VELON 8-9 maart 2010 Ontwikkeling: Els Schellekens (Bureau ELS) Onderzoek: Dorian de Haan Marije de Hoogd. Subsidie: Bernard van Leer Foundation
|
|
- Diana Visser
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 VELON 8-9 maart 2010 Ontwikkeling: Els Schellekens (Bureau ELS) Onderzoek: Dorian de Haan Marije de Hoogd Subsidie: Bernard van Leer Foundation
2 Onderzoek Vooronderzoek Opvattingen van leerkrachten over onderwijs & sociale competentie (conceptmaps) Vragenlijst voor kinderen: welbevinden Observaties Evaluatie Focus op doelen in relatie tot model Ten Dam e.a. (2003) Bevindingen van leerkrachten en kinderen Inzicht in ontwikkeling in denken van kinderen over gender en ethniciteit Identiteitsvorming Sociale relaties De groep
3 Vooronderzoek: conceptmaps De meeste leerkrachten noemen aspecten van de driedeling van Ten Dam e.a. (2003), het meest op niveau van identiteit en sociale relaties tussen kinderen onderling.
4 Andere resultaten vooronderzoek Accentverschillen niet in de theorie (conceptmaps), maar in de klassenpraktijk: onderwijsactiviteiten m.b.t. sociale competentie: Volgens een methode: algemene aanpak, niet persoonlijk Volgens een pedagogisch kader, niet systematisch Voornamelijk ad hoc Alle leerkrachten zien een duidelijke rol voor zichzelf; voorbeeld zijn en gebeurtenissen aangrijpen Vragenlijst kinderen (N=98): relatie met andere kinderen in de klas Op zespuntsschaal score van gemiddeld 4,95 (meisjes 5.29, jongens 4.51). Geen lagere score dan 4.
5 Resultaten pilot eindgesprekken Algemene bevindingen positief Nieuwe inzichten over de manier waarop je verandering kunt aanbrengen in hoe leerlingen met elkaar omgaan Meerwaarde voor leerkracht zelf: je wordt je bewust van eigen handelen De activiteiten hebben een positieve uitwerking gehad op de klas Gelegenheid om de computer meer en op een zinvolle manier in te zetten ; eigen ICT vaardigheden verbeterd Kanttekeningen Werken zonder professionele ondersteuning; nascholing? Voldoende ICT capaciteit op school: materiaal en begeleiding Ontwikkelingsgerichte scholen: niet alle thema s lenen zich even goed
6 Uitspraken 1 George: Je voelde hoe de sfeer verbeterde in de klas.. (Zone, 2009) Gea: (over complimenten geven) Dat vond ik zelf een gewaarwording, want ja, de kinderen roepen vaak wel wat maar je ziet dat ze toch ook wel heel erg goed naar elkaar kijken, en ook wel dingen over elkaar weten waar anderen goed in zijn. Britt: Mijn ervaringen met dit project zijn tot nu toe ook ontzettend positief, omdat het je juist als leerkracht ook heel erg bewust maakt van de sociale competenties onderling Robert: Het mooiste van dit project dat ik geleerd heb is dat je heel bijzondere combinaties kan maken van kinderen die samenwerken. Ze ontdekken elkaars sterke en goeie kanten, dat vond ik heel erg mooi om te zien, want ze zouden nooit voor die iemand hebben gekozen. Dat vind ik de grootste kracht en het mooiste winstpunt uit dit project, deel een. Alex (ICT): Het lijkt heel ingewikkeld, en eigenlijk tot mijn verbazing hebben ze dat - ik ben altijd ontzettend optimistisch over wat er allemaal kan, maar het ging nog beter dan ik eigenlijk verwacht had. Ik vind dit een van de hoogtepunten eigenlijk wel.
7 Uitspraken 2 Astrid: Het is één klas geworden, het was een bij elkaar geraapt zooitje, maar ze zijn dus één groep geworden. Ilona: Wat ik ook merk dat ze dingen benoemen; jij sluit iemand buiten of ik mag nee zeggen. Dat ze die termen zich echt eigen hebben gemaakt." Marion: Het wordt wel beter merk ik. Dat ze leuk met elkaar omgaan en dat ze bijna allemaal met elkaar overweg kunnen, al zijn er wel een paar die dat echt heel moeilijk vinden". Soms lukte het niet... Marion (over kwaliteiten benoemen): Met de klas is er niet helemaal uitgekomen wat ik wou. De klas was eigenlijk een stap te groot voor ze. Ze overzien het niet. Van zichzelf en de ander gaat wel, de klas is te abstract Astrid (over je mening formuleren): Bij de een gaat dat goed, bij de ander minder. Toch zie je wel dat ze gaan zien, je hoeft niet altijd dezelfde mening te hebben, wel nadenken waarom iets je mening is".
8 Evaluatie : taaldoelen School met taalmethode- schrijven: In de methode hoeven de kinderen pas losse zinnetjes te schrijven, terwijl ze hier stukjes tekst moeten schrijven. Daarnaast moeten ze tekst bij een foto schrijven, wat maakt dat ze goed moeten nadenken over wat er op de foto staat en hoe ze dat in tekst kunnen verwerken. Het feit dat ze langere stukjes moeten schrijven over onderwerpen die voor hun belangrijk zijn, maakt ook dat ze eerder woorden tegenkomen die ze in de methode nog lang niet zouden krijgen, zoals computer. Dit is dus van grote meerwaarde." OGO-school- lezen: En ook het lezen van elkaar stukjes. Nu hadden ze ook iets voor elkaar geschreven, dus waren ze nieuwsgierig naar wat de ander had geschreven. Dat is wel echt leuk en het is ook bevorderlijk, want het motiveert hen om te lezen. Omdat ze willen weten wat de ander heeft geschreven". School met taalmethode- woordenschat: "Qua taal konden ze dat heel goed onthouden. Door elke keer de foto s terug te pakken kan je ook weer de emoties terughalen van hoe dat was. Ook qua taal."
