Aan de gemeenteraad Gemeente Steenwijkerland Vendelweg XE Steenwijk Steenwijk, Nummer voorstel: 2014/62

Transcriptie

1 Voorstel aan de raad Aan de gemeenteraad Gemeente Steenwijkerland Vendelweg XE Steenwijk Steenwijk, Nummer voorstel: 2014/62 Voor raadsvergadering d.d.: Agendapunt: 8 Onderwerp: Hulp bij het huishouden Aan de raad van de gemeente Steenwijkerland wordt voorgesteld te besluiten: Conceptbesluit: 1. In te stemmen met het realiseren van een algemene voorziening hulp bij het huishouden (voorheen HH I). 2. In te stemmen met het realiseren van een maatwerkvoorziening hulp bij het huishouden (voorheen HH II) En na afweging van diverse scenario's: 3. In te stemmen met scenario 4: voortzetting van de huidige werkwijze tot uiterlijk 1 juli 2015 voor de huidige cliënten en inwerkingtreding van de algemene voorziening hulp bij het huishouden en de maatwerkvoorziening hulp bij het huishouden per 1 maart 2015 voor nieuwe cliënten. 4. In te stemmen met het beschikbaar stellen van een krediet van voor de ondersteuning van het opzetten van een zorgcoöperatie ten laste van de algemene reserve vrij besteedbaar. Inleiding In verband met de rijkskorting op de vergoeding aan gemeenten voor de bekostiging van de huishoudelijke hulp per 1 januari 2015 met uiteindelijk 40% (in 2016) hebben wij besloten om de mogelijkheden voor de inrichting van een algemene voorziening nader te onderzoeken met als doel het ondersteunen van inwoners met beperkingen om naar maximaal eigen vermogen te blijven deelnemen aan de samenleving. En, daar waar ze dat op eigen kracht niet kunnen en het niet zelf kunnen betalen, mét het daarvoor beschikbare budget een efficiënte regeling hulp bij het huishouden vorm te geven. Dit onderzoek heeft plaatsgevonden in nauwe samenwerking met de gemeenten Urk en Noordoostpolder. 1

2 In juni 2014 hebben wij u voorgesteld in te stemmen met het realiseren van een algemene voorziening hulp bij het huishouden(voorheen HH I) en een maatwerkvoorziening hulp bij het huishouden (voorheen HH II) met als datum inwerkingtreding 1 maart In voorbereiding op de behandeling van dit voorstel in uw raad is gebleken dat een aantal fracties binnen de raad de wens heeft geuit om anders dan voorgesteld 2015 te benutten als overgangsjaar om een zorgvuldige voorbereiding van de algemene voorziening mogelijk te maken. En daarbij, anders dan gebruikelijk, de ontstane financiële ruimte binnen het budget Wmo (incidentele middelen) 2014 aan te wenden om de kosten van het overgangsjaar in te financieren. Tijdens de politieke markt van 2 september 2014 is doorgevraagd naar de mogelijkheid om 2015 als overgangsjaar te gebruiken. Naar aanleiding van deze discussie heeft wethouder Frantzen aan uw raad voorgesteld het stuk te bespreken met het college en mogelijk met een gewijzigd voorstel bij de raad terug te komen. De inhoud van het raadsvoorstel van 16 september is als bijlage toegevoegd. Scenario s hulp bij het huishouden (HHI) 2015 Het college heeft naar aanleiding van uw vragen een aantal scenario s uitgewerkt. Scenario 1: Voortzetten huidige werkwijze tot 1 maart 2015 en in werking treden algemene voorziening (HHI) per 1 maart Scenario 2: Voortzetten huidige werkwijze tot 1 juli 2015 en in werking treden algemene voorziening (HHI) per 1 juli Scenario 3: Voortzetten huidige werkwijze tot 1 januari Scenario 4: Voortzetten huidige werkwijze tot uiterlijk 1 juli 2015 voor bestaande cliënten en inwerkingtreding algemene voorziening per 1 maart 2015 voor nieuwe cliënten. Scenario 5: Voortzetten huidige werkwijze tot uiterlijk 1 januari 2016 voor bestaande cliënten en inwerkingtreding algemene voorziening per 1 maart 2015 voor nieuwe cliënten. Bij de uitwerking van de scenario s hebben wij rekening gehouden met de volgende uitgangspunten en ontwikkelingen: - De gemeente staat voor grote nieuwe taken binnen het sociaal domein waarbij de financiële consequenties nog niet uitgekristalliseerd zijn, het ontstaan van tekorten is hierbij aannemelijk. - Keuze voor een toekomstgericht systeem en continuïteit van hulp bij het huishouden in de vorm van een algemene voorziening hulp bij het huishouden; - Instandhouding van de (vaak al jaren) bestaande relatie tussen hulp en hulpvrager (inwoner); - Gebruikmakend van de meest recente gegevens voor de onderbouwing van de scenario s - De scenario s betreffen alleen de categorie Hulp bij het Huishouden (HH I). Voor de categorie HH II realiseren we gelijktijdig met de algemene voorziening hulp bij het huishouden een maatwerkvoorziening Hulp bij het Huishouden. Bij doorrekening van de scenario s zijn de kosten van deze maatwerkvoorziening wel meegenomen; - Door effectieve indicatiestelling als gevolg van gewijzigd beleid per 1 juli 2012 zijn alle cliënten inmiddels geherindiceerd. Een korting van 30% op de zorg uren is hiermee niet meer aan de orde. Cliënten die nu een indicatie hebben, hebben daadwerkelijk recht op deze zorg. In tegenstelling tot andere gemeenten waar deze herindicatie nog niet of deels heeft plaatsgevonden, is het niet mogelijk het aantal uren huishoudelijke hulp op basis van herindicatie terug te dringen; 2

