Onderzoeksrapportage. Subregio Noord

Transcriptie

1 Onderzoeksrapportage Subregio Noord Bijlage G e Auteurs: L. Ax, MSc., Drs. M. Luttik, K. Rijpkema, MSc. Datum: 4 februari 09 Status: Concept

2 Inhoudsopgave. Basis en extra ondersteuning Schoolondersteuningsprofielen Expertise Zorgplicht Beleid Aanmeldprocedures Tijdige en passende ondersteuning Thuiszitters Terugplaatsingen naar regulier onderwijs....6 Zijinstromers....7 Doorverwijzingen S(B)O....8 Ontwikkelingsperspectiefplan en ouderbetrokkenheid.... Doorgaande lijn Afstemming voorschoolse voorzieningen Samenwerking voorschoolse voorzieningen Verbeterpunten afstemming voorschoolse voorzieningen Afstemming voortgezet onderwijs Verbeterpunten afstemming voortgezet onderwijs Lokale afspraken Samenwerking Bestuurlijk overleg Tevredenheid opbrengsten bestuurlijk overleg Conclusie Basis en extra ondersteuning Zorgplicht Doorgaande lijn Lokale afspraken... 4

3 Bijlage : Tabellen... 6

4 Subregio Noord In dit hoofdstuk worden de antwoorden op de school en schoolbestuursvragenlijst voor de subregio Noord uiteengezet. De schoolbestuursvragenlijst is door acht schoolbesturen ingevuld:. Ger. Schoolver. Westernieland afkorting Westernieland 708 eenpitter, heeft één school binnen het samenwerkingsverband;. Stichting Christelijk Primair Onderwijs Noorderkwartier afkorting Noordkwartier 4558 heeft tien scholen onder zich, allemaal binnen de subregio Noord;. Stichting openbaar onderwijs Marenland afkorting Marenland 4574 heeft scholen onder zich, allemaal binnen de subregio Noord; 4. Ver. voor Geref. Prim. Onderw. NoordoostNederland afkorting VGPONN 405 heeft veertien scholen onder zich, waarvan zes binnen de subregio Noord vallen. Heeft samen met NoorderBasis de vragenlijst ingevuld, in de rapportage wordt Noorderbasis (& VGPONN) genoemd. 5. Schoolbestuur voor primair en voortgezet onderwijs tussen Lauwers en Eemsstg afkorting Lauwers en Eems 68 heeft 7 scholen onder zich, allemaal binnen de subregio Noord; 6. Stichting Primenius afkorting Primenius heeft 4 scholen onder zich, waarvan vier binnen de subregio Noord; 7. Ver. voor Chr. Prim. Onderwijs NoordGroningen afkorting VCPONG 46 heeft vijftien scholen onder zich, allemaal binnen de subregio Noord; 8. Stichting RENN4 afkorting RENN4 444 heeft zestien scholen onder zich, waarvan twee scholen binnen de subregio Noord; De acht schoolbesturen in de subregio Noord hebben in totaal 76 scholen, 0 scholen hebben de vragenlijst niet ingevuld. De response van de subregio Noord is hierdoor 56 scholen: Westernieland. De Wierde Noordkwartier. Wicher Zitsema (Speciaal Onderwijs). De Citer. De Vore 4. Roemte 5. De Borgstee 6. De Windroos (niet ingevuld) 7. Farmsumerborg (niet ingevuld) 8. De Triangel (niet ingevuld) 9. De Zaaier 0. De Klaver (niet ingevuld) Marenland. De Huifkar. Woltersum (niet ingevuld). Togtemaarschool (niet ingevuld) 4. De Wilster 5. Garmerwolde 6. De Munte (niet ingevuld) 7. De Kronkelaar 8. Jan Ligthart 9. De Vuurvlinder 4

5 0. Kindcentrum Noord. Jan Ligthart (samen met Tasveld en t Zigt ingevuld). Tasveld (samen met Jan Ligthart en t Zigt ingevuld). Meedhuizen 4. De Garven (niet ingevuld) 5. t Zigt (samen met Tasveld en Jan Ligthart ingevuld) 6. Abt Emo 7. Fiepko Coolman (samen met Hiliglo ingevuld) 8. Hiliglo (samen met Fiepko Coolman ingevuld) 9. De Zandplaat 0. De Wilgenstee. Prinses Beatrixschool Noorderbasis & VGPONN. Klimop. De Horizon. R J Damschool 4. Het Baken 5. De Poort 6. De Handpalm Lauwers en Eems. Kromme Akkers. Klinkenborg. Usquert 4. Op Wier 5. Nijenstein 6. Noordewier (niet ingevuld) 7. Lydinge (zelfde antwoorden als Lydinge) 8. De Negen Wieken (niet ingevuld) 9. Tiggeldobbe (niet ingevuld) 0. De Dobbe. Brunwerd. De Wierde. Jansenius De Vries 4. Mandegoud (zelfde antwoorden als Lydinge) 5. De Octopus 6. De Getijden 7. De Sterren Primenius. Hoogholtje (niet ingevuld). De Schelp. St Walfridus 4. Sterren Der Zee (niet ingevuld) VCPONG. Koning WillemAlexander (samen met De Rank ingevuld). De Fontein. De Rank (samen met Koning WillemAlexanderschool ingevuld) 4. De Piramiden 5. De Noordkaap 5

6 6. Ichthus 7. De Regenboog De Marne (niet ingevuld) 8. De Wieken 9. De Til 0. De Meander. Borg. De Zoutkamperril. 't Groenland 4. De Regenboog Bedum 5. Hendrik de Cockschool (niet ingevuld) RENN4 (Speciaal Onderwijs). Bladergroen Appingedam (samen met SBO De Delta ingevuld). SBO De Delta (samen met Bladergroenschool Appingedam ingevuld) Vier scholen en één schoolbestuur hebben aan het einde van de vragenlijst nog een opmerking gegeven en dienen ter informatie voorafgaand aan de rapportage: Scholen: Lydinge & Mandegoud: In verband met zwangerschapsverlof van de schoolleider op het moment van invullen van deze vragenlijst, heeft de intern begeleider deze lijst alleen ingevuld. Als het mogelijk was geweest, hadden iber en schoolleider dit samen gedaan. Deze vragenlijst is gelijk aan die van Mandegoud, in overleg is afgesproken dat deze antwoorden voor Mandegoud ook gebruikt kunnen worden voor Lydinge (red). De Noordkaap: Ik ben werkzaam op de Noordkaap sinds januari 08 en er ook een periode uit geweest wegens zwangerschapsverlof. De IB er van de Noordkaap werkt sinds september 07 op de Noordkaap. De vragen over het schoolondersteuningsprofiel kan ik om die reden nu niet goed beantwoorden, maar zetten me wel op scherp. Klimop: Bij een aantal punten zijn er sterk wisselende ervaringen. Schoolbesturen: Lauwers en Eems: Vorig schooljaar kon de Bladergroenschool op enig moment geen leerlingen meer aannemen. Toen hebben we op eigen kosten een observatieplaats op SO/Sbao gerealiseerd om thuiszitten te voorkomen. 6

7 . Basis en extra ondersteuning. Schoolondersteuningsprofielen In het Ondersteuningsplan (OP) van SWV PO 0.0 staat dat alle aangesloten scholen (inclusief speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs) beschikken over een actueel en wettelijk voorgeschreven schoolondersteuningsprofiel (in het vervolg SOP). Een SOP dient wettelijk om de vier jaar te worden geactualiseerd, een SOP is actueel als deze recenter is dan september 04. Maar er zijn voornemens om wettelijk vast te leggen dat het SOP jaarlijks geactualiseerd dient te worden. In het OP van het samenwerkingsband staat al dat scholen elk schooljaar hun SOP dienen te actualiseren om daarmee de ontwikkeling en het realiseren van de gestelde ambities in de profielen te kunnen monitoren. 4 scholen geven aan dat hun SOP actueel is en dertien scholen geven aan dat hun SOP niet actueel is. Welke dertien scholen dit zijn, is te zien in onderstaande tabel. Kijkend naar de datum van het vaststellen van het geactualiseerde SOP blijkt echter dat er geen één school een SOP heeft die langer dan vier jaar geleden is vastgesteld. scholen hebben een SOP die ouder is dan één jaar (ouder dan september 07). Scholen Schoolbestuur Gemeente Datum Lydinge Lauwers en Eems De Marne 0/04/08 De Octopus Lauwers en Eems De Marne //07 De Zaaier Noordkwartier Delfzijl 08//07 De Piramiden VCPONG Winsum 0/0/07 De Regenboog VCPONG Bedum 8/09/07 Jansenius de Vries Lauwers en Eems Eemsmond /09/07 De Dobbe Lauwers en Eem Eemsmond /05/07 Klinkenborg Lauwers en Eems Eemsmond 9/09/06 De Noordkaap VCPONG Eemsmond 0/09/06 De Handpalm VGPONN De Marne /08/06 Dr. R.J. Damschool VGPONN Eemsmond 0/0/05 Klimop VGPONN Loppersum 0/0/05 Daarnaast zijn er nog vier scholen waarvan het SOP komend schooljaar 0809 verloopt en daarmee niet meer actueel zal zijn: Scholen Schoolbestuur Gemeente Datum Dr. R.J. Damschool VGPONN Eemsmond 0/0/05 Klimop VGPONN Loppersum 0/0/05 Usquert Lauwers en Eems Eemsmond 0/05/05 De Wierde Winsum Westernieland Winsum 05/06/05 Vindbaarheid SOP In het Ondersteuningsplan van SWV PO 0.0 staat dat de SOP s op de website van de school en de website van de aangesloten schoolbesturen dienen te staan. 67,9 procent van de scholen heeft dit daadwerkelijk op de website van de school staan en,6 procent van de scholen heeft dit ook op de website van hun schoolbestuur staan. De meeste SOP s staan op de website van de school en liggen ter inzage bij de directeur. Geen enkele school heeft het SOP in de schoolgids staan. Zeventien scholen hebben hun SOP zowel niet op de website van de school of schoolbestuur online staan. Deze SOP s liggen alleen ter inzage op school, bij de iber of de directeur. Dit is niet heel laagdrempelig voor ouders. 7

