Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet.

Transcriptie

1 BESLUIT Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet. Zaaknummer 1968/GIMV - Fincon I. MELDING 1. Op 9 juni 2000 heeft de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit een melding ontvangen van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 34 van de Mededingingswet. Hierin is medegedeeld dat GIMV N.V. (hierna: GIMV) voornemens is zeggenschap te verkrijgen, in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet, over Advies- en Beheersmaatschappij Fincon B.V. (hierna: Fincon). Van de melding is mededeling gedaan in Staatscourant 114 van 16 juni Naar aanleiding van de mededeling in de Staatscourant zijn geen zienswijzen van derden naar voren gebracht. II. PARTIJEN 2. GIMV is een naamloze vennootschap naar Belgisch recht. Zij is genoteerd op de Brusselse aandelenbeurs. Van de aandelen in GIMV wordt 70% gehouden door de Vlaamse Participatie Maatschappij (hierna: VPM), die verder een 100%-deelneming heeft in Participatie Maatschappij Vlaanderen (hierna: PMV). De aandelen in VPM worden gehouden door het Vlaamse Gewest, een Belgisch overheidsorgaan. Het Vlaamse Gewest is verder onder meer meerderheidsaandeelhouder in Gimvindus N.V. (hierna: Gimvindus), de Limburgse Reconversie Maatschappij (hierna: LRM) en de Vlaamse Milieuholding N.V. (hierna: VMH). 3. GIMV is een participatiemaatschappij met deelnemingen in uiteenlopende ondernemingen, grotendeels in Belgi. GIMV beheert voor rekening van het Vlaamse Gewest ook de (zeer beperkte) activiteiten van haar zusteronderneming, PMV. VPM, de moeder van GIMV en PMV, ontplooit zelf geen andere activiteiten dan het zijn van houdstermaatschappij. Van de dochterondernemingen van het Vlaamse Gewest zijn naast GIMV enkel Gimvindus, LRM en VMH actief in dezelfde sector als GIMV. Het betreft overwegend in Belgi actieve participatiemaatschappijen. 4. Fincon is een besloten vennootschap naar Nederlands recht. Zij is de topholding van de Halder-groep. 5. Fincon is een participatiemaatschappij met deelnemingen in uiteenlopende ondernemingen. III. DE GEMELDE OPERATIE 6. De gemelde operatie betreft blijkens een conceptkoopovereenkomst d.d. 18

2 mei 2000 de verkoop aan GIMV van alle aandelen in Fincon door haar diverse particuliere en niet-particuliere aandeelhouders, met uitzondering van [een minderheid] van de aandelen dat op een later tijdstip zal worden overgedragen. Aan laatstgenoemde aandelen zijn geen bijzondere zeggenschapsrechten verbonden. IV. TOEPASSELIJKHEID VAN HET CONCENTRATIETOEZICHT 7. De gemelde operatie is een concentratie in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet. De hierboven, onder punt 6, omschreven transactie leidt er toe dat GIMV uitsluitende zeggenschap verkrijgt over Fincon. Standpunt partijen 8. Partijen stellen dat GIMV bij het nemen van strategische beleidsbesluiten de facto onafhankelijk is van haar meerderheidsaandeelhouder VPM en van het Vlaamse Gewest, dat op zijn beurt de aandelen in VPM houdt. GIMV is volgens partijen aan de zijde van de koper de 'topholding', zodat GIMV moet gelden als betrokken onderneming. De activiteiten van de andere ondernemingen, waarover VPM of andere onder het Vlaamse Gewest vallende ondernemingen zeggenschap bezit, dienen daarom volgens partijen in beginsel buiten beschouwing te blijven bij de materile beoordeling van de concentratie. 9. Partijen beargumenteren hun standpunt als volgt. De raad van bestuur (hierna: RvB) van GIMV wordt weliswaar benoemd door het Vlaamse Gewest, maar de RvB heeft het dagelijkse bestuur van GIMV gedelegeerd aan een directiecomit, met eigen adviescomits en ook overigens een eigen 'bestuursstructuur'. Partijen stellen dat VPM is opgericht om de onafhankelijkheid van GIMV mogelijk te maken; sinds de oprichting van VPM zit er geen regeringscommissaris meer in het bestuur van GIMV. Het Vlaamse Gewest heeft verder een ontwerpdecreet opgesteld dat het mogelijk moet maken om de participatie van VPM in GIMV onder de 50% te brengen. Daarmee verliest VPM, en dus ook het Vlaamse Gewest, zeggenschap in de zin van de Mededingingswet, aldus partijen. Verder stellen zij dat "[d]e markt [] nooit [zou] accepteren dat het Vlaamse Gewest door middel van zijn belang in GIMV besluiten zou afdwingen die ingaan tegen het belang van de private aandeelhouders". Ten slotte betogen partijen dat ook als VPM zeggenschap zou uitoefenen over andere ondernemingen, het niet zeker is dat deze ondernemingen tot dezelfde groep als GIMV moeten worden gerekend. Van belang is of de diverse ondernemingen die eigendom zijn van dezelfde overheid al dan niet behoren tot n industrile holding en onderworpen zijn aan een gecordineerde strategie, aldus partijen. Beoordeling 10. De positie van het Vlaamse Gewest als enig aandeelhouder in VPM verschaft het indirect zeggenschap over GIMV. VPM is immers de meerderheidsaandeelhouder in GIMV. Aan de overige aandelen zijn geen bijzondere stemrechten verbonden. Voor zover deze zeggenschapsrelatie ongewenst wordt geacht, doet dit hier niet aan af. Het Vlaamse Gewest heeft momenteel de mogelijkheid om indirect het commercile beleid van GIMV te bepalen. Het is niet relevant of het van die mogelijkheid in het verleden al dan

