Overdracht wisselbokaal Mineral Valley Twente

Transcriptie

1 Overdracht wisselbokaal Mineral Valley Twente Datum: Donderdag 7 maart 2019 Tijd: uur Locatie: Varkenshouderij Maatschap Workel-Doeschot, Rijksweg 30, AMBT DELDEN

2 Tijdens het congres Mineral Valley Twente op 22 februari 2018 heeft gedeputeerde Hester Maij de wisselbokaal ontvangen van Mineral Valley Twente. Deze is destijds overhandigd door stuurgroepvoorzitter Wim Meulenkamp. Op 7 maart 2019 overhandigt de gedeputeerde de wisselbokaal aan de Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) en de ondernemers die betrokken zijn bij de proeftuin C3. Aanwending dunne fractie varkensmest. Zij voerden het afgelopen jaar een proeftuin uit onder begeleiding van Wageningen University & Research (WUR). De komende jaren willen ze de proeftuin voortzetten. Doel van de proeven? Aantonen dat varkensmest een hoogwaardig product is en kunstmest kan vervangen. Programma Datum: donderdag 7 maart 2019 Tijd: uur Locatie: Varkenshouder Maatschap Workel-Doeschot, Rijksweg 30, 7495 RJ AMBT DELDEN uur Ontvangst uur Woord van welkom door Wim Meulenkamp en introductie Mineral Valley Twente uur Toelichting proeftuin door Herman van Schooten: terugblik en vooruitblik uur Interview met betrokken ondernemers uur Overdracht wisselbokaal door gedeputeerde Hester Maij uur Afsluiting door Wim Meulenkamp uur Napraten en borrel In dit programmaboekje vindt u meer achtergrondinformatie over Mineral Valley Twente, de locatie waar we te gast zijn en de proeftuin.

3 Deelnemers Betrokken bij proeftuin Aanwending dunne fractie varkensmest: - Herman van Schooten, WUR, projectleider proeftuin dunne fractie varkensmest - Jan Doeschot, POV (ook gastheer) - Linda Janssen, voorzitter landelijke POV (verhinderd) - Wouter Oude Voshaar, dagelijks bestuur landelijke POV - Gerben Dekker, POV Regio Overijssel - Eric Dood, LTO Noord - Hendrik Gersen, proefvelden Frank Sanders, Poppink (verhinderd) - Loonbedrijf Maas (verhinderd) - Bert Knol, waterschap Vechtstromen - Johan Temmink, ForFarmers (verhinderd) o Richard Orriens, ForFarmers (verkoopleider varkens), ter vervanging van Johan Temmink - Bart Verhees, dagelijks bestuur landelijke POV Ook aanwezig: - Engelbert Workel - Ria Workel - Marcel Doeschot - Caroline Doeschot-Workel Bestuurlijk partners en vertegenwoordiging stuurgroep Mineral Valley Twente: - Hester Maij, gedeputeerde provincie Overijssel - Wim Meulenkamp, voorzitter stuurgroep - Ria Broeze, Waterschap Vechtstromen - Robert van der Aa, ForFarmers - Martin Immink, LTO Noord - Frits Mulder, Rabobank - Corné Kocks, Aeres Hogeschool - Martin Duijnkers, Aeres Hogeschool - Ilse Schreurs, Regio Twente (Agenda voor Twente) Verhinderd: - Erik Volmerink, vice voorzitter stuurgroep - Martha Abbema, gemeente Twenterand - Marc Kapteijn, Twence - Carla Evers, LTO Noord - Arjan Bonthuis, LTO Noord - Nicole Scholtenlinde, LTO Noord Vertegenwoordiging programmateam Mineral Valley Twente: - Martin Verbeek, programmaleider - Maartje Ahne, communicatieadviseur - Kim Nijland, Noaberkracht - Karin Spijker, LTO Noord - Hanna van Vonderen, provincie Overijssel