8 Antwoordkeuzes Percentage Aantallen (n=56) Website van de school 67,9% 8 Ter inzage op school 64,% 6 Ter inzage directeur 9,% Ter inzage bij de iber,% 9 Op te vragen bij MR van school 0,7% 6 Website schoolbestuur,6% In de schoolgids 0% 0 Anders, namelijk: De Wierde: Dit komt nog op de website De Noordkaap: Geen idee SBO De Delta & Bladergroenschool Appingedam: Op te vragen bij de leerkracht Het Baken: Op vensters PO Goedkeuring SOP Het SOP komt tot stand in de school en dient te worden opgesteld door het team van de school. De MR heeft adviesrecht op het SOP. 4 scholen (76,8%) geven aan dat het SOP met het team is overlegd. De volgende scholen hebben het SOP niet met het team overlegd: De Zaaier Dr. R.J. Damschool De Wierde Klimop De Octopus De Dobbe Wicher Zitsema De Fontein De Noordkaap t Groenland Jansenius de Vries De Sterren De Handpalm Bij 90,9 procent van de scholen heeft de MR de gelegenheid gekregen om gebruik te maken van haar adviesrecht. Bij vijf scholen is dit niet gebeurd (Prinses Beatrix, De Octopus, Wicher Zitsema, De Noordkaap, Klimop).. Expertise Aanwezigheid expertise Doel van de wet Passend Onderwijs is dat alle leerlingen, dus ook leerlingen die extra ondersteuning in de klas nodig hebben, een passende onderwijsplek krijgen. Om een inzicht te krijgen in de mate waarin scholen die extra ondersteuning kunnen bieden is er gevraagd naar de aanwezigheid van expertise. Er is een lijst met tweeëntwintig soorten problematieken of beperkingen voorgelegd aan de scholen, met de vraag om aan te geven in welke mate de school ondersteuning kan bieden aan leerlingen met de daarbij behorende ondersteuningsbehoeften. Deze lijst is gebaseerd de elfde voortgangsrapportage van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Kinderen met ADHD/ADD, autisme of verwante stoornis, achterstand in taal/lezen, achterstand in rekenen, dyslexie en hoogbegaafdheid kunnen bij alle scholen tenminste in geringe mate (of in hogere mate) ondersteund worden. Voor alle overige vormen van ondersteuning kunnen kinderen niet bij alle scholen terecht. Meer dan veertig procent van de scholen in subregio Noord geven aan kinderen met achterstand in taal/lezen, achterstand in rekenen, dyslexie en hoogbegaafdheid in ruime of zeer ruime mate te kunnen ondersteunen. Het is daarnaast opvallend dat kinderen met een matige tot ernstige verstandelijke beperking, visuele handicap (blind/slechtziend) en auditieve 8

9 handicap (doof/slechthorend) bij meer dan de helft van de scholen niet ondersteund kunnen worden of dat scholen niet weten of zij deze kinderen kunnen ondersteunen. Bij de meeste reguliere scholen is er minder expertise voor het ondersteunen van kinderen met een matige tot ernstige verstandelijke beperking, ernstige gedragsproblemen een combinatie van gedragsproblemen en leerstoornis en hechtingsstoornis, de s(b)o scholen geven aan deze expertise vaak wel hebben. 9

10 Aanvullende expertise Bij de uitvoering van passend onderwijs kunnen leraren ondersteuning krijgen van aanvullende expertises, bijvoorbeeld een intern begeleider of een onderwijsassistent. Daarnaast dient er snel gehandeld te worden als kinderen extra ondersteuning nodig hebben. De scholen en schoolbesturen is gevraagd naar de beschikbaarheid van zestien functionarissen, om directe ondersteuning aan leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften te geven. De verschillen in aangegeven beschikbaarheid van aanvullende expertise tussen schoolbesturen en scholen is groot. Alle schoolbesturen geven aan de beschikking te hebben over vijf van de zestien vormen van aanvullende expertise, waarvan twee in dienst en drie extern beschikbaar. Bij alle scholen is alleen de intern begeleider volledig beschikbaar voor alle scholen. De grafische weergave op de volgende pagina laat voornoemde verschil zien tussen het antwoord op deze vraag door de scholen en door de schoolbesturen. Schoolbesturen geven meer beschikbare expertise aan dan scholen. Scholen geven verder met name aan dat ze geen beschikking hebben over een leraarondersteuner, speltherapeut, dyscalculiespecialist en ergotherapeut. De Wierde geeft aan een vrijwilliger voor leerlingondersteuning te hebben. De school Usquert geeft over de beschikbaarheid van expertise aan: Vanuit school wordt logopedie, fysiotherapie, maatschappelijk werk e.d. geadviseerd. Ouders nemen zelf het initiatief, met of zonder verwijzing, naar diverse instanties. Leerlingen worden dan ook meestal buiten de school begeleid, soms wel soms niet in overleg met de school. De Vuurvlinder Klinkenborg Wicher Zitsema Dr. R.J. Damschool Nijenstein Andere functionarissen, namelijk: Veel extra ondersteuning vanuit het RET en Kentalis Begeleiding door Visio (slechtziende leerling met CVI) MRT extern opvoedingsbegeleiding in verschillende gezinnen extern (school wel betrokken) ADHD/autisme specialist valt onder gedragsspecialist RET NO Fysiotherapeut externe medewerker Schoolverpleegkundige extern 0

11 Schoolbesturen (n=8) Scholen (n=56)

12 Inzet functionarissen In onderstaande tabel wordt weergegeven hoeveel scholen of hun schoolbestuur bepaalde functionarissen in schooljaar 0708 hebben ingezet. Uit de inzet van functionarissen is te zien dat alle scholen een intern begeleider hebben ingezet. Ook de (ortho)pedagoog, gedragsspecialist, logopedist en specialist hoogbegaafdheid is door meer dan tachtig procent van de scholen ingezet. De meeste uren zijn met name ingezet op de functies van onderwijsassistent, intern begeleider en leraarondersteuner. Het gemiddeld aantal uren dat voor leraarondersteuner is ingezet is het hoogste, dit komt doordat er maar zes scholen zijn die deze functionaris hebben ingezet waarvan Kindcentrum Noord in Delfzijl aangeeft de leraarondersteuner.8 uur te hebben ingezet, dit zorgt ervoor dat het gemiddelde hoog komt te liggen. Percentage Aantallen (n=56) Gemiddeld aantal uren per jaar (globaal) Intern begeleider 00% 56 5 (Ortho)pedagoog 94,6% 5 8 Gedragsspecialist 87,5% 49 8 Logopedist 87,5% 49 5 Specialist hoogbegaafdheid 8,% Onderwijsassistent 7,% 4 6 Dyslexiespecialist 7,4% 40 5 Schoolmaatschappelijk werker 64,% 6,5 ADHD/ADDspecialist 55,4% 6 Autismespecialist 5,6% 0 Ergotherapeut 44,6% 5 (School)psycholoog 9,% 8 Remedial teacher 5,7% 0 7 Speltherapeut,% 8 9,5 Dyscalculiespecialist,% 8 9 Leraarondersteuner 0,7% 6 7 Afspraken Voor het bieden van extra ondersteuning aan kinderen, is het vaak noodzakelijk dat schoolbesturen samenwerken met (zorg)partners of andere schoolbesturen. De mate waarin schoolbesturen dit organiseren geeft aan dat ze werken vanuit een visie. Voordat er kinderen zijn met een ondersteuningsbehoefte, is er al zorg georganiseerd. Deze ondersteuning kan direct worden ingezet als een ondersteuningsbehoefte zich aandient. Afspraken jeugdhulp m.b.t. afstemming onderwijs jeugdzorg Schoolbesturen is gevraagd of al hun scholen afspraken hebben gemaakt met jeugdhulp met betrekking tot de afstemming onderwijs jeugdzorg. Uit de resultaten blijkt dat 6,5% van de schoolbesturen aangeeft dat hun scholen wel afspraken hebben gemaakt met jeugdhulp en 7,5% van de schoolbesturen aangeeft dat hun scholen dit niet hebben gedaan. Primenius geeft aan dat scholen de wens wel hebben, maar het nog niet bij elke gemeente in het beleid is ingebed. Westernieland geeft aan dat er geen vaste afspraken zijn, maar er wel een warm contact met een medewerker van het CJG is, die regelmatig wordt geconsulteerd. Tot slot geven Noorderbasis & VGPONN aan dat het bovenschools niet exact bekend is. De schoolbesturen geven met betrekking tot de samenwerking tussen jeugdhulp en onderwijs de volgende punten ter verbetering aan:

