Brussels overleg thuislozenzorg Samenvatting van de vergadering van 17/05/2013

Transcriptie

1 Volgende vergaderingen in 2013: 5/7; 20/9; 15/11 om 9u30 in de lokalen van de administratie van de GGC Brussels overleg thuislozenzorg Samenvatting van de vergadering van 17/05/2013 Aanwezigen A=aanwezig G = geëxcuseerd U=uitgenodigd a=absent Dominique Decoux OCMW Schaerbeek a Jean Spinette OCMW St-Gilles a Christian Magerus OCMW Molenbeek a Yvan Mayeur OCMW Brussel-stad a Annette Perdaens Observatorium voor Gezondheid en Welzijn A Bart de Win Brusselse Verenigingen waar Armen het Woord nemen a Birger Blanke BICO FEDERATIE G Pierre Collet A.M.A. A Edwin Vanhollebeke CAW A Nicole Mondelaers BWR A Nathalie Pierret MRBC A Betty Nicaise FdSS A Pascale Peraita Chap XII/SPUS a Bernadette Vermeylen SMES A Laurent Van Hoorebeke la Strada A Martine Motteux Kabinet Grouwels A Luc Notredame Kabinet Huytebroeck A Sophie Berlaimont Kabinet Madrane a Annick Mandane COCOF A Brigitte Paternostre GGC A Jurgen Waegeman VGC A Jean Peeters Front commun SDF A Anaïs Mauzat Hermes U Nicolas De Kuyssche Forum Bruxellois de lutte contre la pauvreté G Romain Liagre la Strada A Mark Van derveken Fedasil G Stéphane Heymans DVDW U Emmanuel Bawin Projet U Elisabeth Deladrier Projet U Evi Meirsman NMBS U Hendrik Vanderkimpen NMBS U Vincent Manteca Samusocial U Laurence Bourguignon Samusocial U Verslag Brussels overleg thuislozenzorg 17/05/2013 /9 1

2 Dagorde: Goedkeuring van het verslag van de laatste overlegvergadering van 15/03/2013 De sociale referente van de NMBS Het project van een nieuw onthaaltehuis Varia (SHNA, gesponsorde onderzoeken en algemene beleidsnota, families op straat) 1. Goedkeuring van het verslag van de laatste vergadering (15/03/2013) Anaïs Mauzat d'hermès signaleert dat in het laatste verslag van het overleg het niet ging over "consultations de psychiatrie", maar over "concertations en psychiatrie". Het kabinet is verontschuldigd, het punt over de herhuisvestingstoelage wordt dus verplaatst naar het volgende overleg. 2. De sociale referente NMBS Hendrik Vanderkimpen (HV) van de NMBS is uitgenodigd om een presentatie te geven van het vervolg van de functie van sociale referente bij de NMBS. Hij herhaalt dat hij deel uitmaakt van NMBS Holding en dat hun aanpak gericht is op veiligheid en preventie. Voor wat betreft de sociale referente is hij bereid antwoord te geven op vragen maar hij wil niet ingaan op de persoon die deze functie in het verleden uitoefende. De NMBS heeft eerder een strategische en nationale globale aanpak en wenst helemaal niets te veranderen aan haar sociale en maatschappelijke aanpak op de stations. De NMBS wenst ook niet de plaats in te nemen van de verenigingen omdat zij niet beschikt over de vaardigheden en infrastructuren om de problemen van thuislozen en zwervers te beheersen. M. Vanderkimpen herhaalt dat er een wil bestaat om in deze context samen te werken met de sector. Hun strategie is verbonden met hun rol van vervoerder van reizigers en goederen. Er wordt tevens herhaald dat ze in het kader van de armoedebestrijding effectief samenwerken op Europees en nationaal niveau. Tot 2013 waren deze acties geconcentreerd in stations van 12 steden. Het programma voorziet 3 extra stations. In Brussel betreft het drie grote stations. Wat zijn concreet de objectieven? 1. Samenwerken 2. Kwalitatief evalueren wat er in de stations gebeurt. 3. Een sociaal en maatschappelijk netwerk opzetten waar iedereen oplossingen kan vinden voor daklozen, daklozenfamilies, illegaal of niet. HV benadrukt dat de problematiek van illegale personen die kost wat kost naar Engeland willen, toeneemt. De NMBS is op dit moment in gesprek met Frankrijk en Engeland betreft deze kwestie. Het is een groot probleem voor Brussel omdat de Eurostar in het Zuidstation aankomt. Dit jaar werkt de NMBS op drie niveaus: nationaal (nationale coördinatie, preventie en maatschappelijke benadering) ; "network" met de ministeriële kabinetten (De Block, de voogdijminister); en "network" op supra-lokaal niveau. Verslag Brussels overleg thuislozenzorg 17/05/2013 /9 2

