Het Ervaringsfonds. zorg dragen voor de 45-plus werknemer in zijn werkomgeving. Anne Himpens, coördinator

Transcriptie

1 Het Ervaringsfonds zorg dragen voor de 45-plus werknemer in zijn werkomgeving Anne Himpens, coördinator 18/06/2013 Brussel, Werken aan het Huis van Werkvermogen 1

2 Het Ervaringsfonds ondersteunt /betoelaagt sensibiliseringscampagnes van sectoren en concrete projecten van privé ondernemingen die het welzijn en de kwaliteit van de werkplek van de 45-plus werknemer verbeteren 2

3 Het Ervaringsfonds: pionier in «vergrijzing op de arbeidsmarkt» 2001, 5 September: Wet ter verhoging van de werkgelegenheidsgraad 2003, 30 januari: eerste Koninklijk Besluit : Start team (vrijmaking werkingskredieten) 2006, 1 juli: tweede Koninklijk Besluit: Werkbaarheid / Drie Stappen/ Sectoren/ 2005: generatiepact 2012: European Year for Active Ageing and Solidarity between Generations 2013: CAO 104 : Het werkgelegenheidsplan oudere werknemers 3

4 Van 2004 tot nu Meer dan goedgekeurde toelageaanvragen = meer dan werkposten van 45-plus werknemers verbeterd 4

5 WERKBAARHEID Evenwicht MENS Gezondheid Kennis en vaardigheden Motivatie... WERK Veiligheid Ergonomische aspecten Functie-eisen... 5

6 DE MENS: Leeftijdsgebonden veranderingen Verouderen als individu universeel, progressief, intrinsiek (niet te wijten aan de omgeving en beïnvloedbare veranderingen), vermindering van functies Sociofamiliale veranderingen huisverlatende kinderen, zorgbehoevende ouders Psychologische groei in capaciteiten strategie, wijsheid, redenering, ervaring Loopbaan werkdruk, jongere werkcollega s Dr. Ph KISS, Gent, 24 mei 2013

7 Leeftijdsgebonden veranderingen leeftijdsgebonden ziekten frequentie neemt toe met de leeftijd manifest rond 50 jaar chronisch musculoskeletale ziekten: vnl degeneratieve aandoeningen cardiovasculaire ziekten luchtwegaandoeningen = belangrijke reden voor uitval Dr Ph. KISS - Gent, 24 mei 2013

8 Leercapaciteit geen kwalitatief verschil in vgl. met jongere collega s eventuele negatieve invloed van de leeftijd op het leerproces wordt gecompenseerd door de grotere ervaring aangepaste opleidingen kleine groepen eigen tempo Dr Ph KISS - Gent, 24 mei 2013

9 Uitdagingen zeer grote onderlinge verschillen verschillen nemen toe met de leeftijd geen eenheidsworst maatregelen per bedrijf, per individu Active Ageing - Gent, 24 mei 2013

10 Waarop kunnen werkgevers rechtstreeks inspelen? Evenwicht MENS Gezondheid Kennis en vaardigheden Motivatie... WERK Veiligheid Ergonomische aspecten Functie-eisen... 10

11 Een Ervaringsfondsproject in drie stappen: 1) In kaart brengen van de werkbaarheid via een vragenlijst (meten) 2) Analyseren van de werkomstandigheden via het opsporen van risicofactoren (diagnose stellen) 3) Concrete verbeteringsprojecten uitvoeren (verbeteren) 11

12 Eerste stap: «Meten» Van de graad van werkbaarheid (evenwicht persoonlijke aspecten en aspecten van het werk) van de oudere werknemers, door het afnemen van een door de overheid goedgekeurde vragenlijst onder begeleiding van een arbeidsgeneesheerpreventieadviseur. Voorbeeld: VOW/QFT (gratis op 12