13 Westernieland: Onderwijs zou meer leading moeten zijn/invloed moeten hebben wat betreft inzet jeugdhulp dan nu het geval is. Jeugdhulp is een systeem waar onderwijs onvoldoende zicht en invloed op heeft. Noordkwartier: Zie verslag 'Samen voor het Kind' Marenland: Zie verslag bijeenkomst Onderwijs en CJG (reeds in jullie bezit) NoorderBasis & VGPONN: Geen punten Lauwers en Eems: Meer samenwerking tussen jeugdhulp en onderwijs: concrete afspraken Primenius: Meer behoefte aan gedeelde verantwoordelijkheid. Laat niet de geldstroom leidend zijn maar wat het kind/het gezin nodig heeft en pas daar het traject op aan. VCPONG: Structureel gezamenlijk overleg op casusniveau RENN4: Graag een vorm van populatiebekostiging zodat we niet meer geconfronteerd worden met een veelheid aan hulpverleners. Afspraken met andere schoolbesturen ten aanzien van de inzet van aanvullende expertise Om te kijken of er tussen schoolbesturen onderling wordt samengewerkt zijn de schoolbesturen gevraagd of er met andere schoolbesturen (binnen een gemeente die binnen het samenwerkingsverband valt) afspraken gemaakt zijn ten aanzien van de inzet van aanvullende expertise. Twee schoolbesturen geven aan geen afspraken met andere besturen gemaakt te hebben. Deze twee schoolbesturen zijn Noorderbasis en Primenius. Verder geven Noordkwartier en Marenland met name met elkaar samen te werken. VCPONG en Lauwers en Eems geven aan met elkaar samen te werken. RENN4 geeft aan aanvullende afspraken gemaakt te hebben met Marenland en Noordkwartier. Westernieland maakt gebruik van het ibnetwerk van Noorderbasis en de Taalklas van Lauwers en Eems. Afspraken met andere schoolbesturen Schoolbestuur Zo ja, welke afspraken? Ja 75% 6 Westernieland: Onze IB'er draait mee in het IBnetwerk van Noorderbasis. Eén leerling heeft in het schooljaar 07/08 gebruik mogen maken van de Taalklas van L&E in Winsum Noordkwartier: Met Marenland (RET) Marenland: met Noordkwartier; Delfzijl/ Appingedam / Loppersum Lauwers en Eems: Samenwerking met de GZpsycholoog/orthopedagoog NVO van het VCPO VCPONG: Lauwers en Eems RENN4: Aanvullende afspraken gemaakt met de schoolbesturen van Marenland en Noordkwartier (Dalstgemeenten). Nee 5% Ondersteuningsprogramma s scholen Als gevolg van een aanpassing van de onderwijswetten zijn scholen in het primair en voortgezet onderwijs per augustus 05 verplicht zorg te dragen voor een sociaal veilige school. Bijna alle scholen geven aan programma s of methodieken die zich richten op sociale veiligheid in te kunnen zetten. Zes scholen kunnen op dit onderwerp ondersteuning in geringe mate inzetten om leerlingen direct te kunnen ondersteunen (Pr. Beatrix, Brunwerd, Usquert, De Meander, De Noordkaap en Jansenius de Vries). Twee scholen geven aan dit niet in te kunnen zetten (De Huifkar, Ten Boer en De Handpalm, De Marne). Scholen zijn verplicht hun leerlingen en personeel te beschermen tegen alle vormen van geweld, dus ook tegen pesten. Dat staat in de Arbowet. In aanvulling op de Arbowet hebben werkgevers en werknemers in de cao afgesproken dat elke school sinds januari 006 een veiligheidsplan moet

14 hebben. Een onderdeel van dit plan is een antipestprotocol. Een antipestprotocol geeft kinderen, leerkrachten en ouders duidelijkheid over hoe gehandeld dient te worden in het geval van pesten op school. 98 procent van de scholen kunnen een antipestprogramma inzetten om leerlingen direct te ondersteunen. Vijf scholen kunnen dit in geringe mate inzetten (Brunwerd, Usquert, Roemte, De Noordkaap & De Huifkar), en twee school niet (De Handpalm, De Marne en Borgschool, Winsum). 4 procent kan het antipestprotocol in voldoende mate inzetten en iets meer dan de helft van de scholen kan dit in ruime of zeer ruime mate inzetten. Ook blijkt dat ondersteuning bij onderwijs aan leerlingen met lichamelijke of zintuiglijke beperkingen bij slechts één school in ruime mate en bij geen enkele school in zeer ruime mate ingezet kan worden. procent kan dit helemaal niet aanbieden of vinden het niet van toepassing. 8 procent van de scholen kan programma s of methodieken die zich richten op de aanpak van gedragsproblemen in geringe mate of niet inzetten en 9 procent kan dit in ruime of zeer ruime mate inzetten. Bijna tachtig procent van de scholen kan ondersteuningsprogramma s voor zeer begaafde leerlingen in tenminste voldoende mate inzetten. Ondersteuningsprogramma s voor moeilijk lerende leerlingen kunnen in 75 procent van de scholen in tenminste voldoende mate inzetten. Intensieve programma s onderwijszorg kunnen bij de meeste scholen ingezet worden. De s(b)o scholen (twee) kunnen dit respectievelijk in voldoende en geringe mate inzetten. In de volgende tabel staan onderdelen die een school verplicht dient te hebben. Uit de gegeven antwoorden blijkt dat de scholen alleen met het pestprotocol voldoen aan hun verplichting. Voor alle overige onderdelen zijn er twee tot elf scholen die niet aan de verplichting voldoen. Reacties (n=56) Ja Nee Pestprotocol 00% 56 0% 0 Aanspreekpunt voor leerlingen en ouders waarbij zij pesten 96,4% 54,6% kunnen melden Monitor Veiligheidsbeleving kinderen 9,9% 5 7,% 4 Sociaal veiligheidsplan 89,% 50 0,7% 6 4

15 Actieve geïmplementeerde Meldcode 89,% 50 0,7% 6 Richtlijnen voor medewerkers hoe om te gaan met 85,7% 48 4,% 8 vertrouwelijke informatie over leerling Coördinator Pestbeleid/pestprotocol 80,4% 45 9,6% Opmerkingen: De Wierde: Richtlijnen hoe om te gaan met vertrouwelijke informatie leerlingen worden momenteel opgesteld ikv AVG, maar nog niet definitief vastgesteld; De Zandplaat: In 07 alles geactualiseerd; Wilgenstee Zeerijp: in 0708 alle bovenstaande opnieuw geïmplementeerd. Scholing 0 van de 56 scholen geven aan specifieke scholing of andere activiteiten voor hun leerkrachten in het schooljaar 0708 georganiseerd te hebben. Daarnaast geven 46,4 procent van de scholen aan geen specifieke scholing of andere activiteiten georganiseerd te hebben voor hun leerkrachten. Dit betreffen de scholen: Jan Ligthart De Vuurvlinder De Regenboog Brunwerd Lydinge Usquert Ichthus Kromme Akkers Klinkenborg De Octopus Wicher Zitsema De Til De Meander De Noordkaap Jansenius de Vries De Huifkar Dr. R.J. Damschool Klimop 5 De Piramiden Borgschool t Groenland De Sterren De Poort Tasveld, Jan Ligthart en 't Zigt Mandegoud Nijenstein Van de dertig scholen die deze vraag hebben ingevuld heeft minimaal dertig procent in het schooljaar 0708 scholing voor het hele team georganiseerd op de onderwerpen: pedagogisch klimaat, signaleren & analyseren, handelingsgericht werken en klassenmanagement. Voor de onderwerpen NT, ondersteunen van kinderen met spraak/taalstoornis, fysieke beperking en verstandelijke beperking is bij geen enkele school het hele team geschoold. Een deel van het team is bij respectievelijk 6,7; 6,7;, en, procent van de dertig scholen geschoold. Verder heeft 80 procent geen scholing gevolgd voor het omgaan met kinderen met een hechtingsstoornis. Ja, het hele team Ja, een deel van het team Nee, gepland voor de komende twee jaren Pedagogisch klimaat 6,% 9 0%,% 6,7% 8 Signaleren & Analyseren 4,% 0% 6 6,7% 5,% 7 Handelingsgericht werken 4,% 6,7% 5 0%,% 0 Klassenmanagement,% 0,% 4,% 50% 5 Optreden bij,% 7,% 7 0% 46,7% 4 gedragsproblematiek Behandelen 0% 6 6,7%,% 70% ondersteuningsvragen Deescalerend optreden 0% 6,% 6,7% 7,% Woordenschat 6,7% 5 6,7% 5 6,7% 60% 8 Ondersteunen van kinderen 6,7% 5 6,7% 5 6,7% 6,% 9 met een sociaalemotionele problematiek Opstellen 0%,% 7 0% 56,7% 7 Ontwikkelingsperspectiefplan Gesprekvaardigheden 6,7%,% 4 6,7% 7,% Nee

