Raadsvoorstel 19. Gemeenteraad. Vergadering 2 februari Onderwerp. : Opstellen van een intergemeentelijke structuurvisie voor het Middengebied

Transcriptie

1 Vergadering 2 februari 2010 Gemeenteraad Onderwerp : Opstellen van een intergemeentelijke structuurvisie voor het Middengebied B&W vergadering : 5 januari 2010 Dienst / afdeling : SB/ROV Aan de gemeenteraad, Het gebied tussen Eindhoven en Helmond, ook wel het Middengebied genoemd, is één van de strategische gebieden die deel uitmaken van de stedelijke regio Eindhoven. In het Regionaal structuurplan regio Eindhoven / Provinciaal uitwerkingsplan Zuidoost-Brabant ( s-hertogenbosch, 2005) is het Middengebied vanwege haar strategische ligging en functie voor de stedelijke regio aangewezen als een belangrijke gebiedsontwikkeling. Met behulp van de lagenbenadering en regionale programmatische opgaven is er een duurzaam ruimtelijk structuurbeeld opgesteld. Bedoeld voor de planperiode tot 2015 en als uitgangspunt voor nieuwe planvorming na RSP/UP (2005) Het RSP/UP schrijft dat de verregaande druk op de ruimte in de stedelijke regio om een heldere regionale groene structuur vraagt. Het Middengebied als Centraal Park wordt gezien als een essentieel onderdeel in het ruimtelijk model voor de stedelijke regio. Als één van de doelstellingen voor het Middengebied is benoemd: Het Middengebied toeristisch-recreatief ontwikkelen met behoud van de functie als ecologisch transportgebied. De stuurgroep Middengebied, bestaande uit de wethouders van betrokken gemeenten (Eindhoven, Nuenen ca, Helmond, Geldrop-Mierlo, Someren, Laarbeek en Son en Breugel) en de gedeputeerde van de provincie Noord-Brabant, voorgezeten door de portefeuillehouder SRE, is bezig met de planvorming. De stuurgroep heeft aangegeven een intergemeentelijke structuurvisie (ISV) op te willen stellen voor het Middengebied. MIRT-verkenning Het Middengebied heeft ook een prominente plek gekregen in de MIRT Verkenning Zuidoostvleugel Brabantstad. MIRT staat voor Meerjarenprogramma Infrastructuur Ruimte en Transport en is een onderdeel van de begrotingen van de ministeries van VROM, Verkeer en Waterstaat (V&W), Economische Zaken (EZ) en Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit. (LNV). Doel van de MIRT-verkenning is het leveren van een gedegen onderbouwing van de effectiviteit en de kosten van oplossingen en maatregelen uit het Bereikbaarheidsprogramma Zuidoostvleugel BrabantStad. Hierbij worden relevante projecten ingebracht in de planstudiefase van het MIRT of regionale uitvoeringsprogramma s. De MIRT-verkenning bestaat uit verschillende deelgebieden, met ieder hun eigen opgave. Gezamenlijk vormen deze opgaven een integraal pakket aan maatregelen die moeten bijdragen aan een optimale ontwikkeling van de Brainport. Een belangrijke opgave is van infrastructurele aard: de inpassing en realisatie van een nieuwe oostwestverbinding. De opgave in het Middengebied richt zich met name op een versterking van de groenblauwe en landschappelijke structuur. Regio en provincie willen graag afspraken maken met het rijk over investeringen in het kader van de MIRTverkenning. Het rijk wil tegelijk afspraken maken over de investeringen voor de nieuwe oost-westverbinding, de groenblauwe opgave in het Middengebied en de aanduiding als Rijksbufferzone. ISV De stuurgroep heeft er voor gekozen een intergemeentelijke structuurvisie (ISV) voor het Middengebied op te willen stellen om de ontwikkeling van het gebied te realiseren. Een ISV is voor de gemeenten een Gemeenteraad van Helmond blz. 1

