Rendement. 10 de jaargang maart 2016 nr 32 FINANCIEEL NIEUWS

Transcriptie

1 Rendement 10 de jaargang maart 2016 nr 32 FINANCIEEL NIEUWS

2 GOED NIEUWS VOOR UW ERFGENAMEN. HOE ERAAN BEGINNEN? Successieplanning is iets waar de meesten zich niet echt graag mee bezig houden. Maar toch is het iets wat zeer belangrijk is om rustig over na te denken. Een overlijden brengt sowieso financiële gevolgen teweeg maar gelukkig zijn er tal van mogelijkheden om een opgebouwd vermogen fiscaal vriendelijk te laten vererven, om controle te blijven behouden, Constant wijzigende regelgeving zorgt jammer genoeg soms voor verwarring. Met deze nieuwsbrief proberen we terug duidelijkheid te scheppen in het schenkrecht binnen de verschillende gewesten.

3 Nieuwigheden voor schenkingen in het Vlaams Gewest J. Ruysseveldt Prof. Fiscale Hogeschool, H.U. Brussel Exec. Prof. AMS University Antwerpen Gemeenteplein Knokke-Heist Tel VLAAMSE CODEX FISCALITEIT Sinds 1 januari 2015 is in het Vlaams Gewest de regeling van de belastingen op schenkingen opgenomen in een eigen Vlaamse Codex Fiscaliteit. Voortaan int het Vlaams Gewest haar eigen schenkbelastingen (voorheen bekend onder de term schenkingsrechten ). De zogenaamde materieelrechtelijke bepalingen (zoals tarieven, vrijstelling en verminderingen) zijn quasi ongewijzigd gebleven. Het zijn de procedurele aspecten (aanslagbiljet, inkohiering, bezwarende sancties, zoals boetes en belastingverhogingen) die grondig werden gewijzigd. Hierbij kan worden opgemerkt dat de Brusselse en Waalse schenkingsrechten nog steeds door de federale overheid worden geïnd. NIEUWE SCHENKTARIEVEN VOOR VASTGOED Bovendien gelden vanaf 1 juli 2015 in het Vlaams Gewest nieuwe tarieven voor de overdracht van onroerende goederen, dewelke in onderstaande tabellen zijn opgenomen. In tegenstelling tot de roerende goederen (gelden, effecten, ) die soms zonder enige registratie kunnen plaatsvinden (vb. bankgift) is de schenking van vastgoed verplicht te registreren. Er is dan ook taxatie verschuldigd. De schenkbelasting voor vastgoed wordt berekend op basis van de volgende drie criteria: (a) de graad van bloedverwantschap tussen de schenker en de begiftigde; (b) een progressief tarief, variërend percentage, en (c) het brutoaandeel dat iedere begiftigde verkrijgt. In tegenstelling tot vroeger zijn er nu nog slechts twee categorieën. Een 1ste categorie is van toepassing voor schenkingen in rechte lijn (ouders, kinderen) en tussen partners (echtgenoten en samenwonenden). De 2de categorie omvat de tarieven voor de schenking tussen alle andere personen (tussen broers en zussen, ooms, tantes, neven en nichten, en alle andere personen). Merk hierbij op dat de verlaagde tarieven ook van toepassing zijn indien bijvoorbeeld broers of zussen of tante en nicht (categorie 2) wettelijk of feitelijk zouden samenwonen (categorie 1). Voor zij die feitelijk samenwonen is het dan wel vereist dat zij minstens één jaar voor datum van schenking reeds samenwonen. 3

