Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. HBO-Bachelor Bedrijfskundige Informatica

Transcriptie

1 Hogeschool van Arnhem en Nijmegen HBO-Bachelor Bedrijfskundige Informatica Netherlands Quality Agency (NQA) Juni 2010

2 2/65 NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica

3 Managementsamenvatting Dit rapport is het verslag van het auditteam dat in opdracht van Netherlands Quality Agency (NQA) een bestaande hbo-bacheloropleiding heeft beoordeeld. Het beschrijft de bevindingen, overwegingen en conclusies. Het rapport is conform het NQA Protocol 2010 hbo-bacheloropleiding opgesteld. De rapportage heeft betrekking op: Instelling Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding Bedrijfskundige Informatica Varianten Voltijd/Deeltijd Croho-nummer Locaties Arnhem en Nijmegen Auditdatum 21 april 2010 Auditteam De heer prof.ir. H. Wagter (vakdeskundige Informatietechnologie, Bedrijfskunde en toegepaste informatica) De heer dr.ir. J. van den Berg (vakdeskundige informatica) De heer M.B. Bokelaar (studentlid auditteam) Mevrouw mr. K.S. Visscher (NQA-auditor) Door Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) is een dossier ingediend bij NQA voor de beoordeling van de bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica. Bij de aanvraag werd door de instelling een kritische reflectie aangeboden die naar vorm en inhoud voldeed aan de eisen die NQA in het NQA Protocol 2010 hbo-bacheloropleiding stelt. Voor de beoordeling van de kwaliteit en het niveau van de bestaande opleiding heeft NQA een auditteam samengesteld, dat voldoet aan de eisen van de NVAO. Het team heeft de kritische reflectie bestudeerd en een bezoek aan de opleiding gebracht. De kritische reflectie en alle overige (mondeling en schriftelijk) verstrekte informatie hebben het auditteam in staat gesteld om tot een weloverwogen oordeel te komen. Doelstellingen De opleiding hanteert adequate eindkwalificaties die aantoonbaar aansluiten bij nationale en internationale eisen uit de beroepspraktijk, gebaseerd op de landelijke publicatie Bachelor of ICT, een competentiegerichte profielbeschrijving (2004) van de HBO-I Stichting. Voor de aansluiting bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de bachelorkwalificaties maakt de opleiding aantoonbaar gebruik van de Dublin descriptoren en de generieke kwalificaties Bachelor HBO. Op basis van de publicatie van de HBO-I Stichting heeft de opleiding een beroepsprofiel ontwikkeld van de Bedrijfskundige Informaticus. Dit beroepsprofiel is gevalideerd door het beroepenveld en leidt op voor een beginnend beroepsbeoefenaar binnen het BI-domein. NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica 3/65

4 Programma De opleiding voldoet aan de formele vereisten van toelating en omvang. De opzet, didactische vormgeving, samenhang en praktijkgerichtheid van de opleiding is doordacht, consistent, zeer adequaat vormgegeven en leeft in alle lagen van de organisatie. Hierdoor ontstaat een studeerbaar programma. De opleiding heeft aantoonbaar verbanden met actuele ontwikkelingen en de beroepspraktijk, die worden geborgd door een variëteit aan contacten en afstemming met het beroepenveld. Door het verplicht stellen van ten minste twee kernsemesters, hoogstens één verwant semester een stage en de afstudeeropdracht in combinatie met de propedeutische fase borgt de opleiding dat de studenten alle algemene en specifieke competenties kunnen ontwikkelen. Toetsing en beoordeling hiervan vindt adequaat plaats. De toepassing van de niveaudifferentiatie sluit niet volledig aan bij het beroepsprofiel. Niettemin heeft de beoordeling van de inhoud van de opleiding het auditteam ervan overtuigd en het vertrouwen gegeven dat het niveau en de kwaliteit van de opleiding in voldoende mate worden bewaakt. Inzet van personeel De opleiding heeft er voor gekozen het grootste deel van de medewerkers te laten bestaan uit docenten om daarmee zoveel mogelijk te investeren in de kwaliteit van de inhoudelijke kant van het onderwijs. Docenten beschikken aantoonbaar over zowel voldoende inhoudelijke als didactische kwaliteiten. Zij worden hierin gestimuleerd door de gestructureerde wijze waarop de opleiding de professionalisering en deskundigheid van de medewerkers aanpakt. Het overgrote deel van de docenten is academisch geschoold en bovendien werkzaam in de beroepspraktijk of is dit recentelijk geweest. De docenten van de opleiding staan op diverse manieren in contact met het beroepenveld waardoor een constructieve verbinding wordt gelegd tussen onderwijsactiviteiten en actuele ontwikkelingen in de beroepspraktijk. Voorzieningen De voorzieningen van de opleiding zijn adequaat en er wordt op efficiënte wijze gebruikmaakt van de beschikbare middelen. De opleiding heeft de afgelopen periode forse investeringen gedaan in het verbeteren van de faciliteiten voor studenten. Studenten worden daarnaast voorzien van relevante informatie en krijgen gedurende de opleiding zodanige studieloopbaanbegeleiding dat zij in voldoende mate zelfsturing en reflectie kunnen ontwikkelen. Interne kwaliteitszorg De opleiding heeft een adequate kwaliteitszorgsystematiek waarin heldere streefcijfers zijn opgenomen. De door de opleiding gehanteerde evaluatie-instrumenten zijn eveneens adequaat. De opleiding heeft een gestructureerde methodiek om te komen tot verbetermaatregelen en het monitoren hiervan. Via verschillende gremia betrekt de opleiding zowel studenten, afgestudeerden, docenten als beroepenveld bij (verbetering van) de kwaliteitszorg. 4/65 NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica

5 Resultaten Zowel de kwantitatieve als de kwalitatieve resultaten van de opleiding laten alles overziend een positief beeld zien over de opleiding. Alhoewel in de afstudeerfase procesgang en eindproduct soms door elkaar lopen met als gevolg een weinig transparante rapportage van het afstudeerwerk, wordt de ondergrens voor het bereiken van het vereiste bachelor niveau voldoende bewaakt. De toepassing van algemene en specifieke competenties komt op het gewenste niveau in voldoende mate aan bod. Ondanks dat de rendementscijfers dalen, voldoet de opleiding aan de streefcijfers. De daling van de rendementscijfers heeft hoofdzakelijk te maken met de mogelijkheid van studenten in de propedeutische fase te wisselen van opleiding binnen het instituut ICA. Hierdoor neemt het rendement van Bedrijfskundige Informatica af. Wel stijgt het rendement van één van de andere opleidingen binnen ICA. Alles overziend komt het auditteam van NQA tot de conclusie dat de kwaliteit en het niveau van de bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica van HAN aan de vereiste basiskwaliteit voldoet. Een onderbouwing van deze conclusie is opgenomen in hoofdstuk 2. NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica 5/65

6 6/65 NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica

7 1 Basisgegevens 9 2 Beoordeling Doelstellingen van de opleiding Programma Inzet van personeel Voorzieningen Interne kwaliteitszorg Resultaten 39 3 Bijlagen 43 Bijlage 1 Deskundigheden auditteam 45 Bijlage 2 Onafhankelijkheidsverklaring auditteam 51 Bijlage 3 Bezoekprogramma 57 Bijlage 4 Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 61 Bijlage 5 Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 63 NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica 7/65

8 8/65 NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica

9 1 Basisgegevens De basisgegevens van de bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica zijn in onderstaande tabel weergeven. 1. Naam instelling HAN 2. Status instelling Bekostigd 3. Naam opleiding in CROHO Bedrijfskundige Informatica 4. Registratienummer in CROHO Oriëntatie en niveau Hbo-bachelor 6. Aantal studiepunten Locatie Ruitenberglaan 26, Arnhem 8. Code of conduct Ja 9. Varianten Voltijd/Deeltijd 10. Inhoudelijk profiel opleiding De BI er overbrugt de kloof tussen business en ICT. Zijn doel is de organisatie te helpen bij het realiseren van de gestelde doelen. Informatievoorziening (waaronder ICT) ziet hij als een middel om dat doel te bereiken. Hij begrijpt de bedrijfsprocessen, kent de mogelijkheden van informatievoorziening en weet beide aspecten aan elkaar te koppelen. Het zal lang niet altijd mogelijk zijn de vraag binnen de gestelde randvoorwaarden te beantwoorden. Wil de BI er in staat zijn beide partijen het gevoel te geven dat de belangen goed worden behartigd, dan moet hij beschikken over goede communicatieve vaardigheden. 11. Beoogd werkveld alumni De BI er werkt bijvoorbeeld bij een consultancy-bedrijf, dat hem op projectbasis inzet bij klanten. Of bij de ICT-afdeling van een organisatie als intern adviseur. Of bij een business-afdeling van een organisatie als intermediair met de ICT-afdeling. Passende functies zijn er op het gebied van systeemontwikkeling, applicatiebeheer, projectmanagement, informatiemanagement. Geschikte organisaties zijn te vinden in zowel profit (banken, verzekeraars, productiebedrijven, logistiek, zakelijke dienstverlening, etc.) als non-profit (overheid en semioverheid). 12. Plaats opleiding in organisatiestructuur hogeschool De opleiding Bedrijfskundige Informatica (BI) wordt aangeboden door de Informatica Communicatie Academie (ICA), een zelfstandig instituut binnen de faculteit Techniek van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN). ICA biedt behalve BI nog vier andere opleidingen aan op het gebied van Informatica, Media en Communicatie, te weten Informatica (I), Technische Informatica (TI), Communication & Multimedia Design (CMD) en Communicatie Systemen (CS). De HAN kent naast Techniek nog drie andere faculteiten, te weten Economie en management, Educatie en Gezondheid, Gedrag & Maatschappij. NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica 9/65