9 ICT-doelen Jonge kinderen kunnen overweg met Word PowerPoint Paint invoegen van plaatjes via Google afbeeldingen werken met lettertypes en kleuren een digitale camera
10 ICT-doelen : Uitspraken Petra: Ze krijgen een gevoel van, dit is onze klas. We hebben foto s laten maken over dingen die goed gaan vooral. Zo van, kijk eens naar onze klas, wat een leuke klas hebben wij. Ook echt door die foto s. En als ik de camera mee laat nemen in het weekend, bijvoorbeeld Meryem, ik wist helemaal niet dat zij op judo zat. Ze had foto s gemaakt op een judowedstrijd. Kijk, ik wist niks over haar, de hele klas weet niks over haar omdat ze niks vertelt en ruzie maakt steeds. Dus dit was heel leuk om te zien. Dit was ook een beetje de bedoeling en het heeft ook gewerkt. Ilona: Meestal doe je een toneelstukje of praat je erover, maar nooit echt met foto s. En dat ze het thuis kunnen laten zien. En nu zoals met de poll dat de halve school erbij betrokken is".
11 Diversiteit en jonge kinderen in het onderwijs Gender: geen systematische aandacht: bij incidenten Conclusie Leeman & Ledoux (2003) intercultureel onderwijs basisschool Onderbouw: geen cultuur projecten: ervaringen van kinderen uitwisselen in hun dagelijks leven vrijheid in keuzen Bovenbouw: aandacht op niveau van de klas & school: eenheid, zorgzaamheid, democratie Weinig aandacht voor dilemma s m.b.t. machtsverschillen vermijden van conflicten met etnisch-culturele achtergrond
12 Onderzoeksvragen 1. Hoe denken 6-9 jarige kinderen over hun sociale groepen? 2. In welke mate voelen ze zich verbonden?
13 Theorie identiteitsvorming Zelfconcept: - Persoonlijke zelf (sense of me) - Sociale zelf (sense of we) Dat deel van een zelfconcept van een individu dat ontstaat uit de kennis van zijn lidmaatschap van een sociale groep (of groepen) mét de waarde en emotionele betekenis die met dat lidmaatschap zijn verbonden. Tajfel, H. (1981) Human groups and social categories. Cambridge: Cambridge University Press. Onderzoeksdoel: Inzicht in het denken van kinderen over een zelf dat verschilt van, maar wel verbonden is met anderen. Focus op gender en etniciteit
14 Theoretische achtergrond Ontwikkelingspsychologie Stadia benoemen Stabiliteit constantie Zelfconcept Kennis Uiterlijk &activiteiten Sociaal psychologisch Sociale psychologie identiteitsontwikkeling Relevantie Kennis Stereotiepen Statusverschillen Discriminatie Evaluation Attitudes Extended identity : verbondenheid met / verantwoordelijkheid voor handelen van groepslid
15 Deelnemende kinderen Groepen N= 162 Meisjes Jongens 6 jaar 7-8 jaar Westers Niet-westers Homogene klas Heterogene klas
16 Methode Interview 2-tallen (zelfde sekse, zelfde leeftijdsgroep, (niet-)westers) startvraag: concreet (logeerbeest, vriendjes/vriendinnetjes) materiaal (klassenfoto, smileys) Interviewvragen: kwantitatieve analyse (t-test, Mann-Whitney, rangorde) 1. maakt het wat uit? (relevantie) 2. is het anders? (kennis/ attitude) 3. hoe zijn...? (kennis/attitude) 4. stel je voor: (verbondenheid/ extended identity) Overwegingen: kwalitatieve analyse - Stereotiepen - Attitudes ingroup / outgroup
17 Methode gender / etniciteit benoemen Gender: met wie speel jij het liefste? Etniciteit : introductie van het begrip door klassenfoto Zijn er kinderen bij wie de papa of mama niet uit Nederland komt? Maakt het wat uit? Maakt het uit voor hoe het gaat bij hun thuis? Eigen etniciteit laten benoemen Waar zijn jouw ouders geboren? Wat ben jij (nationaliteit)?
18 Gender / Etniciteit Attitude & stereotiepen, ingroup/outgroup Vertrouwen Hoe vind je het om te zijn? (smileys) Wat is er leuk aan. te zijn? Hoe zijn. volgens jou? ( Extended identity Verbondenheid Stel je voor: Als een (eigen sekse/etniciteit) kind uit jouw klas iets doet en een (andere sekse/etniciteit) kind zegt dan Meisjes/Nederlanders zijn stom! (of andersom), hoe vind je dat? Waarom? Verantwoordelijkheid Zou jij iets doen? Waarom? Heb je dat wel eens meegemaakt?)
19 Resultaten etniciteit: Wat ben jij? Owen: Ik ben wel in Nederland geboren maar ik ben een beetje Chinees van mijn oud-oma en ik ben van mijn overgroot-opa, van mijn tweede opa, ben ik ook een beetje Indonesisch. Roy: Ik ben Surinaams maar ik kom uit Nederland. Gaby: Mijn moeder is in Portugal geboren, en mijn vader in Nederland. Mijn nicht die komt uit Spanje. Interviewer: En wat ben jij dan? Gaby: Portugees, Nederlands en Spaans. Asmae: Mijn moeder is in Marokko geboren en mijn vader weet ik niet en ik ben in Nederland geboren. Interviewer: Wat ben jij dan? Asmae: Ik ben Marokkaans. Nisrine: ouders zijn in Marokko geboren. Eigenlijk half Marokkaans want we zijn in Nederland geboren. Maar als we groot worden en we zijn 18 en we hebben een paspoort dan zijn we helemaal Marokkaans. Safae: Ja dan hebben we onze eigen beslissing.