3 niet gebruik heeft gemaakt. Dat zich op het niveau van GIMV een eigen bestuursstructuur bevindt met eigen, vennootschapsrechtelijk gedelegeerde bevoegdheden, staat er niet aan in de weg dat de meerderheidsaandeelhouder beslissende invloed over GIMV kan uitoefenen. De genoemde delegatie kan ook ongedaan worden gemaakt. Voor zover het Vlaamse Gewest er bij het eventuele uitoefenen van zijn zeggenschapsrechten voor kiest zich (mede) te laten leiden door hetgeen de markt 'zal accepteren', doet dit evenmin af aan het bestaan van een zeggenschapsrelatie. Het feit dat partijen het kennelijk nodig achten om de deelneming in GIMV te brengen tot minder dan 50%, lijkt ook te indiceren dat er in de huidige situatie juist wl een zeggenschapsrelatie bestaat. 11. Betrokken ondernemingen, in de zin van het Besluit vaststelling formulieren Mededingingswet (Staatscourant 1 van 2 januari 1998), zijn het Vlaamse Gewest en Fincon. 12. Uit de bij de melding ter beschikking gestelde omzetgegevens blijkt dat de gemelde concentratie binnen de werkingssfeer van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht valt.[1] V. BEOORDELING A. Relevante markten Relevante productmarkten Opvatting partijen 13. Partijen merken op dat ten aanzien van de concentratie twee 'niveaus' te onderscheiden zijn: ten eerste dat van de participatieactiviteiten van partijen, ten tweede dat van de activiteiten van de ondernemingen waarin zij participaties hebben. 14. Partijen stellen dat zowel GIMV als Fincon actief zijn op de markt voor private equity. Daaronder verstaan zij het verschaffen van risicodragend kapitaal aan ondernemingen die niet aan de beurs genoteerd zijn. Partijen stellen dat het voor deze ondernemingen niet uitmaakt of participaties direct of via fondsen worden gehouden door participatiemaatschappijen en dat er dus geen reden is hieromtrent aparte markten af te bakenen. 15. Partijen onderscheiden marktsegmenten voor respectievelijk groeifinanciering, buy-outs, en venture capital, waarop beide actief zijn. Het betreft evenwel dezelfde markt; de mededingingsverhoudingen zijn vergelijkbaar voor elk marktsegment, aldus partijen. Voor zover een segmentering moet worden gemaakt naar klein, middelgroot en groot, afhankelijk van de omvang van deelnemingen of van de ondernemingen waarin wordt deelgenomen, zouden GIMV en Fincon waarschijnlijk tot het middelgrote segment moeten worden gerekend. 16. Wat betreft de activiteiten van de ondernemingen waarin partijen momenteel participeren, menen zij dat er in Nederland geen overlap van activiteiten plaatsvindt als gevolg van de concentratie.

