Diabetische neuropathie
|
|
- Ludo van den Berg
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Diabetische neuropathie Dr. Thomas Rädisch, neuroloog Diabetische neuropathie Ongeveer 60-70% van diabetes patiënten hebben een matige tot ernstige vorm van neuropathie, bijvoorbeeld: - gevoelsstoornissen en pijn thv handen en voeten -gestoorde motiliteitvan maag/darm - carpaal tunnelsyndroom 1
2 Diabetische neuropathie Meer dan 60% van niettraumatische amputaties thvde onderste ledematen in de VS gebeuren bij diabetes patiënten Grote impact op de levenskwaliteit Risicofactoren Glycémie controle Duur sinds diagnose van diabetes Perifeer arterieel vaatlijden/vasa nervorum Mechanische factoren (zenuw compressie) Gestoord herstel mechanisme Lichaamslengte Genetische factoren Leeftijd Auto-immune factoren Lifestyle factoren: roken, alcohol 2
3 Pathogenese Metabolische factoren Hyperglycémie Advanced glycation end products (bv. HbA1c) Sorbitol accumulatie in de cellen Ischemie(occlusie van endoneurale capillaire vaten) Gestoord herstel mechanisme (gebrek aan neurotrophic factors) Klinische presentatie Symmetrische vormen: Distaal-symmetrische sensomotorische polyneuropathie: hypo-esthesie, paresthesie, pijn, uitval Achillespeesreflex, ulceraties, Charcot artropathie, gangstoornis (frequent) Proximale motorische neuropathie (diabetischeamyotrofie): meestal bovenbeen/heupflexoren, vaak spontaan herstel (zeldzaam) 3
4 Klinische presentatie Asymmetrische vormen: Asymmetrische proximale diabetischeneuropathie (multiplex type): meestal gepaard gaande met pijn, vaak n. femoralis, herstel binnen enkele maanden (zeldzaam) Diabetischeradiculopathie, vaak thoraco-lumbaal Klinische presentatie Complicaties van de sensibele en trofische stoornissen: Belangrijke rol voor de podoloog 4
5 Klinische presentatie Autonome neuropathie: trofischestoornissen, anhidrose, gastroparese, obstipatie, blaasfunctiestoornis, erectiestoornis, gestoorde bloeddruk regulatie Cranialemononeuropathie: n. oculomotorius, zeldzaam n. abducens en n. facialis Autonome neuropathie 5
6 Diagnose Best jaarlijks anamnestisch te controleren: -> Pijnlijke neuropathie? -> Gevoelsstoornissen? -> Autonome stoornissen zoals erectiestoornis, gastrointestinale problemen e.d.? -> Duur sinds diagnose en start van de diabetes behandeling? Diagnose Lichamelijk onderzoek Monofilament test 6
7 Diagnose Lichamelijk onderzoek Vibratie perceptie: onderzoek met de stemvork Diagnose Lichamelijk onderzoek Peesreflexen: Achillespeesreflex valt vaak vroegtijdig uit 7
8 Diagnose Thermesthesie en algesie(scherp-stomp discriminatie) Bloeddruk in liggende en staande houding bij anamnestischehints voor autonome neuropathie, hartritme variabiliteit tijdens diepe inspiratie Diagnose EMG: bepalen van amplitude en geleidingssnelheid -tekens van demyeliniserende en/of axonale polyneuropathie Labo onderzoeken ook om andere oorzaken uit te sluiten 8
9 DN 4 vragenlijst (douleur neuropathique) Vraag 1: Vertoont de pijn één of meerdere van de volgende karakteristieken? Voor elke JA een punt toekennen! 1. Branderig gevoel 2. Pijnlijk koudegevoel 3. Elektrische schokken Vraag 2: Is de pijn in hetzelfde gebied geassocieerd met één of meerdere van de volgende symptomen?voor elke JA een punt toekennen! 4. Kriebelingen 5. Tintelingen 6. Gevoelloosheid 7. Jeuk. Een score van 3 op 7 ondersteunt de diagnose neuropathischepijn. DN 4 vragenlijst (douleur neuropathique) Vraag 3: Is er: (Voor elke JA een punt toekennen): 8. hypo-esthesiebij aanraking (dat wil zeggen minder huidgevoel) 9. hypo-esthesiebij een prik (dat wil zeggen minder pijngevoel) Vraag 4: Wordt de pijn veroorzaakt of versterkt door 10. wrijven Een score van 4 op 10 op wanneer alle vragen zijn beantwoord, geeft aan dat er hoogstwaarschijnlijk sprake is van een neuropathischepijn. Sensitiviteit 83%, specificiteit 90% 9
10 Differentieeldiagnose Ook andere oorzaken overwegen: hereditaire neuropathie (HMSN), alcoholisme, toxische neuropathie (bijvoorbeeld drugs), nierinsufficiëntie, vitamine B12 tekort, Behandeling Zo mogelijk optimalisatie van de diabetes therapie Veranderen van lifestylefactoren: rookstop, alcohol beperken Optimale controle van de vasculaire risicofactoren (owv factor ischemie van vasa nervorum) Preventie van complicaties (podoloog) 10
11 Diabetische neuropathische pijn Medicamenteuze therapie Tricyclische antidepressiva: Amitriptyline(Redomex ) Number needed to treat: 2,4 Dosis: mg/dag Nevenwerkingen: xerostomie, accommodatie stoornissen, cognitieve achteruitgang, hartritmestoornissen Cave: bij patiënten met cardiale voorgeschiedenis en cognitieve problematiek Medicamenteuze therapie Serotonine-noradrenalinereuptakeinhibitoren(SNRI): Duloxetine(Cymbalta ) NNT: 5,8 Dosis: mg/dag Nevenwerkingen: verminderde eetlust, nausea, moeheid, angst en paniek bij abrupt stopzetten 11