20 Resultaten gender: relevantie -speelmaatje Tabel 1 Voorkeur voor speelmaatje: gender Westers Niet-westers % % Eigen sekse 61 89,7 Geen 39 10,3 P= <0.001 Algemene vraag Maakt het wat uit? 91 % : nee
21 Resultaten gender: kennis Hoe zijn meisjes / jongens dan? Tabel 2 Kennis over hoe meisjes/jongens zijn, aantal / variatie categorieën Categorieën Meisjes Jongens Activiteit, fysiek, sociaal, psychologisch, vaardigheden,privileges Aantal/ Variatie ** ** P=< Geen niveauverschillen (aard van categorieën), behalve bij leeftijdsgroepen
22 Resultaten gender: attitude Tabel 3 Attitude t.o.v. de eigen sekse Attitude Meisjes Jongens Positief 94.1% 100% Gemiddeld 97% is positief Geen significante verschillen
23 Resultaten etniciteit relevantie - leeftijd Zijn er kinderen bij wie de papa of mama niet uit Nederland komt? Maakt het uit voor hoe het gaat bij hun thuis? Tabel 4 relevantie etniciteit: leeftijd 6-jarigen 7-jarigen 8-jarigen % % % Ja Nee P=<.0.05
24 Resultaten etniciteit - relevantie - multi-etnische klas Zijn er kinderen bij wie de papa of mama niet uit Nederland komt? Maakt het uit voor hoe het gaat bij hun thuis? Tabel 5 Relevantie etniciteit: homogene en heterogene klassen Homogene klas Heterogene klas % % Ja Nee P=<0.001 Algemene vraag: Maakt het wat uit? 87%: nee Verschil homogeen / heterogeen: 75% versus 93.7 %
25 Resultaten etniciteit - kennis Hoe zijn (nationaliteit) volgens jou? Tabel 6 Kennis over hoe (nationaliteit) zijn, aantal/ variatie categorieën Categorieën Fysiek, sociaal-cultureel, sociaal-economisch Aantal/ Variatie * 6 jaar 7-8 jaar P=<0.05
26 Resultaten multi-etnische klas - attitude - etniciteit Leerlingen van een heterogene school zijn positiever (93.6%) dan leerlingen van een homogene school (80.4%) over de eigen etniciteit (p=<0.05) Tabel 4 Attitude t.a.v. eigen etniciteit in homogene en heterogene klassen In percentages) Homogeen Heterogeen Westers positief 76.5* 97.2* negatief Nietwesters positief negatief * P=<0.05
27 Kwalitatieve analyse Relevantie Gender in samenspel als vanzelfsprekend same sex : jongens natuurlijk, gewoon omdat wij ook jongens zijn Verwarring etnische groep en individu (?): Sabir ik mag nooit op de computer Morele houding (etniciteit): Maakt het wat uit? Rosa (bozig /verbaasd): Nee! Iedereen is hetzelfde. Attitude Afwijzing outgroup Jongens zijn gewoon normaal en meisjes zo dom, zeggen ze zo (aanstellerig stemmetje) Kennis Macho versus sexy Yasin: meisjes doen zo.. (loopt heupwiegend weg] Bestaande stereotiepen en eigen inhoud: Giovanni over meisjes:.. en doen een jas aan als het regent. Wij kunnen gewoon nat worden. Sem over Nederlanders want sommigen hebben dan een lieve moeder en die wil je dan ook wel eens hebben (..) misschien krijg je dan leuke wapens. Chantal: En ze maken zelf brood.
28 Gender en etniciteit Op de agenda maar geen curriculum? Recht op stereotiepen? Te jong voor debat? Burgerschapsvorming: vooral zorgen voor heterogene scholen?
Een methodiek voor het werken aan sociale competentie
Een methodiek voor het werken aan sociale competentie Ogo conferentie 16 maart 2011 Ontwikkeling: Els Schellekens (Bureau ELS) Onderzoek: Dorian de Haan Marije de Hoogd Lectoraat Ontwikkelingsgericht Onderwijs
Nadere informatieVELON conferentie 8 maart 2010 Ontwikkeling: Els Schellekens (Bureau ELS) Onderzoek: Dorian de Haan Marije de Hoogd
VELON conferentie 8 maart 2010 Ontwikkeling: Els Schellekens (Bureau ELS) Onderzoek: Dorian de Haan Marije de Hoogd Subsidie: Bernard van Leer Foundation Inhoud presentatie Onze Klas Mijn Wereld Ontwikkeling:
Nadere informatieWat was een mooi sociaal moment in jouw klas, waarin jij een rol speelde?
De Praktijk in de klas Startactiviteit 1. Bedenk voor jezelf: Wat was een mooi sociaal moment in jouw klas, waarin jij een rol speelde? (met een individuele leerling, groepje, de hele klas) 2. Wissel uit
Nadere informatieDeel 1 Over het wat en hoe 15. 1 Over het wat 17
Inhoud Deel 1 Over het wat en hoe 15 1 Over het wat 17 Alles is sociaal: sociale competentie in schema 17 De activiteiten 19 Geen methode, maar een methodiek 19 De opzet van het boek 21 2 Over het hoe
Nadere informatieOmgaan met diversiteit in de klas leerlingparticipatie als start van een veilig leerklimaat
Omgaan met diversiteit in de klas leerlingparticipatie als start van een veilig leerklimaat enspired leerweek, 19 april 2018 Rachel Wittenberg, Anton Douglas en Maggie Schmeitz Wat maakt ons zo verschillend:
Nadere informatieWerken met (etnisch) gemengde groepen: een wereld te winnen
Werken met (etnisch) gemengde groepen: een wereld te winnen 07.02.2012 1 Tobias Stark Rijksuniversiteit Groningen Vakgroep Sociologie Kerndoel 2 van de Verlengde Schooldag Sociale competenties ontwikkelen
Nadere informatieZie De Graaf e.a. 2005 voor een uitgebreide onderzoeksverantwoording van het onderzoek Seks onder je 25ste.
6 Het is vies als twee jongens met elkaar vrijen Seksuele gezondheid van jonge allochtonen David Engelhard, Hanneke de Graaf, Jos Poelman, Bram Tuk Onderzoeksverantwoording De gemeten aspecten van de seksuele
Nadere informatieEffectevaluatie van Discussiëren Kun Je Leren (DKJL)
Effectevaluatie van Discussiëren Kun Je Leren (DKJL) 18-04-2018 Dr. Tobias Stark European Research Centre on Migration and Ethnic Relations (ERCOMER) Algemene Sociale Wetenschap Universiteit Utrecht Samenvatting
Nadere informatieGedragsprotocol. Trots zijn op jezelf en op elkaar!
