de theorie in praktijk. M. Verbeeck Pedagogisch begeleider inclusie POV UNIVERSEEL ONTWERP VOOR LEREN VN VERDRAG HANDICAP

Transcriptie

1 de theorie in praktijk M. Verbeeck Pedagogisch begeleider inclusie POV VN VERDRAG HANDICAP KWALITEITS WETENSCHAPPELIJKE BRONNEN DECREET PRAKTIJKONDERZOEK ONDERWIJS UNIVERSEEL ONTWERP VOOR LEREN HANDELING GERICHT WERKEN ZORG CONTINUÜM COMPETENTIE VERBINDEND ONTWIKKELING SAMENWERKEN VN VERDRAG HANDICAP KWALITEITS WETENSCHAPPELIJKE BRONNEN DECREET PRAKTIJKONDERZOEK ONDERWIJS UNIVERSEEL ONTWERP VOOR LEREN HANDELING GERICHT WERKEN ZORG CONTINUÜM COMPETENTIE VERBINDEND ONTWIKKELING SAMENWERKEN 1

2 VN-verdrag inzake de rechten van Personen met een handicap VN VERDRAG HANDICAP KWALITEITS WETENSCHAPPELIJKE BRONNEN DECREET PRAKTIJKONDERZOEK ONDERWIJS UNIVERSEEL ONTWERP VOOR LEREN HANDELING GERICHT WERKEN ZORG CONTINUÜM COMPETENTIE VERBINDEND ONTWIKKELING SAMENWERKEN 2

3 3

4 DE GEMIDDELDE PERSOON: 43 Gemiddelde kledingmaat vrouw??

5 5

6 Universal Design (USA) Design for All (EU) Ontwerpen voor Iedereen (Vlaanderen)? 6

7 ?? 7

8 Jaro: Leerling met een attest dyslexie. De ouders geven aan dat dit zeer ernstige vormen aanneemt. Leren uit het leerboek is bijzonder moeilijk voor hem. Zijn toetsen zijn zo goed als onleesbaar; de zinnen zijn onmogelijk te verstaan vanwege de chaotische opbouw. Jaro wil later ingenieur worden of architect. Hij is thuis vaak bezig met miniatuurtreinen. Natuurwetenschappen 1 e jaar 2 e graad: 6.5 ENERGIEBRONNEN Keuze uit minstens twee van volgende modules: 1 Energie in levende wezens; 2 Water- en windenergie; 3 Energie uit fossiele brandstoffen; 4 Geothermische energie; 5 Zonne-energie. Verhoogde zorg - fase 1 Er worden goede afspraken gemaakt in de school over leren studeren. LO energie omzettingen Kurt: Deze leerling vertoont ernstige aandachtsstoornissen, maar heeft geen attest. Kurt is weinig aandachtig tijdens de instructie. Hij werkt zijn toetsen snel snel af met uiterst matige resultaten. Net zoals zo veel leerlingen is Kurt vaak bezig met gamen. Natuurwetenschappen 1 e jaar 2 e graad: 6.9 WATER EN MILIEU -Aan de hand van een tekening de kringloop van het water kunnen beschrijven. -De kringloop van het water. Evaporatie/neerslag/afvloei. -De voornaamste vormen van verontreiniging kunnen toelichten a.d.h.v. een voorbeeld Verhoogde zorg - fase 1 Met de leerling bespreekt men waarom er met hem wordt gewerkt en wat er van hem wordt verwacht. De betrokkenen zoeken afstemming en maken afspraken over haalbare acties, een planmatige aanpak en gerichte begeleiding. 8

9 UDL Jan: Jan heeft het zeer moeilijk met rekenen en formules. Hij heeft een attest dyscalculie. Hij is zeer handig en creatief. Het is een kleine klas en er heerst een zeer toffe band tussen de leerlingen. Natuurwetenschappen 1 e jaar 2 e graad: 6.8 EIGENSCHAPPEN VAN WATER -Wet van Archimedes LO: NATUURLIJKE VERSCHIJNSELEN druk, opwaartse kracht, verbonden vaten drijven of zinken Verhoogde zorg - fase 1 De leerling kan op basis van dit plan resultaten en prestaties behalen die zo weinig mogelijk vertekend worden door de dyscalculie en hij kan zich verder ontwikkelen binnen de gekozen studierichting. UDL 9