12 Medicamenteuze therapie α2-delta liganden(calcium kanaal blokker): Gabapentine(Neurontin ), NNT: 3,7 Pregabaline(Lyrica ), NNT: 3,3 Dosis: mg/d (Gabapentine), mg/d (Pregabaline) Nevenwerkingen: sedatie, perifere oedemen, duizeligheid Cave: dosis verminderen bij nierfunctiestoornis Voordeel: geen (gekende) interacties Medicamenteuze therapie Opioïden(tweede lijnstherapie) Tramadol(Contramal ): mg/d (ret.), NNT: 3,5 Oxycodon(OxyContin ): tot mg/d, NNT: 2,6 Buprenorfine(Transtec ) Fentanyl(Durogesic ) Nevenwerkingen: obstipatie, nausea, sufheid, 12
13 Medicamenteuze therapie Topische behandeling: Lidocaine patch(versatis ), bij diabetische neuropathie offlabel, toelating en terugbetaling enkel voor post-herpetische neuropathischepijn Medicamenteuze therapie Topischetherapie: Capsaïcinepatch(Qutenza ) (synthetische stof uit chilipeper), door overstimulatie van de TrpV1 receptor ontstaat lokale hyp-tot analgesievoor circa 12 weken, voorbehandeling met lokale anesthesie! Toegelaten voor postherpetischeneuralgie en HIV-neuropathie 13
14 Medicamenteuze therapie EvidencebasedguidelineAmerican Academyof Neurology/American Academyof PhysicalMedicineand Rehabilitation(2011) Level A: Pregabaline Level B: Venlafaxine, Duloxetine, Gabapentine, Amitriptyline, Valproaat, opioiden, capsaicine Geen evidentie voor massage, Reiki, laser therapie, TENS Terugbetalingscriteria voor Lyrica in Belgie(08/2012): 1. Correcte diagnose: chronische neuropathischepijn, te wijten aan tenminste 1 van 11 verschillende oorzaken (bv. diabetes, post-zoster, CVA, MS, ) 2. Onvoldoende effect van Redomex/TCA gedurende 4 weken en van Gabapentinegedurende 6 weken (of niet verdragen of gecontra-indiceerd!) -> verwijzing naar specialist voor aanvragen Lyricavoor proefbehandeling (12 weken) -> verlenging voor 12 maanden mogelijk indien daling van de VAS van tenminste 2 punten 14
15 checklist van de mutualiteiten Samenvatting Diabetische neuropathie Zeer relevant probleem voor diabetes patiënten Klinisch heel diverse presentatie mogelijk Belang van preventie en vroegtijdige detectie Medicamenteuze therapie van neuropathische pijn vaak moeilijk, individueel te titreren, volledige klachtenvrijheid meestal niet haalbaar 15
DIABETISCHE NEUROPATHIE DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING
DIABETISCHE NEUROPATHIE DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING JMJ KRUL NEUROLOOG TERGOOIZIEKENHUIZEN BLARICUM Cijfers over diabetes (1) Er zijn ongeveer 740.000 mensen met diabetes in Nederland; 250.000 mensen
Nadere informatieWorkshop Neuropathie Wat gaan we vandaag bespreken. Neuropathie. Inleiding. Neuropathie. Brandende voeten. Neuropathie Angiopathie
Wat gaan we vandaag bespreken Workshop Angiopathie Testen voor neuropathie Stemvork Monofilament Verschil temperatuur Scherp/stomp Inleiding 1 op de 15 mensen in NLD heeft diabetes mellitus 25% krijgt
Nadere informatieNeuropatische Pijn WOV SYMPOSIUM 3 OKTOBER 2014
Neuropatische Pijn WOV SYMPOSIUM 3 OKTOBER 2014 Wat is neuropathische pijn? Wat is neuropathische pijn? Neuropathische pijn = pijn die veroorzaakt wordt door een primaire laesie of disfunctie van het perifere
Nadere informatieZorginnovatie voor pijnlijke diabetische polyneuropathie. Margot Geerts Verpleegkundig Specialist
Zorginnovatie voor pijnlijke diabetische polyneuropathie Margot Geerts Verpleegkundig Specialist Diabetische polyneuropathie 1. Distale symmetrische polyneuropathie Uitval van een combinatie van sensore,
Nadere informatieCarla van Soest. Verpleegkundig Specialist Chronisch Pijn
Carla van Soest Verpleegkundig Specialist Chronisch Pijn Definitie Pijn Pijn is wat de patiënt zegt dat het is en treedt op wanneer de patiënt zegt dat het optreedt. (McCaffery 1989) Pijn en behandeling
Nadere informatieRichtlijn DIABETISCHE NEUROPATHIE
Richtlijn DIABETISCHE NEUROPATHIE Editie 2003 Richtlijn Diabetische Neuropathie pagina 1 Verantwoording en aansprakelijkheid De Nederlandse Diabetes Federatie (NDF) heeft deze richtlijnen en adviezen met
Nadere informatiehuisartsennascholing 10 sept 2013
huisartsennascholing 10 sept 2013 -polyneuropathie -restless legs syndrome Joost van Oostrom Afdeling Neurologie Rijnstate Programma (2x) WAAROM moeten we hier iets over weten WAT moeten we hierover weten
Nadere informatieHet Lage Rugpijnloket
Het Lage Rugpijnloket Vragenlijst Lage rugpijn Naam patiënt: Geboortedatum: Telefoonnummer: BSN: Verwijzend huisarts: Geachte heer/mevrouw, U heeft deze vragenlijst meegekregen van uw huisarts, om in te
Nadere informatieZenuwpijn behandelen met medicijnen
Zenuwpijn behandelen met medicijnen Anesthesie alle aandacht Zenuwpijn behandelen met medicijnen Deze folder geeft uitleg over de behandeling van zenuwpijn met medicijnen. Deze medicijnen zijn meestal
Nadere informatieVoetonderzoek bij mensen met Diabetes Mellitus
Voetonderzoek bij mensen met Diabetes Mellitus Monique Janssen en Monique Gouw Programma 20.00: Presentatie: Wanneer spreekt men van een diabetische voet? Wat zijn de risico s die de voeten dan lopen?
