Leren hoe het werkt (begrijpen)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Leren hoe het werkt (begrijpen)"

Transcriptie

1 Afval (inhoudelijke focus) () Kleine beestjes Angst wegnemen Afval sorteren Cirkels Paddenstoelen Afvalgedrag waarnemen Kleine beestjes en wat eten ze? Afvalgedrag Afvalscheiding Wat leeft er in de composthoop? Paddenstoelen hoe het Kringloop in de natuur Grijze kringloop Hoe werkt een composthoop. Afvalscheiding Grondstoffen Materialen Paddenstoelen zien van relaties en samenhang Afvalgedrag en afvalverwerking Afvalscheiding Recycling Afvalpreventie Koopgedrag Relatie tussen aankoop hier en gevolgen elders op de wereld. omgaan, in andere Afval Kabouterles Kleine beestjesles Ontdekdoos metalen Leskist natuur om de school Leskist Pieter de Pier Leskist papier Herfstles/kabouterles Kleine beestjesles Ontdekdoos metalen Leskist Natuur om de school Leskist Pieter de Pier Leskist papier Paddenstoelenles i.s.m. Heemtuin Leskist papier Lestentoonstelling: Afval of grondstof? Leskist papier te schaffen/ te reviseren: Een plek voor een composthoopmet infobord: Een plek voor een composthoop. c.q. grote glazenbak waarin het verteringsproces te volgen is. Experimenteerles met verschillende afvalsoorten. Programma met een koppeling naar een bezoek aan de AVR. Leskoffer/pakket :Sarah s Wereld Experimenteerles met verschillende afvalsoorten. Programma met een koppeling naar een bezoek aan de AVR. Onderdeel van de Milieutour

2 Biodiversiteit: Instandhouding en voortbestaan soorten en hun biotopen. te schaffen: () Er zijn veel verschillende soorten met ieder zijn eigen kenmerken. Monkie. Kareltje Kikker Leskist Natuur om de school. Kabouterles - Set met strandvondsten - Verzameling zaden, eieren, nesten, etc Opgezette dieren en modellen van schimmels en dieren waarnemen Er zijn veel verschillende soorten met ieder zijn eigen kenmerken. Kareltje Kikker Herfstles - Set met strandvondsten - Verzameling zaden, eieren, nesten, etc Les die de veelzijdigheid van de natuur belicht. Opgezette dieren en modellen van schimmels en dieren hoe het Verbanden tussen de soorten onderling en hun omgeving. Slootjesles. Bijenles Plantenles Insectenles Reptielen & amfibieën les Lespakket: Wonderweb Leskist bijen Leskist: De Kluts kwijt - Set met strandvondsten - Verzameling zaden, eieren, nesten, schedels Opgezette dieren en modellen van schimmels en dieren zien van relaties Verbanden tussen de soorten onderling en hun omgeving. Relatie tussen mijn gedrag en andere diersoorten. Les waterdieren en waterkwaliteit. Bomenles - Set met strandvondsten - Verzameling zaden, eieren, nesten, schedels - Veldwerkkisten - Natuurspeurtocht Schollebos Les over het landschap langs de s-gravenweg. Project: Natuur- /landschapsbeheer Een les over Darwin en/ of biodiversiteit op straat. Opgezette dieren en modellen van schimmels en dieren Onderbouw VO omgaan, interpreteren en het zien van Les over het landschap langs de s-gravenweg. Project: Natuur- /landschapsbeheer Een les over Darwin en/ of biodiversiteit op straat. Opgezette dieren en modellen van schimmels en dieren

3 Water = water dat wij verbruiken en water in de sloot. () Water als verschijnsel Begrippen rond water: drijven/zinken Nat droog Water en waar komt het voor. Is water uit de kraan het zelfde als uit de sloot? Spettertje Kareltje Kikker stipt het zijdelings aan. Ontdekdozen: -water -bellen blazen waarnemen Water en wat leeft er in en op het water. Wat doe jij met water? Hygiëne Diertjes onder water. Waterverbruik/ veel weinig. Water wat nu? Moet in revisie. Ontdekdozen: -water -bellen blazen hoe het Water Waar komt ons drinkwater vandaan? Wat is daarvoor nodig? Wat gebeurt er met het drinkwater als wij het gebruikt hebben? Waterkwaliteit en waterzuivering. Geen op terrein van waterverbruik. Slootjesles zien van relaties Water voor nu en voor later. Wat komt ons drinkwater vandaan? Hoeveel drinkwater verbruiken wij? Wat is daar voor nodig? Drinkwater hier en daar. Het hoogheemraadschap en droge voeten. Waterverontreiniging hoe te herkennen. Eutrofiering. Geen op terrein van waterverbruik. Les waterdieren en waterkwaliteit. Veldwerkkist water gaat vooral in op biologie van het water. Onderbouw VO Klas H/V omgaan, interpreteren en het zien van Geen Geen Nog verder te ontwikkelen Les en/of lespakket over leven in het water. Les over waterverbruik reviseren. Excursie Waterzuivering Les over waterkwantiteit Les over water hier en daar. Lessen in combi met Watervlo. Excursie Waterzuivering Lesopstelling van Weizigt Water op rapport Watervlo van St. Reinwater

4 Voedsel () Wat is er nodig voor iets op je bordje ligt en waar komt het vandaan? waarnemen Wat is er nodig voor iets op je bordje ligt en waar komt het vandaan en waar zit het in? hoe het Wat is er nodig voor iets op je bord ligt; waar komt het vandaan en waar zit het in en via welk proces. zien van relaties Waar komt ons voedsel; vandaan? En wat is er nodig om dat te produceren? Dieren welzijn. Milieuproblemen en maatschappelijke problemen zoals armoede in de derde wereld die daarmee samenhangen. Onderbouw VO Klas H/V omgaan, interpreteren en het zien van Les: Alles voor een pannenkoek (Benodigd: dieren van kinderboerderij die alle producten leveren.) Les: Melkles Benodigd: koe en geit met kalf en lam Leskist kaasmaken Bijenles Leskist Bijen (Benodigd: Uitstapje naar bijenstal op kiboe.) Leskist kaasmaken Geen Onderdeel Milieutour Geen Nog verder te ontwikkelen Les overleven in de prehistorie Nieuwe plek om de les te kunnen verzorgen. Plek voor een veldoven, vuurplaats, I.s.m. wereldwinkel een les op het cnme en in de winkel Uitwerking Sarah in de gemeente.