4 Tabel overzicht van de nieuwe schenktarieven voor onroerende goederen in Vlaanderen. CATEGORIE 1 (IN RECHTE LIJN, TUSSEN PARTNERS) CATEGORIE 2 (ALLE ANDERE PERSONEN) Schenkbelasting op voorgaande schijven Schenkbelasting op voorgaande schijven 0, % 0, % % % % % Boven de % Boven de % Vergelijkende tabel tussen de oude en nieuwe schenktarieven voor categorie 1 in Vlaanderen (in rechte lijn en tussen partners). SCHENKINGSTARIEVEN VOOR 1 JULI 2015 SCHENKINGSTARIEVEN VANAF 1 JULI 2015 Schenkbelasting op voorgaande schijven Schenkbelasting op voorgaande schijven 0, % 0, % % 375 0, % % 875 0, % % , % % , % % % % % % % Boven % Boven % Voor de schenkingen tussen (groot)ouders en (klein)kinderen en partners is er een aanzienlijke besparing voor de 1ste schijf tot euro, wat nu slechts euro per persoon bedraagt, terwijl dit vroeger euro per persoon bedroeg. VOORBEELD Hierna volgt een voorbeeld om het verschil in taxatie vóór en na 1 juli 2015 in cijfers nader toe te lichten. Beide ouders, wonend te Brugge, zijn eigenaar van een woonhuis voor een waarde van euro. Voor de schenking van hun woonhuis aan hun enig kind, waarbij het kind van elke ouder een waarde van euro verkreeg, bedroegen de schenkingsrechten vóór 1 juli 2015 telkens euro schenkingsrechten. Het bedrag aan schenkbelastingen bedroeg in totaal euro, of een gemiddelde belastingdruk van 10,65%. Vanaf 1 juli 2015 betaalt de begiftigde voor de schenking van hetzelfde woonhuis met dezelfde waarde voor het deel dat hij/zij van elke ouder verkrijgt euro schenkbelastingen. In totaal betaalt hij/zij dus euro, of een gemiddelde belastingdruk van nog slechts 5,40%.

5 Recuperatie van schenkbelastingen De verkrijger die bereid is het geschonken goed energiezuiniger te maken kan een deel van de reeds betaalde schenkbelasting recupereren. Zodra de begiftigde aantoont dat hij aan de extra voorwaarden voldoet wordt het verschil tussen de reeds betaalde (gewone) schenkbelasting en de verminderde belasting (zie onderstaande tabellen) terugbetaald. Zo zal het Vlaams Gewest een deel van het voormeld betaald schenktarief aan de begiftigde terugstorten indien de schenking betrekking had op gebouwen gelegen in het Vlaams Gewest. Voorwaarde is dan wel dat de begiftigde de renovatiewerken binnen de 5 jaar na datum van de schenkingsakte laat uitvoeren voor een totaal bedrag van minstens euro (exclusief btw). De aannemer zal op de factuur attesteren dat de uitgevoerde werken betrekking hebben op de energetische renovatiewerken (bijvoorbeeld: dak- of zoldervloerisolatie, spouwmuurisolatie, vloerisolatie, vervanging van beglazing, ). De begiftigde kan ook de voormelde betaalde schenkbelasting voor een deel terugkrijgen indien hij het verkregen gebouw binnen de drie jaar na de schenking verhuurt. Voorwaarde is hier dat de geregistreerde huurovereenkomst het conformiteitsattest voor kwaliteitsvolle woningen omvat en dat het gebouw voor een periode van negen jaar effectief verhuurd zal blijven. Er is wel een opvang in het geval de huurder zijn overeenkomst opzegt. In dit geval heeft de begiftigde zes maanden de tijd om een nieuwe huurovereenkomst te laten sluiten. Tabel overzicht van nieuwe schenktarieven in Vlaanderen in combinatie met energierenovatie of verhuur CATEGORIE 1 (IN RECHTE LIJN, TUSSEN PARTNERS) CATEGORIE 2 (ALLE ANDERE PERSONEN) Schenkbelasting op voorgaande schijven Schenkbelasting op voorgaande schijven 0, % 0, % % % % % Boven de % Boven de %