Nadere informatiePreventie van chronische complicaties bij type 2 diabetes: samen sterk! Inleiding Chronische complicaties Samen sterk: hoe?
Preventie van chronische complicaties bij type 2 diabetes: samen sterk! Inleiding Chronische complicaties Samen sterk: hoe? Preventie van chronische complicaties bij type 2 diabetes: samen sterk! DM type
Nadere informatieDr. Du Chau (Huisarts)
CASUS Chondrosarcoom Dr. Du Chau (Huisarts) Dr. Huysentruyt (Pijnarts) Niet-medische context Vrouw 21 jaar Gehuwd Medische voorgeschiedenis Sinds 2j intermittente last in de regio van het RECHTER SI-gewricht,
Nadere informatieDe diabetische voet; chirurgische aspecten
De diabetische voet; chirurgische aspecten Nascholing Wondzorg voor huisartsen, Gouda, 4 juli 2019 Waar is Dr Hoogma? Diabetische voet Infectie, ulceratie en/of destructie van het dieper gelegen weefsel
Nadere informatie21 november 2015. Dokter, de pijn werkt op mijn zenuwen! Behandeling van neuropatische pijnklachten anno 2015
21 november 2015 Dokter, de pijn werkt op mijn zenuwen! Behandeling van neuropatische pijnklachten anno 2015 multidisciplinair pijncentrum AZ Monica - Pijnsymposium 1 2 De waarde van neurofysiologisch
Nadere informatieITDD intake. Algemeen Patientcode. Patientgegevens Patiëntnummer kliniek (bijv. ZIS-code) Behandelaars Naam anesthesiolo(o)g(en)
ITDD intake Patientcode Patientgegevens Patiëntnummer kliniek (bijv. ZIS-code) Geslacht (1) man (2) vrouw Geboortedatum Behandelaars Naam anesthesiolo(o)g(en) Naam revalidatiearts(en) ziekenhuis Naam revalidatiearts(en)
Nadere informatieFarmacologische behandeling van neuropathische pijn
21 november 2015 Farmacologische behandeling van neuropathische pijn Dr. Ewa Brzezinska 1 Amitryptyline = Redomex Vermindering van de centrale presynaptische heropname van 3 noradrenaline en serotonine
Nadere informatiePijn en pijnbestrijding in de palliatieve fase
Pijn en pijnbestrijding in de palliatieve fase JOS KITZEN, ONCOLOOG COBIE VAN BEUZEKOM,VERPLEEGKUNDIG SPECIALIST Inhoud van de presentatie Even voorstellen Definitie palliatieve zorg Definitie pijn Hoe
Nadere informatieWCS congres Wondzorg verbindt. De diabetische voet
WCS congres Wondzorg verbindt De diabetische voet Screening en herkenning 26 november 2013 Eveline de Greef Verpleegkundig specialist vaatchirurgie/diabetische voet Canisius Wilhelmina Ziekenhuis, Nijmegen
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting - 133
Samenvatting Het diabetische voet syndroom is een invaliderende en frequent voorkomende lange termijn complicatie van diabetes mellitus (DM). Het betreft een verscheidenheid aan afwijkingen van de voeten
Nadere informatieIk krijg er buikpijn van
Ik krijg er buikpijn van Anterior cutaneous nerve entrapment syndrome Duodagen 2018 Niels Heins & Annemarie Boer Jelmer Bergsma & Steven Buijk Vrouw 31 jaar VG/ sectio Pijn ROB, Stekend, hevig & kortdurend.
