Werkstuk ANW Tsunami's

Transcriptie

1 Werkstuk ANW Tsunami's Werkstuk door een scholier 4598 woorden 5 juni ,5 260 keer beoordeeld Vak ANW TSUNAMI s En toch zal de mens het winnen INHOUD 1. Inleiding 2. Tsunami s in de geschiedenis Algemeen Historisch overzicht Definitie van een tsunami Vergelijkbare natuurrampen 3. Oorzaken van tsunami s Door aardbevingen Door vulkanisme Door meteorietinslag Waar komen tsunami s voor Wat is de impact van een tsunami 4. Het omgaan met tsunami s Het voorkomen van tsunami s Het voorkomen van mega-tsunamí s Het verminderen van de kracht van tsunami s Het beperken van de schade Een waarschuwingssysteem 5. Conclusie 6. Bronnen Pagina 1 van 11

2 1. INLEIDING Bij de keuze van en natuurwetenschappelijk onderwerp voor een scriptie hebben wij naar een actueel onderwerp gezocht. De tsunami is zo n actueel onderwerp. Er is in de media veel aandacht aan besteed. Wij willen er neutraler naar kijken, dus los van wat in december 2004 is gebeurd. Daarom hebben wij diverse gegevens die met tsunami s te maken hebben bij elkaar gebracht. In onze scriptie gaan wij in op de oorzaken en de gevolgen van tsunami s en kijken we naar de tsunami s die in het verleden hebben plaatsgevonden. Een tsunami is een natuurramp die zo ingrijpt in het leven van mensen, meestal veel slachtoffers eist en grote schade tot gevolg heeft, dat wij ons afvroegen of zo n ramp niet te voorkomen is, of dat de gevolgen tenminste beperkt kunnen worden. 2. TSUNAMI s IN DE GESCHIEDENIS Algemeen Een overstroming is een natuurramp. We nemen Bangladesh als voorbeeld omdat dat land elk jaar wordt geteisterd door cyclonen en moessonregens. In de maanden mei tot oktober valt er zoveel water, wel 1400 miljard m3, dat als het water zou blijven staan, het 10 meter hoog zou zijn. Er vallen slachtoffers en is er veel schade. In 1876 bijvoorbeeld, zijn daarbij in de Gangesdelta, waar Bangladesh ligt, meer dan mensen verdronken. De oorzaak van deze terugkerende watersnoden is de ligging van het land dat ingeklemd zit tussen de Golf van Bengalen en de Himalaja. Hierdoor kan de grote hoeveelheid vochtige lucht niet weg en stort de moesson zich jaarlijks uit over één van de dichtbevolkte en armste landen ter wereld. Bangladesh is te vergelijken met Nederland. Beiden zijn deltalanden. Daar houdt de vergelijking echter op. Wij hebben geen cyclonen en moessons maar wel geld voor dijken (die wij overigens hard nodig hebben). Bangladesh heeft zelf geen geld voor een beter waterbeheer. Het land krijgt jaarlijks 2 miljard dollar om de infrastructuur weer op peil te brengen. Nederland helpt daarnaast nog eens met deskundigheid op het gebied van waterbeheer. Een waterkering zoals bij ons in de Nieuwe Waterweg zal vast zijn diensten bewijzen in de monding van de Padma, de rivier die het water van de Ganges en de Brahmaputra naar zee afvoert. Een waarschuwingssysteem voor cyclonen zal ook bedragen aan rust in deze regio. Er zijn dus wel oplossingen om de schade door natuurgeweld te voorkomen of in elk geval te verminderen, maar deze oplossingen kosten veel geld, iets dat arme landen niet hebben. Dat overstromingen erg zijn is nu wel duidelijk, toch zijn tsunami s nog erger. De tsunami van december 2004 trof ook Bangladesh. De hierboven genoemde voorzieningen hadden dat niet kunnen voorkomen, maar misschien wel de schade en het aantal slachtoffers kunnen verminderen. Dat een tsunami erger is dan een overstroming komt vooral door de onzekerheid van het moment dat het gebeurt en de kracht van het water waartegen weinig bestand lijkt. Dat een overstroming als erger wordt beschouwd, is een meer persoonlijke mening, van bijvoorbeeld iemand die de watersnoodramp in Zuid West Nederland op 1 februari 1953 heeft meegemaakt. Het alsmaar stijgende water, het niet komen van hulp, het koud, nat, moe vast zitten op het dak van je huis, dat veroorzaakt angst. Op die manier hebben veel mensen het moment moeten afwachten dat ze na uren toch in het water verdronken. Bij een tsunami gaat het allemaal zo vlug dat je er hoogstwaarschijnlijk niet veel van merkt. Het blijft een even verschrikkelijk lot. Pagina 2 van 11

3 Historisch overzicht OVERZICHT VAN TSUNAMI s IN DE GESCHIEDENIS Jaar Hoogte Land Ontstaan Opmerkingen 6000 V.C. 5 m Schotland Noorwegen Storeggagebied 100 km uit kust Resten zeezand in veengrond gevonden 1650 V.C m Kreta Griekenland Eiland Santorinor Basis voor verhalen van Plato (Atlantis) en de bijbel (zondvloed) 1755 Onbekend Lissabon Onbekend Beving 9 op schaal van Richter; gebouwen stortten in; bewoners vluchten naar strand en verdrinken in vloedgolf 1883 Onbekend Java en Sumatra Krakatau vulkanisch eiland Vulkanisch eiland ontploft; vloedgolf eist tienduizenden mensenlevens 1946 Onbekend Unimak-Aleoeten (Alaska) Onbekend Vuurtoren (30 m boven zeeniveau) vernietigd; Hawaiii ook slachtoffers; oprichting Pacific Tsunami Warning Center (Hawaiii) 1960 Onbekend Chili Voor de kust 2000 doden; etmaal later in Japan; 2000 doden 1964 Onbekend Alaska Golf van Alaska Beving 9.2 op schaal van Richter; Wordt Goede Vrijdag beving genoemd;106 doden; ook naar VS, Califonië en Canada; 25 doden m Papua Nieuw Guinea Onbekend Beving 7.0 op schaal van Richter waardoor een onderzeese aardverschuiving; 4 km3 grond zakte in dieper gelegen deel oceaan; de put die ontstond werd opgevuld met water dat er naar toegetrokken werd waardoor de tsunami ontstond; doden. 26 december m Landen rond Golf van Bengalen: - Sumatra - Sri Lanka - Indonesië - India - Thailand - Myanmar - Bangladesh - Maleisië - De Maladiven - De Seychellen - De Andeman eilanden Voor de kust van Sumatra Beving van 8.9 op schaal van Richter; In het gebied rond de Golf van Bengalen tenminste doden; Tsunami ook in Somalië en Tanzania (Afrika); honderden slachtoffers. Definitie van een tsunami Gebeurtenis ontstaan door onderzeese aardbeving, vulkaanuitbarsting of meteoriet waarbij een grote hoeveelheid water in korte tijd wordt verplaatst; meest voorkomend rond de Grote oceaan, omdat daar veel aardbevingen plaatsvinden op de breuklijnen van de aardschollen. Pagina 3 van 11

4 Tsunami is Japans voor (tsu) haven en (nami) hoge golf. In het Oudnederlands spreekt men daarom ook wel over havengolven. Een tsunami lijkt alleen op een vloedgolf, maar is het niet. Vloedgolven ontstaan door een storm waarbij alleen de oppervlakte van het water in beweging komt. Bij een tsunami beweegt het gehele water van de bodem tot aan de oppervlakte. Dat verklaart ook de verwoestende kracht als een tsunami de kust bereikt. Vergelijkbare natuurrampen Om de impact van tsunami s beter te begrijpen, een aantal andere gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden. Dinosauriërs Ca. 65 miljoen jaar geleden sloeg een meteoriet afkomstig van een enorme komeet in op de aarde. Er ontstonden enorme vloedgolven en de temperatuur steeg in korte tijd met 10 graden door de grote hoeveelheid CO2 (kooldioxide) die vrij kwam. Veel levensvormen, waaronder de Dinosauriërs, stierven uit. Arizona Ca jaar geleden ontstond in de Amerikaanse staat Arizona de Meteoorkrater. De krater die door de inslag van een meteoriet is ontstaan heeft een diameter van 1280 meter en is 180 meter diep. Pompeji In 63 n.c. werd de stad Pompeji door een aardbeving gedeeltelijk verwoest, maar herbouwd. In 79 n.c. werd de stad na een uitbarsting van de Vesuvius, die ook de omliggende plaatsen Herculaneum en Stabiae trof, door een regen van as en vulkanische slakken onder een 5 tot 8 m dikke laag bedolven. Van de à inwoners kwamen er ca om. Krakatau In 1883 ontplofte het vulkanische eiland Krakatau dat ligt tussen Java en Sumatra. Er ontstonden enorme vloedgolven tot 20 m boven het normale peil. De kusten van Zuid-Sumatra en West-Java werden overstroomd; er waren meer dan slachtoffers. De hoeveelheid as en puin dat de vulkaan Krakatau heeft uitgestoten, wordt geschat op 18 km3 en steeg tot een hoogte van 50 km en cirkelde in 13 dagen om de aarde. Dit veroorzaakte abnormale rode schemeringen, die tot 1886 duurden. De geluidsgolven van de explosies waren over een kwart van de aarde waarneembaar. De gehele vegetatie en de dierenwereld werden vernietigd. In 1886 is herbegroeing waargenomen en in 1909 werden in al weer 274 plantensoorten aangetroffen. San Fransisco In 1906 vond in San Fransisco een grote aardbeving plaats op de Sint Andreas breuk. Er vielen ruim 500 doden en een groot deel van de stad was verwoest. In 1989 werd de stad opnieuw door een grote aardbeving getroffen (ca. 60 slachtoffers). Toengoeska Pagina 4 van 11

5 In 1908 trof een reusachtige meteoriet de aarde bij de Toengoeska in Siberië. De explosie was zo hevig, dat de schokgolf in Londen werd geregistreerd en een paar nachten werden in een groot gebied oplichtende wolken gezien. Pas in 1921 kon men onderzoek doen in het ontoegankelijke gebied. In een gebied van 2000 km2 waren alle bomen plat geslagen, alleen in het centrum stonden nog enkele verkoolde stammen overeind. Er was geen krater en er waren ook geen brokstukken van een meteoriet. Om dit vreemde verschijnsel te verklaren werden allerlei theorieën ontwikkeld, variërend van een exploderend buitenaards ruimtevoertuig en een inslag van een brokje antimaterie tot een ministaat gat op de ijskern van een komeet. Zeeland Op 1 februari heerste er een zware en langdurige noordwesterstorm op de Noordzee. Samen met een springvloed (een hogere stijging van de zeespiegel dan normaal) ontstond er een overstroming van de Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden. Er vielen 1835 doden; ca ha grond liep onder water, huizen en boerderijen werden getroffen (waarvan 1/6 totaal totaal vernield) en personen moesten worden geëvacueerd. Er werd een commissie ingesteld die het Deltaplan bedacht om herhaling van een dergelijke watersnood te voorkomen. In 1986 was het werk klaar. 3. OORZAKEN VAN TSUNAMI s Tsunami s kunnen worden veroorzaakt door drie oorzaken: aardbevingen, vulkanisme en meteorietinslagen. De bekendste oorzaak van een tsunami is de zeebeving, omdat deze het vaakst voorkomt. Een zeebeving is een aardbeving op de zeebodem die het hele zeeoppervlak omhoog laat komen. Een zeebeving ontstaat als twee aardplaten plotseling over elkaar heen schuiven. Hierdoor komt zoveel energie vrij, dat het water in beweging komt en een tsunami ontstaat. Door aardbevingen Een tsunami wordt veroorzaakt door een aardbeving op de zeebodem. De kracht van de beving gaat over op het water en verplaatst zich over grote afstanden en kan de hele wereld overgaan. Zodra een golf de kust bereikt en het water door de oplopende bodem omhoog wordt gestuwd, ontstaat een muur van water die verwoestende gevolgen heeft. Tsunami s ontstaan in 7 fases: 1. Op het binnenste van de aarde drijven de aardplaten of schollen. Deze platen bewegen en duwen tegen elkaar. Door de druk ontstaan spanningen, die vrijkomen in de vorm van trillingen als de ene plaat onder de andere plaat schuift. Dat wordt een aardbeving genoemd. Als zo n beving op de zeebodem plaats vindt, dan wordt de trilling overgebracht op het water; het water wordt boven de plaats van de beving omhoog geduwd. Pas als de beving minstens een kracht van 7.0/7.5 op de schaal van Richter heeft, kan een tsunami ontstaan. 2. Op het zeeoppervlakte is een cirkelvormige rimpeling te zien. Dat is hetzelfde effect als van een steen die in het water wordt gegooid. Wie op een schip op de plaats van de beving zou zijn, merkt er niet eens zo veel van. Het water wordt een halve tot enkele meters hoger. Het gevaar zit in de hoeveelheid energie in het bewegende water, dat vooral komt door het grote gebied dat door de beving in beweging is gebracht. Pagina 5 van 11

6 3. Door de zwaartekracht wordt het water weer naar beneden getrokken, waardoor de energie overgaat in golven. 4. De golven verplaatsen zich erg snel vanaf de plaats van de beving. Het maakt uit of de golven naar open zee gaan of naar de kust. Bij de kust wordt het steeds ondieper en worden de golven afgeremd. De snelheid waarmee een tsunami zich over zee voortbeweegt, is afhankelijk van de kracht van de aardbeving. 5. Met een formule is de snelheid van de golf te berekenen. De snelheid is: uit de diepte van het water in meters maal de zwaartekrachtversnelling (9,8 m/s2). Bij een diepte van 1000 meter, heeft de tsunami een snelheid van 356 km/h ( 1000 x 9,8 m2/s2 = 99 m/s = 356 km/h). Als de tsunami de kust bereikt, wordt de voorkant van de golf door de oplopende bodem afgeremd. De achterkant van de golf heeft dan nog de volle snelheid. Het water wordt hierdoor omhoog geduwd. 6. Vlak voor de kust botst de voorkant van het water tegen de kust (denk vooral aan strand met ondiep water). De achterkant kan nog steeds met grote snelheid doorrollen. De achterkant van de tsunami haalt de voorkant in en de golf wordt nog hoger. Dit veroorzaakt zuiging en het water aan de voorkant wordt ongeveer 10 minuten voor dat de golf de kust bereikt (soms meer dan 100 meter) in zee teruggetrokken en daar omhoog getrokken. Het lijkt net eb. 7. Zodra de golf bij de kust komt, is het net een muur van water. Deze watermassa beweegt zich over het land en heeft zo n kracht dat het alles verwoest wat hier niet tegen bestand is. Op een gegeven moment gaat de golf niet verder. Het water wordt nu teruggetrokken in zee. Door de zuigende werking wordt alles wat los is meegetrokken naar zee. Meestal komen na de eerste golf meerdere tsunami's. De kracht kan verschillen en de eerste is meestal het krachtigst. Nog eens in beeld gebracht, wat er gebeurt als een tsunami de kust bereikt. Alleen al met dit beeld kan een voorstelling worden gemaakt van de verwoestende kracht. Door vulkanisme Als een eiland door vulkanische activiteit in zee valt, kan er ook een tsunami ontstaan. Als er een groot rotsblok in één keer in de zee stort kan zelfs een mega-tsunami ontstaan. Volgens Simon Day en Steven Ward zal dat gebeuren met het eiland Las Palmas. Een deel van het eiland zal in zee storten vlak voor een vulkaanuitbarsting en een mega-tsunami veroorzaken die de oostkust van de Verenigde Staten zal verwoesten. Na de Tsunami in Azië is een documentaire gebaseerd op deze theorie opnieuw uitgezonden door Netwerk. Ook stonden er artikelen in kranten en tijdschriften. Het was immers actueel. Nergens stond echter dat de theorie van Day en Ward misschien wel eens niet zou kloppen. Er is onnodig paniek ontstaan. De theorie van Day en Ward stelt dat in zee rond de Canarische Eilanden grote stukken van de eilanden liggen na vulkaanuitbarstingen. Vooral met de vulkaan op het eiland Las Palmas zou dat opnieuw kunnen gebeuren. Er zou dan een rotsblok van 500 kubieke kilometer met een snelheid van 360 km.u in zee Pagina 6 van 11

7 storten. Het rotsblok zou op 4000 meter diepte op de bodem botsen en een vloedgolf veroorzaken van 100 meter hoog met een snelheid van 800 km/u. Na acht uur zou de oostkust van de Verenigde Staten zijn bereikt en zouden steden als Boston en New York verwoest worden. De oorzaak zou een breuklijn in de bergwand zijn, die is ontstaan na een uitbarsting in Bij een volgende uitbarsting zou het hete magma het water dat overal in de berg is opgeslagen verwarmen en daarmee de berg uit elkaar blazen. Hierdoor zou een hele bergwand afbreken en in zee storten Links het overzichtskaartje en rechts een luchtfoto van Las Palmas. Op de linkerkaart bevindt zich de Cumbre Vieja aan de bovenkant van het eiland en rechts is de krater heel goed zichtbaar. De theorie van Ward en Day klopt volgens George Pararas-Carayannis, voormalig directeur van het International Tsunami Information Centre en een vooraanstaand tsunami-expert, niet. De resultaten van zijn onderzoek. 1. Het is niet waarschijnlijk dat de hele wand van een groot vulkanisch eiland in één keer in zee stort. Er is onderzoek gedaan naar eerdere aardverschuivingen rond de Canarische Eilanden. Uit grondmonsters blijkt dat de steenlagen kort na elkaar zijn gevormd. De instortingen kunnen dus niet veroorzaakt zijn door één mega-tsunami. Als de rotsen afbreken, zal dat niet in één massief blok gebeuren en daardoor met een veel lagere snelheid dan 360 km/u naar beneden storten en ook in kleinere stukken uiteenvallen. 2. In 1949 is bij een uitbarsting een scheur ontstaan die niets te maken heeft met de breuklijn onder de vulkaan. Bij de uitbarsting van 1971 die 25 dagen duurde, vond er ondanks de scheur geen enkele beweging of aardverschuiving plaats. Blijkbaar is de westelijke flank van de Cumbre Vieja niet zo instabiel als Ward en Day beweren. De kans dat de voet van de vulkaan wegschuift in zee is dus klein. 3. Het gesteente van de Cumbre Vieja is poreus en kan vrijwel geen water vast houden. De vulkaan zal dus niet als een soort stoomketel uit elkaar klappen. 4. Ward en Day gebruikten de lineaire golftheorie. Deze theorie mag niet worden gebruikt bij de veronderstelling dat een groot rotsblok in één keer in zee stort. Volgens een andere juiste berekening zou een tsunami niet hoger zijn dan 1 tot 3 meter. De conclusie van zijn onderzoek is dat de Cumbre Vieja wel opnieuw zal uitbarsten, maar dat daarbij niet in één keer grote delen van het eiland zullen afbreken en in zee zullen storten. Als zoiets eventueel wel zou gebeuren, dan zal de tsunami die daaruit ontstaat alleen gevolgen hebben voor dichterbij gelegen landen. De gevolgen van de door Ward en Day genoemde mega-tsunami zijn dus sterk overdreven. In de BBC uitzending die eerder werd uitgezonden, werd het verhaal van Ward en Day nog sterker overdreven. Zelf hadden ze de hoogte van de tsunamigolf bij de Amerikaanse Oostkust geschat op 3 tot 20 meter. De BBC vergelijkt het met een plaatselijke mega-tsunami in Lituya Bay in Alaska, waar een deel van een berg in een baai stortte en een tsunami van 500 meter hoog veroorzaakte. Het programma Netwerk zegt in een toelichting op haar programma dat deze ramp met de Cumbre Vieja zich in de komende duizend jaar zal voordoen. Een tsunami zal de oostkust van de Verenigde Staten raken en wolkenkrabbers in New York, Boston, Miami en de Cariben binnen 20 kilometer van de kust verwoesten Ook in een tv programma van CSI: Miami werd deze ramp in scène gezet. De hoogte van de tsunami werd maar liefst op 914 meter geschat, ongeveer 3 keer de hoogte (381 meter) van het Empire State Building. Door meteorietinslag Een meteorietinslag in zee is al eens het scenario geweest voor een rampenfilm zoals Deep Impact of The Pagina 7 van 11

8 Abyss. Aan de universiteit van Californië zijn de gevolgen van een meteorietinslag onderzocht en is berekend dat een inslag in zee een vloedgolf van 400 feet (zo n 125 meter) kan veroorzaken. Het grootste gevaar hierbij is dat de golf zich met een enorme snelheid zal voortbewegen door de enorme waterverplaatsing. De afstand waarmee de tsunami landinwaarts komt, volgens de film Deep impact, is tot over de helft van de Verenigde staten (tot aan de lijn Rocky Mountains: Montana(MT), Wyoming(WY), Colorado(CO) en New Mexico(NM)). De film The Day After Tomorrow voorspelt de tsunami die New York, na zo n meteorietinslag in de Atlantische oceaan, bedreigt. Nog een voorspellend plaatje; vanuit New York het zicht op een tsnunami van 1 km hoog. Als een dergelijke golf op de oostkust van de Verenigde Staten toeslaat, zijn de gevolgen niet te overzien. De kust zal er dan ongeveer uitzien zoals het was voordat Columbus Amerika ontdekt had. Waar komen tsunami s voor? Voornamelijk op de kusten van landen in gebieden waar aardbevingen plaats vinden. Deze gebieden liggen in de buurt van de plaatsen waar de aardschollen tegen elkaar duwen. Verder kan een tsunami elke kust treffen als een golf krachtig genoeg is om rond de wereld te gaan. Hierbij moet dan ook worden gedacht aan de andere oorzaken, zoals vulkanisme en meteorietinslagen. Noordzee In landen aan de Noordzee kan geen tsunami voorkomen. De zee is daarvoor te ondiep. Een zeebeving bij IJsland (vulkanisch) zou in de Noordzee geen gevolgen hebben en bij Noorwegen is de kust te steil zodat de tsunami daar niet verder kan. Een aardbeving in de Noordzee zelf zal een golf van hooguit 0,5 meter tot gevolg hebben. Daar is onze kust op berekend. Wat is de impact van een tsunami 26 december 2004 Het door een tsunami getroffen gebied Op tweede kerstdag 2004 werd de impact van een Tsunami weer eens duidelijk. Vooral als de tsunami ontstaat in een gebied waar veel landen aan zee grenzen zijn de gevolgen enorm. De tsunami van tweede kerstdag ontstond ten westen van het Indonesische eiland Sumatra. Het epicentrum van de zeebeving lag ter hoogte van de stad Atjeh. De landen rond de Indische Oceaan en zelfs de oostkust van Afrika, ruim 5000 km verderop, werden getroffen. Er ontstond een enorme tsunami, niet door de hoogte (ca.20 meter), maar door het aantal kusten die werden getroffen. Voor veel mensen kwam het als een complete verrassing. Er kwamen meer dan mensen om het leven en velen raakten dakloos. Onder de doden bevonden zich ook veel toeristen die voor een vakantie op Thailand of Sri Lanka waren. Nog steeds worden mensen vermist. De kans dat zij worden teruggevonden is verwaarloosbaar. Het water dat eerst over het land is gespoeld, stroomt uiteindelijk weer terug naar zee en spoelt alles met grote kracht mee. Pagina 8 van 11

9 De foto s tonen de schade als gevolg van de tsunami. 4. HET OMGAAN MET TSUNAMI s Het voorkomen van tsunami s Met onze huidige technische kennis kan een aardbeving op land worden beïnvloedt door een vloeistofinjectie in de ondergrond (inpompen van water in diepe boorgaten). Hierdoor kunnen blokken van de aardkorst gemakkelijker langs elkaar glijden en kan een op handen zijnde zware aardbeving worden verdeeld in een aantal kleinere, die geen schade veroorzaken. Bij een zeebeving ligt dat anders; voorlopig zullen we daar geen invloed op uit kunnen uitoefenen. Vanuit de midoceanische rug komt magma vanuit de kern van de aarde naar boven en duwt de schollen weg. Op andere plaatsen worden de schollen hierdoor tegen elkaar aangedrukt en vinden aardbevingen plaats als de ene schol onder de andere schuift. Het voorkomen van mega-tsunamí s Een vulkaanuitbarsting kan redelijk voorspelt worden. Het is denkbaar dat een berg die risico op zou leveren van tevoren onder gecontroleerde omstandigheden wordt opgeblazen, zodat er minder grote stukken in zee kunnen vallen. Een mega-tsunami veroorzaakt door een meteoriet is theoretisch te voorkomen. Er bestaan serieuze plannen om asteroïdes (zo worden meteorieten genoemd zolang ze nog niet zijn ingeslagen) te bestrijden met een raket met een kernlading. Het is nog nooit geprobeerd, ook omdat daar, gelukkig, geen aanleiding voor is geweest. Of het resultaat heeft is ook nog de vraag. Het is al moeilijk om een asteroïde op te sporen in de ruimte die op ramkoers met de aarde ligt. In de krant stond een artikel over een asteroïde die in 2029 vlak langs de aarde zal komen en daardoor zo wordt aangetrokken dat in 2034 een botsing mogelijk kan zijn. Het verminderen van de kracht van tsunami s Misschien zijn er technische voorzieningen denkbaar die de kracht van het water kunnen breken, vergelijkbaar met een golfbreker. Het lijkt echter onwaarschijnlijk door de enorme grootte van de watermassa. Theoretisch zou een (kern)bom, die in de golf wordt gegooid, het patroon kunnen verstoren, waardoor de kracht wordt verminderd en de golf bij de kust minder hoog is, of meer verdeeld is over kleinere golven Het beperken van de schade Bij een tsunami ontstaat veel schade en zijn er veel slachtoffers. Er zijn met de huidige kennis een paar oplossingen die de schade enigszins zouden kunnen beperken. Door ervaring met aardbevingen is men al anders gaan bouwen Door gebruik te maken van rubber in de fundamenten worden de trillingen opgevangen en blijven de gebouwen overeind staan. Bij een tsunami bleken ook bepaalde gebouwen (meestal van beton) nog overeind te staan. Ondanks dat gebouwen beter kunnen worden geconstrueerd en de materiele schade beperkt kan blijven, zal de infrastructuur nog wel te Pagina 9 van 11

10 lijden hebben. Een probleem is natuurlijk ook dat tsunami s meestal voorkomen in gebieden met arme landen die niet over voldoende geld beschikken om betere gebouwen neer te zetten. Het is misschien een idee dat de rijke landen geld geven vóór dat een ramp plaats vindt. Dit om maatregelen te kunnen nemen om daarmee het belangrijkste, het menselijk leed, proberen te beperken. Waar Nederland een deltaplan kan realiseren moet het toch mogelijk zijn iets dergelijks in die landen te realiseren. Een waarschuwingssysteem Voorlopig zal het meeste effect in elk geval kunnen worden bereikt met een effectief waarschuwingssysteem. Hierdoor kunnen mensen tijdig vluchten, waardoor het aantal slachtoffers minimaal zal zijn. Mensen op zee zullen benauwde ogenblikken hebben (behalve als je boven de beving zit, dan merk je hooguit een schommeling), voor hen zullen waarschuwingen, die niet veel meer dan een uur voordat de gevolgen van de beving zich hebben omgezet in een golf, te laat komen. Na de tsunami in Azië kwam de discussie weer op gang of de mensen niet gewaarschuwd hadden kunnen worden. Men vond dat er een waarschuwingssysteem moest komen zoals dat in de landen rond de Pacific (Grote Oceaan)wordt gebruikt. Het systeem dat in de Pacific wordt gebruikt werkt als volgt: Als er een aardbeving plaatsvindt in zee dan registreert apparatuur op die plaats dat en geeft het door aan de pacific patrol op Hawaii. Daar wordt bekeken of er een tsunami zou kunnen ontstaan. Direct na zo n zeebeving wordt via TV en radio aan de bevolking van de risicolanden bekend gemaakt dat er een tsunami zou kunnen ontstaan. Als men er werkelijk zeker van is dat er een tsunami aan komt, dan wordt er aan de kust van de VS en Japan een AHABs uitgezonden. Dat betekent: All-Hazard Alert Broadcast. Oftewel: iedereen moet in hoge staat van paraatheid worden gebracht. In de buurt van de Pacifische breuklijn bevindt zich allerlei meetapparatuur die via satellieten in verbinding staan met de marinebasis Pearl Harbor op Hawaii. De Pacifische breuklijn is de plaats waar de Euraziatische plaat en de Pacifische plaat onder elkaar door schuiven waardoor aardbevingen ontstaan. Japan heeft vaak te maken met aardbevingen omdat de Pacifische breuklijn vlakbij Japan ligt. Wanneer het epicentrum van de aardbeving in zee ligt, is de kans op een tsunami erg groot. De kans daarop wordt in die regio nog eens extra versterkt, omdat de hoogteverschillen op de bodem van de oceaan daar erg groot zijn. Een goed waarschuwingssysteem is in die gebieden dus zeker geen overbodige luxe. Als de meetapparatuur een aardbeving (zeebeving) opvangt, wordt dit doorgegeven aan het hoofdkwartier in Honolulu Hawaii. Vervolgens worden simulaties gemaakt om het gevaar van de zeebeving te bepalen. Als blijkt dat de zeebeving een tsunami kan veroorzaken, wordt gekeken waar die tsunami zal toeslaan. Ook zal er bekeken worden hoe groot de gevolgen van de tsunami kunnen zijn. Met een formule, van de diepte van de oceaan op een bepaald punt en de speling die van een signaleringsboei, kan dit worden Pagina 10 van 11

11 berekend. Als alle gegevens bekend zijn, moeten ze zo snel mogelijk bekend worden gemaakt dat er een tsunami aankomt. Afhankelijk van de plaats van de beving, moet dat eigenlijk binnen een uur gebeuren, omdat de tsunami anders al aan land is gekomen. Als het bericht de bevolking heeft bereikt, moet men ook nog reageren, wat tijd kost. Betere bebouwing zou misschien wel voldoende schuilplaatsen kunnen bieden. Er blijken ook tegenstanders te zijn van een waarschuwingssysteem. Er zou ook vals alarm kunnen zijn en dat houdt de toeristen weg. Natuurlijk is het toerisme een bron van inkomsten, maar zou je toch redelijkerwijze niet een mogelijkheid om menselijk leed te voorkomen daaraan mogen opofferen. Het gebruik van waarschuwingssystemen om de schade te minimaliseren. De hulp die nu aan deze landen wordt verstrekt, meestal na een ramp, zou ook kunnen worden gebruikt om deze waarschuwingssystemen te betalen of betere voorzieningen (gebouwen). Als er daarna minder schade is, kost dat minder aan hulp. 5. CONCLUSIE Uit de bekende en voorspelde gevolgen van tsunami s kan worden vastgesteld dat het alles verwoestende natuurrampen zijn. In extreme gevallen van vulkanisme en meteorietinslagen kan men weinig anders doen dan vluchten, als daar dan nog kans voor is. In geval van aardbevingen op de zeebodem, kan een waarschuwingssysteem zorgen voor tijdige evacuatie van de bevolking. Dergelijke systemen zouden tenminste beschikbaar moeten zijn voor alle landen, dus ook voor de armere, die met tsunami s te maken hebben. Zo heeft de mens toch een kans om het te winnen. 6. BRONNEN Evolutie Carl Zimmer Het spectrum, 2002 De Ramp Nationale uitgave Amsterdam, februari 1953 Dagblad van het Noorden Asteroïde langs aarde Hazewinkel pers, 19 april 2005 Mega-tsunami Discovery channel/netwerk januari 2005 Diverse onderwerpen Encarta Winkler Prins, 2002 Prof.drs.ir.J.K.Vrijling Cobouw, dagblad voor de bouw, Hoogleraar Waterbouwkunde, 11 januari 2005 TU Delft Internet: users.hol.gr (jpg) (jpg) (jpg) Pagina 11 van 11