Gedragsprotocol Trots zijn op jezelf en op elkaar! Voorwoord Op de Ekke de Haan verwachten we dat de leerlingen, leerkrachten en ouders op een prettige manier met elkaar omgaan. Het is belangrijk dat er
Nadere informatieHallo, Als je vragen hebt tijdens het invullen, vraag die dan aan jouw docent(e). Bedankt voor het invullen van de vragenlijst!
Datum: School: Klas: Naam docent(e): Code (optioneel): [NAAM DOCENT] Hallo, Deze vragenlijst gaat over het leerklimaat in jouw klas en hoe je het vindt op school. Hierbij gaat het om wat jij vindt van
Nadere informatieUtrecht, maart Rutgers Arthur van Schendelstraat MJ Utrecht Postbus GA Utrecht
Arthur van Schendelstraat 696 3511 MJ Utrecht Postbus 9022 3506 GA Utrecht +31(0)30 231 34 31 office@rutgers.nl www.rutgers.nl www.rutgers.international Utrecht, maart 2017 BIC ABNA NL 2A IBAN NL18 ABNA
Nadere informatieBeelden van slachtoffers. Ossama Abu Amar & Hanneke Felten
Beelden van slachtoffers Ossama Abu Amar & Hanneke Felten Programma 1. Introductie 2. Voorstel oefening 3. Powerpoint: Beelden van slachtoffers 4. Oefening met plaatjes 5. Casus Voorsteloefening Als je
Nadere informatieHallo, Als je vragen hebt tijdens het invullen, vraag die dan aan jouw docent(e). Bedankt voor het invullen van de vragenlijst!
Datum: School: Klas: Naam docent(e): Code (optioneel): [NAAM DOCENT] Hallo, Deze vragenlijst gaat over het leerklimaat in jouw klas en hoe je het vindt op school. Hierbij gaat het om wat jij vindt van
Nadere informatieHallo, Als je vragen hebt tijdens het invullen, vraag die dan aan jouw docent(e). Bedankt voor het invullen van de vragenlijst!
Datum: School: Klas: Naam docent(e): Code (optioneel): Hallo, Deze vragenlijst gaat over het leerklimaat in jouw klas en hoe je het vindt op school. Hierbij gaat het om wat jij vindt van jouw docent(e),
Nadere informatieSOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING
SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING We meten op onze school twee keer per jaar het sociaal-emotionele functioneren van onze leerlingen mee. Dat doen we met VISEON van Cito. Viseon staat voor Volg Instrument
Nadere informatieJEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +
> vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,
Nadere informatieToelichting bij deze handelingssuggestie Stellingen uit de leerkracht- en leerlingvragenlijst Aanpak Leerdoelen...
Welbevinden Relatie met andere kinderen INHOUD Toelichting bij deze handelingssuggestie... 1 Stellingen uit de leerkracht- en leerlingvragenlijst... 2 Aanpak... 2 Leerdoelen... 2 Pedagogische interventies...
Nadere informatieTabellen leerlingensurvey
Bijlage II Tabellen leerlingensurvey In verschillende hoofdstukken zijn gegevens verwerkt van de survey onder leerlingen van het ROC. In deze bijlage staan meer gedetailleerde gegevens. Standaard is voor
Nadere informatiePeer to peer interventie copyright Marieke Kroneman les 3 van 4 debat
3. Derde bijeenkomst over gender stereotype verwachtingen Gender stereotype verwachtingen zijn een belangrijke determinant voor een homonegatieve houding. KERNBOODSCHAP van deze les: je hoeft niet je houding
Nadere informatieWanneer vertel je het de kinderen? Kies een moment uit waarop je zelf en de kinderen niet gestoord kunnen worden.
Hoe vertel je het de kinderen? Op een gegeven moment moet je de kinderen vertellen dat jullie gaan scheiden. Belangrijk is hoe en wat je hen vertelt. Houd rekening daarbij rekening met de leeftijd van
Nadere informatieSamenvatting (Summary in Dutch)
Samenvatting (Summary in Dutch) Het aantal eerste en tweede generatie immigranten in Nederland is hoger dan ooit tevoren. Momenteel wonen er 3,2 miljoen immigranten in Nederland, dat is 19.7% van de totale
Nadere informatieDe onvoorziene gevolgen van tracking voor de dagelijkse schoolpraktijk nader onderzocht
VFO studiedag De onvoorziene gevolgen van tracking voor de dagelijkse schoolpraktijk nader onderzocht Lore Van Praag Mieke Van Houtte Simon Boone Peter Stevens Tracking Groeperen van studenten in onderwijsvormen
Nadere informatiePlek onderzoeksvraag. Aanleiding handelingsprobleem/verlegenheidssituatie. Literatuur. Onderzoeksvraag. Onderzoeksopzet
De Onderzoeksvraag Plek onderzoeksvraag Aanleiding handelingsprobleem/verlegenheidssituatie Probleemanalyse probleemstelling Literatuur Onderzoeksvraag Onderzoeksopzet De onderzoeksvraag Goed onderzoek
Nadere informatieOntwikkelingsgericht onderwijs
Ontwikkelingsgericht onderwijs Leren op de John F. Kennedyschool De basisschool van onze zoon, de John F. Kennedyschool te Zutphen, is dit schooljaar begonnen met een nieuwe manier van werken. Ze zijn
Nadere informatieEvaluatie Topondernemers groepen 8. 8 april 2015
Evaluatie Topondernemers groepen 8 8 april 2015 In april 2015 is door de kinderen van groep 8 een aantal vragen over de methodiek Topondernemers beantwoord. Gekozen is voor deze groepen omdat zij het vergelijk
Nadere informatieLore Vandromme 1 BASWC Katho Kortrijk
Lore Vandromme 1 BASWC Katho Kortrijk Schrijfster Lucy Kortram Paramaribo, hoofdstad van Suriname Studeerde sociologie Schrijft gedichten en toneelstukken Actief op het gebied van de bevrijding van de
Nadere informatieOverzicht. Onderzoekstaal. TOHBO Inholland. Taalbeleid Inholland 5-3-2013
Overzicht Onderzoekstaal Dorian de Haan Lectoraat Ontwikkelingsgericht Onderwijs Studiedag Domein Onderwijs, leren en levensbeschouwing 12 april 2012 Taal: Taalbeleid Inholland Onderzoek: Onderzoek Domein
Nadere informatieEen Positieve Klas resultaten Duhamel College Den Bosch
Een Positieve Klas resultaten Duhamel College Den Bosch Mentoren van Duhamel College Den Bosch (vmbo) hebben het programma Een Positieve Klas in het schooljaar 2011-2012 uitgevoerd met eerste en tweede
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatieMentorlessen. Klas:...