6 Fiscale woonplaats Bij een schenking dient een voorzichtige planner rekening te houden met de regio waar hij woont: Vlaanderen, Brussels Hoofdstedelijk Gewest of Wallonië. Hét criterium voor de bepaling van de schenkingstarieven is in België afhankelijk van de regio waar de schenker zijn fiscale woonplaats heeft. Het is dus niet de ligging van het vastgoed dat het schenkingstarief bepaalt. Niet alleen de fiscale woonplaats is van belang, maar ook de tijdsduur ervan. Om te genieten van de nieuwe tarieven zal de schenker tijdens de periode van vijf jaar vóór de schenking zijn fiscale woonplaats het langst moeten gehad hebben in het desbetreffend gewest. Zijn fiscale woonplaats hebben in Anderlecht (Brussels Gewest) of Dilbeek (Vlaamse grensgemeente van Anderlecht) heeft bijgevolg een bijzondere betekenis bij successieplanning. Zo zal de in Anderlecht wonende tante haar woonhuis te Dilbeek aan haar neef schenken aan Brusselse schenktarieven. Tussentijds schenken Zij die hun onroerend patrimonium niet aan te hoge schenkbelastingen willen schenken kunnen opteren voor een gefaseerde schenking. Bij deze techniek laat u tussen twee opeenvolgende schenkingen minstens drie jaar verlopen. Hierdoor wordt de progressieve taxatie van de schenkbelasting doorbroken. Bij de registratie van elke schenkingsakte wordt telkens rekening gehouden met schenkingen die binnen die periode van drie jaar werden gedaan. Bij de belastbare grondslag van de laatste schenking wordt telkens die van de jongste drie jaar toegevoegd om het toepasselijke schenkingstarief ervan te bepalen. Anders gezegd: het is beter tijdens uw leven om de drie jaar drie schenkingen van euro door te voeren dan een vermogen van euro na te laten op het sterfbed. Volgens de Vlaamse Belastingdienst administratie vormt de periodieke schenking van vastgoed met een driejarige interval geen fiscaal misbruik (zie Vlaamse Omzendbrief van 16 februari 2015). Belangrijk is dat tussen de twee opeenvolgende schenkingen minstens drie jaar is verlopen. Op tijd beginnen is dan ook de boodschap. Dezelfde driejarige termijn duikt op voor successierechten. Voor het berekenen van de successierechten houdt de administratie ook rekening met de schenkingen die in de drie jaar voor het overlijden plaatsvonden en geregistreerd werden. Merk op dat u deze techniek ook voor één welbepaald goed (vb. een villa) kunt gebruiken. In dat geval zal er een schenking van onverdeelde rechten gebeuren. Zulke schenkingen kunnen plaatsvinden in blote eigendom met voorbehoud van een levenslang en aanwassend vruchtgebruik in hoofde van beide ouders. Op die wijze behouden de ouders een levenslang bewoningsrecht alsook het genot ervan, mocht het woonhuis verhuurd zijn. Voor een schenking van onroerende goederen met voorbehoud van een levenslang vruchtgebruik betaalt u progressieve schenkingsrechten op de waarde van de volle eigendom. VOORBEELD Over de techniek van het tussentijds schenken dacht ook vader Karel na, die sinds vijf jaar in het Vlaams Gewest woont. In zijn vermogen bevindt zich een villa met een waarde van euro. Hij stelt zich de vraag zijn villa al dan niet in meerdere fasen aan zijn twee kinderen te schenken. Met de decreettekst in de hand berekent hij de volgende erf- en schenkbelastingen. In de eerste hypothese gaat hij na hoeveel de erfbelastingen bedragen als hij niets onderneemt. In de twee volgende veronderstellingen wil hij weten hoeveel schenkingsrechten hij door één of meerdere tussentijdse schenkingen uitspaart.

