Mestverwerking in Nederland. Wat doet de afdeling Milieu: Kunstmestvervanging door stikstof uit mest. Waarom mestverwerken?

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "5-3-2012. Mestverwerking in Nederland. Wat doet de afdeling Milieu: Kunstmestvervanging door stikstof uit mest. Waarom mestverwerken?"

Antoon Baert
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

Mestverwerking in Nederland Wat doet de afdeling Milieu: Wageningen, 6 maart 2012 Fridtjof de Buisonjé, Afdeling Milieu gasvormige emissies, fijnstof, emissiearme huisvestingssystemen;

1 Mestverwerking in Nederland Wat doet de afdeling Milieu: Wageningen, 6 maart 2012 Fridtjof de Buisonjé, Afdeling Milieu gasvormige emissies, fijnstof, emissiearme huisvestingssystemen; bodemkwaliteit, water, mineralen en bemesting; kringloopvraagstukken dier-mest-bodem-gewas; mesttechnologie, energie uit mest; klimaateffecten van en op de veehouderij, LCA. d.m.v. ontwikkelen meetmethoden, metingen, monitoring, deskstudies, kennisoverdracht. Voor vragen over mestverwerking en energie uit mest: Waarom mestverwerken? Kunstmestvervanging door stikstof uit mest 350 meetpunten nitraatgehalte grondwater Stikstofopname door gewas Huidige situatie Toekomstige situatie Kunstmest Kunstmest Stikstof uit verwerkte mest Stikstof uit mest (170 of 250 kg/ha) Mest Mest Daling nitraatgehalte grondwater is door EU gekoppeld aan derogatie! (250 kgn/ha voor graasdierbedrijven i.p.v. 170 kgn/ha) Fosfaat: geen plaatsingsruimte meer Mestbewerking of mestverwerking?! In 2010 plaatsingsruimte 154 miljoen kg fosfaat, 143 miljoen kg beschikbaar Fosfaatproductie veestapel stijgt Fosfaatnormen aangescherpt Belang van veevoermaatregelen om excretie te verlagen Fosfaatrijke mestproducten moeten worden geëxporteerd! Dikke fracties Vaste strorijke mestsoorten Gedroogde mest en mestkorrels Mestbewerking: Producten uit mest blijven mest Dikke fractie Digestaat Dunne fractie Compost van mest Etc. Kunstmestvervanger (EU-definitie): Afkomstig uit industrieel proces Afwezigheid van organische stof Minimale gehalten nutriënten Mineralenconcentraat geen gelopen race... 1

Voor vragen over mestverwerking en energie uit mest: www.mestverwerken.wur.nl Waarom mestverwerken?

2 Mestproductie in Nederland 72,7 miljoen ton Mestoverschotten nemen wereldwijd toe... Stapelbare pluimveemest ton/jaar Varkensdrijfmest ton/jaar Rundveedrijfmest ton/jaar Pluimveemest > 60 % droge stof Drogen, korrelen, exporteren Verbranden (N en OS vernietigen) Drijfmest > 90 % water... Biomassacentrale Moerdijk ton jaar pluimveemest Op deze kaart alléén varkens... Aspecten duurzaamheid Duurzaamheid mestverwerking, conclusies: Duurzaamheid mestverwerking, 2008 Overzicht van gehanteerde duurzaamheidscriteria, ingedeeld in vier thema s ( Emissies Energieverbruik Geo-bederf Kosten en opbrengsten Broeikasgassen Elektriciteit Chemicaliëngebruik Groene stroom (CH4, N2O, CO2, en warmte, NOx) groen gas Ammoniak (NH3) Gas/warmte Ruimtebeslag en druk op Nutriënten infrastructuur (transport) (N,P,K) Stank (H2S etc.) Transport - Verspreiding Organische stof brandstof ziektekiemen/onkruidzaden Fijnstof Waterverbruik Netto kosten Naar (grond)water Productie van afvalstoffen Imago Naar bodem Uitputting nietvernieuwbare grondstoffen Het blijkt dat in het geval van de onderzochte processen, energie het meest belangrijke criterium is. Het meest duurzaam is (co)vergisting met aanwending van het complete digestaat als meststof in de landbouw. Hoe meer energie er wordt gebruikt in het proces, bij transport en in de vorm van chemicaliën, hoe minder de duurzaamheid. Hoe meer er met producten uit mest op kunstmest (=fossiele energie) kan worden bespaard, hoe duurzamer. In Nederland nog ruimte voor stikstof... Effect van transportafstand Voorbeeld: vergisten van drijfmest Bij transportafstand > 150 km verdampt energie-opbrengst Bij > 300 km verdampt reductie broeikasgasemissies Kan t financieel uit? Is er een regionaal mestoverschot? Hoe duurzaam is duurzaam?! Welke schaalgrootte mestverwerking? Aan- en afvoer in vrachtwagens van 35 ton Uitgangspunt: de helft van de aanvoer wordt weer afgevoerd, de rest is loosbaar of verdampt water ton = 3 vrachten per dag, 365 dagen/jaar ton = 11 per dag ton = ruim 30 per dag... Geschikte locaties?! Mesttransport via pijpleiding, schip? 2

.. Biomassacentrale Moerdijk 400.000 ton jaar pluimveemest Op deze kaart alléén varkens.

Er was eens...promest in Helmond (tot 1994) Welke technieken voor mestverwerking? Verwerking van 600.000 ton varkensdrijfmest per jaar! Ging failliet toen de aanvoer van mest stagneerde.

$Scheiden en dikke fractie afvoeren Composteren (Co)vergisting (Covergisting vergroot het mineralenoverschot) Drogen en korrelen Productie mineralenconcentraat Biologische zuivering Hygiënisatie en$

3 Er was eens...promest in Helmond (tot 1994) Welke technieken voor mestverwerking? Verwerking van ton varkensdrijfmest per jaar! Ging failliet toen de aanvoer van mest stagneerde... Aanvoerzekerheid dilemma bij grote initiatieven Waarvoor worden vergunningen aangevraagd? Scheiden en dikke fractie afvoeren Composteren (Co)vergisting (Covergisting vergroot het mineralenoverschot) Drogen en korrelen Productie mineralenconcentraat Biologische zuivering Hygiënisatie en export Ook BMC-Moerdijk bijna failliet aan eigen succes! Beloften?! Emissies van mestverwerking AgriModem; zeer onzeker Aqua Purga; zeer onzeker Hydro Thermal Upgrading; niet realistisch Super Critical Water Gasification; niet realistisch Pyrolyse droge mest; knelpunt rookgaszuivering Algen en kroos op dunne mest; knelpunt kwaliteit effluent Afhankelijk van lay-out van de installatie en hoe de installatie bedreven wordt...in de praktijk is elke installatie uniek! Bepaald door contactoppervlak, luchtsnelheid, verblijftijd, temperatuur, ph mestproduct, etc. Algemeen: composteren, drogen en biologisch zuiveren van mest geeft hoge emissies van ammoniak, geur en/of broeikasgassen. Mestverwerking in gesloten installaties geeft vooral emissies uit opslagen van mest en mestfracties, concentraten etc. dus aan voor- en achterkant. Opslag vaste mestfractie... Emissies van vier mestverwerkingssystemen Strofilter in foliekas, mestscheiding en microfiltratie (incl. opslag producten!), nitrificatie/denitrificatie, mestscheiding met indampen en condenseren (Funki manura) (2005) 3

$Scheiden en dikke fractie afvoeren Composteren (Co)vergisting (Covergisting vergroot het mineralenoverschot) Drogen en korrelen Productie mineralenconcentraat Biologische zuivering Hygiënisatie en$