10 Illias: Illias is met een B-attest in het TSO beland. Hij verveelt zich tijdens de lessen en is niet gemotiveerd om voor zijn toetsen te leren. Zijn ouders hebben Illias laten testen in het CBO en hij zou een IQ hebben van 134. Daar is niets van te merken op zijn toetsen. Hij stoort de lessen door ongeïnteresseerd met zijn vrienden achteraan in de klas te praten. Verhoogde zorg - fase 1 Aardrijkskunde 1 e jaar 3 e graad: 6.2 KOSMOGRAFIE Sterrenstelsels LO: Hemellichamen Leeractiviteiten nodig die zijn interesses verdiepen; aansluiten bij het niveau waarop de leerling kan presteren; uitdagend zijn. -Groepsgenoten nodig bij wie hij kan aansluiten; die hem accepteren. UDL WAT? HOE? WAAROM? Informatie toegankelijk maken Actie en expressie Betrokkenheid -Verschillende manieren om -Verschillende strategieën leerstof aan te bieden en/of aanbieden en toelaten. toegankelijk te maken. -Verschillende manieren om betrokkenheid te verhogen. Vindingrijke, goed geïnformeerde leerlingen Doelgerichte en strategische leerlingen Doelbewuste en gemotiveerde leerlingen 10

11 -Informatie toegankelijk maken -Actie en expressie -Informatie toegankelijk maken -Actie en expressie -Betrokkenheid UDL -Informatie toegankelijk maken -Actie en expressie -Betrokkenheid 11

12 ? WAT? HOE? WAAROM? Informatie toegankelijk maken Actie en expressie Betrokkenheid -Verschillende manieren om -Verschillende strategieën leerstof aan te bieden en/of aanbieden en toelaten. toegankelijk te maken. -Verschillende manieren om betrokkenheid te verhogen. Vindingrijke, goed geïnformeerde cursisten Doelgerichte en strategische cursisten Doelbewuste en gemotiveerde cursisten 12

13 Krachtige leeromgeving VN VERDRAG HANDICAP KWALITEITS DECREET ONDERWIJS ZORG CONTINUÜM UNIVERSEEL ONTWERP VOOR LEREN HANDELING GERICHT WERKEN COMPETENTIE ONTWIKKELING 13

14 HGW -dyslexie, -dysfasie, -dysorthografie, -herhaalde stoornissen in de vloeiendheid van de spraak, -selectief mutisme, -ADHD, -ADD, -ASS, -geattesteerde autisten, -hoogbegaafdheid -leerlingen zijn hun secundair begonnen in het BuSO; 14

15 Anuar: Anuar is een opvliegende jongen, hij heeft twee jaar leerachterstand. Hij zit in een TSO richting door een B-attest. Onder andere door zijn achtergrond en de negatieve schoolmotivatie heeft hij een negatief zelfbeeld en problemen met autoriteit. Tijdens een klassenraad vertelde de leerkracht Nederlands dat Anuar een mooie PPT heeft gemaakt om zijn boekbespreking te illustreren. Verhoogde zorg - fase 1 Natuurwetenschappen 1 e jaar 2 e graad: 6.6 STOFFEN EN REACTIES -De namen van de stoffen correct kunnen vormen, met behulp van een tabel, handboek of andere informatiebron. LO: Aan de hand van een al dan niet zelf gevonden eigenschappen veel voorkomende grondstoffen en materialen ordenen. Mogelijke ondersteunende maatregelen zijn: individuele gesprekken, werken met buddy s of vertrouwensleerlingen, werken in een aangepaste omgeving, werken met aangepaste materialen en methodes: koptelefoon, afdekkaar HGW 1. Onderwijsbehoeften staan centraal; 2. Het gaat om afstemming en wisselwerking; 3. De leerkracht doet ertoe; 4. Positieve aspecten zijn van groot belang; 5. We werken constructief samen; 6. Ons handelen is doelgericht; 7. De werkwijze is systematisch en transparant. HGW 1. Onderwijsbehoeften staan centraal; 2. Het gaat om afstemming en wisselwerking; 3. De leerkracht doet ertoe; 4. Positieve aspecten zijn van groot belang; 5. We werken constructief samen; 6. Ons handelen is doelgericht; 7. De werkwijze is systematisch en transparant. 15

