RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Onderzoek naar de kwaliteitsverbetering bij. Sint Bernardus

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN Onderzoek naar de kwaliteitsverbetering bij Sint Bernardus Plaats : Deventer BRIN-nummer : 12JD Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 10 mei 2011 Vastgesteld te Zwolle : 20 juni 2011

2

3 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Toezichtarrangement 15 pagina 3 van 15

4

5 1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 10 mei 2011 een onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uitgevoerd op basisschool Sint Bernardus naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 30 november 2009 stelde de inspectie tekortkomingen vast in de opbrengsten en het onderwijsleerproces op basisschool Sint Bernardus. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 1 april De kwaliteit van het onderwijs is toen als zwak beoordeeld en de inspectie heeft haar toezicht geïntensiveerd. Om na te gaan of de eerder vastgestelde tekortkomingen zijn opgeheven en de kwaliteit van het onderwijs weer voldoende is, heeft de inspectie nu een afsluitend onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uitgevoerd. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven onderzoekt de inspectie tevens standaard of wordt voldaan aan bepaalde wettelijke voorschriften. Toezichthistorie Vanaf 2007 constateerde de inspectie een risicovolle ontwikkeling van de eindopbrengsten. In 2007, 2008 en 2009 lagen deze onder de ondergrenzen van de inspectie. In 2008 besprak de inspectie de mogelijke risico's voor de kwaliteit van het onderwijs met het bevoegd gezag. Toen de eindopbrengsten in 2009 wederom onvoldoende bleken te zijn is op 13 oktober 2009 overleg gevoerd met het bevoegd gezag. Naar aanleiding hiervan besloot de inspectie een kwaliteitsonderzoek op de school uit te voeren. Het kwaliteitsonderzoek werd uitgevoerd op 30 november 2009 en leidde tot een aangepast arrangement zwak. Hierdoor kwam de school onder intensief toezicht te staan. Op 11 juni 2010 is over de invulling van dit toezicht overleg gevoerd tussen de inspectie en het bevoegd gezag. Met het bevoegd gezag werd de prestatieafspraak gemaakt dat in april 2011 de kwaliteit van het onderwijs weer van voldoende niveau zou zijn. De afspraken zijn in het toezichtplan vastgelegd. In dit plan werd een voortgangsgesprek gepland in december 2010 en een onderzoek naar kwaliteitsverbetering in mei De inspectie voerde op 10 mei 2011 het onderzoek naar kwaliteitsverbertering (OKV) uit. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie; een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan; een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland; onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn; pagina 5 van 15

6 Analyse van documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd, te weten het verbeterplan (mei 2010), diverse plannen van aanpak die onder andere de verbeteractiviteiten van het onderwijsleerproces betreffen, en diverse borgingsdocumenten zoals het document Directe instructie en onderwijsmethode. Ook ontving de inspectie een uitgebreide analyse van de kenmerken en de onderwijsbehoefte van de leerlingenpopulatie; schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1/2, 3, 5, 6 en 7; gesprekken met de directie en de intern begeleiders over de kwaliteit van de indicatoren; een gesprek met leraren. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag, na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, leerinhouden, onderwijstijd, didactisch handelen, afstemming, zorg en begeleiding, kwaliteitszorg. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. pagina 6 van 15

7 2 Bevindingen 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2009 op De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.3 De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de verwachte periode van acht jaar. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht Kwaliteitsaspect 2 Leerstofaanbod 2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2 * De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4 * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand pagina 7 van 15

8 Kwaliteitsaspect 3 Tijd 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd Kwaliteitsaspect 5 Didactisch handelen * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Kwaliteitsaspect 6 Afstemming 6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen Kwaliteitsaspect 7 Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen Kwaliteitsaspect 8 Zorg De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. 8.5 De school zoekt structurele samenwerking met ketenpartners waar noodzakelijke interventies op leerlingniveau haar eigen kerntaak overschrijden. Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. pagina 8 van 15

9 Naleving wet- en regelgeving NT1a De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT1b In de schoolgids is informatie opgenomen over standaard gecontroleerde onderdelen (art. 13 WPO) NT2a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO) NT2b In het schoolplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 12 WPO). NT3a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT3b In het zorgplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 19, lid 2, WPO). NT4a Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). NT4b Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). ja nee 2.2 Beschouwing Algemeen beeld Basisschool Sint Bernardus heeft met resultaat gewerkt aan de verbetering van haar onderwijs. De eindopbrengsten in 2010 en 2011 liggen weer boven de ondergrenzen van de inspectie. Het team heeft met externe begeleiding het didactisch handelen in de klas verder aangescherpt. Er is nu sprake van voorspelbaar leerkrachtgedrag en uniformiteit in de wijze van instructie geven. Op het aspect zorg en begeleiding is de analyse verbeterd, de inspectie heeft zowel op groepsniveau als op individueel leerlingniveau voldoende kwalitatieve analyses aangetroffen. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Opbrengsten De school verantwoordt de resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode met een landelijk genormeerde eindtoets. Deze lagen in 2010 en 2011 boven de door de inspectie gehanteerde ondergrenzen en in 2009 onder de ondergrens. Op basis hiervan beoordeelt de inspectie de eindopbrengsten als voldoende. De tussentijdse opbrengsten worden eveneens als voldoende beoordeeld. De resultaten van de leerlingen op de meest recent afgenomen toetsen voor technisch lezen in de groepen 3 en 4, voor rekenen-wiskunde in de groepen 4 en 6 en voor begrijpend lezen in groep 6 liggen boven de ondergrenzen van de inspectie. De school gebruikt geen genormeerd instrument om de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen te volgen. Hierom geeft de inspectie geen oordeel voor indicator 1.5. pagina 9 van 15

10 Leerinhouden Van de vier indicatoren die de inspectie bij dit aspect beoordeelt dragen er drie in voldoende mate bij aan de kwaliteit van het onderwijs en behoeft één nog verbetering. Voldoende oordelen zijn van toepassing op de indicatoren 2.1, 2.2 en 2.4. De school biedt onderwijs aan met behulp van methoden die dekkend zijn voor de kerndoelen. De leerinhouden voor het onderwijs in de Nederlandse taal zijn passend voor de onderwijsbehoeften van de leerlingenpopulatie. Het onderwijsaanbod wordt tevens aan voldoende leerlingen tot en met het niveau van groep 8 aangeboden. Het onvoldoende oordeel betreft indicator 2.3. De aansluiting van de leerinhouden in de verschillende leerjaren is nog een verbeterpunt voor de school. Op dit moment wordt het onderwijsaanbod voor de groepen 1 en 2 in onvoldoende mate gestuurd door de tussendoelen voor aanvankelijke geletterd- en gecijferdheid. Een jaarplanning voor beide groepen waarin deze doelen de onderwijsactiviteiten sturen, ontbreekt. Hierdoor is niet geborgd dat het voorbereidende aanbod aansluit bij het meer methodische aanbod in groep 3. Onderwijstijd Tijdens de lesbezoeken is in de meeste groepen waargenomen dat de onderwijstijd efficiënt wordt gebruikt en dat er weinig tijd weglekt. Didactisch handelen en afstemming Op basisschool Sint Bernardus zijn alle indicatoren die bij deze aspecten horen als voldoende beoordeeld. Het is zichtbaar dat het team zich in de afgelopen periode heeft ingespannen om het klassenmanagement te optimaliseren en haar vaardigheden in het hanteren van een effectief instructiemodel te vergroten.tijdens de lesobservaties heeft de inspectie kunnen waarnemen dat de leraren duidelijk uitleggen en een taakgerichte sfeer realiseren, waarin de leerlingen betrokken zijn en betrokken blijven bij de onderwijsactiviteiten. Hierbij heeft de inspectie kunnen waarnemen dat de leerkrachten de instructie in voldoende mate afstemt op de verschillen tussen de leerlingen. De afstemming op de verschillen tussen de leerlingen krijgt verder vorm in de aangeboden leerinhouden, de onderwijstijd en de verwerkingsopdrachten in bijvoorbeeld de taakbrieven. Zorg en begeleiding Alle beoordeelde indicatoren in dit aspect dragen in voldoende mate bij aan de kwaliteit van het onderwijs. De school werkt met een adequaat systeem van toetsen en procedures om de ontwikkeling en prestaties van haar leerlingen te meten en te volgen. De signalering die met behulp van deze toetsen wordt uitgevoerd vindt in voldoende mate vroegtijdig plaats. De leraren registreren en administreren de resultaten op groepsniveau op een overzichtelijke wijze. In de groepsnotities trekken zij op basis hiervan conclusies ten behoeve van het onderwijs in hun groep. De verbetering van de uitvoering van zorg en begeleiding was een belangrijk aandachtspunt in het verbetertraject. De verbeteringen zijn zichtbaar, maar tegelijkertijd ook nog kwetsbaar. De school zal het komende jaar moeten blijven investeren in een schoolbrede verinnerlijking ervan. Dit laat onverlet dat de inspanningen van het schoolteam hebben geleid tot voldoende oordelen op de hiernavolgende indicatoren. pagina 10 van 15

