese mobiliteitsweek georganiseerd. Het Drechtstedenbestuur heeft het verzoek om dit thema regio breed op te pakken niet gehonoreerd. 3.4 Water Waterarrangement Op 23 april heeft de locodijkgraaf A. van Eekhout samen met de kinderen van de basisschool De Toermalijn en in aanwezigheid van de wethouder S. Veerman van Alblasserdam, de heer J. Kuijpers, watermanager RWS en de heer de Roode van de provincie Zuid-Holland het startschort gegeven. Sinds 2002 werken de waterpartners Waterschap Hollandse Delta, Rijkswaterstaat, EVIDES waterbedrijf, de gemeente Dordrecht en Weizigt NMC samen in het project Waterzigt op Weizigt. Een belangrijke succesfactor van dit project is de grote bestuurlijke betrokkenheid in de stuurgroep en de goede samenwerking binnen de projectgroep. Dit is een aanleiding geweest om een subsidie aan te vragen voor het waterarrangement Drechtsteden bij het programmabureau NME van Agentschap NL. oor het verder opzetten en uitvoeren van dit waterarrangement is een subsidie 6

8 toegekend van totaal ,-. De cofinanciering is beschikbaar gesteld uit de reguliere middelen van het project Waterzigt op Weizigt, Duurzaamheidscentrum Weizigt en NME Drechtsteden. Organisatie In 2010 is de organisatiestructuur voor het Waterarrangement versterkt. De stuurgroep van het Waterarrangement is een uitbreiding van de stuurgroep Waterzigt op Weizigt met een bestuurder van de Drechtsteden en mogelijk een vertegenwoordiger van de directie van het voortgezet onderwijs. Het projectteam van Waterzigt op Weizigt wordt versterkt met beleidsambtenaren van het project Wateragenda in de Drechtsteden en van het Delta programma Rijnmond-Drechtsteden. Een klankbordgroep wordt ingesteld om input en feedback te geven op het programma Doelgroep Leerlingen van de basisonderwijs en het voortgezet onderwijs. Inwoners van de Drechtsteden. Doelstellingen 1. Versterking van het bestuurlijk draagvlak bij de Drechtsteden gemeenten en de waterpartners. 2. Versterking, verankering en structurering van het aanbod aan watereducatieve producten en middelen in de Drechtsteden in aansluiting bij het beleid en de vraag van de doelgroep. 3. Het programma Bèta: Water en Techniek voor het VO verder ontwikkelen. 4. Pilotfunctie voor het provinciale programma Stroom. Uiteindelijk doel is het vergroten van de bewustwording van de inwoners van de Drechtsteden met het thema water en de veelzijdigheid daarvan. Onze gezamenlijke opgave in dit waterarrangement is niet zozeer om allerlei nieuwe activiteiten te ontwikkelen, maar juist in kaart te brengen wat verschillende partijen al doen, deze ervaringen delen en bestaande activiteiten met elkaar koppelen en zo versterken. Input en actieve inbreng van betrokken partners is daarom essentieel. Resultaat Een subsidie à ,-van Agentschap NL. Activiteiten Educatieve schip De Watervlo Het educatieve schip De Watervlo lag van 22 t/m 29 april in de Drechtsteden, Zwijndrecht, Papendrecht en Dordrecht, aangemeerd. Dagelijks hebben 2 schoolklassen aan de educatieve ontdektocht op het schip deelgenomen. Resultaat: 300 leerlingen Waterprojecten voor het voortgezet onderwijs Leerlingen van het Da Vinci college HAVO/VWO hebben alle aspecten van water op het eiland van Dordt en het rivierengebied onderzocht. Het Da Vinci college heeft een regionale functie en wordt daarom in het programma van NME Drechtsteden opgenomen. Resultaat Excursie in het wateroverloopgebied van de Merwede: de Noordwaard Bezoek aan de tentoonstelling in het Biesboschmuseum Fietstocht door de Noordwaard en over het eiland van Dordt Wateronderzoek over zowel waterkwaliteit als waterkwantiteit in het buitengebied en de stad 7