10 13. Jaar vorige visitatie en datum 2004 besluit NVAO 19 april Belangrijkste wijzigingen in De vorige visitatie betrof het oude curriculum. Dat bevatte opleiding sinds vorige visitatie een groot aantal vrij kleine vakken (1 tot 4 studiepunten). Sinds die tijd is een geheel nieuw curriculum ingevoerd, bestaande uit grote eenheden van minimaal 7,5 studiepunten, in de hoofdfase zelfs 30 studiepunten. Dit curriculum, in de wandelgangen het semestermodel geheten, is gericht op competenties en ingericht rondom beroepstaken. De kerngedachte is, dat studenten in het binnenschoolse gedeelte van de hoofdfase drie keer behoorlijk diep kennis en ervaring opdoen met een beroepstaak. De contacten met het beroepenveld, die al goed waren, zijn daarbij belangrijk geïntensiveerd. 15. Schema opbouw programma 1e studiejaar: propedeuse 2e en derde studiejaar: drie hoofdfase-semesters en stage 4 e studiejaar: minor en afstuderen. Om de stage te mogen doen moet de student de propedeuse en minimaal één hoofdfase-semester hebben gehaald. De minor mag in bepaalde gevallen ook in het 3 e studiejaar worden gedaan, maar stage en afstuderen mogen niet direct na elkaar worden gedaan. De kernsemesters zijn drie semesters die zich richten op de functiegebieden van Bedrijfskundige Informatica, te weten: - ABI: Align Business and ICT - DEB: Design e-business - DIS-L: Develop an Information System. De zeven verwante semesters bestaan uit de volgende onderwerpen: - AMI: Ambient Intelligence - APC: Automate Process Control - CODA-R: Communicate with database - CRIA-R: Create a rich Internet Application - DDOA: Develop a Distributed OO Application - DIS-R: Develop an Information System - DMEC-R: Design and Maintain an E-Community Elk semester kent een linker en een rechter variant (L en R). De ene variant kent een meer bedrijfskundige invalshoek en de andere variant een meer informatica gerichte invalshoek. De student kan kiezen welke variant hij volgt. In de projecten verbonden aan de semesters komen beide varianten weer bij elkaar waardoor een breed perspectief wordt ontwikkeld. 10/65 NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica

11 2 Beoordeling Het auditteam komt samenvattend tot het volgende oordeel over de opleiding: Onderwerp Oordeel Facet Oordeel 1 Doelstellingen P 1.1 Domeinspecifieke eisen 1.2 Niveau 1.3 Oriëntatie hbo 2 Programma P 2.1 Eisen hbo 2.2 Relatie doelstellingen programma 2.3 Samenhang programma 2.4 Studielast 2.5 Instroom 2.6 Duur 2.7 Afstemming vormgeving inhoud 2.8 Beoordeling en toetsing 3 Inzet personeel P 3.1 Eisen hbo 3.2 Kwantiteit 3.3 Kwaliteit 4 Voorzieningen P 4.1 Materiële voorzieningen 4.2 Studiebegeleiding 5 Interne kwaliteitszorg P 5.1 Evaluatie resultaten 5.2 Maatregelen verbetering 5.3 Betrokkenheid 6 Resultaten P 6.1 Gerealiseerd niveau 6.2 Onderwijsrendement Goed Goed Goed Goed Voldoende Goed Goed Goed Voldaan Goed Voldoende Goed Goed Goed Goed Goed Goed Goed Goed Voldoende Voldoende Het auditteam stelt vast dat de kwaliteit en het niveau van de bestaande hbobacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica van HAN aan de vereiste basiskwaliteit voldoet en adviseert de NVAO positief ten aanzien van de accreditatie van deze opleiding. Het auditteam beschrijft in de volgende paragrafen per onderwerp en per facet van het NVAO beoordelingskader de bevindingen, overwegingen en conclusies. Elke paragraaf sluit af met een samenvattend oordeel op onderwerpniveau. Het oordeel voor de voltijd en de deeltijd opleiding is alleen gesplitst indien er sprake is van verschillende oordelen. NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica 11/65