5 Weer en Klimaat Weersverschijnselen Seizoenen Klimaat (versterkt)broeikaseffect en klimaatverandering () (Buiten het weer en de seizoenen waarnemen en ervaren. Spelvormen) waarnemen (Buiten het weer en de seizoenen waarnemen en kennen. Benoemen) hoe het ( hoe weer, seizoenen en klimaat werken en wat het broeikaseffect is.) zien van relaties ( wat het versterkt broeikaseffect is en wat de relatie is met menselijk handelen.) omgaan, Kabouterpad/ lenteles (Spettertje specifiek voor retentie regenwater) Lessen die meer focussen op het seizoen Nog nader te onderzoeken Herfstles/lenteles Lessen die meer focussen op het seizoen Nog nader te onderzoeken. Leskist het Weer. De weerkaart waarmee ll. Voor de klas een weekoverzicht bijhouden hoe het weer per dag is geweest. Les op het centrum om weersaspecten en hun invloed op het dagelijks leven te ervaren. Les energie en klimaat Lesproject de Knop om. Nog geen EnergiekeScholen Codename Future Green Dream District Nog geen

6 Energie Bronnen en opwekking (fossiel en duurzaam) () Ervaren begrippenkader m.b.t. elementen van energie/ warmte de zon waarnemen Ervaren begrippenkader m.b.t. elementen van energie/ warmte de zon en kunnen deze benoemen. hoe het Kinderen weten waar energie vandaan komt en waar het in huis gebruikt wordt. zien van relaties omgaan, Uitleen: Lespakket Natuurlijke Energie van Nuon Energieles voor de onderbouw: Uitleen: Lespakket Natuurlijke Energie van Nuon Uitleen: Lespakket Natuurlijke Energie van Nuon Les energie Leskist Energie (Pandora) Nog geen Nog geen Losse materialen waarmee kinderen zonne-energie, windenergie en waterkracht kunnen ervaren. Verder onderzoek Aantal instructie-dvd s Verder onderzoek Verder onderzoek EnergiekeScholen Codename Future Green Dream District

7 Energiegebruik Besparing Consumeren Voetafdruk Mobiliteit () waarnemen hoe het zien van relaties omgaan, Groene voetstappen Groene voetstappen Groene voetstappen Groene voetstappen Nog geen Nog geen EnergiekeScholen Codename Future Green Dream District

Inschrijfformulier

Inschrijfformulier Beste leerkracht, Inschrijfformulier 2015-2016 Voor aanvragen van Natuur en Milieu Educatie lessen en leskisten van en Voor het schooljaar 2015-2016 kunt u weer een keuze maken uit een rijk aanbod van

Nadere informatie

Overzicht NME aanbod

Overzicht NME aanbod Overzicht NME aanbod 2017-2018 Van en Brede School Gouda Kijk op wwwnatuurenmilieupuntnl voor informatie over de en Heeft u uw keuzes gemaakt? Reserveer direct op natuurenmilieupuntnl door hier te klikken

Nadere informatie

groep aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli

groep aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli Lesaanbod 2018-2019 Bokkesprong Les groep aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli Alles voor een Pannenkoek 1/2 X X Wauw 't leeft 1/2 X X Melk 3/4 X X X In de sloot, uit de sloot 3/4 X X Amfibieën

Nadere informatie

groep aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli

groep aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli Lesaanbod 2018-2019 Wilgenhof Les Alles voor een pannenkoek 1/2 X X X groep aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli Beestenboel 1/2 X X X Melk 3/4 X X In de sloot, uit de sloot 3/4 X X X Amfibieën

Nadere informatie

Leerdoelen en kerndoelen

Leerdoelen en kerndoelen Leerdoelen en kerndoelen De leerdoelen in de leerlijn vallen in het leerdomein Oriëntatie op jezelf en de wereld. Naast de gebruikelijke natuur en milieukerndoelen (kerndoelen 39, 40 en 41) zijn ook de

Nadere informatie

Wilgenhof. Lesaanbod

Wilgenhof. Lesaanbod Lesaanbod 2016-2017 Wilgenhof Les groep aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli Alles voor een pannenkoek 1/2 X X Beestenboel 1/2 X X X Melk 3/4 X X In de sloot, uit de sloot 3/4 X X X Amfibieën

Nadere informatie

Blijde Wei. Lesaanbod

Blijde Wei. Lesaanbod Lesaanbod 2017-2018 Blijde Wei Les groep aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli Alles voor een pannenkoek 1/2 X X Wauw, het leeft 1/2 X X Beschuit met muisjes 3/4 X X Melk 3/4 X X X Knaagdieren

Nadere informatie

groep aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli

groep aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli Lesaanbod 2016-2017 Bokkesprong Les groep aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli Kleine beestjes 1/2 X X X Alles voor een pannenkoek 1/2 X X Melk 3/4 X X X In de sloot, uit de sloot 3/4 X X

Nadere informatie

Leskisten Natuur. adres Duinvlietweg 6 4356 ND Oostkapelle 0118-588088 www.terramaris.nl

Leskisten Natuur. adres Duinvlietweg 6 4356 ND Oostkapelle 0118-588088 www.terramaris.nl Leskisten Natuur &Milieu Educatie 2013-2014 adres Duinvlietweg 6 4356 ND Oostkapelle 0118-588088 www.terramaris.nl info Nicole Vermorken bereikbaar dinsdag en vrijdag tussen 9-17 uur reserveren nvermorken@terramaris.nl