4 Beoordeling 17. Met partijen kan worden aangenomen dat het verschaffen van risicodragend vermogen aan niet-beursgenoteerde ondernemingen (private equity) behoort tot een andere markt dan (enerzijds) het deelnemen in beursgenoteerde ondernemingen en (anderzijds) het verschaffen van nietrisicodragend vermogen. Het betreft activiteiten met een verschillend karakter, die voor vragers doorgaans niet onderling substitueerbaar zijn. Gezien de expertise die is vereist voor het ontplooien van activiteiten op het gebied van private equity is aanbodsubstitutie op korte termijn, in het algemeen gesproken, evenmin aannemelijk.[2] 18. Op het gebied van private equity kunnen diverse segmenteringen worden overwogen: op basis van het soort participatie, het soort onderneming waarin wordt deelgenomen, de omvang van de participatie of anderszins. In het onderhavige geval kan evenwel in het midden blijven of hieromtrent nauwere markten moeten worden afgebakend, aangezien dit voor de uiteindelijke beoordeling van de gevolgen van de concentratie geen verschil maakt (zie punt 23). 19. Op basis van de door partijen overgelegde gegevens kan met partijen worden geconcludeerd dat de activiteiten van de ondernemingen waarin partijen zeggenschap bezitten elkaar, voor zover voor Nederland relevant, niet substantieel overlappen. Op deze activiteiten zal daarom in het navolgende niet nader worden ingegaan. Relevante geografische markten Opvatting partijen 20. Partijen stellen dat de markt voor private equity internationaliseert, maar dat de markt wel verschilt van land tot land. Zij hebben zich verder niet uitgelaten over de geografische dimensie van deze markt. Beoordeling 21. Aangenomen kan worden dat de relevante markt(en) op het gebied van private equity, hoe ook precies afgebakend, minstens nationaal is/zijn. Of een ruimere geografische dimensie moet worden aangenomen kan in het midden blijven, aangezien dit voor de uiteindelijke beoordeling van de gevolgen van de concentratie geen verschil maakt (zie punt 23). B. Gevolgen van de concentratie Opvatting partijen 22. Partijen hebben gegevens overgelegd omtrent de omvang van hun investeringen. Zij concluderen dat het marktaandeel van GIMV op het gebied van private equity in Nederland dicht bij [0-10%] ligt en dat het marktaandeel van Fincon de [0-10%] evenmin overstijgt. Op het middelgrote segment schatten zij hun nationale marktaandeel zeker kleiner dan [5-15%] en waarschijnlijk ruim onder de [0-10%]. Beoordeling

5 23. In Nederland werd in 1998 voor NLG 2,35 miljard aan private equity genvesteerd.[3] De marktaandelen van GIMV en Fincon in Nederland zijn op basis van deze marktomvang kleiner dan [0-10%]. De andere als participatiemaatschappij fungerende dochters van het Vlaamse Gewest zijn, evenals GIMV, voornamelijk actief in Belgi. Mede gezien de bescheiden marktpositie van Fincon is het niet aannemelijk dat de concentratie een substantile impact zal hebben op de mededinging in Nederland, onafhankelijk van de exacte marktafbakening. Ook als bijvoorbeeld wordt uitgegaan van een West-Europese markt zijn de marktaandelen van partijen bescheiden. Gezien hun marktposities is er geen reden om aan te nemen dat een nadere marktsegmentering tot wezenlijk andere inzichten zou leiden. VI. CONCLUSIE 24. Na onderzoek van deze melding is de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit tot de conclusie gekomen dat de gemelde operatie binnen de werkingssfeer valt van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht. Hij heeft geen reden om aan te nemen dat als gevolg van die concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd. 25. Gelet op het bovenstaande deelt de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit mede dat voor het tot stand brengen van de concentratie waarop de melding betrekking heeft geen vergunning is vereist. Datum: 6 juli 2000 w.g. A.W. Kist Directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit Tegen dit besluit kan degene, wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, binnen zes weken na bekendmaking van dit besluit een gemotiveerd beroepschrift indienen bij de arrondissementsrechtbank te Rotterdam, sector bestuursrecht, Postbus 50951, 3007 BM, Rotterdam [1] Hierbij maakt het geen verschil of naast VPM en haar dochters GIMV en PMV ook de andere ondernemingen, waarin het Vlaamse Gewest zeggenschap bezit, bij de omzetberekening worden betrokken (vergelijk in dit verband de Mededeling van de Europese Commissie betreffende het begrip 'betrokken onderneming', punten 55-56). Bij de materile beoordeling van de concentratie maakt het evenmin verschil of, en op welke wijze, rekening wordt gehouden met de activiteiten van de andere dochterondernemingen (zie punt

6 23). [2] Zie in dit verband ook het besluit 1768/NIB Capital Alpinvest, besluit nr. 1768/7 van 29 februari [3] Bron: European Venture Capital Association; EVCA Yearbook Aan de inhoud van deze pagina's kunt u geen rechten ontlenen.