Deel 2A vmbo basis kader

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Deel 2A vmbo basis kader"

Transcriptie

1 Deel 2A vmbo basis kader De hoeveelheid leerstof is gebaseerd op drie of vier lesuren per week. Met drie lesuren is het in ieder geval mogelijk om de basisstof door te werken. De verkorte route kan gebruikt worden door leerlingen die door ziekte een aantal lessen gemist hebben. Ook kan de verkorte route hulp bieden als u, om welke reden ook, in tijdnood komt. Veranderingen ten opzichte van de tweede editie De invoering van ICT en natuurlijk de ervaringen van gebruikers hebben weer geleid tot een aantal belangrijke aanpassingen. Samenvatting en herhaling In de samenvatting worden de hoofdzaken uit het hoofdstuk herhaald.door hierbij herhalingsopgaven op te nemen heeft de leerling extra oefenmogelijkheden. Test jezelf bevat vragen op proefwerkniveau. De antwoorden staan achter in het deel. Extra oefening in het werkboek Om leerlingen zelfstandig en met extra oefening het hoofdstuk nog eens door te laten werken, staan in het werkboek twee of meer pagina's extra vraagstukken. U kunt deze vraagstukken natuurlijk ook gebruiken om tempoverschillen op te vangen. De verdieping De verdieping bevat de leerstof die leerlingen nodig hebben voor doorstroming naar vmbo kader. De cd-rom Op de cd-rom staat bij ieder hoofdstuk eveneens een Test jezelf'. De opgaven zijn te vergelijken met die uit de 'Test jezelf' uit het boek. Veel gele vlakken worden op de cd-rom ondersteund door animaties, gevolgd door oefenopdrachten. Soms leende de inhoud van het gele vlak zich minder voor een animatie. In een aantal gevallen zijn dan alleen oefenopdrachten aanwezig. Planning De delen 2A en 2B VMBO basis kader tellen samen 12 hoofdstukken. Uitgaande van 30 lesweken in een schooljaar heeft u dus twee en een halve week per hoofdstuk tot uw beschikking. 1

2 Inhoud deel 2A Hoofdstuk 1 Vlakke figuren Hoofdstuk 2 Negatieve getallen Hoofdstuk 3 Schattend rekenen Hoofdstuk 4 Formules en rechte lijnen Hoofdstuk 5 Omtrek en oppervlakte Hoofdstuk 6 Procenten 2

3 Hoofdstuk 1 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 11 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27 30, 31, 32, 34, 35, 36, 38 V1, V2, V4, V6, V7, V8 In dit hoofdstuk wordt ruimschoots gebruik gemaakt van het werkboek. De leerlingen hebben goed tekengereedschap (waaronder een geodriehoek) en roosterpapier nodig. Hierbij geldt weer de afspraak: bij het overnemen van tekeningen uit het boek is één hokje uit het boek één hokje in het schrift. In deze kern wordt het begrip symmetrie herhaald en uitgebreid. Leerlingen ontdekken eigenschappen van figuren. Het gaat hierbij met name om eigenschappen die met symmetrie te maken hebben. Leerlingen zullen mogelijk ontdekken dat symmetrische figuren een zekere schoonheid bezitten. Ze komen veel voor in herkenningstekens van bedrijven. Ze sporen de symmetrie-assen in figuren op. Leerlingen kunnen dit ook met een spiegeltje of via dubbel vouwen oefenen. Het vervolg is het kleuren en aftekenen van figuren. Kleuren kunnen een tekening symmetrisch maken. De af te maken figuren staan in het werkboek. Hier begint het rekenen met hoeken (verdieping van hoofdstuk 6 uit deel 1A). Geef aandacht aan de manier waarop hoeken aangeduid worden. De eerste deelkern gaat over hoeken die samen 180º zijn. De tweede deelkern over 'overstaande hoeken'. Het 'bewijs' dat de som van de hoeken van een driehoek 180º is, is erg summier. Laat de leerlingen deze proef een aantal malen herhalen met 'eigen' driehoeken. De toepassing van deze eigenschap is onder andere belangrijk in 'gelijkbenige driehoeken'. Het is mogelijk door opmeten van hoeken in een driehoek de 180º na te gaan. Hier komt een andere vorm van symmetrie 'de puntsymmetrie' aan de orde, ook de relatie tussen puntsymmetrie en parallellogram. Hoewel niet expliciet aan de orde, biedt deze kern de mogelijkheid relaties te leggen tussen parallellogram enerzijds en ruit, rechthoek en vierkant anderzijds. De programma's op de cd-rom bieden weer de mogelijkheid om de theorie nog eens te herhalen. 3

4 Hoofdstuk 2 1, 2, 4, 5, 6, 7, 8 11, 12, 13, 14, 15, 18 19, 20, 21, 22, 23, 24 26, 27, 28, 31, 32, 33 V1, V2, V3, V4, V6, V7, V8 In hoofdstuk 11 van deel 1B hebben leerlingen al kennisgemaakt en gewerkt met negatieve getallen. Dit hoofdstuk geeft een herhaling en een uitbreiding. In de verdieping van hoofdstuk 11 is het assenstelsel uitgebreid naar het vierde kwadrant (onder nul). In dit deel volgt een herhaling en uitbreiding naar de overige kwadranten. De leerlingen hebben behalve een liniaal of een geodriehoek een goede rekenmachine nodig. Controleer of de leerlingen op hun rekenmachine (nog) met negatieve getallen kunnen werken. De kennismaking wordt hernieuwd met de hoogte (t.o.v. de zeespiegel) van polders en de temperaturen van een vrieskist. Via de getallenlijn volgt het begrip 'tegengestelde'. Controleer of de leerlingen de getallenlijn juist tekenen. Het computerprogramma MinPlus geeft oefenstof in het optellen en aftrekken van negatieve getallen. Laat de leerlingen met dit programma werken. Daarna kunnen de bewerkingen op een getallenlijn geoefend worden. In deze kern is het de bedoeling optellen en aftrekken op de rekenmachine uit te voeren. Controleer aan de hand van een aantal voorbeelden of dat bij elke leerling lukt. Hier wordt het assenstelsel eerst met het vierde kwadrant en vervolgens met de overige kwadranten uitgebreid. Controleer nog een keer met een puntendictee (noem tien coördinatenparen die de leerlingen in een assenstelsel tekenen) of de leerlingen het begrijpen. Hier worden de eigenschappen van vermenigvuldigen en dellen opgespoord met de rekenmachine. Laat de leerlingen vooraf het teken en de orde van grootte van het antwoord schatten. Op de cd-rom staan het programma MinPlus en overige oefenmogelijkheden. 4

5 Hoofdstuk 3 1, 2, 3, 4, 6, 7, 9, 11 12, 13, 14, 16, 17, 18 21, 22, 23, 24, 26, 27, 28, 29 30, 31, 33, 34, 35 V1, V2, V3, V4, V5, V6, V7, V8 Bij dit hoofdstuk is een rekenmachine nodig. Laat de leerlingen opschrijven hoe ze aan een uitkomst komen. Wijs er op dat de manier van schatten belangrijk is en dat er niet slechts één goed antwoord mogelijk is. De leerlingen leren hier allereerst uitkomsten schatten. Op die manier kunnen onzinnige antwoorden worden uitgesloten. Bespreek waarom het soms niet zinnig is om een antwoord met een bepaalde nauwkeurigheid te geven. Maak de leerlingen bewust van de grootte van de eenheden. In hoofdstuk 10 van deel 1B zijn de eenheden aan de orde geweest. Let er op dat de leerlingen echt gaan verdelen en niet gaan zitten tellen. Veel antwoorden zijn afhankelijk van de manier van verdelen. Bij de antwoorden is het kiezen en vermelden van de juiste eenheid belangrijk. Vooral het werken met oppervlakte en inhoud is belangrijk. Zoek met de leerlingen nog meer vergelijkingsmaten. Herinner eens aan oude lichaamsmaten zoals duim, voet en el. Het lokaal zelf biedt ook mogelijkheden. Hier maken de leerlingen voor het eerst kennis met het begrip 'machten'. De machten worden gebruikt om grote getallen te schrijven als een macht van 10. 5

6 Hoofdstuk 4 1, 2, 3, 6, 7, 8 10, 11, 12, 13, 14, 15 18, 19, 20, 21, 22, 23 24, 25, 27, 28 V1, V2, V3, V4 Het is mogelijk dat sommige leerlingen hoofdstuk 8 van 1B 'Formules' slechts gedeeltelijk hebben doorgewerkt. (Zie Docentenhandleiding bij dit deel.) Dit hoofdstuk biedt een herhaling en verbreding van dit onderwerp. Het gaat om het verband tussen formule - tabel - grafiek. In de formule spelen fobots een rol. Het gaat in deze kern alleen om grafieken door de oorsprong. In de verdieping zoeken leerlingen een formule op bij een grafiek. Leerlingen hebben een geodriehoek, een rekenmachine en roosterpaper nodig. In deze kern spelen formule - fobot - tabel een rol. De tabel kan al vast via de vaste stapgrootte gecontroleerd worden. Bij een getekende grafiek lezen leerlingen waarden af bij de horizontale en verticale as. Afgelezen waarden zijn met behulp van de formule te controleren. Met behulp van de tabel wordt de formule getekend. In de tabel kunnen leerlingen een lineair verband aan de vaste stapgrootte herkennen. Het indelen van de assen op de juiste manier zal voor een aantal leerlingen een probleem zijn. Besteed hier voldoende aandacht aan. Maak duidelijk dat langs de assen een vaste stapgrootte staat. Die stapgrootte is afhankelijk van de getallen die in de tabel voorkomen. In de verdieping vullen de leerlingen een formule in bij een getekende grafiek. Benadruk dat het gaat om de toename per één.... Op de cd-rom staan diverse oefenmogelijkheden. Het hoofdstuk biedt aanknopingspunten om te oefenen met VU-grafiek. Dit programma is ook op de cd-rom aanwezig. Aan het einde van het werkboek bij dit deel is een computerprakticum met VU-grafiek opgenomen. 6