16 HGW 1. Onderwijsbehoeften staan centraal; 2. Het gaat om afstemming en wisselwerking; 3. De leerkracht doet ertoe; 4. Positieve aspecten zijn van groot belang; 5. We werken constructief samen; 6. Ons handelen is doelgericht; 7. De werkwijze is systematisch en transparant. HGW 1.Onderwijsbehoeften staan centraal; 2. Het gaat om afstemming en wisselwerking; 3. De leerkracht doet ertoe; 4. Positieve aspecten zijn van groot belang; 5. We werken constructief samen; 6. Ons handelen is doelgericht; 7. De werkwijze is systematisch en transparant. GOL(L)D Gericht leervraag bij leerling aanwakkeren Ondersteunen op een activerende manier: leerlingen aanzetten om actief oplossingen te zoeken Leerling staat centraal, leraar coacht Leerproces stimuleren door transfer van kennis en vaardigheden te bevorderen Diversiteit als een sterkte: leerlingen leren ook van elkaar GOL(L)D Gericht leervraag bij leerling aanwakkeren Ondersteunen op een activerende manier: leerlingen aanzetten om actief oplossingen te zoeken Leerling staat centraal, leraar coacht Leerproces stimuleren door transfer van kennis en vaardigheden te bevorderen Diversiteit als een sterkte: leerlingen leren ook van elkaar 16

17 GOL(L)D Gericht leervraag bij leerling aanwakkeren Ondersteunen op een activerende manier: leerlingen aanzetten om actief oplossingen te zoeken Leerling staat centraal, leraar coacht Leerproces stimuleren door transfer van kennis en vaardigheden te bevorderen Diversiteit als een sterkte: leerlingen leren ook van elkaar GOL(L)D Gericht zoeken naar de leervraag van de leerkracht Ondersteunen op een activerende manier Leraar staat centraal Leerproces Diversiteit van een klasgroep wordt zo een opportuniteit VN VERDRAG HANDICAP KWALITEITS WETENSCHAPPELIJKE BRONNEN DECREET PRAKTIJKONDERZOEK ONDERWIJS UNIVERSEEL ONTWERP VOOR LEREN HANDELING GERICHT WERKEN ZORG CONTINUÜM COMPETENTIE VERBINDEND ONTWIKKELING SAMENWERKEN 17

18 wetenschappelijke bronnen en eigen praktijkonderzoek EFFECTIEF LEREN (CSSC) Constructief actieve opbouw kennis en vaardigheden Zelf regulerend Individuele cognitieve strategieën Effectief leren Contextueel gebaseerd op de leefwereld Samenwerking samenwerking met andere en of dmv technologie Prof. dr. Martin Valcke ; Emeritus Prof. De Corte UDL Informatie toegankelijk maken Actie en expressie Betrokkenheid 18

19 Zelfdeterminatietheorie (ZDT) van Deci & Ryan UDL Informatie toegankelijk maken ZDT Autonomie Actie en expressie Competentie Betrokkenheid Verbondenheid GOL(L)D Gericht leervraag bij leerling aanwakkeren Ondersteunen op een activerende manier: leerlingen aanzetten om actief oplossingen te zoeken Leerling staat centraal, leraar coacht Leerproces stimuleren door transfer van kennis en vaardigheden te bevorderen Diversiteit als een sterkte: leerlingen leren ook van elkaar ZDT Autonomie Competentie Verbondenheid 19

20 VN VERDRAG HANDICAP KWALITEITS WETENSCHAPPELIJKE BRONNEN DECREET PRAKTIJKONDERZOEK ONDERWIJS UNIVERSEEL ONTWERP VOOR LEREN HANDELING GERICHT WERKEN ZORG CONTINUÜM COMPETENTIE VERBINDEND ONTWIKKELING SAMENWERKEN Een werkdefinitie curriculum = DOELEN METHODES MATERIAAL ASSESSMENT 20