12 2.1 Doelstellingen van de opleiding Domeinspecifieke eisen (facet 1.1) De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Bevindingen De opleiding maakt sinds 2005 gebruik van competenties die voor een belangrijk deel zijn gebaseerd op de publicatie Bachelor of ICT, een competentiegerichte profielbeschrijving (2004) van de HBO-I Stichting, het samenwerkingsverband van de ICT-opleidingen binnen het hoger beroepsonderwijs in Nederland. Depublicatie is mede gebaseerd op een internationale vergelijking van soortgelijke profielen in Europa, de Verenigde Staten, Canada en Australië. Er bestaat meerdere profielen die als standaard voor Europa of de wereld functioneren. Er zijn initiatieven vanuit de Europese Commissie om te komen tot raamwerken om de diverse profielen beter met elkaar in verband te brengen. De internationaal geldende Dublin descriptoren spelen hierbij een belangrijke rol. Deze initiatieven zijn echter nog in ontwikkeling en het is nog niet duidelijk welke positie de Nederlandse bachelor of ICT daarin krijgt. Een brede vertegenwoordiging van het ICT bedrijfsleven, bestaande uit 60 grote en kleine, nationaal en internationaal georiënteerde bedrijven heeft het document gevalideerd. In de landelijke profielbeschrijving worden vijf domeinbouwstenen beschreven die de opleiding heeft overgenomen. De opleiding heeft er voor gekozen om de tien algemene competentiebouwstenen van de HBO-I Stichting, gebaseerd op de tien generieke kwalificaties Bachelor HBO die op hun beurt weer verband houden met de Dublin descriptoren, te vertalen in een viertal algemene competenties. De door de opleiding gehanteerde competentieset bestaat hiermee uit de volgende vijf specifieke en vier algemene competenties: Specifieke competenties: 1. Analyseren / onderzoeken: Afgestudeerden van ICA kunnen op een systematische en professionele wijze een analyse uitvoeren en onderzoek doen. 2. Adviseren: Afgestudeerden van ICA kunnen, gegeven een adviesvraag, een professioneel verantwoord en haalbaar advies geven. 3. Ontwerpen: Afgestudeerden van ICA kunnen, uitgaande van een verzameling eisen en wensen, op een gestructureerde en professioneel verantwoorde wijze een ontwerp maken zodat zo goed mogelijk aan genoemde eisen en wensen is voldaan. 4. Realiseren: Afgestudeerden van ICA kunnen, uitgaande van een ontwerp, op een professionele wijze een product realiseren en invoeren dat aan de gestelde eisen en wensen voldoet. 12/65 NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica

13 5. Beheren: Afgestudeerden van ICA kunnen op een systematische en professionele wijze vorm geven aan beheer van een bestaand product om de exploitatie en de continuïteit te waarborgen Algemene competenties: 6. Communiceren: Afgestudeerden van ICA zijn in staat informatie, ideeën en oplossingen over te brengen op en uit te wisselen met een publiek bestaande uit specialisten of nietspecialisten 7. Planmatig werken: Afgestudeerden van ICA kunnen (in een multidisciplinaire omgeving) een onderzoeks-, ontwikkel- of beheertraject (projectmatig) inrichten en geschikte methoden kiezen en toepassen. 8. Samenwerken: Afgestudeerden van ICA kunnen in een multidisciplinair team samenwerken. 9. Zichzelf sturen en Reflecteren: Afgestudeerden van ICA kunnen zichzelf sturen in hun beroepsmatig functioneren en beroepsmatige ontwikkeling. Het auditteam merkt op dat internationalisering tot uiting komt bij de competenties 6 en 7 in de multidisciplinairiteit (vergelijk facet 2.1). In 2009 heeft de HBO-I Stichting een nieuwe versie van de publicatie uitgebracht, Bachelor of ICT, een domeinbeschrijving. De opleiding heeft een bijdrage geleverd aan de totstandkoming van dit profiel. De implementatie zal uiterlijk plaatsvinden in het studiejaar De opleiding heeft een vergelijking uitgevoerd van soortgelijke opleidingen, zowel nationaal als internationaal. De opleiding heeft de inhoudelijkheid van de ICT-curricula getoetst aan de volgende instellingen: Indonesië: Institute of Technology Bandung, State University of Manado Finland: Turku university of applied sciences Albanië: University of Shkodra United States: Berkeley University; Stanford University Japan: Waseda University, Tokyo University, Tokyo Institute of Technology China: Peking University, Beijng University of Technology, Tsinghua University Hieruit blijkt dat de opleiding ten opzichte van soortgelijke opleidingen in de propedeuse relatief veel aandacht besteedt aan Informatica (15 EC programmeren). Bovendien kenmerkt de opleiding zich door de keuzemogelijkheden in de hoofdfase, het zogenaamde semestermodel. NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica 13/65