7 Hoofdstuk 5 1, 2, 3, 5, 7, 8, 9 11, 12, 13, 14, 16, 17, 18 21, 22, 23, 25, 27, 28 30, 31, 32, 33, 35, 36 V1, V2, V3, V5, V6, V7, V8, V9, V10, V11, V12, V13, V14, V16 In hoofdstuk 10 van deel 1B is het begrip oppervlakte al aan de orde geweest met 'hokjes tellen' en de formule bij een rechthoek: oppervlakte = lengte x breedte. Dit hoofdstuk begint weer met het tellen van hokjes en gaat over in de formule: oppervlakte = basis x hoogte. Naast de rechthoek komen ook parallellogram, driehoek en cirkel als uitbreiding. Het eerste gedeelte is een herhaling van deel 1A, nu uitgebreid met de 'omtrek' van een figuur. In de tweede deelkern komt de nieuwe formule te voorschijn. Besteed aandacht aan het begrip 'hoogte'. Hier komen de formules voor parallellogram en driehoek. De oppervlakte van een driehoek geeft de gedachtengang weer: de oppervlakte van een parallellogram (basis x hoogte) wordt gehalveerd. Besteed voldoende aandacht aan de twee-eenheid: basis en hoogte. Voor de omtrek van een cirkel wordt de formule gebruikt: omtrek = 3,14 x diameter. Opgave 21 geeft weer hoe 3,14 afgeleid kan worden. Met de munten van opgave 23 plus een touwtje is deze afleiding te herhalen. De oppervlakte van een cirkel is via opgave 30 te benaderen. Vervolgens wordt uitgegaan van de formule: oppervlakte = 3,14 x diameter x diameter : 4. Steeds wordt hier dus uitgegaan van de diameter van de cirkel, de straal wordt hier in de formule niet gebruikt. In de verdieping van hoofdstuk 3 heeft de leerling kennisgemaakt met machten van 10. Hier volgen de bewerkingen kwadrateren en de omgekeerde bewerking worteltrekken. Geef aandacht aan de schrijfwijze. Controleer of elke leerling deze bewerkingen via de rekenmachine uit kan voeren. De 'aanpak' kan hierbij als voorbeeld dienen. Op de cd-rom staan weer de mogelijkheden om de theorie te oefenen. 7

8 Hoofdstuk 6 1, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 9 11, , 14, 15, 16, 17, 18, 19 23, 24, 25, 27, 28, 29, 30 33, 34, 35, 37, 38, 39, 41, 42 V1, V2, V3, V4, V5, V8, V9, V10, V11, V1`2, V13 In hoofdstuk 7 van deel 1A hebben leerlingen 'weer' vrij uitvoerig gewerkt met breuken. Dit hoofdstuk begint met een korte herhaling. Vervolgens komt het verband met 'procenten' aan de orde. De leerlingen hebben een rekenmachine nodig. Ze kunnen eventueel een daarop aanwezige breuktoets gebruiken. Voor de berekeningen met procenten wordt in dit hoofdstuk geen gebruik gemaakt van een procent-toets. Via het berekenen van één deel gaat het naar het rekenen met meerdere delen. De rekenmachine kan goede diensten bewijzen. Het vooraf schatten van antwoorden voorkomt onlogische antwoorden. Belangrijk is dat leerlingen het verband tussen procenten en honderdste delen goed kennen. Bij het berekenen van percentages wordt eerst één procent berekend. In deze kern wordt bijvoorbeeld bij prijsverhogingen eerst het verhogingsbedrag berekend en daarna de nieuwe prijs. Voor verlagingen geldt dezelfde aanpak. Je kunt procenten ook berekenen met een kommagetal. 1% = 1/100 = 0,01. Op analoge wijze kunnen procenten groter dan 1% afgeleid worden. Hier speelt het kommagetal een grote rol. De delen worden eerst (met een rekenmachine) geschreven als een kommagetal. Vervolgens wordt het kommagetal omgezet in een percentage. Wijs de leerlingen in de tweede deelkern erop dat het gaat om een percentage van de oude prijs, het oude aantal of de oude hoeveelheid. Op de cd-rom staan weer de diverse oefenmogelijkheden. Dit deel besluit met 'Oriëntatie op studie en beroep' in de technische en de agrarische richting. 8

9 Deel 2B vmbo basis kader Inhoud deel 2B Hoofdstuk 7 Rechte lijnen niet door O Hoofdstuk 8 Groot en klein Hoofdstuk 9 Statistiek Hoofdstuk 10 Vergelijkingen Hoofdstuk 11 Ruimtemeetkunde Hoofdstuk 12 Kwadratische verbanden 9

10 Hoofdstuk 7 1, 2, 3, 4, 5 7, 8, 9, 10, 11, 12 14, 15, 16, 17 18, 19, 20, 23, 24 V1, V2, V3, V4 In hoofdstuk 4 van deel 2A (vmbo bk) hebben de leerlingen gewerkt met het trio: formule - tabel - grafiek. Het handelde over grafieken door de oorsprong. In dit hoofdstuk vindt een uitbreiding plaats naar grafieken die niet door de oorsprong gaan. Als de leerlingen bij hoofdstuk 4 voldoende ervaring hebben opgedaan met VU-grafiek, kan dit programma ook hier als hulpmiddel dienst doen. Het werkboek kan bij invullen en tekenen goede diensten bewijzen. De leerlingen hebben een geodriehoek, een rekenmachine en roosterpapier nodig. Hier werken in de formule twee fobots. Ga na of de leerlingen de goede rekenvolgorde toepassen (eerst vermenigvuldigen dan optellen). Wijs de leerlingen er op dat bij het invullen van het getal nul nu een waarde ongelijk aan 0 hoort. In de tweede deelkern ziet een leerling dat er verschillende schrijfwijzen voor een formule zijn. Na een aantal rekenvoorbeelden waarbij de uitkomsten steeds groter worden, volgen een aantal formules waarbij de uitkomst steeds kleiner wordt. De handigste schrijfwijze is dan de vorm: uitkomst = b - a x getal Wijs de leerlingen er op wat de oorzaak is van het steeds kleiner worden van de uitkomsten. Deze kern speelt weer in op het herkennen van een lineair verband. De leerling leert ook inzien, wanneer een grafiek al of niet door de oorsprong gaat. Tenslotte wordt geoefend met het tekenen van diverse grafieken. Bij opgave 23 komt het al of niet lineair zijn aan de orde. Bij opgave 24 het verband tussen de formule en het snijpunt met de verticale as. De formule opsporen bij grafieken met twee bewerkingen. Het gaat om het snijpunt met de verticale as en de toe- of afname bij één... Op de cd-rom de mogelijkheden om de theorie te oefenen, ook een ' Test jezelf '. De oefenmogelijkheden bij hoofdstuk 4 kunnen eventueel als herhaling dienen. 10

11 Hoofdstuk 8 1, 2, 3, 5, 6, 7, 8 10, 11, 12, 14, 15, 16 18, 19, 20, 21, 24, 25, 26 27, 28, 29, 31, 32, 34 V1, V2, V3, V4, V5, V6 In hoofdstuk 5 van deel 1A hebben leerlingen kennis gemaakt met het begrip 'verhoudingen' en gewerkt met verhoudingstabellen. In dit hoofdstuk wordt een dankbaar gebruik gemaakt van verhoudingstabellen. In de verdieping van dat hoofdstuk is gewerkt met het begrip 'schaal'. Dit laatste wordt nu in de kernen behandeld. De leerling heeft een liniaal of geodriehoek nodig en een rekenmachine. In de eerste deelkern wordt het begrip 'schaal' behandeld. Wijs op de manier van noteren van de schaal. Vervolgens worden afmetingen berekend met verhoudingstabellen. Belangrijk voor het begrip schaal is dat leerlingen zelf meten en vervolgens berekenen. In de opgaven 11 en 12 wordt schaal gecombineerd met het herleiden van maten. Met de uit het werkboek uitgeknipte 'schaallijnen' worden de werkelijke maten bepaald. Bij de vergroting hoort de 'factor'. De tweede deelkern behandelt 'verkleinen', er is dan een verkleiningsfactor. Voor veel leerlingen vraagt deze omschakeling extra aandacht. Wat gebeurt er met de oppervlakte bij een vergroting? De opgaven 29, 31 en 32 verduidelijken dit door controle via het werkboek.. Ook bij opgave 34 kan de leerling zelf zijn uitkomst controleren. De inhoud van de vergroting wordt berekend door alle maten te vermenigvuldigen. Voor leerlingen die het begrijpen kan naar de derdemacht van de vermenigvuldigingsfactor verwezen worden. Op de cd-rom weer de bekende oefenmogelijkheden. 11

