BESLUIT. file://e:\archief1998\besluiten\bcm\bcm htm

Transcriptie

1 pagina 1 van 5 BESLUIT Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet. Zaaknummer: 1134/Heineken - Barneveldse Drankenhandel I. MELDING 1. Op 27 oktober 1998 heeft de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit een melding ontvangen van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 34 van de Mededingingswet. Hierin is medegedeeld dat Heineken Nederland B.V. voornemens is zeggenschap te verkrijgen, in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet, over Barneveldse Drankenhandel B.V. Van de melding is mededeling gedaan in Staatscourant 207 van 29 oktober Naar aanleiding van de mededeling in de Staatscourant zijn geen zienswijzen van derden naar voren gebracht. II. PARTIJEN 2. Heineken Nederland B.V. (hierna: HNL) is een besloten vennootschap naar Nederlands recht. HNL is een dochteronderneming van Heineken Nederlands Beheer B.V. waarvan de aandelen worden gehouden door Heineken N.V. Heineken N.V staat aan het hoofd van de Heineken groep. HNL heeft als belangrijkste activiteit de productie en verkoop van bier. Zij produceert en verkoopt daarnaast andere alcoholische en niet-alcoholische dranken. Voorts is HNL actief in de groothandel in dranken, voedingsmiddelen en horecabenodigdheden. 3. Barneveldse Drankenhandel B.V. (hierna: BDH) is een besloten vennootschap naar Nederlands recht. De gewone aandelen in BDH alsmede twee van de vijf prioriteitsaandelen in BDH worden gehouden door Luni Barneveld Holding B.V. (hierna: Luni). De overige drie prioriteitsaandelen zijn in handen van HNL. BDH is actief in de groothandel in dranken, voedingsmiddelen en horecabenodigdheden. III. DE GEMELDE OPERATIE 4. De gemelde operatie, zoals uiteengezet in artikel 5 van de overeenkomst van 13 juli 1995, betreft de verwerving door HNL van de gewone aandelen in BDH en twee van de vijf prioriteitsaandelen in BDH van Luni. IV. TOEPASSELIJKHEID VAN HET CONCENTRATIETOEZICHT 5. De statuten van BDH bepalen dat de directeuren en commissarissen worden benoemd door de algemene vergadering van aandeelhouders, op een bindende voordracht van de vergadering van houders van prioriteitsaandelen. De algemene vergadering kan aan deze voordracht het bindend karakter ontnemen bij een besluit genomen met twee-derde van de

2 pagina 2 van 5 uitgebrachte stemmen dat de helft van het geplaatste kapitaal vertegenwoordigd. 6. De gemelde operatie is een concentratie in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet. De hierboven, onder punt 4, omschreven transactie leidt er toe dat HNL (uitsluitende) zeggenschap verkrijgt over BDH. Zelfs indien uit de in punt 5 beschreven situatie de conclusie zou worden getrokken dat HNL nu reeds gezamenlijk met Luni zeggenschap zou hebben over BDH, zou de onderhavige transactie een overgang van gezamenlijke naar uitsluitende zeggenschap inhouden en derhalve een concentratie zijn in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet. 7. Betrokken ondernemingen, in de zin van het Besluit vaststelling formulieren Mededingingswet (Staatscourant 1 van 2 januari 1998), zijn Heineken N.V. en BDH. 8. Uit de bij de melding ter beschikking gestelde omzetgegevens blijkt dat de gemelde concentratie binnen de werkingssfeer van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht valt. V. BEOORDELING A. Relevante markten 9. Zowel HNL als BDH is actief op het gebied van de groothandel in dranken, aanverwante voedingsmiddelen en horecabenodigdheden. Alleen op dit gebied is dus sprake overlappende activiteiten. Omdat HNL eveneens actief is als producent van bier en andere alcoholische en nietalcoholische dranken staan deze activiteiten van HNL in een verticale relatie met de activiteiten van BDH als groothandelaar. Derhalve dienen in het onderhavige besluit markten op twee niveaus te worden onderscheiden: het niveau van de productie van bier en andere alcoholische en nietalcoholische dranken en het niveau van de groothandel in deze producten. 10. Volgens partijen dient de relevante markt op groothandelsniveau te worden omschreven als de groothandelsmarkt voor dranken, aanverwante voedingsmiddelen en horecabenodigdheden. Deze markt omvat volgens partijen zowel de (traditionele) drankengroothandel als de zelfbedieningsgroothandel. Partijen stellen dat zij beiden te karakteriseren zijn als drankengroothandel. 11. De activiteiten van de drankengroothandel omvatten traditioneel de distributie (via bezorging) van (fust)bier, niet-alcoholische dranken, wijn, gedestilleerd en likeuren en horecabenodigdheden, alsmede voedingsmiddelen. De belangrijkste afnemers zijn de horeca, slijterijen, buurt- en dorpshuizen, sociëteiten, verenigingen, scholen en bejaardentehuizen. 12. Partijen verwijzen voor de ontwikkelingen op de door hen gedefinieerde markt naar het Jaarboek Nederlandse groothandel in dranken en horecabenodigdheden Daarin wordt gesteld dat de traditionele drankengroothandel in toenemende mate in concurrentie treedt met de zelfbedieningsgroothandel doordat zij steeds meer voedingsmiddelen aanbiedt. Daartegenover staat dat de zelfbedieningsgroothandel in toenemende mate aan de horeca levert en steeds meer activiteiten ontplooit op het gebied van bezorging. 13. In het onderhavige geval kan in het midden blijven of de relevante markt alleen de traditionele drankengroothandel omvat of, zoals partijen voorstellen, de traditionele drankengroothandel én de

