Duurzame drijfmestverwaarding

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Duurzame drijfmestverwaarding"

Transcriptie

1 Duurzame drijfmestverwaarding Workshop Innovatie in mestverwerking en Verwaarding 20 maart 2012 Stijn Schlatmann

2 Even voorstellen: Directeur van Energy Matters (meewerkend voorman) Energy Matters is adviesbureau voor energiebesparing en verduurzaming In 2011 in opdracht van LTO Nederland uitgewerkt: Integrale visie duurzame drijfmestverwaarding Technisch economische achtergrondstudie in samenwerking met WUR Livestock Research

3 Aanleiding & huidige status Ruim 130 vergisters in NL; stroom voor ca huishoudens. Van de 130 staan er ca. 90 op agrarische bedrijven De huidige (co)vergistingsroutes = onvoldoende rendabel. De helft staat stil. Bron o.a. : Rabobank Benchmark (co-)vergisting 2009, nov

4 Aanleiding & huidige status De potentie van rendabele duurzame energieproductie en reductie van broeikasgassen is groot echter Knelpunten: Prijs en beschikbaarheid co-producten, kunstmest en energie Budgettaire beperkingen SDE RO-beleid, vergunningverlening en regelgeving Toegang tot regionale energienetten (groen gas) Tevens knelpunten afzet mineralen/ digestaat 4

5 Aanleiding & huidige status N P K Mest Coproducten Biogas (CH 4, CO 2 ) Covergisten Digestaat Korte termijn oplossingen: Meer co-producten toelaten Roep om hogere subsidie en meer budget Zoektocht naar meer afzet en export van digestaat 5

6 Hoofdaanleiding & huidige status Echter, de echte knelpunten zijn: In NL slecht co-producten voor ca10% van alle mest De landbouwsector heeft slechte positie op de markt voor coproducten Digestaatis geen kunstmestvervanger en geen specifieke meststof (mestoverschot) Problemen uitspoeling mineralen/mineralenbeleid CO 2 emissie landbouwsector (uitrijden mest/gebruik kunstmest) Oplossing: inhoud van de mest duurzaam verwaarden(mineralen, organische stof, water) Duurzame energie is geen hoofddoel 6

7 Hoe maximale/duurzame drijfmestverwaarding Vergisting met voorscheiding, zonder coproducten 7

8 Hoe maximale/duurzame drijfmestverwaarding Be- en verwerking digestaat 8

9 Optimale schaalgrootte drijfmestverwaarding Bovenregionaal verwerken; Route 1: Regio s met mest/mineralenoverschot = veel varkenshouders = géén of weinig eigen land = grootschalige centrale verwerkingsroute = schaalvoordeel Lokaal verwerken; Route 2: Regio s zonder mest/mineralenoverschot = gemengde bedrijven of veel rundveehouders = overwegend eigen land = mogelijkheid verwerking op boerderijschaal = schaalgrootte afhankelijk van economische-en maatschappelijke haalbaarheid 9

10 Route maximale drijfmestverwaarding Stap 1: Markt creëren voor afzet mineralenconcentraten Stap 2: Ruimte creëren voor locale en regionale mestverwerking Stap 3: Omschakeling van de sector Stap 4: Markt creëren voor afzet duurzame energie Parallel: kennisontwikkeling 10

11 Samen op weg naar een duurzame drijfmestverwaarding..

12 Groene kunstmest uit mest en digestaat Meers, E., Vaneeckhaute, C., Michels, E., Bamelis, L., De Wilde D. Ghekiere, G., Accoe, F. & Tack, F.M.G VCM Workshop

13 pag. 13

14 pag. 14

15 Interreg IV.B. Titel: Accelerating Renewable Energies through valorisation of Biogenic Organic Raw Material (ARBOR) Looptijd : Juni 2011-Apr 2015 Partners : Vlaamse partners: Europese partners: pag. 15

16 Titel: Groene kunstmest uit mest en digestaat Looptijd : Jan 2012-Mrt 2014 Partners : pag. 16

17 Titel: Improved Nutrient and Energy Management through Anaerobic Digestion (INEMAD) Looptijd : Apr 2012-Mrt 2016 Partners : Vlaamse Partners Europese Partners pag. 17

18 Titel: Mest- & digestaatverwerking tot loosbaar / herbruikbaar water Looptijd : Partners : Innova Manure * mestverwerking tot water pag. 18

19 Veldproeven pag. 19

20 CONTACT Coördinaten: Prof. E. Meers Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen Laboratorium Analytische Chemie & Toegepaste Ecochemie Universiteit Gent Ir. Celine Van Eeckhaute Dr. ir. Evi Michels pag. 20

21 Mineralenconcentraat als kunstmestvervanger Gerard Velthof

22 Inleiding Mineralenconcentraat: product na omgekeerde osmose van de dunne fractie van varkens- of rundermest Er wordt in Nederland een pilot uitgevoerd naar productie en gebruik van mineralenconcentraten als kunstmest 8 installaties Geregisteerde gebruikers

23 Productie van mineralen concentraat Dunne varkensmest dunne fractie Flotatie slib Scheiding zeefbandpers Dikke fractie effluent Omgekeerde osmose Concentraat Permeaat

24 EU regelgeving Nitraatrichtlijn "kunstmest": elke met een industrieel proces vervaardigde meststof; "dierlijke mest": excrementen van vee of een mengsel van strooisel en excrementen van vee, als ook producten daarvan; Verordening 2003/2003: EG meststoffen Eisen aan samenstelling en productieproces Typen meststoffen Onder revisie nieuwe type aanduidingen

25 Onderzoek Monitoring van de producten die ontstaan bij mestverwerking Landbouwkundige en milieukundige gevolgen van gebruik als meststof Gebruikserservaringen en economische analyse Life Cycle Assessment (LCA) Synthese

26 Samenstelling Mineralenconcentraat: vloeibare stikstof-kaliummeststof In 2011: Gemiddeld 0,8% N en 0,8% K 2 O in het product Gemiddeld 90% van N is ammonium-n Verwaarloosbaar P-gehalte Zware metalen en organische micro-verontreiniging lager dan normen in Nederland