12 Hoofdstuk 9 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10 12, 13, 14, 15, 16, 18, 19 20, 21, 22, 23, 25, 26, 27 29, 30, 31, 32, 35 V1, V2, V3, V4, V5, V7, V8, V9, V10 Leerlingen hebben een liniaal en een rekenmachine nodig. Bij zelf tekenen kunnen kleurtjes het geheel aanzienlijk verfraaien. In deze kern komen beeld- en lijndiagrammen voor. Bespreek in welke situaties een bepaald diagram het meest geschikt is. Een lijndiagram is geen vloeiende lijn. Wijs op de getallen langs de verticale as (antwoorden van een tafel). In de tweede deelkern wordt het onderbrekingsteken gebruikt. Een klein aantal gegevens wordt verwerkt via 'turven'. Laat controleren of het aantal turfstreepjes gelijk is aan de totale frequentie van de gegevens. Met het resultaat van het turven kan een frequentietabel gemaakt worden. De opdracht van opgave 19 kan met een groepje uitgevoerd worden. In de eerste deelkern worden staafdiagrammen gelezen; in de tweede deelkern gemaakt. Staafdiagrammen met zowel horizontaal als verticaal getallen zijn lastig. Wijs er op dat het aantal steeds verticaal staat. Op de horizontale as staan de gegevens midden onder de vakjes. Het gaat hier om het gemiddelde van betrekkelijk kleine aantallen getallen. Een steel-blad-diagram is voor een aantal leerlingen een moeilijke zaak. Vooral het lezen ervan vraagt wel wat oefening. Opgave V4 toont hoe het tweezijdig kan. Na het lezen volgt het maken. Bespreek wat er in 'de steel' en wat er in 'het blad' komt. Op de cd-rom de mogelijkheden om te oefenen. 12

13 Hoofdstuk 10 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9 10, 11, 12, 13, 15, 16, 17 19, 20, 22, 23, 24 26, 27, 28, 29, 30 V1, V2, V3, V4 In hoofdstuk 12 van deel 1B hebben leerlingen al kennis gemaakt met 'vergelijkingen' en 'oplossingen'. De vergelijkingen ontstonden via formules met één fobot. Dit hoofdstuk behandelt alles opnieuw en breidt het uit naar formules met twee fobots. Ook komen meerdere methodes van oplossen aan de orde. In de verdieping is plaats voor oplossen via 'inklemmen'. De leerlingen hebben een rekenmachine, een geodriehoek en roosterpapier of werkboek nodig. Deze kern begint met formules met één en twee fobots en de daarbij horende rekenschema's.. Voor formules met één fobot wordt het terugrekenschema behandeld. Het vervolg is reken- en terugrekenschema's bij formules met twee fobots. In de tweede deelkern is het belangrijk dat leerlingen een terugrekenschema geheel invullen, anders ontstaan er problemen met de volgorde van de bewerkingen. Wijs er ook op dat bij het terugrekenen met de rekenmachine steeds de ' = " toets wordt gebruikt om bijvoorbeeld eerst af te trekken alvorens te delen. Een volgende methode is het aflezen uit de grafiek en het controleren van de afgelezen waarde met de formule. Vooral het laatste is als controlemiddel belangrijk. Bij twee snijdende lijnen is uit de grafieken op de horizontale as de waarde bij het snijpunt af te lezen. Deze waarde levert in beide formules dezelfde uitkomst. Het opschrijven van de vergelijking bij twee formules blijft hier nog achterwege. De snijpunten zullen roosterpunten zijn. Via een 'inklemtabel' kunnen leerlingen een oplossing benaderen. Eerst via een bepaalde waarde bij één grafiek, daarna bij het snijpunt van twee grafieken. Benadruk dat het teken van 'het verschil' in de tabel bepaalt welke volgende waarde voor het inklemmen aan de orde komt. Over het algemeen doen leerlingen dit inklemmen met veel animo. De cd-rom maakt verder oefenen mogelijk. 13

14 14

15 Hoofdstuk 11 1, 2, 3, 4, 5, 6, 9 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 18, 19, 20, 21, 22, 24 25, 26, 27, 29, 30 V1, V2, V3, V4, V5, V6 Dit hoofdstuk bouwt verder op de basis die in de hoofdstukken 4 en 13 van de delen 1 is gelegd. Het gaat hier om een herhaling en verdere verkenning. De leerlingen hebben goed tekengereedschap nodig. Vooral in de eerste kernen, waarin getekend wordt, kan het werkboek goede diensten bewijzen. Het gebruik van modellen en concrete voorwerpen kan helpen bij het verwerven van het nodige inzicht. Het bepalen van een positie via het snijpunt van kijklijnen is voor de meeste leerlingen niet moeilijk. Toch is het goed om luchtfoto's, plattegronden en dergelijke bij de hand te hebben. Deze kern over aanzichten is voor de meeste leerlingen goed te verwerken. Ook hier kan concreet materiaal goede diensten bewijzen. Bespreek met de leerlingen welke informatie wel en welke niet in aanzichten te vinden is. Leerlingen die problemen hebben met het tekenen van aanzichten, kunnen eerst beschrijven wat ze zien, bijvoorbeeld van links naar rechts, welke vorm, hoe hoog enzovoort. Wijs de leerlingen op de vaak gebruikte posities van de aanzichten ten opzichte van elkaar. In deze kern over doorsneden is het van belang dat leerlingen doorsneden niet verwarren met het begrip plakje. Zorg ook hier voor voldoende materiaal, bijvoorbeeld boeken met doorsneden van schepen en dergelijke. Bij het tekenen van doorsneden komt steeds de tweeledige vraag naar vorm en afmetingen aan de orde. De formule voor de inhoud van een balk wordt verduidelijkt door het tellen van de kubusjes. Let op het gebruik van de juiste eenheden. De inhoud van moeilijker figuren wordt berekend met de som van de delen. Er zijn voorwerpen met steeds aan elkaar evenwijdige gelijke doorsneden. De verdieping gaat over de inhoud van prisma's. Herhaal de formule voor de oppervlakte van een driehoek. De cd-rom kan voor belangrijke herhaling/ondersteuning dienen. 15

16 Hoofdstuk 12 1, 2, 3, 4, 5, 6 9, 10, 11, 12, 13 16, 17, 18 20, 21, 22, 23, 25, 26, 27 Dit hoofdstuk is een verdiepingshoofdstuk (alleen kader! ). Behalve de bekende onderdelen is er dus geen verdieping bij dit hoofdstuk. De nadruk in dit hoofdstuk ligt in de eerste plaats op het invullen van tabellen bij kwadratische verbanden. Vervolgens het tekenen van de grafieken bij deze verbanden. Aan het slot van het hoofdstuk worden afgelezen waarden gecontroleerd met de formule. De leerlingen hebben een rekenmachinenodig. In het werkboek is de nodige ruimte voor het tekenen van grafieken. Bij deze kern komen de tabel en het rekenschema als handige hulpmiddelen bij het werken met kwadratische verbanden aan de orde. Wijs de leerlingen op het gebruik van de toets voor kwadrateren op de rekenmachine. Het beperkt zich in deze kern tot de vorm uitkomst = a x getal 2. In deze kern komt het tekenen van de grafieken bij deze verbanden aan de orde. Het zal wel enige oefening vragen om 'een parabool' door een aantal punten te schetsen. Besteed aandacht aan het vloeiende verloop van de grafieken. De leerlingen krijgen de indeling van de assen via het werkboek of via de illustratie aangereikt. Het gaat voorlopig over het positieve deel van de parabool. Het geheel wordt nu herhaald voor parabolen die naar boven geschoven zijn. Blijf aandacht schenken aan de vloeiende vorm. Een kwadratische vergelijking wordt opgelost door een punt uit de grafiek af te lezen en de waarden met de formule te controleren. Is een waarde niet precies af te lezen, dan is 'inklemmen' mogelijk. In de verdieping van hoofdstuk 10 van dit deel is 'inklemmen' aan de orde geweest. Op de cd-rom de oefenmogelijkheden. Dit deel besluit met tweemaal 'een oriëntatie op studie en beroep': - in de economische sector; - in de sector Zorg en welzijn 16

7 Hoeken. Kern 3 Hoeken. 1 Tekenen in roosters. Kern 2 Hoeken meten Kern 3 Hoeken tekenen Kern 4 Kijkhoeken. Kern 1 Tegelvloeren. Kern 3 Oppervlakte

7 Hoeken. Kern 3 Hoeken. 1 Tekenen in roosters. Kern 2 Hoeken meten Kern 3 Hoeken tekenen Kern 4 Kijkhoeken. Kern 1 Tegelvloeren. Kern 3 Oppervlakte 1 Tekenen in roosters Kern 1 Tegelvloeren Kern 2 Oppervlakte Kern 3 Het assenstelsel Kern 4 Rechthoeken 2 Rekenen Kern 1 De rekenmachine Kern 2 Voorrangsregels Kern 3 Afronden Kern 4 Afronden 3 Grafieken