4 Luchtwassers, biologische wassers, biofilters: Nabehandeling drooglucht digestaatdroging... Reduceren ammoniak, geur en fijn stof Reduceren geen methaan, lachgas Reducties zijn bijv. 60 %(geur) of 90 % (ammoniak) Grote bronsterkte geeft aanzienlijke emissie Mestverwerking op bedrijfsniveau max. + 5 % emissies, Hoe om te gaan met grote regionale installaties?! Vermindering ammoniaken geuremissie Voor circa ton dikke fractie... Emissies van mestverwerking Emissies mest na scheiding (uit opslag en na toediening) Verwacht wordt dat door een toename van mestscheiding in 2020 de broeikasgasemissie in Nederland een paar procent lager zal zijn dan het huidige niveau. Mestscheiding heeft weinig effect op de emissie van ammoniak. MAAR: Er bestaat op dit moment nog geen verplichting tot het afdekken van opslagen voor vaste mest (December 2010). Indicatieve metingen aan twee Pilotinstallaties (2010) Meetmethoden zijn beschikbaar (nog niet openbaar) Covergisting met digestaatverwerking Bieleveld Bio-energie (Heeten) Bottleneck: metingen luchtdebieten van verschillende onderdelen We kennen de voornaamste bronnen kwalitatief Kwantitatieve gegevens nog niet voorhanden... Verschillende emissiebronnen... Complexe metingen, veel componenten Conclusies LCA-studie Pilots mineralenconcentraat: Mestverwerking geeft weinig verandering van de milieubelasting MITS alleen overschotmest wordt verwerkt! Wanneer méér mest wordt verwerkt, negatief effect. (Co)vergisting geeft een plus, mits transportafstand digestaat niet te groot is. Conclusie Monitoring pilots (2009 t/m 2011): Niet of nauwelijks stikstofverlies in goed draaiende pilot-installaties (excl. opslagen). Foto s: Livestock Research 4

$! Vermindering ammoniaken geuremissie Voor circa 7.000 ton dikke fractie... Emissies van mestverwerking Emissies mest na scheiding (uit opslag en na toediening) http://edepot.wur.$

5 Green deal...mestraffinage, geen gegevens Laaghangend fruit: voorkeur-locaties Elk bedrijf is anders Qua mestopslagen Qua silo s Locaties afvalverwerkers, Groencomposteerders, Waar de mest geproduceerd wordt, LOG s met veel grote stallen, Geschikte infrastructuur, vaarwegen, Lozing waterige fractie, locatie en capaciteit RWZI?! Welke eisen in milieuvergunningen van reeds vergunde, bestaande installaties?! Aandachtspunten mestverwerkingsinstallaties Gaslekken opsporen met infrarood beelden Wat gebeurt er aan de voorkant? (opslag coproducten, dikke mestfracties etc.), Opslag vaste mestfracties na scheiding of verwerking (hoeveelheid, duur, afgedekt, broei?), Gesloten opslagen voor alle drijfmest, vloeibare fracties, concentraten?! Methaanlekken vergisters? Aanwezigheid noodfakkel? Bijv. 3-5 % methaanverlies is groot deel van milieuwinst! Grote drogers voor mest of digestaat met nabehandeling drooglucht, doorslag ammoniak en geur?! Lachgas? Sanitaire risico s van gesleep met mest en mestproducten! Na-opslag digestaat in mestzak... Bedankt voor uw aandacht! 5

$LOG s met veel grote stallen, Geschikte infrastructuur, vaarwegen, Lozing waterige fractie, locatie en capaciteit RWZI?! Welke eisen in milieuvergunningen van reeds vergunde, bestaande installaties?$

Vergelijkbare documenten

Mest als basis voor energie en grondstoffen

Mest als basis voor energie en grondstoffen Nico Verdoes Wageningen UR Livestock Research Bio-energiedag Oost-Nederland, 1 november 2012 Livestock Research ca. 200 fte Genomics Animal Nutrition Animal