Polyfarmacie: The Good, The Bad and the Ugly

Transcriptie

1 Polyfarmacie: The Good, The Bad and the Ugly GGG-congres 3 april 2014 Prof. dr. Han de Gier Basiseenheid Farmacotherapie & Farmaceutische Patiëntenzorg j.j.de.gier@rug.nl mm-dd-yy 2 Polyfarmacie ( 5 Rx/s langdurig gebruikt) Van alle bezoekers van openbare apotheken gebruikt 1 op de 10 meer dan vijf geneesmiddelen langdurig en zijn daarmee polyfarmaciepatiënt. Bij senioren loopt dit op tot 1 op de 3 gebruikers van geneesmiddelen (bron: SFK) 1

2 mm-dd-yy 3 The Good Je kunt oud worden met polyfarmacie! MDR Polyfarmacie bij ouderen (2012) Gestructureerde medicatieanamnese bij opname in een ziekenhuis geeft minder potentieel schadelijke gevolgen van discrepanties (proefschrift Carla Drenth, 2013) Gestructureerde beoordeling van ontslagmedicatie in de openbare apotheek noodzaakt bij 70% van de ontslagen patiënten tot overleg met de specialist (Geurts et al, 2013) Thuisconsult en medicatiebeoordeling door openbaar apotheker verminderde het aantal farmacotherapeutische problemen met 28% (proefschrift Henk-Frans Kwint, 2013) NZa-beleidsregel prestatiebekostiging farmaceutische zorg (2014) mm-dd-yy 4 Aanbeveling uit MDR 2012 Selecteer voor een medicatiebeoordeling patiënten die 65 jaar of ouder zijn en die 5 of meer geneesmiddelen chronisch gebruiken en minimaal 1 van de volgende risicofactoren hebben: - verminderde nierfunctie (egfr < 50 ml/min/1,73m2 ); - verminderde cognitie (dementie (ICPC P70) of aanwijzingen voor geheugenstoornissen en andere cognitieve stoornissen (ICPC P20)); - verhoogd valrisico (1 of meer maal gevallen in de voorgaande 12 maanden); - signalen van verminderde therapietrouw; - niet zelfstandig wonend (verzorgings- of verpleeghuis); - niet geplande ziekenhuisopname. 2

3 NZa Prestatiebeschrijvingen farmacie Medicatiebeoordeling chronisch UR-geneesmiddelengebruik (nieuwe versie beleidsregel per , gebaseerd op de wijze van werken zoals beschreven in de Multidisciplinaire Richtlijn Polyfarmacie bij ouderen uit 2012, maar niet beperkt tot ouderen) Prestatiebeschrijving Een systematische beoordeling van het geneesmiddelgebruik van een individuele (veelal oudere) patiënt door arts, apotheker en patiënt (en/of mantelzorger of andere verzorgenden) op basis van een periodieke gestructureerde, kritische evaluatie van de medische-, farmaceutische- en gebruiksinformatie. Deze prestatie kan enkel worden gedeclareerd indien er een medische of farmaceutische noodzaak bestaat. mm-dd-yy 6 The Bad Determinanten voor vermijdbare geneesmiddelgerelateerde ziekenhuisopnames (Leendertse et al., 2008) Potentieel vermijdbare bijwerkingen (HARM, 2006; IPCI, 2007) Regeling reden van voorschrijven op recept weinig opgevolgd (slechts 15%) (Holsappel et al, 2013) Start van chronische medicatie wordt onvoldoende structureel begeleid ( tweede uitgifte niet als NZaprestatie vastgesteld) 3

4 Determinanten voor vermijdbare geneesmiddelgerelateerde ziekenhuisopnames (Leendertse et al., 2008) Variabele Risico: OR (95%CI) Minder zelfstandige woonsituatie 3,0 (1,4-6,5) Verminderde cognitie 11,9 (3,9-36,3) Verminderde nierfunctie 2,6 (1,6-4,2) Therapie-ontrouw 2,3 (1,4-3,8) Multimorbiditeit 1-3 aandoeningen 4 aandoeningen 5,9 (2,2-15,5) 8,1 (3,1-21,7) Polyfarmacie ( 5 geneesmiddelen, chronisch gebuikt) 2,7 (1,6-4,4) Potentieel vermijdbare bijwerkingen (HARM, 2006; IPCI, 2007) Potentieel vermijdbare bijwerking Aantal Belangrijkste risico geneesmiddelgroepen Gastro-intestinale/andere bloeding 84 Anticoagulantia Trombocytenaggregatieremmers NSAID s Elektrolytenstoornis/ dehydratie 30 Diuretica RAS-remmers (hyperkaliëmie) Fractuur 26 Psychofarmaca (valincidenten) Corticosteroïden (via osteoporose) Ontregeling/uitlokking diabetes 20 Bloedglucoseverlagende middelen (vooral hypoglykemie) Corticosteroïden (hyperglykemie) Nierinsufficiëntie/hartfalen 13 RAS-remmers (alleen nierinsufficiëntie) NSAID s (nierinsufficiëntie/hartfalen) Constipatie 11 Opioïden Bradycardie 10 Cardiale middelen (digoxine, sotalol) Totaal 194 4