Nadere informatie

Deel 3 havo. Docentenhandleiding havo deel 3 CB

Deel 3 havo. Docentenhandleiding havo deel 3 CB Deel 3 havo De hoeveelheid leerstof is gebaseerd op drie lesuren per week. Met drie lesuren is het in ieder geval mogelijk om de basisstof van tien hoofdstukken door te werken, eventueel met de verkorte

Nadere informatie

dochandl4vmbo_kader_netwerk3e.doc Deel 4 vmbo kader Inhoud deel 4 Wolters-Noordhoff bv

dochandl4vmbo_kader_netwerk3e.doc Deel 4 vmbo kader Inhoud deel 4 Wolters-Noordhoff bv Deel 4 vmbo kader Inhoud deel 4 Hoofdstuk 1 Rekenen Hoofdstuk 2 Lineaire verbanden Hoofdstuk 3 Vlakke meetkunde Hoofdstuk 4 Machtsverbanden Hoofdstuk 5 Statistiek Hoofdstuk 6 Ruimtemeetkunde Hoofdstuk

Nadere informatie

Inhoud. 1 Ruimtefiguren 8. 4 Lijnen en hoeken 148. 2 Plaats bepalen 60. 5 Negatieve getallen 198. 3 Rekenen 100

Inhoud. 1 Ruimtefiguren 8. 4 Lijnen en hoeken 148. 2 Plaats bepalen 60. 5 Negatieve getallen 198. 3 Rekenen 100 1 BK deel 1 Voorkennis 1 Aan de slag met wiskunde 6 1 Ruimtefiguren 8 1.1 Wiskundige ruimte guren 10 1.2 Vlakken, ribben en hoekpunten 14 1.3 Kubus en vierkant 17 1.4 Balk en rechthoek 24 1.5 Cilinder

Nadere informatie

Netwerk 3 basis docentenhandleiding. Docentenhandleiding deel 3A en 3B basis. Inhoud deel 3A. Inhoud deel 3B

Netwerk 3 basis docentenhandleiding. Docentenhandleiding deel 3A en 3B basis. Inhoud deel 3A. Inhoud deel 3B Docentenhandleiding deel 3A en 3B basis Inhoud deel 3A Hoofdstuk 1 Plaatsbepalen Hoofdstuk 2 Grafieken en tabellen Hoofdstuk 3 Rekenen Hoofdstuk 4 Informatieverwerking Hoofdstuk 5 Tekenen en rekenen Computer

Nadere informatie

Domein A: Inzicht en handelen

Domein A: Inzicht en handelen Tussendoelen wiskunde onderbouw vo vmbo Preambule Domein A is een overkoepeld domein dat altijd in combinatie met de andere domeinen wordt toegepast (of getoetst). In domein A wordt benoemd: Vaktaal: het

Nadere informatie

Tussendoelen wiskunde onderbouw vo vmbo

Tussendoelen wiskunde onderbouw vo vmbo Tussendoelen wiskunde onderbouw vo vmbo Domein A: Inzicht en handelen Subdomein A1: Vaktaal wiskunde 1. vmbo passende vaktaal voor wiskunde herkennen en gebruiken voor het ordenen van het eigen denken

Nadere informatie

Niveau 2F Lesinhouden Rekenen

Niveau 2F Lesinhouden Rekenen Niveau 2F Lesinhouden Rekenen LES 1 Begintest LES 2 Getallen Handig optellen en aftrekken Handig vermenigvuldigen en delen Schattend rekenen Negatieve getallen optellen en aftrekken Decimale getallen vermenigvuldigen

Nadere informatie

Docentenhandleiding vmbo gth deel 2

Docentenhandleiding vmbo gth deel 2 Deel 2 vmbo gth De hoeveelheid leerstof is gebaseerd op drie lesuren per week. Met drie lesuren is het in ieder geval mogelijk om de basisstof door te werken, eventueel met de verkorte route. Veranderingen

Nadere informatie

Novum, wiskunde LTP leerjaar 1. Wiskunde, LTP leerjaar 1. Vak: Wiskunde Leerjaar: 1 Onderwerp: In de Ruimte H1 Kerndoel(en):

Novum, wiskunde LTP leerjaar 1. Wiskunde, LTP leerjaar 1. Vak: Wiskunde Leerjaar: 1 Onderwerp: In de Ruimte H1 Kerndoel(en): Wiskunde, LTP leerjaar 1 Onderwerp: In de Ruimte H1 26 De leerling leert te werken met platte en ruimtelijke vormen en structuren, leert daarvan afbeeldingen te maken en deze te interpreteren, en leert

Nadere informatie

Docentenhandleiding havo vwo deel 2

Docentenhandleiding havo vwo deel 2 Deel 2 hv De hoeveelheid leerstof is gebaseerd op drie lesuren per week. Met drie lesuren is het in ieder geval mogelijk om de basisstof door te werken, eventueel met de verkorte route. Veranderingen ten

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE. HOOFDSTUK 6 AFRONDEN Inleiding Cijfers Verstandig afronden 48 BLZ

INHOUDSOPGAVE. HOOFDSTUK 6 AFRONDEN Inleiding Cijfers Verstandig afronden 48 BLZ INHOUDSOPGAVE BLZ HOOFDSTUK 1 DOMEIN A: GETALLEN 15 1.1. Inleiding 15 1.2. Cijfers en getallen 15 1.3. Gebroken getallen 16 1.4. Negatieve getallen 17 1.5. Symbolen en vergelijken van getallen 19 HOOFDSTUK

Nadere informatie

3 Pythagoras 90. 4 Statistiek 128

3 Pythagoras 90. 4 Statistiek 128 2BK1 2KGT1 Voorkennis 1 Meetkunde 6 1 Vlakke figuren 8 1.1 Namen van vlakke figuren 10 1.2 Driehoeken 15 1.3 Driehoeken tekenen 19 1.4 Vierhoeken 24 1.5 Hoeken berekenen in een vierhoek 30 1.6 Gemengde

Nadere informatie

1BK2 1BK6 1BK7 1BK9 2BK1

1BK2 1BK6 1BK7 1BK9 2BK1 Kern Subkern Leerdoel niveau BK begrippen vmbo waar in bettermarks 1.1.1. Je gebruikt positieve en negatieve getallen, breuken en decimale getallen in hun onderlinge samenhang en je ligt deze toe binnen

Nadere informatie

Leerstofplanning. 3 vmbo-k

Leerstofplanning. 3 vmbo-k Leerstofplanning 3 vmbo-k Inhoud 3 vmbo-k deel 1 1 Kijken in ruimtefiguren Bij kaart: schaal, hemelsbreed en werkelijke afstand(vuistregels), hoogtelijnen op kaart, verticale doorsnede bij hoogtekaart,

Nadere informatie

Kennemer College Beroepsgericht Programma van Toetsing en Afsluiting schooljaar Proefwerk 60 min 3 Ja Schriftelijk.

Kennemer College Beroepsgericht Programma van Toetsing en Afsluiting schooljaar Proefwerk 60 min 3 Ja Schriftelijk. Kennemer College Beroepsgericht Programma van Toetsing en Afsluiting schooljaar 2017 2018 Wiskunde 4 Basis Periode Wat moet je kennen en kunnen? (deel)taken Toets-vorm Duur Weging Herkan sing Wijze van

Nadere informatie

docentenhandleiding vmbo bk deel 1

docentenhandleiding vmbo bk deel 1 Docentenhandleiding algemeen Dit algemene deel bevat informatie over het gebruik van de docentenhandleiding en algemene informatie over de verschillende delen. Daarnaast is er ook een handleiding per hoofdstuk.

Nadere informatie

STOF VOOR SCHOOLEXAMEN 1

STOF VOOR SCHOOLEXAMEN 1 STOF VOOR SCHOOLEXAMEN 1 Nederlands Hoofdstuk 1 en 2. Lezen Taal en woordenschat Grammatica en spelling Schrijfopdracht (zakelijke e-mail) Geldt voor alle niveaus. Engels Het eerste schoolexamen Engels

Nadere informatie

Instructie voor Docenten. Hoofdstuk 13 OMTREK EN OPPERVLAKTE

Instructie voor Docenten. Hoofdstuk 13 OMTREK EN OPPERVLAKTE Instructie voor Docenten Hoofdstuk 13 OMTREK EN OPPERVLAKTE Instructie voor docenten H13: OMTREK EN OPPERVLAKTE DOELEN VAN DIT HOOFDSTUK: Leerlingen weten wat de begrippen omtrek en oppervlakte betekenen.

Nadere informatie

Docentenhandleiding 1 vmbo kgt

Docentenhandleiding 1 vmbo kgt Docentenhandleiding algemeen Dit algemene deel bevat informatie over het gebruik van de docentenhandleiding en algemene informatie over de verschillende delen. Daarnaast is er ook een handleiding per hoofdstuk.