21 VN VERDRAG HANDICAP KWALITEITS WETENSCHAPPELIJKE BRONNEN DECREET PRAKTIJKONDERZOEK ONDERWIJS UNIVERSEEL ONTWERP VOOR LEREN HANDELING GERICHT WERKEN ZORG CONTINUÜM COMPETENTIE VERBINDEND ONTWIKKELING SAMENWERKEN Basiscompetenties voor de leerkracht Functioneel geheel 1: De leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen Functioneel geheel 2: De leraar als opvoeder Functioneel geheel 3: De leraar als inhoudelijk expert Functioneel geheel 4: De leraar als organisator Functioneel geheel 5: De leraar als innovator - de leraar als onderzoeker Functioneel geheel 6: De leraar als partner van de ouders of verzorgers Functioneel geheel 7: De leraar als lid van een schoolteam Functioneel geheel 8: De leraar als partner van externen Functioneel geheel 9: De leraar als lid van de onderwijsgemeenschap Functioneel geheel 10: De leraar als cultuurparticipant Competenties inclusief leerkracht 1.Waarderen van diversiteit bij leerlingen 2.Ondersteunen van alle leerlingen 3.Samenwerken met anderen 4.Persoonlijke professionele ontwikkeling 21

22 Competenties inclusief leerkracht 1. Waarderen van diversiteit bij leerlingen verschillen tussen leerlingen worden beschouwd als een hulpbron en toegevoegde waarde voor het onderwijs; 2. Ondersteunen van alle leerlingen leraren hebben hoge verwachtingen ten aanzien van de prestaties van alle leerlingen; 3. Samenwerken met anderen samenwerking en teamwerk zijn essentieel voor alle leraren; 4. Persoonlijke professionele ontwikkeling lesgeven is een lerende activiteit en leraren zijn verantwoordelijk voor hun levenslang leren. Informatie toegankelijk maken Actie en expressie Betrokkenheid Competenties inclusief leerkracht 1. Waarderen van diversiteit bij leerlingen verschillen tussen leerlingen worden beschouwd als een hulpbron en toegevoegde waarde voor het onderwijs; 2. Ondersteunen van alle leerlingen leraren hebben hoge verwachtingen ten aanzien van de prestaties van alle leerlingen; 3. Samenwerken met anderen samenwerking en teamwerk zijn essentieel voor alle leraren; 4. Persoonlijke professionele ontwikkeling lesgeven is een lerende activiteit en leraren zijn verantwoordelijk voor hun levenslang leren. Uitgangspunten van HGW: 1. Onderwijsbehoeften staan centraal; 2. Het gaat om afstemming en wisselwerking; 3. De leerkracht doet ertoe; 4. Positieve aspecten zijn van groot belang; 5. We werken constructief samen; 6. Ons handelen is doelgericht; 7. De werkwijze is systematisch en transparant. GENERIEKE OF KERNCOMPETENTIES: 22

23 GENERIEKE OF KERNCOMPETENTIES: zijn competenties die bij alle medewerkers terug te vinden zijn of die men verwacht van alle medewerkers Generieke of kerncompetenties komen vaak uit de waarden van een bedrijf. Voorbeeld van imec : Lominger Standard 67 Competencies Integrity Customer focus Learning 23

24 Europese sleutelcompetenties 1.Communicatie in de moedertaal 2.Communicatie in vreemde talen 3.Wiskundige competentie en basiscompetenties op het gebied van exacte wetenschappen en technologie 4.Digitale competentie 5.Leercompetentie 6.Sociale en burgerschapscompetentie 7.Ontwikkeling van initiatief (en ondernemerszin) zelfredzaamheid 8.Cultureel bewustzijn en culturele expressie Europese sleutelcompetenties 1.Communicatie in de moedertaal 2.Communicatie in vreemde talen 24

