In Japan, Nieuw-Zeeland, Taiwan en Groningen blijft de aarde in beweging
|
|
- Frederik de Smet
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Nieuwsbrief buitenland april 2016 In Japan, Nieuw-Zeeland, Taiwan en Groningen blijft de aarde in beweging Door de aanslagen in Brussel verbleekte het andere nieuws van de afgelopen maanden, zoals de ontruiming van het vluchtelingen kamp in Calais, de chaos op de Griekse eilanden door de continue toestroom van vluchtelingen, de grenscontroles aan de binnen- en buitengrenzen van de EU en het akkoord met Turkije over de vluchtelingen. De laatste onderwerpen sluiten goed aan bij het thema Wereld van het aardrijksprogramma voor de bovenbouw. Onderwerpen die aansluiten bij het thema Aarde stonden ook in de krant. Dit keer verschenen ze niet op de voorpagina maar toch voldoende om er in deze nieuwsbrief aandacht aan te besteden, want op verschillende plaatsen kwam de aarde in beweging. Zo kwam de grootste actieve vulkaan in Japan, Mount Aso, op maandag 28 maart tot uitbarsting waarbij 32 mensen om het leven kwamen en werd Christchurch in Nieuw-Zeeland op 14 februari getroffen door een aardbeving, met een kracht van 5,8 op de schaal van Richter. Gelukkig vielen er geen slachtoffers en was de schade beperkt. Hoe anders was het vijf jaar geleden. Toen werd de stad getroffen door een beving van 6.3 op schaal van Richter en kwamen 185 mensen om het leven en een deel van de stad werd vernield. Ruim een week voor de beving in Christchurch werd de Taiwanese stad Tainan opgeschud door een beving met een kracht van 6.4. Een groot flatgebouw van zeventien verdiepingen stortte in 10 seconden in. Foto EPA
2 De brandweer redde wel en baby uit het puin maar ruim 120 personen hebben het niet overleefd. Het Openbaar Ministerie van Tainan zoekt uit of tijdens de bouw niet gesjoemeld is met de bouwvoorschriften. Ook in ons eigen land werden de bewoners van Groningen op 25 februari voor de zoveelste keer in hun nachtrust gestoord. De aardbevingen zijn hier een direct gevolg van de bodemdaling, die veroorzaakt wordt door de gaswinning. In deze nieuwsbrief heeft u de mogelijkheid om in de klas aandacht te besteden aan het onderwerp aardbevingen. We gaan werken met de atlas en de computer. De leerlingen in de onderbouw starten met de vaardigheid plaatsbepaling en zoeken daarna de plaatsen op die de afgelopen jaren door een heftige beving zijn getroffen. De bovenbouwleerlingen bestuderen een tekst, beantwoorden vragen en voeren een praktische opdracht uit. Doel: Het doel van deze les is om de leerlingen bewust te maken van de impact van een aardbeving, te onderzoeken waar deze op aarde plaatsvinden en waarom juist daar. De leerlingen maken n.a.v. een leestekst, een stukje video en een computerprogramma verschillende opdrachten waarbij de atlas nodig is. Zij sluiten deze les eventueel af met het maken van een kleine praktische opdracht. Lessuggestie voor de onderbouw U start de les met laten zien van een fragment uit het NOS-journaal. Hierna lezen de leerlingen het artikel en maken de opdrachten die hierbij horen. Daarna heeft u de mogelijkheid om de vaardigheid plaatsbepaling op aarde te herhalen. Hierna zoeken de leerlingen de locaties op waar de zwaarste aardbevingen in deze en de vorige eeuw hebben plaatsgevonden. Fragment uit het NOS-journaal:
3 Groningers schrikken wakker van aardbeving Zowel het KNMI als regionale media kregen veel meldingen binnen. RTV Noord kreeg veel telefoontjes uit de omgeving van Hoogezand-Sappemeer en Slochteren, de belangrijkste plek voor gaswinning in Nederland. Het epicentrum lag volgens het KNMI precies tussen die twee plaatsen in, bij Froombosch, op een diepte van 3 kilometer. Volgens RTV Noord kregen bewoners het aardig te verduren. Veel mensen schrokken wakker en waren door de regionale zender overdonderd door de kracht ervan. Gaswinning door de NAM is de oorzaak van de vele aardbevingen in de provincie. Of de beving schade heeft veroorzaakt, is nog onbekend. Evers houdt dat wel voor mogelijk. Afgelopen week bleek nog uit een uitgebreid onderzoek van onder meer de TU Delft dat veel inwoners van het aardbevingsgebied zich onveilig voelen, last hebben van psychische problemen en hun vertrouwen in de overheid kwijt zijn. In huishoudens heerst volgens de studie 'een onveilig gevoel'. De onderzoekers spraken van 'zeer schokkende resultaten'. Volkskrant 26 februari 2016
4 Opdracht A 1 Lees het artikel en beschrijf in eigen woorden waar het artikel over gaat... 2 Zoek in het register van de Atlas Froombosch op. Ligt deze stad ten noorden of ten zuiden van Slochteren?.. 3 Zoek in de atlas de kaart op over Nederland energie. Bekijk het kaartje over aardgas. Leg met dit kaartje uit dat het logisch is dat er vooral ten noorden van de stad Groningen aardbevingen ontstaan als gevolg van aardgaswinning... 4 Groningers voelen zich volgens het artikel steeds onveiliger. Waaruit blijkt dat? 5 De aardschokken hebben de laatste jaren duizenden schademeldingen bij de NAM opgeleverd. Dat kost de NAM miljoenen aan schadeclaims. Zoek uit wat NAM betekent en geef twee redenen waarom de NAM toch doorgaat met het boren naar aardgas...