3 - Als gevolg van ontwikkelingen, o.a. wijziging Wet langdurige zorg, wordt een toename in uren huishoudelijke hulp verwacht. In de scenario s houden we rekening met een groei van 5% ten opzichte van geprognosticeerde uren 2014; - ZONL geeft aan dat zij met het tarief van 22,00 niet langer uit de voeten kunnen en een uurtarief van 27,50 nodig te hebben om de hulp bij het huishouden (ZIN) kostendekkend uit te kunnen blijven voeren; - De raden van de gemeenten Noordoostpolder en Urk hebben ingestemd met de inwerkingtreding van de algemene voorziening per 1 maart 2015; (Noot: De eerste concrete signalen hiervoor zijn de eerste ontvangen offertes van (jeugd)zorgleveranciers die 200 tot 300% meer vragen dan budgettair beschikbaar is en de grote aantallen (jeugd)pgb s in onze gemeente, waar we, op basis van het overgangsrecht nog een jaar lang de verplichting hebben deze over nemen. Hierdoor komt het beschikbare budget voor de inkoop Zorg in Natura jeugd onder druk te staan.) Afweging scenario s In de afweging van de verschillende belangen is de volgende prioritering aangebracht: a. Inwoners die zorg nodig hebben b. Medewerkers die deze zorg leveren c. De inwoners van de gemeente Steenwijkerland (budget) d. De zorgaanbieders (als werkgever) e. De samenwerkende gemeenten Op grond van recente cijfers is een kostenraming opgesteld bij de verschillende scenario s. Voor de berekening van het aantal zorguren zijn de uren van de eerste 16 weken en 24 weken van 2014 met elkaar vergeleken en geëxtrapoleerd naar 52 weken. Deze uren zijn aangevuld met de cijfers naar aanleiding van de herindicaties die zijn uitgevoerd in verband met de beroepszaak hulp bij het huishouden (eerste twee uur algemeen gebruikelijk). In de berekening zijn, waar van toepassing, de huidige tarieven gehanteerd en is voor zorg in natura (ZIN) met het door ZONL gevraagde tarief gerekend. Scenario 1: Voortzetten huidige werkwijze tot 1 maart 2015 en in werking treden algemene voorziening (HHI) per 1 maart Scenario 1 Uitgaven overbruggingstermijn tot 1 maart 2015 uren HH uren jan/feb jan/feb Aantal uren ZIN (HH I + HH II) , Aantal uren DVaH , Aantal uren PGB , Totaal/Uitgaven jan/feb Op jaarbasis uren mrt/dec mrt/dec Uren Maatwerkvoorziening HH , Aantal uren alg.voorziening (80%) , Uren PGB Uitgaven algemene voorziening van 1 maart 2015 tot 1 januari 2016 Uitvoeringskosten Totaal/Uitgaven mrt/dec Uitgaven totaal Eigen bijdrage Totaal Met het vormen van een algemene voorziening is het mogelijk het aantal in te zetten uren hulp bij het huishouden binnen het beschikbare budget op het huidige niveau te houden en is er ruimte 3