16 Ondersteunen van kinderen 6,7% 6,7% 5,% 7,% met een cognitieve stoornis Omgaan met kinderen met een,% 0% 6,7% 80% 4 hechtingsstoornis NT 0% 0 6,7% 8 6,7% 70% Ondersteunen van kinderen 0% 0 6,7% 8 0% 6,% 9 met spraak/taalstoornis Ondersteunen van kinderen 0% 0,% 4 0% 0 86,7% 6 met fysieke beperking Ondersteunen van kinderen 0% 0,%,% 9,% 8 met verstandelijke beperking Anders, namelijk: Koning WillemAlexander & De Rank: Leerkrachten hebben Master gedaan of Post HBO Binnen de school ICTspecialist, Gedragsspecialist Ma, PBS specialist. School is PBSschool, orthopedagoog werkt als leerkracht, Master En IBer, directie Master Educational Leadership OBS Fiepko Coolman/ OBs Hiliglo: Veel cursussen voorgaande jaren al gevolgd: bv. analyseren, gedrag, handelingsgericht werken, sociale vaardigheden. Op Wier: Dyslexie, hoogbegaafdheid De Fontein: Onze vereniging organiseert studie avonden over diverse onderwerpen. Leerkrachten kunnen daar gebruik van maken. Bovenstaande onderwerpen zijn bij deze VCPOacademie langs gekomen. Meedhuizen: We zijn op dit moment bezig met een cursus gepersonaliseerd leren, hierbij wordt specifiek in gegaan op de behoeftes van de leerlingen en hoe het onderwijs daarop afgesteld kan worden Intern schoolondersteuningsteam Eén van de kernkwaliteiten zoals aangegeven in het OP is dat de school een ondersteuningsteam dient te hebben gericht op leerlingenondersteuning. De scholen zijn bevraagd op hoe vaak het interne schoolondersteuningsteam bijeenkomt. Uit de antwoorden blijkt dat er grote verschillen zijn met hoe vaak de school het interne schoolondersteuningsteam bijeen laat komen. Bij een kwart van de scholen komen ze elke week bijeen, maar bij 6, procent van de scholen komt het schoolondersteuningsteam één keer per zes weken bijeen. Ook blijkt dat een aantal scholen niet precies weten wat bedoeld wordt met het interne schoolondersteuningsteam, of dit niet te hebben. Een aantal kleine scholen geeft aan geen intern schoolondersteuningsteam te hebben vanwege de kleine school. Hoe vaak komt het interne schoolondersteuningsteam bijeen? Reacties (n=56) keer per week 5% 4 keer per weken,6% keer per weken 0,7% 6 keer per 4 weken/ keer per maand 8,9% 5 keer per 5 weken 0% 0 keer per 6 weken 6,% 9 Minder vaak dan 6 weken,6% Anders, namelijk: Prinses Beatrixschool: Niet duidelijk wat hiermee bedoeld wordt De Vuurvlinder: NVT De Wierde Winsum: 4 keer per jaar, IBzaken staan tweewekelijks op agenda overleg directie/ib'er De Zaaier: We werken niet met een schoolondersteuningsteam, dit is de IB'er in samenwerking met de leerkrachten Lydinge & Mandegoud: Er is geen intern schoolondersteuningsteam. Dit zijn de iber en de schoolleider, zij hebben geregeld overleg over de voortgang van (zorg)leerlingen. Usquert: Er is geen interne schoolond.team aanwezig op de school zelf 6

17 Ichthus: Er is geen intern schoolondersteuningsteam. Wel overleg directie/ib. En een bovenschools ondersteuningsteam. Komt maandelijks bijeen. Borgschool: Nvt, we hebben geen intern schoolondersteuningsteam. Wel een IBer en directeur die regelmatig afstemmen met elkaar en met leerkrachten. Onderstaande vragen heb ik voor IBdirectie opgevat Op Wier: Kleine school, er is geen schoolondersteuningsteam Klinkenborg: N.v.t. zeer kleine school De Wierde: Het is een kleine school dus dit hebben we niet Wicher Zitsema: Indien nodig vaker, lijnen zijn kort De Wieken: Weet ik niet. Wie worden daarmee bedoeld? Directeur en IBer? De Fontein: IBnetwerk (x per maand) + Bovenschools Ondersteuningsteam (x per jaar) De Dobbe: De school werkt met vraag en aanbod De Sterren: We hebben geen schoolondersteuningsteam. Het is een kleine school. Om in beeld te brengen hoe het schoolondersteuningsteam werkt is de scholen een aantal stellingen voorgelegd:. Taken, werkwijze en verantwoordelijkheden van het interne schoolondersteuningsteam zijn vastgelegd.. Het interne schoolondersteuningsteam draagt zorg voor het organiseren van de externe ondersteuning.. Het interne schoolondersteuningsteam ondersteunt ouders/verzorgers en leerlingen. 4. Het interne schoolondersteuningsteam ondersteunt leerkrachten. Met de meeste stellingen zijn de scholen het eens. Een enkele school is het oneens met de stellingen over de organisatie van het interen schoolondersteuningsteam. Ongeveer dertig procent van scholen geeft aan bij de stelling of taken, werkwijze en verantwoordelijkheden zijn vastgelegd het hier (zeer) oneens mee te zijn. Ook vindt ongeveer achttien procent van de scholen dat het ondersteuningsteam ouders/verzorgers en leerlingen niet ondersteunen. De meeste scholen zijn het wel eens met de stelling dat het schoolondersteuningsteam de leerkracht ondersteunt. 7

18 . Zorgplicht. Beleid Alle schoolbesturen hebben beleid gemaakt ten aanzien van aanmeldprocedures, ondersteuningsstructuur en het verwijzen naar S(B)O. Ook op de overige onderwerpen is door de meeste schoolbesturen beleid gemaakt, behalve op de terugplaatsing van leerlingen en de doorgaande lijn van voorschool naar (speciaal)basisonderwijs. Over deze onderwerpen heeft meer dan 60 procent geen beleid gemaakt. Noordkwartier geeft aan dat beleid over de doorgaande lijn van voorschool naar basisonderwijs in ontwikkeling is. Lauwers en Eems geeft aan over de doorgaande lijn van voorschool basisonderwijs enigszins beleid te hebben gemaakt namelijk: gezamenlijk overdrachtsformulier VoorschoolBao. In onderstaande tabel is te zien op welke onderwerpen welke schoolbesturen aangeven geen beleid te hebben gemaakt of n.v.t. hebben aangegeven. Onderwerpen Antwoordoptie Schoolbestuur Verwijzingen naar andere basisscholen Geen beleid gemaakt Noordkwartier, Lauwers en Eems N.v.t. Marenland Leerlingenondersteuning Geen beleid gemaakt Noordkwartier, Marenland Terugplaatsing Geen beleid gemaakt Westernieland, Noordkwartier, Marenland, Lauwers en Eems, VCPONG De doorgaande lijn van voorschool naar (speciaal) basisonderwijs Geen beleid gemaakt 8 Westernieland, Noordkwartier, Marenland, NoorderBasis, VCPONG De doorgaande lijn van (speciaal) Geen beleid gemaakt Westernieland, VCPONG basisonderwijs naar voortgezet onderwijs Opmerkingen: Noordkwartier: voorschool naar bo is in ontwikkeling Lauwers en Eems: VoorschoolBao: enigszins, nl: gezamenlijk overdrachtformulier VoorschBao Geschilprocedures Ouders kunnen bij de geschillencommissie passend onderwijs een geschil indienen tegen het schoolbestuur over (de weigering van) toelating van leerlingen die extra ondersteuning nodig