25 Europese sleutelcompetenties 3.Wiskundige competentie en basiscompetenties op het gebied van exacte wetenschappen en technologie 4.Digitale competentie 5.Leercompetentie 6.Sociale en burgerschapscompetentie 7.Ontwikkeling van initiatief (en ondernemerszin) zelfredzaamheid 8.Cultureel bewustzijn en culturele expressie VN VERDRAG HANDICAP KWALITEITS WETENSCHAPPELIJKE BRONNEN DECREET PRAKTIJKONDERZOEK ONDERWIJS UNIVERSEEL ONTWERP VOOR LEREN HANDELING GERICHT WERKEN ZORG CONTINUÜM COMPETENTIE VERBINDEND ONTWIKKELING SAMENWERKEN Vragen Zelf aan de slag Evaluatie TERUG SWIPE 25

26 VN VERDRAG HANDICAP KWALITEITS WETENSCHAPPELIJKE BRONNEN DECREET PRAKTIJKONDERZOEK ONDERWIJS UNIVERSEEL ONTWERP VOOR LEREN HANDELING GERICHT WERKEN ZORG CONTINUÜM COMPETENTIE VERBINDEND ONTWIKKELING SAMENWERKEN M-decreet Theo Mardulier M-decreet Zéér korte historische schets ( ) Inclusief onderwijs (1998) > Maatwerk in Samenspraak (2002) Leerzorg ( ) VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap (2009) Compromis na 15 jaar: M-decreet Gewoon onderwijs als het kan, buitengewoon onderwijs als het nodig is goedgekeurd door Vlaams Parlement op 12/03/14 01/01/2015: uitrol M-decreet 26

27 M-decreet zes krachtlijnen 1. Eerst gewoon, dan buitengewoon 2. Recht op redelijke aanpassingen 3. Recht op inschrijven in een gewone school 4. Nieuwe types buitengewoon onderwijs 5. Nieuwe toelatingsvoorwaarden buitengewoon onderwijs 6. Ondersteuning voor het gewoon onderwijs M-decreet M-decreet 27

28 M-decreet Waarover gaat het M-decreet? 1. Over kinderen en jongeren die hun leraren uitdagen op hun meesterschap 2. Over waar kinderen en jongeren samen leren 3. De M van [M]indshift (Bruno Sagaert, Imago, 2014) Wat heeft een leerling nodig? Kan de leerling de doelen aan -> Wat kunnen wij doen om de doelen te laten bereiken + hoge verwachtingen t.a.v. alle leerlingen + samenwerking Van competitiegericht naar competentiegericht onderwijs Specifieke onderwijsbehoeften = afstemmingsprobleem Visie en attitude: waarderen van diversiteit (probleem of toegevoegde waarde) - The way you think, is how you act Theo Mardulier Mathilde VN VERDRAG HANDICAP KWALITEITS WETENSCHAPPELIJKE BRONNEN DECREET PRAKTIJKONDERZOEK ONDERWIJS UNIVERSEEL ONTWERP VOOR LEREN HANDELING GERICHT WERKEN ZORG CONTINUÜM COMPETENTIE VERBINDEND ONTWIKKELING SAMENWERKEN 28

29 UDL opvolging en evaluatie Mohamed Jansens 4TX STERKTES: Nederlands Natuurwetenschappen Mechanica LO Werkpunten: Frans elektriciteit Nog te verwerken leerplandoelstellingen bij Frans elektriciteit Technisch tekenen Uitgangspunten Competentieontwikkelende projecten DOEL: verwerven van competenties (integratie van kennis, attitudes en vaardigheden) door inbreng van de leerling te maximaliseren: Wederzijds leren door lkr. en lln. Persoonlijke interesses centraal. Leerling bepaalt mee zijn leerdoelen. Leerling bepaalt mee de graad van samenwerken. Leerling kiest zelf zijn activiteiten of route. Open opdrachten: de resultaten zijn divers. Divers materiaal en bronnen. Reflectie is essentieel. 29

30 Fase 1: Confrontatie en bevraging Fase 2: Input Fase 3: Actie bepalen Fase 4: Problemen oplossen Fase 5: Demonstratie en evaluatie -Technologisch Proces -Empirische cyclus Michael (Mike) Verbeeck Pedagogisch Begeleider Competentieontwikkeling POV be.linkedin.com/in/mverbeeck/ 30