Mentorlessen Naam: Klas:... 1 En hier begint het! Voor jou ligt jouw persoonlijke mentormap. Deze map is voor de individuele oefeningen vanuit de mentor-module die jij en je klasgenoten volgt. In deze
Nadere informatieCoachende ouders: kinderen boeien en uitdagen
Coachende ouders: kinderen boeien en uitdagen Ouderavond Tim Post 2025 Welke afgestudeerde scholieren hebben we dan nodig? 2025 Oplossen maatschappelijke vraagstukken Omgaan grote hoeveelheden informatie
Nadere informatieJongeren, voorbij het wij-zij denken (?) Jessy Siongers
Jongeren, voorbij het wij-zij denken (?) Jessy Siongers Identiteitsvorming leeftijd gender opleiding biologische kenmerken persoonlijke kenmerken SES gebeurtenissen interesses talenten hobbies religie
Nadere informatieGirls Talk+ Ontwikkeling en evaluatie van een counselingsprogramma over relaties en seksualiteit voor meisjes met een lichte verstandelijke beperking
Girls Talk+ Ontwikkeling en evaluatie van een counselingsprogramma over relaties en seksualiteit voor meisjes met een lichte verstandelijke beperking Willy van Berlo 1 Wie is wie? Ontwikkelaars: Annelies
Nadere informatieOver ruzie en hoe je dat oplost natuurlijk!
Over ruzie en hoe je dat oplost natuurlijk! Hoe werk je met een spreekbeurtwerkplan? Het eerste deel bestaat uit vragen. Met een moeilijk woord noemen we dat theoretisch onderzoek. In het tweede deel vind
Nadere informatieEffectmeting onder leerlingen en leraren 2014-2015
Effectmeting onder leerlingen en leraren 2014-2015 Gegevens meting leraren Respons : 45 leraren, 21 mannen & 24 vrouwen Scholen : Blariacum College (Venlo) Summa College (Eindhoven) Vakcollege Tilburg
Nadere informatieIk ben Juul de giraf en ik heb gehoord dat jij je eerste communie
Iedereen welkom 1 Hallo, Ik ben Juul de giraf en ik heb gehoord dat jij je eerste communie wil doen. Klopt dat? Weet je wel wat dat is: communie? Het is zo n moeilijk woord. Wees gerust het is geen ziekte
Nadere informatieVeilig Thuis. Werkboekje voor kinderen en ouders bij een tijdelijk huisverbod
Veilig Thuis Werkboekje voor kinderen en ouders bij een tijdelijk huisverbod Een stukje uitleg Dat je samen met papa/mama, of een andere persoon in dit boekje gaat werken is niet zo maar. Dat komt omdat
Nadere informatieHet belang van gender in het leerkrachtenteam
Het belang van gender in het leerkrachtenteam Sofie Lietaert, Dimitri Van Maele, Bieke De Fraine, Karine Verschueren, Ferre Laevers IWT SBOproject Gender op School www.steunpuntssl.be De feminizering van
Nadere informatieEen exploratieve studie naar de relatie tussen geïntegreerd STEM-onderwijs en STEM-vaardigheden op secundair niveau
Een exploratieve studie naar de relatie tussen geïntegreerd STEM-onderwijs en STEM-vaardigheden op secundair niveau dr. H. Knipprath ing. J. De Meester STEM Science Engineering Technology Mathematics 2
Nadere informatieBrabantse Basisscholen in Beweging. Menno Slingerland, Hans Barmentlo, Liesbeth Jans & Yvonne Sanders
Brabantse Basisscholen in Beweging Menno Slingerland, Hans Barmentlo, Liesbeth Jans & Yvonne Sanders Aanleiding Toegenomen bewegingsarmoede, veel overgewicht, lagere motorische vaardigheid basisschoolkinderen
Nadere informatieBurgerschapsvorming LVGS
Burgerschapsvorming LVGS Jacomijn van der Kooij Hoop 2 Een brede blik op burgerschap Mini-college Burgerschapsvorming en goed onderwijs Sinds 2006 verplicht: Wet actief burgerschap en sociale integratie.
Nadere informatieEffectevaluatie Welkom in mijn Wijk (WIMW)
Effectevaluatie Welkom in mijn Wijk (WIMW) 01-10-2018 Ghislaine Jordans Dr. Tobias Stark European Research Centre on Migration and Ethnic Relations (ERCOMER) Universiteit Utrecht Samenvatting In dit rapport
Nadere informatieVragenlijst: Wat vind jij van je
Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op
Nadere informatieAllemaal (een beetje) anders Jongeren, seksualiteit en culturele diversiteit
Permanente Vorming Actuele Filosofie 2007-2008 Seksualiteit, Globalisering en Ethiek Allemaal (een beetje) anders Jongeren, seksualiteit en culturele diversiteit Telidja Klaï Sensoa & Vrije Universiteit
Nadere informatieRonde van Vlaanderen 2008. Omgaan met Diversiteit
Ronde van Vlaanderen 2008 Omgaan met Diversiteit Omgaan met diversiteit Diversiteitstest Referentiekader: omgaan met diversiteit Screeningsinstrument Doe de diversiteitstest! Vul de test individueel in.