3 3 à 5 sociale referenten zijn voorzien voor België. Het zijn "ervaringsdeskundigen", niet omdat ze dakloos zijn geweest maar omdat ze al heel lang op het station hebben gewerkt. De SNCB zoekt op dit moment mensen voor deze functies. In Brussel is er al iemand gemotiveerd voor dit werk, HV moet nu onderhandelen met zijn directe verantwoordelijke. Alles zal in het werk worden gesteld zodat de functie van sociale referente wordt ingevuld met een permanente specifieke aanpak en een duidelijkere "verslaggevingstaak" naar de verenigingen en de NMBS toe. De missies zullen van preventieve aard zijn en indien nodig van handhavende aard. Pierre Collet (PC) vraagt of hij goed begrepen heeft dat er binnen de teams van de NMBS mensen worden gezocht met specifieke competenties. Hij verwijst naar het Herscham-team waar het om politiemensen gaat die hun functie van politieagent uitoefenen maar met een bepaalde soepelheid een belangrijke rol als facilitator spelen. HV verduidelijkt dat het niet enkel gaat om veiligheid en dat de cel is ontwikkeld op basis van federale missies (2008), en dat deze preventiecel bestaat uit adviseurs (SA, sociologen, criminologen, enz.). Niet iedereen is van Securail, er vindt ook preventie plaats. Volgens hem is de inventaris die eerder gemaakt is niet compleet, vooral voor wat betreft het Nederlandstalige gedeelte. Edwin Van Hollebeke vraagt of deze term ervaringsdeskundige" nader verklaard kan worden zodat dit niet tot verwarring leidt binnen de sector. De ervaringsdeskundigen volgens trouwens een specifieke vorming en hij stelt de vraag of dit ook het geval zal zijn bij de NMBS. HV geeft toe dat deze personen vorming nodig hebben, vooral vanuit de sector. De opleiding die gegeven werd door Straatverplegers was kwaliteitsvol maar veel te duur en wordt daarom niet opnieuw georganiseerd. Hij is trouwens van mening dat het niet mogelijk is dat dit werk goed uitgevoerd wordt door iemand van buiten de NMBS, zoals dit door sommigen op een gegeven moment gesuggereerd werd. De keuze van ervaringsdeskundigen is gebaseerd op competenties, jaren werkervaring op het station, de kennis van de problematiek, het feit dat men bereid is zich te investeren. Deze personen vinden is niet gemakkelijk. Annette Perdaens (AP) vraagt wat de actuele missie van preventie-inspecteurs is? HV antwoordt dat hun missie gelimiteerd is tot preventie, luisteren en signalering van problemen (mensen op het station of logistieke problemen met concessies, problemen met jongeren die van huis weggelopen zijn, enz.). AP signaleert dat de meest geschikte term "sociale deskundigen" is in plaats van ervaringsdeskundigen. HV antwoordt dat hij in contact was met maatschappelijke integratie over deze kwestie maar dat het onmogelijk was een bevestiging te krijgen van wat nu "echte" ervaringsdeskundigen zijn. Laurence Bourguignon (LB) herhaalt dus dat er geen begeleiding zal zijn en geen opvolging van de Verslag Brussels overleg thuislozenzorg 17/05/2013 /9 3