19 hebben, verwijdering van leerlingen of de vaststelling en/of bijstelling van het ontwikkelingsperspectief. Alle schoolbesturen geven aan geen geschilprocedures bij de geschillencommissie passend onderwijs te hebben gehad, op het gebied van het OPP, verwijdering van een kind of de weigering van toelating van een leerling.. Aanmeldprocedures Ouders kunnen hun kind aanmelden op een school naar hun keuze. Wanneer een kind schriftelijk is aangemeld, heeft de school zorgplicht voor het kind. Het is dus noodzakelijk dat een kind schriftelijk wordt aangemeld. Wanneer de school zorgplicht heeft is de school verplicht het kind op te nemen of, indien de school het kind niet de benodigde ondersteuning kan bieden, een andere school te zoeken voor het kind. In onderstaande tabel is aangegeven op welke manier ouders/verzorgers hun kind kunnen aanmelden op een school. Bij alle scholen, met uitzondering van De Wierde in Winsum, kunnen ouders/verzorgers hun kind middels een aanmeldformulier aanmelden. De Wierde geeft aan dat kinderen aangemeld kunnen worden middels een gesprek met de directeur en leerkracht. Ook hebben veel scholen een intakegesprek met ouders/verzorgers bij de aanmelding van het kind. Scholen geven ook nog andere opties aan. Uit de antwoorden die scholen geven blijkt dat scholen vaak eerst met ouders in gesprek gaan voordat een kind wordt aangemeld. Dit is toegestaan, maar kan er wellicht ook voor zorgen dat scholen de zorgplicht proberen te omzeilen. In principe zou elke ouder vrij moeten zijn om hun kind meteen schriftelijke aan te melden. Percentage Aantallen (n=56) Aanmeldformulier 98,% 55 Intakegesprek 7,4% 40 Gesprek met de directeur/ leerkracht 67,9% 8 Mail naar de directeur/ leerkracht 7,5% Telefonisch 8,6% 6 Brief in de brievenbus 5% 4 Anders, namelijk: Jan Ligthart: Voordat een kind aangemeld is, moet eerst het aanmeldformulier worden ingevuld en ingeleverd bij de directie. Dit gebeurt meestal tijdens het intakegesprek. De Borgstee: Aanmeldformulier na gesprek met de directeur en schoolbezoek De Regenboog, De Wieken & De Til: Online/ website Ichthus: Wanneer het een tussentijdse aanmelding is, of een aanmelding voor een leerling met specifieke onderwijsbehoeften, dan wordt iom ouders (en evt. de huidige school) bekeken of we voldoende kunnen bieden wat de leerling nodig heeft en of aanmelden voor alle partijen het beste is. Roemte: Oriënterend gesprek en intakegesprek zijn altijd noodzakelijk Wilgenstee Zeerijp, De Zandplaat & Abt Emo: Na eerste contact (op welke manier dan ook) volgt er een kennismaking en intake met de dir., vervolgens wordt aanmeldformulier mee gegeven/ ingevuld SBO De Delta & Bladergroenschool Appingedam: Rondleiding Dr. R.J. Damschool & Klimop: Voor ieder kind wordt een aanmeldingsformulier ingevuld. Borgschool: Wanneer het een tussentijdse aanmelding is, of een aanmelding voor een leerling met specifieke onderwijsbehoeften, dan wordt iom ouders (en evt. de huidige school) bekeken of we voldoende kunnen bieden wat de leerling nodig heeft en of aanmelden voor alle partijen het beste is. De Fontein: Via mail of telefoon wordt het eerste contact gemaakt, gevolgd door een kennismakingsgesprek en een rondleiding. Ouders krijgen het aanmeldformulier mee. As een kind via het aanmeldformulier wordt aangemeld vindt een intakegesprek met de leerkracht plaats. Ouders kunnen het aanmeldformulier ook downloaden van de website (van school en van de vereniging). 9

20 . Tijdige en passende ondersteuning Van de 56 scholen geven zeven scholen (,5 procent) aan dat zij niet alle aangemelde kinderen voor het schooljaar 0708 tijdig en passend hebben kunnen plaatsen op hun school (De Regenboog, Abt Emo, SBO De Delta & Bladergroenschool, De Getijden, Kindcentrum Noord, De Sterren en Nijenstein). In de meeste gevallen is voor deze kinderen binnen de gemeente een andere school gevonden dan wel zijn ze overgeplaatst naar het S(B)O, al dan niet via een aanvullend onderzoek. Bij twee scholen is een plek op een school buiten de gemeente gevonden. Ingezette actie Aantal keer ingezet door de scholen (n=56) Binnen de gemeente een andere school gevonden 4,9% Overgeplaatst naar het S(B)O 4,9% Aanvullend onderzoek 4,9% Buiten de gemeente een andere school gevonden 8,6% Anders, namelijk: SBO De Delta & Bladergroenschool Appingedam: Maatwerk groep binnen RENN4 De Getijden: De ouders zijn met de huidige school verder in gesprek gegaan. Scholen hebben zorgplicht voor alle kinderen die bij hen zijn ingeschreven. In geval van problemen of thuiszitten betekent dit dat de school de verantwoordelijkheid heeft om ouders en kind te ondersteunen naar de best passende onderwijsplek elders. Er zijn vijf scholen die in schooljaar kinderen niet passend binnen zes weken konden plaatsen elders. In tabel in de bijlage staan de scholen die het afgelopen schooljaar kinderen niet passend of tijdig elders konden plaatsen. De acties die vervolgens hebben plaatsgevonden staan vervolgens weergegeven. Er is drie keer een overplaatsing naar het S(B)O ingezet, twee keer een aanvullend onderzoek en in één geval is een andere school binnen de gemeente gevonden. Eén school gaf aan dat de trajecten langer hebben geduurd als gevolg van verschillen in zienswijze. Ingezette actie Aantal keer ingezet door de scholen (n=5) Overgeplaatst naar het S(B)O 60% Aanvullend onderzoek 40% Binnen de gemeente een andere school gevonden 0% Buiten de gemeente een andere school gevonden 0% 0 Anders, namelijk: SBO De Delta & Bladergroenschool Appingedam: Bij verschillen in zienswijze zijn trajecten langer dan 6 weken. In goed overleg in alle situaties eruit gekomen. Koning WillemAlexander & De Rank: MKD Haren.4 Thuiszitters Een van de doelstellingen van passend onderwijs is het verminderen van het percentage thuiszitters. De ambities van het SWV PO 0.0 is dat er geen thuiszitters zijn. Thuiszitters zijn leer of kwalificatieplichtige leerlingen die ingeschreven zijn op een school, maar langer dan vier weken ongeoorloofd verzuimen. Van de acht schoolbesturen binnen de subregio Noord van SWV PO 0.0 geven drie aan dat er geen thuiszitters waren in het schooljaar 0708, te weten: Gereformeerde Schoolvereniging Westernieland, Noordkwartier en het schoolbestuur voor primair en voortgezet onderwijs tussen Lauwers en Eems. De volgende vier (Marenland, St. voor Gereformeerd Primair Onderwijs Noorderbasis, St. Primenius en VCPONG) geven aan dat er sprake was van thuiszitter. RENN4 geeft aan dat er sprake was van meer dan vijf thuiszitters. Bij de scholen is door zes scholen aangegeven dat er sprake was van thuiszitter. Alle andere scholen (n=50) gaven aan dat er geen sprake was van thuiszitters. De scholen met thuiszitter zijn: Fiepko Coolman/ Hilliglo, Prinses Beatrixschool, De Zaaier, De Zoutkamperril, Jansenius de Vries en De Sterren. 0

21 Wat scholen en schoolbesturen aangeven komt niet helemaal overeen. Noordkwartier en het schoolbestuur Lauwers en Eems gaven aan geen thuiszitters te hebben, terwijl scholen van hen aangeven dat er sprake is van thuiszitter. Marenland geeft aan dat er sprake is van thuiszitter, terwijl scholen van Marenland aangeven dat er sprake is van een thuiszitter. In onderstaande tabel is te zien welke scholen en schoolbesturen aangeven thuiszitters te hebben gehad. Schoolbestuur Aantal thuiszitters volgens Aantal thuiszitters volgens de scholen van schoolbestuur het schoolbestuur (n=6) Westernieland Geen Geen Noordkwartier Geen (n=) Marenland (n=) NoorderBasis & Geen VGPONN* Lauwers en Eems Geen (n=) Primenius* Geen VCPONG (n=) RENN4* Meer dan 5 Geen * Dit schoolbestuur heeft ook nog scholen in andere subregio s binnen het SWV, dus het kan zijn dat bij deze subregio s ook nog thuiszitters van dit schoolbestuur zijn..5 Terugplaatsingen naar regulier onderwijs Het streven van Passend Onderwijs is om plaatsingen in het s(b)o tijdelijk te laten zijn waar dat mogelijk is. Het terugplaatsen van leerlingen van het speciaal onderwijs naar het regulier onderwijs komt ook op verschillende plaatsen in de wetgeving Passend Onderwijs expliciet aan de orde. Zo heeft het bevoegd gezag van het (v)so de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat leerlingen na afloop van de toelaatbaarheidsverklaring (in het vervolg TLV) worden teruggeplaatst of doorgeplaatst naar het regulier onderwijs. Van de twee speciaal onderwijs scholen geeft de Wicher Zitsemaschool aan dat ze geen leerlingen hebben kunnen terugplaatsen naar het regulier onderwijs en de ander school (SBO De Delta en/of Bladergroenschool Appingedam) geeft aan één leerling te hebben kunnen terugplaatsen. De reguliere scholen geven aan dat er negen leerlingen rechtstreeks zijn opgenomen vanuit het s(b)0. De Zandplaat heeft twee leerlingen opgenomen en Abt Emo drie leerlingen. Vier andere scholen hebben elk één leerling in het schooljaar 0708 opgenomen (De Wilster, De Citer, Brunwerd en Roemte). De overige scholen geven aan geen leerlingen te hebben opgenomen uit het S(B)O..6 Zijinstromers Zijinstromers zijn leerlingen die overstappen van de ene basisschool (bao) naar een andere basisschool (bao), anders dan door verhuizing of verplaatsing naar speciaal onderwijs. Iets meer dan één derde van de scholen heeft geen zijinstromers ontvangen afgelopen schooljaar. Bijna elf procent van de scholen die binnen samenwerkingsverband PO 0.0 vallen heeft afgelopen schooljaar meer dan vijf zijinstromers ontvangen. In totaal hebben 5 scholen meer dan zijinstromers ontvangen. Dit hoge aantal zijinstromers kan meerdere redenen hebben, zo kan het zijn dat kinderen niet meteen op de voor hen juiste school zitten of er vindt samenwerking tussen scholen plaats en hierdoor nemen scholen kinderen op van andere scholen, óf scholen kunnen kinderen niet goed genoeg ondersteunen waardoor ouders een andere school zoeken voor hun kind. Aantal ontvangen zijinstromers Reacties (n=55) Geen 6,4% 0