Nadere informatieEvaluatie. Rots & Water
Evaluatie Centrum voor Maatschappelijk Werk en Welzijnswerk Brunssum - Onderbanken Rots & Water Training Weerbaarheid Groep 8 Algemene Basisschool Dol-fijn Schooljaar 2003/2004 Door: Linda Geraeds Sociaal
Nadere informatieC Relaties. C1 Bij wie hoor ik? 3 C2 Vriendschap 7 C3 Verliefd 12 C4 Verkering 16 C5 Trouwen 22
C Relaties C1 Bij wie hoor ik? 3 C2 Vriendschap 7 C3 Verliefd 12 C4 Verkering 16 C5 Trouwen 22 C1 Bij wie hoor ik Geeft door middel van ja of nee aan of hij iemand aardig/lief vindt (leerlijn vso 4.1)
Nadere informatieTechniek voor jongens én meisjes
Techniek voor jongens én meisjes Over lesgeven aan jongens en meisjes en stereotiepe beelden over jongens, meisjes en techniek. Anne van de Ven, Science Center NEMO Techniek voor jongens én meisjes Over
Nadere informatieInspiratiebijeenkomst Pedagogische Meerstemmigheid
Datum: Locatie: Spreker: Notulist: Aanwezigen: Organisatie: 14 december Kralingen Ilias El Hadioui Majda Battaï 23 deelnemers Stichting Attanmia i.s.m. Stichting Buurtwerk Kralingen-Crooswijk De besproken
Nadere informatieKleurrijke Maatzorg: Een cultuurgevoelig onthaal? Studiedag 20 november 2013 Antwerps netwerk cultuurgevoelige
Kleurrijke Maatzorg: Een cultuurgevoelig onthaal? Studiedag 20 november 2013 Antwerps netwerk cultuurgevoelige Kleurrijke Maatzorg: Het is een gegeven: Voorzieningen in Welzijnsorganisaties krijgen een
Nadere informatieWat vinden kinderen ervan?
Een kwalitatieve en kwantitatieve verkenning Contents 1 Belangrijkste bevindingen 5 2 Kwalitatieve verkenning 9 3 Kwantitatieve verkenning 12 4 Bijlage 31 2 Onderzoeksopzet I In dit onderzoek is kinderen
Nadere informatieOuderbijeenkomst Basisschool Eerschot Week van de Lentekriebels
Ouderbijeenkomst Basisschool Eerschot Week van de Lentekriebels Relationele en seksuele opvoeding op school en thuis Christel van Helvoirt medewerker Gezondheidsbevordering GGD Hart voor Brabant Bovenbouw:
Nadere informatieHoeveel talen spreek jij?
Hoeveel talen spreek jij? Wat je altijd al wilde weten over meertaligheid Marinella Orioni Met illustraties van Sanne Miltenburg Hoeveel talen spreek jij? Wat je altijd al wilde weten over meertaligheid
Nadere informatieSuperdiversiteit, Identiteit en School. Prof. Maurice Crul VU Universiteit Amsterdam Erasmus Universiteit Rotterdam
Superdiversiteit, Identiteit en School Prof. Maurice Crul VU Universiteit Amsterdam Erasmus Universiteit Rotterdam Super-diversiteit Super Fantastisch Super = Complexiteit Waarom is het begrip in opkomst?
Nadere informatieINTERNETMEMORIE. Maak in één les een 3D doosje met de App Foldify. Les in het kader van Code Kinderen project Mijn Kind Online.
INTERNETMEMORIE Een les waarbij de leerlingen het InternetMemorie spelen en gaan nadenken over hun internetgedrag. Deze les is een mediawijze discussie starter. Maak in één les een 3D doosje met de App
Nadere informatieLESBESCHRIJVINGSFORMULIER
LESBESCHRIJVINGSFORMULIER Beroepstaak 1 Omgaan met kinderen in een leersituatie Stageschool Plaats Stagementor Stagegroep Aantal kinderen Gegevens Stageschool Datum Naam student Groep Vakgebied Gegevens
Nadere informatieReflecteren. op binnen- en buitenschoolse burgerschapservaringen
Reflecteren op binnen- en buitenschoolse burgerschapservaringen 1 Het doel van de waaier Kinderen komen in het dagelijks leven in aanraking met tal van burgerschapservaringen. Deze ervaringen nemen zij
Nadere informatieSamenvatting Onderzoeksrapport SOCIAAL EN EMOTIONEEL WELBEVINDEN VAN JONGE KINDEREN IN SCHOOL EN OPVANG. Een onderzoek in vijf Europese landen
Samenvatting Onderzoeksrapport SOCIAAL EN EMOTIONEEL WELBEVINDEN VAN JONGE KINDEREN IN SCHOOL EN OPVANG Een onderzoek in vijf Europese landen WAT IS HET SEED PROJECT? 'SEED: Social and Emotional Education
Nadere informatieVertel eens - aanpak van Aidan Chambers
Vertel eens - aanpak van Aidan Chambers bijlage 6 2 Theorie Aidan Chambers wil met de Vertel eens-aanpak kinderen helpen goed te praten over wat zij hebben gelezen en goed naar elkaar te leren luisteren.
Nadere informatieB&B + Ik hou van mij Jongens Be A Man! Kennisoverdracht Jongeren weten wanneer seksueel gedrag V V V V grensoverschrijdend is en wanneer niet.
Checklist VIMP4Youth Aan de slag met preventie van seksueel grensoverschrijdend gedrag onder jongeren: welke interventie is geschikt? In deze checklist zijn drie interventies opgenomen: de theatervoorstelling
Nadere informatieDeze opdracht doe je met een maatje. Vertel aan elkaar wat je hebt onthouden van de tekst. Gebruik de woorden: Wie? Wat? Welke? Waar? Wanneer? Hoe?