Nadere informatieNEUROPATHISCHE PIJN of ZENUWPIJN
Deze folder is bestemd voor patiënten met pijn vanuit zenuwen, zogenaamde NEUROPATHISCHE PIJN of ZENUWPIJN (met dank aan Peter de Jong, anesthesioloog, Laurentius Ziekenhuis te Roermond) Inleiding De meeste
Nadere informatieAnatomisch en fysiologisch belang van schoeisel en voetverzorging bij diabetespatiënten Voetpreventie: Denk aan je onderdanen Eva Goethals Bachelor in de podologie Diabetes CHRONISCHE COMPLICATIES Complicaties
Nadere informatieNeuropathie en Neurotoxiciteit. Bij de behandeling van kanker met chemotherapie Dr. M. Eurelings, neuroloog Spaarne ziekenhuis, Hoofddorp
Neuropathie en Neurotoxiciteit Bij de behandeling van kanker met chemotherapie Dr. M. Eurelings, neuroloog Spaarne ziekenhuis, Hoofddorp Neurologische complicaties bij kanker Myelopathie:ruggemerg Rugpijn
Nadere informatieAlgemene vaststellingen
De ziekte van Parkinson : Een hersenziekte? Prof.Dr.P.Santens Bewegingsstoornissen Neurologie UZ Gent Algemene vaststellingen Prevalente ziekte : 30000 Belgen, 1% van 65-plussers Kennis van de ziekte en
Nadere informatieBelangenverstrengelingen. Polyneuropathie. Vragen. Hr S, 58 jaar. Hoe merk je het? Hr.S, 58 jaar, meer informatie
Belangenverstrengelingen Polyneuropathie.En andere onbegrepen klachten Dr. B.J. Potter van Loon, OLVG Lezingen, nascholingen: Lilly, Boehringer Ingelheim Adviesraad: NovoNordisk, Sanofi Redactieraad: www.diabetesgeneeskunde.nl
Nadere informatieZenuwpijn behandelen met medicijnen
Zenuwpijn behandelen met medicijnen Deze folder geeft uitleg over de behandeling van zenuwpijn met medicijnen. Deze medicijnen zijn meestal geen gewone pijnstillers, maar komen uit de groep van de anti-epileptica
Nadere informatiev27; FK Neuropathische pijn Pagina 1 van 9
2016065607 v27; FK Neuropathische pijn Pagina 1 van 9 5 Consultatiedocument Farmacotherapeutisch Kompas voor registratiehouders Graag reactie voor 30 april 2017 van de registratiehouders die volgens de
Nadere informatiediabetische voet fysiopathologisch nadenken: behandeling - preventie
diabetische voet fysiopathologisch nadenken: behandeling - preventie Dr Frank Nobels, Dr. Jan Rumbaut DPA jaarthema VOET diabetes complications in Germany Every 12 minutes a stroke 19 minutes a myocardial
Nadere informatieBehandeling van pijn bij kanker. Dr. S. De Wulf Anesthesioloog/pijnbestrijder 21/02/2017
Behandeling van pijn bij kanker Dr. S. De Wulf Anesthesioloog/pijnbestrijder 21/02/2017 Oorzaken en karakteristieken van kanker pijn Somatische ( nociceptieve ) pijn Opioiden, NSAID, blokkades Viscerale
Nadere informatieChronische pijn. Theo Meert 15/01/2011
Chronische pijn. Theo Meert 15/01/2011 Volgende onderwerpen kwamen aan bod: 1) wat is chronische pijn en wat zijn de gevolgen 2) waarnemen van pijn 3) hoe meet men pijn 4) behandeling 5) ontwikkelen van
Nadere informatieNeuropathische pijn, wat is dat nu eigenlijk? Prof dr Frank Huygen Afdeling Anesthesiologie Pijngeneeskunde Erasmusmc Rotterdam
Neuropathische pijn, wat is dat nu eigenlijk? Prof dr Frank Huygen Afdeling Anesthesiologie Pijngeneeskunde Erasmusmc Rotterdam Definitie van pijn Een onplezierige sensorische en emotionele gewaarwording
Nadere informatieSymptomen bij hartfalen 24 november M. Aertsen Verpleegkundig specialist hartfalen Diakonessenhuis Utrecht/Zeist
Symptomen bij hartfalen 24 november 2017 M. Aertsen Verpleegkundig specialist hartfalen Diakonessenhuis Utrecht/Zeist Hartfalen Hartfalen is een complex van klachten en verschijnselen bij een structurele
Nadere informatieVoetproblemen bij Diabetespatiënten Situering en Screening. Dr. Greet Peeters Endocrinoloog ZNA Jan Palfijn
Voetproblemen bij Diabetespatiënten Situering en Screening Dr. Greet Peeters Endocrinoloog ZNA Jan Palfijn Voetproblemen bij Diabetespatiënten Enkele weetjes Pathofysiologie Preventie Elke dag krijgen
Nadere informatiePijntherapie Identificeren van verschillende pijnsoorten. Peter Maes 15/03/2016
Pijntherapie Identificeren van verschillende pijnsoorten Peter Maes 15/03/2016 Modules die aan bod komen Module 1: herkennen van de belangrijkste pijnsoorten Module 2: begrijpen van de objectieve en subjectieve
Nadere informatieZORG OP MAAT DOOR DE KINESITHERAPEUT
ZORG OP MAAT DOOR DE KINESITHERAPEUT Bellemans Dirk Lic. Motorische revalidatie en kinesitherapie Bestuurslid Leuvense kinesitherapeuten Kring CASUS 1 - man 52 jaar - - 1,78 m - - 90 kg - - buikomtrek
Nadere informatie(On)zin van diabetes behandeling bij ouderen
symposium 11/10/14 (On)zin van diabetes behandeling bij ouderen Dr. K. Mortelmans Endocrinologie RZ HHart Leuven Belang Toenemende prevalentie type 2 diabetes Wijzigende levensgewoonte Vergrijzing Meer
Nadere informatieDelirium Clinical Assessment Protocol (CAP) = 0
Delirium Clinical Assessment Protocol (CAP) = 0 De informatie over deze CAP-code wordt opgesplitst in twee delen: (I) Betekenis: De betekenis van code 0 bij de Delirium-CAP. (II) Richtlijnen: De stappen
Nadere informatieSCS intake. Algemeen Patientcode. Patientgegevens Patiëntnummer kliniek (bijv. ZIS-code) Behandelaars Naam anesthesiolo(o)g(en)
SCS intake Algemeen Patientcode Patientgegevens Patiëntnummer kliniek (bijv. ZIS-code) Geslacht (1) man (2) vrouw Geboortedatum Behandelaars Naam anesthesiolo(o)g(en) Naam revalidatiearts(en) ziekenhuis
Nadere informatieCOMPLICATIES Lange termijn complicaties Complicaties van de ogen (retinopathie) Complicaties van de nieren (nefropathie)