Nadere informatie

Overzicht NME aanbod

Overzicht NME aanbod Overzicht NME aanbod 2018-2019 Van CNME de Zwanebloem en Brede School Gouda Kijk op wwwnatuurenmilieupuntnl voor informatie over de en Heeft u uw keuzes gemaakt? Reserveer direct op natuurenmilieupuntnl

Nadere informatie

De Boer op! Bodemdiertjes

De Boer op! Bodemdiertjes Bodemdiertjes De Boer op! Middenbouw Op ontdekking in de natuur en opdrachtjes uitvoeren in de klas of in de buurt van de school. Je kunt direct aan de slag met het materiaal uit deze leskisten. De leskist,

Nadere informatie

Aanbod NME voorjaar 2014

Aanbod NME voorjaar 2014 Aanbod NME voorjaar 2014 Natuur- en milieueducatie (NME) Heemtuin Muntendam biedt een aanvulling op het reguliere schoolprogramma. We richten ons in de lessen vooral op zaken die in de klas minder snel

Nadere informatie

Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid

Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid Leerkrachtinformatie Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid Lesduur: 30 minuten (zelfstandig) DOEL De leerlingen weten wat de gevolgen zijn van energie verbruik. De leerlingen weten wat duurzaamheid is. De leerlingen

Nadere informatie

Centrum voor Natuur- & Milieueducatie. De Hooiberg. Jaarprogramma Basisonderwijs

Centrum voor Natuur- & Milieueducatie. De Hooiberg. Jaarprogramma Basisonderwijs Centrum voor Natuur- & Milieueducatie De Hooiberg Jaarprogramma Basisonderwijs 2012-2013 2 Centrum voor Natuur- en Milieueducatie De Hooiberg Jaarprogramma Basisonderwijs 2012-2013 Centrum voor Natuur-

Nadere informatie

Producten Milieueducatie op

Producten Milieueducatie op Producten Milieueducatie op www.denhaag.nl/jaarprogramma 1/2 Deze lijst helpt u bij het kiezen van de gewenste producten. Via de website www.denhaag.nl/jaarprogramma kunt u zich inschrijven met behulp

Nadere informatie

Waar halen wij onze grondstoffen vandaan

Waar halen wij onze grondstoffen vandaan Waar halen wij onze grondstoffen vandaan Bezoek VNO NCW 15 mei 2012 aan Smink Groep Jan Robert van Veen Environmental Consultancy Group B.V. www.envigroup.nl Environmental Consultancy Group B.V. Bureau

Nadere informatie

Schooljaar 2015-2016

Schooljaar 2015-2016 Schooljaar 2015-2016 NME aanbod Regio Les Met de GPS het bos in van basisschool het Kompas De Groene Belevenis Hamersveldseweg 105-107 3833 GM Leusden 033-3034940 info@degroenebelevenis.nl www.degroenebelevenis.nl

Nadere informatie

Producten Milieueducatie op

Producten Milieueducatie op Producten Milieueducatie op www.denhaag.nl/jaarprogramma 1/2 Deze lijst helpt u bij het kiezen van de gewenste producten. Via de website www.denhaag.nl/jaarprogramma kunt u zich inschrijven met behulp

Nadere informatie

Coördinator en contactpersoon Suze Hörchner, ,

Coördinator en contactpersoon Suze Hörchner, , IVN-a fdeling Veen endaal - Rhenen M ediatheek / NM E -centru m Karel Fabritiusstraat 3 3904 TG VEENENDAAL 0318 589 555 (tijdens openingsuren wo 14-16 uur) leskist en1@ivnveen en daal - rhen en.nl w ww.ivn.nl/afdeling/veenend

Nadere informatie

In de weer voor het klimaat

In de weer voor het klimaat 6 Doelen Begrippen Materialen Duur De leerlingen: weten dat bepaalde activiteiten en producten veel energie kosten en dus zorgen voor een grote uitstoot van CO2. zijn zich bewust dat hun koop-en leefgedrag

Nadere informatie

Een midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015

Een midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015 Een midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015 Doelgroep: Midden- en bovenbouw basisonderwijs: groep 5-8 Jaargetijde: Herfst, winter, lente en een stukje zomer. Plaats:

Nadere informatie

Bijen. Bovenbouw. groep 5 t/m 8. uitvoering door leerkracht. uitleentermijn 3 weken

Bijen. Bovenbouw. groep 5 t/m 8. uitvoering door leerkracht. uitleentermijn 3 weken Bovenbouw De natuur beleven doe je buiten, maar onderzoeken kun je ook binnen! Met dit veldwerkmateriaal kunnen de leerlingen zowel buiten als binnen aan de slag rond thema s als vogels, water, afval en

Nadere informatie

Bodemdiertjes. groep 5 en 6 uitvoering door leerkracht uitleentermijn 3 weken periode najaar

Bodemdiertjes. groep 5 en 6 uitvoering door leerkracht uitleentermijn 3 weken periode najaar Bodemdiertjes Middenbouw Op ontdekking in de natuur en opdrachtjes uitvoeren in de klas of in de buurt van de school. Je kunt direct aan de slag met het materiaal uit deze leskisten. groep 5 en 6 periode

Nadere informatie

Waar halen ze de ENERGIE. vandaan? Leerlijn

Waar halen ze de ENERGIE. vandaan? Leerlijn Leerlijn Waar halen ze de ENERGIE vandaan? Inleiding De lesmethode van Solarkids heeft een doorgaande leerlijn voor het basisonderwijs. De leerlijn is gebaseerd op de kerndoelen die zijn opgelegd door

Nadere informatie

Bovenbouw. groep 5 t/m 8. uitvoering door leerkracht. uitleentermijn 3 weken. periode voorjaar, zomer kosten Vanwege een gemeentelijke bijdrage lenen

Bovenbouw. groep 5 t/m 8. uitvoering door leerkracht. uitleentermijn 3 weken. periode voorjaar, zomer kosten Vanwege een gemeentelijke bijdrage lenen Bovenbouw De natuur beleven doe je buiten, maar onderzoeken kun je ook binnen! Met dit veldwerkmateriaal kunnen de leerlingen zowel buiten als binnen aan de slag rond Deze leskist is een echte bijenkast.

