1 De ouderengeneeskunde
|
|
- Cecilia Lenaerts
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Dr. A.W. Wind, prof. dr. M.G.M. Olde Rikkert 1.1 Ouderengeneeskunde We leven steeds langer, langer in gezondheid en langer met beperkingen. De oude bejaardentehuizen hebben afgedaan en we willen zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen. Beide ontwikkelingen onderstrepen het belang van goede eerstelijnsgeneeskunde, die voldoende is uitgerust om ouderen zonder en met complexe en/of meervoudige ziektelast goed te behandelen en begeleiden. Zo lang dit nog niet een vanzelfsprekend onderdeel is van de eerstelijnsgeneeskunde, en er nog een inhaalslag in scholing en organisatie van zorg nodig is, noemen we dit voor de duidelijkheid ouderengeneeskunde. Ouderengeneeskunde is complex vanwege multimorbiditeit, polyfarmacie en gebrek aan wetenschappelijke kennis omtrent de juiste interventies. Het is niet zozeer complexiteit die vermeden moet worden, maar complexiteit die, net als muziek van Philip Glass of Frank Zappa, kan intrigeren en uitdagen, die echter wel oefening van het gehoor en enige toelichting vraagt om te kunnen bekoren. Het welbevinden van ouderen hangt niet alleen samen met het lichamelijk functioneren, maar juist ook met het psychisch en sociaal functioneren. Dit brengt met zich mee dat de ouderengeneeskunde breed is, zowel cure als care omvat en veelal ook aspecten van welzijn en wonen bevat. Het werkveld is veelvormig en er zijn veel spelers bij betrokken. De zorg voor ouderen richt zich, veel meer nog dan bij volwassenen, op de kwaliteit van leven, uitgaande van de wensen van de oudere zelf. Dit betekent dat er waar mogelijk maatwerk moet worden geleverd. Protocollen en richtlijnen zijn slechts de basis voor individuele keuzes. Dit alles maakt ouderengeneeskunde juist zo boeiend en uitdagend! De oudere daagt ons uit om beargumenteerd van standaarden af te wijken, wanneer zijn of haar doelen anders zijn dan levensverlenging of genezing, wanneer standaarden elkaar tegenspreken of wanneer daarin beleid voorgesteld wordt dat onvoldoende gebaseerd is op de situatie van ouderen. Leuk, leerzaam en verrijkend zijn de contacten met ouderen, juist ook wanneer zij
2 8 Ouderengeneeskunde opkomen voor hun eigenwijze doelen, gebaseerd op levenservaring, levensgeschiedenis en levenswijsheid. 1.2 Complexe gezondheidsproblemen Het aloude paradigma in de geneeskunde dat zo veel mogelijk onder één noemer moet worden geplaatst ( Ockam s razor ) werkt niet meer bij ouderen, omdat zij meestal meerdere ziekten tegelijk hebben. Niet de enkelvoudige ziekten, maar de meervoudige geriatrische syndromen staan voorop (zie figuur 1.1). Ouderengeneeskunde is interactiegeneeskunde: het is niet lonend je te veel op één orgaan te concentreren, want het draait om de samenhang en de interacties. Dit is te vergelijken met een spelletje mikado: het wegnemen van één stokje brengt vaak vele andere in beweging. Diagnose Etiologie Pathogenese Symptomen Ziekte, maar variabele presentatie Syndroom 1 Vaste set klinische verschijnselen Syndroom 2 Vaste set klinische verschijnselen Syndroom 3 Vaste set klinische verschijnselen Geriatrisch syndroom Meerdere oorzakelijke factoren Elkaar beïnvloedende pathogenetische routes Eenduidige manifestatie Figuur 1.1 Ontstaanswijze van geriatrische syndromen in vergelijking tot klassieke ziektebeelden en syndromen op jongere leeftijd. Bron: Olde Rikkert et al., Neth J Med, 2003
3 9 Het paradigma van de complexe gezondheidsproblemen heeft stilzwijgend de plaats ingenomen van het medische model van de één-op-éénrelatie tussen enkelvoudige oorzaak en de ziekte als gevolg. Onvoorspelbaarheid of non-lineariteit van de effecten van interventies of uitwendige verstoringen (bijvoorbeeld uitdroging) is de oorzaak van de toegenomen complexiteit van de (patho)fysiologie van de oudere. Zo zorgt bij ouderen en zeker bij kwetsbare ouderen een relatief kleine gebeurtenis vaak voor een cascade aan problemen die functieverlies veroorzaken, veelal door gebrek aan reservecapaciteit en gebrek aan goede steunsystemen. Beeldende termen zoals het domino-effect, het kaartenhuis of de cascade-breakdown verwijzen hiernaar. Het stoppen van zo n cascade en het weer overeind zetten van de dominostenen is de uitdaging van de acute ouderengeneeskunde; het verminderen van de labiliteit van het fysieke en psychische systeem van de oudere, vaak door interventies bestaande uit meerdere componenten, is de kunst buiten het acute moment. Toelichting Een klassiek ziektebeeld (bijv. pneumonie) heeft een afgerond en bekend aantal kernsymptomen, met een bekende ontstaanswijze en vaak een bekend veroorzakend agens (bijv. pneumokok). Een syndroom op jongere leeftijd (bijv. chronisch vermoeidheidssyndroom) wordt gedefinieerd door een set van criteria, vastgesteld via consensus, omdat de oorzaak en/of de ontstaanswijze niet bekend zijn. Een geriatrisch syndroom presenteert zich met symptomen (bijv. vallen, incontinentie, duizeligheid, ondervoeding, enz.), die worden veroorzaakt door meerdere factoren die elk op hun eigen wijze bijdragen aan dit symptoom. Handicap daarbij is dat ouderen vaak lang wachten voordat zij klachten presenteren bij hulpverleners, als zij dat al doen. Omdat veel chronische aandoeningen niet te genezen zijn, kan op die manier bij hulpverleners een gevoel van machteloosheid ontstaan. Een gevoel van brandjes blussen en achter de feiten aan lopen, zonder echt grip te krijgen op de problematiek en deze ten goede te kunnen keren. Voor veel ouderen gaat het echter niet zozeer om genezing of herstel van ziekte, maar veelal om een acceptabele kwaliteit van leven, waarin zij de dingen kunnen doen die voor hen van belang zijn en hun leven zin geven. En voor een aantal ouderen is die kwetsbaarheid zo groot geworden, dat zij liever op een waardige manier sterven dan last willen hebben van ons medisch handelen. Diagnostisch onderzoek en therapeutisch handelen kan te belastend zijn, bijvoorbeeld als dat in een ziekenhuis moet plaatsvinden, risico s inhoudt of veel neveneffecten kent. Ouderen met complexe gezondheidsproblemen kunnen echter ook zelf de grip op hun bestaan verliezen en kunnen de verschillende hulpverleners en functies niet altijd goed plaatsen. Als deze verschillende hulpverleners dan niet op de hoogte zijn van elkaars betrokkenheid en elkaar niet tijdig informeren, dreigt het gevaar van versnippering en langs elkaar heen werken, tot zelfs tegenstrijdige adviezen voor de oudere zelf. Om deze zaken het hoofd te bieden en de zorg zodanig in te richten dat deze kwalitatief goed is en afgestemd op de wensen van de ouderen zelf, is in