9 Presentatie door een waterexpert Afsluitend debat Resultaat: 102 leerlingen Watersponsorloop De Watersponsorloop van de landelijke actie Aqua for All wordt jaarlijks gehouden. In samenwerking met COS ZHZ en de Stichting Simavi is een programma opgezet. Door deelname aan deze loop, waarbij leerlingen 6 km met 6 liter water lopen, worden de leerlingen zich bewust van het belang van goed water in hun leefomgeving en schoon drinkwater. De opbrengst van de actie komt ten goede aan een waterproject van de stichting Simavi. Onthaal en Opbrengst De heer A. van Eekhout, locodijkgraaf van waterschap Hollandse Delta heeft de watersponsorlopers in het Koetshuis groots onthaald. Op ludiek wijze heeft hij samen met de kinderen en het zeepaard Evi, de mascotte van waterbedrijf Evides, het bij elkaar gelopen bedrag bekend gemaakt Er werd maar liefst een bedrag 4742,35 opgehaald voor een waterproject in Kenia. Aqua for All heeft dit bedrag nogmaals verdubbeld zodat totaal 9.484,70 ten goede komt aan het waterproject. Deelnemende scholen Zeven basisscholen met gr. 7 en 8 uit te Drechtsteden hebben deelgenomen aan dit spektakel. De volgende scholen uit de Drechtsteden waren vertegenwoordigd: De Kim/Zwijndrecht, De Rank/Heerjansdam, De Leilinde/Papendrecht, Rehoboth/Groot Ammers, Weizigtschool/Dordrecht en De Boeg/Alblasserdam. Prijswinnaar van de Mascottewedstrijd De leerlingen waren ook uitgedaagd om een aansprekende mascotte te maken die ze tijdens de wandeling meedroegen. De Weizigtschool in Dordrecht maakte de meest ludieke mascotte, een schijtlijster. De school kreeg een reis aangeboden met de waterbus naar het Rotterdamse Maritiem Museum. Resultaat: 300 leerlingen Natuur- en Milieufietstocht rondom Alblasserdam Deze fietstocht met opdrachten is voor groep 7 en 8 van het Primair Onderwijs in Alblasserdam en Papendrecht. Het thema water en natuurbeleving in de directe omgeving van Alblasserdam staat hierbij centraal. Een onderdeel van de fietstocht is een excursie in het Wisboomgemaal te Kinderdijk. Het waterschap Rivierenland verzorgt de rondleiding. Resultaat 85 leerlingen van groep 7 en 8 uit Alblasserdam Waterarrangement Drechtsteden Focus op Bèta In dit project werken 4 scholen VO (Insula college, Stedelijk Dalton Lyceum, Johan de Witt gymnasium uit Dordrecht en Develsteincollege uit Zwijndrecht), TU Delft en Weizigt NMC samen met het doel de Bèta vakken praktischer en aantrekkelijker te maken. Door dit project wordt natuur, techniek en duurzaamheid aan elkaar gekoppeld. Resultaat Wedstrijd technisch ontwerpen voor alle eerste klassen (ca 400 leerlingen) Wedstrijd Ecotopia voor alle tweede klassen (ca 400 leerlingen) De eindwedstrijd waar de 12 beste groepen tegen elkaar uitkwamen, in het Koetshuis Weizigt. 8

10 Duurzaamheidsgame In het Leerpark te Dordrecht hebben leerlingen van het voortgezet onderwijs de Duurzaamheidsgame uitgevoerd. De duurzaamheidsgame heeft als uitgangspunt dat het snel en interactief is en, zoals de naam al aangeeft, uit spelelementen bestaat. Tijdens de Duurzaamheidsgame leren de leerlingen meer over het thema Duurzaamheid en de verschillende facetten (natuur,water, energie, afval etc.). De leerlingen kregen opdrachten in de vorm van een missie. In groepjes gingen zij aan het werk om oplossingen te vinden. De missies bestaan uit o.a. bereken je mondiale voetafdruk, duurzaam speeddaten, ontwerp een cradle to cradle product. Deze inspirerende werkvorm wordt nu voor de tweede keer met enthousiasme uitgevoerd Resultaat: 500 leerlingen 4. Communicatie Jaarlijks wordt een communicatie-overzicht opgesteld. Hierbij worden verschillende middelen ingezet zoals de website van Weizigt en de Drechtstedengemeenten Blikvanger, een digitale nieuwsbrief voor PO en VO RTV Dordt Huis aan huis bladen. Persmomenten Aanleiding datum Omschrijving Boomfeestdag maart Schooljeugd plant een boom op verschillende locaties Watersponsorloop maart Leerlingen PO lopen 6 km met 6 liter water op Wereldwaterdag Focus op Bèta: Technisch ontwerpwedstrijd Ecotopia april en juni Scholieren VO sluiten lessenserie technisch ontwerpwedstrijd af met een wedstrijd in Koetshuis Weizigt Open dag Weizigt mei Activiteiten voor algemeen publiek in de Drechtsteden Educatief jaaraanbod eind mei Het educatief jaaraanbod voor het primair onderwijs en het voortgezet onderwijs wordt via de website digitaal aangeboden 9