5 mm-dd-yy 9 The Ugly Medicatiehistories in het HIS en AIS zijn in ca. 40% van de gevallen onjuist of onvolledig (Floor-Schreudering et al, 2009; DCA, 2013) Nog altijd belemmeringen bij implementatie van medicatieoverdracht en medicatiebeoordeling (Lambooij et al., 2013): ICT-infrastructuur en elektronische beschikbaarheid van data Bekostiging en samenwerking (communicatie en afspraken over verantwoordelijkheidsverdeling) Betaalbaarheid Onderzoek Mirke Pijpker (RuG): 242 openbaar apothekers All-in-one contracten: gem. 77 minuten voor medicatiebeoordeling Separaat contract: gem. 120 minuten voor medicatiebeoordeling 2012 t.o.v. 2011: 18% meer medicatiebeoordelingen verwacht voor All-in-one tarief, terwijl 54% meer medicatiebeoordelingen verwacht voor separaat contract met zorgverzekeraar Pharm Wkbld 2012;147;

6 mm-dd-yy 11 Bron: Room for Review, 2002, NHS mm-dd-yy 12 Meer onderzoek noodzakelijk Only nine studies reported hard outcomes, such as hospital (re)admissions; however, these studies had different results, not all of which were statistically significant. Randomized controlled trials should be able to describe hard outcomes, but large patient groups will be needed to perform such studies. Studies also showed that when cooperation between healthcare providers and patients occurred, more drug-related problems were defined and solved. 6

7 Cyclus FPZ, patiënt(perspectief) in elke stap betrokken 13 Wat vertellen we de patiënt? mm-dd-yy 14 2 nieuwe NPCF kaarten - Bewustwording - Voorbereiding op MBO (voorbeeld bestaande kaart è ) 7

8 Operational Management Processing patients i.p.v. processing prescriptions Figure 4. An operational model for the community pharmacy geriatric care service process (Broesamle TC, 2013) Noodzakelijke informatie-elementen MBO (1) mm-dd-yy 16 Kwetsbaarheid als signaleringsfunctie (klinische beslissing arts, i.s.m. apotheker en/of mantelzorger) Aanvullende risicofactoren (HARM determinanten) Farmacotherapeutische anamnese (doelen/verwachtingen/ wensen/zorgen/overtuigingen patiënt, werkelijk gebruik en stoppen van medicatie, zelfzorgmedicatie, bijwerkingen, intoleranties, interacties met alcohol, drugs, voedingsmiddelen, leefwijzen) indicaties en labwaarden è uitwisselingsbericht (met toestemming patiënt) Farmacotherapeutische analyse, vls MDR è uitwisselingsbericht met uitkomst analyse en bespreekpunten (incl. algemene informatie uit anamnese) 8

9 mm-dd-yy 17 Noodzakelijke informatie-elementen MBO (2) Opstellen farmacotherapeutisch behandelplan (FBP): prioritering belangrijkste FTPs, behandeldoelen en acties (wie doet wat, wanneer en waar en wie stemt af met de patiënt?) è uitwisselingsbericht met conceptbehandelplan (incl. algemene informatie uit anamnese) Vaststellen FBP (bespreken met patiënt en/of diens verzorger) è uitwisselingsbericht met definitief behandelplan (incl. acties en algemene informatie uit de anamnese; ook een patiëntversie) Follow-up en evaluatie: definitieve FBP gebruiken voor communicatie naar 2 e lijn; patiënt geeft aan wat nodig is om FBP uit te kunnen voeren. Met dank aan werkgroepleden Informatie-elementen MBO: Monique Verduijn (NHG), Khing Njoo (NHG), Petra Hoogland (Service Apotheek), Rogier Hofman (Mediq), Jan-Willen ten Pas (VKAN), Chris Tromp (Health Base), Willemijn Meijer (KNMP) en Anne Leendertse (Julius Centrum) 9