4 mensen. HV zegt nogmaals dat ze niet terug willen naar de bestaande situatie die verder ging dan het kader van de missies die aan de sociale referente werden toevertrouwd. De missies zijn 1/ inventaris, 2/ opzetten van een netwerk met de sector en eventueel het sluiten van minder formele akkoorden en samenwerkingen, 3/ de opleiding van inspecteurs. LB vraagt of ze niet bang zijn dat ze machteloos zijn in bepaalde situaties van mensen met meerdere complexe problemen. HV antwoordt dat de sociale referente een contactpunt zal zijn met een vertrouwensband met de verenigingen. De persoon zal altijd aanwezig moeten zijn, zelfs 's nachts, zodat er in alles situaties een beroep kan worden gedaan op deze persoon. Jean Peteers (JP) merkt op dat de NMBS echt haar best doet om de mensen te vinden die echt aan het profiel voldoen. Hij herinnert dat tijdens de ontmoeting tussen de NMBS en een aantal verenigingen op het station ze voorgesteld hadden dat de sociale referente regelmatig een aantal mensen uit de verenigingssector zou kunnen ontmoeten voor "raadgevingen". HV legt uit dat hij bereidt is om op alle niveaus overleg te voeren met de verenigingen. JP sluit af met de vraag of het mogelijk is om de volgende informatie te bevestigen: politieacties zouden de laatste tijd op de stations steeds hardhandiger verlopen en mensen zouden het station uit worden gezet. > te bevestigen, niemand heeft een antwoord. Martine Motteux (MM) signaleert dat het feit dat een taak door een externe speler wordt uitgevoerd niet persé onmogelijk is. Voor het project Metrolien werkt de MIVB bijvoorbeeld heel goed samen met Diogenes. Dit project voorziet tevens een opleidings-en informatieluik. Laurent Van Hoorebeke (LVH) vat de discussie samen, aan de ene kant onderstreept hij de positieve evaluatie van de functie van sociale referente door het terrein, en de matige tevredenheid van de NMBS. Anderzijds zijn de hulpverleners van het terrein bang dat als het project van de NMBS anders wordt uitgewerkt, de functie niet goed meer zal functioneren. Hij stelt ook vragen over de details. HK legt uit dat het document dat aan het overleg gepresenteerd werd in de maand mei aan een directiecomité zal worden voorgelegd. Als het document wordt goedgekeurd moet er daarna een timing worden voorbereid. HV verklaart dat hij wil dat de acties zo snel mogelijk beginnen (in Brussel, Gent en Charleroi is er al contact opgenomen). Daarna moet er een planning worden voorzien voor de opleiding van de referenten. Hij kondigt trouwens aan de vergadering aan dat betreft deze kwestie alle voorstellen welkom zijn. Eind juni, begin juli moeten de selecties afgerond zijn en 1 oktober is de deadline, alles moet dan klaar zijn. HK stelt voor dat het overleg een voorstel doet over hoe het overleg en de NMBS verder informatie zullen uitwisselen. LVH informeert naar de actuele situatie van mensen die op het terrein werken en wat er op dit Verslag Brussels overleg thuislozenzorg 17/05/2013 /9 4

5 moment beschikbaar is voor de situaties die men tegenkomt. Evi Meirsman zal zich bezighouden met het verzamelen van vragen en problemen. De aanpak is eerder gericht op remediëring dan handhaving. Voor de zomervakantie zal de NMBS het overleg op de hoogte brengen van de ontwikkelingen. 3. Presentatie van een nieuw onthaaltehuis Emmanuel Bawin (EB) presenteert het project van een onthaaltehuis dat is ontstaan naar aanleiding van meerdere bijeenkomsten van onthaaltehuizen tijdens de winter. De vraag was "Wat kan er gedaan worden aan het einde van de winteropvang?". Er zijn 3 voorstellen gedaan: 1/ verder gaan met innoveren om opvang te regelen na het verblijf in een onthaaltehuis en de doorverwijzing te verbeteren. 2/ het bestaande systeem verbeteren. 