4 10 Ouderengeneeskunde Nederland de volgende visie ontwikkeld door artsenorganisaties en apothekers: We moeten toe naar een systeem waarin, uitgaande van de wensen en mogelijkheden van ouderen zelf ( functionele geriatrie), proactieve zorg geleverd wordt vanuit een kleinschalig geriatrisch team onder regie van een generalist. In de volgende paragrafen lichten we deze aspecten toe. 1.3 Functionele geriatrie Het gaat in de ouderenzorg om de kwaliteit van leven voor de oudere in relatie tot zijn omgeving. Hiertoe is het noodzakelijk om het denken in ziekten en diagnoses los te laten en te denken in functies en het sociale systeem van de oudere. De verschillende functies zijn bij ouderen beperkt, door het proces van veroudering zelf, door elkaar beïnvloedende chronische ziekten en eerdere morbiditeit en behandeling. Veelvoorkomende problemen zijn mobiliteitsproblemen (o.a. duizeligheid, verminderde spierkracht, valneiging), incontinentie, cognitieve problemen en verminderde zintuigfuncties, met name visus en gehoor. De term functionele geriatrie staat voor het primaat van dit functioneren: diagnostiek en behandeling of begeleiding, gericht op het behoud of het herstel van functioneren. Hierbij bepaalt de oudere zelf wat voor hem of haar het meest belangrijk is. Voor veel ouderen is dat: zelfstandig blijven wonen met behoud van zelfredzaamheid. Behoud van autonomie is echter niet altijd mogelijk en acceptatie van het leven met beperkingen en afhankelijkheid is ook een belangrijk aandachtspunt. Ouderen die van zorg afhankelijk zijn, stellen dan ook vaak andere doelen dan ouderen die onafhankelijk zijn. Het starten van een onderzoek, verwijzing of behandeling begint met het overdenken van de mogelijke gevolgen hiervan voor de oudere en alternatieve routes voor het functioneren en de doelen die de oudere zich gesteld heeft. Andere termen voor dit proces zijn probleemgerichte benadering en gevolgendiagnostiek. Omdat functionele problemen zich op verschillende terreinen afspelen en in de loop van de tijd veranderen, is het zaak om deze systematisch en periodiek in kaart te brengen. Hierop kan vervolgens het beleid worden afgestemd: de proactieve zorg, die uitgaat van met de oudere afgestemde behandeldoelen en waarbij uitvoering van het plan instemming vereist van de oudere zelf. Zie voor een nadere uitwerking hoofdstuk Proactieve zorg Het doel van proactieve zorg is behoud of herstel van functioneren, waarbij het vaak gaat om preventie van achteruitgang door het ouder worden zelf en de bijkomende morbiditeit. Omdat een relatief klein incident kan lijden tot een cascade van problemen, gaat het ook om het beperken van schade bij een
5 11 incident. Te denken valt hierbij aan een goed steunsysteem, optimale conditie (voedingstoestand en spierkracht) en psychische veerkracht. Na de functionele diagnostiek en het opstellen van een functionele probleemlijst, volgt prognostiek. Dat is een inschatting van de terreinen met de grootste gezondheidsrisico s. Dat is een hachelijke zaak gezien de complexiteit van de interacties tussen psychische, lichamelijke en sociale componenten die relevant zijn bij een oudere. Niet alleen kennis en een systematische inventarisatie van de orgaan- en lichaamsfuncties, maar ook ervaring in de dynamiek van kwetsbare ouderen is van wezenlijk belang om goede inschattingen te kunnen maken. Daarin kunnen we als professionals blijven leren. Wanneer we denken dat een interventie een gerede kans op verbetering heeft, volgt na afstemming met de oudere zelf een plan voor interventies, zoals gezegd gericht op het voorkomen van functieverlies en het beperken van schade bij incidenten. Zoals uit het voorgaande duidelijk is geworden, zijn deze interventies multifactorieel van aard. Bij valpreventie bijvoorbeeld zal niet alleen worden ingezet op verbetering van spierkracht, balans en coördinatie, maar ook op het voorkomen van valangst en het optimaliseren van de visus en het looppatroon. Tevens zijn omgevingsfactoren van belang, zoals de verlichting en obstakels en kleedjes in huis. Natuurlijk neemt dit alles niet weg dat er ook aandacht moet zijn voor specifieke ziektegebonden problemen en dat ook een 85-jarige ineens delirant kan worden door het optreden van een norovirusinfectie of een arteriitis temporalis als enkelvoudige aandoening! Dergelijk zaken zijn veelal niet te voorkomen, ook niet met een proactieve houding. Het is van groot belang dat hulpverleners, juist ook in acute situaties, op de hoogte zijn van het met de patiënt en familie afgesproken beleid en eventuele behandelbeperkingen. De variatie in problemen die we tegenkomen in de ouderengeneeskunde is, kenmerkend voor een generalisme, groot. Ook hierop moeten we voorbereid zijn. Waakzaamheid blijft geboden. Samengevat, is bij kwetsbare oudere patiënten in de eerstelijnszorg vrijwel altijd een actieplan noodzakelijk dat uit meerdere componenten bestaat. Op het niveau van de gehele populatie kan een enkelvoudige interventie (bijv. het verbeteren van de verlichting en bewegwijzering in openbare ruimtes) echter al een belangrijke bijdrage leveren aan de vermindering van het totale aantal valpartijen. 1.5 De rol van huisartsen : regie door een generalist In de eerstelijnsouderengeneeskunde nemen huisartsen vanzelfsprekend een belangrijke plaats in, tenminste als zij weten aan te sluiten bij de huidige ontwikkelingen en bovengenoemde visie. Dat vergt het een en ander: scholing over specifieke ouderdomsziekten, het ontwikkelen van een functiegerichte attitude, kennis van complexiteit, organisatorische veranderingen richting proactieve zorg en ook samenwerken met andere hulpverleners, afstemming van zorg en delen van informatie. Huisartsen zijn als generalisten de aangewezen regievoerders voor een groot deel van de thuiswonende
