SI in de praktijk. Hoe dan?? Wat is SI? SI = sensorische informatie verwerking.
|
|
- Irma de Veer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 SI in de praktijk. Hoe dan?? Annemieke van der Dussen Wat is SI? SI = sensorische informatie verwerking. 7 zintuigen die sensorische informatie geven: visueel auditief smaak tactiel reuk propriocepsis evenwicht Leren en aanpassen lukt door feed back feed forward Dus achteraf herstellen of vooruit plannen van de handeling. Alertheid = de activatie aangepast aan de activiteit. 1
2 Wat kan er mis gaan? de sensorische informatie verloopt niet altijd goed geïntegreerd. zintuigen zelf functioneren niet of onvoldoende het motorisch apparaat functioneert onvoldoende de fysieke conditie is aangetast de omgeving beïnvloed de waarneming er zijn aanlegfactoren (neurologisch) aanwezig SI therapie in de basis SI therapie gaat er van uit dat de zintuigen zelf in orde zijn. Maar dat het zenuwstelsel (nog) onvoldoende selecteert of afremt of juist te sterk reageert op een prikkel. Overregistratie/overgevoeligheid: onvoldoende selectie van prikkels (te) sterk reageren op een ( neutrale ) prikkel Onderregistratie/ondergevoeligheid: te sterk filteren van normale prikkels verlaagd reageren op sterke prikkels 2
3 Inhibitie = remmen Bv een kind is enorm druk en bewegelijk: dan probeer je door te vergroten, vertragen, verzwaren de dominatie van het actievatiesysteem te beperken. Is een kind erg rustig, dromerig, ingezakt: dan probeer je door vergroten, versnellen en prikkelen de dominatie van het rustsysteem te beperken. (activeren) SI begeleiding De begeleiding bij SI kun je opgebouwd zien in 4 fases van ontwikkeling baarmoeder, moeder-kind, kid-power, brainpower. Geen SI therapie maar SI ter ondersteuning in de klas of tijdens de logopedische behandeling staat het leren of de spraak-taal ontwikkeling centraal. SI in de begeleiding wordt gebruikt om de juiste voorwaarde te scheppen voor het kunnen leren. 3
4 Voorbeelden Aan welk kind denk je als we het hebben over SI? Voorbeelden uit de groep. SI begeleiding Welke problemen zie ik in de sensorische informatieverwerking bij dit kind? observeren nadenken/ opzoeken/ navragen interpreteren Proprioceptief (of kinesthetisch) klunzig en houterig. onzeker in het handelen. onvoldoende steun aan hun visuele informatie. speelgoed door onhandigheid kapot maken geen goed lichaamsbesef. botsen tegen voorwerpen op hebben moeite met motorisch afregelen (kan ook mondmotorisch) kauwen op boorden en koortjes.het herkennen van veranderingen in het houdings- en bewegingsapparaat. 4
5 Proprioceptief; begeleiden Zorgen dat de spieren en gewrichten een duidelijke prikkeling krijgen. Binnen: iets zwaars laten dragen, iets weg duwen grote kauwbeweging maken, jezelf in de stoel drukken, handen uit elkaar trekken, stevig knuffelen, knijpen in stress balletje, zitten op wiebelkussen. Buiten: springen (touwtje springen of trampoline), rennen, tegen een (wat zwaardere) bal schoppen, touwtrekken, timmeren, verstoppertje spelen Evenwicht Belangrijk voor het registreren van houding, hoofdstand, evenwichtsveranderingen, vertragingen en/of versnellingen, plaats van lijf tov de zwaartekracht. Het evenwicht is van groot belang voor de totale ontwikkeling van een kind/mens. Het evenwicht geeft informatie over lineaire bewegingen en roterende bewegingen. En deze prikkels kan een kind over- of onder registreren. Evenwicht; kenmerken Onderregistratie; rondjes draaien, veel op de kop hangen, bewegelijk springen, huppelen, continu bewegen ook in de klas, soms roekeloos is. Overregistratie; een kind dat liever niet zo veel beweegt, moeite heeft met het roteren van zijn hoofd, volledig uit balans raakt als hij het hoofd bv ondersteboven moet bewegen, misselijk wordt in een auto, moeite heeft met traplopen, liever niet meedoet met gym of op het klimrek buiten. 5
6 Evenwicht Het evenwicht is het meest fundamentele zintuig van de mens. Een kind mag daarom nooit gedwongen worden om over zijn grens in evenwicht te gaan! Evenwichtsproblemen moeten altijd begeleid worden door een ergo- of fysiotherapeut. Evenwicht; begeleiden ondergevoeligheid: Binnen: geef het kind ruimte om te bewegen (tussen opdrachten door), geef de mogelijkheid om staande te werken, geef een wig of stug wiebelkussen bij het zittend werken. zorg voor rustmomenten tussendoor (even opgevouwen in de bank zitten met een boek of tv.), Buiten: leer gevaren te zien, geef ruimte op duikelrek of trampoline, maar geef ook wat extra aandacht aan evenwichtsspelletjes zoals; lopen over een plank, stilstaan op een wiebelplank, samen op de wip, of op de schommel, fietsen. Evenwicht; begeleiden overgevoeligheid: Binnen: stevig aanschuiven op de stoel aan tafel, werken met een schuin werkblad, laatje niet onder de tafel maar op ooghoogte (zodat het kind niet ondersteboven iets hoeft te pakken) zoveel mogelijk met het gezicht naar het bord en de leerkracht. Buiten: eenvoudige evenwichtspelletjes doen (bv lopen over kussens, liggen op een wiebelplank, samen wiebelen op een trampoline (zeker als springen te eng is), leren schommelen, 6