Nadere informatie

Rekenen en wiskunde ( bb kb gl/tl )

Rekenen en wiskunde ( bb kb gl/tl ) Tussendoelen Rekenen en wiskunde Rekenen en wiskunde ( bb kb gl/tl ) vmbo = Basis Inzicht en handelen Vaktaal wiskunde Vaktaal wiskunde gebruiken voor het ordenen van het eigen denken en voor uitleg aan

Nadere informatie

Samenvatting Wiskunde Aantal onderwerpen

Samenvatting Wiskunde Aantal onderwerpen Samenvatting Wiskunde Aantal onderwerpen Samenvatting door een scholier 2378 woorden 4 juni 2005 5,1 222 keer beoordeeld Vak Wiskunde Gelijkvormigheid Bij vergroten of verkleinen van een figuur worden

Nadere informatie

Netwerk 3 kader docentenhandleiding. Docentenhandleiding deel 3A en 3B vmbo kader. Inhoud deel 3A. Inhoud deel 3B

Netwerk 3 kader docentenhandleiding. Docentenhandleiding deel 3A en 3B vmbo kader. Inhoud deel 3A. Inhoud deel 3B Docentenhandleiding deel 3A en 3B vmbo kader Inhoud deel 3A Hoofdstuk 1 Vlakke meetkunde Hoofdstuk 2 Lineaire verbanden Hoofdstuk 3 Rekenen Hoofdstuk 4 Statistiek Hoofdstuk 5 Ruimtemeetkunde Hoofdstuk

Nadere informatie

Rekenen en wiskunde ( bb kb gl/tl )

Rekenen en wiskunde ( bb kb gl/tl ) Tussendoelen Rekenen en Rekenen en ( bb kb gl/tl ) vmbo = Basis Inzicht en handelen Vaktaal Vaktaal herkennen en voor het ordenen van herkennen en voor het ordenen van herkennen en voor het ordenen van

Nadere informatie

Docentenhandleiding vwo deel 2

Docentenhandleiding vwo deel 2 Deel 2 vwo De hoeveelheid leerstof is gebaseerd op drie lesuren per week. Met drie lesuren is het in ieder geval mogelijk om de basisstof door te werken, eventueel met de verkorte route. Veranderingen

Nadere informatie

Kennemer College Beroepsgericht Programma van Toetsing en Afsluiting schooljaar Proefwerk 60 min 3 Ja Schriftelijk.

Kennemer College Beroepsgericht Programma van Toetsing en Afsluiting schooljaar Proefwerk 60 min 3 Ja Schriftelijk. Kennemer College Beroepsgericht Programma van Toetsing en Afsluiting schooljaar 2017 2018 Wiskunde 3 Basis Periode Wat moet je kennen en kunnen? (deel)taken Toets-vorm Duur Weging Herkan sing Wijze van

Nadere informatie

dochandl4vmbo_gt_netwerk3e.doc Deel 4 vmbo gt Inhoud deel 4 Wolters-Noordhoff bv

dochandl4vmbo_gt_netwerk3e.doc Deel 4 vmbo gt Inhoud deel 4 Wolters-Noordhoff bv Deel 4 vmbo gt Inhoud deel 4 Hoofdstuk 1 Rekenen Hoofdstuk 2 Lineaire verbanden Hoofdstuk 3 Vlakke meetkunde Hoofdstuk 4 Machtsverbanden Hoofdstuk 5 Statistiek Hoofdstuk 6 Ruimtemeetkunde Hoofdstuk 7 Verschillende

Nadere informatie

Docentenhandleiding havo deel 3 CB. Docentenhandleiding Netwerk 3e editie. deel 3B havo

Docentenhandleiding havo deel 3 CB. Docentenhandleiding Netwerk 3e editie. deel 3B havo Docentenhandleiding Netwerk 3e editie deel 3B havo 0 Hoofdstuk 7 Verschillende verbanden Beginniveau Al eerder hebben de leerlingen kennis gemaakt met lineaire, kwadratische en exponentiële verbanden.

Nadere informatie

De 10 e editie havo-vwo OB

De 10 e editie havo-vwo OB De 10 e editie havo-vwo OB Presentatie havo/vwo onderbouw 10 e editie 1 HAVO/VWO 1 VWO 2 HAVO 2 HAVO/VWO 2 VWO De delen 10 e editie onderbouw 3 HAVO deel 1 3 HAVO deel 2 3 VWO deel 1 3 VWO deel 2 Presentatie

Nadere informatie

klas 3 havo Checklist HAVO klas 3.pdf

klas 3 havo Checklist HAVO klas 3.pdf Checklist 3 HAVO wiskunde klas 3 havo Checklist HAVO klas 3.pdf 1. Hoofdstuk 1 - lineaire problemen Ik weet dat de formule y = a x + b hoort bij de grafiek hiernaast. Ik kan bij een lineaire formule de

Nadere informatie

PTA wiskunde BBL Kijkduin, Statenkwartier, Waldeck cohort

PTA wiskunde BBL Kijkduin, Statenkwartier, Waldeck cohort Eindtermen wiskunde BBL WI/K/1 Oriëntatie op leren en WI/K/2 Basisvaardigheden Leervaardigheden in het WI/K/4 Algebraïsche verbanden Rekenen, meten en Meetkunde WI/K/7 Informatieverwerking, Geïntegreerde

Nadere informatie

Leerlijnen groep 7 Wereld in Getallen

Leerlijnen groep 7 Wereld in Getallen Leerlijnen groep 7 Wereld in Getallen 1 2 REKENEN Boek 7a: Blok 1 - week 1 in geldcontext 2 x 2,95 = / 4 x 2,95 = Optellen en aftrekken tot 10.000 - ciferend; met 2 of 3 getallen 4232 + 3635 + 745 = 1600

Nadere informatie

Les 20: gelijknamige breuken, gelijkwaardige breuken en breuken vereenvoudigen

Les 20: gelijknamige breuken, gelijkwaardige breuken en breuken vereenvoudigen Getallenkennis Target 1 Les 1: getalbegrip to 10 000 000 wb. p. 1+2, sb 1 Les 5: kommagetallen tot 0,001 wb. p. 8-9, sb 5 Les 12: breuken vergelijken en sorteren wb. p. 15-16, sb 10 Les 13: breuk als operator,getal,verhouding,

Nadere informatie

Hoofdstuk 4: Meetkunde

Hoofdstuk 4: Meetkunde Hoofdstuk 4: Meetkunde Wiskunde VMBO 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 4: Meetkunde Wiskunde 1. Basisvaardigheden 2. Grafieken en formules 3. Algebraïsche verbanden 4. Meetkunde Getallen Assenstelsel Lineair

Nadere informatie

Niveauproef wiskunde voor AAV

Niveauproef wiskunde voor AAV Niveauproef wiskunde voor AAV Waarom? Voor wiskunde zijn er in AAV 3 modules: je legt een niveauproef af, zodat je op het juiste niveau kan starten. Er is de basismodule voor wie de rekenvaardigheden moet

Nadere informatie

1. rechthoek. 2. vierkant. 3. driehoek.

1. rechthoek. 2. vierkant. 3. driehoek. Bij het uitrekenen van een lengte, een oppervlakte of een inhoud moet je altijd het volgende opschrijven: de formule - de tussenstap - het antwoord - de eenheid. 1. rechthoek. Kenmerken: alle hoeken zijn

Nadere informatie

Docentenhandleiding algemeen

Docentenhandleiding algemeen Docentenhandleiding algemeen Dit algemene deel bevat informatie over het gebruik van de docentenhandleiding en algemene informatie over de verschillende delen. Daarnaast is er ook een handleiding per hoofdstuk.

Nadere informatie

STOF VOOR SCHOOLEXAMEN 5

STOF VOOR SCHOOLEXAMEN 5 STOF VOOR SCHOOLEXAMEN 5 Nederlands Hoofdstuk 1 en 2. Lezen Taalverzorging en woordenschat Grammatica en spelling Schrijfopdracht (artikel) Groene boekje (lessen 19 t/m 27) Geldt voor alle niveaus. Engels

Nadere informatie

Rekensprong 5 boek A. Getallenkennis boek A sprong 1, 2 en 3

Rekensprong 5 boek A. Getallenkennis boek A sprong 1, 2 en 3 Rekensprong 5 boek A Getallenkennis boek A sprong 1, 2 en 3 Sprong 1 les 2 natuurlijke getallen tot 100 000 Sprong 1 les 6 kommagetallen Sprong 2 les 14 de breuk als operator Sprong 2 les 19 de breuk als

Nadere informatie

Deel 1: Getallenkennis

Deel 1: Getallenkennis Deel 1: Getallenkennis 1 Natuurlijke getallen 10 1.1 De waarde van cijfers in natuurlijke getallen 10 Les 1: Natuurlijke getallen kleiner dan 100 000 10 Les 2: Natuurlijke getallen kleiner dan 1 000 000

Nadere informatie

Leerlijnen groep 8 Wereld in Getallen

Leerlijnen groep 8 Wereld in Getallen Leerlijnen groep 8 Wereld in Getallen 1 2 3 4 REKENEN Boek 8a: Blok 1 - week 1 Oriëntatie - uitspreken en schrijven van getallen rond 1 miljoen - introductie miljard - helen uit een breuk halen 5/4 = -

Nadere informatie

Tussendoelen in MathPlus

Tussendoelen in MathPlus MALMBERG UITGEVERIJ B.V. Tussendoelen in MathPlus Versie 1 Inhoud Tussendoelen onderbouw in MathPlus... 2 Tabel tussendoelen... 2 1HVG... 7 Domein Rekenen... 7 Domein Meten en tekenen... 9 Domein Grafieken

Nadere informatie

Hoe is SmartRekenen opgebouwd?