COMPLICATIES Lange termijn complicaties Wanneer u al een lange tijd diabetes heeft, kunnen er complicaties optreden. Deze treden zeker niet bij alle mensen met diabetes in dezelfde mate op. Waarom deze
Nadere informatieChronische nierschade A. van Tellingen. Smeerolie voor de poli 2015
Chronische nierschade A. van Tellingen Smeerolie voor de poli 2015 Wie dient verwezen te worden? 52-jarige vrouw met diabetische nefropathie: MDRD 62 ml/min/1.73m 2 en albuminurie 28 mg/l? 68-jarige man:
Nadere informatieSTAPPENPLAN PIJN IN DE EERSTE LIJN
STAPPENPLAN PIJN IN DE EERSTE LIJN Doel Optimale behandeling van pijn in de eerste lijn. STAP 1: Screenen op pijn. Bepalen of patiënt numerieke beoordelingsschaal begrijpt: Geef een voorbeeld: - Kunt u
Nadere informatiechronische pijn en de pijnpolikliniek Dr. D.H.Vrinten Anesthesioloog-pijnbehandelaar
chronische pijn en de pijnpolikliniek Dr. D.H.Vrinten Anesthesioloog-pijnbehandelaar De pijnpolikliniek Indeling van pijn; acuut of chronisch Acute pijn ontstaat plotseling is (meestal) goed te behandelen;
Nadere informatieBloeddrukregeling: hoger? lager?
www.hhzhlier.be 1 h.-hartziekenhuis vzw Bloeddrukregeling: hoger? lager? Dr. L. Nestor Geriater www.hhzhlier.be 2 To fall or not to fall HYPERTENSIE BIJ BEJAARDEN: How to treat? That s the question! Bloeddrukregeling
Nadere informatieVroegtijdig signaleren van de risico s van de DM-voet
Vroegtijdig signaleren van de risico s van de DM-voet Door Monique Gouw Doelstelling Herkennen van een diabetische voet, op de juiste wijze een screening uitvoeren en wanneer nodig doorverwijzen naar de
Nadere informatieStappenplan: Pijn in de eerste lijn
Stappenplan: Pijn in de eerste lijn Doel Optimale behandeling van pijn in de eerste lijn Stap 1: Screenen op pijn Bepalen of patiënt numerieke beoordelingsschaal begrijpt: Geef een voorbeeld: - Kunt u
Nadere informatieSymptomatische behandeling hersenmetastasen. Jeroen van Eijk, neuroloog JBZ 3 e Regionale Symposium Palliatieve Zorg 07-11-2013
Symptomatische behandeling hersenmetastasen Jeroen van Eijk, neuroloog JBZ 3 e Regionale Symposium Palliatieve Zorg 07-11-2013 Zo maar een paar vragen: -Moeten patiënten met HM standaard met dexamethason
Nadere informatieBehandeling van polyneuropathie bij TTR amyloïdose. Dr. Alexander F.J.E. Vrancken, neuroloog
Behandeling van polyneuropathie bij TTR amyloïdose Dr. Alexander F.J.E. Vrancken, neuroloog TTR amyloïddepositie in zenuwstelsel Zenuwen polyneuropathie autonome neuropathie Hersenen (zeer weinig voorkomend)
Nadere informatieDiabetische Voetproblemen en behandeling Lieveke Luyckx Podoloog
Diabetische Voetproblemen en behandeling Lieveke Luyckx Podoloog Navorming diabetische voet 26 november Ekeren 2.1. Screening Inspectie van de volledige voet (huid, nagels, misvormingen) Opsporing sensorische
Nadere informatieDr. Annemie Galimont-Huidopleiding
Qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwerty uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasd fghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzx cvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq De huid van de voeten Dr. Annemie Galimont-Huidopleiding hjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxc
Nadere informatieChapter 10. Nederlandse samenvatting
Chapter 10 Nederlandse samenvatting Samenvatting Dunnevezelneuropathie (DVN) is een aandoening waarbij selectief of overwegend de dunne zenuwvezels (Aδ en C) zijn aangedaan. Het klinisch beeld wordt gekenmerkt
Nadere informatieDiabetes, werkt suiker op je zenuwen? Herkenning en erkenning van diabetische neuropathie
Neuropathie Diabetes, werkt suiker op je zenuwen? Herkenning en erkenning van diabetische neuropathie Samenvatting van de lezing door Dr. Ronald Erdtsieck, als internist verbonden aan het Máxima Medisch
Nadere informatieDe conservatieve en operatieve behandeling van de diabetische voet. J.P.S. Hermus, orthopaedisch chirurg
De conservatieve en operatieve behandeling van de diabetische voet J.P.S. Hermus, orthopaedisch chirurg Chirurgische interventies bij diabetische patiënten Orthopedische deformiteiten Hallux valgus Hallux
Nadere informatieDiabetes en neuropathie. Drs. W. L. de Ranitz-Greven, internist i.o. Dr Harold W de Valk, Internist-endocrinoloog UMC Utrecht
Diabetes en neuropathie Drs. W. L. de Ranitz-Greven, internist i.o. Dr Harold W de Valk, Internist-endocrinoloog UMC Utrecht Onderwerpen Neuropathie Sensibele deel Motore deel Autonome deel Diagnostiek
Nadere informatieSamenvatting 9 122 Chapter 9 Diabetes mellitus is geassocieerd met langzaam progressieve veranderingen in het brein, een complicatie die diabetische encefalopathie genoemd wordt. Eerdere studies laten
Nadere informatieMorbus Waldenström en IgM geassocieerde polyneuropathie. Anna van Rhenen Klinische dag NVVH
Morbus Waldenström en IgM geassocieerde polyneuropathie Anna van Rhenen Klinische dag NVVH 1 Inhoud Casus Morbus Waldenström IgM geassocieerde polyneuropathie Literatuur Conclusies Dia 2 1 zou deze dia
Nadere informatieProtocol Medicamenteuze pijnbestrijding bij oncologische patiënten Reikwijdte MST-breed Datum:
Versie: Medisch Spectrum Twente 1.0 Soort Document Titel Status: Vastgesteld Protocol Medicamenteuze pijnbestrijding bij oncologische patiënten Reikwijdte MST-breed Datum: 06-02-2012 Pagina 1 van 5 Code:
Nadere informatieAnti-hormonale therapie ja of nee?