3/ het verhogen van het aantal plaatsen in onthaaltehuizen in een overvolle sector. Er kwam een mogelijkheid om een gebouw in Sint Gilles over te nemen (Loixplein, in een oude vzw die buitenlandse studenten opving, "L'escale"). De indeling van het gebouw maakt het mogelijk om er snel een onthaaltehuis van te maken waar 36 mensen, voornamelijk vrouwen en gezinnen kunnen worden opgevangen. Over deze doelgroep wordt "veel gesproken in de sector." Op dit moment zijn de starters van het project in een opstartfase om het project op te zetten. De hele sector is uitgenodigd om eraan mee te werken. EB benadrukt vooral de transsectoriële logica en de doelstelling om de informatie zoveel mogelijk te verspreiden. 15 leden van de Adviesraad en de Algemene Vergadering zijn op dit moment leden van de sector van de thuislozenzorg. Onder de aanwezige starters zijn: Edwin Van Hollebeke, Pierre Collet, Elisabeth Deladrier (Accueil Montfort). EB verklaart nader dat het project (personeel, enz.) verder geconcretiseerd zal worden zodra er een perspectief is op erkenning en financiering. De voorgaande vzw zal niet verdwijnen maar wijzigen. Voor het moment is het idee om er een "onthaaltehuis" van te maken met begeleiding om er een "psychosociaal revalidatie"-project van te maken. De verschillende federaties (AMA, Bico, CAW) ondersteunen het project. Het project maakt geen deel uit van de verschillende verenigingen en staat volgens EB open voor innovatie. Het bevat een experimenteel element (link huisvesting, link gezondheidszorg, enz.). Vincent Manteca stelt de vraag wat de toegangscriteria voor dit onthaaltehuis zullen zijn. Deze kwestie is nog niet behandeld en zal aan bod komen als er perspectieven op subsidies zijn, maar constructieve voorstellen zijn altijd welkom. EB legt uit dat als alles vastzit op het vlak van financiering het project niet door zal gaan. Edwin Van Hollebeke legt uit dat de oude AR gedurende een jaar de mogelijkheid geeft om het project uit te werken. Er is nog geen dossier ingediend voor wat betreft financiering of erkenning. Luc Notredame (LND) neemt het woord om enkele verduidelijkingen betreft dit project voor een onthaaltehuis te geven. Ten eerste bestaat er sinds meerdere jaren een consensus over het feit dat Verslag Brussels overleg thuislozenzorg 17/05/2013 /9 5

6 het aantal specifieke plaatsen verhoogd moet worden (algemene beleidsnota van 2002 en 2008), en vooral voor de doelgroep vrouwen en kinderen. Anderzijds is er geen budget van de GGC meer beschikbaar. Als er een akkoord is om dit project te financieren en als het Gewest de regionale dotatie verhoogt, zal er in 2014 een probleem zijn. In 2013 zijn bestaande erkende en semi-erkende projecten in stand gehouden en enkele projecten zijn gestopt ter sanering en het tekort van 2.5 miljoen is geaccepteerd (onder voorbehoud van de goedkeuring van het budget van 2013). Hij benadrukt ten slotte dat het budget dat voorzien is voor het project Escale hoog is, dat wil zeggen 50% hoger dan het gemiddelde van de budgetten van de bestaande onthaaltehuizen. De financieringsregels van de GGC worden dus niet gerespecteerd. EB geeft uitleg over het budget: er worden extra aspecten voorzien die in "klassieke" onthaalthuizen ontbreken. Ze hebben zich gebaseerd op de gebreken die in onthaalthuizen voorkomen, het kader is dus verhoogd om verder te kunnen gaan in de begeleiding. LND zegt dat in eerste instantie, als het budget beschikbaar is, de financiering identiek aan die van andere onthaaltehuizen zal zijn. EB vraagt of voor wat betreft de subsidies het project aan meerdere Ministers kan worden voorgesteld die eventueel zouden kunnen samenwerken. LND antwoordt dat "multifinanciering" moeilijk is, omdat er een erkenningsaanvraag wordt gedaan. Het is echter niet uitgesloten dat er een dubbele erkenning plaatsvindt zoals dit in het verleden ook het geval was voor de gehandicaptensector. Maar op dit moment is nog niets zeker. LVH vraagt aan EB of hun project persé een onthaaltehuis moet worden? Voor EB is het nog mogelijk dat het project zich ontwikkelt omdat het project ook aan anderen wordt opengesteld. Het zal trouwens binnenkort gepresenteerd worden aan de straathoekwerkers en aan de BBRoW. Het regionaal overleg zal op de hoogte worden gehouden van de voortgang van het project. 