7 Tast Tast voel je over de hele huid. En tast bestaat uit: aanraking/druk/vibraties, temperatuur, pijn. Onder- en overgevoeligheid voor tast kunnen daarom bij 1 persoon samen voorkomen! Tast; kenmerken onderregistratie geen of weinig reactie bij aanraking, pijn of stoten. Het kind is zich minder bewust van voorwerpen en personen in de nabijheid. Merkt niet dat schoenen verkeerd om aangetrokken zijn, merkt niet dat het iets heeft laten vallen, kauwen op nagels, zichzelf bijten, veel knoeien en kliederen, graag op blote voeten lopen. Tast; kenmerken overregistratie: het kind heeft last van plooien en naden in de kleding, wil liever geen sokken of schoenen aan, voelt snel pijn, liever niet knutselen en knoeien, soms moeite met eten van voeding met veel verschillende textuur, moeite hebben met tanden poetsen, kapper, haar wassen enz. 7
8 Tast; begeleiding Onderregistratie Binnen: Werken met alle vormen van sensopatisch materiaal, wrijven over rug (van boven naar beneden), diepe druk geven, altijd vooraf vertellen wat je doet en zoveel mogelijk het kind zelf de tastprikkel laten opzoeken (stevig knuffelen, iets knijpen enz) Buiten: aanraakspelletjes (tikkertje), spelen op klim en duikelrek, leunen of afzetten tegen de muur (met hele lichaam) Tast; begeleiding Overregistratie: Binnen: Kind zelf op zoek laten gaan naar aanvaardbare prikkels, (bv klei kan prettiger zijn dan zand omdat de structuur stevig is en je er niet vies van wordt), tastspelletjes waarbij het kind van te voren wel weet wat het mogelijk kan verwachten, tiktik wie ben ik, voelboekjes, ruimte geven om nieuw materiaal eerst te verkennen, niet te dicht tegen de buurman aan zitten, mogelijkheid geven om schoenen uit te trekken. Buiten: ruimte geven om zich af te zonderen van de drukke bewegelijke kinderen, leren spelen met anderen op afstand bv touwtje springen, kaatsen ballen, knikkeren. Auditief; kenmerken Onderregistratie laat reageren als hij geroepen wordt, muziek en tv erg hard aanzetten, genieten van lawaaiig eten zoals chips, zelf veel schreeuwen en gillen. Overregistratie last van lawaai, handen voor de oren, moeite om zich te concentreren in lawaai, moeite met auditieve discriminatie. 8
9 Auditief; begeleiding Onderregistratie: Binnen: een weksignaal geven als je iets belangrijks vertelt, werken met solo apparatuur, opdracht herhalen, fluisterspelletjes doen, geluidenkokers maken, versjes en liedjes leren. Buiten: vaste geluiden gebruiken (handen klappen of schoolbel), luisterspeleltjes voor buiten (vogels horen bv), Auditief; begeleiding Overregistratie: Binnen: geluid dempen door bv koptelefoon of MP3 speler, eventueel belangrijke werkmomenten buiten de klas laten uitvoeren. Buiten: mogelijkheid geven om zich van de groep af te zonderen, gerichter leren luisteren (door bv spel als; annemaria koekoek of stand in de mand en de bal is voor.), Visueel; kenmerken Bij visuele problemen zie je bijvoorbeeld: moeite met scannen, moeite met voorachtergrond informatie herkennen, moeite met gericht kijken (focussen). 9
10 Visueel; begeleiding Binnen: leren meer structuur in het kijken te brengen door van links naar rechte en van boven naar beneden te werken, puzzelen, kralenplank, natekenen of naschrijven (waarbij de afstand van kijken tot schrijft klein moet zijn), drinken door een rietje, Buiten: opletten dat het speelveld overzichtelijk is, spelletjes om afstand te schatten, ooghandcoördinatie bv balgooien, hinkel spelletjes. Reuk/Smaak; kenmerken Bij problemen met smaak en reuk zie je vaak dat de smaak of geur te sterk is zodat een kind iets niet wil eten en/of met materiaal wil spelen. Reuk/Smaak; begeleiding Zorg dat je reukloos materiaal hebt. Vooral klei kan erg sterk ruiken. Let verder op je eigen lichaamsgeur. Bepaald parfum kan een hevige reactie bij een kind oproepen. Verder kun je veel geurspelletjes doen waarbij geuren uit de natuur meestal makkelijker verdragen worden dan chemische geuren. 10
11 Sensorisch dieet Top vaardigheid visueel auditief reuk/ smaak Midden vaardigheid evenwicht tactiel Basis vaardigheid proprioceptief 11
Sensorische Integratie. Betere interactie met jezelf en omgeving door juiste waarneming én beweging. www.stichtingnovo.nl
Sensorische Integratie Betere interactie met jezelf en omgeving door juiste waarneming én beweging www.stichtingnovo.nl Inleiding Deze folder is bedoeld voor ouders, verzorgers en begeleiders van mensen
Nadere informatieAls zijn oren ervoor zorgen dat de leerling wel móet gaan wiebelen
Als Normaal Anders Is - Kansen en keuzes 13 Januari 2014 Als zijn oren ervoor zorgen dat de leerling wel móet gaan wiebelen 11.30 en 13.45 Door Monique Thoonsen fysiotherapeut/pedagoog/trainer Waar gaan
Nadere informatieRoxanne van der Star Aline Ham
Sensorische integratie bij Jongeren na hersenschudding Roxanne van der Star Aline Ham Inhoud presentatie Wat is sensorische integratie (SI) Hoe ontstaan SI klachten Hoe uiten SI klachten zich in de verschillende
Nadere informatieMax geeft aan dat hij vaak verkouden is. Zijn verkoudheid heeft invloed op zijn smaak en reuk vermogen. Verder zijn er geen bijzonderheden.