Anti-hormonale therapie ja of nee? Borstkanker symposium, 6 oktober 2018 Sissi Grosfeld, verpleegkundig specialist Anti-hormonale therapie Verschillende types borstkanker 70-80% hormoongevoelig Borstkanker
Nadere informatieHieldecubitus of toch niet? Peter Quataert Verpleegkundig specialist intensieve zorg WCS Decubitus
Hieldecubitus of toch niet? Peter Quataert Verpleegkundig specialist intensieve zorg WCS Decubitus Disclosure belangen spreker IGZ prestatieindicatorenset IGZ indicatoren decubitus Ziekenhuis verhult veel
Nadere informatieVoetscreening. Auwerx Evy, Verpleegkundige hemodialyse Jessa ziekenhuis Campus Virga Jesse
Voetscreening Auwerx Evy, Verpleegkundige hemodialyse Jessa ziekenhuis Campus Virga Jesse Aanleiding Dialysepatiënten hebben vaak perifeer en arterieel vaatlijden. Meestal is de patiënt hiervan zelf niet
Nadere informatieWat is een zenuwblok? (plexusverdoving of perifeer zenuwblok)
Wat is een zenuwblok? (plexusverdoving of perifeer zenuwblok) Een zenuwblok is een inspuiting van lokale verdoving rondom zenuw(en) met als doel het verdoven van een lidmaat (plexusverdoving) of een gedeelte
Nadere informatieValkuilen in de behandeling van neuropathische pijn bij patiënten met kanker
Klinische les Valkuilen in de behandeling van neuropathische pijn bij patiënten met kanker Annelies Schalkwijk, Constans A.H.H.V.M. Verhagen, Yvonne Engels, Yechiel A. Hekster en Kris C.P. Vissers Universitair
Nadere informatieWelke pathofysiologische mechanismen spelen een rol of kunnen een rol spelen? De diabetische voet. De patiënte van vandaag. Beschrijving voet/ ulcus
Wat doen we met patiënten met voetproblemen of die problemen gaan krijgen? De diabetische voet Waarom krijgen patiënten een diabetische voet? Welke diagnostiek doen we? Welke therapeutische mogelijkheden
Nadere informatieWitte stofafwijkingen
Witte stofafwijkingen Wat zijn het, wat betekenen ze en wat moet je ermee? Ivo van Schaik, neuroloog 0 PresentationAMC.pptx Witte stof: wat is het? 1 PresentationAMC.pptx Witte stof: wat is het? 2 PresentationAMC.pptx
Nadere informatieDiabetische voetkliniek. Paul Arnouts Frans Boonen. AZ Turnhout Campus Sint-Jozef Steenweg op Merksplas 44 2300 Turnhout
Diabetische voetkliniek Paul Arnouts Frans Boonen AZ Turnhout Campus Sint-Jozef Steenweg op Merksplas 44 2300 Turnhout diabetes mellitus frequentste oorzaak van blindheid bij volwassen frequentste oorzaak
Nadere informatiePijn en MS in de medische literatuur. Omschrijving probleem. Prevalentie. Prevalentie 63 % (nl populatie 19 %)
Pijn en MS in de medische literatuur Roger Haenen, Revalidatiearts Orbis Medisch Centrum Sittard - Geleen Omschrijving probleem Prevalentie 63 % (nl populatie 19 %) RRMS 50% PPMS 70% SPMS 70 % 25 % ervaart
Nadere informatie2 e Informa+e bijeenkomst. Dunnevezel- neuropathie
2 e Informa+e bijeenkomst Dunnevezel- neuropathie 25 mei 2013 Van harte welkom! Dr. I.S.J.Merkies Wie zijn wij? Mayienne Bakkers Kim Bekelaar Janneke Hoeijmakers Carla Gorissen Charlo?e van Hoegee Edith
Nadere informatieWat is de fysiotherapeutische interventie bij polyneuropathie?