6 12 Ouderengeneeskunde ouderen. Dat betekent dat zij het overzicht en de kennis van de oudere en diens voorgeschiedenis en medicatiegebruik benutten en omzetten in een zorgbehandelplan, waarin doelen worden geformuleerd en afstemming met de oudere en diens familie plaatsvindt. Hoe je het ook wendt of keert: dat zal gemiddeld meer tijd vragen dan het aanpakken van een enkelvoudig gezondheidsprobleem bij een jongere volwassene. Voor de uitvoering van een proactief beleid is een praktijkondersteuner ouderenzorg onmisbaar. Deze kan de functionele diagnostiek doen en zorgt vervolgens voor de zorgcoördinatie: een overzicht van de betrokken hulpverleners, adequate uitwisseling van informatie, het opstellen van een zorgbehandelplan (samen met de huisarts), het organiseren van een MDO (multidisciplinair overleg) en de verslaglegging daarvan en het afspreken en uitvoeren van evaluaties. De huisarts zelf blijft echter eindverantwoordelijk en houdt een vinger aan de pols bij het hele proces door zich goed en tijdig te laten informeren over hoe het loopt. Prognostiek en proactief handelen zijn relatief nieuw voor veel huisartsen. Zij zullen zich deze werkwijze eigen moeten maken door specifieke scholing, samenwerking en consultatie en ervaringsleren in de praktijk. Gelukkig staan zij er niet alleen voor en werken zij steeds meer samen in een geriatrisch team. 1.6 Professionals in de ouderengeneeskunde/het geriatrisch team De huisarts zal in de zorg voor ouderen met complexe problematiek nauw samenwerken met de specialist ouderengeneeskunde en/of een kaderhuisarts ouderengeneeskunde. Deze zijn beiden bekend met de hiervoor geschetste manier van werken en ondersteunen de huisarts in de uitvoering ervan. Waar nodig wordt de hulp ingeschakeld van een klinisch geriater, in de vorm van een advies of consultatie, of in de vorm van een verwijzing. De zorg rond de oudere wordt idealiter uitgevoerd in een kleinschalig geriatrisch team, met daarin een (geriatrisch geschoolde) verpleegkundige en waar nodig een casemanager ofwel zorgtrajectbegeleider. Een casemanager staat dicht bij de patiënt en diens familie, is het eerste aanspreekpunt voor zorgproblemen, geeft voorlichting en adviezen, en trekt tijdig aan de bel als er meer of andere ondersteuning nodig is. Een casemanager kan de praktijkondersteuner ouderenzorg zijn, maar dat hoeft niet. Zo vergt bijvoorbeeld de problematiek bij dementie zulke specifieke deskundigheid en zo veel tijd, dat de POH ouderenzorg niet de meest geschikte persoon is. Ook een thuiszorgmedewerker (EVV = eerstverantwoordelijke verzorgende) zit in het geriatrisch team. Zij heeft vaak het meest frequente contact met de oudere (hulp bij de zelfzorg) en daarmee heeft zij een belangrijke signalerende functie. Scholing van de verzorgenden en ruimte voor hun inbreng zijn belangrijke aandachtspunten. Tevens zitten in het geriatrisch team diverse geriatrisch geschoolde paramedici: fysiotherapeut, ergotherapeut, logopedist, diëtist. Eventueel ook een psycholoog, SPV (sociaal psychiatrisch verpleegkundige) en/of maat-
7 13 schappelijk werkende. Deze hulpverleners zijn op afroep beschikbaar, men is bekend met elkaar en met elkaars werkwijze en de lijnen zijn kort. Veel gemeentes hebben ouderenadviseurs in dienst. Zij vormen de toegang tot het Wmo-loket. Voor indicatiestellingen zijn we in de zorg aangewezen op CIZ - medewerkers. Zij zullen als regel niet bij een MDO aanwezig zijn, maar ook hier geldt dat korte lijnen en bekendheid met de persoon en de werkwijze effectief zijn. Omwille van de doelmatigheid is hierbij leiderschap en triage de sleutel voor succes: alleen ouderen met een bepaalde mate van kwetsbaarheid en een groot risico voor cascade reacties zullen kunnen profiteren van deze intensieve werkwijze. De huisarts moet hierover leren oordelen en beslissen, vanuit een bepaalde, nog te formuleren kwaliteitsstandaard voor de zorg en het welzijn van kwetsbare ouderen. 1.7 Vergrijzing en voorzieningen De geschetste ontwikkelingen zijn nog niet gerealiseerd, maar dat moet wel gebeuren als we de zorg voor ouderen op een werkbaar en aanvaardbaar niveau willen organiseren. Daarnaast moeten we aandacht hebben voor de benodigde voorzieningen in de wijk: buurtcentra, waar ontmoeting plaatsvindt, voorlichting en gezelligheid. Hier zouden ook informatieloketten te vinden moeten zijn met betrekking tot veiligheid (bijv. personenalarm), klussendiensten en maaltijdvoorzieningen. Tevens winkels, kapper en pedicure. En last but not least mogelijkheden om te bewegen en te sporten voor ouderen. Het is niet de minste paradox in de ouderengeneeskunde, dat bewegen de tot nu toe meest effectieve interventie is voor behoud van zowel lichamelijk als geestelijk functioneren, zelfs bij een hoge mate van kwetsbaarheid. Leesadvies ACSM American College of Sports Medicine. Position Stand: Exercise and physical activity for older adults. Med Sci Sports Exerc 2009;41: Hertogh CMPH. Functionele geriatrie. Probleemgerichte zorg voor chronisch zieke ouderen. Maarssen: Elsevier/De Tijdstroom, KNMG-standpunt. Sterke medische zorg voor kwetsbare ouderen. Utrecht: KNMG, LHV, NVVA, en KNMP. Handreiking: Complexe ouderenzorg in verzorgingshuis en thuis. Utrecht: LHV, NHG-standpunt Toekomstvisie huisartsenzorg. Huisartsgeneeskunde voor ouderen. Utrecht: NHG, websites Landelijke adviesgroep eerstelijnsgeneeskunde voor ouderen, zie
PROBLEEMINVENTARISATIE, ZORGBEHANDELPLAN EN FRADIE
PROBLEEMINVENTARISATIE, ZORGBEHANDELPLAN EN FRADIE De probleeminventarisatie is een overzicht van beperkingen en problemen op verschillende levensgebieden: lichamelijke gezondheid, emotioneel welbevinden,
Nadere informatieNHG-Standpunt. Huisartsgeneeskunde voor ouderen. Er komt steeds meer bij... standpunt
NHG-Standpunt Huisartsgeneeskunde voor ouderen Er komt steeds meer bij... standpunt Schatting: in 2040 - op het hoogtepunt van de vergrijzing - zal zo n 23 procent van de bevolking ouder zijn dan 65 jaar.