2 uitermate geschikt instrument om te sturen op uitvoering. De ISV dient door alle betrokken gemeenteraden vastgesteld te worden, waarbij de gemeenteraad alleen het deel dat betrekking heeft op haar eigen grondgebied vast kan stellen. Alleen het proces is dus intergemeentelijk, wat tot gevolg heeft dat de behandelde thema s gemeentegrens overschrijdend zijn. In elke gemeente wordt gewerkt aan een eigen structuurvisie. In het proces om tot een intergemeentelijke structuurvisie te komen, vindt afstemming plaats tussen de inhoud van beide structuurvisies. Begin 2009 heeft hiervoor de aanbesteding, gecoördineerd door het SRE, plaatsgevonden. De opdracht is verleend aan Oranjewoud en Croonen. In het plan van aanpak zijn twee modules beschreven: deel A, het wensbeeld en deel B, de intergemeentelijke structuurvisie zelf. Het wensbeeld is nu opgeleverd. Wensbeeld Het wensbeeld is vastgesteld door de stuurgroep Middengebied. Het wensbeeld bevat een analyse van het gebied, een conceptueel kader en een uitwerking in ambities en ontwikkelrichtingen. Het wensbeeld is bijgevoegd, in dit voorstel is een samenvatting weergegeven van Analyse & concept, Ambities en ontwikkeling en Identiteit en branding. Het wensbeeld voor het Middengebied gaat naast het Regionaal Structuurplan (RSP)/ Provinciaal Uitwerkingsplan (UP) en de MIRT Verkenning Zuidoostvleugel Brabantstad uit van de Reconstructieplannen, de Landschapsontwikkelingsplannen en het Ruimtelijke Programma Brainport. Analyse en concept Het Middengebied heeft een sterk herkenbare landschappelijke structuur. Er zijn drie noordzuid verbindingen (benoemd van west naar oost): de (kleine) Dommel, de droge bosgordel en de Goorloop. Dit is de ruggengraat van het gebied. De infrastructuur staat hier haaks op: het hart van het gebied wordt doorsneden door het Eindhovens kanaal, het spoor tussen Eindhoven en Helmond en de A270. Precies in het midden is het Landgoed Gulbergen gelegen. Bepalend voor de analyse over het Middengebied is de context. Het Middengebied is één van de ruimtelijke onderdelen van Brainport. Deze regio onderscheidt zich op (inter)nationaal niveau als kerngebied van het Modern Technologisch Complex (Nota Ruimte), met de stedelijke regio Eindhoven en de A2-kennisas als zwaartepunt. Ten aanzien van de samenstelling van deze stedelijke regio wordt gestreefd naar een duurzame balans tussen de economische, sociaal-culturele en ecologische elementen. Brainport toont enerzijds een gezicht van dynamische stedelijkheid, met een (inter)nationale oriëntatie, een kennisintensieve technologisch gerichte industrie en zakelijke dienstverlening, anderzijds is er sprake van kwalitatief hoogwaardige kleinschalige rustige groene woon- en werkmilieus. Deze laatste zijn vooral gepositioneerd in het Middengebied. Het hoog-dynamische profiel van de regio kan niet zonder de kwaliteit van het meer laag-dynamische landelijk gebied. Anders gezegd: het Middengebied is levensvoorwaardelijk voor Brainport. De schakeling van verschillende landschappen, de hoofdinfrastructuur van het gebied en de continuïteit van de ecologische structuren maken de kruisingen in dit conceptuele kader tot belangrijke aandachtsgebieden. Ambities en ontwikkeling Op hoofdlijnen worden de volgende ambities benoemd: Versterken natuurwaarden: herstel en ontwikkeling van genoemde ruggengraat Zichtbaarheid cultuurhistorische waarden: de waarden geven identiteit aan het landschap Optimaliseren van ontsluiting: inpassen van de nieuwe functie van de A270 Een ander agrarisch karakter: agrarische functies meer toegankelijk maken voor bewoners Recreatie als economische drager Een attractief park voor Brainport Gemeenteraad van Helmond blz. 2

3 De aanpak hiervan vindt plaats langs de lijn van drie zones (zie afbeelding): De noordelijke zone: laagdynamisch, rust, cultuurhistorie, ruraal halfopen landschap, waarbij de continuïteit van de ecologische boszone nu ontbreekt. De middenzone: hoogdynamisch, waar de meeste verstedelijking optreedt, waarbij eveneens de continuïteit van de ecologische boszone nu ontbreekt en recreatie al belangrijk is. De zuidelijke zone: laagdynamisch, rust, ruraal en halfopen landschap en bos. Op grond van de geschetste ambities is de schatting van de investeringsopgave zo'n 320 miljoen euro, waarbij rekening is gehouden met bestaande investeringen. De aanvullende investeringen zijn divers, maar betreffen onder andere investeringen voor het inrichten van kleinschalig landschap, realisatie van diverse natuurbruggen en passages in de droge en natte robuuste verbindingszones, grondverwerving (circa 200 ha.), en de aanleg van recreatieve fietsroutes inclusief verschillende fietsbruggen. Identiteit en branding Zowel Brainport als Middengebied zijn gebaat bij een dragende identiteit. Het toekomstbeeld van actieve en passieve recreatie is zeker een beeld dat het gehele Middengebied aangaat. De voornaamste cultuurdragers c.q. iconen op een rij waar de huidige identiteit aan wordt ontleend zijn: de interessante schakering van natuur- en cultuurlandschappen de kleinschalige kernenstructuur, het dorps- of landelijk wonen en de diversiteit van het landschap. cultuurhistorische elementen zoals de watermolens, kerktorens en langgevelboerderijen die de groene beleving versterken. Van Gogh. In Nuenen kwam zijn kunstenaarsschap tot volle wasdom. Hier schilderde hij één van zijn beroemde werken, De Aardappeleters. het agrarische karakter. de korte afstand tot de stad. De Brainport met zijn werkgelegenheid en vele faciliteiten is om de hoek. Naast het meer zichtbaar maken van reeds bestaande iconen moeten ook nieuwe iconen worden toegevoegd om zowel de Brainport als het Middengebied een voedingsbodem te bieden voor een meer herkenbare identiteit. Op dit moment zijn de bestaande blikvangers onvoldoende bekend en worden onvoldoende gebruikt om het Middengebied identiteit te geven. Gemeenteraad van Helmond blz. 3