5 Opdracht B De aarde is de afgelopen eeuwen door verschillende aardbevingen getroffen. Geef op figuur 1 met een rode stip de bekendste aardbevingen op de wereld aan Tokohu 32 NB OL 2011 Christchurch 43 ZB OL 2010 Haiti 18 NB - 72 WL 2010 Chili 32 ZB 70 WL 2004 Indische Oceaan 3 NB 95 OL 2001 Gujarat 23 NB 70 OL 1985 Mexico City 18 NB WL 1976 Tangshan 40 NB OL 1964 Alaska 61 NB WL 1960 Valdivia 38 ZB 73 WL 1952 Kamchatka 52 NB OL 1923 Kanto*( Japan) 34 NB OL 1908 Messina 38 NB 15 OL 1906 San Francisco 37 NB WL 1755 Lissabon 36 NB 11 WL 1556 Shaanxi 34 NB OL 1138 Aleppo 36 NB 37 OL 856 Damghan* ( Iran) 36 NB 54 OL * staat niet in het register van de atlas Opdracht C Zoek op internet een of twee van deze aardbevingen op en maak daar een klein werkstukje over Figuur 1
6 Lessuggestie voor de bovenbouw U start de les met laten zien van een fragment uit het NOS-journaal of een ander actueel fragment. Fragment uit het NOS-journaal: Opdracht Deze opdracht bestaat uit een aantal deelopdrachten. Je kunt deze opdracht alleen uitwerken maar je mag ook in een team werken. ( max. 4 leerlingen) Opdracht A Lokaliseer op figuur 2 minimaal 10 van de bekendste aardbevingen. Dit doe je met een stip en door de plaatsnaam in te vullen. Verklaar 2, 3 of 4 van deze aardbevingen met behulp van de platentektoniek. Gebruik hierbij het trefwoordenregister (blz. 300) en de kaarten uit de GB. Werk je met een team van vier leerlingen dan verklaren jullie 4 aardbevingen Tokohu 32 NB OL 2011 Christchurch 43 ZB OL 2010 Haiti 18 NB - 72 WL 2010 Chili 32 ZB 70 WL 2004 Indische Oceaan 3 NB 95 OL 2001 Gujarat 23 NB 70 OL 1985 Mexico City 18 NB WL 1976 Tangshan 40 NB OL 1964 Alaska 61 NB WL 1960 Valdivia 38 ZB 73 WL 1952 Kamchatka 52 NB OL 1923 Kanto*( Japan) 34 NB OL 1908 Messina 38 NB 15 OL 1906 San Francisco 37 NB WL 1755 Lissabon 36 NB 11 WL 1556 Shaanxi 34 NB OL 1138 Aleppo 36 NB 37 OL 856 Damghan* ( Iran) 36 NB 54 OL
7 figuur 2 Opdracht B Zoek op internet de volgende sites op: IRIS Earthquake Browser en KNMI seismologie. Tips bij het programma Iris Browser: - selecteer eerste het Middellandse Zeegebied. - Vergroot het gebied - Kijk wat de kleuren geel en paars betekenen - Zoek Lefkade op de kaart op en klik op het paarse rondje - Zet de knoppen show plates aan en uit - Maak een 3D print van een - Letter D bij de drie D view geeft het hypocentrum aan ( diepte van de beving) Werk de volgende vragen uit: - Wat is het verschil tussen de aardbevingen in Italië en Griekenland? - Lees de twee artikelen. Wat is het verschil tussen de aardbeving van 26 februari in Froombosch en de aardbeving in Griekeland?