Nadere informatie

Naar een duurzaam Hyperion. Bouwen als een. Wortels halen water uit de grond om dit te transporteren door de aderen van de boom

Naar een duurzaam Hyperion. Bouwen als een. Wortels halen water uit de grond om dit te transporteren door de aderen van de boom Bouwen als een boom Materialen en Energie Stadskantoor in Venlo gebouwd volgens Cradle to Cradle principes Wortels zijn de fundering Wortels halen water uit de grond om dit te transporteren door de aderen

Nadere informatie

Biologie ( havo vwo )

Biologie ( havo vwo ) Tussendoelen Biologie ( havo vwo ) Biologie havo/vwo = Basis Biologische eenheid Levenskenmerk Uitleggen hoe bouw en werking van onderdelen van een organisme bijdragen aan de functies voeding, verdediging

Nadere informatie

Handige Harry s. Handleiding en leerdoelen - 2de graad

Handige Harry s. Handleiding en leerdoelen - 2de graad Handige Harry s Handleiding en leerdoelen - 2de graad Van een aantal dieren kunnen aantonen dat ze aangepast zijn aan hun omgeving. De vaardigheden van dieren in verband brengen met hun levenswijze Voorbeelden

Nadere informatie

De Blijde Wei. Leskisten 2015-2016. Omschrijving van de leskisten

De Blijde Wei. Leskisten 2015-2016. Omschrijving van de leskisten Leskisten 2015-2016 De Blijde Wei Deze kisten met boeken, dvd s, cd-roms, achtergrondinformatie en les- en/of onderzoeksmateriaal, kunnen gebruikt worden in of buiten de school om uw natuuronderwijslessen

Nadere informatie

Bodemdiertjes. groep 5 en 6 uitvoering door leerkracht uitleentermijn 3 weken periode najaar

Bodemdiertjes. groep 5 en 6 uitvoering door leerkracht uitleentermijn 3 weken periode najaar Bodemdiertjes groep 5 en 6 periode najaar In de natuur gaat niets verloren en er is geen afval. In deze leskist ontdekken leerlingen de bodemdiertjes, de opruimers in de natuur. Richt de wormenbak en het

Nadere informatie

Het milieu is rechtstreeks verantwoordelijk voor onze gezondheid (zuivere lucht, zuiver water zijn nodig om te overleven.)

Het milieu is rechtstreeks verantwoordelijk voor onze gezondheid (zuivere lucht, zuiver water zijn nodig om te overleven.) Samenvatting door een scholier 988 woorden 20 mei 2015 0 keer beoordeeld Vak Biologie Welke soorten verontreiniging van het milieu kennen we? Lucht verontreiniging Water verontreiniging Bodem verontreiniging

Nadere informatie

Duurzaamheid. Sander Niessing. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/76953

Duurzaamheid. Sander Niessing. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/76953 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Sander Niessing 11 May 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/76953 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Jaarprogramma Natuur, milieu, duurzaamheid schooljaar 2015/2016

Jaarprogramma Natuur, milieu, duurzaamheid schooljaar 2015/2016 Jaarprogramma Natuur, milieu, duurzaamheid schooljaar 2015/2016 Gemeente Delft in samenwerking met Stichting Duurzaamheidscentrum De Papaver Duurzaamheids centrum De Papaver Natuur- en milieucentrum De

Nadere informatie

Creepy Griezelbeesten. Handleiding en leerdoelen - 2de graad

Creepy Griezelbeesten. Handleiding en leerdoelen - 2de graad Creepy Griezelbeesten Handleiding en leerdoelen - 2de graad Partnerwerk Geef de leerlingen de volgende opdracht. De leerlingen proberen de onderlijnde woorden op hun werkblad in te vullen als invuloefening.

Nadere informatie

1. Het klimaat slaat op hol De klimaatverandering. 2. Energie Wat doen we ermee? 3. Energie Waar komt het vandaan?

1. Het klimaat slaat op hol De klimaatverandering. 2. Energie Wat doen we ermee? 3. Energie Waar komt het vandaan? Dit lespakket bestaat uit vijf blokken 1. Het klimaat slaat op hol De klimaatverandering 2. Energie Wat doen we ermee? 3. Energie Waar komt het vandaan? 4. Elektriciteit Hoe raakt het tot aan je huis?

Nadere informatie

AANBOD NME CENTRUM TIEL

AANBOD NME CENTRUM TIEL AANBOD NME CENTRUM TIEL Stichting Duurzaam Rivierenland Stichting Duurzaam Rivierenland (SDR) is sinds 2003 het centrum voor natuur- en milieu-educatie in Tiel en omgeving. SDR heeft als doel het draagvlak

Nadere informatie

Wie weet wat Avri doet?

Wie weet wat Avri doet? Opdracht 1 Welkom Wie weet wat Avri doet? Opdracht 1 antwoord Welkom Wie weet wat Avri doet? In Rivierenland zamelt Avri afval in. Opdracht 2 Woordweb Als je het woord afval hoort, waar denk je dan aan?

Nadere informatie

Bijen. groep 5 t/m 8. uitvoering door leerkracht. uitleentermijn 3 weken. periode voorjaar, zomer

Bijen. groep 5 t/m 8. uitvoering door leerkracht. uitleentermijn 3 weken. periode voorjaar, zomer Bijen groep 5 t/m 8 Deze leskist is een echte bijenkast. Hierin vind je o.a. foto-opdrachten die met behulp van allerlei materialen als honingraten en imkerattributen uitgevoerd kunnen worden. Er zijn

Nadere informatie

Brochure met de educatieve mogelijkheden van MEC Roosendaal

Brochure met de educatieve mogelijkheden van MEC Roosendaal Brochure met de educatieve mogelijkheden van MEC Roosendaal MEC Roosendaal Coördinatoren: Maggy van den Aker en Michèle Knippenberg info@mecroosendaal.nl 1/14 INLEIDING Natuur en milieu educatie (NME)

Nadere informatie

K i n d e r b o e r d e r i j. Thema / onderwerp Voorbereiding bezoek kinderboerderij. Thema s : voeding, huisvesting, uiterlijke kenmerken.