13 Module 1 : psychosociale aspecten DIMENSIES: Tempo en hoeveelheid werk, gebruiken van kennis en mogelijkheden om bij te scholen, sociaal vangnet, inspraak bij het nemen van beslissingen, moeilijkheden bij veranderingen in het takenpakket, werkonzekerheid, arbeidsvoldoening, herstelbehoefte. Module 2 : lichamelijke aspecten gelinkt aan de werkomstandigheden DIMENSIES: Overlast, gevaar, lichamelijke eisen, repetitieve bewegingen, beeldschermwerk Module 3 : veiligheid DIMENSIES: Ongevallen, veiligheidsgevoel Module 4 : gezondheid DIMENSIES: Gezondheidsrisico s, algemene gezondheidstoestand, frequentie en aantal dagen afwezigheid, MODULE 5 : arbeidscapaciteit De VOW/QFT- modules DIMENSIES: Verworven vaardigheden, evolutie van de vaardigheden MODULE 6 : blijfintentie op korte en op lange termijn

14 Op (onder «Tools en Goede Praktijken») VOW/QFT: Vragenlijst VOW/QFT: Gebruiksaanwijzing VOW/QFT: Gids voor electronische verwerking VOW/QFT: Excel bestand voor eerste interpretatie van de gegevens VOW/QFT: Type-rapport Gent 14

15 Tweede stap: diagnose stellen De werkomgeving analyseren zodat factoren worden ontdekt die verbeterd kunnen worden ( risico s ) door het afnemen van een door de overheid goedgekeurd diagnose-instrument onder begeleiding van een arbeidsgeneesheerpreventieadviseur. Voorbeeld: SOBANE Déparis methode (gratis op 15

16 Déparis 18 tabellen, 18 facetten van de werksituatie Synthese van de Deparis studie van drukkerij 1. Lokalen en werkzones 2. Arbeidsorganisatie 3. Arbeidsongevallen 4. Elektrische risico s en brandgeval 5. Bedieningsapparatuur en signalen 6. Materiaal, handgereedschap, machines 7. Werkhoudingen 8. Krachtinspanningen en goederenbehandeling 9. Verlichting 10. Lawaai 11. Luchthygiëne 12. Thermische omgevingsfactoren 13. Trillingen 14. Autonomie en individuele verantwoordelijkheden 15. Inhoud van het werk 16. Tijdsdruk 17. Arbeidsverhoudingen tussen werknemers en hiërarchische lijn 18. Psychosociale omgeving

17 NR WIE? WAT? Kost WANNEER? voorzien uitgevoe rd 1 Werknemers Kassen, paletten, karren één voor één opruimen 0 -/-/- -/-/- 2 Werknemers Dagelijks de arbeidszone opruimen 0 -/-/- -/-/- De palet met papierenvoorraad aan de andere kant van de 3 Werknemers gang plaatsen tegenover de boekbinder 0 -/-/- -/-/- De kast achteruitzetten om de toegang tot de boekbinder 4 Onderhoud aan 70cm te brengen 0 -/-/- -/-/- De papierenvoorraad aan 2 paletten te brengen om de 5 Werknemers behoeften voor één hele dag te beantwoorden 0 -/-/- -/-/- 6 Pr. adviseur Het type en de omvang van de brandblusser bepalen 0 uitdiepen Kleine stof- en poedervluchten van de toner tijdens het 7 Werknemers beladen: meer regelmatig het lokaal opzuigen en reinigen 0 -/-/- -/-/- 8 Directie De prioriteiten in de taken bepalen. Alles is dringend 0 uitdiepen De bestellingen per mail organiseren en systematiseren 9 Directie vanaf de informaticabestanden 0 uitdiepen De verantwoordelijkheden van iedereen verduidelijken terwijl 10 Directie men de veelzijdigheid bewaart 0 uitdiepen Het bestellingsysteem herzien en criteria vastleggen die 11 Directie toelaten de prioriteiten te bepalen 0 uitdiepen 12 Directie De overdracht van verantwoordelijkheden herzien 0 uitdiepen

18 Opsporingsgidsen Déparis 1. Bouwsector 2. Tertiaire sector 3. Gezondheidszorgen 4. Thuiszorg sector 5. Laboratoria (scheikunde en biologie) 6. Call centers 7. Beschutte werkplaatsen 8. Hout sector 9. Elektriciteitsbedrijven 10. Voeding 11. Cafetaria s - restaurants 12. Garages 13. Bakkerijen 14. Logistiek 15. Schoonmaak 16. kinderdagverblijven 17. Banksector 18. Drukkerijen 19. Supermarkten 20. Schoonheidssalons 21. Rusthuizen 22. Industriële klimtechnieken 23. Kamermeisjes 24. Tuiniers 25. Technici die tussenbeide komen in geval van pannes