8 Groningers schrikken wakker van aardbeving Zowel het KNMI als regionale media kregen veel meldingen binnen. RTV Noord kreeg veel telefoontjes uit de omgeving van Hoogezand-Sappemeer en Slochteren, de belangrijkste plek voor gaswinning in Nederland. Het epicentrum lag volgens het KNMI precies tussen die twee plaatsen in, bij Froombosch, op een diepte van 3 kilometer. Volgens RTV Noord kregen bewoners het aardig te verduren. Veel mensen schrokken wakker en waren door de regionale zender overdonderd door de kracht ervan. Gaswinning door de NAM is de oorzaak van de vele aardbevingen in de provincie. Of de beving schade heeft veroorzaakt, is nog onbekend. Evers houdt dat wel voor mogelijk. Afgelopen week bleek nog uit een uitgebreid onderzoek van onder meer de TU Delft dat veel inwoners van het aardbevingsgebied zich onveilig voelen, last hebben van psychische problemen en hun vertrouwen in de overheid kwijt zijn. In huishoudens heerst volgens de studie 'een onveilig gevoel'. De onderzoekers spraken van 'zeer schokkende resultaten'. Volkskrant 26 februari 2016 Twee doden door aardbeving Griekenland Bij een aardbeving langs de westkust van Griekenland zijn twee doden gevallen. De beving vond 26 januari plaats op enkele kilometers van het eiland Lefkas(Lefkade). Volgens het Geodynamisch Instituut in Athene werd er een kracht van 6,1 op de schaal van Richter gemeten. Bron: Reuters - Maak een 3d print m.b.v. IRIS van de aardbeving van 26 januari in Griekenland. - Geef een verklaring voor deze aardbeving. - Wat is het verschil tussen de aardbevingen in Turkije en die in Griekenland? Gebruik de atlas. - Maak een hoe-hoe zin over de kracht van de aardbeving, dus niet over de gevolgen. - Waar en hoe meet het KNMI aardbevingen? Opdracht C Je bekijkt het filmpje van de Hayward Fault en gebruik de Atlas o.a. GB 192. ( - Hoeveel breuken liggen er in het gebied van Hayward en welke breuk zal waarschijnlijk het eerst van zich laten spreken? - Verklaar waarom de impact van een aardbeving langs de Hayward Fault zo groot is. - Beschrijf de plaatbewegingen die in het Noordwesten van de VS voorkomen. Leg uit wat de gevolgen van deze bewegingen zijn.
Inhoud 1. Aardbevingen 3 2. Een kijkje in de aarde 3. Over scheuren en platen 4. Schuivende platen 6 5. Langs de breuklijnen 6.
Aardbevingen Inhoud 1. Aardbevingen 3 2. Een kijkje in de aarde 4 3. Over scheuren en platen 5 4. Schuivende platen 6 5. Langs de breuklijnen 9 6. Tsunami s 10 7. Het epicentrum 11 8. De seismograaf 12
Nadere informatieNRC Artikel van 19 september 2011
NRC Artikel van 19 september 2011 http://www.nrc.nl/nieuws/2011/09/19/dodental-aardbeving-india-loopt-op/ Leerstofanalyse 1. belangrijke leerstof elementen feiten: van de buitenwereld afgesloten rampgebied,
Nadere informatieEindexamen aardrijkskunde vwo I
Aarde Opgave 4 De Colorado en de Grand Canyon Bestudeer de bronnen 1 tot en met 5 die bij deze opgave horen. Het Colorado Plateau in de staat Arizona (VS) bestaat uit zeer oude gesteenten. In de loop van
Nadere informatieAardbevingen hv123. banner. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/52470
banner Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 16 december 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/52470 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs
Nadere informatieAardbevingen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 16 December 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/52470 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieAardbevingen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 02 May 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/52470 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieWerkstuk Aardrijkskunde ICT
Werkstuk Aardrijkskunde ICT Werkstuk door een scholier 1264 woorden 3 februari 2005 3,6 51 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Dit is ons ICT, Verander nog wel een beetje de zinsbouw en maak de vragen die
Nadere informatieINHOUD. Inleiding Aardbevingen Bergen Bosbranden Koraal Lawines Meteorieten Onweer...
INHOUD Inleiding...6 1 Aardbevingen...8 2 Bergen... 10 3 Bosbranden... 12 4 Koraal... 14 5 Lawines... 16 6 Meteorieten... 18 7 Onweer... 20 8 Opwarming van de aarde... 22 9 Orkanen... 24 10 Overstromingen...