4 Verdeling kosten In de stuurgroep Middengebied is afgesproken dat de kosten voor het uitwerken van het wensbeeld in de intergemeentelijke structuurvisie door de betrokken gemeenten worden gedragen. De exacte kosten voor het opstellen van de intergemeentelijke structuurvisie zijn nog niet bekend, maar naar verwachting betekent dit niet meer dan ,-- per gemeente. Rijksbufferzone Het ministerie van Volksgezondheid, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM) heeft aandacht voor het Middengebied. Zij ziet mogelijkheden om (een deel van) het Middengebied te benoemen tot Rijksbufferzone. Het doel van een dergelijke zone is om het gebied te beschermen tegen nieuwe stedelijke ontwikkelingen, maar tevens te kunnen ontwikkelen als groengebied en als recreatief gebied voor de bewoners van de stedelijke regio. De stuurgroep heeft een positieve grondhouding ten opzichte van de aanduiding Rijksbufferzone en vraagt de gemeenteraden of zij deze positieve grondhouding deelt. Een uiteindelijke begrenzing zal worden vastgelegd in de AMvB Ruimte. Dit betreft dus een rijksaangelegenheid. Voor een goede invulling en uitwerking is het essentieel dat er lokaal en regionaal draagvlak voor bestaat. De begrenzing wordt gezamenlijk met de gemeenten en VROM uitgewerkt. Dit moet resulteren in een voorstel voor begrenzing. Dit voorstel wordt medio 2010 aan de gemeenteraden voorgelegd. Vervolgtraject Indien de gemeenteraden akkoord gaan, wil de stuurgroep in maart een start maken met de uitwerking van de intergemeentelijke structuurvisie. Er zal gestart worden met workshops samen met de gemeenteraden, om deze goed te informeren en belangrijke informatie boven tafel te krijgen. De stuurgroep gaat hiermee aan de slag. Dit zal er toe leiden dat medio 2010 een ontwerp structuurvisie wordt aangeboden aan de colleges van Burgemeester en Wethouders, waarna via de gemeenteraden de juridische procedure doorlopen wordt. Dit moet voor het einde van 2010 leiden tot de inwerkingtreding van de intergemeentelijke structuurvisie. In het voorjaar zal de stuurgroep ook verder werken aan de begrenzing van de rijksbufferzone. Hier worden de gemeenten intensief bij betrokken. Een concept begrenzing zal gelijkertijd met het ontwerp van de intergemeentelijke structuurvisie aan de gemeenteraden worden voorgelegd. Wij stelen u voor om in te stemmen met het opstellen van een intergemeentelijke structuurvisie, waarbij het Wensbeeld Middengebied een uitgangspunt vormt, en een positieve grondhouding aan te nemen ten aanzien van de vestiging van een rijksbufferzone. Het advies van de commissie ruimtelijk fysiek zal, na ontvangst, voor u ter inzage worden gelegd. Burgemeester en wethouders van Helmond, De burgemeester, de secretaris, Drs. A.A.M. Jacobs. Mr. A.C.J.M. de Kroon. Bijlage: Wensbeeld Middengebied Gemeenteraad van Helmond blz. 4

5 Raadsbesluit 19 Vergadering 2 februari 2010 Gemeenteraad De raad van de gemeente Helmond; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van 5 januari 2010 gelet op de bepalingen van de Gemeentewet; besluit: 1. In te stemmen met het opstellen van een intergemeentelijke structuurvisie, waarbij het Wensbeeld Middengebied een uitgangspunt vormt. 2. Een positieve grondhouding aan te nemen ten aanzien van de vestiging van een rijksbufferzone. Aldus besloten in zijn openbare vergadering van 2 februari De raad voornoemd, De voorzitter, de griffier, Gemeenteraad van Helmond blz. 5 Raadsbesluit 19