19 Derde stap: Verbeteren Evenwicht MENS Gezondheid Kennis en vaardigheden Motivatie... WERK Veiligheid Ergonomische aspecten Functie-eisen... 19

20 Beroepsziekten (open systeem) volgens pathologie (1e statistieken 2012) 20

21 Ergonomische aspecten DOEL: Verminderen van de fysieke belasting, repetitieve bewegingen, trillingen, heffen & tillen en verplaatsen van materialen/voorwerpen/personen, oncomfortabele werkhoudingen tijdens het uitvoeren van de taken. HOE? (Te voorziene) problemen aanpakken via het voorzien van werkpostaanpassingen, ergonomische hulpmiddelen/tools en machines, het aanleren van ergonomisch verantwoorde werkhouding, opleiding heffen & tillen voor de 45-plus werknemers, e.d. 21

22 Ergonomische verbeteringen : Heffen en tillen substantieel verminderen Voorbeeld uit PC (elektriciteit) Drie werknemers leveren «zware toestellen», Daarbij moeten wel wat trappen en opstapjes gedaan worden. verlicht adhv een «elektrische trappenklimmer»

23 Oncomfortabele houdingen verminderen. Verpleegkundigen ervaren veel belasting aan de rug wanneer zij patiënten moeten manipuleren, zij kunnen hierbij niet steeds de meest comfortabele houdingen aannemen. De instelling gaat over tot de aankoop van hoog-laag bedden. Hierdoor beperkt het heffen en tillen in oncomfortabele houdingen zich tot een minimum.

24 Trillingen verminderen, Voorbeeld uit PC 327 (Beschutte en sociale werkplaatsen) 4 werknemers van de parkrangersploeg zetten palen (afrasteringen en de aanleg van wandelpaden) en planten bomen aan. Het voorboren van gaten gebeurt veelal op harde terreinen. De huidige boren zijn daardoor moeilijk te hanteren en geven ook vaak blokkering en terugslag. Door de aankoop van een meer ergonomische grondboormachine met aangepaste boorkoppen worden de trillingen tot een minimum herleid.

25 Verminderen van repetitieve bewegingen Voorbeeld uit de voeding: Het inpakken van ijsjes gebeurt handmatig door een steeds herhaalde éénvormige beweging: de ijsjes worden van een transportband afgeschoven in een vakjesband. Dit is fysiek intensief, gezien het tempo en het werken in ploegen. Een hulpmechanisme neemt bovenvermelde handenarbeid over. De (oudere) werknemers worden ontlast van dit fysisch belastende inpakwerk.

26 Waarop kunnen werkgevers rechtstreeks inspelen? Evenwicht MENS Gezondheid Kennis en vaardigheden Motivatie... WERK Veiligheid Ergonomische aspecten Functie-eisen... 26

27 Functie-eisen aanpakken DOEL Verminderen van de fysieke of psycho-sociale belasting, vermijden van burn-out, verhogen van motivatie, aanleveren van nieuwe uitdagingen. HOE AANPAKKEN? Via het voorzien van opleidingen, die de 45-plus werknemers zelf volgen in het kader van een gedeeltelijke of volledige functiewijziging (ikv interne mobiliteit), competentieverhoging, omscholing tot coach (ikv functieverlichting), e.d. 27

28 Gedeeltelijke of totale functiewijzigingen bewerkstelligen VOORBEELDEN: ZIEKENHUIS: Een 54-jarige verpleegster ziet haar job niet meer zitten vanwege de grote psychosociale belasting. Zij wordt tot archiefmedewerkster omgeschoold. SCHRIJNWERKERIJ: Karel, 57 jaar, projectleider, ervaart zijn huidige job als té stresserend: van «hot naar her» rijden met de auto; werfbezoeken afleggen, problemen oplossen onder tijdsdruk. Karel heeft dit geruime tijd zeer goed gedaan maar de afstanden en het hectische kruipen hem in de kleren. Hij verkiest een «binnenjob», waar hij verder kan bouwen op zijn opgedane ervaring. Hij wordt omgeschoold tot planner aankoper. Daarin kan hij zijn ervaring benutten, maar hij moet veel minder baan doen. >>> Facturen die de werkgever ontvangt om bovenstaande personen om te scholen tot resp. archivaris en planner/ aankoper komen in aanmerking voor het Ervaringsfonds.

