Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet.

Transcriptie

1 BESLUIT Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet. Zaaknummer: 2611/Origin - KPN Datacenter I. MELDING 1. Op 27 juli 2001 heeft de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit een melding ontvangen van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 34 van de Mededingingswet. Hierin is medegedeeld dat Origin Nederland B.V. voornemens is zeggenschap te verkrijgen, in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet, over KPN Datacenter B.V. Van de melding is mededeling gedaan in Staatscourant 146 van 1 augustus Naar aanleiding van de mededeling in de Staatscourant zijn geen zienswijzen van derden naar voren gebracht. II. PARTIJEN 2. Origin Nederland B.V. (hierna: Origin) is een besloten vennootschap naar Nederlands recht. Origin is onderdeel van de Atos Origin-groep (hierna: Atos Origin), die is ontstaan uit de overname van Origin B.V., voorheen onderdeel van de Philips-groep, door het Franse Atos S.A.[1] De Atos Origin-groep is actief op het gebied van IT-dienstverlening. 3. KPN Datacenter B.V. (hierna: Datacenter) is een besloten vennootschap naar Nederlands recht. Datacenter is een dochter van KPN Telecom B.V. en draagt binnen de KPN-groep, waarvan Koninklijke KPN N.V. aan het hoofd staat, zorg voor de IT-dienstverlening. Slechts een klein deel van de omzet wordt gerealiseerd met activiteiten buiten de KPN-groep. III. DE GEMELDE OPERATIE 4. De gemelde operatie is omschreven in een Letter of Intent van 26 juli 2001, die partijen bij de melding hebben overgelegd. In deze Letter of Intent is de overeenkomst vastgelegd dat alle aandelen in Datacenter door KPN Telecom B.V. worden verkocht en overgedragen aan Origin. IV. TOEPASSELIJKHEID VAN HET CONCENTRATIETOEZICHT 5. De gemelde operatie is een concentratie in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet. De hierboven, onder punt 4, omschreven transactie leidt er toe dat Origin uitsluitende zeggenschap verkrijgt over Datacenter.

2 6. Betrokken ondernemingen zijn Origin en Datacenter. 7. Uit de bij de melding ter beschikking gestelde omzetgegevens blijkt dat de gemelde concentratie binnen de werkingssfeer van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht valt. V. BEOORDELING A. Relevante markten Relevante productmarkt(en) 8. De gemelde operatie is de outsourcing van het bedrijfsonderdeel Datacenter van de KPN-groep dat verschillende IT-diensten uitvoert voor andere bedrijfsonderdelen. Atos Origin, die de activiteiten overneemt, is eveneens actief op het gebied van IT-dienstverlening. Datacenter noch Atos Origin is producent van hardware of van standaardsoftware. Partijen hebben aangegeven de markt voor IT-dienstverlening als de relevante productmarkt te beschouwen, die moet worden onderscheiden van de markt voor de verkoop van hard- en software aan eindgebruikers. 9. Met partijen kan worden aangenomen dat voor de onderhavige beoordeling IT-dienstverlening enerzijds en de verkoop van hardware en software anderzijds van elkaar kunnen worden onderscheiden. Ook in eerdere besluiten is overwogen dat de verkoop van hardware en software aan eindgebruikers als activiteit naar haar aard kan worden onderscheiden van de IT-dienstverlening. [2] 10. Partijen zien geen noodzaak submarkten af te bakenen binnen de ITdienstverlening. Zij geven aan dat er verschillende mogelijkheden zijn om ITdiensten nader onder te verdelen en noemen onder andere de volgende twee mogelijke verdelingen[3]: - (a) onderhoud van en ondersteuning bij hardware, (b) onderhoud van en ondersteuning bij software, (c) consultancydiensten, (d) ontwikkeling en integratie, (e) opleiding en training, (f) IT-management-dienstverlening en (g) business management-dienstverlening[4]; - (i) consulting, (ii) implementation, (iii) support, (iv) operations en (v) training. [5] 11. Voor de beoordeling van de gevolgen van de onderhavige concentratie is het niet noodzakelijk de relevante productmarkt exact af te bakenen. In het midden kan blijven of uitgegaan dient te worden van een markt voor ITdienstverlening of dat onderscheid moet worden gemaakt tussen verschillende soorten IT-diensten.[6] Het maken van dergelijke onderscheiden leidt niet tot een andere uiteindelijke conclusie (zie punt 20). Relevante geografische markt(en) 12. Partijen zijn van mening, onder verwijzing naar eerdere besluiten, dat de geografische dimensie van een markt voor IT-dienstverlening of van eventuele deelmarkten, nationaal is, vanwege het belang van communicatie in de landstaal van de afnemer en de noodzaak van lokale aanwezigheid om after