11 De leraren maken gebruik van de verzamelde gegevens om vast te stellen wat de oorzaak van de geconstateerde achterstand of voorsprong is. Deze kwalitatieve analyse leidt tot concrete en meetbare doelstellingen in de uitvoering van de zorg. Met de school is besproken dat deze analyse overigens nog wel meer zichtbaar dient te worden in het format van de groepsplannen. De extra zorg voor de leerlingen wordt vastgelegd in de groepsplannen, het (individuele) hulpplan en het HGPD-formulier. De extra zorg die in het groepsplan voor leerlingen beschreven staat wordt in het dagrooster gepland. In de kolom 'evaluatie' (onderdeel van het dagrooster) worden de resultaten bijgehouden. De doorvertaling van de individuele hulpplannen, HGPD's en de individuele leerlijnen naar de dagplanning van leraren vindt nog niet consequent plaats. Uit de groepsplannen blijkt dat de school elke zes weken evalueert wat het resultaat van de geboden zorg is. Op basis van de uitkomsten daarvan wordt het vervolg van de zorg ingericht. Kwaliteitszorg De inspectie heeft alle indicatoren die bij dit aspect horen als voldoende beoordeeld. Op de school is een herkenbare cyclus van kwaliteitszorg aanwezig. De school heeft een uitgebreide analyse gemaakt van de kenmerken van de leerlingenpopulatie en de consequenties daarvan voor het onderwijsaanbod. De evaluatie van de opbrengsten en van het onderwijsleerproces vindt structureel en gepland plaats. Zo maakt de school trendanalyses, vergelijkt deze met het landelijk gemiddelde en haar eigen ambities en trekt conclusies voor de schoolontwikkeling. Voor het evalueren van het onderwijsleerproces gebruikt de school een kwaliteitsinstrument, de eigen borgingsdocumenten en de klassenconsultaties. De uitvoering van de schoolontwikkeling is planmatig. Aan de verbeteractiviteiten liggen concrete plannen ten grondslag die de uitvoering sturen en aan de hand waarvan resultaten kunnen worden vastgesteld. De op deze wijze gerealiseerde onderwijskwaliteit wordt vastgelegd in borgingsdocumenten. Voor verschillende borgingsdocumenten zijn in het team proceseigenaren aangesteld. Zij bewaken de uitvoering van gemaakte afspraken en de evaluatie ervan.tenslotte stelt de inspectie vast dat de school zich in voldoende mate verantwoordt over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. De ouders zijn in de afgelopen periode regelmatig geïnformeerd over de voortgang van het verbetertraject. De school heeft hierbij gebruik gemaakt van de maandelijkse nieuwsbrief, de ouderavonden en de schoolgids. pagina 11 van 15

12 pagina 12 van 15

13 pagina 13 van 15

14

15 3 Toezichtarrangement Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan basisschool Sint Bernardus het basisarrangement toe. De kwaliteit van het onderwijs is weer voldoende. Dit betekent dat de school niet langer onder intensief toezicht valt. pagina 15 van 15