22 5,4% 8,% 0 0,9% 6 4 0,9% 6 5 7,% 4 > 5 0,9% 6.7 Doorverwijzingen S(B)O Schoolbesturen zijn verplicht een TLV te beoordelen. Hierdoor zou elk schoolbestuur op de hoogte kunnen zijn van de doorverwijzing naar s(b)o en de reden hiervan. Zeven van de acht schoolbesturen weten het aantal doorverwijzingen naar s(b)o van het afgelopen schooljaar Zij hebben allen ook te maken gehad met doorverwijzingen naar s(b)o, in totaal ging het om 8 doorverwijzingen. Schoolbestuur Primenius heeft veruit de meeste doorverwijzingen gehad, namelijk 4. Schoolbestuur Aantal doorverwijzingen naar S(B)O Westernieland Noordkwartier 4 Marenland 7 NoorderBasis Lauwers en Eems Primenius 4 Weet het niet 5 SO en 9 Sbao VCPONG RENN4 Deze vraag is voor onze organisatie niet van toepassing. Zes van de acht schoolbesturen geven aan in honderd procent bekend te zijn met de reden van de verwijzing naar S(B)O. Eén schoolbestuur RENN4 is in negentig procent van de gevallen bekend met de doorverwijzing naar het S(B)O. Westernieland geeft aan nooit bekend te zijn met de reden van verwijzing naar het S(B)O..8 Ontwikkelingsperspectiefplan en ouderbetrokkenheid Deze paragraaf gaat over het Ontwikkelingsperspectiefplan (in het vervolg OPP). Hiermee worden ontwikkelingsperspectiefplannen bedoeld die geregistreerd zijn bij DUO/Bron en gefinancierd worden vanuit middelen Passend Onderwijs. Contact met zorgleerling opstellen OPP In het IJkinstrument basisondersteuning staat dat ouders én leerlingen actief betrokken dienen te worden bij het onderwijs en dus ook bij het opstellen van het OPP. De meeste scholen (84 procent) betrekken het kind bij het opstellen van het OPP. 4 procent van de scholen doet dit zelfs vaker dan twee keer per schooljaar. Negen scholen betrekken het kind niet bij het opstellen van het OPP. Sommige scholen betrekken het kind al vanaf vier jaar bij het opstellen van een OPP. Maar de meeste scholen betrekken het kind bij het OPP in de leeftijd van acht, negen of tien jaar oud. De scholen gaan gemiddeld bij de leeftijd van acht jaar in overleg met het kind als er een ontwikkelingsperspectiefplan opgesteld moet worden.

23 Overleg met ouders opstellen OPP Het vaststellen van een OPP dient in overleg met de ouders te gaan. Ouders hebben daarnaast sinds augustus 07 instemmingsrecht op het handelingsdeel van het OPP. Bijna alle scholen hebben overleg met de ouders bij het opstellen van een OPP. De meeste scholen doen dit vaker dan twee keer per jaar. Twee scholen doen dit nooit (Brunwerd en De Handpalm) en nog eens twee scholen (Lydinge en Mandegoud) doen dit één keer per jaar. Contact met ouders uitvoering OPP Het OPP dient ten minste één keer per schooljaar met de ouders geëvalueerd te worden. Daarna kan het ontwikkelingsperspectief bijgesteld worden als dat nodig is. Ook over de bijstelling moet eerst met de ouders op overeenstemming gericht overleg worden gevoerd. De ouders op de hoogte stellen over de uitvoering en de evaluatie van het OPP wordt door bijna alle scholen gedaan, echter twee scholen (vier procent) doen dit nooit (Brunwerd en De Handpalm). Meer dan de helft van de scholen (68 procent, n=56) hebben vaker dan twee keer per jaar contact met de ouders over de uitvoering en evaluatie van het OPP. Contact school en ouders zorgleerling Om het contact van school met ouders van zorgleerlingen in beeld te brengen is de scholen een aantal stellingen voorgelegd:

24 . Het overleg met ouders van een leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften is in het algemeen goed.. In het algemeen zijn ouders van een leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften goed op de hoogte van het onderwijs aan hun kind. De school betrekt de ouder altijd in de route naar de beste ondersteuning van het kind. 4. De school betrekt het kind in de afstemming van de ondersteuning die het kind nodig heeft. 5. De school betrekt externe partijen in de afstemming van de ondersteuning die het kind nodig heeft. 6. Ouders van leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften zijn makkelijk bij de school te betrekken. 7. Ouders van leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften geven vaak voldoende informatie over hun kind. 8. Samen met de ouders en leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften is helder te krijgen wat een kind nodig heeft. 9. De school kan duidelijk in beeld krijgen wat het kind nodig heeft. Over het algemeen kan je stellen dat de scholen vinden dat er redelijk goed contact is met ouders van ondersteuningsleerlingen. Ook geven de meeste scholen aan dat ze externe partijen in de afstemming van de ondersteuning die het kind nodig heeft betrekken. Met name het betrekken van het kind in de afstemming van de ondersteuning vinden scholen voor verbetering vatbaar. Daarnaast zijn niet alle scholen het eens met de stellingen dat ouders van leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften makkelijk bij de school te betrekken zijn en dat samen met de ouders van leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften helder te krijgen is wat een kind nodig heeft. 4

25 . Doorgaande lijn Een onderdeel van de kwaliteitszorg is de doorstroming van voorschoolse voorzieningen naar basisonderwijs en van basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs. Daarnaast vindt het SWV PO 0.0 het belangrijk dat de school leerlingen zorgvuldig overdraagt. Afstemming voorschoolse voorzieningen Het gemeentelijk jeugdplan moet zich onder andere richten op preventie en vroegsignalering, en het versterken van het opvoedkundig klimaat in gezinnen, buurten en scholen. Hiervoor is afstemming met het onderwijs noodzakelijk. Omdat de plek van de voorschoolse voorziening bepalend kan zijn in de mate en kwaliteit van afstemming en samenwerking is in onderstaande tabel onderscheid gemaakt tussen scholen die een voorschoolse voorziening in het gebouw hebben en scholen die dit niet hebben. Iets minder dan de helft van de scholen heeft een voorschoolse voorziening in het schoolgebouw. De meeste scholen maken gebruik van overdrachtsformulieren, in totaal 4 scholen. Ook warme overdracht zonder ouders vindt regelmatig plaats. Van de scholen die aangeven dat ze warme overdracht met ouders hebben (n=0), hebben dertien scholen ook warme overdracht zonder ouders. SWV PO 0.0 geeft aan dat leerlingen zorgvuldig overgedragen moeten worden, twaalf scholen hebben helemaal geen warme overdracht (zowel niet met ouders als zonder ouders). Met name collegiale consultatie tussen pedagogisch medewerker(s) en de leerkracht en een terugkoppeling van leerlingen met extra onderwijsbehoefte in het eerste jaar komt vaker voor op scholen die een voorschoolse voorziening inpandig hebben ten opzichte van scholen die geen voorschoolse voorziening in het gebouw hebben. Voorschoolse voorzieningen in het gebouw (n=56) Ja (n=5) Nee (n=) Gebruik van overdrachtsformulier 68% 7 77,4% 4 Warme overdracht zonder ouders 68% 7 64,5% 0 Collegiale consultatie tussen 56% 4 5,5% pedagogisch medewerker(s) van de voorschool en leerkracht(en) Warme overdracht met ouders 44% 9% 9 Terugkoppeling in het eerste jaar van % 8 0% 0 de ontwikkeling van leerlingen met een specifieke onderwijsbehoefte Bezoek/observeren op voorschool 8% 7,6% 7 Voorlichting aan ouders 0% 5,9% 4 Geen voorbeelden beschikbaar 0% 0 9,7% Anders, namelijk: Er zijn korte lijntjes tussen de peuterspeelzaal en de leerkrachten van groep, aangezien de peuterspeelzaal zich in hetzelfde gebouw naast de kleutergroep bevindt. (x) extra ochtend per week gaan de peuters naar de kleuterklas. De peuterleidster gaat mee, de leerkracht biedt een (teach the teacher) rijk talig programma aan, waar de peuterleidster ook de andere twee ochtenden invulling aan kan geven. Er vindt structureel afstemming tussen de peuterleidsters en de onderbouw leerkracht + intern begeleider plaats. Regulier: overdrachtsformulier. Milde ondersteuning: warme overdracht. Extra ondersteuning: observeren op voorschool. (x) Er is structureel afstemming tussen PSZ en Kleuterklas, we zitten in hetzelfde gebouw. 5