Hoe is SmartRekenen opgebouwd? Hoe is SmartRekenen opgebouwd? Onderstaand figuur toont de opbouw van SmartRekenen: SmartRekenen 1F Instaptoets IT 2A 2F Referentieniveau Deel 1 Deel 3F Deel 2 Hoofdstuk 1 Paragraaf Eindtoets 2 Theorie

Nadere informatie

Bij alle verbanden geldt dat je, als je een negatief getal in een formule invult, je altijd haakjes om dat getal moet zetten.

Bij alle verbanden geldt dat je, als je een negatief getal in een formule invult, je altijd haakjes om dat getal moet zetten. Theorie lineair verband Bij alle verbanden geldt dat je, als je een negatief getal in een formule invult, je altijd haakjes om dat getal moet zetten. In het dagelijks leven wordt vaak gebruik gemaakt van

Nadere informatie

Begin situatie Wiskunde/Rekenen. VMBO BB leerling

Begin situatie Wiskunde/Rekenen. VMBO BB leerling VMBO BB leerling Verbanden en Hoge -bewerkingen onder 100 -tafels t/m 10 (x:) -bewerkingen met eenvoudige grote en -makkelijk rekenen -vergelijken/ordenen op getallenlijn -makkelijke breuken omzetten -deel

Nadere informatie

2A LEERLIJN. leerjaar 1. tellen. optellen en aftrekken GROEPEREN VERMENIGVULDIGEN EN DELEN. plaats en waarde. handig rekenen 1 ORDENEN EN UITSPREKEN

2A LEERLIJN. leerjaar 1. tellen. optellen en aftrekken GROEPEREN VERMENIGVULDIGEN EN DELEN. plaats en waarde. handig rekenen 1 ORDENEN EN UITSPREKEN 2A LEERLIJN leerjaar 1. 1. tellen 1.1 Tellen in groepjes 1.2 Vooruittellen en terugtellen 7. optellen en aftrekken 7.1 Optellen 7.2 Aftrekken 2. GROEPEREN 2.1 Groeperen en inwisselen 2.2 Springen met grotere

Nadere informatie

Deel 1 basis. inhoudelijke structuur dakpanconstructie planning beschrijving per hoofdstuk. Moderne wiskunde docentenhandleiding klas 1 vmbo basis 1

Deel 1 basis. inhoudelijke structuur dakpanconstructie planning beschrijving per hoofdstuk. Moderne wiskunde docentenhandleiding klas 1 vmbo basis 1 Deel 1 basis inhoudelijke structuur dakpanconstructie planning beschrijving per hoofdstuk Moderne wiskunde docentenhandleiding klas 1 vmbo basis 1 Inhoudelijke structuur (basis) Instap Basisstof Diagnostisch

Nadere informatie

Hoofdstuk 2: Grafieken en formules

Hoofdstuk 2: Grafieken en formules Hoofdstuk 2: Grafieken en formules Wiskunde VMBO 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 2: Grafieken en formules Wiskunde 1. Basisvaardigheden 2. Grafieken en formules 3. Algebraïsche verbanden 4. Meetkunde

Nadere informatie

Noordhoff Uitgevers bv

Noordhoff Uitgevers bv Voorkennis V-a Hester houdt e 5,00 3 e,85 3 e 3,9 5 e 5,00 e 3,70 e 6,58 5 e,7 over. b e 5,00 3 (e,85 e 3,9) 5 e 5,00 3 e 5, 5 e 5,00 e 0,8 5 e,7 V-a 6 3 5 36 9 5 7 b 9 (5 ) 5 9 (5 ) 5 9 5 c 0 3 6 5 000

Nadere informatie

Moderne wiskunde. Docentenhandleiding bij: Klas 2 Deel 2 kader / gemengd theoretisch

Moderne wiskunde. Docentenhandleiding bij: Klas 2 Deel 2 kader / gemengd theoretisch Moderne wiskunde Docentenhandleiding bij: Klas 2 Deel 2 kader / gemengd theoretisch inhoudelijke structuur dakpanconstructie planning beschrijving per hoofdstuk Moderne Wiskunde, docentenhandleiding -

Nadere informatie

Gemiddelde: Het gemiddelde van een rij getallen is de som van al die getallen gedeeld door het aantal getallen.

Gemiddelde: Het gemiddelde van een rij getallen is de som van al die getallen gedeeld door het aantal getallen. Statistiek Modus De waarneming die het meeste voorkomt. voorbeeld 1: De waarnemingen zijn 2, 3, 4, 5, 5, 5, 6, 6, 7 en 8. De waarneming 5 komt het meeste (driemaal) voor, dus de modus is 5. (Kijk maar:

Nadere informatie

Deel 1: Getallenkennis

Deel 1: Getallenkennis Deel 1: Getallenkennis 1 Natuurlijke getallen 10 1.1 De waarde van cijfers in natuurlijke getallen 10 Les 1: Natuurlijke getallen kleiner dan 10 000 10 Les 2: Natuurlijke getallen kleiner dan 100 000 13

Nadere informatie

INHOUDSTAFEL. inhoudstafel... 2

INHOUDSTAFEL. inhoudstafel... 2 INHOUDSTAFEL inhoudstafel... 2 getallenkennis waarde van cijfers in een getal... 6 grote getallen... 7 rekentaal... 8 rekentaal deel 2... 9 soorten getallen... 9 rekentaal deel 3... 10 de ongelijke verdeling...

Nadere informatie

INSIGHT Rekentoets. Spoorboekje. Tijd voor rekenen!

INSIGHT Rekentoets. Spoorboekje. Tijd voor rekenen! INSIGHT Rekentoets Spoorboekje Tijd voor rekenen! Colofon Titel: Subtitel: Uitgave door: Adres: Insight Rekentoets Spoorboekje AMN b.v. Arnhem Oude Oeverstraat 120 6811 Arnhem Tel. 026-3557333 info@amn.nl

Nadere informatie

Deel 12 en 13 van De Wiskanjers Zorg: Curriculumdifferentiatie

Deel 12 en 13 van De Wiskanjers Zorg: Curriculumdifferentiatie Deel 12 en 13 van De Wiskanjers Zorg: Curriculumdifferentiatie Deze mappen willen wegwijzers aanreiken om vanuit begrip en respect het beste te halen uit die leerlingen die de basis wiskundeleerstof uit

Nadere informatie

Kwadratische verbanden - Parabolen klas ms

Kwadratische verbanden - Parabolen klas ms Kwadratische verbanden - Parabolen klas 01011ms Een paar basisbegrippen om te leren: - De grafiek van een kwadratisch verband heet een parabool. - Een parabool is dalparabool met een laagste punt (minimum).

Nadere informatie

3.1 Negatieve getallen vermenigvuldigen [1]

3.1 Negatieve getallen vermenigvuldigen [1] 3.1 Negatieve getallen vermenigvuldigen [1] Voorbeeld 1: 5 3 = 15 (3 + 3 + 3 + 3 + 3 = 15) Voorbeeld 2: 5-3 = -15 (-3 +-3 +-3 +-3 +-3 = -3-3 -3-3 -3 = -15) Voorbeeld 3: -5 3 = -15 Voorbeeld 4: -5 3 9 2

Nadere informatie

2.1 Bewerkingen [1] Video Geschiedenis van het rekenen (http://www.youtube.com/watch?v=cceqwwj6vrs) 15 x 3 = 45

2.1 Bewerkingen [1] Video Geschiedenis van het rekenen (http://www.youtube.com/watch?v=cceqwwj6vrs) 15 x 3 = 45 15 x 3 = 45 2.1 Bewerkingen [1] Video Geschiedenis van het rekenen (http://www.youtube.com/watch?v=cceqwwj6vrs) 15 x 3 is een product. 15 en 3 zijn de factoren van het product. 15 : 3 = 5 15 : 3 is een

Nadere informatie

STOF VOOR SCHOOLEXAMEN 2

STOF VOOR SCHOOLEXAMEN 2 STOF VOOR SCHOOLEXAMEN 2 Nederlands Hoofdstuk 3 (helemaal) Hoofdstuk 4: alleen grammatica en spelling Engels Twee onderdelen: - Brief schrijven - Luistertoets Onderdeel Brief: De leerling moet in staat

Nadere informatie

Moderne wiskunde. Deel 4 vmbo basis. Docentenhandleiding bij: inhoudelijke structuur 2 dakpanconstructie 16 planning 18 beschrijving per hoofdstuk 21

Moderne wiskunde. Deel 4 vmbo basis. Docentenhandleiding bij: inhoudelijke structuur 2 dakpanconstructie 16 planning 18 beschrijving per hoofdstuk 21 Moderne wiskunde Docentenhandleiding bij: Deel 4 vmbo basis inhoudelijke structuur 2 dakpanconstructie 16 planning 18 beschrijving per hoofdstuk 21 Wolters-Noordhoff bv 1 Inhoudelijke structuur Opstap