27 Stikstofwerking (onderzoek ) Potproeven met gras en snijbiet % t.o.v. KAS Veldproeven bouwland % t.o.v. KAS ~100% t.o.v. vloeibare kunstmest Veldproeven grasland % t.o.v. KAS ~100% t.o.v. vloeibare kunstmest

28 Kaliumwerking Kalium in mineralenconcentraat: belangrijk voor veel akkerbouwgewassen en snijmaïs beperkt toepassing op melkveebedrijven met hoge K-toestand bodem

29 Gebruikerservaringen Zowel stikstof als kalium relevant voor de praktijk Erkenning als kunstmest zeer belangrijk Prijs gebaseerd op prijzen dierlijke mest N en K nog niet als kunstmest gewaardeerd Dikke fractie Vergisting Bron van fosfaat en organische stof

30 Milieukundige effecten Leidt niet tot meer nitraatuitspoeling t.o.v. KAS Risico op ammoniakemissie (hoge ph en ammonium) emissie-arme toediening beperkt ammoniakemissie Relatief hoge lachgasemissie

31 Verkenning grootschalige toepassing Resultaten modelmatige verkenning van effecten van grootschalige toepassing van mineralenconcentraten in NL: Meer N en P uit mest kan worden geplaatst in NL Minder N- en P-kunstmest nodig Effecten op totale ammoniak- en lachgasemissie en nitraatuitspoeling beperkt Wel regionale verschillen

32 Conclusies Mineralenconcentraat is een stikstof-kalium meststof Goede ervaringen in onderzoek en praktijk Stikstofwerking % t.o.v. KAS Risico op emissies naar milieu beperkt Mits emissie-arm toegediend Discussies met Europese Cie. over erkenning als kunstmest lopen Nitraatrichtlijn Verordening 2003/2003

33 Vervolg onderzoek Mestverwerking Technieken om hogere gehalten aan nutriënten te krijgen Constante kwaliteit Toediening Ontwikkeling toedieningsapparatuur Tijdstip van toediening Samenstelling Effect organische stof in concentraat Aanwezigheid pathogenen, antibiotica en hormonen?

34 Rapporten pilot mineralenconcentraten WUR Livestock Research: Paul Hoeksma, Jerke de Vries, Jantine van Middelkoop, Gertjan Holshof, Karin Groenestein, Fridtjof de Buisonjé en John Horrevorts PPO: Willem van Geel, Wim van Dijk, Wim van de Berg en Romke Wustman LEI: Jitske de Hoop, Co Daatselaar, Gerben Doornewaard en Niels Tomson PRI: Koos Verloop, Jaap Schröder, Dick Uenk, Wim de Visser en Frank de Ruijter Alterra: Phillip Ehlert, Eduard Hummelink en Falentijn Assinck DLV: Hennie van den Akker

35 Bedankt!

Onderzoek in kader Pilot Mineralenconcentraten (NL)

Onderzoek in kader Pilot Mineralenconcentraten (NL) Onderzoek in kader Pilot Mineralenconcentraten (NL) Gerard Velthof & Oscar Schoumans Betrokken instellingen: Livestock Research, PPO, LEI, PRI, Alterra & DLV ( > 20 onderzoekers) Launch-event Biorefine

Nadere informatie

Kosten/baten-analyse MC-installaties en gebruikerservaringen MC

Kosten/baten-analyse MC-installaties en gebruikerservaringen MC Kosten/baten-analyse MC-installaties en gebruikerservaringen MC LEI Wageningen UR: Co Daatselaar Aanleiding en doelstellingen onderzoek Veel mest elders af te zetten tegen hoge kosten, druk verlichten

Nadere informatie

Mest, mestverwerking en wetgeving

Mest, mestverwerking en wetgeving Mest, mestverwerking en wetgeving Harm Smit Beleidsmedewerker Economische Zaken, DG AGRO Inhoud Feiten en cijfers. Huidig instrumentarium. Visie op mestverwerking en hoogwaardige meststoffen Toekomstig

Nadere informatie

Be- en verwerken van mest: een zegen voor water en milieu?

Be- en verwerken van mest: een zegen voor water en milieu? Kennisdag emissies, vergroening en verduurzaming in de landbouw Be- en verwerken van mest: een zegen voor water en milieu? Mark Heijmans 2 december 2014 Het speelveld: schaken op meerdere borden Opzet

Nadere informatie

Workshop Innovatie in mestverwerking en vermarkting Bert Bohnen en Frederik Accoe

Workshop Innovatie in mestverwerking en vermarkting Bert Bohnen en Frederik Accoe Workshop Innovatie in mestverwerking en vermarkting Bert Bohnen en Frederik Accoe Elzenveld, Antwerpen, 20 maart 2012 Vlaams Coördinatiecentrum Mestverwerking Organisatie Onafhankelijk samenwerkingsverband

Nadere informatie

Synthese van het onderzoek in het kader van de Pilot Mineralenconcentraten. G.L. Velthof. Meer informatie:

Synthese van het onderzoek in het kader van de Pilot Mineralenconcentraten. G.L. Velthof. Meer informatie: Alterra is onderdeel van de internationale kennisorganisatie Wageningen UR (University & Research centre). De missie is To explore the potential of nature to improve the quality of life. Binnen Wageningen

Nadere informatie

Workshop. Mestverwerking: een bron van emissies of een kans voor emissie reductie? Ellen van Voorthuizen Wim van der Hulst Gerard Rijs

Workshop. Mestverwerking: een bron van emissies of een kans voor emissie reductie? Ellen van Voorthuizen Wim van der Hulst Gerard Rijs Workshop Mestverwerking: een bron van emissies of een kans voor emissie reductie? Ellen van Voorthuizen Wim van der Hulst Gerard Rijs Programma Welkom en opening Introductie mestverwerking MVI s Achtergronddocument:

Nadere informatie

Hergebruik mestwater uit de veehouderij

Hergebruik mestwater uit de veehouderij Hergebruik mestwater uit de veehouderij Oscar Schoumans Alterra, Wageningen UR Bijeenkomst Watermanagement in de Agroketen d.d. 25 september 2013, Venlo Inhoud 1. Achtergronden 2. Sluiten van de kringlopen