26 De peuters en de kleuters zitten in een lokaal. Dit is een proef vanuit de gemeente Eemsmond. De lijnen zijn dus heel kort. De peuters en kleuters starten bv samen in de kring. Observatie indien gewenst. Samenwerking voorschoolse voorzieningen Uit de voorbeelden die scholen geven van samenwerking met voorschoolse voorzieningen blijkt dat de samenwerking en collegiale consultatie bij scholen zonder voorschoolse voorziening in het gebouw aanzienlijk minder gebeurt. Over het algemeen kun je stellen dat samenwerking meer gebeurt bij scholen met een voorschoolse voorzieningen in het gebouw. Verder is te zien dat samenwerking/afstemming/overleg tussen de contactpersoon van de voorschool en de iber of leerkracht van de school het meeste voorkomt. Ook zijn er redelijk wat scholen die geen voorbeelden kunnen geven van samenwerking met voorschoolse voorzieningen. Samenwerking/afstemming/overleg tussen o.a. contactpersoon voorschool, iber, leerkracht groep (en ) Collegiale consultatie tussen pedagogisch medewerker(s) van de voorschool en leerkracht(en) Voorschoolse voorzieningen in het gebouw (n=56) Ja (n=5) Nee (n=) 80% 0 48,4% 5 44% 6,% 5 Gezamenlijke studiemiddag 4% 6 0% 0 Peuterpilots 0% 5 6,5% Oudervoorlichting 6% 4 9,7% Gezamenlijk gebruik van methodieken 6% 4 0% 0 Geen voorbeelden beschikbaar 8% 5,5% Anders, namelijk: Lyndinge & Mandegoud: Zowel peuterspeelzaal als kleutergroepen gaan in het schooljaar 0809 starten met het volgsysteem KIJK! De Wieken: Gezamenlijk gebruik ruimten. Informeel overleg. t Groenland: In ontwikkeling richting Kindcentrum Ichthus & Borgschool: Door de gemeente georganiseerde middagen (twee keer per jaar) om VVE te bespreken en afstemming en collegiale consultatie voorschoolschool te bevorderen. SBO De Delta & Bladergroenschool Appingedam: Onderzoeken naar samenwerking met Berjarijke (KDC) De Til: De peuters zitten in het gebouw hier tegenover. Er wordt weleens samen gespeeld en samengewerkt bij activiteiten/vieringen. Meedhuizen: Samen buitenspelen met de kleuters.. Verbeterpunten afstemming voorschoolse voorzieningen Ondanks dat er veel mooie voorbeelden van afstemming en samenwerking zijn, geven scholen nog wel verbeterpunten op onderwerpen als meer afstemming, (warme) overdracht, beter overdracht bij kinderen met extra/zorgbehoefte, meer samenwerking en doorgaande lijn als verbeterpunten op. Wat betreft de warme overdracht geven scholen de volgende verbeterpunten: 6

27 Het zou fijn zijn wanneer er info komt van een kind voordat het kind op het PO zit vanuit de PSZ of andere voorschoolse voorzieningen. Dit is wel afgesproken maar in de praktijk is het vaak later. Informatie komt soms erg laat van de voorschoolse voorziening (wanneer het kind al op de PO zit) Bij VVEleerlingen wordt aangegeven met welke methode gewerkt is, maar inhoudelijke doelen en geëvalueerde doelen missen doorgaande lijn in leerlingvolgsysteem Het zou fijn zijn wanneer er info komt van een kind voordat het kind op het PO zit vanuit de PSZ of andere voorschoolse voorzieningen. Dit is wel afgesproken maar in de praktijk is het vaak later. We zouden de overdrachtsinformatie graag eerder willen ontvangen. Daarnaast zijn er nog een aantal opvallende verbeterpunten gegeven: SBO De Delta en Bladergroenschool Appingedam: Gesprekken over het vergroten van kennis met betrekking tot gedragsproblematiek bij reguliere voorschoolse voorzieningen. VSvoorziening is wel erg commercieel, waardoor er soms wrijving tussen de besturen ontstaat. School denkt meer in het belang van het kind, onafhankelijk wat de investering van de school dan is. Deze verbeterpunten komen zowel van scholen die een voorschoolse voorziening in het gebouw hebben als scholen die dit niet hebben..4 Afstemming voortgezet onderwijs Alle scholen dienen zorgvuldig informatie over de leerlingen over te dragen aan het voortgezet onderwijs, zoals vermeld staat in het Ondersteuningsplan van SWV PO 0.0. In de afstemming met het voortgezet onderwijs geeft een groot deel van de scholen te doen aan: schriftelijke terugkoppeling van VO naar PO, een warme overdracht zonder ouders en een open dag/informatiebijeenkomst. Drie scholen geven aan helemaal geen terugkoppeling vanuit het voortgezet onderwijs te ontvangen, zowel niet schriftelijk als mondeling. Reacties (n=56) Schriftelijke terugkoppeling van VO naar PO 9,9% 5 Warme overdracht zonder ouders 89,% 50 Open dag/informatiebijeenkomst 87,5% 49 Overleg POVO 7,% 4 Meedraaien op VO voor leerlingen 64,% 6 Extra aanbod hoogbegaafden: Masterclass HB, plusklas 4,% Contact/bezoek van medewerker school en ouders (+kind) aan VO 7,5% (Inhoudelijke) samenwerking 6,8% 5 Warme overdracht met ouders,4% Mondelinge terugkoppeling van VO naar PO 9,6% Extra aanbod voor reguliere leerlingen 8,9% 5 Geen voorbeelden 0% 0 Anders, namelijk: Regenboog Bedum: Praktijkklas De Zaaier: Indien nodig is er overleg van ouders en leerkracht met het VO. Lydinge & Mandegoud: Indien nodig is er contact tussen het VO, de leerkracht PO en de ouders. Roemte: kinderen gaan naar verschillende vestigingen VO. We hebben met één vestiging contact. De overige info naar de andere vestigingen wordt onvoldoende op gepakt. Er zijn ook scholen VO waar we wel de OSO voor klaar zetten maar waar we niks aan warme overdracht/ overleg mee hebben. Dit gebeurt met regelmaat wanneer er maar een leerling naar een VO school gaat. De Wieken: POVO koppeling via intergrip. 7

28 .5 Verbeterpunten afstemming voortgezet onderwijs Een groot deel van de scholen geeft aan geen verbeterpunten te hebben omdat men al (zeer) tevreden is over de afstemming met het voorgezet onderwijs. De meest genoemde verbeterpunten van de scholen is de warme overdracht/afstemming van de overgang en de terugkoppeling van voortgezet onderwijs naar de basisschool. Andere verbeterpunten zijn betere communicatie, kennis van elkaars trajecten, ontwikkelingen en kwaliteiten, povooverleggen weer oppakken en doorgaande leerlijnen. Zo geven scholen de volgende verbeterpunten aan: Dat het VO veranderingen t.a.v. methodieken, onderwijsaanbod e.d. tijdig met de basisschool communiceert. Soms horen we het eerder van de ouders van het VO dat er dingen veranderd zijn. Bij 'twijfelgevallen' inhoudelijk overleg in driehoek vopoouders. Eenduidige mogelijkheden voor overleg over leerlingen die met een kleine + naar een bepaald niveau door willen/kunnen stromen. 8