4 Gezonde bodem en verwaarding mest De bodem ligt ten grondslag aan alle agrarische producten. Op de hoge droge zandgronden raakt de grond echter uitgeput. Als we willen dat de bodem ook in de toekomst zorgt voor voldoende productie, dan moeten we daar zuinig op zijn. Met de juiste hoeveelheid mineralen en organische stoffen zal de bodem gezonder worden en meer opbrengsten opleveren, voor nu en in de toekomst. Een gezonde bodem is tevens van belang voor het vasthouden van water. Oost-Nederland bestaat voor circa twee derde deel uit hogere, vrij afwaterende zandgronden, zonder wateraanvoer vanuit het hoofdwatersysteem. Door klimaatverandering kent het gebied steeds vaker problemen met een tekort of juist een teveel aan water. Toenemende extreme regenval afgewisseld met langdurige perioden van droogte vormen voor de landbouwsector een hele uitdaging. Te weinig organische stoffen in de bodem leidt tot lagere opbrengsten en schade voor grond- en oppervlaktewater door uit- en afspoeling van mineralen. Op termijn is dit een ernstige bedreiging voor de landbouw op de zandgronden. Mineral Valley Twente Ondernemers in Twente werken samen met de overheid, onderwijs- en onderzoekinstellingen en maatschappelijke organisaties om bij te dragen aan een duurzame Twentse agrarische sector en nieuwe (plattelands)economie met voldoende werkgelegenheid, waardoor een vitaal landelijk gebied behouden blijft en de bedrijvigheid in het stedelijk gebied een impuls krijgt. Mineral Valley Twente verbindt belanghebbenden binnen de voedselproductieketen voor een gezondere bodem en het hergebruik van biomassa, zoals mest. Zo heeft Mineral Valley Twente een belangrijke meerwaarde voor het bedrijf, de regio, de Agro en Food sector én de klimaatopgave.

5 De aanpak Mineral Valley Twente is dé netwerkorganisatie voor slimme oplossingen op het gebied van een gezonde bodem en effectieve mestverwerking. Partners afkomstig uit het bedrijfsleven, kennisinstituten, maatschappelijke organisaties en de overheid bundelen hun krachten. Aan de hand van pilots en proeftuinen doen we ervaring op in de praktijk en zoeken we naar vernieuwing en slimme oplossingen voor knelpunten. We stellen behaalde (tussen)resultaten van proeftuinen en innovatieve projecten beschikbaar. Door kennis en ervaring met elkaar te delen, werken we samen aan slimme oplossingen die de bodemgezondheid verbeteren en mestoverschot verwerken en omvormen in bruikbare grondstoffen. Vier programmalijnen Binnen Mineral Valley Twente kennen we vier programmalijnen: Klimaat, bodemgezondheid en water: meten van de bodemgezondheid en een beloningssysteem voor waterberging en opslag van koolstof in de bodem. Regionale voedselproductieketen: samen zorgen we voor een (bijna) sluitende voedselproductieketen in Twente. Meerwaarde biomassa: Zorgen voor meerwaarde aan biomassa. Landbouw en maatschappij: samen een gemeenschappelijke regionale visie ontwikkelen op de toekomst van de landbouw in Twente die aansluit bij de visie van het Ministerie van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit en bijdraagt aan de klimaatdoelen.

6 Proeftuinen Mineral Valley Twente A. Klimaat, bodemgezondheid en water: A1 = Twents Meetnet Bodem (fase III) A2 = Maaiveldafvoer (fase III) A3 = Blauwe Diensten (fase III) A4 = Sensorisch landschap: Meten bodemvitaliteit (fase I) B. Regionale voedselproductieketen: B1 = Praktijkrendement Precisielandbouw en drones in de landbouw (fase IV) B2 = Duurzame teelt veehouderijgewassen (fase I) B3 = Koe als kunstmestproducent (fase IV) A5 = Methaanreductie (fase II) A6 = Regionale aanwending organische stof (fase III) A7 = Digestaat voor een gezonde bodem (fase I) C. Meerwaarde biomassa C1 = Bermgraslab (fase IV) C2 = Kunstmestvrij Twente (fase I) C3 = Aanwending dunne fractie varkensmest (fase IV) D. Landbouw en maatschappij: D1 = Voorbij het mestprobleem; een maatschappelijk gewaardeerde agrarische sector rond 2040 (fase IV) D2 = Gezond eten van Twentse bodem (fase II) C4 = Woxajo (fase III) Fasering: I. Idee II. Projectplan III. Voorbereiding uitvoering IV. Uitvoering