29 Verwerven van nieuwe competenties Een oudere verzorgende heeft het moeilijk met het opvolgen van het elektronisch patiëntendossier. De oorzaak van het probleem is dat zij niet beschikt over de basisvaardigheden «werken met een PC» Het Ervaringsfonds kan tussenkomen voor de externe opleidingen die in dit kader nodig zijn. Een groep oudere verzorgenden uit de palliatieve zorg krijgt het zeer moeilijk in het uitvoeren van de dagdagelijkse taken zowel fysieke als psychosociale belasting!-. «Draaglast» t.o.v. «draagkracht». Het Ervaringsfonds kan tussenkomen voor de externe opleidingen /begeleiding die in dit kader nodig zijn.

30 Wat komt NIET in aanmerking Klimatisatie, stofafzuiging, verlichting, geluidshinder, afstanden verminderen, veiligheid e.d. (welzijnswet 1996) Infrastructuurwerken Hardware en software Cursus bevordering algemene gezondheid (vb. Rookstop) «Core-business» opleidingen 30

31 Komen in aanmerking: Private ondernemingen en organisaties die Niet in staat van faillissement /geen staat van vereffening - Geen gerechtelijk akkoord verkregen - geen voorwerp van procedure van faillietverklaring of van gerechtelijk akkoord RSZ-bijdragen, directe belastingen en BTW betaald hebben Geen strafrechtelijke veroordeling of administratieve geldboete met betrekking tot sociale wetgeving hebben En die de toelage NIET cumuleren met andere voordelen die de werkgever voor hetzelfde doel en dezelfde werknemer ontvangt (uitz. Activa 45+) 31

32 Condities Project pas starten nadat toelageaanvraag werd ingediend De werknemers gedurende de duur van het project verder te werk stellen (min. 12 maanden) Maximale duur van het project: 24 maanden Enkel facturen zijn ontvankelijk Starten met verbeteringsproject op max. 12 maanden na afnemen instrument (meet of diagnose) voor een verhoogde toelage Na afloop van het project kunnen de facturen + loonfiches + ingevulde instrumenten + verklaring op erewoord voor uitbetaling aangeleverd worden. 32

33 Toelage berekening METEN VERBETEREN VERBETEREN VERBETEREN DIAGNOSE Opleiding Aankoop < 250 / stuk Aankoop > 250 / stuk Indien afzonderlijke acties: Max.12 / betrokken 45+ werknemer 50% factuur, max. 500 / 45+ werknemer /maand 50% factuur 10% factuur max / 45+ werknemer Indien meten of diagnose-methode binnen 1 jaar tijd gecombineerd wordt met een project: Max.12 / betrokken 45+ werknemer 70% factuur, max. 750 / 45+ werknemer /maand 70% factuur, 14% factuur max / 45+ werknemer 33

34 Samenwerking met de Sectoren werkgevers motiveren / aanzetten om WERKPOSTEN van 45-plus werknemers te verbeteren Ervaringsfonds 34

35 Via 7 samenwerkingsprotocols: werknemerswerkplekken Bejaardenhulp en Thuiszorg PC Hout PC 126 Textiel PC 214 Textiel PC 120 Bouw PC 124 Eweta PC Transport en Logistiek PC Werknemers (2.000) Werknemers (1.062) Werknemers (312) Werknemers (1.200) Werknemers (4.763) Werknemers (300) Werknemers (2.500) Ervaringsfonds 35

36 Positieve neveneffecten wat goed is voor +45 is dit ook voor 45! de jonge werknemer van NU is de oudere werknemer van morgen Van curatief naar preventief 24 mei 2013 Gent, Provinciaal Comité Oost-Vlaanderen 36

37 Advies inzake mogelijke projecten, uitleg over de maatregelen en hulp bij het opstellen van het dossier: Pieter Geladé 02/ Algemene Directie Humanisering van de Arbeid FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg Ervaringsfonds Ernest Blérotstraat Brussel 37

38 1/02/2011 Ervaringsfonds - Jaarverslag