Nadere informatie

DE basis WISKUNDE VOOR DE LAGERE SCHOOL

DE basis WISKUNDE VOOR DE LAGERE SCHOOL Inhoud GETALLENKENNIS 13 1 Getallen 13 2 Het decimale talstelsel 14 3 Breuken 16 Begrippen 16 Soorten breuken 16 Een breuk vereenvoudigen 17 4 Breuken, percenten, kommagetallen 18 Breuk omzetten in een

Nadere informatie

Opgave 1 Bestudeer de Uitleg, pagina 1. Laat zien dat ook voor punten buiten lijnstuk AB maar wel op lijn AB geldt: x + 3y = 5

Opgave 1 Bestudeer de Uitleg, pagina 1. Laat zien dat ook voor punten buiten lijnstuk AB maar wel op lijn AB geldt: x + 3y = 5 2 Vergelijkingen Verkennen Meetkunde Vergelijkingen Inleiding Verkennen Beantwoord de vragen bij Verkennen. Uitleg Meetkunde Vergelijkingen Uitleg Opgave Bestudeer de Uitleg, pagina. Laat zien dat ook

Nadere informatie

Leerlijnen rekenen: De wereld in getallen

Leerlijnen rekenen: De wereld in getallen Leerlijnen rekenen: De wereld in getallen Groep 7(eerste helft) Getalbegrip - Telrij tot en met 1 000 000 - Uitspraak en schrijfwijze van de getallen (800 000 en 0,8 miljoen) - De opbouw en positiewaarde

Nadere informatie

Deel 1: Getallenkennis

Deel 1: Getallenkennis Deel 1: Getallenkennis 1 Natuurlijke getallen 10 1.1 De waarde van cijfers in natuurlijke getallen 10 Les 1: Natuurlijke getallen kleiner dan 10 000 10 Les 2: Natuurlijke getallen kleiner dan 100 000 13

Nadere informatie

4.1 Negatieve getallen vermenigvuldigen [1]

4.1 Negatieve getallen vermenigvuldigen [1] 4.1 Negatieve getallen vermenigvuldigen [1] Voorbeeld 1: 5 x 3 = 15 (3 + 3 + 3 + 3 + 3 = 15) Voorbeeld 2: 5 x -3 = -15 (-3 +-3 +-3 +-3 +-3 = -3-3 -3-3 -3 = -15) Voorbeeld 3: -5 x 3 = -15 Afspraak: In plaats

Nadere informatie

1 Rekenen met gehele getallen

1 Rekenen met gehele getallen 1 Inhoudsopgave 1 Rekenen met gehele getallen... 1.1 De gehele getallen... 1. Optellen... 1. Opgaven... 1. Aftrekken... 1. Opgaven... 1. Vermenigvuldigen... 1. Opgaven... 1.8 Delen... 9 1.9 Opgaven...9

Nadere informatie

1.1 Rekenen met letters [1]

1.1 Rekenen met letters [1] 1.1 Rekenen met letters [1] Voorbeeld 1: Een kaars heeft een lengte van 30 centimeter. Per uur brand er 6 centimeter van de kaars op. Hieruit volgt de volgende woordformule: Lengte in cm = -6 aantal branduren

Nadere informatie

5 keer beoordeeld 4 maart Wiskunde H6, H7, H8 Samenvatting

5 keer beoordeeld 4 maart Wiskunde H6, H7, H8 Samenvatting 4,4 Samenvatting door Syb 954 woorden 5 keer beoordeeld 4 maart 2018 Vak Wiskunde Methode Getal en Ruimte Wiskunde H6, H7, H8 Samenvatting HOOFDSTUK 6 Procenten, Diagrammen en Kansrekening (10 en 100 zijn

Nadere informatie

oefenbundeltje voor het vijfde leerjaar

oefenbundeltje voor het vijfde leerjaar oefenbundeltje voor het vijfde leerjaar bevat: werkbladen uit de map van Wibbel bij Rekensprong Plus, aansluitend bij de wiskundeopdrachten op de poster; de correctiesleutel bij deze werkbladen. Meer informatie

Nadere informatie

Noordhoff Uitgevers bv

Noordhoff Uitgevers bv Voorkennis V-a Hester houdt e 5,00 3 e,85 3 e 3,9 = e 5,00 e 3,70 e,58 = e,7 over. b e 5,00 3 (e,85 + e 3,9) = e 5,00 3 e 5, = e 5,00 e 0,8 = e,7 V-a 3 = 3 9 = 7 b 9 (5 ) = 9 (5 ) = 9 = c 0 3 = 000 3 =

Nadere informatie

REKENTOETS VMBO BB/KB/TL-GL

REKENTOETS VMBO BB/KB/TL-GL rekentoets vmbo BB/KB/TL-GL vakinformatie staatsexamen 2020 REKENTOETS VMBO BB/KB/TL-GL VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2020 Versie: 22 maart 2019 pagina 1 van 7 rekentoets vmbo BB/KB/TL-GL vakinformatie staatsexamen

Nadere informatie

DE basis. Wiskunde voor de lagere school. Jeroen Van Hijfte en Nathalie Vermeersch. Leuven / Den Haag

DE basis. Wiskunde voor de lagere school. Jeroen Van Hijfte en Nathalie Vermeersch. Leuven / Den Haag DE basis Wiskunde voor de lagere school Jeroen Van Hijfte en Nathalie Vermeersch Acco Leuven / Den Haag Inhoud GETALLENKENNIS 13 1 Getallen 13 2 Het decimale talstelsel 14 3 Breuken 16 Begrippen 16 Soorten

Nadere informatie

Rekentijger - Groep 7 Tips bij werkboekje A

Rekentijger - Groep 7 Tips bij werkboekje A Rekentijger - Groep 7 Tips bij werkboekje A Omtrek en oppervlakte (1) Werkblad 1 Van een rechthoek die mooi in het rooster past zijn lengte en breedte hele getallen. Lengte en breedte zijn samen gelijk

Nadere informatie

SE 2 T4 Hf Rekenen. Het kunnen rekenen met snelheid en wi/ ST 50 1 Nee

SE 2 T4 Hf Rekenen. Het kunnen rekenen met snelheid en wi/ ST 50 1 Nee PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING VAK : : Wiskun METHODE : Morne Wiskun KLAS: : 3 NIVEAU : BASIS CONTACTUREN PER WEEK 4 X MINUTEN PER WEEK UDIEJAAR : 205-206 EINDCIJFER KLAS 3 TELT 3 ALS BEGINCIJFER

Nadere informatie

2 REKENEN MET BREUKEN 3. 2.3 Optellen van breuken 6. 2.5 Aftrekken van breuken 9. 2.7 Vermenigvuldigen van breuken 11. 2.9 Delen van breuken 13

2 REKENEN MET BREUKEN 3. 2.3 Optellen van breuken 6. 2.5 Aftrekken van breuken 9. 2.7 Vermenigvuldigen van breuken 11. 2.9 Delen van breuken 13 REKENEN MET BREUKEN. De breuk. Opgaven. Optellen van breuken 6. Opgaven 8. Aftrekken van breuken 9.6 Opgaven 9.7 Vermenigvuldigen van breuken.8 Opgaven.9 Delen van breuken.0 Opgaven. Een deel van een deel.

Nadere informatie

Bijlage 11 - Toetsenmateriaal

Bijlage 11 - Toetsenmateriaal Bijlage - Toetsenmateriaal Toets Module In de eerste module worden de getallen behandeld: - Natuurlijke getallen en talstelsels - Gemiddelde - mediaan - Getallenas en assenstelsel - Gehele getallen met

Nadere informatie

PTA wiskunde BBL Kijkduin, Statenkwartier, Waldeck cohort

PTA wiskunde BBL Kijkduin, Statenkwartier, Waldeck cohort Schoolexamen leerjaar 3 Schooljaar 2015-2016 Moderne wiskunde 9e editie deel 3 code eenheid vorm duur kansen kader 1 SE 1 worden getoetst: PCS Schriftelijk 90 min ja 2,0 Hoofdstuk 1: Plaats en afstand.

Nadere informatie

toetswijzer wiskunde curriculumdifferentiatie 6de leerjaar *De waarde van natuurlijke getallen en kommagetallen, bv = 8 D + 5 H + 6 T + 0 E

toetswijzer wiskunde curriculumdifferentiatie 6de leerjaar *De waarde van natuurlijke getallen en kommagetallen, bv = 8 D + 5 H + 6 T + 0 E toetswijzer wiskunde curriculumdifferentiatie 6de leerjaar naam:... Getallenkennis *De waarde van natuurlijke getallen en kommagetallen, bv. 8 560 = 8 D + 5 H + 6 T + 0 E *Getallen in de positietabel noteren

Nadere informatie

Kennis van de telrij De kinderen kunnen tellen en terugtellen tot 10 met sprongen van 1 en van 2.