Nadere informatieKwetsbare ouderen: thuis bij de huisarts
Kwetsbare ouderen: thuis bij de huisarts Dr. Annet Wind Coordinator NHG-kaderopleiding ouderengeneeskunde LUMC Annet Wind huisarts Hoorn kaderhuisarts ouderengeneeskunde coördinator NHG-kaderopleiding
Nadere informatieOp weg naar de module ouderenzorg
Op weg naar de module ouderenzorg Geïntegreerde zorg voor ouderen met multiproblematiek Stichting Gezondheidscentra Eindhoven Robert Vening Katinka Mijnheer 12 oktober Inhoud presentatie 1. Introductie
Nadere informatie1 Inleiding. 2 Instelling van het register. CHBB-register Kaderhuisarts Ouderengeneeskunde
CHBB-register Kaderhuisarts Ouderengeneeskunde 1 Inleiding LHV en NHG hebben met ingang van oktober 2005 een College voor Huisartsen met Bijzondere Bekwaamheden (CHBB) ingesteld. Dit college heeft tot
Nadere informatieVisie op de huisartsenzorg aan kwetsbare ouderen in Midden-Brabant
Visie op de huisartsenzorg aan kwetsbare ouderen in Midden-Brabant 1 Inleiding Kwetsbare ouderen De ouderdom komt vaak met vele gebreken. Een opeenstapeling van (kleine) gebreken of tekorten maakt kwetsbaar.
Nadere informatiePraktijk Ouderengeneeskunde Bertholet. De veertien kernpunten van onze aanpak
Praktijk Ouderengeneeskunde Bertholet De veertien kernpunten van onze aanpak Praktijk Ouderengeneeskunde Bertholet De veertien kernpunten van onze aanpak De Praktijk Ouderengeneeskunde Bertholet biedt
Nadere informatieKwetsbare ouderen, samenwerking noodzakelijk! dinsdag 25 mei uur tot uur (personeels)restaurant Ziekenhuis Zevenaar
Kwetsbare ouderen, samenwerking noodzakelijk! dinsdag 25 mei 19.00 uur tot 21.30 uur (personeels)restaurant Ziekenhuis Zevenaar Samenwerking huisarts en specialist ouderengeneeskunde bij de kwetsbare oudere
Nadere informatieMultidisciplinaire ouderenzorg
Multidisciplinaire ouderenzorg Edith de la Fuente Projectleider Symposium Ouderenzorg - 20 november 2012 Programma Inleiding en kennismaking Opdracht in groepen Terugkoppeling opdracht Presentatie multidisciplinaire
Nadere informatieNaar een Landelijk Opleidingsplan Huisartsgeneeskunde
Naar een Landelijk Opleidingsplan Huisartsgeneeskunde Zorg voor ouderen met complexe problematiek Colofon Expertgroep Zorg voor ouderen met complexe problematiek Prof. Dr. Jacobijn Gussekloo (voorzitter),
Nadere informatieDe handreiking samenwerking huisarts en specialist ouderengeneeskunde
Home no. 5 Congresnummer Kiezen voor delen November 2016 Eerdere edities Verenso.nl De handreiking samenwerking huisarts en specialist ouderengeneeskunde Monique Bogaerts mbogaerts@verenso.nl De nieuwe
Nadere informatieLeergang Ouderenzorg. Avond 1
Leergang Ouderenzorg Avond 1 Disclosure belangen sprekers: Nellie Jans kaderarts oudergeneeskunde in opleiding Suze Teunissen praktijkconsulent Agaath Vreeling kaderarts oudergeneeskunde (Potentiële) Belangenverstrengeling:
Nadere informatieOuderenzorg in de eerste lijn. Ellen Veld, Verpleegkundig Specialist, Gezondheidscentrum Gestel Midden, Eindhoven 26 februari 2015
Ouderenzorg in de eerste lijn Ellen Veld, Verpleegkundig Specialist, Gezondheidscentrum Gestel Midden, Eindhoven 26 februari 2015 Demografische ontwikkelingen Huisartsenzorg: nu Gebrek aan overzicht en
Nadere informatieSoepele samenwerking voor ouderen thuis. Symposium 8 oktober 2014
Soepele samenwerking voor ouderen thuis Symposium 8 oktober 2014 Disclosure belangen sprekers: Nieske Heerema :geen Dr Hester ten Dam :geen Leonie Bosch :geen Annemieke van Oostveen:geen Dr Hester ten
Nadere informatieHet organiseren van een MDO
Het organiseren van een MDO Handreiking voor de organisatie van Multidisciplinair Overleg i.h.k.v. de keten ouderenzorg ZIO, Zorg in ontwikkeling VERSIE 1.0, 170131 Inleiding Gezien het multidisciplinaire
Nadere informatieSamen de goede koers varen
Home no. 3 Juni 2016 Themanummer Eerste lijn Eerdere edities Verenso.nl Samen de goede koers varen Op weg naar structurele samenwerking huisarts en specialist ouderengeneeskunde Ronald van Nordennen, Vincent
Nadere informatieModule 4: Kwetsbare ouderen met complexe zorgsituatie
Module 4: Kwetsbare ouderen met complexe zorgsituatie In module 4 zijn zéér kwetsbare ouderen opgenomen waarbij het zorgprogramma in een aantal specifieke interventies voorziet. Deze module is onderverdeeld
Nadere informatieDilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden. Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater
Dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater Programma Inleiding Casuistiek, in groepen Centrale terugkoppeling Inzicht vanuit geriatrisch
Nadere informatieZorgpad voor Kwetsbare Ouderen Presentatie Heerenveen 18/11/2014
Zorgpad voor Kwetsbare Ouderen Presentatie Heerenveen 18/11/2014 Riet ten Hoeve Friesland Voorop Het zorgpad is ontwikkeld door een Projectgroep in het kader van Friesland Voorop en vastgesteld september
Nadere informatieOuderengeneeskunde: (ook) in de eerste lijn?
Ouderengeneeskunde: (ook) in de eerste lijn? Prof. dr. Cees Hertogh Ouderengeneeskunde & Ethiek van de Zorg VUmc Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde 2 1 Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde &
Nadere informatieVerpleegkundig consulent
Geriatrie Verpleegkundig consulent www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl GER008 / Verpleegkundig consulent / 01-07-2013 2 Verpleegkundig consulent
Nadere informatieWERKAFSPRAKEN OVER COMMUNICATIE ROND KWETSBARE OUDEREN
WERKAFSPRAKEN OVER COMMUNICATIE ROND KWETSBARE OUDEREN Begripsbepaling De werkgroep hanteert het NHG Standpunt. Kwetsbare ouderen zijn: ouderen met complexe problematiek, die diverse aandoeningen hebben
Nadere informatieSymposium dementie Samen anders denken, èn doen!