4 voor de verwachte toename in uren. Dit scenario biedt de mogelijkheid om cliënten hulp bij het huishouden te blijven bieden van hun vertrouwde medewerker, al dan niet gecompenseerd via een compensatieregeling. Naar aanleiding van het verzoek van ZONL om een overgangstermijn aan zowel de gemeente Steenwijkerland als Noordoostpolder en Urk, is het voorstel om de algemene voorziening in werking te laten treden per 1 maart ZONL heeft aangegeven deze extra tijd nodig te hebben om het ontslag van medewerkers voor te bereiden. Samen met Noordoostpolder, Urk en ZONL zijn de condities besproken waaronder ZONL in deze overgangstermijn de uitvoering van huishoudelijke zorg voortzet. Na 1 maart 2015 stoppen ook de bemiddelings- en service activiteiten die ZONL in het kader van de regeling dienstverlening aan huis voor onze inwoners en hulpen verleent. De raden van de gemeente Noordoostpolder en Urk hebben gekozen voor dit scenario. Scenario 2: Voortzetten huidige werkwijze tot 1 juli 2015 en in werking treden algemene voorziening (HHI) per 1 juli Scenario 2 Uitgaven overbruggingstermijn tot 1 juli 2015 Uren HH uren jan/juni jan/juni Aantal uren ZIN (HH I + HH II) , Aantal uren DVaH , Aantal uren PGB , Totaal/Uitgaven jan/juni Op jaarbasis uren juli/dec juli/dec Uren Maatwerkvoorziening HH , Aantal uren alg.voorziening (80%) , Uren PGB Uitgaven algemene voorziening van 1 juli 2015 tot 1 januari 2016 Uitvoeringskosten Totaal/Uitgaven juli/dec Uitgaven totaal Eigen bijdrage Totaal Met een overgangsjaar tot 1 juli 2015 krijgen cliënten en hun medewerkers meer tijd om zich voor te bereiden op de algemene voorziening hulp bij het huishouden. Keuze voor dit scenario betekent dat ZONL te maken krijgt met een overgangsregeling tot 1 maart 2015 in de gemeenten Noordoostpolder en Urk en tot 1 juli 2015 in Steenwijkerland. ZONL heeft aangegeven dat de tariefafspraak die ten grondslag ligt aan het voorstel voor een overgangstermijn tot 1 maart 2015 niet mogelijk is als gekozen wordt voor een langere overgangsperiode. Ook bestaat het risico dat ZONL in de periode 1 maart 1 juli 2015 op grond van het aan te vragen collectieve ontslag moet kiezen voor inzet van medewerkers vanuit Noordoostpolder en Urk in Steenwijkerland. Dit kan betekenen dat cliënten in Steenwijkerland (voor de tussenliggende periode) alsnog afscheid moeten nemen van hun vertrouwde hulp. Onduidelijk is of ZONL in dit scenario de service- en bemiddelingsactiviteiten voor de huidige regeling dienstverlening aan huis voort wil zetten. Wellicht dat met dit scenario aanspraak gemaakt kan worden op de zogenaamde Van Rijngelden. 4