7 HYPOTHESE 1: GEEN TUSSENTIJDSE SCHENKINGEN Zonder enige successieplanning bedraagt de belastbare grondslag in hoofde van elk kind euro (elk de helft van euro). Voor elk kind bedragen de erfbelastingen euro, of in totaal euro. De belastingdruk bedraagt 14,20%. in euro Erfbelastingen in euro 0, % % % Totaal HYPOTHESE 2: EENMALIGE SCHENKING Bij een schenking van zijn villa in blote eigendom met voorbehoud van een levenslang vruchtgebruik bedraagt de belastbare grondslag in hoofde van elk kind euro (zie hypothese 1). Voor elk kind bedragen de schenkbelastingen euro, of in totaal euro. De belastingdruk bedraagt 9,60%. Merk op dat we bij deze berekening geen rekening hielden met de notariskosten (ereloon en dossierkosten) die u voor elke schenking moet betalen. in euro Erfbelastingen in euro 0, % % % Totaal HYPOTHESE 3: OM DE DRIE JAAR EEN SCHENKING In een 1ste fase schenkt Paul de onverdeelde helft ( euro) van de villa aan zijn twee kinderen. De belastbare grondslag voor de eerste schenking bedraagt euro per kind. Bovendien behoudt hij zich een levenslang vruchtgebruik. Voor elk kind bedragen de schenkbelastingen euro, of samen in totaal euro. De belastingdruk bedraagt nu nog slechts 4,20%. in euro Erfbelastingen in euro 0, % % Totaal De tweede schenking (voor de wederhelft of voor een waarde van euro) vindt minstens drie jaar na de eerste schenking plaats en ondergaat in totaal nogmaals dezelfde schenkbelasting van euro. De totaal te betalen schenkingsrechten bedragen euro (2 x euro). SAMENVATTING Hypotheses Belastingen in euro Belastingdruk Vererving ,20% Eenmalige schenking ,60% Gefaseerde schenkingen ,20% Uit dit voorbeeld blijkt duidelijk dat de verkrijging van vastgoed via schenking in het Vlaamse Gewest sinds 1 juli 2015 interessante perspectieven biedt. SCHENKBELASTING TEN LASTE VAN DE SCHENKER Bij een schenking is de verkrijger in beginsel gehouden tot de betaling van de verschuldigde taxatie. Het aanslagbiljet wordt dan ook op zijn naam opgemaakt. Nochtans is het in familiale context gebruikelijk dat de schenkers de schenkbelasting en de andere kosten van deze schenking zelf dragen en betalen. De vraag rees dan ook of hierop geen bijkomende belastingen verschuldigd waren. In haar administratief standpunt van 16 maart 2015 beschouwt de Vlaamse belastingdienst (VLABEL) deze tenlasteneming niet als een bijkomende schenking. Voor andere standpunten van de Vlaamse Belastingdienst kunt u terecht op hun website: 7

8 Nieuwigheden voor schenkingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en in het Waals Gewest Verenigingstraat 57/ Brussel - België Tel.: +32 (0) Fax: +32 (0) VERLAGING VAN DE TOEPASSELIJKE SCHENKINGSRECHTEN OP ONROERENDE SCHENKINGEN BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest verlaagde reeds in het jaar 2005 de schenkingsrechten voor schenkingen van roerende goederen. De progressieve tarieven werden vervangen door vlakke tarieven van 3 % voor schenkingen in rechte lijn, tussen echtgenoten en tussen wettelijk samenwonenden en 7 % voor schenkingen tussen alle andere personen. Voor onroerende goederen bleven de progressieve tarieven ongewijzigd bestaan. Enkel de schenking van de gezinswoning komt sedert 2003 in aanmerking voor iets gunstigere tarieven. Teneinde de schenking van onroerend goed te stimuleren, besliste de Brusselse regering om naar het voorbeeld van het Vlaams Gewest de tarieven van de schenkingsrechten voor schenkingen van onroerende goederen aan te passen.

9 Verlaging van de schenkingsrechten Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest hanteerde aanvankelijk vier categorieën van progressieve tarieven: Schenkingen in rechte lijn, tussen echtgenoten en tussen wettelijk samenwonenden (met een toptarief van 30 %); Schenkingen tussen broers en zussen (met een toptarief van 65 %); Schenkingen tussen ooms of tantes en neven of nichten (met een toptarief van 70 %); Schenkingen tussen alle andere personen (met een toptarief van 80 %). Voortaan bestaan nog slechts twee categorieën. Er is nog enkel sprake van schenkingen in rechte lijn, tussen echtgenoten en wettelijk samenwonenden en schenkingen tussen alle andere personen. Tegelijkertijd werden de progressieve tarieven aanzienelijk verlaagd en werden de schijven waarop deze tarieven worden toegepast voor beide categorieën gelijkgesteld. Schenking onroerend goed in rechte lijn, tussen echtgenoten en wettelijk samenwonenden 3% op de eerste schijf van % op de schijf en % op de schijf tussen % op de schijf tuss en % op de schijf tussen en boven % op de eerste schijf van % op de schijf tussen en % op de schijf tussen en % op de schijf boven Schenking onroerend goed tussen alle andere personen 40% op de % op de schijf en % op de schijf tussen % op de schijf bov 10% op de % op de schijf tussen en tussen en % op de schijf boven Door deze hervorming gelden voortaan in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en in het Vlaams Gewest dezelfde tarieven voor schenkingen van onroerende goederen. Anders dan in het Vlaams Gewest, worden de feitelijke samenwonenden in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest niet gelijkgesteld met echtgenoten en wettelijk samenwonende partners. Zij worden bij een schenking dus steeds belast aan het tarief alle andere personen. Bijzonder tarief voor de gezinswoning Artikel 131bis Br.W.Reg. voorzag sinds het jaar 2003, onder bepaalde voorwaarden, in een bijzonder gunsttarief voor de schenking in rechte lijn, tussen echtgenoten en tussen wettelijk samenwonenden van de (Brusselse) gezinswoning die tot hoofdverblijfplaats wordt gebruikt. De Brusselse regering besliste deze bijzondere regeling af te schaffen. Door de invoering van de verlaagde schenkingsrechten voor onroerende goederen was deze regeling immers minder gunstig geworden dan de nieuwe tarieven. 9

10 VERLAGING VAN DE TOEPASSELIJKE SCHENKINGSRECHTEN WAALS GEWEST Het Waals Gewest heeft bij decreet van 15 december 2005, net zoals het Vlaams en Brussels Hoofdstedelijk Gewest, eigen afzonderlijke vlakke tarieven van 3%, 5% en 7% (naargelang de graad van verwantschap tussen de schenker en de begiftigde) ingevoerd voor de schenking van roerende goederen. Deze tarieven werden met 10% opgetrokken en bedragen sinds eind ,3%, 5,5% en 7,7%. De Waalse regeling verschilt echter van de Vlaamse en Brusselse bepalingen. Het Vlaams en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest maken immers een opsplitsing tussen de tarieven voor schenkingen van onroerende goederen en deze voor roerende goederen. Het Waals gewest gaat anders te werk. In het Waals gewest zijn in principe zowel schenkingen van onroerende als van roerende goederen onderworpen aan de progressieve tarieven die in artikel 131 W.W.Reg. zijn voorzien. De schenking van roerende goederen is bij wijze van uitzondering aan het progressief tarief onttrokken en is aan een gunsttarief onderworpen. Artikel 131bis W.W.Reg. bepaalt (sinds eind 2011) dat voor schenkingen van roerende goederen, met uitzondering van schenkingen die onder opschortende voorwaarde van het overlijden van de schenker geschieden, op het brutoaandeel van elk van de begiftigden een evenredig recht wordt geheven van: 3,3% voor schenkingen in de rechte lijn, tussen echtgenoten en wettelijk samenwonenden; 5,5% voor schenkingen tussen broers en zussen, tussen ooms of tantes en neven of nichten; 7,7% voor schenkingen aan andere personen. Voor de andere goederen blijven de progressieve tarieven van artikel 131 W.W.Reg van toepassing. Het Waals Gewest kent daarnaast sinds het decreet van 15 december 2005 afwijkende, (iets) lagere tarieven voor de schenking van de gezinswoning. De Waalse regering heeft in het jaar 2005 ook een regeling voor de bedrijfsschenking ingevoerd. Het Waals Gewest heeft nu beslist om de algemene progressieve tarieven te herzien. De progressieve tarieven voor de schenking van de gezinswoning worden eveneens verminderd en het tarief voor de bedrijfsschenking (en meer bepaald landbouwgronden met een oppervlakte van meer dan 150 hectare) wordt aangepast/verhoogd. Voor de schenking van roerende goederen blijven de bijzondere tarieven van 3,3%, 5,5% en 7,7% ongewijzigd bestaan. Verlaging van de algemene progressieve tarieven voor onroerende goederen In het Waals Gewest bestaan vier categorieën van begiftigden, waarbij voor iedere categorie eigen progressieve tarieven werden toegepast: schenkingen in rechte lijn, tussen echtgenoten en tussen wettelijk samenwonenden (met een toptarief van 30 %); schenkingen tussen broers en zussen (met een toptarief van 65 %); schenkingen tussen ooms of tantes en neven of nichten (met een toptarief van 70 %); schenkingen tussen alle andere personen (met een toptarief van 80 %). Het Waals gewest besliste de progressieve tarieven te verlagen en wijzigde tevens de schijven waarop de tarieven worden toegepast. De tarieven van de schenkingsrechten werden als volgt gewijzigd: Schenkingen in de rechte lijn, tussen echtgenoten en wettelijk samenwonenden 3% op de % op de schijf tussen en % op de schijf en % op de schijf en % op de schijf tussen en % op de schijf tussen en % op de schijf tussen en % op de schijf tussen en boven % op de % op de schijf en % op de schijf tussen % op de schijf tuss en % op de schijf tussen en % op de schijf tussen en boven