Nadere informatie

Beproeving mineralenconcentraten en spuiwater in diverse gewassen. Praktijkonderzoek Plant & Omgeving. Inhoud

Beproeving mineralenconcentraten en spuiwater in diverse gewassen. Praktijkonderzoek Plant & Omgeving. Inhoud Beproeving mineralenconcentraten en spuiwater in diverse gewassen Resultaten uit onderzoek PPO en andere WUR-instituten Willem van Geel, PPO-AGV, 8-11-2012, Bergeijk Praktijkonderzoek Plant & Omgeving

Nadere informatie

Biobased economy in het Groene Hart

Biobased economy in het Groene Hart Biobased economy in het Groene Hart Energie & Bio/Groen Gas 27 juni 2013, Langeraar, Michiel van Galen Inhoud Landelijke doelen energie en beleid Stimuleringsbeleid Groen Gas Het proces Stand van zaken

Nadere informatie

Mest: de melkkoe voor de productie van grondstoffen. A. Visser Maart 2015

Mest: de melkkoe voor de productie van grondstoffen. A. Visser Maart 2015 Mest: de melkkoe voor de productie van grondstoffen A. Visser Maart 2015 André Visser Sinds 1999 bij Royal HaskoningDHV Actief op het vlak duurzaamheid en circulaire economie - energiefabriek - grondstoffenfabriek

Nadere informatie

Beproeving mineralenconcentraten en dikke fractie op bouwland

Beproeving mineralenconcentraten en dikke fractie op bouwland Beproeving mineralenconcentraten en dikke fractie op bouwland Resultaten 2009 en 2010 W. van Geel, W. van Dijk, R. Wustman en regionale onderzoekers Praktijkonderzoek Plant en Omgeving Inhoud Doel onderzoek

Nadere informatie

Nieuwsbrief MMD; nr

Nieuwsbrief MMD; nr Nieuwsbrief MMD; nr 5. 2012 De Stichting Minerale Meststoffen Distributie (MMD) beheert het register van ondernemers die handelen in minerale meststoffen, zoals dat voor het Security Convenant Kunstmest

Nadere informatie

5-3-2012. Mestverwerking in Nederland. Wat doet de afdeling Milieu: Kunstmestvervanging door stikstof uit mest. Waarom mestverwerken?

5-3-2012. Mestverwerking in Nederland. Wat doet de afdeling Milieu: Kunstmestvervanging door stikstof uit mest. Waarom mestverwerken? Mestverwerking in Nederland Wat doet de afdeling Milieu: Wageningen, 6 maart 2012 Fridtjof de Buisonjé, Afdeling Milieu gasvormige emissies, fijnstof, emissiearme huisvestingssystemen; bodemkwaliteit,

Nadere informatie

Mest als basis voor energie en grondstoffen

Mest als basis voor energie en grondstoffen Mest als basis voor energie en grondstoffen Nico Verdoes Wageningen UR Livestock Research Bio-energiedag Oost-Nederland, 1 november 2012 Livestock Research ca. 200 fte Genomics Animal Nutrition Animal

Nadere informatie

Quickscan energie uit champost

Quickscan energie uit champost Quickscan energie uit champost Paddenstoelenpact 27 juni 2018 Stijn Schlatmann en Erik Kosse Achtergrond Wekelijks 16.000 ton champost Strengere regelgeving in Duitsland Kosten voor afvoer ca 15 per ton

Nadere informatie

De business case: Mest verwaarden. Hans van den Boom Sectormanager Food & Agri Rabobank Nederland

De business case: Mest verwaarden. Hans van den Boom Sectormanager Food & Agri Rabobank Nederland De business case: Mest verwaarden Hans van den Boom Sectormanager Food & Agri Rabobank Nederland Hengelo 28 maart 2014 mln. kg fosfaat Export van fosfaat moet met 50% stijgen 200 175 150 125 100 75 50

Nadere informatie

GroenLinks Bronckhorst. Themabijeenkomst Groengas Hoe groen is ons gas? 2 juni 2015

GroenLinks Bronckhorst. Themabijeenkomst Groengas Hoe groen is ons gas? 2 juni 2015 GroenLinks Bronckhorst Themabijeenkomst Groengas Hoe groen is ons gas? 2 juni 2015 Waarom co-vergisten Omdat de meststoffenwet veehouders verplicht de overtollige (mineralen in de) mest te ver(be)werken

Nadere informatie

Notitie Bemestingswaarde van digestaten

Notitie Bemestingswaarde van digestaten 1 Notitie Bemestingswaarde van digestaten J.J. Schröder (lid LTO-Commissie Bemesting Grasland en Voedergewassen) Wageningen, 25 oktober 2016 Digestaat is een algemene benaming voor meststoffen afkomstig

Nadere informatie

Milieuaspecten van alternatieve meststoffen

Milieuaspecten van alternatieve meststoffen Milieuaspecten van alternatieve meststoffen Lien Terryn, Carin Rougoor & Emiel Elferink, CLM Doelstelling Deze notitie geeft een overzicht van de beschikbare kennis over de broeikasgasemissies die kunnen

Nadere informatie

Workshop mestvergisting. Jan Willem Bijnagte CCS Energie advies

Workshop mestvergisting. Jan Willem Bijnagte CCS Energie advies Workshop mestvergisting Jan Willem Bijnagte CCS Energie advies Bijnagte@cocos.nl BioEnergy Farm 2 Project beschrijving Europees project Markt ontwikkeling mono-mestvergisting Verspreiden onafhankelijke

Nadere informatie

TCB A057(2010) Den Haag, 15 februari 2010

TCB A057(2010) Den Haag, 15 februari 2010 Technische commissie bodem Postbus 30947 T 0703393034 2500 GX Den Haag E info@tcbodem.nl Aan De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Postbus 20401 2500 EK Den Haag TCB A057(2010) Den Haag,

Nadere informatie

Innoveren doe je Samen

Innoveren doe je Samen Innoveren doe je Samen Deep in the shit Ervaringen van een innovatieve ondernemer in een hooggereguleerde sector Ir Roger A.B.C. Rammers CMC 1 Agenda 1. Introductie AquaPurga 2. Mestmarkt: mestproblematiek