3 sales-ondersteuning te verlenen.[7] 13. De door partijen genoemde argumenten zijn van belang voor het aanbod van IT-diensten. Het is echter mogelijk dat IT-diensten steeds meer internationaal worden aangeboden en gevraagd. Internationale vragers en aanbieders en recente grensoverschrijdende concentraties op het gebied van IT-dienstverlening kunnen hiervoor een aanwijzing zijn. 14. Voor de beoordeling van de gevolgen van de onderhavige concentratie is het niet noodzakelijk de relevante geografische markt exact af te bakenen. In het midden kan blijven of de gevolgen van de concentratie dienen te worden beoordeeld op een Nederlandse markt of dat van een in geografische zin ruimere markt dient te worden uitgegaan. Het uitgaan van een ruimere geografische markt dan Nederland leidt niet tot een andere uiteindelijke conclusie (zie punt 22). B. Gevolgen van de concentratie 15. Partijen leiden de omvang van een Nederlandse markt voor ITdienstverlening af uit een rapport van het marktonderzoeksbureau IDC[8]. IDC rapporteert een marktomvang voor IT-diensten in Nederland in 1999 van NLG 10,9 miljard. Voor het jaar 2000 schat IDC de marktomvang op NLG 11,9 miljard. 16. Partijen geven aan dat [het grootste deel]* van de omzet van Datacenter wordt gegenereerd met activiteiten binnen de KPN-groep. Dit deel van de omzet maakt tot op heden geen deel uit van de door onder andere IDC gerapporteerde marktomvang op basis van omzetgegevens. Wanneer Datacenter wordt overgenomen door Origin dient deze omzet volgens partijen derhalve bij de marktomvang te worden opgeteld. 17. Op basis van de door IDC voor het jaar 2000 geschatte marktomvang, vermeerderd met de externe omzet van Datacenter, en de omzet van partijen in Nederland over het jaar 2000, is het gezamenlijke marktaandeel van partijen op een Nederlandse markt voor IT-dienstverlening [10-20]%. 18. In aanvulling op de melding hebben partijen cijfers verstrekt van het marktonderzoeksbureau Gartner[9], die betrekking hebben op de top-20 aanbieders van IT-diensten in Nederland. Optelling van deze cijfers levert een totale omzet op van USD 5,7 miljard en een aandeel van Atos Origin hierin van 11,7%. De toevoeging van Datacenter hierop is op basis van deze cijfers [o-5]%, waarmee Atos Origin de grootste speler in Nederland wordt.[10] De belangrijkste concurrenten van Atos Origin zijn op het gebied van ITdienstverlening vergelijkbaar grote spelers als Cap Gemini Ernst & Young, CMG, Getronics, PinkRoccade en IBM. 19. Als de in punt 10 genoemde indelingen van IT-diensten wordt gehanteerd, dan overlappen de activiteiten van Atos Origin en Datacenter op het gebied van (b) onderhoud van en ondersteuning bij software, (c) consultancydiensten en (d) ontwikkeling en integratie of op het gebied van (i) consulting, (ii) implementation en (iii) support. 20. Op basis van een indeling van hun totale omzet naar soort IT-diensten en cijfers van IDC en Gartner hebben partijen hun marktaandelen geschat per soort IT-dienst waarop hun activiteiten overlappen. Deze benadering geeft