29 4. Lokale afspraken Gemeenten in Nederland zijn sinds januari 05 verantwoordelijk voor een aantal beleidsterreinen voor de jeugd. De belangrijkste is de invoering van de jeugdwet. In de lokale setting zullen schoolbesturen afstemmen met gemeentes, denk aan uitgangspunten voor samenwerking, onderwijshuisvesting in relatie tot passend onderwijs, samenwerking met jeugdhulp, leerlingenvervoer in relatie tot passend onderwijs of aan de inbreng van wijkcoach, jeugdverpleegkundige en/of schoolmaatschappelijk werk. De taak van SWV PO 0.0 is daar waar gewenst of noodzakelijk te komen tot subregionale afspraken (bijvoorbeeld mogelijke onderwijszorgarrangementen) en verder de lokale ontwikkeling te volgen. 4. Samenwerking De schoolbesturen is met betrekking tot de samenwerking de volgende vraag gesteld: Wat zijn voorbeelden van goede samenwerking tussen scholen en/of schoolbesturen binnen één van de gemeenten die binnen het samenwerkingsverband vallen, waarbij uw schoolbestuur betrokken was? Noordkwartier en Marenland geeft aan dat er een overleg met de DAL/BMWEgemeenten zijn over VVE. Westernieland werkt samen met Lauwers en Eems op het gebied van de taalklas en met Noorderbasis over een bovenschoolse Plusklas. Tot slot geven Noordkwartier, Marenland en VCPONG samen te werken op het gebied van tussenklassen, IKC en samenwerkingsscholen. Noorderbasis & VGPONN en Primenius kunnen geen voorbeelden geven geen voorbeeld van samenwerking binnen de regio Noord. Schoolbestuur Gemeente Voorbeelden van goede samenwerking subregio Noord Westernieland Winsum Samenwerking Taalklas L&E, gezamenlijk protocol van scholen mbt shoppende ouders en we werken samen met Noorderbasis mbt een bovenschoolse Plusklas; Noordkwartier Appingedam IKC, KidsB, Overleg DAL/BMWE over VVE Delfzijl Tussenklas, SWS, Overleg DAL/BMWE over VVE, IKC Loppersum SWS, Overleg DAL/BMWE over VVE Marenland Appingedam Samenwerking School en Kidsb in IKC Bedum Regionaal Expertise Team Delfzijl Tussenklassen Loppersum Overleg DAL BMWE over VVE Ten Boer N.v.t. Noorderbasis & VGPONN Lauwers & Eems Primenius Bedum, De Marne, Delfzijl, Eemsmond, Loppersum, Ten Boer, Winsum De Marne, Eemsmond, Winsum Bedum, De Marne, Delfzijl, Eemsmond Geen voorbeelden Gezamenlijk overdrachtformulier VoorschBao, Opzetten Taalklas, POVO afstemmingsoverleg, Opzetten PROklas, Playing for Success VCPONG Bedum Plusklas De Marne Samenwerkingsschool Zoutkamperril Eemsmond Samenwerking Stichting Gewoon Bijzonder Ten Boer Gezamenlijke TSO en NSO Winsum Ontwikkeling De Tirrel RENN4 Appingedam Samenwerking met zorgorganisatie COSIS 9

30 Winsum (n=4) Ten Boer (n=) Loppersum (n=) Eemsmond (n=4) Delfzijl (n=4) De Marne (n=4) Bedum (n=4) Appingedam (n=) Netwerk intern begeleiders Er zijn zeven schoolbesturen die een netwerk van intern begeleiders hebben georganiseerd. Westernieland heeft dit niet. De meeste schoolbesturen geven aan een ibnetwerk op schoolbestuursniveau te hebben georganiseerd. Ook hebben een aantal schoolbesturen een intervisie ibnetwerk. In onderstaand tabel is te zien hoe de schoolbesturen hun ibnetwerk hebben georganiseerd. Netwerk ib ers Schoolbestuur Zo ja, waar vindt de ontwikkeling en uitwisseling plaats? Ja 87,5% 7 Noordkwartier: DALgemeenten Marenland: Binnen alle gemeenten tussen de openbare en de christelijke school vaak ism de voorschoolse voorziening. NoorderBasis: Voor alle scholen van het bestuur in S.V. 0.0 Lauwers en Eems: Het IBnetwerk is voor al onze IBers en is opgenomen in de jaarkalender. De agenda wordt gezamenlijk vastgesteld. De bijeenkomst is vooral gericht op verwerven van nieuwe informatie, het delen van kennis en om te sparren. Relevante informatie voor IBers wordt op schrift verstrekt, zodat de vergadertijd (,5 uur) optimaal kan worden benut. Afspraken en bevindingen worden genotuleerd. Daarnaast hebben de IBers hun intervisiebijeenkomsten. Primenius: Er is een IBnetwerk van alle IBers van Primenius. Alle IBers nemen hieraan deel. Alle gemeenten waar Primenius een school heeft zijn hierbij vertegenwoordigd. De intervisiegroepen van IBers zijn meer op lokaal niveau samengesteld. VCPONG: Netwerk is gemeente overstijgend RENN4: De intern begeleiders komen regelmatig bij elkaar onder leiding van één van onze onderwijsadviseurs. Nee,5% 4. Bestuurlijk overleg Vanuit landelijke wet en regelgeving is het verplicht om tijdens gemeentelijke overleggen tenminste jaarlijks overleg te hebben op verschillende onderwerpen die (de kwaliteit van) het onderwijs aangaan. Het overleg is gericht op het maken van afspraken met elkaar. Om na te gaan of er goede afspraken gemaakt worden tijdens de gemeentelijke overleggen is de schoolbesturen gevraagd naar de gemaakte afspraken van deze overleggen, deze zijn te lezen in onderstaande tabel. Afspraken tussen schoolbesturen en de gemeente Onderwerpen Leerplicht/ thuiszitters Leerlingenvervoer (Toegankelijkheid van) onderwijshuisvesting 4 0

31 Afstemming voorschoolse voorzieningen met basisschool Afstemming voortgezet onderwijs met basisschool 4 Dyslexie Inzet van (school)maatschappelijk werk in het onderwijs Deelname van jeugdhulp in de ondersteuningsstructuur van het onderwijs (ZAT) Inzet van JeugdGGZ Afstemming onderwijs en zorg * Antwoordcategorieën: Ja = groen; Nee = rood; Weet niet = grijs Het is opvallend dat er op weinig onderwerpen door alle schoolbesturen wordt aangegeven dat er wel of niet afspraken zijn gemaakt tijdens de gemeentelijke overleggen in de gemeenten die onder subregio ZuidOost vallen. Ieder schoolbestuur geeft een ander antwoord op de vraag of er op bovenstaande onderwerpen op bestuurlijk niveau afspraken zijn gemaakt. Misschien zijn de afspraken er wel, maar weet men er niet van. De schoolbesturen die onder gemeente Appingedam vallen geven veruit het vaakst dezelfde antwoorden. Over de afstemming voortgezet onderwijs met basisschool en de (toegankelijkheid van) onderwijshuisvesting geven alle besturen bij de DALgemeenten aan dat hier wel afspraken over gemaakt zijn. Opvallend is dat met name op het onderwerp leerlingenvervoer schoolbesturen aangeven niet te weten of er afspraken zijn gemaakt. 4. Tevredenheid opbrengsten bestuurlijk overleg Het gemeentelijk overleg wordt per gemeente anders ervaren. Alle schoolbesturen zijn tevreden over de bestuurlijke overleggen in de gemeenten Appingedam, De Marne, Delfzijl en Loppersum. Westernieland geeft aan ontevreden te zijn over de uitkomsten van bestuurlijke overleggen in de gemeente Winsum. Marenland is dit in de gemeenten Bedum en Ten Boer en Lauwers en Eems in de gemeente Eemsmond.

32 5. Conclusie 5. Basis en extra ondersteuning Schoolondersteuningsprofiel Alle SOP s zijn nieuwer dan september 04 en daarmee wettelijk actueel. Toch geven dertien scholen aan dat zij hun SOP niet actueel vinden. In het OP van SWV PO 0.0 staat dat de SOP s op de website van de school en de website van de aangesloten schoolbesturen dienen te staan. Bijna 68 procent van de scholen hebben hun SOP op de website van de school staan, achttien scholen dus nog niet. Slechts twee scholen hebben hun SOP ook op de website van het schoolbestuur staan. Bij de totstandkoming van het SOP heeft nog niet elke school hun SOP met het team overlegd (dertien scholen niet). Vijf scholen hebben hun SOP niet door de MR laten gaan. Expertise Meer dan veertig procent van de scholen in subregio Noord geven aan kinderen met achterstand in taal/lezen, achterstand in rekenen, dyslexie en hoogbegaafdheid in ruime of zeer ruime mate te kunnen ondersteunen. Het is daarnaast opvallend dat kinderen met een matige tot ernstige verstandelijke beperking, visuele handicap (blind/slechtziend) en auditieve handicap (doof/slechthorend) bij meer dan de helft van de scholen niet ondersteund kunnen worden of dat scholen niet weten of zij deze kinderen kunnen ondersteunen. Alle scholen beschikken in de subregio over een intern begeleider, deze wordt gemiddeld 5 uur per jaar ingezet. Ook geven meer dan tachtig procent van de scholen aan de beschikking te hebben over een (ortho)pedagoog, gedragsspecialist, logopedist en specialist hoogbegaafdheid. Maar deze functionarissen worden weinig ingezet (allen minder dan 85 uur per jaar). Een onderwijsassistent en leraarondersteuner wordt gemiddeld heeft meest ingezet (gemiddeld 7 en 6 uur per jaar). Afspraken 6,5 procent van de schoolbesturen geven aan dat hun scholen afspraken hebben gemaakt met jeugdhulp met betrekking tot de afstemming onderwijs jeugdzorg. Eén schoolbestuur die dit nog niet heeft geeft aan dat deze wens er bij de scholen wel is. Een ander schoolbestuur geeft aan dat er geen vaste afspraken zijn, maar wel een warm contact met een medewerker van CJG. Zes schoolbesturen geven aan afspraken te hebben gemaakt met andere schoolbesturen ten aanzien van de inzet van aanvullende expertise. Twee schoolbesturen geven aan geen afspraken