Nadere informatie12 januari 2010: aardbeving verwoest Haïti
12 januari 2010: aardbeving verwoest Haïti Land Inwoners: 9.035.536 (België: 10.414.336) Oppervlakte: 27.750 km² (België: 30.528 km²) BNP/capita: $1.300 (België: $37.400) Bevolking Levensverwachting bij
Nadere informatieWat zie jij op het plaatje? Schrijf het vehaal af. De golf was zo hoog als een. Er staan heel veel huizen onder
Lees het verhaal van de aardbeving. Stel je voor: de aarde beweegt. De lampen schudden heen en weer. Je hele huis schudt heen en weer. Het huis stort in! Alles is kapot. Dat kan gebeuren bij een aardbeving.
Nadere informatieVoorspellen Zet stap 1 van het stappenplan. 1. Waar gaat de tekst over volgens jou?
Deze les is een blokles. Je gebruikt alle stappen van het stappenplan lezen. Je voorspelt waar de tekst over gaat. Je beantwoordt vragen die gaan over: o moeilijke woorden/stukjes tekst o algemene dingen
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2016 tijdvak 2 maatschappijleer 2 CSE GL en TL Bronnenboekje GT-0323-a-16-2-b Analyse maatschappelijk vraagstuk: gaswinning Groningen tekst 1 Dit moet u weten over het Groningse gas
Nadere informatieLesplan Aardbevingen in Griekenland Werkbladen
Introductie: Lesplan Aardbevingen in Griekenland Werkbladen Griekenland is wereldwijd gezien een van de landen met de hoogste seismische activiteit en het is het land met de hoogste seismische activiteit
Nadere informatieAardrijkskunde Bewegende aarde Leerjaar 2ha HBAK Antwoordmodel
Aardrijkskunde Bewegende aarde Leerjaar 2ha HBAK Antwoordmodel ------------------------------------------------------------------------------------------ Let op: - Je bent zelf verantwoordelijk voor het
Nadere informatieInvloed van Groningse aardbevingen op woongenot
Invloed van Groningse aardbevingen op woongenot Welke invloed hebben de aardbevingen in Noord-Oost Groningen op het woongenot? Hoe schat men de kans in dat de eigen woonplaats getroffen kan worden? Onderzoek
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 33 529 Gaswinning Groningen-veld Nr. 1 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den
Nadere informatieOntwerp Paper 2 Bijlage 4
Ontwerp Paper 2 Bijlage 4 Gijs Bos - 10137157 Utrecht, 130404 De volgende pagina s bevatten de opdrachten waarmee de leerlingen tijdens de workshops aan de slag gaan. Workshop atlasvaardigheden 1: Kaartselectie
Nadere informatieMexico kan het schudden
1 Doelgroep De lesbrief is bedoeld voor leerlingen in de onderbouw vmbo, havo en vwo. Het uitwerken van de opdrachten kost de leerling ongeveer een tot anderhalf lesuur (van 50 minuten). De onderzoeksvragen
Nadere informatiePraktische opdracht Aardrijkskunde Aardbevingen - gevolgen delfstofwinning in NL
Praktische opdracht Aardrijkskunde Aardbevingen - gevolgen delfstofwinning in NL Praktische-opdracht door een scholier 2086 woorden 28 oktober 2005 4,7 44 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Aardbevingen
Nadere informatieFysische Geografie. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/67092
Auteur Jorick Boll Laatst gewijzigd 23 november 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/67092 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieWerkstuk door een scholier 1483 woorden 31 december keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Inhoudsopgave
Werkstuk door een scholier 1483 woorden 31 december 2001 6 412 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inhoudsopgave Inleiding Wat is een aardbeving Hoe onstaat een aardbeving Voorzorgsmaatregelingen voor aardbevingen.
Nadere informatieVakoverstijgend taalonderwijs met IPC
Vakoverstijgend taalonderwijs met IPC 6 april 2017 merlijn-eemnes.nl 26 september 2016 1 Doel: Je kunt morgen een collega één ding vertellen over IPC. Je kunt ook een voorbeeld geven van vakoverstijgend
Nadere informatieDe Geo. 1 th Aardrijkskunde voor de onderbouw. Antwoorden hoofdstuk 5. www.degeo-online.nl. 1ste druk
De Geo 1 th Aardrijkskunde voor de onderbouw Antwoorden hoofdstuk 5 www.degeo-online.nl 1ste druk De Geo, aardrijkskunde voor de onderbouw van th - Docentenhandleiding 1 TH 1 ThiemeMeulenhoff Utrecht/Zutphen,
Nadere informatieNatuurrampen. Natuurrampen. Enkele voorbeelden... Oorzaken: bijvoorbeeld lawine, aardbeving, orkaan, overstroming, tsunami en vulkaanuitbarsting.