7 Proeftuin C3. Aanwending dunne fractie varkensmest Aanjager: Producentenorganisatie Varkenshouderij (POV) Voor de varkenshouderij is mestverwerking van groot belang. Er is sprake van een mestoverschot dat voor een deel verplicht verwerkt moet worden. Mestverwerking levert energie, digestaat en een dunne fractie op. De dunne fractie bevat nutriënten die weer goed toegepast kunnen worden in de landbouw. Probleem is echter dat een duurzame toepassing in de landbouw nu niet goed mogelijk is. Enerzijds vanwege onvoldoende sturing op de samenstelling van de dunne fractie en anderzijds omdat wet- en regelgeving een nuttige regionale toepassing bemoeilijkt. In deze pilot is het de bedoeling om met proeven te onderzoeken in hoeverre de toepassing van dunne fractie in de landbouw (onder meer als kunstmestvervanger) duurzaam en rendabel is. Dit voorjaar is de proeftuin dunne fractie varkensmest gestart met de inzaai van een proefveld van een akkerbouwbedrijf uit Markelo. Op het proefveld worden de resultaten van de toepassing van de dunne fractie uit varkensmest, vergeleken met de toepassing van kunstmest. In september is de mais van het perceel geoogst. De mais van de verschillende proefstroken uit Markelo zijn apart geoogst, gewogen en bemonsterd voor een nadere analyse. Met deze analyse kan onderzocht worden welke resultaten de toepassing van dunne fractie voor de teelt van mais oplevert en welk vervolgonderzoek nodig is. Op basis daarvan zullen de mogelijkheden voor bredere uitrol van toepassing van dunne fractie in beeld worden gebracht. De varkenshouderij werkt door middel van scheiding en verwerking aan diverse mineralenstromen. Belangrijk is deze stromen af te stemmen op de vraag vanuit de sector. Er zijn diverse voordelen aan bewerkte mineralenstromen: het maakt bemesting op maat mogelijk, draagt bij aan de ambitie voor mest- en mineralenverwaarding en verminderd de uitstoot van CO2. Het proefveld in Markelo is een eerste in een reeks proefvelden in Twente. In 2019 worden drie maisvelden ingezaaid. De ontwikkelingen worden drie jaar lang gevolgd. Vanaf 2020 worden ook proefvelden met gras aangelegd. Looptijd: 4 jaar Fase: IV. Uitvoering Start: april december 2018; vervolg start voorjaar 2019 Contactpersoon: Herman van Schooten, Wageningen Universiteit, herman.vanschooten@wur.nl. Meer weten over de proeftuin Aanwending dunne fractie varkensmest? Bekijk de presentatie van de behaalde (tussen)resultaten op

8 Aanleiding voor proeftuin Varkensmest hebben we in de regio genoeg, terwijl we kunstmest moeten aanvoeren, legt Gerben Dekker van POV regio Overijssel uit. In varkensmest zitten veel mineralen en andere voedingsstoffen die heel gezond zijn voor de bodem. Gras, maïs en andere gewassen kunnen daar goed op groeien. Met de juiste verwerking en samenstelling van de dunne fractie, hebben we uiteindelijk geen kunstmest meer nodig. Maar voordat we zover zijn, moeten we eerst aantonen dat mest een hoogwaardig product is en geen afval, zoals nu is vastgesteld in de wet. Proeftuin Dunne fractie varkensmest De proeftuin Dunne fractie varkensmest is één van de zeventien proeftuinen van Mineral Valley Twente die het afgelopen jaar zijn opgestart. In deze proeftuin is de dunne fractie, in plaats van kunstmest, uitgereden op een maïsperceel. De proeftuin is begeleid door onderzoeker Herman van Schooten van de WUR: We hebben in 2018 vooral naar de stikstofbenutting door het gewas gekeken. In 2019 wordt het onderzoek voortgezet door de aanleg van een meerjarige proef op een maisperceel in Twente. De resultaten volgen we drie jaar lang. Niet alleen de groei van de gewassen meten we, maar ook de nitraatuitspoeling naar het grondwater.