11 Schenkingen tussen broers en zussen 20% op de % op de schijf tussen en % op de schijf en % op de schijf tussen % op de % op de % op de schijf tussen tuss en % op de Schenkingen tussen ooms of tantes en neven en nichten 25% op de tussen en % op de schijf en % op de schijf tussen % op de % op de % op de schijf en tussen en % op de schijf tussen en % op de Schenkingen tussen alle andere personen 30% op de % op de schijf tussen en % op de schijf en % op de schijf tussen % op de % op de en % op de schijf tussen en % op de Bijzonder tarief voor de gezinswoning In het Waals Gewest geldt sinds 2005 een voorkeurtarief voor schenkingen in volle eigendom van de hoofdverblijfplaats van de schenker op voorwaarde dat hij er op het moment van de schenking minstens vijf jaar woont. Enkel schenkingen aan afstammelingen of ascendenten in rechte lijn, aan de echtgeno(o)t(e) of de wettelijk samenwonende partner komen voor het voorkeurtarief in aanmerking. De Waalse regering besliste de geldende tarieven aan te passen vanaf 1 januari % op de % op de schijf en % op de schijf 12% op de schijf tuss en % op de schijf tussen en % op de % op de % op de schijf en % op de schijf en % op de schijf tussen % op de schijf tuss en % op de schijf tussen en % op de schijf tussen en % op de Bijzondere regeling voor landbouwgrond De Waalse regering heeft vanaf 1 januari 2016 het tarief voor de bedrijfsschenkingen aangepast zodat het toenmalig 0%-tarief niet langer van toepassing is op schenkingen van landbouwgrond van meer dan 150 hectares (voortaan onderworpen aan een tarief van 3%). 11

12 Maatsch. zetel: Rijselstraat 2A, 8200 Brugge T +32 (0) F +32 (0) Kantoren: Kortrijksesteenweg 930, 9000 Gent T +32 (0) F +32 (0) Terkamerenlaan 33 Bus 3, 1000 Brussel T +32 (0) info@weghsteen.be Gehele of gedeeltelijke overname uit deze publicatie wordt slechts toegestaan na uitdrukkelijke toestemming van de redactie. Hoewel wij de grootste zorg besteden aan deze uitgave, kan de redactie geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele onjuistheden of onvolledigheden in de teksten van deze newsletter. Heeft u vragen bij één of meerdere artikels, bel dan naar het nummer V.U. Vincent Weghsteen, Rijselstraat 2A te 8200 Brugge Realisatie: mindsetting.be