Natuurrampen Natuurrampen Natuurrampen Enkele voorbeelden... Oorzaken: bijvoorbeeld lawine, aardbeving, orkaan, overstroming, tsunami en vulkaanuitbarsting. Gevolgen: bijvoorbeeld bedolven mensen, doden,
Nadere informatieEindexamen aardrijkskunde oud progr vwo 2010 - I
Actieve aarde Opgave 7 Platentektoniek en klimaat Bestudeer bron 1 die bij deze opgave hoort. 1p 25 Welke atlaskaart moet je gebruiken om inzicht te krijgen in de plaattektonische bewegingen vanaf het
Nadere informatieWerkstuk ANW Aardbevingen
Werkstuk ANW Aardbevingen Werkstuk door een scholier 2315 woorden 29 augustus 2001 6,4 230 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding Ik heb voor het onderwerp als de aarde beeft gekozen omdat mij dit erg aansprak
Nadere informatieExtreme woonplekken vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 06 December 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/63450 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieAardbevingen. Teleblik quizzen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/47695
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Teleblik quizzen 18 november 2013 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/47695 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatie28 september 2018: Aardbevingen en tsunami verwoesten Indonesië
28 september 2018: Aardbevingen en tsunami verwoesten Indonesië Land Inwoners: 260.580.739 (België: 11.491.346) Oppervlakte: 1.910.931 km² (België: 30.528 km²) BNP/capita: $ 13 120 (België: $ 48 258) Bevolking
Nadere informatieAARDBEVINGEN EEN SCHOKKENDE NATUURRAMP NATUURRAMPEN. Hallo! WERKBOEK VOOR LEERLINGEN INHOUD. Vul hier je naam in. Wat is een aardbeving?
EEN SCHOKKENDE NATUURRAMP ERKBOEK VOOR LEERLINGEN Vul hier je naam in. INHOUD at is een aardbeving? 2 Hoe ontstaat een aardbeving? 3 Aardbevingen in Nederland 4 De schaal van Richter 5 aar komen aardbevingen
Nadere informatieBestudeer de bronnen 1 tot en met 3 uit het bronnenboekje die bij deze opgave horen.
Eindexamen vwo aardrijkskunde 213- Aarde Opgave 3 Mount Saint Helens Bestudeer de bronnen 1 tot en met 3 uit het bronnenboekje die bij deze opgave horen. Gebruik bron 1. 3p 9 Hoe wordt het type krater
Nadere informatie28 september 2018: Aardbevingen en tsunami verwoesten Indonesië
28 september 2018: Aardbevingen en tsunami verwoesten Indonesië Land Inwoners: 260.580.739 (België: 11.491.346) Oppervlakte: 1.910.931 km² (België: 30.528 km²) BNP/capita: $ 13 120 (België: $ 48 258) Bevolking
Nadere informatieOpgave 5 Migratiepatronen in Zuidoost-Azië
Zuidoost-Azië Opgave 5 Migratiepatronen in Zuidoost-Azië Bestudeer bron 1 uit het bronnenboekje die bij deze opgave hoort. De internationale migratie van huishoudelijke hulpen is, zoals alle migratievormen,
Nadere informatiePERIODESCHRIFT AARDRIJKSKUNDE EUROPA EN DE WERELD
PERIODESCHRIFT AARDRIJKSKUNDE EUROPA EN DE WERELD HET KLIMAAT Het klimaat is, zo luidt de officiële definitie, het gemiddelde weer over een periode van 30 jaar. Dat wil zeggen dat het klimaat in een bepaald
Nadere informatie5,3. Werkstuk door R woorden 19 oktober keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Inleiding
Werkstuk door R. 1394 woorden 19 oktober 2016 5,3 8 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inleiding Bij het vak aardrijkskunde kreeg iedereen een opdracht om het werkstuk over verschillende natuurrampen (verschijnsels)
Nadere informatieBij het onderdeel Burgerschap leren zij meer over de aardbevingen en gaswinning in Groningen. Ze leren actoren en belangen herkennen en benoemen.
2 2018 NEDERLANDS INSTRUCTIE Doelen Uw leerlingen leren bij het onderdeel Nederlands tekstsoorten te bepalen. Bij het onderdeel Burgerschap leren zij meer over de aardbevingen en gaswinning in Groningen.