11 5. Organisatie organisatiestructuur Voor het creëren van meer draagvlak en het benutten van de kansen is de organisatiestructuur versterkt. De werkgroep bestaat uit beleidsmedewerkers van de Drechtsteden-gemeenten en medewerkers van Weizigt. Deze werkgroep bereidt het meerjarenplan, het werkplan en jaarverslag voor. Daarna wordt het concept voorgelegd aan het ambtelijke overleg Groen, Water en Milieu. Vervolgens wordt het ter advisering aangeboden aan het Portefeuillehoudersoverleg, fysiek en ter instemming resp. ter kennisname (jaarverslag 2009) aan het Drechtstedenbestuur. De natuur- en milieuorganisaties zijn betrokken bij de verdere uitwerking en uitvoering van het programma. Vacature werkgroep Vanuit Papendrecht is het afgelopen jaar een vacature ontstaan. Tot heden is deze vacature nog niet opgevuld. Werkgroep Mevr. L. Bergenhenegouwen directeur, Weizigt Duurzaamheid Mevr. M. Epema regio coördinator Drechtsteden Dhr. N. Termote Hendrik-Ido-Ambacht Mevr. Ch. Dashveld Zwijndrecht tot 1 juli 2010 Mevr. B. Bouman Alblasserdam Vacature Papendrecht 6. Conclusie Totaal aantal deelnemers aan de georganiseerde activiteiten blijft stabiel. De reikwijdte wordt steeds gevarieerder in aansluiting bij de behoeften van de doelgroep en aansluiting bij de beleidsthema s in de Drechtsteden wordt steeds belangrijker. De betrokkenheid van de gemeenten door o.a. deelname aan de werkgroep blijft van groot belang om de aansluiting bij de beleidsthema s te kunnen realiseren. NME Drechtsteden heeft hierin een stimulerende rol. De samenwerking binnen de provincie Zuid Holland met de NME centra en de provincie biedt een grote kans voor extra financiële middelen door een subsidieaanvraag voor een NME arrangement bij programmabureau NME van Agentschap NL. 10

12 7. Financiën Programma Uren Gesubsidieerde uren Energie 100 uur Water 330 uur 120 uur Groen 131 uur Communicatie PR 80 uur Totaal 641 uur 120 uur Begroot was 636 uur NME Drechtsteden 120 uur à 80, ,- van het Waterarrangement Drechtsteden Een lichte overschrijding wordt binnen Duurzaamheidscentrum Weizigt opgevangen. De deelnemende Drechtstedengemeenten (Dordrecht, Hendrik-Ido-Ambacht, Zwijndrecht, Alblasserdam en Papendrecht) hebben voor NME 0,22 per inwoner bijgedragen, in totaal ,- Van dit bedrag is 7.720,- voor middelen beschikbaar. Het overige bedrag is inzetbaar voor uren. Door het gezamenlijk ontwikkelen en efficiënt inzetten van de producten binnen de thema s van het programma van Weizigt NMC zijn we binnen het budget gebleven. Financiering door derden Naast het budget vanuit de Drechtsteden kijken we naar mogelijkheden van extra financiering door partners en andere overheden. Door de inzet van een deel van het budget van NME Drechtsteden, Weizigt NMC en de partners als cofinanciering, is dit jaar een subsidie van ,- toegekend door Agentschap NL voor een Waterarrangement Drechtsteden. 11