3 pagina 3 van 5 zelfbedieningsgroothandel, omdat de uiteindelijke beoordeling daardoor niet wordt beïnvloed (zie punt 20). 14. Partijen zijn van mening dat de relevante geografische markt geheel Nederland omvat. Volgens partijen zijn drankengroothandels in het algemeen werkzaam binnen een bepaalde straal rondom hun vestigingspunten. De omvang van deze straal is afhankelijk van de omvang van het bedrijf en de bevolkingsdichtheid in het vestigingsgebied. Omdat de aantrekkingsgebieden van de verschillende groothandels elkaar deels overlappen, stellen partijen dat de markt uiteindelijk geheel Nederland omvat. 15. In de onderhavige sector zijn exclusieve distributierelaties tussen brouwerijen en groothandels met betrekking tot de afname en wederverkoop van bier een veel voorkomend verschijnsel. Deze relaties bieden de drankengroothandel binnen een bepaald gebied een zekere bescherming tegen concurrentie van drankengroothandels die dezelfde biermerken wederverkopen maar buiten dit gebied zijn gevestigd. Anderzijds is een tendens in de markt waar te nemen waarbij nationaal opererende brouwerijen verticaal integreren in het groothandelsniveau, zoals het geval is bij de onderhavige concentratie. Er zijn aldus zowel aanwijzingen voor het bestaan van regionale markten als voor het bestaan van een nationale markt. 16. In het onderhavige besluit kan een exacte afbakening van de relevante geografische markt op groothandelsniveau achterwege blijven omdat, zelfs indien wordt uitgegaan van de meest nauwe afbakening van de productmarkt (de traditionele drankenhandel), de concentratie in beide alternatieve geografische afbakeningen niet leidt tot het ontstaan of de versterking van een economische machtspositie (zie punt 20 en 21). 17. Partijen hebben geen standpunt ingenomen ten aanzien van de afbakening van markten op het niveau van de productie en verkoop van bier en andere alcoholische en niet-alcoholische dranken. Omdat HNL nu reeds de belangrijkste leverancier is van BDH en dat volgens partijen na de concentratie niet zal veranderen, stellen zij dat de concentratie in verticale zin geen effect heeft. 18. Gelet op het gestelde in de punten 23 en 24 van dit besluit kan een exacte afbakening van de product- en geografische markt(en) voor de productie van bier en andere alcoholische en niet-alcoholische dranken achterwege blijven. B. Gevolgen van de concentratie Horizontale effecten 20. Op basis van de totale drankenomzet van de horeca en de slijterijen, onder aftrek van de respectievelijke marges in de horeca en de slijterijen, hebben partijen een indicatie gegeven van de marktomvang van de markt voor de groothandel in dranken, en aanverwante producten (horecabenodigheden en voedingsmiddelen), zoals door partijen gedefinieerd. Uitgaande van deze marktomvang bedragen de marktaandelen van HNL en BDH op nationaal niveau respectievelijk [...] en minder dan [...]. Deze marktaandelen zijn echter berekend op basis van alleen de drankenomzet van beide ondernemingen. Ervan uitgaande dat de horeca en de slijterijen nog steeds de belangrijkste afnemers zijn van de traditionele drankenhandel en dat dranken nog steeds het belangrijkste deel van de omzet van de drankenhandel uitmaken, lijken deze schattingen echter een goede indicatie te geven van de marktaandelen op een mogelijkerwijs nauwere markt voor de (traditionele)

4 pagina 4 van 5 drankenhandel. 21. Indien wordt uitgegaan van regionale markten in geografische zin, is er geen sprake van overlappende activiteiten van HNL en BDH. Verticale effecten 23. Voor de beoordeling van de effecten van de onderhavige concentratie is het van belang op te merken dat er op dit moment tussen HNL en BDH een exclusieve distributierelatie bestaat. De overeenkomst van 13 juli 1995 geeft BDH het exclusieve recht op wederverkoop van fustbieren van HNL alsmede kelderbier van HNL binnen de regio rond Barneveld. HNL is verreweg de grootste leverancier van BDH. Ongeveer 60% van de door BDH ingekochte dranken is afkomstig van HNL. 24. De omzet van BDH bedraagt minder dan [...] van de totale drankenomzet van HNL in Nederland. Het deel van haar omzet dat HNL realiseert via in de eigen onderneming geïncorporeerde drankengroothandels zal dus in geringe mate toenemen. Hoewel als gevolg van de concentratie de positie van BDH in de regio Barneveld voor wat betreft de distributie van producten van HNL mogelijk wordt versterkt, zijn er geen aanwijzingen dat er na de concentratie voor de leveranciers van BDH en voor de huidige afnemers van BDH onvoldoende alternatieve afnemers respectievelijk aanbieders over blijven. Conclusie 25. Gelet op het voorgaande zijn er geen aanwijzingen dat onderhavige concentratie leidt tot het ontstaan of de versterking van een economische machtspositie op groothandelsniveau en/of op productieniveau. VI. CONCLUSIE 26. Na onderzoek van deze melding is de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit tot de conclusie gekomen dat de gemelde operatie binnen de werkingssfeer valt van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht. Hij heeft geen reden om aan te nemen dat als gevolg van die concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd. 27. Gelet op het bovenstaande deelt de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit mede dat voor het tot stand brengen van de concentratie waarop de melding betrekking heeft geen vergunning is vereist. Datum: w.g. A.W. Kist Directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit Tegen dit besluit kan degene, wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is

5 pagina 5 van 5 betrokken, binnen zes weken na bekendmaking van dit besluit een gemotiveerd beroepschrift indienen bij de arrondissementsrechtbank te Rotterdam, sector bestuursrecht, Postbus 50951, 3007 BM, Rotterdam. terug Aan de inhoud van deze pagina's kunt u geen rechten ontlenen.