Analyse Sensorische informatieverwerking Martijn Appeldoorn. Ergotherapeut/SI therapeut: Mendy Kuipers Mendy.kuipers@Structuurpraktijk.nl 06 28924063 Wat is sensorische informatie verwerking? Sensorische
Nadere informatieSensorische informatieverwerking
Sensorische informatieverwerking Algemeen De zintuigen spelen in de ontwikkeling een grote rol. Ieder mens ontvangt door middel van zijn zintuigen informatie over de buitenwereld en over het eigen lichaam.
Nadere informatieOverprikkeling bij NAH en het ASITT-protocol
Overprikkeling bij NAH en het ASITT-protocol Marinka Jansen, ergotherapeut Ergotherapie Gouda Hoofddocent post hbo cursus sensorische integratie bij volwassen (ASITT) Inhoud van de presentatie Definitie
Nadere informatieProblemen in de prikkelverwerking op school. Aranka Altena Onderwijskundig Begeleider LWOE
Problemen in de prikkelverwerking op school Aranka Altena Onderwijskundig Begeleider LWOE Doel workshop Informatie geven vanuit de fysiotherapie over prikkelverwerking Voorbeelden vanuit de praktijk kort
Nadere informatieInformatieboekje voor kinderen. over hooggevoeligheid en prikkelverwerking
Informatieboekje voor kinderen over hooggevoeligheid en prikkelverwerking Op aarde wonen allemaal verschillende kinderen. Iedereen ziet er anders uit. Je kunt groot, klein, dik of dun zijn. Sommigen hebben
Nadere informatieKijken met voelsprieten uit de sensorische informatieverwerking. Bianca Pastoors, fysiotherapeut Mariska van Riel, ergotherapeut
Kijken met voelsprieten uit de sensorische informatieverwerking Bianca Pastoors, fysiotherapeut Mariska van Riel, ergotherapeut Inhoud Wat is si? Zintuigen Prikkelverwerking SI bij ouderen Alertheid Inzet
Nadere informatieSlapen Wakker en ongericht passief.(afwezig, b.v. ogen dicht of staren) -1
Signaleringsplan op basis van alertheid, Sherpa Consult. Op basis van beeldvorming door deskundigen kan in een multidisciplinair overleg besloten worden dat een cliënt en diens begeleiders baat hebben
Nadere informatieZIN IN ZINTUIGEN? Marjon Kat, ergotherapeut
ZIN IN ZINTUIGEN? Marjon Kat, ergotherapeut Zin in zintuigen Waarnemen Sensomotorische informatieverwerking Ervaren De zintuigen Alertheid Verstoorde informatieverwerking Het kind met syndroom van down
Nadere informatieGeen tijd om elke dag te sporten? Kom thuis in actie met 1-minuut oefeningen!
Geen tijd om elke dag te sporten? Kom thuis in actie met 1-minuut oefeningen! Astrid Witte zomer 2014 Even vooraf: - Deze oefeningen zijn bedoeld voor gezonde volwassenen - Heb je klachten, overleg dan
Nadere informatieEven voorstellen; Cor Reusen; - fysiotherapeut s Heerenloo - consulent SI voor CCE - docent SI bij estasi-training
Even voorstellen; Cor Reusen; - fysiotherapeut s Heerenloo - consulent SI voor CCE - docent SI bij estasi-training Even voorstellen; Marlèn Lemmens; - Logopedist - Consulent Expertisecentrum Doofblindheid
Nadere informatieKijken naar Kinderen.nl Aristoteles : All knowledge comes through the senses (Aristoteles)
www.anders Kijken naar Kinderen.nl Miriam Hufen Ergotherapeut 11 congressen Kijk eens anders! www.anderskijkennaarkinderen.nl Aristoteles : All knowledge comes through the senses (Aristoteles) Waarnemen
Nadere informatieSociale/pedagogische vragenlijst
Bijlage 1 Sociale/pedagogische vragenlijst voor ouders en begeleiders van mensen met een matige tot (zeer) ernstige verstandelijke beperking, al dan niet in combinatie met een lichamelijke beperking 1
Nadere informatieDrukke kinderen en storend gedrag Prikkelverwerking in het kort
Drukke kinderen en storend gedrag Prikkelverwerking in het kort Niet kunnen ophouden met praten Potloden en/of krijtjes breken Extreem veel gapen Schoenen uittrekken De oren bedekken Wapperen met de armen
Nadere informatieSI bij SMs ontwikkeling
SI bij SMs ontwikkeling De zintuigen. 1) Ruiken, olfactorisch 2) Zien, visuele systeem 3) Horen, auditieve systeem 4) Proeven, gustatorisch 5) Voelen, tactiele systeem 6) Evenwichtorgaan, vestibulaire
Nadere informatieOntdek je kracht voor de leerkracht
Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te
Nadere informatieLeerlijn Spelontwikkeling. Leerlijnen voor leerlingen met een IQ tot 35
Leerlijn Spelontwikkeling Stamlijn Spelontwikkeling Niveau A Merkt zintuiglijke stimulatie op (aanraking, vibratie, smaken, muziek, licht) Uit lust- en onlustgevoelens Kijkt gericht enkele seconden naar
Nadere informatiePeuters Groep 1 Groep 2 Groep 3 BP MP EP M1 E1 M2 E2 M3
1. Omgaan met jezelf, met en met volwassenen Peuters Groep 1 Groep 2 Groep 3 BP MP EP M1 E1 M2 E2 M3 Zelfbeeld Sociaal gedrag belangstelling voor andere kinderen, maar houden weinig rekening met de ander
Nadere informatieHuisregels. voor. kinderen
Huisregels voor. kinderen Versie januari 2016 Inhoudsopgave Huisregels Dreumesen HD pagina 3 Huisregels Peuters HP.pagina 4 2 Huisregels Dreumesen We willen kinderen zoveel mogelijk op positieve wijze
Nadere informatieKinderfysiotherapie na een scoliose operatie
Sophia Kinderziekenhuis Kinderfysiotherapie na een scoliose operatie Na een scoliose operatie krijgt uw kind tijdens de opname kinderfysiotherapie. Voor de operatie De kinderfysiotherapeut houdt zich bezig
Nadere informatieHuisregels. voor. kinderen
Huisregels voor. kinderen Versie september 2014 Inhoudsopgave Huisregels Dreumesen HD pagina 3 Huisregels Peuters HP.pagina 4 2 Huisregels Dreumesen We willen kinderen zoveel mogelijk op positieve wijze
Nadere informatieAls de wereld anders aanvoelt
Als de wereld anders aanvoelt Autisme & Sensorische Ervaringen Steven Degrieck @steven_degrieck Autisme in de DSM 5 Beperkingen in de sociale communicatie en interactie Repetitief gedrag en specifieke
Nadere informatiePrikkels in de groep!