4. Varia: de Niet-erkende Onthaaltehuizen (NEOH) Annette Perdaens vertelt dat op aanvraag van het Verenigd College een gelimiteerde WG in eerste instantie de commerciële NEOH heeft ontmoet (die hun werk hebben laten zien) en daarna de niet-commerciële NEOH (al dan niet religieuze gemeenschappen). Het idee is een overeenkomst tussen het Verenigd College en de onthaaltehuizen op te stellen zodat hun werk zichtbaarder wordt. De overeenkomst zou jaarlijks worden verlengd. De overeenkomst kan worden ingetrokken als die deel uitmaakt van een toekomstig besluit. Een voorstel voor de inhoud van de overeenkomst zal worden gedaan aan de commerciele en nietcommerciële NEOH op 5 en 6 juni Einddatum: 15/07/2013. De structuren hebben over het algemeen het voorstel van een overeenkomst positief ontvangen. De niet-commerciële onthaaltehuizen waren het minst enthousiast omdat ze bang zijn voor een te zware controle. Verslag Brussels overleg thuislozenzorg 17/05/2013 /9 6

7 In eerste instantie is het idee hen geen subsidie te geven maar dat de ondertekening van de Overeenkomst hen een soort kwaliteitslabel geeft waardoor vooral hun relatie met de OCMW's verbeterd wordt. Brigitte Paternostre herinnert dat er een inspectie voorzien zal zijn op basis van algemene principes. De overeenkomst zou het ook mogelijk moeten maken dat sociale hulpverleners deze structuren binnen mogen komen om de mensen die er wonen te begeleiden. 5. Varia: de algemene beleidsnota Luc Notredame herhaalt het kader waarin de algemene beleidsnota besproken wordt. Sinds 2009 bestaat er een Brusselse Interministeriële Conferentie (IMC) sociale-gezondheid. Er bestaat een vaste interkabinet werkgroep waarin 8 Brusselse kabinetten zitten + de VG, de Cocof, de federatie Wallonië-Brussel en de OCMW's. Deze groep was verantwoordelijk voor de opstelling van de algemene beleidsnota armoedebestrijding 2010 (goedgekeurd door 4 Brusselse overheden waaronder de VG en de Cocof, maar zonder dat er akte van is genomen), jeugd en armoede Binnen deze groep bestaat een deelwerkgroep thuisloosheid die als doel heeft het opstellen van de algemene beleidsnota thuisloosheid zonder het financiële luik. De kalender: 1e herlezing van de nota voor het eind van het jaar De kalender zal daarna naar de sector worden gestuurd, naar de adviesraad, enz.. 2e lezing in april 2014, voor de verkiezingen, met de hoop dat de politieke partijen deze elementen overnemen in hun programma en dat de overheden dit overnemen in hun akkoorden. LND legt uit dat er gevraagd is om de federaties, la Strada, het overleg, enz. uit te nodigen voor het interkabinet. Maar enkel de kabinetten en de overheden zullen er aanwezig zijn. De problematiek van thuisloosheid maakt niet alleen deel uit van sociale actie en bijstand aan personen. Een eerste werkbijeenkomst over volksgezondheid zal plaatsvinden met de Ministers van de GGC, de Cocof en de federale overheid. De spelers van de winteropvang (Samusocial, DVDW) zullen hun cijfers en resultaten van de WO voorstellen om te kijken wat de volksgezondheid als voorstel kan doen op basis van deze verschillende constateringen. De informatie over de winteropvang is zeer belangrijk en wordt voor 100% gevaloriseerd, vooral voor wat betreft de gezondheidszorg. Als 6 overheden de algemene beleidsnota op regionaal niveau goedkeuren, zal dit een stap in de goede richting zijn. Elisabeth Deladrier vraagt wat het luik gezondheidszorg precies inhoudt, als