Beroepsopdracht 2007 Wat is de fysiotherapeutische interventie bij polyneuropathie? Wat is de beschikbare evidentie en hoe wordt de interventie op dit moment in de praktijk vormgegeven. Opdrachtgever:
Nadere informatiePatiënteninformatie. Behandeling van pijn met atypische pijnmedicatie
Patiënteninformatie Behandeling van pijn met atypische pijnmedicatie Inhoud Inleiding 3 Omschrijving en doel van de behandeling 3 Verloop van de behandeling 4 Referenties 6 Bijlage 6 Opbouwschema Lyrica
Nadere informatieOmgaan met chronische pijn
Omgaan met chronische pijn Wat staat er op het programma? Correct gebruik van pijnmedicatie Zorg goed voor jezelf Gebruik een activiteiten-dagboek Chronische pijn De weg van de pijnprikkel Pijnmedicatie
Nadere informatieAppendix. Nederlandstalige samenvatting (Dutch summary)
Appendix Nederlandstalige samenvatting (Dutch summary) 93 87 Inleiding Diabetes mellitus, kortweg diabetes, is een ziekte waar wereldwijd ongeveer 400 miljoen mensen aan lijden. Ook in Nederland komt de
Nadere informatieHereditair angio-oedeem (HAE) en Anesthesie. Nina D hondt Prof. Dr. E. Vandermeulen
Hereditair angio-oedeem (HAE) en Anesthesie Nina D hondt Prof. Dr. E. Vandermeulen HAE Zeldzame aandoening +/- 1 op 50 000 individuen Mutatie in het C1-esterase inhibitor gen 150 verschillende mutaties
Nadere informatieMarijse Koelewijn huisarts
PIJN Marijse Koelewijn huisarts Je hoeft tegenwoordig toch geen pijn meer te lijden Moeilijk behandelbare pijn Om welke pijnen gaat het? Welke therapeutische mogelijkheden zijn er? Opzet workshop: Korte
Nadere informatiePubliekslezing : Rusteloze benen. Thom Timmerhuis neuroloog Jeroen Bosch Ziekenhuis 16-2-2016
Publiekslezing : Rusteloze benen. Thom Timmerhuis neuroloog Jeroen Bosch Ziekenhuis 16-2-2016 rusteloze benen syndroom = restless legs syndroom Google search: restless legs : 1.560.000 hits!! Inhoud presentatie:
Nadere informatieDecubitus, diabetes voetulcus of
Decubitus, diabetes voetulcus of ischemisch ulcus? What s in a Name Peter Quataert Verpleegkundig Specialist WEC ZorgSaam IGZ prestatieindicatorenset IGZ Ziekenhuis verhult veel gevallen van doorliggen
Nadere informatiePalliatieve zorg aan kwetsbare ouderen
Palliatieve zorg aan kwetsbare ouderen Interactieve workshop over kaders van palliatieve zorg aan kwetsbare ouderen. Niek Olde Bijvank Specialist ouderengeneeskunde, tevens kaderarts Palliatieve Zorg,
Nadere informatieDiabetische voetkliniek H. Hart Ziekenhuis Lier. Dr. Ingrid Schoemaker
Diabetische voetkliniek H. Hart Ziekenhuis Lier Dr. Ingrid Schoemaker Diabetische voetkliniek H. Hart Ziekenhuis Lier Opgericht in januari 2001 Erkend door het RIZIV sinds 21 februari 2011 Eén n van de
Nadere informatieTransient neurological attacks. Schoppen tegen een heilig huisje?
Transient neurological attacks Schoppen tegen een heilig huisje? Frank van Rooij 18 april 2019 Transient ischemic attack (TIA) Transient ischemic attack (TIA) Transient ischemic attack (TIA) TIA? TIA?
Nadere informatieTechnische onderzoeken bij het vaataccess
Technische onderzoeken bij het vaataccess Dr Thiéry Chapelle Dienst hepatobiliaire, endocriene en transplantatie heelkunde Universitair ziekenhuis Antwerpen Wanneer technisch onderzoeken uitvoeren? 1.
Nadere informatieChronische Nierschade
Chronische Nierschade Uitingen nieraandoeningen: Verlies van eiwit via de urine, albuminurie Specifieke sedimentsafwijkingen Afname van de glomerulaire filtratiesnelheid Micro-albuminurie: In een willekeurige
Nadere informatieDRBR1038 EPIDURALE ANESTHESIE BIJ EEN BEVALLING
DRBR1038 EPIDURALE ANESTHESIE BIJ EEN BEVALLING 1 Inhoudstabel 1. Inleiding 3 2. Wat is een epidurale verdoving? 4 3. Techniek van de epidurale verdoving 5 4. De vrouw controleert zelf 7 5. Wat is het
Nadere informatieDokter, ik ben zo moe. greta moorkens algemeen inwendige ziekten U Z Antwerpen
Dokter, ik ben zo moe greta moorkens algemeen inwendige ziekten U Z Antwerpen Oorzaken chronisch moeheid : > 50%(70%) psychiatrische (co)morbiditeit somatisch onderliggend lijden ( bvb cancerrelated fatigue)
Nadere informatieDeze online versie bevat alle beschikbare updates over de aanpak van neuropathische pijn, gevolgd door de Transparantiefiche van juni 2010.
Deze online versie bevat alle beschikbare updates over de aanpak van neuropathische pijn, gevolgd door de Transparantiefiche van juni 2010. Neuropathische pijn Publicatiedatum tot 1 maart 2014. Nieuwe
Nadere informatieDiabetische voet. Ellie Lenselink Wond consulent. Inhoud
Diabetische voet Ellie Lenselink Wond consulent Inhoud Inleiding Anatomie / fysiologie Pathologie Multidisciplinaire behandeling Wondbehandeling Preventie Transmurale richtlijn Diabetische voet 2012 Deze
Nadere informatieDe voet snel en effectief ter hand genomen, alles draait om de Simm s classificatie. Gelijk maar een vraag! Simm s Klasse 0.