Nadere informatie

Verkenning grootschalige toepassing van mineralenconcentraten in Nederland. Effecten op nutriëntenstromen en emissies

Verkenning grootschalige toepassing van mineralenconcentraten in Nederland. Effecten op nutriëntenstromen en emissies Alterra is onderdeel van de internationale kennisorganisatie Wageningen UR (University & Research centre). De missie is To explore the potential of nature to improve the quality of life. Binnen Wageningen

Nadere informatie

Groene kunstmestvervangers uit mest & digestaat

Groene kunstmestvervangers uit mest & digestaat Groene kunstmestvervangers uit mest & digestaat Meers, E., Vaneeckhaute, C., Michels, E., Ghekiere, G., Accoe, F., Vanhove, P., Bamelis, L.,Dewilde D., & Tack, F.M.G Studiedag KViV 24-11-2011 OVERZICHT

Nadere informatie

Opties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa

Opties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa Opties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa Jennie van der Kolk, Alterra Helmond, 22-02-13 Nico Verdoes, Livestock Research Inhoud presentatie Wetenschapswinkel

Nadere informatie

Mestverwerking in De Peel

Mestverwerking in De Peel Mestverwerking in De Peel Mestverwerking Jan van Hoof, Jeanne Stoks, Wim Verbruggen Maart 2012 Agenda Doel van de avond Wat is mest? Wat is het mestprobleem? Waar komt mest vandaan? Hoeveel mest is er?

Nadere informatie

Commissie Deskundigen Meststoffenwet

Commissie Deskundigen Meststoffenwet Bijlage bij brief 13/N&M0029 van 2 mei 2013; gecorrigeerd 11-10-2013 1 Beoordeling mestproducten op basis van het Protocol Gebruiksvoorschriften Dierlijke Mest, versie 1.0 Commissie Deskundigen Meststoffenwet

Nadere informatie

Mestverwerkingtechnieken

Mestverwerkingtechnieken Mestverwerkingtechnieken Nu en over 3 jaar Oscar Schoumans (Alterra Wageningen UR) Symposium Kansen voor het verwaarden van dierlijke mest Goud voor Groenlo, Hengelo, 28 maart 2014 Inhoud 1. Achtergronden

Nadere informatie

Geniaal van mest en digestaat naar nutriënten en schoon water. Wilbert Menkveld

Geniaal van mest en digestaat naar nutriënten en schoon water. Wilbert Menkveld Geniaal van mest en digestaat naar nutriënten en schoon water Wilbert Menkveld wilbert.menkveld@nijhuisindustries.com Nijhuis Industries Total solution provider offering own innovative industrial solutions

Nadere informatie

Kansen voor mestscheiding

Kansen voor mestscheiding Kansen voor mestscheiding Studiemiddag Inagro 29 maart 2012 Gerjan Hilhorst Livestock Research De Marke Koeien & Kansen is een samenwerkingsverband van 16 melkveehouders, proefbedrijf De Marke, Wageningen

Nadere informatie

Kunstmestvervangers onderzocht. Tussentijds rapport van het onderzoek in het kader van de pilot Mineralenconcentraten

Kunstmestvervangers onderzocht. Tussentijds rapport van het onderzoek in het kader van de pilot Mineralenconcentraten Kunstmestvervangers onderzocht Tussentijds rapport van het onderzoek in het kader van de pilot Mineralenconcentraten Inhoudsopgave Woord vooraf... 5 Samenvatting... 7 1 Inleiding 11 2 Monitoring van de

Nadere informatie

Integrale visie duurzame drijfmestverwaarding

Integrale visie duurzame drijfmestverwaarding Integrale visie duurzame drijfmestverwaarding Visie van LTO Nederland Augustus 2011 Projectnummer 11.445 Uitgevoerd door: In opdracht van: S.J.W. Peeters M.C.J. Horstink A.T.M. Schlatmann Tel.: 030 6911844

Nadere informatie

Kringloop neutraal denken Emissie, mineralen, energie

Kringloop neutraal denken Emissie, mineralen, energie Kringloop neutraal denken Emissie, mineralen, energie Eddie ter Braack Waarom nieuwe generatie vergister-raffinage Ontwikkeling/Stand van zaken op dit moment Nog uit te voeren acties Problemen grootschalige

Nadere informatie

Gevolgen mestbeleid voor mineralen- en bodembeheer

Gevolgen mestbeleid voor mineralen- en bodembeheer Inhoud Gevolgen mestbeleid voor mineralen- en bodembeheer Wim van Dijk PPO, Lelystad Keuze dierlijke mestproducten Dekking PK-behoefte Kunstmestaanvoer Bodemvruchtbaarheid Organische stof Bijdrage dierlijke

Nadere informatie

Systeemdocument AgriMoDEM mestraffinage

Systeemdocument AgriMoDEM mestraffinage vestiging Drachten behorende bij onderbouwing Knarweg 14, Lelystad. Op het gebied van schoon en zuinig produceren, heeft de agrarische sector nog een aantal belangrijke doelstellingen te behalen. Belangrijkste

Nadere informatie

Disruptive innovations. Marktgericht mest management 6/10/17. Centraal of op bedrijfsniveau?

