Vroegsignaleren van medicatiegerelateerde problemen in de thuiszorg

Transcriptie

1 Vroegsignaleren van medicatiegerelateerde problemen in de thuiszorg Signs and Symptoms Indicative of Potential Adverse Drug Reactions in Homecare Patients. JAMDA, Vol. 14, Issue 12, Dec Carolien Sino, Marcel Bouvy, Ilona Schop, Paul Jansen, Toine Egberts, Marieke Schuurmans Dr. Carolien Sino

2 Voorstellen onderwijs Promotie zorgpraktijk onderzoek

3 Introduction Beliefs of Community-Dwelling older people regarding medication Medication Management Capacity in relation to cognition and selfmanagement skills people Homecare workers Medication Management Practices Knowledge and perspectives of Dutch home healthcare nurses The association between prescription change frequency score and hospital admission Recognition of Drug Related Problems by Home Healthcare Employees Signs and symptoms indicative of potential adverse drug reactions in homecare patients Discussion Summary CV

4

5 Introductie Ouderen: Medicatiegebruik 65+= 3x Medicatiegebruik 75+= 5x ( 2012) Farmacokinetiek Farmacodynamiek Cognitie Coördinatie (Turnheim, 2003, Mangoni, Jackson, 2004)

6 Medicatiegerelateerd probleem (DRP) Drug Related Problem An event or circumstance involving drug therapy that actually or potentially interferes with desired health outcomes: - Adverse drug reactions - Drug choice problems - Dosing problems - Drug use problems - Interactions (PCNE, 2012)

7 Consequenties Verminderde kwaliteit van leven Ziekenhuisopname (3-10% van alle acute opnamen) Medicatiegerelateerde morbiditeit en mortaliteit (Puyanne et al, 2000, Beijer et al, 2002, Onder et al, 2002, Waller et al, 2005, Klarin et al, 2005, Hooft et al, 2008, Leendertse et al, 2008)

8 Medicatieveiligheid HARM onderzoek geneesmiddel gerelateerde ziekenhuisopnames 5.6% acute ziekenhuisopnamen potentieel vermijdbare opnames per jaar (46%) 52 vermijdbare opnames per dag Geschatte kosten ruim 85 miljoen euro per jaar

9 Medicatieveiligheid Risico-patiënten Hoge leeftijd Polyfarmacie (meerdere geneesmiddelen) Multimorbiditeit (meerdere aandoeningen) Verminderde cognitie (denkvermogen) Therapieontrouw Nierfunctiestoornis Minder zelfstandige woonsituatie

10 Medicatieveiligheid Risico geneesmiddelen Bloedverdunners en pijnstillers (NSAID s) => bloedingen Bloedglucoseverlagende middelen en corticosteroïden (ontstekingsremmers) => ontregelen bloedsuiker (hypo s en hyper s) Plaspillen en bloeddrukverlagers => elektrolytstoornissen Slaapmiddelen, antidepressiva (en corticosteroïden) => breuken Pijnstillers (NSAID s) => hartfalen

11 Medicatieveiligheid Risico situatie Ontslagen worden uit het ziekenhuis (na opname voor geneesmiddel gerelateerd probleem)

12 Thuiszorgpopulatie 80% is ouder dan 65 jaar Risicofactoren medicatiegerelateerde ziekenhuisopname (leeftijd 65, polifarmacie, 4 co morbiditeiten, therapie ontrouw en cognitie) blijken veelvuldig aanwezig. 1/3 Thuiszorgcliënten potentiële medicatieproblemen (Meredith et al, 2001) Prevalentie van 4.5 potentiële medicatieproblemen per oudere thuis zorgcliënt (Kwint et al, 2011) 66% van de ouderen gaf gebruikers problemen aan met medicatie (26% klinisch relevant) (Denneboom et al, 2005) Thuiszorgpopulatie is kwetsbaar

13 Medicatieveiligheid thuiszorg IGZ 2010

14 Idee Medicatie achter de voordeur project Zouden thuiszorgmedewerkers een bijdrage kunnen leveren aan het vroegsignaleren van mogelijke problemen met medicatie????

15 Methode Ontwikkeling Rode Vlaggen Instrument Medicatieproblemen uit de literatuur Vertaald naar observaties (Rode Vlaggen) Beoordeeld door een multi disciplinair expert panel (contentvalidity) Huisartsen, apothekers en thuiszorgmedewerkers, Ingedeeld in Proces, Pil, Patient

16 Resultaat Rode Vlaggen Instrument Category Subcategories Number of observa4on ques4ons Process Afwezigheid medicatielijst 2 Verschillen in de medicatielijst 1 Pill Gastrointestinale problemen / 4 bloedingen Electrolyten verstoringen 3 Problemen rondom Diabetes 2 Nierfalen / hart falen 2 Digoxine vergiftiging 1 Obstipatie 1 (risico om te ) vallen 1 Patient Medicatie therapie ontrouw 3 Medicatie management problemen 2 Medicatie gebruikers problemen 2 Pijn en Zelfhulpmedicatie 3 Alcohol consumptie 1 Cognitieve en gedragsverandering 1

17 .