De voet snel en effectief ter hand genomen, alles draait om de Simm s classificatie Gelijk maar een vraag! Vindt U dat type 2 diabetes patiënten zonder risicovoeten kunnen volstaan met minder uitgebreid
Nadere informatiePreventie van type 2 diabetes bij volwassenen
Preventie van type 2 diabetes bij volwassenen Kernboodschappen Uitgave januari 2016 www.diabetes.be Diabetes mellitus Iemand met diabetes heeft een verhoogd bloedsuikergehalte omdat men niet voldoende
Nadere informatieSamenvatting R1 R2 R3 R4 R5 R6 R7 R8 R9
SAMENVATTING 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 134 Type 2 diabetes is een veel voorkomende ziekte die een grote impact heeft op zowel degene waarbij
Nadere informatieHandreiking. Dementie
Handreiking Dementie Handreiking Dementie Doelgroep Ouderen met (een verdenking op) geheugen en overige cognitieve stoornissen die van invloed zijn op het dagelijkse leven. Diagnostiek (huisarts, wijkverpleegkundige)
Nadere informatieRichtlijnen voor de behandeling van voorkamerfibrillatie. Dr E Raymenants Cardiologie St Maarten
Richtlijnen voor de behandeling van voorkamerfibrillatie Dr E Raymenants Cardiologie St Maarten Inhoud o Epidemiologie Prevalentie Prognose Associatie met CV en andere aandoeningen o Definities & types
Nadere informatieDr. Vanclooster ( Huisarts )
CASUS COPD Dr. Vanclooster ( Huisarts ) Dr. Tits ( Pneumoloog) Niet-medische context Man 86 jaar Gehuwd (echtgenote is nog goed) 7 gehuwde kinderen (erg betrokken) Medische voorgeschiedenis CARA patiënt,
Nadere informatieKent u de cijfers van uw hart?
Kent u de cijfers van uw hart? CHOLESTEROL? GEWICHT/ BUIKOMTREK? UW? BLOEDDRUK? SUIKERGEHALTE? V.U.: Dr Freddy Van de Casseye - Elyzeese-Veldenstraat 63-1050 Brussel Belgische Cardiologische Liga www.cardiologischeliga.be
Nadere informatiePolikliniek Carpale Tunnelsyndroom (CTS)
Polikliniek Carpale Tunnelsyndroom (CTS) U bent door uw huisarts verwezen naar de polikliniek Carpale Tunnel Syndroom (CTS) van de afdeling Neurologie. In deze brochure vindt u informatie over het CTS
Nadere informatieDe Carotis (halsvaat OK) WJ Schuiling Anja van Schelven
De Carotis (halsvaat OK) WJ Schuiling Anja van Schelven Oorzaken van het herseninfarct 1. artherosclerose grote vaten 2. aantasting kleine bloedvaten (lacunes) 3. cardiaal embool 4. niet-atherosclerotische
Nadere informatiePregabaline Lyrica. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Pregabaline Lyrica Ziekenhuis Gelderse Vallei Inhoud Inleiding 3 Wat is Pregabaline? 3 Wat is neuropatische pijn? 3 Hoe werkt Pregabaline? 4 In welke doseringen is Pregabaline te verkrijgen? 4 Wanneer
Nadere informatieQutenza-huidpleisters
Qutenza-huidpleisters Samen met uw anesthesioloog/pijnspecialist heeft u besloten om u een behandeling te ondergaan met Qutenza-huidpleisters. De werkzame stof in deze pleisters is capsaïcine. In deze
Nadere informatieHet pretransplant bilan
Het pretransplant bilan Evolutie gemiddelde leeftijd van de receptoren 60 55 Jaren 50 45 40 35 30 '85 '86 '87 '88 '89 '90 '91 '92 '93 '94 '95 '96 '97 '98 '99 '00 '01 '02 '03 '04 '05 '06 '07 '08 '09 '10
Nadere informatieInleiding in Pijn Pijnladder
Inleiding in Pijn Pijnladder Patricia Schutte Palliatief en oncologieverpleegkundige 13 november 2018 Definitie pijn Pijn is een onaangename sensorische en emotionele gewaarwording die verband houdt met
Nadere informatiePregabaline voor neuropathische pijn: reden om lyrisch te worden?
N E U R O F A R M A C O L O G I E Pregabaline voor neuropathische pijn: reden om lyrisch te worden? I.N. van Schaik Pregabaline (Lyrica ) is in juli 2004 door de EMEA toegelaten en eind 2004 beoordeeld
Nadere informatieTIA/ herseninfarct van spoed- naar ketenzorg
TIA/ herseninfarct van spoed- naar ketenzorg neurologie Folkert Hoekstra, huisarts Renske van den Berg-Vos, neuroloog ACUTE FASE stroke ketenzorg START CHRONISCHE FASE 3 NHG standaard beroerte nieuwe standaard
Nadere informatieUlnaris neuropathie bij de elleboog
Ulnaris neuropathie bij de elleboog Wat is het? Een ulnaris neuropathie is een storing in de functie van de ulnariszenuw (of nervus ulnaris). Dit is één van de drie zenuwen van de onderarm. De ulnariszenuw
Nadere informatiePijnmedicatie. dr. Bart G.J. Dekkers, AIOS ziekenhuisfarmacie
Pijnmedicatie dr. Bart G.J. Dekkers, AIOS ziekenhuisfarmacie (b.g.j.dekkers@umcg.nl) Soorten pijn Nociceptieve pijn (wondpijn) Pijn waarschuwt dat er iets mis is in het lichaam (bijv. verzwikte enkel)
Nadere informatie