Disruptive innovations. Marktgericht mest management 6/10/17. Centraal of op bedrijfsniveau? Marktgericht mest management Centraal of op bedrijfsniveau? Hans van den Boom Relatiemanager innovatie Food & Agrien Duurzame Energie Rabobank Nederland Food & Agri Disruptive innovations Innovaties die

Nadere informatie

ALGEMEEN. 1. Projecttitel Strategieën voor optimale inzet van mest, mestproducten en kunstmesttypen. 2. Programmatitel -

ALGEMEEN. 1. Projecttitel Strategieën voor optimale inzet van mest, mestproducten en kunstmesttypen. 2. Programmatitel - ALGEMEEN 1. Projecttitel Strategieën voor optimale inzet van mest, mestproducten en kunstmesttypen 2. Programmatitel - 3. Onderzoeks-/projectleider en trekker instituut Wageningen UR Livestock Research:

Nadere informatie

Stimulering mestgebruik

Stimulering mestgebruik Stimulering mestgebruik Jan Paauw 28-02-2012 Opbouw Doel Praktijknetwerk Resultaten onderzoek Technieken mesttoepassing Ontwikkkelingen mest toepassing Doel Praktijknetwerk Stimuleren mestgebruik Welke

Nadere informatie

Oplossing mestafzet voor de veehouderij in De Liemers

Oplossing mestafzet voor de veehouderij in De Liemers Oplossing mestafzet voor de veehouderij in De Liemers Presentatie Ing. Jaap Uenk MAB LTO Noord afdeling De Liemers, 3 november 2010 Inhoud presentatie Ontwikkeling mestsituatie in Nederland Ontwikkeling

Nadere informatie

Nieuwsbrief MMD; nr 1. 2012

Nieuwsbrief MMD; nr 1. 2012 Nieuwsbrief MMD; nr 1. 2012 De Stichting Minerale Meststoffen Distributie (MMD) beheert het register van ondernemers die handelen in minerale meststoffen, zoals dat voor het Security Convenant Kunstmest

Nadere informatie

Digestaat. Voor u en het milieu het beste resultaat SPADE

Digestaat. Voor u en het milieu het beste resultaat SPADE Voor u en het milieu het beste resultaat SPADE Digestaat is een drijfmest die overblijft na het vergisten van mest. Het hoge gehalte aan direct werkzame stikstof en de productie van groene stroom maken

Nadere informatie

Innovatieve mestverwerking op de boerderij

Innovatieve mestverwerking op de boerderij Innovatieve mestverwerking op de boerderij Groen gas productie en nutriëntenterugwinning René Cornelissen (CCS) 7 juni 2017 Inhoudsopgave CCS Mest Kleinschalige mono-mestvergisting Bio-Up, Groen Gas op

Nadere informatie

MestBEwerking en VERwerking in Vlaanderen Emilie Snauwaert, VCM

MestBEwerking en VERwerking in Vlaanderen Emilie Snauwaert, VCM MestBEwerking en VERwerking in Vlaanderen Emilie Snauwaert, VCM 16/05/2017, Kinrooi Inhoud Wat doet het VCM? Wetgeving mestverwerking Mestverwerkingstechnieken en eindproducten Evolutie mestbe- en verwerking

Nadere informatie

Visie en activiteiten KUMAC B.V. Even voorstellen: John Van Paassen

Visie en activiteiten KUMAC B.V. Even voorstellen: John Van Paassen 3/24/ CONFERENTIE Een nieuwe markt voor mest. Woensdag 16 maart Prov. Admin. Centrum, Gent Van drijfmest naar kunstmest door John van Paassen, Kumac 1 Kumac B.V. Lupinenweg 8a 5753 SC Deurne T: 0493-312721

Nadere informatie

Agem-cáfe: biogas uit grootschalige mestvergisting. 20 april 2016 Ton Voncken, Programmanager Groen Gas Nederland

Agem-cáfe: biogas uit grootschalige mestvergisting. 20 april 2016 Ton Voncken, Programmanager Groen Gas Nederland Agem-cáfe: biogas uit grootschalige mestvergisting 20 april 2016 Ton Voncken, Programmanager Groen Gas Nederland Biogas uit grootschalige mestvergisting Wat Van Biomassa naar Biogas Waarom Rol van biogas

Nadere informatie

Uw kenmerk Ons kenmerk Datum verzoek 2 april 2010

Uw kenmerk Ons kenmerk Datum verzoek 2 april 2010 Aan het College van burgemeester en wethouders van de gemeente Asten Afdeling Ruimtelijk Ordening T.a.v. de heer S. Olschewsky Postbus 290 5720 AG Asten Uw kenmerk Ons kenmerk Datum 100486-002-verzoek

Nadere informatie

Inhoud. Studie-avond spuiwater 16/03/2015

Inhoud. Studie-avond spuiwater 16/03/2015 Inhoud Studie-avond spuiwater Viooltje Lebuf Geel 11 maart 2015 Wat is spuiwater en waarvoor wordt het gebruikt? Rekenvoorbeeld Luchtwassers: wettelijke verplichtingen Bemesting met spuiwater 2 VCM = Vlaams

Nadere informatie

VL AKO B.V. OVERLOON

VL AKO B.V. OVERLOON DUURZAME Duurzame Mestverwerking in invlakoverloon Fam. Alders uit Overloon neemt initiatief tot meest innovatieve en duurzame manier van mestverwerking in Nederland. Capaciteit: 135.000 m3 per jaar. Mestverwerking

Nadere informatie

Mineralen op Maat. Mineralen op Maat. Winterbijeenkomsten 5-11-2012. Doelstelling project:

Mineralen op Maat. Mineralen op Maat. Winterbijeenkomsten 5-11-2012. Doelstelling project: Winterbijeenkomsten Dit project wordt medegefinancierd door Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland Ed Boerboom Mineralen op Maat Indeling presentatie:

Nadere informatie

kelingen in mestverwerking

kelingen in mestverwerking Ontwikkelingen in mestverwerking Nico Verdoes Wetsus, 27 juni 2012 Wageningen UR Livestock Research kelingen in mestverwerking oes Wetsus, 27 juni 2012 en UR Livestock Research Inhoud presentatie Waarom

Nadere informatie

Studie-avond spuiwater. Inhoud 11/03/2015

Studie-avond spuiwater. Inhoud 11/03/2015 Studie-avond spuiwater Viooltje Lebuf Geel 11 maart 2015 Inhoud Wat is spuiwater en waarvoor wordt het gebruikt? Rekenvoorbeeld Luchtwassers: wettelijke verplichtingen Bemesting met spuiwater 2 VCM = Vlaams

Nadere informatie

3 november 2011 Ben Rooyackers

3 november 2011 Ben Rooyackers 3 november 2011 Ben Rooyackers Mestac, mestproducenten coöp. Afzet drijfmest (300.000 ton/jaar) Vooraf gemaakte afspraken Faciliteert mestverwerking; Begeleiding, stimulering gebruik nieuwe generatie meststoffen