9 Maatschap Workel-Doeschot: Voor de overdracht van de wisselbokaal zijn we te gast bij één van de varkenshouders die betrokken is geweest bij de start van de proeftuin Dunne fractie varkensmest. Jan en Caroline Doeschot-Workel hebben een varkensbedrijf in Ambt Delden met meer dan vleesvarkens. Dit familiebedrijf heeft zich via Vion verbonden aan het merk Good Farming. Daarmee houden zij zich in de bedrijfsvoering aan de regels van het Beter Leven-keurmerk. Als varkenshouder wil je het beste voor je dieren, vertelt Jan Doeschot. Dat begint met aandacht. We komen elke dag in de stal en weten van elk hok of er een varken is dat extra aandacht nodig heeft. Je wilt ze allemaal even in de ogen hebben gekeken. Blije en gezonde varkens In 2015 heeft de familie een nieuwe stal gebouwd volgens de richtlijnen van het één ster Beter Leven keurmerk. Dat betekent extra ruimte voor de dieren, speeltjes in de hokken en stro om op te kauwen. Onze stal heeft hoge plafonds, waardoor de hokken veel volume hebben met volop licht en frisse lucht. Elk hok heeft een plateau, een soort extra verdieping waardoor varkens meer bewegingsruimte hebben. In deze stal leven blijere en gezonde varkens. Het is een fijne werkplek voor de boer. Toen we de nieuwe stal bouwden, wisten we nog niet zeker of we konden meedoen met Good Farming Star. Gelukkig groeit de vraag naar vlees met het keurmerk van de Dierenbescherming, en konden wij ook aansluiten. Daar zijn we blij mee, voor mij is dit de toekomst, ook voor intensieve veehouders.'' Beter Leven-keurmerk Ons Beter Leven varkensvlees met één ster van de Dierenbescherming heeft een vertrouwde herkomst. In het programma Good Farming Star werkt Vion samen met 185 Nederlandse varkenshouders, die trots zijn op hun bedrijf en met zorg hun dieren houden. Good Farming Star-boeren besteden extra aandacht aan dierenwelzijn en duurzaamheid: Varkens hebben meer leefruimte, er is dag- nachtritmelicht, extra speelmateriaal in de stal en de biggen worden niet gecastreerd. In de supermarkt hebben de producten een sticker met het één ster Beter Leven keurmerk van de Dierenbescherming. Tevens bevindt zich op de achterkant van de verpakking een GGN nummer. Dit is een uniek 13-cijferig nummer dat is verbonden aan de producent. Dit nummer toont aan dat het vlees uit een volledig gecontroleerde keten komt.

10 Wat weten we over de varkenshouders in Nederland? In 2017 waren er in totaal boerenbedrijven. Daarvan zijn er varkensbedrijven (bron: CBS 2017). Het aantal varkensbedrijven daalt jaarlijks. De voornaamste oorzaak is dat er geen opvolger is. Kinderen van varkenshouders kiezen vaak, anders dan hun ouders of grootouders, voor een baan buiten het varkensbedrijf. Andere oorzaken kunnen zijn: het gebrek aan ontwikkelingsruimte (niet kunnen groeien) of financiën. De meeste varkensbedrijven (ruim 1.600) bevinden zich in Noord-Brabant, de minste in Flevoland. In Overijssel zijn ruim 700 bedrijven gevestigd. Hoewel er minder bedrijven zijn, houden de varkenshouders wel gemiddeld meer dieren per bedrijf dan in (bron Agrimatie) Groot economisch belang Het economisch belang van de varkenshouderij in Nederland is echter groot. Zou de Nederlandse varkenshouderij er niet meer zijn, dan kost dit ruim arbeidsplaatsen en vervalt een jaarlijkse economische waarde van ruim 8 miljard euro (1,5 procent in aandeel in totale economie). (Bron: Actieplan Vitale Varkenshouderij) Daarmee zou je de waarde van de Nederlandse varkenshouderij kunnen vergelijken met merken als KLM en Volvo. Als KLM zou verdwijnen zou dit volgens een studie van drie ministeries een schade van 4 miljard euro betekenen voor de Nederlandse economie. De varkenshouderij is dus twee keer KLM, uitgedrukt in economische waarde. Varkenshouders bieden bovendien direct werk aan fte s (voltijds arbeidsplaatsen). Bedrijven die afhankelijk zijn van de varkenshouderij (slachterijen, stallenbouwers, voerfirma s, fokkerijorganisaties, etc.) bieden werk aan nog eens fte s. Dit zijn dus ruim arbeidsplaatsen. Meer feiten over de varkenshouderij in Nederland? Kijk op en lees ook de factsheet op deze website.

11 Aantekeningen

12 Mineral Valley Twente wordt mede mogelijk gemaakt door: We houden u graag op de hoogte van de ontwikkelingen, de voortgang van de diverse proeftuinen en de veldexcursies waar u aan kunt deelnemen. Heeft u een idee voor een proeftuin, of wilt u graag bij één van de proeftuinen aansluiten? Neem contact op via info@mineralvalley.nl. Meer informatie? Kijk op