Prikkels in de groep! Kijk op gedrag met een sensorische oorzaak Ingrid van der Heijden, Robert de Hoog, Sandra Stultiens-Houben, Inleiding Als leerkracht of groepsbegeleider herken je ze vast wel: kinderen
Nadere informatieWij samen. méér dan gewoon! Kleuterschool
Wij samen méér dan gewoon! Kleuterschool In dit boekje staan enkele afspraken zodat Wij samen méér dan gewoon zijn! Als we in een groep prettig willen samenleven, is het nodig dat we enkele Ze staan in
Nadere informatieAandacht door aanspreken. Afdeling logopedie
Aandacht door aanspreken Afdeling logopedie De wijze van aanspreken heeft significante invloed op: Aandacht Oogcontact Taakgerichtheid Concentratie Taalbegrip Taalproduktie Oorzaken beperkte aandacht Gehoor
Nadere informatiewerkblad Basisopstelling 2 Vak 1 Glijden en klimmen Vak 2 Rollen op verhoogd vlak 1 Vak 3 Doeljagerbal Materiaal
werkblad Basisopstelling opstelling in 3 vakken klimramen aan de korte kant Vak 1 Glijden en klimmen Vak Rollen op verhoogd vlak 1 Vak 3 Doeljagerbal Materiaal 3 Groot -3 klimramen 6 banken 6 matten 1
Nadere informatieonderwerp: Ik ruik mensenvlees ( drama- beweging)
onderwerp: Ik ruik mensenvlees ( drama- beweging) -lln. kn. zich soepel bewegen op de muziek; -lln. kn. sprookjesfiguren uitbeelden met de nadruk op één zintuig; -plezierbeleving; -lln. durven expressief
Nadere informatieFysiotherapie voor kinderen. Afdeling Fysiotherapie
00 Fysiotherapie voor kinderen Afdeling Fysiotherapie 1 Spelenderwijs ontwikkelen kinderen hun zintuigen en motoriek. Meestal gaat dat goed en bijna ongemerkt. Maar bij sommige kinderen duurt het langer
Nadere informatieIn dit e-book geef ik je een aantal tips en oefeningen die je heel gemakkelijk kunt toepassen in jouw dagelijks leven. Probeer ze maar snel uit!
In dit e-book geef ik je een aantal tips en oefeningen die je heel gemakkelijk kunt toepassen in jouw dagelijks leven. Probeer ze maar snel uit! Hartelijke groeten, Petra Melkert Ergotherapeut en mindfulnesstrainer
Nadere informatieHoofdpijn Duizeligheid Vermoeidheid Concentratieproblemen Vergeetachtigheid
Hersenschudding In deze folder vertellen we wat de gevolgen van een hersenschudding kunnen zijn en wat u kunt verwachten tijdens het herstel. Ook geven we adviezen over wat u het beste wel en niet kunt
Nadere informatieVragenlijst voor de leerkracht
Sensory Profile School Companion Vragenlijst voor de leerkracht Winnie Dunn, PhD, OTR, FAOTA Vertaling: Anders Kijken naar Kinderen, Karin Brinkmann en André Rietman Naam van de leerling: School: Groep:
Nadere informatieWelke voorkeur heb jij?
Pedagogische vaardigheden: Welke voorkeur heb jij? Als pedagogisch medewerker maak je in de omgang met de kinderen in jouw groep gebruik van verschillende pedagogische vaardigheden. Wat zijn jouw voorkeursvaardigheden
Nadere informatieBabylichaamstaal. Van te vroeg geboren baby s
Babylichaamstaal Van te vroeg geboren baby s Inleiding Voor een pasgeboren baby is lichaamstaal de eerste en enige manier om te vertellen wat hij wel of niet prettig vindt. Omdat hij nog niet kan praten,
Nadere informatieEpilepsie en moeilijkverstaanbaar gedrag. november 2011 Rea Vonk-Dekkers GZ psycholoog/orthopedagoog Dichterbij Kleur kinder en jeugdzorg.