Nadere informatie

Groen Gas BBQ TKI Mestvergisten en digestaatverwerking September 2017

Groen Gas BBQ TKI Mestvergisten en digestaatverwerking September 2017 Groen Gas BBQ TKI Mestvergisten en digestaatverwerking September 2017 1 Voorbeeld vergisting Elektriciteit naar net Gasmotor CHP Afgaskoelers biogas restwarmte Meng bassin vergister Pasteurisatie ByoPast

Nadere informatie

Resultaten pilot 2018/2019 Groene Weide Meststof H. Canter Cremers

Resultaten pilot 2018/2019 Groene Weide Meststof H. Canter Cremers Resultaten pilot 2018/2019 Groene Weide Meststof H. Canter Cremers Akkers 9.328 ha 61.904 ha 17.428 ha K2O: 38.339 ton P2O5: 8.052 ton N tot: 35.314 ton S: 7.445 ton Totaal bemestingsmineralen Achterhoek

Nadere informatie

BIJLAGE 4 - NADERE BESCHRIJVING VAN HET VOORNEMEN

BIJLAGE 4 - NADERE BESCHRIJVING VAN HET VOORNEMEN BIJLAGE 4 - NADERE BESCHRIJVING VAN HET VOORNEMEN Het landelijk gebied is constant in beweging. Er worden nieuwe technieken toegepast in de agrarisch bedrijfsvoering en ruimte gezocht voor functies die

Nadere informatie

Monomestvergisting een mooie kans: wie (be)grijpt m! De bijdrage van monomestvergisting aan grootschalige mestverwerking

Monomestvergisting een mooie kans: wie (be)grijpt m! De bijdrage van monomestvergisting aan grootschalige mestverwerking December 2013 Position paper Monomestvergisting een mooie kans: wie (begrijpt m! De bijdrage van monomestvergisting aan grootschalige mestverwerking Samenvatting In deze position paper tracht Groen Gas

Nadere informatie

Workshop mestvergisting. Jan Willem Bijnagte CCS Energie advies Bijnagte@cocos.nl

Workshop mestvergisting. Jan Willem Bijnagte CCS Energie advies Bijnagte@cocos.nl Workshop mestvergisting Jan Willem Bijnagte CCS Energie advies Bijnagte@cocos.nl BioEnergy Farm 2 Project beschrijving Europees project Marktontwikkeling mono-mestvergisting Verspreiden onafhankelijke

Nadere informatie

Voor het eerste deel van de studie (Rapport I) werd met behulp van een enquête informatie en data verkregen van mestexperts uit de Europese Unie.

Voor het eerste deel van de studie (Rapport I) werd met behulp van een enquête informatie en data verkregen van mestexperts uit de Europese Unie. Rapport I: Inventarisatie van de mestverwerkingactiviteiten in Europa Voor het eerste deel van de studie (Rapport I) werd met behulp van een enquête informatie en data verkregen van mestexperts uit de

Nadere informatie

Byosis Group. oplossingen voor vergisters; maisraffinage. Datum: September 2012

Byosis Group. oplossingen voor vergisters; maisraffinage. Datum: September 2012 Byosis Group oplossingen voor vergisters; maisraffinage Door: René Oudman Datum: September 2012 Bedrijf Byosis is opgericht in 2007. Technologie ontwikkeld samen met Wageningen Universiteit. Oprichters:

Nadere informatie

Duurzame mestverwerking voor productie van schone energie en groene mineralen

Duurzame mestverwerking voor productie van schone energie en groene mineralen Duurzame mestverwerking voor productie van schone energie en groene mineralen MTS vd Lageweg Hendrikus van de Lageweg 1 Inhoud MTS vd Lageweg Mestplaatsing veehouderij sectoren / sector belang Doelen Wat

Nadere informatie

Mest vergisting en bewerking 5-9-2012. Vier routes verminderen N en P overschot. Welkom op Knowledge Transfer Centre De Marke:

Mest vergisting en bewerking 5-9-2012. Vier routes verminderen N en P overschot. Welkom op Knowledge Transfer Centre De Marke: Welkom op Knowledge Transfer Centre De Marke: Wageningen UR Organisatie Supervisory Board Executive Board Wageningen International, WBS, WBG RIKILT CIDC-Lelystad 16 chair groups 10 chair groups 18 chair

Nadere informatie

Bijlage notitie 4. Ex ante evaluatie mestbeleid 2013 Milieu

Bijlage notitie 4. Ex ante evaluatie mestbeleid 2013 Milieu Bijlage notitie 4. Ex ante evaluatie mestbeleid 2013 Milieu G.L. Velthof (Alterra Wageningen UR) November 2013 Uitspoeling van stikstof en fosfaat Het gebruiksnormenstelsel (stikstof, fosfaat, dierlijke

Nadere informatie

Mono vergisting in Wijnjewoude?!

Mono vergisting in Wijnjewoude?! Mono vergisting in Wijnjewoude?! Jan Willem Bijnagte bijnagte@cocos.nl www.cocos.nl 06 82404591 Inhoud CCS Mono mestvergisting Gasverwaarding Noord Deurningen Bio-Up Kansen Wijnjewoude Mono mestvergisting

Nadere informatie

De KringloopWijzer & bodem

De KringloopWijzer & bodem De KringloopWijzer & bodem Arnold Froklage Agrifirm Exlan 16-7-2015 Zwolle Agenda Achtergrond mestbeleid De KringloopWijzer Resultaten Vruchtbare Kringloop Achterhoek Vragen test Produceren binnen milieurandvoorwaarden

Nadere informatie

Landelijke inventarisatie export en verwerking dierlijke mest 2018

Landelijke inventarisatie export en verwerking dierlijke mest 2018 Landelijke inventarisatie export en verwerking dierlijke mest 2018 Fosfaat: overschot, export en verwerking 2017 Stikstof: overschot, export en verwerking 2017 Mestbewerkingsinstallaties Ontwikkelingen

Nadere informatie

Overleving van pathogenen bij mestverwerking

Overleving van pathogenen bij mestverwerking Overleving van pathogenen bij mestverwerking Paul Hoeksma (Wageningen UR), Saskia Rutjes (RIVM), André Aarnink (Wageningen UR), Hetty Blaak (RIVM), Fridtjof de Buisonjé (Wageningen UR) In de producten

Nadere informatie

Welke mineralen passen bij de akkerbouw?