18 Validering Rode Vlaggen Instrument Praktijkonderzoek 115 thuiszorgcliënten: 1. Rode Vlaggen Lijst ingevuld (door thuiszorgmedewerker) 2. Medicatie interview (door wijkverpleegkundige) 3. Expert panel van apothekers (categorie PILL)

19 Resultaten Demografische gegevens Lee;ijd, gemiddelde ± SD (N=115) 79.3 ± 10.5 Geslacht, % Vrouw Man Woonsitua4e, % Alleenstaand Samenwonend Opleidingsniveau, % Geen onderwijs Basisonderwijs lbo, vmbo, mavo mbo, havo, vwo hbo, wo Aantal geneesmiddelen, gemiddelde ± SD Op recept Zonder recept ± ± 1.4

20 Voorbeelden Vergelijking Rode Vlaggen - Medica4einterview Rode Vlaggen instrument Medica4e interview Resultaten Totaal 470 observares mbv rode vlaggen instrument (mediaan 4.0, IQR 4.0) In vergelijking met 610 observares mbv MedicaRe interview (mediaan 5.0, (IQR 5.0) PROCES n % n % Medica4elijst apotheek is afwezig PILL Gastro intes4nale bloedingen: Maagpijn? 9 7,8 11 9,6 Pikzwarte ontlasrng? 5 4,3 9 7,8 Blauwe plekken? 50 43, ,7 Electrolyten verstoring: Duizeligheid bij opstaan? 39 33, ,6 Suf? 13 11, ,8 Nier- harqalen: Benauwdheid? 32 27, ,9 Wegrakingen? 8 7, ,3 Digoxin intoxica4on: Misselijkheid, braken/ geen eetlust? 18 15,7 8 7,0 Falls: Onlangs gevallen? 21 18, ,2 PATIENT Afgelopen jaar gevallen? * * 61 53,0 Medica4on adherence: RegelmaRg vergeten in te nemen? 24 20, ,5 Medica4on usage problems: Problemen met inname? 6 5,2 10 8,7 Problemen met openen? 15 13, ,7 Pijn: Alcohol Sino, > 3 glazen 2015 alcohol per dag? 3 2,6 3 2,6 Erns4g anders dan anders in gedrag? 6 5, ,0

21 Resultaten onderdeel Pil: In 92 van de 115 patiënten werden rode vlaggen geobserveerd betreft het onderdeel Pill. In totaal in de categorie Pil werden er 234 rode vlaggen geobserveerd 116 werden als waarschijnlijk medicatie gerelateerd beoordeeld door het expertpanel (49.6%) Sensitiviteit: 0.10 (obstipatie) tot 0.75 (maagpijn) Specificiteit: 0.70 blauwe plekken tot 0.97 (maagpijn)

22 Conclusie Thuiszorgmedewerkers zijn in staat om potentiële medicatie gerelateerde problemen te signaleren m.b.v. het Rode Vlaggen Instrument.

23 De volgende stap Eric Hiddink, Health base Actueel Medicatieoverzicht Rode Vlaggen

24 Voorbeeld Een Rode Vlag

25

26 Voorbeeld app Een Rode Vlag Erik Hiddink, healthbase Pilot Apotheek Schagen Aouktje Kaspers Wijkverpleegkundigen van Thuiszorg Omring Judith van Leeuwen

27 Scherm voor de Eerst Verantwoordelijke Verpleegkundige (EVV'er)

28 2014: Beste Zorgidee van Nederland. Judith van Leeuwen Wijkverpleegkundige Omring Schagen Aouktje Kaspers Apotheker Schagen

29 Questions? Contact: Carolien Sino, PhD, RN

30 Vroegsignaleren in de thuiszorg mbv rode vlaggen vlaggen Kenniscentrum Innovatie van zorgverlening Hogeschool Utrecht Producten Rode Vlaggenlijst Demonstratiefilm v=egnunl3axtg&feature=share&list=pl35xugs8 y8iuci78yrrrk7fbm5guq5fc6

31 Referenties Sino C, Bouvy M, Jansen PAF, Schop I, Egberts ACG, Schuurmans MJ. Signs and Symptoms Indicative for Potential Adverse Drug Reactions in Homecare Patients. JAMDA 2013 (14) nr Meredith S, Feldman PH, Frey D, Hall K, Arnold K, Brown NJ, et al. Possible medication errors in home healthcare patients. J Am Geriatr Soc 2001 Jun;49(6): Triller DM, Clause SL, Briceland LL, Hamilton RA. Resolution of drug-related problems in home care patients through a pharmacy referral service. Am J Health Syst Pharm 2003 May 1;60(9): Kwint HF, Faber A, Gussekloo J, Bouvy ML. Effects of medication review on drug-related problems in patients using automated drug-dispensing systems: a pragmatic randomized controlled study. Drugs Aging 2011 Apr 1;28(4): Denneboom W, Dautzenberg MG, Grol R, De Smet PA. User-related pharmaceutical care problems and factors affecting them: the importance of clinical relevance. J Clin Pharm Ther 2005 Jun;30(3):

32 Referenties Masotti P, McColl MA, Green M. Adverse events experienced by homecare patients: a scoping review of the literature. Int J Qual Health Care 2010 Apr;22(2): Inspectie voor de Gezondheidszorg. Medicatieveiligheid voor kwetsbare groepen in de langdurige zorg en zorg thuis onvoldoende Leendertse A, Egberts A, Stoker L, van dem Bemt P. HARM Study Group. Frequence of and risk factors for preventive medication-related hospital admissions in the Netherlands. Arch Intern Med 2008 Sep 22;168(17): Harmwrestling rapport. Een voorstel van de expertgroep medicatieveiligheid mbt concrete interventies die de medicatieveiligheid in de extramurale gezondheidszorg op korte termijn kunnen verbeteren