Symposium dementie Samen anders denken, èn doen! 7 februari 2019 Workshop De rol van de specialist ouderengeneeskunde Bert van Essen, specialist ouderengeneeskunde, kaderarts specialist ouderengeneeskunde
Nadere informatieLijst van redacteuren en auteurs 1. Woord vooraf 5
Inhoud Lijst van redacteuren en auteurs 1 Woord vooraf 5 1 De ouderengeneeskunde 7 A.W. Wind, M.G.M. Olde Rikkert 1.1 Ouderengeneeskunde 7 1.2 Complexe gezondheidsproblemen 8 1.3 Functionele geriatrie
Nadere informatieAmbulant Geriatrisch Team. voor Diagnostiek en Consultatie
Ambulant Geriatrisch Team voor Diagnostiek en Consultatie AZG/28/0314 juli 2014 Ambulant Geriatrisch Team voor Diagnostiek en Consultatie In deze folder leest u alles over het Ambulant Geriatrisch Team
Nadere informatieZorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee bij zorg voor ouderen! Optimale zorg voor ouderen in een kwetsbare positie
Zorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee bij zorg voor ouderen! Optimale zorg voor ouderen in een kwetsbare positie Nederland vergrijst. Er komen steeds meer ouderen met steeds meer en verschillende soorten
Nadere informatieLaego Bouwstenen. Leergang ouderenzorg Module 1
Laego Bouwstenen Leergang ouderenzorg Module 1 Disclosure belangen sprekers: Nellie Jans & Agaath Vreeling Joke Koers & Suze Teunissen (Potentiële) Belangenverstrengeling: Geen Voorstellen Welkom Toegang
Nadere informatieOuderenzorg Hoe dan? Susanne van Laatum Huisarts Fieke van Genderen (Coördinerend)Praktijkverpleegkundige en docent
Ouderenzorg Hoe dan? Susanne van Laatum Huisarts Fieke van Genderen (Coördinerend)Praktijkverpleegkundige en docent 1 Inventarisatie: Wat wordt er (al) gedaan aan Ouderenzorg in jullie praktijk? Wie doet
Nadere informatieKlinische geriatrie: wat is dat?
Klinische geriatrie: wat is dat? Klinische geriatrie: wat is dat? In deze folder krijgt u uitleg over het medisch specialisme klinische geriatrie. Als u de folder gelezen hebt, weet u om welke patiënten
Nadere informatieBetekenisvol, integraal en effectief samenwerken rond oudere inwoners
Betekenisvol, integraal en effectief samenwerken rond oudere inwoners ROHA werkconferentie 29 november 2018 Edith de la Fuente, senior adviseur Raedelijn / projectleider ouderenzorg Hannie Olthuis, POH-ouderen/kwaliteitsmedewerker
Nadere informatieSAMENWERKEN. PlusPunt Ouderenzorg Oostelijk Zuid-Limburg. Frank Guldemond Kaderhuisarts Ouderengeneeskunde
SAMENWERKEN PlusPunt Ouderenzorg Oostelijk Zuid-Limburg Frank Guldemond Kaderhuisarts Ouderengeneeskunde Inleiding Zorgcontinuüm Ouderenzorg PlusPunt Ouderenzorg Knelpunten en Succesfactoren Vragen? Nieuwe
Nadere informatieGerrit Terpstra en Kees van Boven, februari 2014
Gerrit Terpstra en Kees van Boven, februari 2014 Zorg dichtbij Zelfzorg Samenwerking 1e lijn en gemeente Welzijn 1e Lijnszorg OUDEREN Samenwerking eerste lijn en gemeente Toekomstvisie Landelijk Huisartsen
Nadere informatieToezicht op netwerkzorg aan kwetsbare ouderen in de wijk
Toezicht op netwerkzorg aan kwetsbare ouderen in de wijk Het zorglandschap verandert Patiënten met complexe zorgvraag blijven thuis wonen zorg, behandeling en ondersteuning rond de patiënt thuis georganiseerd
Nadere informatieINDIGO HET ANTWOORD OP DE BASIS GGZ
INDIGO HET ANTWOORD OP DE BASIS GGZ Inhoudsopgave Indigo Brabant 2 Wat is de Basis GGZ? 2 Wat kan Indigo mij bieden? 4 1. POH-GGZ 2. Generalistische Basis GGZ Specialistische GGZ 7 Heeft u vragen? 7 Contact
Nadere informatieBrondocument CGS project Opleiden in de ouderenzorg. Alle aios. Expert in ouderenzorg. Enkeling. Minimale basiskennis over ouderenzorg
Brondocument CGS project Opleiden in de ouderenzorg Opbouw kennis, vaardigheden en attitude Het CGS project heeft zich het volgende doel gesteld: aandacht voor ouderenzorg in alle medische vervolgopleidingen.
Nadere informatieWERKAFSPRAKEN OVER COMMUNICATIE ROND KWETSBARE OUDEREN
WERKAFSPRAKEN OVER COMMUNICATIE ROND KWETSBARE OUDEREN Huisartsenpraktijk (huisarts en/of POH) levert 1 e lijns zorg, d.w.z. doet diagnostisch onderzoek en behandeling t.b.v. álle inwoners in thuissituatie
Nadere informatieKennis- en behandelteam
0348-44 17 14 info@rijnhoven.nl Kennis- en behandelteam In goede handen met uw gezondheidsklachten Een thuis voor ouderen. Met zelfstandigheid waar mogelijk. En precies de zorg die nodig is. Welkom bij
Nadere informatiePrestatie integrale ouderenzorg
Prestatie integrale ouderenzorg Doel Het doel van deze prestatie is het tot stand brengen van een integraal, multidisciplinair zorgaanbod voor kwetsbare ouderen in de thuissituatie op het gebied van cure,
Nadere informatieORGANISATIE HUISARTSENZORG IN HET VERZORGINGS
ORGANISATIE HUISARTSENZORG IN HET VERZORGINGS BRON: NHG-Praktijkwijzer OUDERENZORG maa UITGEREIKT: DUO-dagen NW-Utrecht, 24 en 25 novembe Doel en doelgroep De beschikbaarheid van huisartsenzorg is efficient
Nadere informatie> Wonen, (thuis)zorg en dagbehandeling. voor mensen met de ziekte van Parkinson
> Wonen, (thuis)zorg en dagbehandeling voor mensen met de ziekte van Parkinson Inleiding Deze folder geeft informatie over het zorgaanbod van MeanderGroep voor cliënten met de ziekte van Parkinson. De
Nadere informatieRonde 2: sessie 1 Verbinding tussen eerstelijnszorg en sociaal werk: winst voor ouderen
Ronde 2: sessie 1 Verbinding tussen eerstelijnszorg en sociaal werk: winst voor ouderen Integraal willen we allemaal maar hoe? 1. Klaske Wynia, onderzoeker Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG)
Nadere informatieWERKWIJZE. Medisch Centrum Aan de Berg Nuenen 2017
WERKWIJZE Nuenen 2017,, HA Zorg Het praktiseren van reguliere generalistische huisartsgeneeskundige zorg dichtbij huis. 90% zelf behandelen Meestal behandelen wij die zelf. Anders verwijzen wij u gericht