5 Scenario 3: Voortzetten huidige werkwijze tot 1 januari Scenario 3 Voortzetten huidige werkwijze tot Uren HH Tarief Totaal Aantal uren ZIN (HH I + HH II) , Aantal uren DVaH , Aantal uren PGB , Totaal/Uitgaven Eigen bijdrage Totaal De gevolgen en risico s van dit scenario zijn vergelijkbaar met scenario 2. Het financiële perspectief is bij scenario 3 echter negatiever. Wellicht dat met dit scenario aanspraak gemaakt kan worden op de zogenaamde Van Rijngelden. Scenario 4: Voortzetten huidige werkwijze tot uiterlijk 1 juli 2015 voor bestaande cliënten en inwerkingtreding algemene voorziening per 1 maart 2015 voor nieuwe cliënten. Scenario 4 Overbrugging tot 1 juli alg. voorziening per 1 maart 2015 Huidige uren Nieuwe cliënten Tarief Totaal Aantal uren ZIN (HH I + HH II) , Aantal uren DVaH , Aantal uren PGB , Aantal uren alg.voorziening (80%) , Uitvoeringskosten Totaal/Uitgaven Op jaarbasis uren juli/dec juli/dec Uren Maatwerkvoorziening HH , Aantal uren alg.voorziening (80%) , Uren PGB Uitvoeringskosten Totaal/Uitgaven juli/dec Uitgaven totaal Eigen bijdrage Totaal Hiermee is enerzijds sprake van een overgangsperiode van 9 maanden vanaf nu voor bestaande cliënten en hun medewerker, en wordt anderzijds gestart met een algemene voorziening voor nieuwe cliënten. Bij de opzet van een algemene voorziening per 1 maart 2015, kunnen wij in de voorbereiding hierop de samenwerking met de gemeenten Urk en NOP voortzetten. Ook voor dit scenario geldt dat ZONL te maken krijgt met een langere overgangstermijn voor de gemeente Steenwijkerland. ZONL heeft aangegeven dat de tariefafspraak die ten grondslag ligt aan het voorstel voor een overgangstermijn tot 1 maart 2015 niet mogelijk is als gekozen wordt voor een langere overgangsperiode. Ook bestaat het risico dat ZONL in de periode 1 maart 1 juli 2015 op grond 5

6 van het aan te vragen collectieve ontslag moet kiezen voor inzet van medewerkers vanuit Noordoostpolder en Urk in Steenwijkerland. Dit kan betekenen dat cliënten in Steenwijkerland (voor de tussenliggende periode) alsnog afscheid moeten nemen van hun vertrouwde hulp. Dit scenario biedt de cliënt en de hulp wel de mogelijkheid om over te stappen naar de algemene voorziening om zo de onderlinge relatie in stand te houden. Ook in dit scenario is onduidelijk of ZONL de service- en bemiddelingsactiviteiten voor de huidige regeling dienstverlening aan huis voort wil zetten. In dit scenario is weliswaar sprake van een negatief financieel resultaat, maar kan ervaring worden opgedaan met de algemene voorziening hulp bij het huishouden. Wellicht dat met dit scenario ook aanspraak gemaakt kan worden op de eerdergenoemde Van Rijngelden. Scenario 5 Voortzetten huidige werkwijze tot uiterlijk 1 januari 2016 voor bestaande cliënten en inwerkingtreding algemene voorziening per 1 maart 2015 voor nieuwe cliënten. Scenario 5 Overbruggingsjaar alg. voorziening per 1 maart 2015 Huidige uren Nieuwe cliënten Tarief Totaal Aantal uren ZIN (HH I + HH II) , Aantal uren DVaH , Aantal uren PGB , Aantal uren alg.voorziening (80%) , Uitvoeringskosten Totaal/Uitgaven Eigen bijdrage Totaal De gevolgen van dit scenario zijn vergelijkbaar met scenario 4. Het financiële perspectief is bij dit scenario echter fors negatiever. Samenvatting afweging diverse scenario s: Scenario 1: Scenario 2: Scenario 3: Scenario 4: Scenario 5 A. Inwoners die zorg nodig hebben / B. Medewerkers die deze zorg leveren + + +/- + + C. De inwoners van de gemeente Steenwijkerland (budget) D. De zorgaanbieders (als werkgever)* E. De samenwerkende gemeenten /- * Het belang van ZONL als werkgever is in de weging niet meegenomen omdat het niet mogelijk is om een inschatting te maken van de effecten die de scenario s hebben op de bedrijfsvoering van ZONL Conclusie: Op basis van de afweging van de belangen van inwoners die zorg nodig hebben en de medewerkers die deze zorg leveren (A&B) valt scenario 3 af. Scenario 2 valt daarom ook af. Weliswaar is het risico minder, maar nog steeds reëel aanwezig. Op basis van bovenstaande criteria ligt een keuze voor scenario 1 voor de hand. Dit scenario heeft een positief financieel resultaat en is in lijn met de keuze van de gemeenten Urk en Noordoostpolder. Ook wordt in dit scenario een voorkeursbehandeling van medewerkers in loondienst t.o.v. de huidige categorie hulpen die al werkzaam zijn via de regeling dienstverlening aan huis zoveel mogelijk beperkt. In 2010 heeft het college al ingezet op de kanteling van Zorg in Natura naar de regeling dienstverlening aan huis. Anno 2014 wordt meer dan 50% van de hulp bij het huishouden uitgevoerd via de regeling dienstverlening aan huis. In de praktijk blijkt dat de 6