Epilepsie en moeilijkverstaanbaar gedrag november 2011 Rea Vonk-Dekkers GZ psycholoog/orthopedagoog Dichterbij Kleur kinder en jeugdzorg. Inleiding Samenwerking medici en gedragswetenschappers vertrekpunten
Nadere informatieHoogbegaafd en gevoelig
Hoogbegaafd en gevoelig Kazimierz Dabrowski Hoogbegaafd zijn is meer dan slim zijn. Hoogbegaafde mensen zijn vaak ook veel gevoeliger dan andere mensen. Daardoor ervaar je situaties soms intenser dan andere
Nadere informatieSensorische integratie. Anja Baeyens en Ines Devulder Comfortzorgconsulenten Care Comfort Studiedag 2 februari 2017
Sensorische integratie Anja Baeyens en Ines Devulder Comfortzorgconsulenten Care Comfort Studiedag 2 februari 2017 Overzicht Sensorische integratie Theorie van sensorischeintegratie Zintuigen en hun belang
Nadere informatieGastles 17 september 2009. van Theorie naar Praktijk. Door Theone Kampstra
Gastles 17 september 2009 van Theorie naar Praktijk De SI-behandeling Door Theone Kampstra Wie is Theone Bewegingswetenschappen 1992-1997 Ergotherapie 1997-1999 Sensorische Integratie opleiding 2000 Werkzaam
Nadere informatieWeekprogramma: 1 jaar Zichzelf in de spiegel bekijken en gezichtsuitdrukkingen nadoen
Dit ben ik! Weekprogramma: Week 1; 0 jaar Zichzelf in de spiegel bekijken. 1 jaar Zichzelf in de spiegel bekijken en gezichtsuitdrukkingen nadoen 2 jaar Aanwijzen en benoemen delen van het gezicht. 3 jaar
Nadere informatieOefeningen ter Verbetering van je Lichaamshouding
Oefeningen ter Verbetering van je Lichaamshouding Verkeerde lichaamshoudingen veroorzaken klachten. Eén van de meest voorkomende verkeerde houdingen, wordt veroorzaakt door een naar vorend hangend hoofd,
Nadere informatie2 Het ervaringsproces
Ontspanning en geluk 2 Het ervaringsproces Inleiding Het ervaringsproces is een hulpmiddel om te ontspannen en om geluk te ervaren. Je doorloopt zeven ervaringen. Om van de ene naar de andere ervaring
Nadere informatieLESBRIEF BIJ DE VOORSTELLING KNUFFEL OP ZEE. Figurentheater Propop vzw
LESBRIEF BIJ DE VOORSTELLING KNUFFEL OP ZEE Figurentheater Propop vzw Figurentheater Propop en De Poppenzaal Steenweg op oosthoven 114 2300 Turnhout - België Tel : 014.423322 Email : info@propop.be Website
Nadere informatiemindfulness workshop
mindfulness workshop 1 mindfulness workshop Deze workshop wordt gegeven om een indruk te krijgen wat mindfulness inhoudt. Ook kan worden gekeken in welke training de workshop als onderdeel kan worden ingezet,
Nadere informatieActies / Werkwoorden
Acties / Werkwoorden Voor er gestart kan worden met onderstaand programma, moet het kind aan de volgende voorwaarden voldoen: Het kind kan 50 objecten benoemen en op verzoek selecteren. Het kind kan 10
Nadere informatie17 oktober 2015: Beweegdiploma voor trainers van andere bonden. Verkorte opleiding Beweegdiploma nu ook voor trainers van niet gymnastiek clubs!
17 oktober 2015: Beweegdiploma voor trainers van andere bonden Verkorte opleiding Beweegdiploma nu ook voor trainers van niet gymnastiek clubs! Waarom het Beweegdiploma? In de leeftijd van 2 tot en met
Nadere informatieSensorische Integratie en Paardrijden. Yvonne Heijligers * Ergotherapeut Kinderrevalidatie * Instructeur Paardrijden Gehandicapten.
Sensorische Integratie en Paardrijden Yvonne Heijligers * Ergotherapeut Kinderrevalidatie * Instructeur Paardrijden Gehandicapten Inhoud De zintuigen Theorie Jane Ayres Zintuiglijke prikkelverwerking SI
Nadere informatieIk ga je wat vertellen, je hoeft alleen maar te volgen wat ik zeg, mijn stem is nu het enige wat voor jou belangrijk is om te volgen.
Oefening 1: Nodig: 2 personen en een boom of een huisdier: Zoek een plek op bij een boom of in de buurt bij je paard of ander huisdier waar je even niet gestoord wordt en veilig even je ogen dicht kunt
Nadere informatieFOLDER CHEMOTHERAPIE EN BEWEGEN. Door de Discipline Groep Paramedisch SKION 23 februari 2012
FOLDER CHEMOTHERAPIE EN BEWEGEN Door de Discipline Groep Paramedisch SKION 23 februari 2012 CHEMOTHERAPIE EN BEWEGEN Deze folder is geschreven om u te informeren over het effect van de behandeling voor
Nadere informatieKANS OP SLAGEN. Definitie van probleemgedrag. Autisme en Probleemgedrag. Steven Degrieck. 14 juni 2012. Definitie van probleemgedrag
KANS OP SLAGEN Definitie van probleemgedrag Autisme en Probleemgedrag Steven Degrieck 14 juni 2012 Altijd een sociale definitie (normen; omgeving) Gevaar voor persoon zelf, gevaar voor omgeving of belemmert
Nadere informatieHANDIG SPELEN MET EEN HOND
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG SPELEN MET EEN HOND OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER SPELEN MET EEN HOND. JE
Nadere informatieDe Speelark. Huisregels buitenschoolse opvang De Speelark Heel. Regels bij het brengen en halen:
De Speelark Huisregels buitenschoolse opvang De Speelark Heel. Regels bij het brengen en halen: Kinderen worden door ouders tot in de groepsruimte gebracht. Kinderen en/of ouders pakken de tas uit. Jassen
Nadere informatieIEDEREEN. Probeer zo goed mogelijk je evenwicht te bewaren.