Nadere informatie> Zorgaanbod voor mensen met de ziekte van Parkinson. Wonen, (thuis)zorg en dagbehandeling
> Zorgaanbod voor mensen met de ziekte van Parkinson Wonen, (thuis)zorg en dagbehandeling Wonen, (thuis)zorg en dagbehandeling 2 Inleiding Deze folder geeft informatie over het zorgaanbod van MeanderGroep
Nadere informatieDienst geriatrie Interne liaison. Informatiebrochure voor de patiënt en de familie
Dienst geriatrie Interne liaison Informatiebrochure voor de patiënt en de familie INLEIDING Een ziekenhuisopname is voor kwetsbare oudere patiënten risicovol vanwege hun verhoogde kans op complicaties
Nadere informatieWat doen we met ons moeder? Esther Warmerdam, SO Vitalis Maaike Maas, SEH arts CZH Ylva Onderwater, Huisarts
Wat doen we met ons moeder? Esther Warmerdam, SO Vitalis Maaike Maas, SEH arts CZH Ylva Onderwater, Huisarts Wat is er anders? Presentatie Leeftijd specifieke ziekten /co-morbiditeit Minder fysiologische
Nadere informatieRapport EASYcareGIDS-project Tilburg
Rapport EASYcareGIDS-project Tilburg Marieke Perry, huisartsonderzoeker Kenniscentrum Geriatrie, UMC St Radboud, Nijmegen september 2007 t/m september 2008 Achtergrond Door de toenemende vergrijzing gaat
Nadere informatieOuderengeneeskunde in de eerste lijn:
Ouderengeneeskunde in de eerste lijn: Naar een Universitaire Praktijk Ouderengeneeskunde (UPO) ANH-Halfjaarlijkse 15 januari 2015 Cees Hertogh & Ferry Bastiaans 1 Achtergronden (extern): Toenemende en
Nadere informatieSamenvatting leerstof Geriatrie opleiding
Samenvatting leerstof Geriatrie opleiding Klinisch redeneren doen we in feite al heel lang. VUmc Amstel Academie heeft hiervoor een systematiek ontwikkeld, klinisch redeneren in 6 stappen, om gedetailleerd
Nadere informatieProducten overzicht van Antroz antroposofische ouderenzorg. ten behoeve van de woon-/zorglocaties. Huize Valckenbosch en het Leendert Meeshuis
Producten overzicht van Antroz antroposofische ouderenzorg ten behoeve van de woon-/zorglocaties Huize Valckenbosch en het Leendert Meeshuis Een overzicht van de in 2010 geldende zorgzwaarte- pakketten
Nadere informatieRonde 2: sessie 1 Verbinding tussen eerstelijnszorg en sociaal werk: winst voor ouderen
Ronde 2: sessie 1 Verbinding tussen eerstelijnszorg en sociaal werk: winst voor ouderen Persoonsgerichte en geïntegreerde ouderenzorg: Kenmerken, uitkomsten en borging Dr. Klaske Wynia, onderzoeker persoonsgerichte
Nadere informatieSomatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold
Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Uw spreekuur Moeheid Pijnklachten Buikpijn Hoofdpijn
Nadere informatieHET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN
HET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN Ouderen in het ziekenhuis: wat weten we? Marieke J. Schuurmans Hoogleraar Verplegingswetenschap UMC Utrecht Lector Ouderenzorg Hogeschool Utrecht HOEVEEL MENSEN BREKEN ER PER
Nadere informatieOuderenzorg in de Limburgse keten. De rol van de cliëntenorganisaties
Ouderenzorg in de Limburgse keten De rol van de cliëntenorganisaties Tielke Ausems, kaderlid KBO 1 oktober 2013 25 juni 2013 2008 25 juni 2013 WAT DEDEN DE OUDERENBONDEN BEZOEKRONDE: WEINIG SPECIFIEKE
Nadere informatieGoede zorg voor ouderen. Hoe stelt u zich de toekomst voor?
Goede zorg voor ouderen Hoe stelt u zich de toekomst voor? Over wie praten we? Praktijk 3078 patiënten 144: 71-80 76 : >80 3 : invaliditeit < 70 45 adressen bezoekt de POH-S 3 maandelijks of vaker. 7 echtparen,
Nadere informatieWonen, Welzijn en Zorg in het Virtuele Zorghuis
Wonen, Welzijn en Zorg in het Virtuele Zorghuis Thieu Heijltjes, oud-huisarts Medisch en zorginhoudelijk secretaris van de SCZW 1 Zorg en Wonen veranderen Wat kan je als Client? Hou je de regie? Hoe blijf
Nadere informatieStandpunt ouderenzorg HKA
Standpunt ouderenzorg HKA 1. Achtergrond De Nederlandse bevolking veroudert en blijft steeds vaker zelfstandig thuis wonen. Huisartsen krijgen daardoor steeds meer te maken met oudere patiënten, van wie
Nadere informatieNHG-Standpunt Zorg voor patiënten met een veelvoorkomende chronische aandoening in de eerste lijn
Dit standpunt is vastgesteld in de Algemene Ledenvergadering van 12 mei 2005. NHG-Standpunt Zorg voor patiënten met een veelvoorkomende chronische aandoening in de eerste lijn Toelichting op de NHG-Standpunten
Nadere informatieKetenzorg Arnhem. Vallen bij ouderen
Vallen bij ouderen Casus Vrouw, 82 jaar Voorgeschiedenis: hypertensie Medicatie: 1 dd 12,5 mg hydrochloorthiazide Bericht CHRA: gevallen, wond behaarde hoofd is geplakt. Verder geen letsel. RR 140/70.
Nadere informatieEchte innovatie van de ouderenzorg vraagt om paradigmaverandering!
Echte innovatie van de ouderenzorg vraagt om paradigmaverandering! Prof. dr. Raymond TCM Koopmans, Hoogleraar Ouderengeneeskunde, in het bijzonder de langdurige zorg De vergrijzing ( verzilvering ) De
Nadere informatieOns Advies. graag. Zij komen ook bij u thuis. Behandeling & expertise
Ons Advies & Behandelteam helpt u graag Zij komen ook bij u thuis Behandeling & expertise Welkom Vertrouwd en verantwoord Woonzorg Flevoland is een organisatie die een breed aanbod heeft aan zorg, diensten
Nadere informatieWERKAFSPRAKEN OVER COMMUNICATIE ROND KWETSBARE OUDEREN
WERKAFSPRAKEN OVER COMMUNICATIE ROND KWETSBARE OUDEREN Begripsbepaling De werkgroep hanteert het NHG Standpunt. Kwetsbare ouderen zijn: ouderen met complexe problematiek, die diverse aandoeningen hebben
Nadere informatieBeleidsregels indicatiestelling AWBZ 2011. Bijlage 7. Behandeling
2011 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Doelstelling functie 4 2.1 Algemeen 4 2.2 Continue, systematische, langdurige en multidisciplinaire zorg (CSLM) 5 2.3 gericht op herstel en/of het aanleren van vaardigheden
Nadere informatieNetwerkbijeenkomst. Wijkverpleging, heringevoerd en nu?