4 weer dat de gezamenlijke marktaandelen op de mogelijke afzonderlijke relevante markten voor soorten IT-diensten maximaal van dezelfde orde van grootte zijn als het gezamenlijke marktaandeel op een Nederlandse markt voor IT-dienstverlening waartoe alle IT-diensten worden gerekend (zie de punten 17 en 18).[11] 21. Ten slotte is het voor de beoordeling van de gevolgen van de concentratie van belang dat de IT-sector een competitief en dynamisch karakter heeft. Uit cijfers van IDC[12] blijkt dat de marktaandelen en de groeipercentages van de aanbieders van IT-dienstverlening in Nederland fluctueren. 22. Wanneer ervan wordt uitgegaan dat de geografische dimensie van de relevante markt(en) ruimer is dan nationaal, dan is de toevoeging van Datacenter aan het marktaandeel van Atos Origin gering. Datacenter is alleen in Nederland actief en Atos Origin behaalt het grootste deel van haar omzet buiten Nederland. Ook op een markt die groter is dan Nederland zijn verschillende andere grote spelers actief.[13] VI. CONCLUSIE 23. Na onderzoek van deze melding is de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit tot de conclusie gekomen dat de gemelde operatie binnen de werkingssfeer valt van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht. Hij heeft geen reden om aan te nemen dat als gevolg van die concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd. 24. Gelet op het bovenstaande deelt de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit mede dat voor het tot stand brengen van de concentratie waarop de melding betrekking heeft geen vergunning is vereist. Datum: 28 augustus 2001 De directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit, voor deze: W.g. Mr. J. Schnau Directeur Concentratiecontrole Tegen dit besluit kan degene, wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, binnen zes weken na bekendmaking van dit besluit een gemotiveerd beroepschrift indienen bij de arrondissementsrechtbank te Rotterdam, sector bestuursrecht, Postbus 50951, 3007 BM Rotterdam.

5 [1] Zie de beschikking van de Europese Commissie van 9 oktober 2000 in zaak COMP/M.2151 Atos/Origin. [2] Zie bijvoorbeeld het besluit van 4 december 1998 in zaak 1139/CSS CNN en het besluit van 21 januari 2000 in zaak 1699/CSS Landis. [3] Partijen geven verder aan dat in het rapport van onderzoeksbureau IDC, IT Services Market & Trends in The Netherlands 2000, februari 2001, een indeling wordt gegeven in 13 categorien. [4] Partijen verwijzen in dit verband naar het besluit van 11 november 1999 in zaak 1566/PinkRoccade - ACDIS, het besluit van 22 maart 2000 in zaak 1804/PinkRoccade ASZ en de beschikkingen van de Europese Commissie van 15 juni 1999 in zaak IV/M.1561 Getronics/Wang en van 5 april 2001 in zaak COMP/M.2365 Schlumberger/Sema. [5] Partijen leiden deze indeling af uit het IDC-rapport IT Spending in The Netherlands , maart 2001, en verwijzen naar het besluit van 22 maart 2001 in zaak 2377/PinkRoccade Computercentrum Waterbedrijven. [6] Behalve een segmentering naar soorten IT-diensten is ook een segmentering denkbaar naar groepen afnemers van de diensten. In het onderhavige geval zou bijvoorbeeld de IT-dienstverlening aan telecommunicatieondernemingen kunnen worden onderscheiden. [7] Partijen wijzen met name op het besluit van 11 maart 1998 in zaak 93/Wang Olsy. [8] IDC, februari 2001, reeds aangehaald. * Vertrouwelijke passages zijn vervangen door een niet vertrouwelijke weergave. [9] Tabel: Netherlands Top 20 IT Services Vendors by Service Revenue ($m), 1999 & 2000, Gartner Dataquest, juli [10] aangezien de cijfers betrekking hebben op de 20 grootste aanbieders, zal de totale marktomvang groter zijn en derhalve de resulterende marktaandelen van partijen kleiner. [11] Als een aparte markt voor IT-dienstverlening aan telecommunicatieondernemingen zou worden onderscheiden, dan hebben partijen vanzelfsprekend een relatief groot marktaandeel, aangezien Datacenter als interne IT-dienstverlener de KPN-groep, de grootste telecommunicatieaanbieder in Nederland, bedient. Er is echter geen reden om aan te nemen dat hierdoor een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt. [12] IDC, februari 2001, reeds aangehaald. [13] De beschikking van de Europese Commissie in zaak COMP/M.2151

6 Atos/Origin, reeds aangehaald, is gegeven in verkorte vorm, in de zin van de Mededeling van de Commissie betreffende een vereenvoudigde procedure voor de behandeling van bepaalde concentraties krachtens Verordening (EEG) nr. 4064/89 van de Raad (Pb C 217, 29 juli 2000, p. 32). Dit betekent dat het voor de beoordeling evident was dat geen economische machtspositie zou ontstaan als gevolg van de concentratie. Aan de inhoud van deze pagina's kunt u geen rechten ontlenen.