14 In het buitenland komt de BI opleiding als zodanig niet voor. Het dichtst erbij komen twee varianten: Een business-opleiding waarbij als bijvak informatica kan worden gekozen. Een informatica-opleiding met een business-bijvak als keuze mogelijkheid. De opleiding heeft de keuze gemaakt beide invalshoeken zwaar aan te zetten, waarbij de student zelf vooral door zijn semesterkeuze de verhouding bepaalt. In het buitenland is de verhouding of 80-90% business en 10-20% informatica, of 80-90% informatica en 10-20% business. De opleiding heeft gekozen voor een profiel met 40-60% business en 40-60% informatica. Overwegingen Het auditteam stelt vast dat de opleiding adequate eindkwalificaties hanteert die aantoonbaar aansluiten bij nationale en internationale eisen uit de beroepspraktijk, gebaseerd op de landelijke publicatie Bachelor of ICT, een competentiegerichte profielbeschrijving (2004) van de HBO-I Stichting. De opleiding positioneert zich nationaal door relatief veel aandacht te besteden aan informatica in de startfase van de opleiding en het zogenaamde semestermodel in de hoofdfase. Internationaal positioneert de opleiding zich door een sterke focus op zowel informatica als business waarmee de BI er de kloof tussen business en ICT leert overbruggen. Conclusie Het auditteam beoordeelt facet 1.1 Domeinspecifieke eisen als goed. Niveau bachelor (facet 1.2) De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Bevindingen De opleiding heeft haar eindkwalificaties geformuleerd als competenties. Op grond van het HAN kwaliteitszorgkader Bachelor 2007 hanteert de opleiding bij het bepalen van het niveau van de opleiding de Dublin descriptoren. De opleiding heeft ervoor gekozen bij het vaststellen van de competenties van de opleiding aansluiting te zoeken bij de Bachelor of ICT, een competentiegerichte profielbeschrijving (2004) van de HBO-I Stichting. De HBO-I Stichting hanteert in zijn publicatie de tien HBO kernkwalificaties van de Commissie Franssen. Deze zijn toegepast op de context van de Bachelor of ICT. De kernkwalificaties van de Commissie Franssen sluiten aan bij de Dublin descriptoren. 14/65 NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica

15 De opleiding heeft in een matrix per Dublin descriptor aangegeven welke door de opleiding gehanteerde competenties hierbij aansluiten. Het auditteam heeft geconstateerd dat de door de opleiding gehanteerde eindkwalificaties goed aansluiten bij nationaal en internationaal gehanteerde normen. Tevens heeft de opleiding een vergelijking gemaakt met de generieke kwalificaties Bachelor HBO. Dit geeft het volgende overzicht: Dublin descriptor Kernkwalificatie Competenties BI Kennis en Inzicht Brede professionalisering Multidisciplinaire integratie Kennis en vaardigheden vormen een geïntegreerd onderdeel van elke geformuleerde eindkwalificatie Toepassen Kennis en Inzicht Oordeelsvorming Communicatie Leervaardigheden Probleemgericht werken Wetenschappelijk onderzoek Creativiteit en complexiteit in handelen Methodisch en reflectief denken en handelen Besef van maatschappelijke verantwoordelijkheid Sociaalcommunicatieve bekwaamheid Basiskwalificering voor managementfuncties Transfer en brede inzetbaarheid Brede professionalisering Analyseren/onderzoeken Adviseren Ontwerpen Realiseren Beheren Analyseren/onderzoeken Planmatig werken Samenwerken Communiceren Adviseren Zichzelf sturen en Reflecteren De opleiding maakt onderscheid in vier niveaus waarop de competenties worden ontwikkeld: - niveau 1 (student is hoofdfasebekwaam) - niveau 2 (student is projectbekwaam) - niveau 3 (student is afstudeerbekwaam) - niveau 4 (student is startbekwaam voor de beroepspraktijk). De opleiding heeft criteria beschreven behorende bij de diverse niveaus. De opleiding heeft onderzoek gedaan onder haar studenten. Uit dit onderzoek is gebleken dat het merendeel van de studenten tevreden is over het niveau van de opleiding. Overwegingen Voor de aansluiting bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de bachelorkwalificaties sluit de opleiding aantoonbaar aan bij de Dublin descriptoren en de generieke kwalificaties Bachelor HBO. Conclusie Het auditteam beoordeelt facet 1.2 Niveau bachelor als goed. Oriëntatie hbo bachelor (facet 1.3) NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica 15/65