Nadere informatieKwt opdracht atlas gebruik
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Erik van Wijngaarden 22 september 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/65793 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieWat is herdenken? Volledige lesmodule: 60 min
Wat is herdenken? In deze module leren leerlingen het verband tussen de Tweede Wereldoorlog en herdenken. Leerlingen koppelen het begrip herdenken aan elementen uit hun eigen omgeving. Volledige lesmodule:
Nadere informatieInterview tv-programma Nieuwsuur commissaris van de Koning Max van den Berg d.d. 27 november 2013
Interview tv-programma Nieuwsuur commissaris van de Koning Max van den Berg d.d. 27 november 2013 Twan Huys: 150 mensen uit uw provincie stappen naar de rechter omdat ze vinden dat hun huizen zodanig in
Nadere informatieOntwerp Paper 5 BIJLAGE 1
Ontwerp Paper 5 BIJLAGE 1 Gijs Bos - 10137157 Utrecht, 130613 Les 0: Kaartanalyse met Jaap Gebruik de atlas. Is er in Nederland een verband tussen opleidingsniveau en inkomens? Welke kaart(en) onderschrijven
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres
Nadere informatieDe horizontale bewegingen van de platen
De horizontale bewegingen van de platen!sommige platen bestaan uit oceanische korst, sommige uit continentale korst, sommige uit beiden.!een continentale plaat is lichter dan een oceanische plaat Platen
Nadere informatieTSUNAMI S EEN KRACHTIGE NATUURRAMP NATUURRAMPEN. Hallo! WERKBOEK VOOR LEERLINGEN INHOUD. Vul hier je naam in. Vul hier je groep in.
EEN KRACHTIGE NATUURRAMP ERKBOEK VOOR LEERLINGEN Vul hier je naam in. INHOUD at is een tsunami? 2 Vul hier je groep in. Hoe ontstaat een tsunami? 3 aar komen tsunami s voor? 4 De gevolgen van een tsunami
Nadere informatie25 april 2015: aardbeving verwoest Nepal
25 april 2015: aardbeving verwoest Nepal Land Inwoners: 30.430.267 (België: 10.449.361) Oppervlakte: 147.181 km² (België: 30 528 km²) BNP/capita: $ 2 400 (België: $41 700) Bevolking Levensverwachting bij
Nadere informatieEindexamen aardrijkskunde vwo 2006-I
Actieve aarde Opgave 6 Platentektoniek nu en in de toekomst bron 11 Plaatbewegingen langs de westkust van Noord-Amerika Huidige situatie A Juan de Fuca B Noord- Amerikaanse San Andreas breuk Pacifische
Nadere informatiePlaattektoniek. Fieke van Lith. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Fieke van Lith 17 October 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/88104 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieEindexamen aardrijkskunde vwo 2007-II
Actieve aarde Opgave 7 Aardolievoorraden in Nederland en de Noordzee bron 18 Geologische structuren in Nederland Centraal Nederlands bekken Texel-IJsselmeer hoog Noord-Nederlands hoog Legenda: Kenozoische
Nadere informatie2016 HOOFDDOEL LEZEN
44 2016 HOOFDDOEL LEZEN Je leert in deze les meer over het onderwerp aardbevingen. Je haalt hiervoor informatie uit verschillende bronnen. Het maken van een mindmap kan je helpen om de informatie beter
Nadere informatieWerkstuk ANW Aardbevingen
Werkstuk ANW Aardbevingen Werkstuk door een scholier 879 woorden 3 juni 2004 5,7 57 keer beoordeeld Vak ANW Hoe ontstaat een aardbeving Om deze deelvraag te beantwoorden moet ik eerst uitleggen dat de
Nadere informatieKrachten van de natuur hoofdstuk 1B4
Krachten van de natuur hoofdstuk 1B4 Cursus 4.1: De aarde beeft Opbouw van de aarde Clip: Opbouw van de aarde De aarde is, van binnen naar buiten, opgebouwd uit: 1. de binnenkern De kern van de aarde is
Nadere informatieNumerieke Geodynamica
Oerol Festival, 16 juni 2014 Numerieke Geodynamica (Hoe nerds de Aarde bestuderen) Dr. Cedric Thieulot!!!! www.cedricthieulot.net 1997 B.Sc. Wiskunde! (Univ. Parijs XI)! 2000 M.Sc. Natuurkunde! (TU/e)!
Nadere informatieHoofdstuk 5: TABELLEN
Hoofdstuk 5: TABELLEN 1. Wat moet ik leren? (handboek p. 172-201 5.1 Tabellen en staafdiagrammen 1 / 6 H4 Tabellen, staafdiagrammen en grafieken 5.2 Grafieken lezen Een grafiek en een staafdiagram herkennen.
Nadere informatieNotitie gebiedsafbakening
Notitie gebiedsafbakening Inleiding In deze notitie wordt ingegaan op de gebiedsafbakeningen die worden gehanteerd voor wat betreft de gaswinning, de impact van de gaswinning en de maatregelen en voorzieningen
Nadere informatie1. Geef de titels van de kaarten die horen bij de bladzijden van de Grote Bosatlas.
Atlasvaardigheden Kaarten en gegevens over landen zoek je op in een atlas. Maar hoe gebruik je ook alweer een atlas? Hoe vind je snel de juiste gegevens en informatie? De ster-vragen zijn iets moeilijker.
Nadere informatieExcursie Vesuvius. De uitbarsting van de Vesuvius in 79 na Christus
Excursie Vesuvius De uitbarsting van de Vesuvius in 79 na Christus Aan de voet van de Vesuvius lagen 2000 jaar geleden al verschillende steden zoals Pompeji en Herculaneum. Met een mogelijke uitbarsting
Nadere informatieEEN SLAPENDE VULKAAN ONTWAAKT
EEN SLAPENDE VULKAAN ONTWAAKT Veel belangstelling bij de naderende uitbarsting van de Mount St. Helens (najaar 2004). 30 september 2004 DE VULKANISCHE ACTIVITEIT RONDOM MOUNT ST. HELENS IS TOEGENOMEN.
Nadere informatieWonen - Extreme woonplekken. VO-content StudioVO. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content StudioVO Laatst gewijzigd Licentie Webadres 14 July 2013 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/44995 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieDocentenhandleiding. Algemene introductie
Docentenhandleiding Algemene introductie Waarom deze regio? We hebben gekozen voor de regio s Japan en Haïti omdat dit beide vrij geïsoleerde gebieden zijn waar beide vaak aardbevingen voorkomen. Tegelijkertijd
Nadere informatieSamenvatting tweede wetenschappelijk rapport
Samenvatting tweede wetenschappelijk rapport Gronings Perspectief onderzoekt gezondheid, ervaren veiligheid en toekomstperspectief van bewoners in alle Groningse 23 gemeenten. Het onderzoek is een samenwerking
Nadere informatieTen noorden van de evenaar ligt het noordelijk halfrond. Ten zuiden daarvan het zuidelijk halfrond.
Rekenen aan de aarde Introductie Bij het vak aardrijkskunde wordt de aarde bestudeerd. De aarde is een bol. Om te bepalen waar je je op deze bol bevindt zijn denkbeeldige lijnen over de aarde getrokken,
Nadere informatieMaatschappelijke gevolgen bodembeweging Groningen
Maatschappelijke gevolgen bodembeweging Groningen Literatuurstudie 0.1 Carola Simon Kennistafel Leefbaar en Kansrijk Groningen 14 juni 2018 datum Doel Een eerste overzicht van reeds bestaande literatuur
Nadere informatieOpgave 3 Opbouw en afbraak van de Schotse Hooglanden
Eindexamen vwo aardrijkskunde 214-I Aarde Opgave 3 Opbouw en afbraak van de Schotse Hooglanden Bestudeer de bronnen 1 tot en met 3 uit het bronnenboekje die bij deze opgave horen. Gebruik bron 3a en de
Nadere informatie1. Je gaat zo meteen een tekst lezen. Tijdens het lezen ga je vragen stellen. Lees eerst de uitleg.
Tekst lezen en vragen stellen 1. Je gaat zo meteen een tekst lezen. Tijdens het lezen ga je vragen stellen. Lees eerst de uitleg. Als je een tekst leest, kun je vragen stellen over de tekst. Dan begrijp
Nadere informatieBelangen: wie heeft welke belangen?
Belangen: wie heeft welke belangen? Korte omschrijving werkvorm: Leerlingen gaan in duo s de actoren koppelen aan de belangen die zij hebben. Dit doen zij door lijnen te trekken tussen betrokkenen en belangen.
Nadere informatieWaarom de impact van
Waarom de impact van Nederlandse gasaardbevingen tot in België voelbaar is 09-01-18, 22.10u - JVH - Bron: Eigen info/volkskrant Na een nieuwe aardbeving in Groningen overweegt Nederland om zijn gaskraan
Nadere informatieMinder gaswinning, versterkingspakket voor Groningen
Ministerie van Economische Zaken Minder gaswinning, versterkingspakket voor Groningen Uitleg over het besluit gaswinning Groningen Geachte bewoner, Vrijdag 17 en zaterdag 18 januari 2014 heb ik in Groningen
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage. Datum 25 januari 2013 Betreft Gaswinning Groningen-veld
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres
Nadere informatieBen jij een Sherlock? Duik in StatLine, de databank van CBS. Leerlingenversie
Ben jij een Sherlock? Duik in StatLine, de databank van CBS Leerlingenversie Ben jij een Sherlock? Duik in StatLine, de databank van CBS Informatie zoeken en verwerken met StatLine Het Centraal Bureau
Nadere informatie25 april 2015: aardbeving verwoest Nepal
25 april 2015: aardbeving verwoest Nepal Land Inwoners: 30.430.267 (België: 10.449.361) Oppervlakte: 147.181 km² (België: 30 528 km²) BNP/capita: $ 2 400 (België: $41 700) Bevolking Levensverwachting bij
Nadere informatieWat ga je schrijven: een verklarende tekst. Een oorzaak-gevolg-schema maken met je schrijfmaatje
Les 1: Een verklarende tekst schrijven Wat ga je schrijven: een verklarende tekst 1. Bekijk het filmpje van Nieuwsbegrip. Praat erover met je schrijfmaatje of met de klas. - Wat is plastic soep? - Wat
Nadere informatieBeschrijven de Ring van vuur.