het enkel betrekking heeft op de winteropvang? EB reageert op LND en zegt dat ook de kasten van de onthaaltehuizen tijdens de winter volzitten met medicijnen en dat ze nauwe contacten hebben met ziekenhuizen, de steuncel, en meer in het algemeen met de gezondheidszorg. Er zijn feiten en observaties tijdens de winter vanuit de onthaaltehuizen omtrent dit onderwerp. De federaties zouden op bepaalde momenten betrokken kunnen worden bij denkmomenten (wat voor projecten, problemen en oplossingen voor de onthaaltehuizen?) Het is een sector die ook graag haar stem wil laten horen. Stéphane Heymans legt ook uit dat Dokters van de Wereld door onthaalthuizen worden ingezet en dat de onthaaltehuizen zich vaak in ongemakkelijke situaties bevinden op het niveau van Verslag Brussels overleg thuislozenzorg 17/05/2013 /9 7

8 gezondheidszorg (vooral gebrek aan materiaal). Het debat moet ook plaatsvinden met het Ministerie van Volksgezondheid. Voor LND moeten er elementen gepresenteerd worden waaraan de komende 5 jaar concreet kan worden gewerkt. We moeten pragmatisch blijven en beetje bij beetje nadenken over de federale bevoegdheden. In een tweede fase zouden de federaties moeten worden uitgenodigd. 6. Varia: gesponsorde onderzoeken Tijdens de maand juni is er een brief gestuurd aan het platform van geestelijke gezondheid rond 4 specifieke vragen betreft geestelijke gezondheid en thuisloosheid, vooral wat betreft het behouden van een inrichting in Brussel. Verder werd er een vraag over vrouwen en thuisloosheid aan toegevoegd. Na discussie zal het platform geestelijke gezondheid zich bezigheden met het onderzoek over geestelijke gezondheid, en la Strada zal onderzoek doen naar vrouwen en thuisloosheid in Brussel. Een bedrag van Euro is voorzien voor het platform voor een onderzoek dat in juni 2014 afgerond zal zijn. Het plateform heeft al een werkdocument geschreven met de agenda, de doelstellingen en de methodologie. Zodra het bedrag, de missie en de overeenkomst door het Verenigd College zijn goedgekeurd, kan het platform het onderzoeksproject komen presenteren. La Strada heeft al een bedrag van ontvangen om een inventaris op te stellen over de kwestie van vrouwen en thuisloosheid. Zij kan het onderzoeksproject ook presenteren tijdens het volgende overleg. 7. Varia: families op straat Net als tijdens het laatste overleg vertelt Dokters van de Wereld over families op straat. Stéphane Heymans herhaalt dat de kraakpanden van de Gesu (200 pers.) en de ULB (45 pers.) binnenkort zullen sluiten. De problemen van deze bevolkingsgroepen betreffen toegang tot zorg, scholing van kinderen, enz. "Wat doen we? Wanneer komt er een oplossing?" Er zijn interessante oplossingen gevonden voor dit soort mensen in Bordeaux, Gent en vooral in Duitsland. Het blijkt dat de families die in kraakpanden verblijven vooral uit Slowakije komen. De Samu vult aan dat de meeste mensen uit dezelfde stad komen en dat er massieve migratiestromen ontstaan naar aanleiding van bepaalde gebeurtenissen, zoals de vernietiging van hun dorp. Dokters van de Wereld zou graag willen weten hoe we vooruit kunnen voor wat betreft deze kwestie nu er een inventaris heeft plaatsgevonden. LVH vraagt of er contact is opgenomen met de ambassades. Dat valt niet onder het mandaat van DVDW. Maar de Samu doet het regelmatig en de ambassades (vooral Hongarije en Slowakije) houden zich niet bezig met mensen die op Belgisch grondgebied Verslag Brussels overleg thuislozenzorg 17/05/2013 /9 8

9 willen verblijven. Wat zijn de ideeën voor praktische oplossingen? Er wordt gevraagd aan DVDW om tijdens het volgende overleg een overzicht te presenteren van interessante ideeën. Verslag Brussels overleg thuislozenzorg 17/05/2013 /9 9