Vertel aan elkaar wat je hebt onthouden van de tekst. Gebruik de woorden: Wie? Wat? Welke? Waar? Wanneer? Hoe? Deze opdracht doe je alleen, in tweetallen of in een Maak een woordveld bij de tekst. Je mag
Nadere informatieInterculturele communicatie door de publiekswerker
Interculturele communicatie door de publiekswerker kaders en modellen voor de analyse van de eigen praktijk Interact studiedag BKO/RAB/Lasso 15/06/2012 2 types modellen:gericht op Cultureel communicatieve
Nadere informatiePedagogische aanpak op de St. Plechelmusschool
Pedagogische aanpak op de St. Plechelmusschool Ons uitgangspunt is het welbevinden en positief gedrag van leerlingen te bevorderen. Wij gaan uit van: Goed gedrag kun je leren Om dit te bereiken werken
Nadere informatienarratieve zorg Elder empowering the elderly
narratieve zorg Elder empowering the elderly huisbezoek 1: KENNISMAKING - 2 - KENNISMAKING - huisbezoek 1- a kennismaking huisbezoek 1: KENNISMAKING a vertrouwelijkheid individueel in teamverband naar
Nadere informatieZiektebeleving en dementie bij migranten
Ziektebeleving en dementie bij migranten Gözde Duran coördinator ProMemo, Expertisecentrum Dementie voor Professionals Agenda 1. Kennismaking 2. Waar lopen we tegenaan in de praktijk? 3. Uitleg dementie
Nadere informatie[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster
[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9
Nadere informatie17 juni 2011. Introductie internationaal onderzoek naar tolerantie
Symposium Verschil moet er zijn? 17 juni 2011 Introductie internationaal onderzoek naar tolerantie Programma 13.30 Introductie en welkom door dr. Inge Versteegt, mede namens prof. Dr. Veit Bader en dr.
Nadere informatieKinderen Ontwikkelen en Leren 201-2012. Bijeenkomst 11: ontwikkeling
Kinderen Ontwikkelen en Leren 201-2012 Bijeenkomst 11: ontwikkeling Terugblik bijeenkomst 10 Presentatie ontwikkelingsgebieden Indeling ontwikkelingsgebieden Casus: stel je probleemverklaring op. Bijeenkomst
Nadere informatieHANDBOEK ZIEN! CBS De Regenboog Zandbos DE Hoofddorp
HANDBOEK ZIEN! CBS De Regenboog Zandbos 48 2134 DE Hoofddorp 023 5634514 info@deregenbooghoofddorp.nl Inhoudsopgave Blz. Visie 3 Inleiding 5 Groep 1 t/m 4 6 Groep 5 t/m 8 7 Wat doen we met de gegevens
Nadere informatieAfgewezen en erbij horen
Les 4 Afgewezen en erbij horen Inhoud In deze les leren de leerlingen het begrip afgewezen worden en je minderwaardig voelen. Ook leren ze het begrip erbij horen en het gevoel er niet bij te horen door
Nadere informatieOnze klas, mijn wereld
Onze klas, mijn wereld Identiteitsbeleving van kinderen in groep 3 en 4 Auteur: Marissa Selij (3271617) Docent: Dr. Dorian de Haan 2 e beoordelaar: Annerieke Oosterwegel Context: Masteronderzoek Kinder-en
Nadere informatieHuiswerk Spreekbeurten Werkstukken
Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.
Nadere informatieWeek van de Lentekriebels
Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels Relationele en seksuele opvoeding, op school en thuis Anja Sijbranda GGD Hart voor Brabant Programma Waarom relationele en seksuele vorming? Wat doet school?
Nadere informatieBurgerschapscompetentie van leerlingen aan het eind van het basisonderwijs
Burgerschapscompetentie van leerlingen aan het eind van het basisonderwijs Guuske Ledoux en Ineke van der Veen Kohnstamm Instituut, Universiteit van Amsterdam (e-mail: gledoux@kohnstamm.uva.nl; ivanderveen@kohnstamm.uva.nl)
Nadere informatieLESSUGGESTIES BIJ DE BOEKENKIST COMING OF AGE - praktijkonderwijs
LESSUGGESTIES BIJ DE BOEKENKIST COMING OF AGE - praktijkonderwijs Inhoud Handleiding docent... 2 Meet & Greet de boeken!... 4 TOP 3... 5 Opdrachtblad vragenspel... 6 Kopieerblad vragenkaartjes spel...
Nadere informatieSOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN
SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna
Nadere informatieGaat het de kinderen goed, dan gaat het de wereld goed
Over de grens Het recht op identiteit. Lees dit persbericht voor: 50 miljoen kinderen per jaar officieel nooit geboren. NEW YORK, 4 juni 2014(IPS) Meer dan 50 miljoen van de kinderen die in 2000 werden
Nadere informatieGIBO HEIDE. pedagogisch project
GIBO HEIDE pedagogisch project gemeenteraadsbesluit van 26 mei 2015 Het pedagogisch project is de vertaling van de visie van directie en leerkrachten die betrekking heeft op alle aspecten van het onderwijs
Nadere informatieGeef een. Over rapportgesprekken en eigenaarschap
Over rapportgesprekken en eigenaarschap Geef een Het is voor een kind heel fijn om te weten waar het staat, hoe het daar gekomen is, waar het naartoe gaat werken én hoe het daar kan komen. Renée van Eijk
Nadere informatieEen praktijkreviewstudie naar het motiveren van leerlingen met verschillende prestatieniveaus en sociale en etnische achtergrond
Een praktijkreviewstudie naar het motiveren van leerlingen met verschillende prestatieniveaus en sociale en etnische achtergrond Ineke van der Veen, Desirée Weijers, Liselotte Dikkers, Lisette Hornstra
Nadere informatieEvaluatie Curriculum Onderzoek in de opleiding
Evaluatie Curriculum Onderzoek in de opleiding Helmond, 16 juni 2016 Puck Lamers Master Onderwijswetenschappen Radboud Universiteit Nijmegen drs. Monique van der Heijden dr. Jeannette Geldens Kempelonderzoekscentrum