7 regeling dienstverlening aan huis zich uitstekend leent voor deze vorm van hulp bij het huishouden. Als gekozen wordt voor scenario 1, het financieel meest gunstige scenario, is er ruimte om middelen ( ) in te zetten voor het opzetten van bijvoorbeeld een zorgcoöperatie om de overgang van de hulpen in loondienst naar de regeling dienstverlening aan huis te stimuleren. Daarnaast ondersteunt de VNG de keuze voor de algemene voorziening en de inzet van de regeling dienstverlening aan huis. Overweging: Echter, uw raad gehoord hebbende en gelet op de maatschappelijke onrust, de discussie binnen de raad(fracties) én de financiële ruimte die beschikbaar gemaakt kan worden hebben wij overwogen en besloten u een ander scenario als voorkeursscenario voor te leggen. En te opteren voor scenario 4. Bij de keuze voor scenario 4 ontstaat enerzijds ruimte voor een langere overgangsperiode en wordt anderzijds gestart met de uitvoering van de algemene voorziening. Dit geldt ook voor scenario 5, maar hierbij liggen de kosten aanmerkelijk hoger. Het batig saldo van scenario 1 ( ) willen wij alsnog graag inzetten voor de ondersteuning bij het opzetten van een zorgcoöperatie. Deze middelen kunnen bij scenario 4 niet meer uit het regulier budget gefinancierd worden (eenmalig negatief saldo van ). Het is wel mogelijk om, gelet op het positieve resultaat in 2014 op het budget huishoudelijke hulp van ruim 1,4 miljoen euro (dit wordt via een mutatie in de najaarsnota toegevoegd aan de algemene reserve vrij besteedbaar) bij de vaststelling van de jaarrekening 2014 een krediet van te bestemmen voor de ondersteuning van de opzet van deze zorgcoöperatie. Dit bedrag kan ten laste van de algemene reserve vrij besteedbaar komen. Afwijkingen op het begrote budget hulp bij het huishouden met daarin het geraamde tekort van (eenmalig) zullen op de gebruikelijke rapportagemomenten (perspectief- en/of najaarsnota) aan uw raad gemeld worden. Financiële toelichting Volledigheidshalve treft u hieronder een kostenraming aan met een doorkijk naar 2016 en verder, waarbij is uitgegaan van de voorgenomen rijkskorting van 40% en invoering van de algemene voorziening hulp bij het huishouden. Uitgaven algemene voorziening 2016 Uren Maatwerkvoorziening HH , Uren DVaH (80%) , Uitvoeringskosten Uitgaven totaal Begroting Eigen bijdrage pm Totaal Bijlagen bij het voorstel Raadsvoorstel d.d. 16 september

8 Ondertekening De secretaris De burgemeester S.S. Weistra M.A.J. van der Tas Betrokken partijen afdeling adviseur behandeld in raadscommissie MO Henk Demkes, tel.: 655, ja, nl nee

9 Raadsbesluit Steenwijk, Nummer: 2014/62 De raad van de gemeente Steenwijkerland; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van , nummer 2014/62; b e s l u i t : 1. In te stemmen met het realiseren van een algemene voorziening hulp bij het huishouden (voorheen HH I). 2. In te stemmen met het realiseren van een maatwerkvoorziening hulp bij het huishouden (voorheen HH II) En na afweging van diverse scenario's: 3. In te stemmen met scenario 4: voortzetting van de huidige werkwijze tot uiterlijk 1 juli 2015 voor de huidige cliënten en inwerkingtreding van de algemene voorziening hulp bij het huishouden en de maatwerkvoorziening hulp bij het huishouden per 1 maart 2015 voor nieuwe cliënten. 4. In te stemmen met het beschikbaar stellen van een krediet van voor de ondersteuning van het opzetten van een zorgcoöperatie ten laste van de algemene reserve vrij besteedbaar. De raad voornoemd, de griffier, de voorzitter, A. ten Hoff M.A.J. van der Tas 1