Kennis van de telrij De kinderen kunnen tellen en terugtellen tot 10 met sprongen van 1 en van 2. Rekenrijk doelen groep 1 en 2 De kinderen kunnen tellen en terugtellen tot 10 met sprongen van 1 en van 2. Aantallen kunnen tellen De kinderen kunnen kleine aantallen tellen. De kinderen kunnen eenvoudige

Nadere informatie

extra oefeningen HOOFDSTUK 4 VMBO 4

extra oefeningen HOOFDSTUK 4 VMBO 4 extra oefeningen HOOFDSTUK 4 VMBO 4 1. a. Teken in één assenstelsel de grafieken bij de formules y = 4x - 3 en y = 7 - x b. Bereken de coördinaten van het snijpunt c. Teken in hetzelfde assenstelsel de

Nadere informatie

STATISTIEK. Een korte samenvatting over: Termen Tabellen Diagrammen

STATISTIEK. Een korte samenvatting over: Termen Tabellen Diagrammen STATISTIEK Een korte samenvatting over: Termen Tabellen Diagrammen Modus De waarneming die het meeste voorkomt. voorbeeld 1: De waarnemingen zijn 2, 3, 4, 5, 5, 5, 6, 6, 7 en 8. De waarneming 5 komt het

Nadere informatie

In het internationale eenhedenstelsel, ook wel SI, staan er negen basisgrootheden met bijbehorende grondeenheden. Dit is BINAS tabel 3A.

In het internationale eenhedenstelsel, ook wel SI, staan er negen basisgrootheden met bijbehorende grondeenheden. Dit is BINAS tabel 3A. Grootheden en eenheden Kwalitatieve en kwantitatieve waarnemingen Een kwalitatieve waarneming is wanneer je meet zonder bijvoorbeeld een meetlat. Je ziet dat een paard hoger is dan een muis. Een kwantitatieve

Nadere informatie

De grafiek van een lineair verband is altijd een rechte lijn.

De grafiek van een lineair verband is altijd een rechte lijn. 2. Verbanden Verbanden Als er tussen twee variabelen x en y een verband bestaat kunnen we dat op meerdere manieren vastleggen: door een vergelijking, door een grafiek of door een tabel. Stel dat het verband

Nadere informatie

6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen:

6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen: 6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen: 1) Haakjes wegwerken 2) Vermenigvuldigen en delen van links naar rechts 3) Optellen en aftrekken van links naar rechts Schrijf ALLE stappen ONDER

Nadere informatie

Scoreblad bewis 01. naam cursist: naam afnemer: werkpunt. niet goed. tellen. getalbegrip. algemeen 01 04. bewerking en. optellen en.

Scoreblad bewis 01. naam cursist: naam afnemer: werkpunt. niet goed. tellen. getalbegrip. algemeen 01 04. bewerking en. optellen en. Scoreblad bewis naam cursist: datum: naam afnemer: inhoud vraag opmerkingen OK werkpunt niet goed tellen eieren tellen in dozen van 10 getallen verder aanvullen in kralenketting getalbegrip getallen ertussen

Nadere informatie

Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 1

Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 1 Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 1 Samenvatting door een scholier 1494 woorden 8 april 2014 7,8 97 keer beoordeeld Vak Methode Natuurkunde Systematische natuurkunde Grootheden en eenheden Kwalitatieve

Nadere informatie

20 De leerling leert alleen en in samenwerking met anderen in praktische situaties wiskunde te herkennen en te gebruiken om problemen op te lossen

20 De leerling leert alleen en in samenwerking met anderen in praktische situaties wiskunde te herkennen en te gebruiken om problemen op te lossen Onderwerp: Kwadraten en Wortels H1 19 De leerling leert passende wiskundetaal te gebruiken voor het ordenen van het eigen denken en voor uitleg aan anderen, en leert de wiskundetaal van anderen te begrijpen.

Nadere informatie

1. Orthogonale Hyperbolen

1. Orthogonale Hyperbolen . Orthogonale Hyperbolen a + b In dit hoofdstuk wordt de grafiek van functies van de vorm y besproken. Functies c + d van deze vorm noemen we gebroken lineaire functies. De grafieken van dit soort functies

Nadere informatie

De grafiek van een lineair verband is altijd een rechte lijn.

De grafiek van een lineair verband is altijd een rechte lijn. Verbanden Als er tussen twee variabelen x en y een verband bestaat kunnen we dat op meerdere manieren vastleggen: door een vergelijking, door een grafiek of door een tabel. Stel dat het verband tussen

Nadere informatie

Rekenen op maat 7. Doelgroepen Rekenen op maat 7. Doelgroepen Rekenen op maat 7

Rekenen op maat 7. Doelgroepen Rekenen op maat 7. Doelgroepen Rekenen op maat 7 Rekenen op maat 7 Rekenen op maat 7 richt zich op de belangrijkste vaardigheden die nodig zijn voor het rekenwiskundeonderwijs. Er wordt nauw aangesloten bij de oefenstof van de verschillende blokken van

Nadere informatie

Programma van Toetsing en Afsluiting

Programma van Toetsing en Afsluiting Leerweg: Basis Klas: 3 Vak: Wiskunde Methode: getal en Ruimte Toetsnr 3.1.1 Wat moet je voor de toetsing doen? Hoofdstuk 1 Procenten Je kan rekenen met breuken en procenten. Je kan rekenen van afnamen

Nadere informatie

Getal & Ruimte Leerboek 2 vmbo-kgt deel 1

Getal & Ruimte Leerboek 2 vmbo-kgt deel 1 Getal & Ruimte Leerboek 2 vmbo-kgt deel 1 Twaalfde editie, 2018 Noordhoff Uitgevers Groningen Auteurs C. J. Admiraal J. H. Dijkhuis J. A. Verbeek G. de Jong H. J. Houwing J. D. Kuis F. ten Klooster S.

Nadere informatie

Getal & Ruimte Leerboek 2 vmbo-t/havo deel 1

Getal & Ruimte Leerboek 2 vmbo-t/havo deel 1 Getal & Ruimte Leerboek 2 vmbo-t/havo deel 1 Twaalfde editie, 2018 Noordhoff Uitgevers Groningen Auteurs C. J. Admiraal J. H. Dijkhuis J. A. Verbeek G. de Jong H. J. Houwing J. D. Kuis F. ten Klooster

Nadere informatie

6.0 Voorkennis AD BC. Kruislings vermenigvuldigen: Voorbeeld: 50 10x. 50 10( x 1) Willem-Jan van der Zanden

6.0 Voorkennis AD BC. Kruislings vermenigvuldigen: Voorbeeld: 50 10x. 50 10( x 1) Willem-Jan van der Zanden 6.0 Voorkennis Kruislings vermenigvuldigen: A C AD BC B D Voorbeeld: 50 0 x 50 0( x ) 50 0x 0 0x 60 x 6 6.0 Voorkennis Herhaling van rekenregels voor machten: p p q pq a pq a a a [] a [2] q a q p pq p

Nadere informatie

PTA wiskunde BBL - Kijkduin Statenkwartier - cohort 13-14-15

PTA wiskunde BBL - Kijkduin Statenkwartier - cohort 13-14-15 A. Schoolexamen derde leerjaar, 2013-2014 1 SE 1 De volgende onderdelen worden getoetst: PCS Schriftelijk 90 min ja 2,0 Hoofdstuk 1: Plaats en afstand. 301B Algebraïsche verbanden en WI/K/4 * * * aanzichten

Nadere informatie

Factor = het getal waarmee je de oude hoeveelheid moet vermenigvuldigen om een nieuwe hoeveelheid te krijgen.

Factor = het getal waarmee je de oude hoeveelheid moet vermenigvuldigen om een nieuwe hoeveelheid te krijgen. Samenvatting door een scholier 1569 woorden 23 juni 2017 5,8 6 keer beoordeeld Vak Methode Wiskunde Moderne wiskunde Wiskunde H1 t/m H5 Hoofdstuk 1 Factor = het getal waarmee je de oude hoeveelheid moet

Nadere informatie

Referentieniveaus uitgelegd. 1S - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1S rekenen. 1F - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1F rekenen

Referentieniveaus uitgelegd. 1S - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1S rekenen. 1F - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1F rekenen Referentieniveaus uitgelegd De beschrijvingen zijn gebaseerd op het Referentiekader taal en rekenen'. In 'Referentieniveaus uitgelegd' zijn de niveaus voor de verschillende sectoren goed zichtbaar. Door

Nadere informatie

Vergelijkingen met één onbekende

Vergelijkingen met één onbekende - 89 - Hoofdstuk 3: ergelijkingen met één onbekende Opgave boek pag 67 nr. 5: Los op in R a. 3 ( + ) 4 7.................. {... }... proef : 1 e lid :... e lid :... b. ( 3 ) + 7 5 ( )........................

Nadere informatie

Wiskunde - MBO Niveau 4. Eerste- en tweedegraads verbanden

Wiskunde - MBO Niveau 4. Eerste- en tweedegraads verbanden Wiskunde - MBO Niveau 4 Eerste- en tweedegraads verbanden OPLEIDING: Noorderpoort MBO Niveau 4 DOCENT: H.J. Riksen LEERJAAR: Leerjaar 1 - Periode 2 UITGAVE: 2018/2019 Wiskunde - MBO Niveau 4 Eerste- en

Nadere informatie

Grafieken. 10-13 jaar. Rekenles over het maken van grafieken. Rekenen. 60 minuten. Weerstation, data, grafieken

Grafieken. 10-13 jaar. Rekenles over het maken van grafieken. Rekenen. 60 minuten. Weerstation, data, grafieken Grafieken Rekenles over het maken van grafieken 10-13 jaar Rekenen Weerstation, data, grafieken 60 minuten Op het digitale schoolbord bekijkt de leerkracht met de klas verschillende grafieken over het

Nadere informatie