16 De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist of dienstig is. Bevindingen De door de opleiding gehanteerde competenties zijn gebaseerd op de landelijke publicatie Bachelor of ICT, een competentiegerichte profielbeschrijving (2004) van de HBO-I Stichting. Ongeveer zestig grote en kleine nationale en internationale ICT-bedrijven hebben bijgedragen aan de totstandkoming hiervan. Op basis van de publicatie van de HBO-I Stichting heeft de opleiding een beroepsprofiel ontwikkeld van de Bedrijfskundige Informaticus. In dit beroepsprofiel is het beroepsperspectief van de bedrijfskundig informaticus beschreven. Het auditteam merkt op dat het spectrum van beroepen erg breed geformuleerd is en onderschrijft de opmerking in het beroepsprofiel dat niet voor alle genoemde functies hbo-niveau voldoende zal zijn en derhalve aanvullende ervaring noodzakelijk zal zijn. Deze visie wordt ondersteund door het gesprek, dat het auditteam met het afnemend werkveld heeft gevoerd. Ook zij gaven aan dat door de breedte van de opleiding het voor afgestudeerde soms lastig is een startfunctie te vinden. Anderzijds gaf men aan dat er voldoende mogelijkheden bestaan voor afgestudeerde BI ers om in een junior-functie te beginnen. Om de afstemming tussen de gehanteerde eindkwalificaties en de aansluiting met het beroepenveld te waarborgen, maakt de opleiding gebruik van een Raad van Advies en een beroepenveldcommissie. Beiden bestaan uit vertegenwoordigers van nationale en internationale bedrijven. De Raad van Advies adviseert het instituut (ICA), waar de opleiding deel van uit maakt, op strategisch niveau. De Raad heeft bijvoorbeeld voorgesteld om naast de bestaande ICTopleidingen een opleiding gericht op Communication and Multimediadesign te ontwikkelen. Dit is een succesvol initiatief geworden. De beroepenveldcommissie adviseert de opleiding meer op microniveau en geeft adviezen op semesterniveau. De commissie heeft bijvoorbeeld aangegeven dat het functioneren en technisch ontwerpen te weinig was ingebed in de opleiding. Dit heeft geleid tot het opnemen hiervan in één van de kernsemesters van de opleiding. Uit gesprekken met vertegenwoordigers van de beroepenveldcommissie is gebleken dat men tevreden is over de aansluiting van de opleiding met het werkveld. Met name als het gaat om business versus informatie-technische aspecten. De beroepenveldcommissie ervaart het docentencorps als enthousiast en wordt op goede wijze betrokken bij de opleiding. Men is van mening dat de opleiding concreet uitvoering geeft aan de informatie en adviezen die vanuit het werkveld komen. 16/65 NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica

17 Uit recent studentenonderzoek dat door de opleiding is uitgevoerd, blijkt dat het merendeel van de studenten tevreden is over de beroepsgerichtheid van de opleiding. Overwegingen Het beroepsprofiel en de door de opleiding gehanteerde competenties sluiten aantoonbaar aan bij de eisen van het beroepenveld. Beiden zijn gebaseerd op de landelijke publicatie Bachelor of ICT, een competentiegerichte profielbeschrijving (2004) van de HBO-I Stichting, die is gevalideerd door het bedrijfsleven. Bovendien maakt de opleiding gebruik van een Raad van Advies en een beroepenveldcommissie die het beroepsprofiel, de door de opleiding gehanteerde competenties en het onderwijsmodel hebben beoordeeld. Op grond van de het bestudeerde materiaal en de gevoerde gesprekken, stelt het auditteam vast dat de opleiding aansluit bij het landelijke beroepsprofiel. In het beroepsprofiel wordt een spectrum van beroepen geformuleerd. Dit spectrum weerspiegelt diverse relevante startfuncties voor de afgestudeerde BI er. Conclusie Het auditteam beoordeelt facet 1.3 Oriëntatie HBO Bachelor als goed. Samenvattend oordeel Doelstellingen opleiding Alle facetten zijn tenminste met een voldoende beoordeeld en daarmee is het onderwerp Doelstellingen opleiding positief. 2.2 Programma Eisen hbo (facet 2.1) Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Bevindingen De opleiding is competentiegericht en volgens een flexibel model, het zogenaamde semestermodel vormgegeven. In dit model is het onderwijs in de hoofdfase georganiseerd in tien onderwijseenheden waarbij iedere onderwijseenheid een beroepstaak bevat die kenmerkend is voor het opleidingsprofiel waarvoor wordt opgeleid. Hiervan zijn drie onderwijseenheden benoemd als kernsemester en zeven als aanverwant semester. De student moet minimaal twee kernsemesters kiezen. Het derde semester kan gekozen worden uit een volgend kernsemester of een aanverwant semester. NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica 17/65