K i n d e r b o e r d e r i j. Thema / onderwerp Voorbereiding bezoek kinderboerderij. Thema s : voeding, huisvesting, uiterlijke kenmerken. K i n d e r b o e r d e r i j Thema / onderwerp Voorbereiding bezoek kinderboerderij. Thema s : voeding, huisvesting, uiterlijke kenmerken. Welke betekenis heeft het thema / onderwerp voor de kinderen?

Nadere informatie

De lessen LESBRIEF VOOR DE LEERKRACHT - GROEP 3/4

De lessen LESBRIEF VOOR DE LEERKRACHT - GROEP 3/4 LESBRIEF VOOR DE LEERKRACHT - GROEP 3/4 In deze lesbrief staan vier lessen die u kunt gebruiken binnen het thema de boerderij, zuivel, koeien of de lente. De lessen duren ongeveer 35 minuten. Les 1: Het

Nadere informatie

J L. Nordwin College Competentiemeter MBO - 21st Century & Green Skills. Vaardigheden Gedragsindicatoren. 21st Century Skill - -

J L. Nordwin College Competentiemeter MBO - 21st Century & Green Skills. Vaardigheden Gedragsindicatoren. 21st Century Skill - - Nordwin College Competentiemeter MBO - 21st Century & Green Skills 21st Century Skill Jouw talent Vaardigheden Gedragsindicatoren J L Ik weet wat ik wil Ik weet wat ik kan Ik ga na waarom iets mij interesseert

Nadere informatie

Velt presenteert: de ecotuin

Velt presenteert: de ecotuin Velt presenteert: de ecotuin Behoefte aan duidelijkheid over ecotuin Begrip ecotuin niet altijd voor iedereen duidelijk verwarring over begrip ecotuin onduidelijkheid onder collega s begrip wordt niet

Nadere informatie

Hand-out digiboard presentatie

Hand-out digiboard presentatie Hand-out digiboard presentatie Bij werkboekje Groepen 6, 7 en 8 basisonderwijs Wie weet wat AVRI doet? Opdracht 1 In Rivierenland zamelt AVRI afval in. Wie weet wat AVRI doet? Opdracht 1 Opdracht 2 Woordweb

Nadere informatie

What s up Zuiderzeeland? maatschappijleer/geschiedenis praktische opdracht

What s up Zuiderzeeland? maatschappijleer/geschiedenis praktische opdracht What s up Zuiderzeeland? Maatschappijleer/ geschiedenis praktische opdracht, 4hv Naam: Klas: Geschiedenis Chronologie In dit onderdeel ga je zelf met je groepje op onderzoek. Je hebt geleerd dat de geschiedenis

Nadere informatie

Wat weet jij over biologisch en over de bodem?

Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Met leuke vragen, opdrachten en experimenten voor thuis! Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Biologisch, lekker natuurlijk! Heb je er wel eens over nagedacht dat alles wat je eet, van een plant

Nadere informatie

Citizen science Waterkwaliteit en de aansluiting bij het onderwijs. Reina Kuiper - SME Advies

Citizen science Waterkwaliteit en de aansluiting bij het onderwijs. Reina Kuiper - SME Advies Citizen science Waterkwaliteit en de aansluiting bij het onderwijs Reina Kuiper - SME Advies Inhoud Onderwijsontwikkeling Relevante vakken Kerndoelen Begrippen en concepten Waarde voor het onderwijs Onderwijsontwikkeling

Nadere informatie

Beleggen in de toekomst. de kansen van beleggen in klimaat en milieu

Beleggen in de toekomst. de kansen van beleggen in klimaat en milieu Beleggen in de toekomst de kansen van beleggen in klimaat en milieu Angst voor de gevolgen? Stijging van de zeespiegel Hollandse Delta, 6 miljoen Randstedelingen op de vlucht. Bedreiging van het Eco-systeem

Nadere informatie

Opdrachtkaarten Lente

Opdrachtkaarten Lente Zandspoor Opdrachtkaarten Lente Zandspoor Opdrachtkaarten Lente Je onderzoekt straks in het duingebied allerlei dingen die met zand te maken hebben. De materialen die daarvoor nodig zijn, zitten in de

Nadere informatie

Soorten voereters herkennen

Soorten voereters herkennen Soorten voereters herkennen 1 Soorten voereters herkennen Wat ga ik doen? Niet alle dieren eten hetzelfde. Het voer dat ze eten, heeft te maken met wat voor soort voereter het is: een planteneter, een

Nadere informatie

Blijde Wei. Lesaanbod 2016-2017

Blijde Wei. Lesaanbod 2016-2017 Lesaanbod 2016-2017 Blijde Wei Les groep aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli Beestenboel 1/2 X X Kleine Beestjes 1/2 X X X In de sloot, uit de sloot 3/4 X X X Huisdieren 3/4 X X Amfibieën

Nadere informatie

WWW.HOPE-XXL.COM. Mede mogelijk gemaakt door de Iona Stichting en Vos/Abb

WWW.HOPE-XXL.COM. Mede mogelijk gemaakt door de Iona Stichting en Vos/Abb De meeste mensen in Nederland hebben het goed voor elkaar. We hebben genoeg eten, we hoeven niet bang te zijn voor oorlog en we zijn dan ook tevreden met ons leven. Maar dat is niet overal op de wereld

Nadere informatie

Belang van natuur en milieueducatie

Belang van natuur en milieueducatie Werkprogramma NME Heemskerk 2017 Belang van natuur en milieueducatie Natuur- en Milieu Educatie (NME) heeft als doel om mensen kennis bij te brengen over natuur, milieu en duurzaamheid. Uitgangspunt is

Nadere informatie

DE BASIS. wetenschappen en techniek voor de basisschool STEPHAN BOULEZ + KRIS HULSEN + FILIP MENNES BEA MERCKX + KATRIJN POOLS. Acco Leuven / Den Haag