Nadere informatieICT & Beginnende geletterdheid: Richtlijnen voor het pabo-curriculum
ICT & Beginnende geletterdheid: Richtlijnen voor het pabo-curriculum Nelleke Belo, Susan McKenney & Joke Voogt 08/01/15 VELON Conferentie 11-03-2014 1 ICT & Onderwijs Trends en discussies in Nederland
Nadere informatieKeuzedeel mbo. BSO 8 tot 12 jaar. gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo. Code K0611
Keuzedeel mbo BSO 8 tot 12 jaar gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo Code K0611 Penvoerder: Sectorkamer zorg, welzijn en sport Gevalideerd door: Sectorkamer Zorg, welzijn en sport Op: 31-05-2016
Nadere informatieKBO4: Leidraad werkcollege sessie 5. Sofie Mertens & Liesbeth Stevens
KBO4: Leidraad werkcollege sessie 5 Sofie Mertens & Liesbeth Stevens 1. Uitwisseling teksten Thema s Opvoedende rol van de leraar Pedagogische dilemma s Leerkracht, wie ben je Homogene groepen Tekst 4:
Nadere informatieVragenlijst leerlingen Eureka! Oberon & Eureka!, januari 2012
Vragenlijst leerlingen Eureka! Oberon & Eureka!, januari 2012 Toelichting Beste leerling, Jij zit in de Eureka!-klas. We zijn benieuwd naar jouw mening. Die kun je geven in deze vragenlijst. Die bestaat
Nadere informatieVeilig Thuis. Werkboekje voor kinderen en ouders bij een tijdelijk huisverbod
Veilig Thuis Werkboekje voor kinderen en ouders bij een tijdelijk huisverbod 2 Een stukje uitleg Dat je samen met papa/mama, of een andere persoon in dit boekje gaat werken is niet zo maar. Dat komt omdat
Nadere informatieLESINSTRUCTIE GROEP 5/6
LESINSTRUCTIE GROEP 5/6 Bij Samsam nr. 1 2018 Telefoon Burgerschap Samsam komt 5 x per jaar uit met een magazine, en een werkblad. Daarbij hoort een website met filmpjes en aanvullende informatie: samsam.net
Nadere informatieBoekverslag Nederlands De vriendschap door Connie Palmen
Boekverslag Nederlands De vriendschap door Connie Palmen Boekverslag door een scholier 1900 woorden 21 mei 2000 5,4 30 keer beoordeeld Auteur Genre Connie Palmen Psychologische roman, Filosofische roman
Nadere informatieSAMEN-WERKEN MET DE MENSEN OM JOU HEEN
cursus SAMEN-WERKEN MET DE MENSEN OM JOU HEEN Samen-Werk-Boek.. www.zozijn.nl/zozijnschool Inhoudsopgave Samen-werken met de mensen om jou heen.... 3 Wat gaan we doen in deze cursus?... 4 Jezelf voorstellen...
Nadere informatieBoys & Girls strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het basisonderwijs. Martijn Smoors Onderwijs Maak Je Samen
Boys & Girls strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het basisonderwijs Martijn Smoors Onderwijs Maak Je Samen Eindrapport MOOJ-onderzoek: Verschillen tussen meisjes en jongens bij het vak
Nadere informatieMedisch ethicus Katja ten Cate deed onderzoek naar euthanasie: Een arts zei: het voelt een beetje laf
Medisch ethicus Katja ten Cate deed onderzoek naar euthanasie: Een arts zei: het voelt een beetje laf Voor mij hoeft het niet meer, ik wil dood. Bij dat verzoek van patiënten komen artsen voor enorme morele
Nadere informatieVERBREEDT JE BLIK WORKSHOP BLIKOPENER DUURZAME INZETBAARHEID VOOR LEIDINGGEVENDEN
VERBREEDT JE BLIK WORKSHOP BLIKOPENER VOOR LEIDINGGEVENDEN WAAROM DEZE WORKSHOP? Leidinggevenden spelen een cruciale rol in het bevorderen van inzetbaarheid van medewerkers. Zij zijn degenen die de dialoog
Nadere informatieDe kracht van dialogische gesprekken
De kracht van dialogische gesprekken Congres Spel Verbindt - 3 april 2019 Dr. Chiel van der Veen Vrije Universiteit Amsterdam, afdeling Pedagogische- en Onderwijswetenschappen DEZE LEZING Gesprekken verbinden
Nadere informatieWees zoals je wil zijn (Socrates)
Wees zoals je wil zijn (Socrates) Over jezelf vinden en worden, ook op school elkegovaerts@ppw.kuleuven.be Programma - Verkenning identiteitsontwikkeling - Opbouw kader identiteitsontwikkeling - Resultaten
Nadere informatieLuisteren. Bij deze hand-out hoort ook een presentatie document om te gebruiken in de klas. U kunt het hier downloaden.
Luisteren Bij deze hand-out hoort ook een presentatie document om te gebruiken in de klas. U kunt het hier downloaden. Voor meer informatie Vida Niazian Karakteroloog, HeartMath Resilient Educator 06 215
Nadere informatiechecklist aanvraag buitenlands verblijf.docx ERASMUS PLACEMENT Schooljaar: Naam Voornaam Klas huidig schooljaar Adresgegevens:
checklist aanvraag buitenlands verblijf.docx 2016-08-18 ERASMUS PLACEMENT Schooljaar: Naam Voornaam Klas huidig schooljaar Adresgegevens: Aanvraag schooljaar 2015-2016 voor vertrek in schooljaar 2016-2017
Nadere informatieVragenlijst om je Mind-set in kaart te brengen
Vragenlijst om je Mind-set in kaart te brengen Om je bewust te worden van directe loyaliteiten is het noodzakelijk om alle ideeën, oordelen en de geleefde relationele realiteit van je voorouders in kaart
Nadere informatieUniversiteit Opleiding Cursus Beschrijving Link. Vaardigheidsonderwijs 2e jaar
Overzicht bachelorcursussen Dit overzicht geeft een groot aantal bachelorcursussen weer die aandacht besteden cultuur en/of gender op het gebied van gezondheidszorg. Het overzicht betreft cursussen uit
Nadere informatie