18 Het onderwijs is ingericht en opgebouwd rond beroepstaken, gelieerd aan de competenties, die leiden tot beroepsproducten. De opleiding heeft deze beschreven voor zowel de propedeuse als de hoofdfase. De opleiding beoogt door het centraal stellen van de beroepstaken en beroepsproducten de beroepspraktijk te verankeren in de opleiding. Dit effect wordt versterkt doordat studenten regelmatig projectopdrachten uitvoeren voor organisaties uit het beroepenveld. Tijdens de eerste helft van het eerste semester krijgen studenten lessen beroepsvaardigheden aangeboden. Daarna worden de beroepsvaardigheden in de praktijk gebracht doordat de studenten aan het eind van ieder semester een project doorlopen. De opleiding maakt daarnaast regelmatig gebruik van expertise uit de beroepspraktijk in de vorm van gastdocenten. Bij de opzet en actualisering van de opleiding raadpleegt de opleiding de beroepenveldcommissie. Alle onderwijseenheden worden besproken met de beroepenveldcommissie. Het auditteam heeft kunnen constateren dat regelmatig evaluaties van het onderwijs plaatsvinden en dat deze leiden tot daadwerkelijke aanpassingen. Een voorbeeld hiervan is dat de beroepenveldcommissie heeft aangegeven dat het aspect kennis bij de invoering van het competentiegerichte model in eerste instantie onderbelicht is geraakt. De opleiding heeft hierop ingespeeld door ieder semester te starten met een meer theoretische course en vervolgens over te gaan tot toepassing van de theorie in de praktijk. De beroepenveldcommissie is van mening dat de opleiding nu op goede wijze invulling geeft aan het competentiegerichte onderwijsmodel. Het buitenschoolse programma bedraagt een jaar (stage en afstuderen). Hierbij wordt gewerkt met integrale beroepsproducten. Tijdens de stage en het afstuderen voert de student een beroepstaak uit die passend is voor zijn opleiding bij een organisatie gericht op ICT, technische automatisering of multimedia, of een ICT, technische automatiserings- of multimediaafdeling van een grote organisatie. Het auditteam heeft geconstateerd dat zowel stage als afstudeeropdracht actueel en beroepsgericht zijn. Aan ICA is een drietal lectoraten verbonden, te weten Data Architectures and Metadata Management, Networked Applications, Mens-Computer Interactie. Doelstelling van de lectoraten is het stimuleren van praktijkgericht onderzoek door medewerkers, en mogelijk in samenwerking met studenten. De uitkomsten hiervan dienen terug te vloeien in het onderwijs. Op deze wijze wordt de onderzoekende houding van zowel docenten als studenten bevorderd. Verbetervoorstellen voor de opleiding die uit de lectoraten voortkomen worden besproken met docenten en met enige regelmaat doorgevoerd. Het lectoraat Networked Applications heeft bijvoorbeeld verbetervoorstellen gedaan voor het curriculum van de opleiding als het gaat om computeractiviteiten. Het auditteam merkt op dat de activiteiten van de lectoraten onder de docenten met enthousiasme worden ontvangen. De studenten geven aan dat de lectoraten over veel inhoudelijke kennis beschikken en daarmee nuttig zijn voor het verstrekken van nadere inhoudelijke informatie over een bepaald onderwerp. Enkele lectoren geven gastcolleges en ook binnen de minoren wordt een actieve 18/65 NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica

19 bijdrage van de lectoraten geconstateerd. De lectoraten zijn echter niet voor alle studenten gedurende het gehele opleidingstraject even zichtbaar. Het auditteam heeft geconstateerd dat de opleiding gebruik maakt van actuele en adequate vakliteratuur. Deze is opgenomen in een uitgebreide beschrijving van de onderwijseenheden. Van iedere onderwijseenheid is een overzicht weergegeven van de leerbronnen, software en andere (leer)benodigdheden. De opleiding probeert zoveel mogelijk gebruik te maken van de meest actuele software. De opleiding kent een instituutsbrede onderwijscurriculumgroep die de aansluiting tussen het onderwijs en actuele ontwikkelingen borgt. De opleiding maakt gebruik van internationale standaardwerken en er wordt deelgenomen aan internationale studiereizen en conferenties. ICA kent sinds een aantal jaren een werkgroep Internationalisering. De werkgroep houdt zich vooral bezig met het beheren van de relaties met internationale bedrijven en universiteiten, ten behoeve van internationale stages. Wel blijkt de populatie BI-studenten nog moeilijk te motiveren om deel te nemen aan buitenlandse stages; slechts 5% van de studenten volgt een internationale stage of afstudeertraject. Door het organiseren van uitwisselingen met buitenlandse instellingen hoopt de opleiding dat de belangstelling hiervoor zal groeien. In het curriculum komt het aspect internationalisering tot uiting doordat studenten de projectopdrachten veelal uitvoeren in de multidisciplinaire omgeving van (internationaal georiënteerde) bedrijven. Daarnaast heeft het karakter van de opleiding van nature een internationale context. ICT is immers een grensoverschrijdende discipline waarbij de voertaal Engels is. Hierdoor heeft vrijwel elk onderdeel van de opleiding een zekere internationale oriëntatie. Uit studentenonderzoek, dat de opleiding heeft uitgevoerd, is gebleken dat het merendeel van de studenten tevreden is over de praktijkgerichtheid van de opleiding als ook over de aansluiting bij actuele ontwikkelingen. De tevredenheid over de contacten met het beroepenveld blijft in het onderzoek iets achter bij het streefdoel van de opleiding. Uit het gesprek met de studenten maakt het auditteam echter op dat zij de relatie met de beroepspraktijk als één van de sterke punten van de opleiding waarderen. Overwegingen Het auditteam is onder de indruk van de opzet en praktijkgerichte invulling van de opleiding. Deze is doordacht, consistent, zeer adequaat vormgegeven en leeft in alle lagen van de organisatie. Het auditteam spreekt dan ook zijn waardering uit voor de zorg waarmee aan de opleiding wordt gewerkt. De waardering voor het semestermodel en het praktische gehalte van de opleiding is zowel van docenten als studenten bijzonder groot. Daarnaast heeft de opleiding aantoonbaar verbanden met actuele ontwikkelingen en de beroepspraktijk, die worden geborgd door een variëteit aan contacten en afstemming met het beroepenveld. Bovendien maakt de opleiding gebruik van adequate, actuele en voldoende internationaal georiënteerde vakliteratuur en is er veel aandacht voor toegepast onderzoek. Conclusie Het auditteam beoordeelt facet 2.1 Eisen HBO als goed. NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica 19/65

20 Relatie doelstellingen en inhoud programma (facet 2.2) Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Bevindingen Het programma van de opleiding bestaat uit een propedeuse en een hoofdfase. De propedeuse (60 EC) van de opleiding is gezamenlijk vormgegeven met de opleidingen Informatica, Technische informatica en Communication and Multimedia Design. De propedeuse bestaat uit zes courses en een project. De hoofdfase van de opleiding bestaat uit een major van drie keuzesemesters, dit zijn onderwijseenheden van 30 EC die ieder bestaan uit twee courses en een project, een stage (30 EC) en het afstudeerproject (30 EC). Daarnaast kent de opleiding een verbredende of verdiepende minor van 30 EC. De propedeuse bestaat uit een vast programma dat een basis legt op de kerngebieden van de bedrijfskundige informatica. In de hoofdfase biedt de opleiding de student keuzemogelijkheden in het samenstellen van zijn programma. Studenten kiezen twee kernsemesters en als derde semester een kern of verwant semester van bedrijfskundige informatica. Voor het invullen van de minor kan de student gebruikmaken van het complete aanbod van de HAN of daarbuiten (nationaal/internationaal). Voor het stage- en afstudeerproject dient de student zelf een bedrijf en een opdracht te zoeken. Schematisch ziet het programma er als volgt uit: Blok oneven Blok even Jaar 1, semester 1 - Course Website Development (7,5 EC) - Course Embedded Applications - Course Database Application (7,5 EC) - Course Product Quality (7,5 EC) (7,5 EC) Jaar 1, semester 2 Propedeuse Project (15 EC) - Course ICT Infrastructuur (7,5 EC) - Course Game (7,5 EC) Jaar 2, semester 1 1e keuzesemester (30 EC) - Course 1 en 2 1e keuzesemester - Project Jaar 2, semester 2 Jaar 3, semester 1 Jaar 3, semester 2 2e keuzesemester (30 EC) - Course 1 en 2 Stage (30 EC) 2e keuzesemester - Project Jaar 4, semester 1 Keuze uit: 3e keuzesemester (30 EC) - Course 1 en 2 Of Verbredende minor (30 EC) Keuze uit: 3e keuzesemester (30 EC) - Course 1 en 2 Of Verbredende of verdiepende minor (30 EC) 3e keuzesemester - Project 3e keuzesemester - Project Jaar 4, semester 2 Afstudeeropdracht (30 EC) Afstudeeropdracht 20/65 NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica