Brussels Overleg Thuislozenzorg verslag van de vergadering van 23/09/2011.

Transcriptie

1 Brussels Overleg Thuislozenzorg verslag van de vergadering van 23/09/2011. Aanwezigen A=aanwezig ; V = verontschuldigd, U= uitgenodigd ; Afw= afwezig Brigitte Houtman Bico Federatie A Ruth Cloet CAW s A Pierre Collet AMA A Annette Perdaens Observatorium voor Welzijn en Gezondheid A Nicole Mondelaers BWR A Nathalie Pierret MRBC A Betty Nicaise FCMW A Brigitte Paternostre GGC A Sophie Berlaimont kabinet Kir A Annick Mandane Franse Gemeenschapscommissie A Jean Peeters Gemeenschappelijk Daklozen Front A Bernadette Vermeylen SMES A Grégory Pollus Chap XII/SPUS A Hélène Montluc Spullenhulp U Pierre Ryckmans Straatverplegers U Christophe Cleenders OCMW Sint-Gillis Begeleid wonen U M. Lahmidi Fami-Home U Donatienne Hermesse Hoop U Séverine Galoppin DMBSH U Laurent Demoulin Diogenes U Olivia Dardenne La Strada A Laurent Van Hoorebeke La Strada A Dominique Decoux OCMW Schaarbeek V Christian Megerus OCMW Molenbeek Afw Yvan Mayeur OCMW Brussel Afw Jean Spinette OCMW St-Gilles Afw Bart de Win Brusselse Vereniginen waar Armen het Woord V nemen Herman Van Breen ATD V Martine Motteux Kabinet Grouwels V Luc Notredame Kabinet Huytebroeck Afw Kamiel Hofmans VGC Afw Contextvalisering Sinds het overleg van 24 juni 2011 werden er aanbevelingen door de jury van de consensusconferentie over thuisloosheid voorgelegd. Deze leggen de nadruk op het verblijf en de onmiddellijke toegang hiertoe vanaf de straat. Dit thema heeft veel succes gekend bij de deelnemers van het Overleg. Om een evaluatie van de uitvoering hiervan op Brussels niveau te kunnen maken, werden verschillende projecten die alternatieve vormen van verblijf aanbieden aan thuisloze mensen of mensen die leven in précaire omstandigheden, uitgenodigd om hun project voor te stellen. Pierre Ryckmans Straatverplegers De reïntegratie door hygiëne is het werkinstrument en de doelstelling van de organisatie. Zijn werkdomeinen zijn als volgt:

2 - Ontwikkeling van werkinstrumenten om de bestaande (onvoldoende) diensten bekend te maken (plan met waterfonteintjes, douches, behandeling van luizen en schurft, ). - Gerichte vorming voor het medisch personeel (verbanden aangepast aan de thuisloze bevolking), maatschappelijk werkers (hoe de hygiëne aanpakken?) en de veiligheidsagenten (uitleg over het gedrag van de thuisloze personen, de keuze van hun plaats, raadgevingen over hoe met hen om te gaan, ) met als doelstelling hun kennis over de daklozen te verbeteren en hun handelingen aan te passen. - Opvolgen en begeleiden van de mensen in de straat, met als hoofddoel de hygiëne. - De vzw Straatverplegers doet sinds een jaar aan thuisbegeleiding. Ze hebben vastgesteld dat de controle en de hygiëne niet voldoende waren om de morbiditeit en de mortaliteit van de mensen op straat te verbeteren. Het werk is multidisciplinair: om te kunnen beantwoorden aan de verschillende voorwaarden en om toegang te hebben tot een verblijf moet de persoon administratief in orde zijn met alle documenten, vb. identiteit, mutualiteit, inkomstenbewijs, De hulpverlener van de groep doet dit werk. De opvolging van de thuissituatie gebeurt in samenwerking met veschillende partners zoals Diogenes, Puerto, Fami-Home, Spullenhulp, De woningen zijn niet privé, maar de appartementen zijn meestal eigendom van Fami-Home of Puerto. Verschillende besluiten: - Wanneer iemand, op het vlak van persoonlijke hygiëne, wordt gevolgd, volgt op een zeker moment de vraag naar een verblijf. Wanneer dit niet spontaan gebeurt door de persoon zelf, dan gebeurt dit door de ploeg. - De dakloze personen kunnen een ambivalente houding hebben tegenover de veranderingen die een woning hen biedt en de tegenstelling tot hun leven op straat. Ondervinding heeft aangewezen dat het werkt wanneer de hulpverlening wordt voortgezet bij deze pesoon bij het zetten van deze stap, waarbij de nadruk wordt gelegd op de positieve veranderingen en te wijzen op de negatieve aspecten bij het niet veranderen. - Het vraagt tijd om zich aan te passen aan een verblijfplaats en zijn manier van leven te veranderen. Het is belangrijk om de persoon bij deze veranderingen te blijven ondersteunen gedurende een periode (2-3 maanden). - De klassieke structuren zijn niet gewend deze mensen te omkaderen. - Er is een tekort aan polyvalente mobiele diensten die de thuisopvolging doen bij dit type van publiek aan wie de zorg kan worden overgedragen. - Het is noodzakelijk de begeleiders te begeleiden. - Een hopspitalisatie kan een goede springplank zijn naar een woning, maar dit moet vooraf voorbereid worden en het moet snel gaan. - Om vooruitgang te boeken moet men verbanden leggen, elkaar ontmoeten en samenwerking met andere algemene diensten bevorderen. De vzw Straatverplegers blijft beschikbaar indien de situatie van de persoon aan wie de steun werd gegeven, verslechtert. Pierre Ryckmans dringt erop aan om vroegtijdig tussen te komen, wanneer de persoon nog verblijft in zijn woning, om zijn situatie te recht te zetten. Het is veel moeilijker en vraagt veel meer energie om alles te herbeginnen wanneer de persoon terug op straat terecht komt. Het project beschikt ook over vrijwilligers, die toelaten om contact te houden en de weg naar verschillende perspectiven aanbieden, zoals discussies, sociaal contact, bezoek aan een

3 museum, ). Christophe Cleenders - OCMW van Sint-Gillis, dienst Begeleid Wonen, Preventie van Sociale Uitsluiting. De doelstelling van de dienst is administratieve hulp te bieden om te vermijden dat men op straat terechtkomt (door uitsluiting), en te bemiddelen tussen de de huurder, de eigenaar en de buurt. Het OCMW wordt op de hoogte gesteld van de aanvragen bij het Vredegerecht, neemt contact op met de huurder en verwittigt de ontvanger van het belang zich te verdedigen en geeft hem informatie over de bestaande juridische diensten. Het OCMW ontvangt de beslissingen van de rechtbank. Wanneer de persoon verloren heeft wordt hij door het OCMW geconvoceerd. Het OCMW krijgt ook het bevel van uithuiszetting zonder onderscheid van publiek te maken: Hij neemt contact op met de eigenaar en probeert een maand verlenging van verhuring te verkrijgen. Dat biedt de mogelijkheid om een andere verblijfplaats te zoeken en een uitwijzing te vermijden (en voor de verhuurder de bijhorende kosten ~ 1000.) Het OCMW moet aanwezig zijn vanaf het ogeblik van uithuiszetting en gaat na of er een andere verblijfplaats is voorzien of er een opvangmogelijkheid is bij familie of andere naasten. De begeleiding van de mensen is vrijwillig. Bij de thuisbegeleiding wordt budgetbegeleiding voorgesteld waarbij een beheerrekening wordt geopend, ttz. opening van een rekening met volmacht voor het OCMW. De uitkereringen worden gestort op deze rekening en het OCMW betaalt onmiddellijk de huur, lasten, eventuele schulden, Een andere rekening wordt geopend met een kaart voor de persoon zelf. Deze bemiddeling is tijdelijk, vrijwillig en kan op elk moment worden stopgezet. Dit stelt de eigenaar van de woning gerust en functioneert zeer goed in samenwerking met de regie van de woningen, die soms zelf het OCMW contacteert. De dienst begeleid wonen werkt samen met de dienst schuldbemiddeling van Sint-Gillis en heeft in aanvragen behandeld, en 103 uitwijzingen (privéverhuur). Er werd een telefoonnummer ter beschikking gesteld van het OCMW, voor de verzoeken van de mensen. Er zijn verschillende types van verblijf mogelijk: - 7 gemeubelde transitwoningen: voor de dakloze persoon, of diegene die riskeert dit te worden, waarbij het SVK eigenaar is en die autonomie beogen. De begeleiding is erop gericht een woning te vinden die voldoet aan de noden van de persoon en volgens zijn financiële mogelijkheden. - Inien er geen plaats is in de transitwoningen, dan beschikt het OCMW over 2 verblijfplaatsen met 2 kamers (2 bedden en een babybed), voor zeer tijdelijk verblijf. - Er zijn 2 overeenkomsten met een hotel uit Sint-Gillis, voor noodgevallen. Bij wilde uitzettingen moet de persoon teruggestuurd worden naar de politie, en er op aandringen klacht in te dienen tegen schending van privé-eigendom. Het OCMW is vaak niet op de hoogte (de mensen komen vaak na de uithuiszetting). Voor personen met geestelijke gezondheidsproblemen kan de politie beroep doen op de Nixon procedure met dringende opvangmogelijkheden, (vaak niet gekend door de politie). De onthaaltehuizen of de diensten begeleid wonen) kunnen beroep doen op het OCMW dat open staat voor samenwerking. Er bestaat een werkinstrument tegen uitwijzing in het laatste armoederapport (beschikbaar via de site van het Observatorium voor Welzijn en Gezondheid).

4 Hélène Montluc- un toit à soi spullenhulp Un toit à soi is een gemeenschapwoonproject dat loopt sinds 2007.Door het gemeenschappelijk wonen beoogt dit project de strijd tegen de eenzaamheid. Deze woningen zijn toegankelijk voor de oudbewoners van het onthaaltehuis van Spullenhulp. Ze hebben dus geen onmiddellijke toegang van de straat tot het verblijf en ze zijn dus niet laagdrempelig. Er is een procedure vastgelegd met een motivatiegesprek, een kennismaking met andere huurders en een proefweekend. Er bestaan 3 huizen te Brussel en een 4 e is in opbouw buiten Brussel (met moestuin, kwekerij, ). Deze huizen zijn het eigendom van Spullenhulp en bieden een verblijf voor lange tijd aan, er is weinig turn-over. Ze vangen elk 4 personen op. De huurders werken zelf een reglement uit voor het samenwonen. Op het gebied van functioneren: - Er is eén hulpverlener per huis die zich bezighoudt met de gemeenschappelijke aspecten zoals bvb. hygiëne, conflicten tussen de bewoners, geldzaken, Hij gaat dagelijks langs, of meer bij conflicten, vertrek of aankomst van iemand. - De bewones hebben elk een verplichte indivivduele sociale begeleiding en die verzekerd wordt door een andere hulpverlener. De eerste 3 maanden is een budgetaire begeleiding verplicht. Donatienne Hermesse l Espoir Dit project gaat uit van het wijkhuis Bonnevie dat gericht is op grote gezinnen die geen aangepaste woning hebben. Het CIRE beoogt 14 families, vormt een spaargroep en richt participatieve workshops op waarin bepaald wordt welk soort woning er voldoet aan hun noden. De nadruk wordt gelegd op de verlaging van de lasten en op het bouwen van een passiefwoning. Het Woonfonds is de bouwheer. Verschillende premies worden verkregen voor het bouwen van een passiefwong, voorbeeldwoning, gemeenschappelijke woning Het bouwterrein wordt verworven via een wijkcontract. Na 5 jaar was het gebouw af en de bewoners wonen er sinds Ze worden regelmatig opgevolgd en hun vorderingen zijn opmerkelijk. Momenteel vinden er onderhandelingen plaats om een gemeenschappelijke tuin aan te schaffen. Gezien alle nieuwe bouwwerken in Brussel passiefwoningen moeten zijn, kunnen sommige bewoners kunnen ambassadeurs van passiefwoningen worden en hun ervaringen meedelen. Pierre Collet merkt op dat een ander onthaaltehuis 2 gezinnen, die geen verblijfplaats vonden, de gelegenheid heeft gegeven eigenaar te worden. Laurent Demoulin (Diogenes) en Myriam Lamidi (Fami-home) Onmiddellijke toegang van de straat naar het gemeenschapswonen De 3 luiken van het project zijn: - De woning moet solidair zijn - Onmiddellijke teogankelijkheid, laagdrempeligheid - Het doelpubliek is thuisloos, straatbewoner

5 Dit project is een samenwerking tussen Diogenes, Nachasiel Hoeksteen, Fami-Home, SVK Wonen voor Allen, Sentiers de Varappe, en bestaat sinds Het benadert het Housing First-idee, er zijn geen opvolgings-of doorstromingsvoorwaarden aan verbonden om toegang te krijgen tot het project. Het idee is te vertrekken van de verblijfsituatie om daarna verder te werken met de persoon. Concreet betekent dit dat de eigenaren van een gebouw hun eigendom ter beschikking stellen van een SVK. Deze stelt een overeenkomst op, aanvankelijk voor de periode van een maand (testperiode), en vanaf 18 maanden bestaat de mogelijkheid toteen klassieke huurovereenkomst van 9 jaar. De huur bedraagt 250 per maand, lasten inbegrepen. De mensen hebben het statuut van alleenstaande Dit maakt deel uit van onderhandelingen met het OCMW, de VDAB of de Zwarte Lieve Vrouw. Fami-Home verschaft ondersteuning bij het gemeenschappelijk leven waarvan het project en de regels door de bewoners zelf opgesteld worden. Diogenes biedt individuele steun en rekent erop eens een persoon goed geïnstalleerd is, de fakkel te kunnen doorgeven aan hulpverleners van algemene diensten. Drie woningen zijn beschikbaar voor 14 personen ( 2 x 4 personen en 6 personen). Er zijn wachtlijsten voor een periode van 6 maanden tot een jaar, wat niet altijd eenvoudig is om te beheren. Eens de groep goed functioneert en samenwerkt is er nog weinig turn-over. Brigitte Houtman- Talita Toen Talita Brussel verhuisd is naar hun nieuwe gebouw, dat ter beschikking wordt gesteld door het OCMW, hebben zij hun oude gebouw behouden om er 3 woningen van te maken: 2 voor een gezin met 6 à 7 kinderen, en 1 voor een alleenstaande vrouw Via het SVK de Nieuwe 150 is er nog een andere woning (Marollen) voor kleine gezinnen en een ander voor 2 alleenstaande vrouwen. Er is wel een verschil in het onthaal hiervan: de mensen gaan meestal langs een onthaaltehuis, omdat het verblijf niet beschikbaar is (maar onmiddellijke toegang is mogelijk). Voor welk publiek - De begeleiding was succesvol tijdens het verblijf in onthaaltehuizen, maar er werd geen woonplaats gevonden. - Vrouwen die terechtkwamen in onthaaltehuizen, waarbij het enig probleem een verblijfplaats is. Psychosociale hulpverlening is niet noodzakelijk. - Vrouwen voor wie het wonen in groep moeilijk is en waar de groep stigmatiseert. - Eénoudergezinnen, gezonde dynamische families voor wie het moeilijk is naar buiten te treden, zij zijn bang dat iedereen zich ermee zal bemoeien. - Mensen met een beperkte mobiliteit. De woonplaats is gemeubeld: Onzekere verblijfsovereenkomst met het SVK, toegangsovereenkomst met algemene informatie. De overeenkomst is voor een periode van 3 maanden, na 2 maand heeft er een geprek plaats. De gemiddelde verblijfsduur is 6 maand. Mogelijkheid tot verlenging tot 18 maanden voor grote families. Talita komt 2 x per week langs, of meer indien nodig. Er wordt verder gezocht naar een woonplaats en het gebruikelijke beheer hiervan. Geen domiciliëring: dit laat toe om de opvolging en begeleiding binnen hetzelfde OCMW verder te zetten. Zij ontvangen een sociaal geïndexeerde uitkering leefloon en betalen zelf de huur en de lasten. Ze kunnen komen eten bij Talita en deelnemen aan de maandelijkse spreekruimtes. Het SVK

6 speelt hierin de rol van eigenaar en verzorgt de banden hiermee. Dit biedt de mogelijkheid om te leren samenleven in het gebouw. Beschouwt zich niet als begeleid wonen daar het beperkt is in duur, met een intensievere begeleiding dan bij begeleid wonen. Het biedt een alternatief voor het wonen en niet op nahuisvesting. 3 concrete voorbeelden worden gegeven om de situaties die we tegenkomen te illustreren. Eén persoon met een psychologisch niet gediagnosticeerd probleem, die 2 x op 4 jaar werd onthaald; een zieke persoon (Korsakoff), een persoon met vier kinderen die problemen heeft met haar adolescente dochter. Een dossier werd opgesteld en voorgelegd aan de GGC met andere bi-communautaire huizen, maar er zijn geen extra financiële middelen behalve 1 post voor GESCO voor de begeleiding. Severine Galoppin van SASLS-DMBSH Werkt bij het SMES en bij SASLS-DMBSH, dat een sociale begeleidingsdienst is voor sociale huurders van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Deze externe dienst biedt de mogelijkheid meer neutraal te zijn (bvb. het aankaarten van de ongeschikte woningen). Samen met het SMES wordt een thuisbegeleiding voor mensen met psychiatrische problemen verzekerd, zodat deze een plaats vinden binnen de sociale woningen en om hulpverleners ertoe aan te zetten met dit publiek te werken, en deze toegangsmogelijkheden tot sociale woningen te vergemakkelijken. Door de publicatie van de maandelijkse newsletter beantwoord het SMES op een concrete manier op de vraag van een hulpverlener. Er loopt een project bij de Schaarbeekse Foyer, waar te kleine woningen kunnen toegekend worden aan personen met psychiatrische problemen, met een opvolging verzorgd door het SMES; Varia Eind juni hebben de Ministers voor hulp aan personen een brief geschreven naar alle gemeenten en OCMW s van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, met de vraag naar een gebouw dat kan dienst doen voor het winterplan. Tot nu toe werden er 12 antwoorden ontvangen, alle negatief. De Brusselse regering heeft gisteren een schrijven gericht aan de Federale regering met dezelfde vraag. Op 21 oktober nodigt de Conferentie van de OCMW-voorzitters de Ministers voor hulp aan personen uit om over het actieplan te discussiëren.