SPEELPLAATS regels Evenwichtsspelen Probeer zo goed mogelijk je evenwicht te bewaren. 1. Gebruik de borden enkel waarvoor ze dienen. 2. Wacht je beurt af en laat iedereen een keer. 3. Leg de evenwichtsborden
Nadere informatieThemaboekje ouders. Wij gaan bewegen. Kinderopvang en peuterspeelgroep Het P@rk
Themaboekje ouders Wij gaan bewegen Kinderopvang en peuterspeelgroep Het P@rk Mei 2016 Beste ouders/verzorgers De peuterspeelgroep van het P@rk werkt met de methode Startblokken van basisontwikkeling.
Nadere informatieVOORBEELD UIT HET PEDAGOGISCH BELEIDSPLAN. VEILIGHEID EN GEBORGENHEID BIEDEN - BABY S
VOORBEELD UIT HET PEDAGOGISCH BELEIDSPLAN. VEILIGHEID EN GEBORGENHEID BIEDEN - BABY S ALGEMEEN: EMOTIONELE EN FYSIEKE VEILIGHEID BABY S Het pedagogisch beleidsplan geeft de grenzen (pedagogisch medewerker/kindratio
Nadere informatieOnzichtbare koffer WERKBLAD 1. De onzichtbare koffer van. Overtuigingen over zichzelf: Overtuigingen over anderen: Overtuigingen over de wereld:
WERKBLAD 1 Onzichtbare koffer De onzichtbare koffer van Overtuigingen over zichzelf: Overtuigingen over anderen: Overtuigingen over de wereld: Wat kan ik doen om de koffer van deze leerling opnieuw in
Nadere informatieMaak kennis met A.L.A. in 3 stappen naar Rust, Kracht en Zelfvertrouwen; Wat het lichaam verwerkt heeft kan het hoofd loslaten.
Maak kennis met A.L.A. in 3 stappen naar Rust, Kracht en Zelfvertrouwen; Wat het lichaam verwerkt heeft kan het hoofd loslaten. Om je zeker en krachtig te voelen zijn geen ingewikkelde technieken nodig.
Nadere informatieLekker in je vel. Leren omgaan met stress voor kinderen. Uit het boek Ophelia van Ingrid en Dieter Schubert
Lekker in je vel Leren omgaan met stress voor kinderen Uit het boek Ophelia van Ingrid en Dieter Schubert Heeft uw kind wel eens last van stress? Voelt uw kind zich wel eens niet lekker en weet u niet
Nadere informatieHANDIG DE TAAL VAN EEN HOND
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG DE TAAL VAN EEN HOND OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDENTAAL. JE KUNT ER
Nadere informatieLenig worden. Inhoud: Inleiding Warming up Stretchen Cooling-down Poses. M.koning
Lenig worden Inhoud: Inleiding Warming up Stretchen Cooling-down Poses M.koning Inleiding: Leniger worden, dat willen we allemaal wel. Maar hoe word je nou eigenlijk lening? En wat is de beste manier om
Nadere informatieChecklist voor motorisch onhandige kinderen, van 4 12 jaar
Checklist voor motorisch onhandige kinderen, van 4 12 jaar Deze checklist is bedoeld voor leerkrachten en intern begeleiders van basisscholen. Het doel van deze vragenlijst is om te inventariseren wat
Nadere informatie2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S
2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de
Nadere informatieHandelingsplan Bewegen en spelen School
Naam kind (initialen) Handelingsplan Bewegen en spelen School 1b Geboortedatum Groep Naam behandelaar Ingangsdatum 1. Omschrijf het gesignaleerde gedrag/ de hulpvraag Plaats a. In de lessen bewegingsonderwijs
Nadere informatieOver de arm en hand wrijven
Over de arm en hand wrijven Doel: stimuleren van aangedane hand en arm, aandacht op de arm. 1 Leg de niet-aangedane hand op de aangedane arm. Kijk naar uw arm. 2 Wrijf met hand over de arm tot aan de schouder
Nadere informatieDe Speelark. Huisregels buitenschoolse opvang De Speelark Heel. Regels bij het brengen en halen:
De Speelark Huisregels buitenschoolse opvang De Speelark Heel. Regels bij het brengen en halen: Kinderen worden door ouders tot in de groepsruimte gebracht. Kinderen en/of ouders pakken de tas uit. Jassen
Nadere informatie1.1. Het creëren van een veilige en vertrouwde omgeving
Pedagogisch Beleidsplan 1.1. Het creëren van een veilige en vertrouwde omgeving Een veilige en vertrouwde omgeving is de basis van waaruit een kind zich kan gaan ontwikkelen. Het is dus belangrijk dat
Nadere informatieHANDIG ALS EEN HOND DREIGT
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT
Nadere informatieInhoud. Bekijk het eens van een andere kant. Hoe voel jij je? Je eigen gebruiksaanwijzing
1. Bekijk het eens van een andere kant 1.1 Zwart-witdenken of relativeren Individuele opdracht 1.1 Wat vind jij? Groepsopdracht 1.1 Mag je soms stelen? 1.2 Optimist of pessimist, positief of negatief Individuele
Nadere informatieIk heb het moeilijk met / last van
overkruisen van de middellijn lezen (eventueel dyslexie) grove motoriek, voornamelijk lopen en evenwicht, bal vangen fijne motoriek leren fietsen of zwemmen volgen met de ogen zwakke of te gespannen pengreep
Nadere informatieLesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 10: Hoe zeg ik nee. Lesoverzicht. Basis
Les 10: Hoe zeg ik nee Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten het verschil tussen prettige en onprettige situaties en kunnen deze herkennen. Kinderen weten dat ze onprettige aanrakingen mogen weigeren.