Netwerkbijeenkomst Wijkverpleging, heringevoerd en nu? 5 maart 2015 Wijkvpk indiceert, wijst zorg toe, VWS Twee generalisten in 1 e lijn, VWS Afstemming ha-wijkvpk niet via wijkteam, Actiz Structuur voor
Nadere informatieTransmurale zorgbrug
Transmurale zorgbrug 13 februari 2014 Geriatriedagen 2014 Renate Agterhof, verpleegkundig specialist Spaarne Ziekenhuis Marina Tol, onderzoekscoördinator AMC Programma Aanleiding, ontwikkeling en stand
Nadere informatieGeriatrisch expertise centrum
Geriatrisch expertise centrum Inhoud Aanleiding Doelstelling Welke vragen Door wie Voorbeeldcasus Conclusie Aanleiding Vergrijzing Meer kwetsbare ouderen in de regio Ouderen blijven langer thuis wonen
Nadere informatieWorkshop Kwetsbare Oudere
Workshop Kwetsbare Oudere Carin Westphal, huisarts Leonie Snijders, praktijkverpleegkundige Huisartsenpraktijk Someren Nicole Hellings wijkverpleegkundige en teamleider Zorgboog Aandacht voor Ouderenzorg
Nadere informatieAls genezing niet meer mogelijk is
Algemeen Als genezing niet meer mogelijk is www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG043 / Als genezing niet meer mogelijk is / 06-10-2015 2 Als
Nadere informatieDe oudere patiënt. De kwetsbare oudere: Is de verpleegkundige het verband tussen Care & Cure?
De kwetsbare oudere: Is de verpleegkundige het verband tussen Care & Cure? Roel Mulder verpleegkundig specialist Stichting Coloriet Lelystad Roel Mulder verpleegkundig Inleiding De oudere patiënt Wat is
Nadere informatieInhoudsopgave basiswerk Geriatrie (niveau 4) Voorwoord. Redactionele verantwoording. Over de auteur
Inhoudsopgave basiswerk Geriatrie (niveau 4) Voorwoord Redactionele verantwoording Over de auteur 1 Geriatrie 1.1 Wat is oud? 1.2 Steeds meer ouderen tot 2040 1.3 Geriatrische patiënten, wie zijn dat?
Nadere informatieExpertiseteam Geriatrie Twente
Samen verbeteren we de ouderenzorg in Twente Expertiseteam Geriatrie Twente 28 februari 2017 Pilot Expertiseteam Geriatrie Twente - Aanleiding - Achtergrond - Doel Demografische ontwikkelingen Sterke eerste
Nadere informatieInformatie over de lastmeter
Longgeneeskunde Informatie over de lastmeter www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud De lastmeter... 3 Waar kunt u terecht?... 4 Overzicht diverse hulpverleners binnen het ziekenhuis... 5 Vragen... 7 Contactgegevens...
Nadere informatieLeergang Ouderenzorg Gestructureerde aanpak
Leergang Ouderenzorg Gestructureerde aanpak Inventarisatie Kwetsbaarheid bij Ouderen Preventie Persoonsgericht Proactief Passende zorg 1. Casefinding Stappenplan 2. Screening = Beoordelen kwetsbaarheid
Nadere informatieKetenzorg dementie. Ketenzorg dementie in Zoetermeer
Ketenzorg dementie Wat is dementie? Dementie is niet één bepaalde aandoening, maar een ziektebeeld (syndroom) waarvan meer dan 60 oorzaken bekend zijn. Kenmerkend voor dit ziektebeeld is een combinatie
Nadere informatieVeldraadpleging Dementienetwerk Netwerk Kwetsbare ouderen
Veldraadpleging Dementienetwerk Netwerk Kwetsbare ouderen 4 oktober 2018 Meta Vrijhoef Coördinator Dementienetwerk West-Brabant Visie Dementienetwerk Het faciliteren van afstemming binnen de regio West-Brabant
Nadere informatieWAAR GERIATRIE EN PALLIATIEVE ZORG ELKAAR ONTMOETEN
WAAR GERIATRIE EN PALLIATIEVE ZORG ELKAAR ONTMOETEN Studiedag werkgroep PST 08 februari 2019 Mathias Demuynck (geriater) Aurélie Van Lancker (geriatrisch verpleegkundige) WAAR GERIATRIE EN PALLIATIEVE
Nadere informatieDe delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid
De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid Marja Jellesma-Eggenkamp Klinische geriatrie Alysis 25 mei 2010 symposium Zevenaar 1 Kwetsbare ouderen inleiding >25% opgenomen patiënten 70+ 10-40%
Nadere informatieAan de staatssecretaris van Volksgezondheid Welzijn en Sport
Aan de staatssecretaris van Volksgezondheid Welzijn en Sport Uw kenmerk : DVVO-U-2598119 Geachte mevrouw de staatssecretaris, Op 26 oktober 2005 vroeg uw voorgangster aan de voorzitter van de Gezondheidsraad
Nadere informatieModel. Zorgleefplan. Verantwoorde zorg. Een korte handreiking voor gebruik
Model Zorgleefplan Verantwoorde zorg Een korte handreiking voor gebruik De cliënt m Het zorgleefplan als instrument voor Verantwoorde zorg Het model Zorgleefplan Verantwoorde zorg is bestemd voor de medewerkers
Nadere informatieZorgzwaartepakket- en productenoverzicht. Stichting Antroz. Woonzorglocaties Huize Valckenbosch en Leendert Meeshuis
Zorgzwaartepakket- en productenoverzicht Stichting Antroz Woonzorglocaties Huize Valckenbosch en Leendert Meeshuis Een overzicht van de in 2012 geldende zorgzwaartepakketten en de vertaling ervan in standaard
Nadere informatieInhoud. Aanleiding Doel Samenstelling Werkmodel Activiteiten Resultaten
Inhoud Aanleiding Doel Samenstelling Werkmodel Activiteiten Resultaten 1 Aanleiding 1. Steeds groter wordende groep kwetsbare klinische patiënten van 70 jaar en ouder die kwetsbaar zijn voor functieverlies:
Nadere informatieGGZ in de huisartsenzorg
Filmpje GGZ in de huisartsenzorg NHG-LHV Standpunt Mariëlle van Avendonk m.vanavendonk@nhg.org Toekomstvisie 2022 Modernisering naar menselijke maat Kernwaarden huisartsgeneeskunde generalistische, persoonsgerichte
Nadere informatieSamen beslissen met kwetsbare ouderen
Samen beslissen met kwetsbare ouderen Een continue dialoog Marjolein van de Pol Disclosure dia MHJ van de Pol Mogelijke belangenverstrengeling Relevante connecties met commerciële bedrijven Sponsoring
Nadere informatie- kiezen voor het gebruik van goede digitale informatiesystemen in de zorgpraktijk.