Welke mineralen passen bij de akkerbouw? Welke mineralen passen bij de akkerbouw? Tonnis A. van Dijk, Nutriënten Management Instituut NMI Inleiding Het project BioNPK streeft ernaar zoveel mogelijk mineralen terug te winnen uit digestaat (het

Nadere informatie

Mestverwaarding Op weg naar een duurzame veehouderij

Mestverwaarding Op weg naar een duurzame veehouderij Mestverwaarding Op weg naar een duurzame veehouderij 19 november 2014 ABO Ooststellingwerf Nijeberkoop LTO Noord Programma Duurzame Energie Auke Jan Veenstra (aveenstra@ltonoord.nl) Inhoud Activiteiten

Nadere informatie

Spuiwater als meststof

Spuiwater als meststof ammoniak NH3 Spuiwater als meststof Greet Ghekiere Bart Ryckaert Met dank aan de inbreng van Sara Van Elsacker & Viooltje Lebuf - VCM zwavelzuur H2SO4 ammoniumsulfaat = spuiwater (NH4)2SO4 1 De samenstelling

Nadere informatie

DS% de juiste indicator? ENERGIE UIT MEST OPBOUW PRESENTATIE MEST # MEST. Mest mest. Wet- en regelgeving. Vloerkeuze en kelderplan

DS% de juiste indicator? ENERGIE UIT MEST OPBOUW PRESENTATIE MEST # MEST. Mest mest. Wet- en regelgeving. Vloerkeuze en kelderplan WORKSHOP VERGISTEN 2016 ENERGIE UIT Biogasbubbel doorgeprikt Hopen op beter tijden met vergister Mestvergisting niet rendabel In Duitsland is de schwung er ook een beetje uit Vergister hoort niet op boerenerf

Nadere informatie

Co-vergisting van dierlijke mest

Co-vergisting van dierlijke mest Co-vergisting van dierlijke mest 2006 2011 121 C. van Bruggen Publicatiedatum CBS-website: 01-08-2012 Den Haag/Heerlen Verklaring van tekens. gegevens ontbreken * voorlopig cijfer ** nader voorlopig cijfer

Nadere informatie

Mesdag Zuivelfonds NLTO

Mesdag Zuivelfonds NLTO Onderwerpen Mesdagfonds Actuele thema s die keuze vragen Onderzoek uitspoeling stikstof (WUR) Onderzoek vastlegging CO2 (AEQUATOR) Conclusie en aanbevelingen Mesdag Zuivelfonds NLTO Ontstaan: fonds kwaliteit

Nadere informatie

Kringloop neutraal denken Emissie, mineralen, energie

Kringloop neutraal denken Emissie, mineralen, energie Kringloop neutraal denken Emissie, mineralen, energie Eddie ter Braack Waarom nieuwe generatie vergister-raffinage Ontwikkeling/Stand van zaken op dit moment Nog uit te voeren acties Problemen grootschalige

Nadere informatie

Mestverwaarding bij Twence

Mestverwaarding bij Twence Mestverwaarding bij Twence Inhoud presentatie Urgentie Locatiekeuze (waarom Elhorst-Vloedbelt) Techniek Milieu en veiligheid Stand van zaken / communicatie Samenvatting 2 Urgentie Urgentie Sinds 1 januari

Nadere informatie

1 Algemeen. 2 Kunstmestvrije Achterhoek

1 Algemeen. 2 Kunstmestvrije Achterhoek ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Agenda Vitaal Platteland thema Mest, Mineralen en Bodemkwaliteit (Kringlooplandbouw)

Nadere informatie

Kansen/knelpunten mestverwerking en -afzet

Kansen/knelpunten mestverwerking en -afzet Kansen/knelpunten mestverwerking en -afzet Themadag mestverwerking en afzet Brugge, 29 november 2013 Bert Bohnen BB - Studiedienst Inleiding Situatie mestgebruik Situatie mestverwerking Balans Vlaanderen

Nadere informatie

Méér uit mest halen Stand van zaken anno 2017

Méér uit mest halen Stand van zaken anno 2017 Méér uit mest halen Stand van zaken anno 2017 Jaap Uenk DOFCO BV, Twello VAB, 5 oktober 2017 Inhoud Introductie Opties op bedrijfsniveau Mestmarkt in Nederland Export van onbehandelde mest Stand van zaken

Nadere informatie

Koeien & Kansen Koeien & Kansen is een samenwerkingsverband van 16 melkveehouders, proefbedrijf De Marke, Wageningen UR en adviesdiensten. De resultaten vindt u op: www.koeienenkansen.nl Koeien & Kansen

Nadere informatie

Seminar: Mest(verwerking), compost en groene biomassa. 7 november 2013 Rob Aartssen

Seminar: Mest(verwerking), compost en groene biomassa. 7 november 2013 Rob Aartssen Seminar: Mest(verwerking), compost en groene biomassa 7 november 2013 Rob Aartssen Den Ouden Groep Wie zijn wij? Wat doen we nu? Wat doen we morgen? Een vruchtbare bodem! KOESTEREN OF (VER)KOPEN? Den Ouden

Nadere informatie

Kansen voor de afzet van slib in de landbouw?

Kansen voor de afzet van slib in de landbouw? Kansen voor de afzet van slib in de landbouw? Platform Afvalwater Energie en Grondstoffen (11 okt. 16) Inge Regelink Wageningen Environmental Research (Alterra) Sludge2Soil (2016) TKI Deltatechnologie,

Nadere informatie

De waarde van mest; bijdrage van mestmanagement aan betere bedrijfsvoering

De waarde van mest; bijdrage van mestmanagement aan betere bedrijfsvoering De waarde van mest; bijdrage van mestmanagement aan betere bedrijfsvoering Koos Verloop Koeien & Kansen is een samenwerkingsverband van 16 melkveehouders, proefbedrijf De Marke, Wageningen UR en adviesdiensten.

Nadere informatie

Opzet veldproeven. Greet Ghekiere, Inagro Céline Vaneeckhaute, Ugent

Opzet veldproeven. Greet Ghekiere, Inagro Céline Vaneeckhaute, Ugent Opzet veldproeven NutriCycle 2012 Greet Ghekiere, Inagro Céline Vaneeckhaute, Ugent doelstellingen Veldexperiment met diverse groene kunstmeststoffen als bijbemesting Taken: Productbemonstering en karakterisatie

Nadere informatie

Mestmarkt en mestverwerking

Mestmarkt en mestverwerking Mestmarkt en mestverwerking Jaap Uenk DOFCO BV, Twello VAB, 22 september 2015 Inhoud Introductie Stand van zaken mestverwerking (Technieken, producten, markten en capaciteit) (8) Waarom is verwerking nog

Nadere informatie

S ch ng Groen Gas Nederland. De bijdrage van monomestvergisting aan grootschalige mestverwerking

S ch ng Groen Gas Nederland. De bijdrage van monomestvergisting aan grootschalige mestverwerking S ch ng Groen Gas Nederland De bijdrage van monomestvergisting aan grootschalige mestverwerking S ch ng Groen Gas Nederland De bijdrage van monomestvergisting aan grootschalige mestverwerking Algemene

Nadere informatie

ECOFERM in de praktijk

ECOFERM in de praktijk ECOFERM in de praktijk VAB Amersfoort 22-02-2018 Kees Kroes Inhoud presentatie Beschrijving van het kringloopsysteem Weergave van de stromen op het bedrijf Ervaringen met de diverse onderdelen Aanbevelingen

Nadere informatie

Dierlijke mest. Inleiding

Dierlijke mest. Inleiding 054 1 Dierlijke mest Inleiding Dierlijke mest is afkomstig van de veehouderij, waar met name runderen, varkens en kippen worden gehouden voor menselijke consumptie in binnen- en buitenland. Door de sterke

Nadere informatie

Presentatie Microferm studiegroep Westhoek Holsteins

Presentatie Microferm studiegroep Westhoek Holsteins Presentatie Microferm studiegroep Westhoek Holsteins Door Bart Brouwer Sheet 1 of 26 Agenda Introductie HoSt B.V. Waarom Microferm? Het Microferm concept Beschrijving installatie Voordelen Economie Vragen

Nadere informatie

Factsheet Mogelijkheden en waarde van alternatieve meststoffen in de akkerbouw Wim Bussink Tonnis van Dijk

Factsheet Mogelijkheden en waarde van alternatieve meststoffen in de akkerbouw Wim Bussink Tonnis van Dijk 1 Factsheet Mogelijkheden en waarde van alternatieve meststoffen in de akkerbouw Wim Bussink Tonnis van Dijk 2 Algemeen Vloeibare meststoffen staan in de akkerbouw sterk in de belangstelling. In Nederland

Nadere informatie

Mestverwaarding middels monovergisting en digestaatverwerking

Mestverwaarding middels monovergisting en digestaatverwerking Mestverwaarding middels monovergisting en digestaatverwerking Uitwerking business case in opdracht van: IGEV - Regio Noord-Veluwe Door: Kroes Kringloopoptimalisatie en DOFCO BV in samenwerking met Hellebrekers

Nadere informatie

05/10/2017. Workshop biogas NO Twente 5 oktober 2017

05/10/2017. Workshop biogas NO Twente 5 oktober 2017 Workshop biogas NO Twente 5 oktober 2017 de inhoud de inleiding het cluster het principe van vergisting de toepassing en de mogelijkheden voor biogas de huidige installaties in Twente de nieuwe plannen

Nadere informatie

Bemestingswaarde van spuiwater & dunne fractie van digestaat in bloemkool

Bemestingswaarde van spuiwater & dunne fractie van digestaat in bloemkool Bemestingswaarde van spuiwater & dunne fractie van digestaat in bloemkool Inleiding Vlaanderen kampt reeds enige tijd met een complexe nutriëntenproblematiek. Onze regio wordt gekenmerkt door een intensieve

Nadere informatie

Achtergrondrapport integrale visie duurzame drijfmestverwaarding. Visie van LTO Nederland

Achtergrondrapport integrale visie duurzame drijfmestverwaarding. Visie van LTO Nederland Achtergrondrapport integrale visie duurzame drijfmestverwaarding Visie van LTO Nederland Achtergrondrapport integrale visie duurzame drijfmestverwaarding Visie van LTO Nederland Augustus 2011 Projectnummer:

Nadere informatie

Perspectieven mest verwerken

Perspectieven mest verwerken Perspectieven mest verwerken Jan Pijnenburg DLV Intensief Advies BV 06 26 54 87 88 j.pijnenburg@dlv.nl Wetsvoorstel Mogelijke uitwerkingen Het gaat om het overschot op bedrijfsnivo Rekeneenheid is fosfaat.

Nadere informatie

Discussiebijeenkomst over de kwaliteit van water en innovatie in mestverwerking in het kader van de Community of Practice Goud voor Groenlo

Discussiebijeenkomst over de kwaliteit van water en innovatie in mestverwerking in het kader van de Community of Practice Goud voor Groenlo Schoon water Discussiebijeenkomst over de kwaliteit van water en innovatie in mestverwerking in het kader van de Community of Practice Goud voor Groenlo http://goudvoorgroenlo.nl Locatie: Nijhuis Water

Nadere informatie

Groene kunstmest. Céline Vaneeckhaute, Ugent Klaas Van Cauwenberg, Eneco Evi Michels, Ugent Erik Meers, Eneco, Ugent

Groene kunstmest. Céline Vaneeckhaute, Ugent Klaas Van Cauwenberg, Eneco Evi Michels, Ugent Erik Meers, Eneco, Ugent Groene kunstmest Céline Vaneeckhaute, Ugent Klaas Van Cauwenberg, Eneco Evi Michels, Ugent Erik Meers, Eneco, Ugent Inleiding UGent start, samen met andere kenniscentra, onderzoek naar recuperatie van

Nadere informatie