Nadere informatiePrikkelverwerking bij (jong)volwassenen met ASS. Hanneke Lamberink & Marret Fortuin. Even voorstellen
Prikkelverwerking bij (jong)volwassenen met ASS Manieren van prikkelverwerking en de invloed op het dagelijks leven Hanneke Lamberink & Marret Fortuin Even voorstellen Ontwikkelingspsychologie en Klinische
Nadere informatieBijlage 4: Leidraad taxatie ontwikkelingsproblemen kleuters: Motorische ontwikkeling
Bijlage 4: Leidraad taxatie ontwikkelingsproblemen kleuters: Motorische ontwikkeling Syntheseblad Zijn er op vlak van de motorische ontwikkeling aanwijzingen voor o Leeftijdsadequaat functioneren o Een
Nadere informatieZorgen voor een veilige omgeving. Volledige afhankelijkheid van omgeving Hersenbeschadiging Moeite met verwerken van prikkels
Zorgen voor een veilige omgeving Volledige afhankelijkheid van omgeving Hersenbeschadiging Moeite met verwerken van prikkels Probleemgedrag van mensen met dementie Ziekte (dementie) Omgeving (gunstig of
Nadere informatieCalcimatics start steeds met een opwarming. Zo is de overgang dan niet-bewegen naar actief worden niet te bruusk en voorkom je letsels.
CALCIMATICS 1. De opwarming Calcimatics start steeds met een opwarming. Zo is de overgang dan niet-bewegen naar actief worden niet te bruusk en voorkom je letsels. Als een vogel in de lucht - Houding:
Nadere informatieModule Op welke manier wil je partner de liefde het liefst ontvangen? OEFENING. Op welke manier vind je het het makkelijkst om te leren?
Module Op welke manier wil je partner de liefde het liefst ontvangen? OEFENING Op welke manier vind je het het makkelijkst om te leren? 1. Wanneer je aan het leren bent, wil je dan bijvoorbeeld het liefste
Nadere informatieWerken met Aandacht. Vraag: Wat is er nodig voor een goede werkhouding? Programma. Neuropsychologie: Drie assen. Triune brain.
1 Werken met Aandacht Programma Inleiding Werkhouding 20 maart 2015 Congres Aandacht André Rietman Gz- en neuropsycholoog Ergotherapeut A. Vier Niveaus: het model B. Diagnostiek C. Problemen D. Aanpak
Nadere informatieAutisme en sensaties. een contradictio in terminis?
Autisme en sensaties een contradictio in terminis? Wassenaar 16-11-2013 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit Leiden Gezondheidsraad (2009) Autismespectrumstoornissen: een leven lang anders! Prevalentie:
Nadere informatieExtra oefeningen. Romp 1. Vooroverbuigen 2 2. Draaien 3. Arm en romp 3. Armen schuiven over tafel 4. Hand en pols 4. Handen vouwen en polsen buigen 5
Extra oefeningen Deze oefeningen sluiten aan op de Oefengids beroerte (CVA). De Oefengids beroerte (CVA) is te bestellen via www.hersenletsel.nl of te downloaden van www.snelinbeweging.nl. De oefengids
Nadere informatieTijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen.
Bijlage 11 Voorbeeld informatie VHT: Bouwstenen voor geslaagd contact Informatie Video - hometraining Belangrijke begrippen initiatieven herkennen volgen ontvangstbevestiging beurt verdelen leidinggeven
Nadere informatieOpdracht 3.3, 3.4, 3.5 en 3.6
Opdracht 3.3, 3.4, 3.5 en 3.6 3.3 Wanneer wil ik dat het fijner gaat? Op welke momenten wil jij je fijner voelen? Bespreek met jouw WB er in welke situaties jij strategieen nodig hebt en of dat dan activerend
Nadere informatieVerslag en advies bij sensorische problemen
Verslag en advies bij sensorische problemen Naam: X Y Afname/interview Door: Els Smekens Met: mama van X Op datum van: 12/01/2012 Op vraag van: school mama Aanvullingen van het schoolteam via mail door
Nadere informatieStap dichter naar huis. Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis
Stap dichter naar huis Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis 2 Waarom deze folder? Een ziekenhuisverblijf is een hele gebeurtenis, waarbij onderzoek en behandeling veelal centraal
Nadere informatie13. MICROBEWEGINGEN VOOR IN DE BADKAMER
13. MICROBEWEGINGEN VOOR IN DE BADKAMER De badkamer is een uitgelezen plek voor MicroBewegingen. Als het goed is, kom je er ook meerdere malen per dag. Een mooie ruimte om eens te bekijken wat je daar
Nadere informatieGastlessen voor studenten 1 e leerjaar PW 3 en 4 Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar - Docentenhandleiding. Doelgroepen in de kinderopvang
Gastlessen voor studenten 1 e leerjaar PW 3 en 4 Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar - Docentenhandleiding Doelgroepen in de kinderopvang Gastles Doelgroepen in de KO- Docentenhandleiding Deze lesmodule
Nadere informatieEnergiek de lente in!
Miniboekje Energiek de lente in! 10 tips voor meer balans & energie Beste lezer, Dit boekje is een klein cadeautje voor u! De lente is weer begonnen en de bomen staan te popelen om uit te lopen. Koeien
Nadere informatieHet allerbelangrijkste is acceptatie en je kind leren kennen!
OMGAAN MET PRIKKELS Onze zoon is 11 jaar en heeft een diagnose binnen het autisme spectrum, nl. Mcdd, daarnaast heeft hij ook ADHD. De diagnose ADHD ligt er al vanaf zijn 4 de jaar. Vanaf zijn 7 de jaar
Nadere informatieOudervragenlijst. Geachte ouder/ begeleider,
Oudervragenlijst Geachte ouder/ begeleider, Ik wil u vragen om deze vragenlijst in te vullen. De vragenlijst wordt mede gebruikt om vast te kunnen stellen wat de aard en de mate van de problemen van uw
Nadere informatieFIT VOOR EEN NIEUWE KNIE
FIT VOOR EEN NIEUWE KNIE Para Medisch Centrum Skagerrak Hoofddorp Inleiding U heeft dit boekje gekregen omdat u binnenkort een nieuwe knie krijgt. In dit boekje vindt u trainingsschema s, oefeningen en
Nadere informatieLeerrijpheid en de motorische ontwikkeling
Stichtingsavond 18 Maart 2014 Leerrijpheid en de motorische Docent LO : De nieuwe Havo VO Geert Groote school BO Motorisch remedial teacher Eigenaar Motoriek.nl & beweegkisten.nl Auteur : MRT steps Zorg
Nadere informatieStap dichter naar huis. Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis
Stap dichter naar huis Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis Waarom deze folder? Een ziekenhuisverblijf is een hele gebeurtenis, waarbij onderzoek en behandeling veelal centraal
Nadere informatieEerste yoga les voor de kinderen. Dinsdag 10 juli 2012. Tijdsduur: 2x 30 minuten. Locatie: Hoppas, Woudrichem. Aantal kinderen: max: 4
Eerste yoga les voor de kinderen. Dinsdag 10 juli 2012. Tijdsduur: 2x 30 minuten. Locatie: Hoppas, Woudrichem Aantal kinderen: max: 4 Toestemming van de ouders? Aandachtspunt: Observeren niveau, behoefte
Nadere informatieBehandeling. Leven zoals jij dat wilt. Rian leerde voor zichzelf opkomen. Ondersteund door SDW
Behandeling Leven zoals jij dat wilt Rian leerde voor zichzelf opkomen Ondersteund door SDW Welke informatie vind je in deze brochure? SDW helpt je verder pagina 3 Therapie pagina 9 Onderzoek en behandelplan
Nadere informatieLeerlijn Sociaal-emotionele ontwikkeling
Leerlijn 1.1. Emotioneel 1.2. Sociaal Stamlijn Niveau A Merkt zintuiglijke stimulatie op (aanraking, vibratie, smaken, muziek, licht) Uit lust- en onlustgevoelens Kijkt gericht enkele seconden naar een
Nadere informatieVragenlijst last van geluid
Vragenlijst last van geluid voor leerkrachten Dit is een vragenlijst die meet of kinderen en jongeren last hebben van geluid, ingevuld door leerkrachten. Na het invullen van de vragenlijst kunt u: - tips
Nadere informatieProudy. Praktijk voor psychomotorishe kindertherapie
Proudy Praktijk voor psychomotorishe kindertherapie Wat is psychomotorische kindertherapie? Pmkt is een vorm van kindertherapie bedoeld voor kinderen die vast lopen in hun ontwikkeling en dat in hun gedrag
Nadere informatieTerwijl uw kind niet kijkt, pakt u één van deze dingen op en maakt u er geluid mee. Uw kind zegt wat het hoort.
Luisterspelletjes Welk geluid hoor je? Uw kind doet de ogen dicht of krijgt een blinddoek voor. U laat allerlei geluiden horen die het moet raden. Bijvoorbeeld: in de handen klappen, op de deur kloppen,
Nadere informatieWerkblad. LES 9: Ouders. www.gavoorgezond.nl GROEP 1-2. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen.
Werkblad GROEP 1-2 Bijlage 1 Rood actief inspannen/ sporten Oranje middelmatig inspannen Rust Werkblad GROEP 1-2, vervolg Bijlage 2 Dagen van de week Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag
Nadere informatieTHEMA KERN SUBKERN INHOUDEN DIT DOEN WIJ AL DIT WILLEN WIJ DOEN SEO
SEO Zelf Gevoelens Beschrijven welke gevoelens ik ervaar. Beschrijven welke gevoelens ik wel en niet begrijp. Omgaan met gevoelens en beschrijven hoe mijn reactie op gevoelens afhangt van het soort gevoel
Nadere informatieHernia met een radiculair syndroom in de lage rug Adviezen & oefeningen. Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis
Hernia met een radiculair syndroom in de lage rug Adviezen & oefeningen Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis Inleiding U bent patiënt op de afdeling neurologie van het IJsselland Ziekenhuis. Er
Nadere informatie7. Als je klaar bent met kauwen slik je de rozijn door. Merk het verlangen op om de rozijn door te slikken. Welke bewegingen maakt je mond?
DE BEGINNERSGEEST OEFENING Heart Body & Mind WWW.PUREHBM.COM Tijd voor een eerste oefening! Deze oefening helpt je je aandacht in het hier en nu te brengen door al je zintuigen en bewuste aandacht te gebruiken.
Nadere informatie