SAMENVATTING Het aantal mensen met een chronische aandoening neemt toe. Chronische aandoeningen leiden tot (ervaren) ongezondheid, tot beperkingen en vermindering van participatie in arbeid en in andere
Nadere informatieKwetsbare ouderen. Wat kunt u er zelf aan doen?
Kwetsbare ouderen. Wat kunt u er zelf aan doen? Hoeveel procent van Nederland is ouder dan 65 jaar? A 11 % B 5 % C 42% Hoeveel wonen er zelfstandig A. 50% van de 70 jaar en ouder B. 83 % van de 70 jaar
Nadere informatiehet antwoord op de Basis GGZ
het antwoord op de Basis GGZ mentale ondersteuning direct en dichtbij 2 Inhoudsopgave Indigo Wat is de Basis GGZ? Verwijscriteria Wat kan Indigo mij bieden? 1. POH-GGZ 2. Generalistische Basis GGZ 3. mirro:
Nadere informatieChronisch zieken en kwetsbare ouderen in de acute zorg. Yvonne Guldemond-Hecker Raad van Bestuur Huisartsen OZL
Chronisch zieken en kwetsbare ouderen in de acute zorg Yvonne Guldemond-Hecker Raad van Bestuur Huisartsen OZL Disclosure Belangen Spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk
Nadere informatiehet antwoord op de Basis GGZ
het antwoord op de Basis GGZ mentale ondersteuning direct en dichtbij Inhoudsopgave Indigo Wat is de Basis GGZ? Verwijscriteria Wat kan Indigo mij bieden? 1. POH-GGZ 2. Generalistische Basis GGZ 3. mirro:
Nadere informatieGeneralistische basis ggz
Generalistische basis ggz Informatie voor verwijzers Generalistische basis ggz Met ingang van januari 2014 heeft Mondriaan, naast haar specialistische zorgaanbod, ook een aanbod in de generalistische basis
Nadere informatiePalliatieve Zorg. Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra. Verpleegkundigen Palliatieve Zorg
Palliatieve Zorg Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra Verpleegkundigen Palliatieve Zorg Wat is het belangrijkste speerpunt van palliatieve zorg? A Genezing B Kwaliteit van leven C Stervensbegeleiding
Nadere informatieDe Huisarts: Thuis in Ouderengeneeskunde. Themasoos 21 november 2013 Cora van der Velden Anneke Dalinghaus
De Huisarts: Thuis in Ouderengeneeskunde Themasoos 21 november 2013 Cora van der Velden Anneke Dalinghaus KOMPLEET Ketenzorg Kwetsbare Ouderen Miljoen ouderen straks kwetsbaar (ED 4-2-11 nav rapport SCP)
Nadere informatieGeriatriefysiotherapie: Frailty:
Geriatriefysiotherapie: Frailty: Risicofactoren voor Frailty: Vrouwelijk geslacht Hoge leeftijd Lage opleiding Het aantal chronische ziekten Lage BMI < 23 Hoge BMI >30 MMSE
Nadere informatieRevalideren met een cognitieve beperking Geriatrische revalidatiezorg
Revalideren met een cognitieve beperking Geriatrische revalidatiezorg Revalideren met een cognitieve beperking Cliënten met een cognitieve beperking, die na ontslag uit het ziekenhuis niet rechtstreeks
Nadere informatieVerslag multidisciplinair overleg
2012 Verslag multidisciplinair overleg Renate Agterhof S1002628 Spaarne ziekenhuis 27-5-2012 Inhoud Inhoud... 2 Inleiding... 2 1. Betrokken disciplines bij het MDO... 3 2. Belang van een MDO tussen de
Nadere informatieAdvies & behandeling. Meer informatie
Meer informatie Voor meer informatie over wat Meriant u kan bieden, kunt u contact opnemen met onze medewerkers van de afdeling Zorgbemiddeling. Meriant advies & behandeling Heerenveen Marktweg 104 Postbus
Nadere informatieBehandeling & Therapie. Zo lang mogelijk zelfstandig en vitaal
EXP PERT Behandeling & Therapie Zo lang mogelijk zelfstandig en vitaal RSZK Behandeling & Therapie Bent u nog thuiswonend en doet u graag zoveel mogelijk zelf? Maar merkt u dat uw gezondheid u beperkt
Nadere informatie> Zorgaanbod voor mensen met de ziekte van Parkinson. Kortdurend verblijf
> Zorgaanbod voor mensen met de ziekte van Parkinson Kortdurend verblijf Inleiding Deze folder geeft informatie over de mogelijkheid van kortdurend verblijf als onderdeel van het zorgaanbod van MeanderGroep
Nadere informatieRust roest, bewegen voor gezonder leven! Wat betekent dat voor de zorg aan ouderen? Dr Jita Hoogerduijn
Rust roest, bewegen voor gezonder leven! Wat betekent dat voor de zorg aan ouderen? Dr Jita Hoogerduijn Bewegen: de geest! Bewegen: het lichaam! 1: De enige zekerheid in ons beroep is de constante verandering
Nadere informatieFysiotherapie bij u in de wijk
Fysiotherapie bij u in de wijk Florence Florence biedt met ruim 4.000 medewerkers onder meer jeugdgezondheidszorg, thuiszorg, verzorgingshuiszorg en verpleeghuiszorg in Den Haag, Delft, Leidschendam-Voorburg,
Nadere informatieWie zorgt er voor de thuiswonende ouderen in een kwetsbare positie?
Samenwerking Eerste Lijn bij Dementie door Afbraak zorgcentrum Thieu Heijltjes, huisarts en projectleider SON, en Marlou Schobben, Trajectbegeleider Dementie Het nieuwe woonzorgcomplex 24-11-2010 SON -
Nadere informatieHET ZORGTRAJECT COGNITIE. Vroegtijdige diagnosestelling van geheugenproblemen bij ouderen
HET ZORGTRAJECT COGNITIE Vroegtijdige diagnosestelling van geheugenproblemen bij ouderen HET ZORGTRAJECT COGNITIE Vroegtijdige diagnosestelling van geheugenproblemen bij ouderen Doelstelling Het zorgtraject
Nadere informatie