DE BASIS. wetenschappen en techniek voor de basisschool STEPHAN BOULEZ + KRIS HULSEN + FILIP MENNES BEA MERCKX + KATRIJN POOLS. Acco Leuven / Den Haag DE BASIS wetenschappen en techniek voor de basisschool STEPHAN BOULEZ + KRIS HULSEN + FILIP MENNES BEA MERCKX + KATRIJN POOLS Acco Leuven / Den Haag Inhoud Voorwoord 13 Deel 1 Aardrijkskunde 15 1.1 De

Nadere informatie

Van afval naar grondstof. Informatie en tips over GFT scheiden

Van afval naar grondstof. Informatie en tips over GFT scheiden Van afval naar grondstof Informatie en tips over GFT scheiden Korte berichten Circulaire economie: Van Afval Naar Grondstof De Rijksoverheid heeft met de gemeente in Nederland afgesproken dat in 2020 maximaal

Nadere informatie

Portfolio Natuurtalenten

Portfolio Natuurtalenten Portfolio Natuurtalenten Naschoolse Activiteiten van Natuur en Milieu Educatie Het NME heeft een breed aanbod van naschoolse cursussen waarbij Natuur en Milieu centraal staan, maar de werkvormen zeer divers

Nadere informatie

Kernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec)

Kernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec) Kernenergie En dan is er nog de kernenergie! Kernenergie is energie opgewekt door kernreacties, de reacties waarbij atoomkernen zijn betrokken. In een kerncentrale splitst men uraniumkernen in kleinere

Nadere informatie

Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa)

Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa) Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa) Lees ter voorbereiding onderstaande teksten. Het milieu De Europese Unie werkt aan de bescherming en verbetering van

Nadere informatie

Voor bewoners van de westelijke mijnstreek en samen met gemeenten, onderwijsinstellingen en andere maatschappelijke organisaties.

Voor bewoners van de westelijke mijnstreek en samen met gemeenten, onderwijsinstellingen en andere maatschappelijke organisaties. Voor bewoners van de westelijke mijnstreek en samen met gemeenten, onderwijsinstellingen en andere maatschappelijke organisaties. WAT WILLEN WIJ BEREIKEN? dat jíj door beleving en verwondering: het belangrijk

Nadere informatie

Handige Harry s. Handleiding en leerdoelen - 3de graad

Handige Harry s. Handleiding en leerdoelen - 3de graad Handige Harry s Handleiding en leerdoelen - 3de graad Van een aantal dieren kunnen aantonen dat ze aangepast zijn aan hun omgeving. De vaardigheden van dieren in verband brengen met hun levenswijze Voorbeelden

Nadere informatie

lesprogramma Duurzaamheid les 1: maken Cradle to Cradle uitgelegd voor kinderen

lesprogramma Duurzaamheid les 1: maken Cradle to Cradle uitgelegd voor kinderen lesprogramma les 1: maken lesprogramma 4 lessen over duurzaamheid: Les 1: Maken Les 2: Gebruiken Les 3: Hergebruiken Les 4: Eindopdracht lesprogramma lesprogramma Les 1: Maken Hoe word ik een flesje water?

Nadere informatie

Werkstuk groep 7 Een dier

Werkstuk groep 7 Een dier Werkstuk groep 7 Een dier Alle informatie over je werkstuk kun je hier vinden. Mocht je na het lezen van de informatie nog vragen hebben dan kun je altijd even langskomen! Hulpblad bij het maken van een

Nadere informatie

Vakinhoudelijke uitwerking Keuzevak Milieu, hergebruik en. duurzaamheid van het profiel D&P vmbo beroepsgericht

Vakinhoudelijke uitwerking Keuzevak Milieu, hergebruik en. duurzaamheid van het profiel D&P vmbo beroepsgericht Vakinhoudelijke uitwerking Keuzevak Milieu, hergebruik en duurzaamheid van het profiel D&P vmbo beroepsgericht Deze vakinhoudelijke uitwerking is ontwikkeld door het Redactieteam van de Schooleamenbank

Nadere informatie

Overzicht lessenserie Energietransitie. Lessen Energietransitie - Thema s en onderwerpen per les.

Overzicht lessenserie Energietransitie. Lessen Energietransitie - Thema s en onderwerpen per les. 1 Lessen Energietransitie - Thema s en onderwerpen per les. 2 Colofon Dit is een uitgave van Quintel Intelligence in samenwerking met GasTerra en Uitleg & Tekst Meer informatie Kijk voor meer informatie

Nadere informatie

Lessuggesties energie Ter voorbereiding van GLOW. Groep 6, 7, 8

Lessuggesties energie Ter voorbereiding van GLOW. Groep 6, 7, 8 Lessuggesties energie Ter voorbereiding van GLOW Groep 6, 7, 8 Eindhoven, 8 september 2011 In het kort In deze lesbrief vind je een aantal uitgewerkte lessen waarvan je er één of meerdere kunt uitvoeren.

Nadere informatie

LES 2: Klimaatverandering

LES 2: Klimaatverandering LES 2: Klimaatverandering 1 Les 2: Klimaatverandering Vakken PAV, aardrijkskunde Eindtermen Sociale vaardigheden, burgerzin, ICT, vakoverschrijdend, samenwerken, kritisch denken Materiaal Computer met

Nadere informatie

Mogelijk voor alle groepen

Mogelijk voor alle groepen IVN VERENIGING VOOR NATUUR EN MILIEUEDUCATIE AFDELING ASTEN/SOMEREN Schoolprojecten Asten Someren Project omschrijving doelgroep Tijd/seizoen Beestjesproject: Beestjes vangen op allerlei manieren (witte

Nadere informatie

Sporen opsnorren docentenhandleiding

Sporen opsnorren docentenhandleiding Sporen opsnorren docentenhandleiding Doelgroep: VMBO onderbouw Doelen: leerlingen: - Leren diersporen herkennen - Ontdekken dat diersporen overal om ons heen te vinden zijn - Leren voedingssporen te onderscheiden

Nadere informatie

N a t u u r e n t a a l

N a t u u r e n t a a l N a t u u r e n t a a l Thema / onderwerp Deze les staat in het teken van mondeling taalonderwijs: het uitbrengen van een verslag. Het onderwerp is voedsel van dieren. De groepjes bestaan uit 3 a 4 leerlingen.

Nadere informatie

Creepy Griezelbeesten. Handleiding en leerdoelen - 3de graad

Creepy Griezelbeesten. Handleiding en leerdoelen - 3de graad Creepy Griezelbeesten Handleiding en leerdoelen - 3de graad Partnerwerk Geef de leerlingen de opdracht om een griezelhuis in te richten. Hun taak is om te bepalen welke dieren er in het huis aanwezig zullen

Nadere informatie

Samen Duurzaam DOEN! Stap 1 // Welkom en inleiding. Stap 2 // Voorstelronde aanwezigen. (5 minuten) (10 minuten)

Samen Duurzaam DOEN! Stap 1 // Welkom en inleiding. Stap 2 // Voorstelronde aanwezigen. (5 minuten) (10 minuten) Samen Duurzaam DOEN! Leuk dat u samen met uw buren na wilt denken over duurzaamheid. Aan de hand van dit stappenplan helpen wij u graag op weg om het gesprek op gang te brengen. Dit stappenplan is bedoeld

Nadere informatie

AquaPath Module 4 DUURZAME LEVENSSTIJLEN EN WATER

AquaPath Module 4 DUURZAME LEVENSSTIJLEN EN WATER AquaPath Module 4 DUURZAME LEVENSSTIJLEN EN WATER SAMENVATTING Weet je dat de meeste van onze dagelijkse activiteiten, inclusief voedsel, kleding en reizen, een hoog waterverbruik betekenen en daarmee

Nadere informatie

Schooljaar 2016-2017

Schooljaar 2016-2017 Schooljaar 2016-2017 NME aanbod Regio Basisschool: Inlogcode: Wachtwoord: Hamersveldseweg 105-107 3833 GM Leusden 033-3034940 info@degroenebelevenis.nl www.degroenebelevenis.nl Overzicht lessen en lesmaterialen

Nadere informatie

Producten Milieueducatie op www.denhaag.nl/jaarprogramma

Producten Milieueducatie op www.denhaag.nl/jaarprogramma 1/2 Een bezoek aan de stadsboerderij - Voorjaar www.milieueducatiedenhaag.nl/site/ 1/2 bezoekaandestadsboerderij Een bezoek aan de stadsboerderij - Najaar www.milieueducatiedenhaag.nl/site/ 1/2 bezoekaandestadsboerderij

Nadere informatie

2015-2016 2015. NME Leskisten. adres Duinvlietweg 6 4356 ND Oostkapelle 0118-588088 www.terramaris.nl

2015-2016 2015. NME Leskisten. adres Duinvlietweg 6 4356 ND Oostkapelle 0118-588088 www.terramaris.nl NME Leskisten 2015-2016 2015 adres Duinvlietweg 6 4356 ND Oostkapelle 0118-588088 www.terramaris.nl info Nicole Vermorken bereikbaar dinsdag en vrijdag tussen 9-16 uur reserveren nvermorken@terramaris.nl

Nadere informatie

Bedreigingen. Broeikaseffect

Bedreigingen. Broeikaseffect Bedreigingen Vroeger gebeurde het nogal eens dat de zee een gat in de duinen sloeg en het land overspoelde. Tegenwoordig gebeurt dat niet meer. De mensen hebben de duinen met behulp van helm goed vastgelegd

Nadere informatie

Ab Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO

Ab Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO Ab Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO Esther Loozen Atze Boerstra (Stanley Kurvers) NvvA Symposium 2010 1 Programma Introductie door Esther Loozen Korte inleiding over duurzaamheid+ MVO door Atze

Nadere informatie

Klimaat: een thema in het Vlaams onderwijs?

Klimaat: een thema in het Vlaams onderwijs? Klimaat: een thema in het Vlaams onderwijs? Willy Sleurs Afdeling Kwalificaties & Curriculum AHOVOKS, Ministerie van Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Eindtermen bepaald door de overheid Leergebied-/vakgebonden

Nadere informatie

SAFARIPARK BEEKSE BERGEN

SAFARIPARK BEEKSE BERGEN SAFARIPARK BEEKSE BERGEN Lespakket groep 5 en 6 Zo, wij zullen jou eens een spannend lesje leren! Groep 5 Colofon In dit lesboekje staan opdrachten voor je eigen groep. Die kun je op school maken, maar

Nadere informatie

Samenvatting door Julian 1714 woorden 27 februari keer beoordeeld. Aardrijkskunde. H3 2 t/m t/m 10

Samenvatting door Julian 1714 woorden 27 februari keer beoordeeld. Aardrijkskunde. H3 2 t/m t/m 10 Samenvatting door Julian 1714 woorden 27 februari 2019 0 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand H3 2 t/m 4 + 8 t/m 10 2 Aarde: de ecologische kringloop Ecosysteem: een natuursysteem waarbinnen

Nadere informatie

Montessorischool Steigereiland:

Montessorischool Steigereiland: Montessorischool Steigereiland: Leerlijn Wetenschap en Techniek Middenbouw in drie jaar cyclus per 2010-2011 Doel techniek in de middenbouw Montessorischool Steigereiland biedt de kerndoelen techniek in

Nadere informatie

Maak van je tuin, een levende tuin!

Maak van je tuin, een levende tuin! Maak van je tuin, een levende tuin! Ontdek hoe je van jouw tuin een duurzame tuin kan maken. 2 Samen bouwen aan meer leven in de tuin. Gewoonweg door een paar stenen in jouw tuin te vervangen door groen.

Nadere informatie

Bibliotheek Inhoud per categorie

Bibliotheek Inhoud per categorie A1 Biologie Atlas bij de biologie Boek A1 Biologie De evolutie van het leven Boek A1 Biologie De ontwikkeling van het leven Artikel A1 Biologie Het ontstaan van het leven Artikel A1 Biologie Indeling van

Nadere informatie

Centrum voor Natuur- & Milieueducatie. De Hooiberg. Jaarprogramma Basisonderwijs

Centrum voor Natuur- & Milieueducatie. De Hooiberg. Jaarprogramma Basisonderwijs Centrum voor Natuur- & Milieueducatie De Hooiberg Jaarprogramma Basisonderwijs 2010-2011 Centrum voor Natuur- en Milieueducatie De Hooiberg Jaarprogramma Basisonderwijs 2010-2011 Centrum voor Natuur- en

Nadere informatie

In planten vindt fotosynthese plaats:

In planten vindt fotosynthese plaats: Thema6 ecologie + Thema 7 mens en milieu samenvatting 1 invloeden uit het milieu Invloeden uit het Alle organismen worden beïnvloed door hun milieu (leefomgeving) milieu o Het milieu wordt ook door organismen

Nadere informatie

De kritische consument

De kritische consument De kritische consument Inleiding Om producten te kunnen maken heb je grondstoffen nodig. Mensen werken met deze grondstoffen en maken er producten van die we consumeren. Een ondernemer is tevreden als

Nadere informatie

foto: Vera Siemons Resultaten onderzoek naar klimaatbeleving Uitgevoerd door Gfk i.o.v. Achmea - oktober 2016

foto: Vera Siemons Resultaten onderzoek naar klimaatbeleving Uitgevoerd door Gfk i.o.v. Achmea - oktober 2016 foto: Vera Siemons Resultaten onderzoek naar klimaatbeleving Uitgevoerd door Gfk i.o.v. Achmea - oktober 2016 1 De meeste jongeren (34%) houden zich niet bezig met de gevolgen van klimaatverandering Toch

Nadere informatie

Voedselweb en voedselketen

Voedselweb en voedselketen Informatie: Moeilijkheid:**** Tijdsduur: *** Een plant groeit, dieren eten die plant op, die dieren worden weer opgegeten door andere dieren, die dieren gaan weer dood, het dier wordt weer opgeruimd door

Nadere informatie

Beleidsplan stichting Duurzaam Heino

Beleidsplan stichting Duurzaam Heino Beleidsplan stichting Duurzaam Heino Inhoudsopgave 1. Doelstelling... 3 2. Inleiding... 4 3. Wat is duurzaamheid?... 5 4. Lange termijn perspectief (..2030)... 6 5. Actieprogramma... 7 6. Financiële paragraaf...

Nadere informatie

Perspectief 3 e editie 3 hv Project duurzaamheid

Perspectief 3 e editie 3 hv Project duurzaamheid Perspectief 3 e editie 3 hv Project duurzaamheid 1. Start Duurzaam leven is belangrijk. Als we dat niet doen, is de aarde in de toekomst niet meer leefbaar. De gevolgen van onze leefstijl zijn nu al te

Nadere informatie

Jouw ecologische voetstap

Jouw ecologische voetstap Jouw ecologische voetstap Een project van IVN Veldhoven Eindhoven Vessem Najaar 16 Doelgroep: basisonderwijs: groepen t/m 8 Jaargetijde: najaar/ winter Plaats: op school. Dit project is een voorbereiding

Nadere informatie

Ekologische voetafdruk

Ekologische voetafdruk Ekologische voetafdruk 1. Inventariseer: smartphone apps als intro van het begrip en hoe het bepaald wordt; problemen met algemeen toepasbare versies (niet van toepassing voor Curaçao!) a. Ik heb twee

Nadere informatie

Studiedag Duurzame Ontwikkeling

Studiedag Duurzame Ontwikkeling Studiedag Duurzame Ontwikkeling Wanneer je een schip wilt bouwen, breng dan geen mensen bij elkaar om hout aan te slepen, werktekeningen te maken, taken te verdelen en werk te plannen, maar leer de mensen

Nadere informatie

Stadswerken. Kerndoelen. Programma NMC. Groep 1 t/m 8. www.utrecht.nl/nmc

Stadswerken. Kerndoelen. Programma NMC. Groep 1 t/m 8. www.utrecht.nl/nmc Stadswerken Kerndoelen www.utrecht.nl/nmc Programma NMC Groep 1 t/m 8 Kerndoelen nader toegelicht De NMC-programma s geven met kerndoelen over Mens en Samenleving, Natuur en Techniek en Ruimte vooral invulling

Nadere informatie

Groep 8 - Les 5 Mijn idee over energie in de toekomst

Groep 8 - Les 5 Mijn idee over energie in de toekomst Leerkrachtinformatie Groep 8 - Les 5 Mijn idee over energie in de toekomst Lesduur: 25 minuten (zelfstandig) DOEL De leerlingen weten waarom je zuinig met elektriciteit moet zijn. De leerlingen kunnen

Nadere informatie

OP BEZOEK BIJ KAI-MOOK

OP BEZOEK BIJ KAI-MOOK OP BEZOEK BIJ KAI-MOOK Handleiding en leerdoelen 2de graad Kai-Mook Vertelmoment en klasgesprek De olifant Bekijk de afbeelding van een Aziatische olifant. Geef de opdracht: Bedenk een woord dat bij de

Nadere informatie

Keurmerk: Duurzame school

Keurmerk: Duurzame school Keurmerk: Duurzame school Doorlopende leerlijn voor duurzame ontwikkeling van basisonderwijs (PO) t/m voortgezet onderwijs (VO) PO-1 Kennis en inzicht (weten) Vaardigheden (kunnen) Houding (willen) Begrippen

Nadere informatie

NME Leskisten. adres Duinvlietweg 6 4356 ND Oostkapelle 0118-588088 www.terramaris.nl

NME Leskisten. adres Duinvlietweg 6 4356 ND Oostkapelle 0118-588088 www.terramaris.nl NME Leskisten 2014-2015 adres Duinvlietweg 6 4356 ND Oostkapelle 0118-588088 www.terramaris.nl info Nicole Vermorken bereikbaar dinsdag en vrijdag tussen 9-16 uur reserveren nvermorken@terramaris.nl halen

Nadere informatie