Samenvatting door M. 1687 woorden 8 oktober 2012 6 51 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Hoofdstuk 5, Azie rampen 1, De ring van vuur. Drie soorten natuurrampen die vaak in Azie voorkomen.
Nadere informatieDatum 13 juli 2015 Betreft Beantwoording vragen en commissieverzoek over productiewaterinjectie
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag
Nadere informatieExpertise- Taxaties- Advisering
Pagina 1 van 5 2. AANLEIDING De gaswinning in Groningen heeft de Nederlandse staat en de Nederlandse samenleving veel gebracht. De omvang van de gasopbrengsten is groot. Het aardgas is één van de pijlers
Nadere informatieHulp bij rampen Januari 2010 Haïti
In de afgelopen twaalf maanden zijn er honderdduizenden mensen op pad gegaan om hun medemens te helpen ten tijde van een ramp. Zij zijn allemaal getraind in de vaardigheden van de Scientology Pastoraal
Nadere informatieBevolkingsgroepen DOE KAART 1. Naam van het project. Als je voor deze opdracht kiest leer je meer over een bepaalde bevolkingsgroep.
DOE KAART 1 Bevolkingsgroepen Als je voor deze opdracht kiest leer je meer over een bepaalde bevolkingsgroep. Zoek 6 verschillende bevolkingsgroepen op. Kies 1 bevolkingsgroep uit waar je meer over wilt
Nadere informatieHANDLEIDING Leerkracht
Lespakket Onderwerp: aanslagen mei 2017 HNDLEIDING Leerkracht Tijd Groep Doelen 60 minuten 5 t/m 8 - Uw leerlingen leren deze les wat er in Manchester is gebeurd. - Uw leerlingen leren deze les wat ze
Nadere informatieEen oorzaak-gevolg-schema maken met je schrijfmaatje
Les 1: Een verklarende tekst schrijven Wat ga je schrijven: een verklarende tekst 1. Bekijk het filmpje van Nieuwsbegrip. Praat erover met je schrijfmaatje of met de klas. - Wat is plastic soep? - Wat
Nadere informatieSessie 2 De Sumatra beving en tsunami
Sessie 2 De Sumatra beving en tsunami Nadat we in sessie 1 de hoofdelementen van de plaattektoniek hebben leren kennen, geeft deze sessie inzicht in de seismische activiteit in subductiezones, de meest
Nadere informatieweek januari 2010 opdrachten niveau D Opdrachten bij tekst 1
Opdrachten bij tekst 1 Opdracht 1 (klas): Tekst lezen 1. Lees de tekst volgens het stappenplan. 2. Ken je de betekenis van onderstaande woorden uit de tekst al? Geef bij elk woord een omschrijving. Ken
Nadere informatieExamen HAVO. aardrijkskunde. tijdvak 2 woensdag 21 juni uur. Bij dit examen hoort een bijlage. Gebruik De Grote Bosatlas, 54e druk.
Examen HAVO 2017 tijdvak 2 woensdag 21 juni 13.30-16.30 uur aardrijkskunde Bij dit examen hoort een bijlage. Gebruik De Grote Bosatlas, 54e druk. Dit examen bestaat uit 32 vragen. Voor dit examen zijn
Nadere informatieHandleiding Les 1: Een verklarende tekst schrijven over waarom er onrust is in Oekraïne
Handleiding Les 1: Een verklarende tekst schrijven over waarom er onrust is in Oekraïne Deze schrijfles is dit jaar de tweede waarin leerlingen oefenen in het genre verklaren. Het is een instructieles,
Nadere informatieKWT opdracht Atlas gebruik
Auteur Erik van Wijngaarden Laatst gewijzigd 22 September 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/65793 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieHandleiding bij de digitale les voor de Nederlandse Kinderjury 2012
Handleiding bij de digitale les voor de Nederlandse Kinderjury 2012 Ieder jaar stemmen duizenden basisschoolleerlingen op hun favoriete boeken van het afgelopen jaar. Om zo veel mogelijk kinderen enthousiast
Nadere informatiePlanetaire Samenstanden en Aardbevingen 2014-10-05 door Frank Hoogerbeets
Planetaire Samenstanden en Aardbevingen 2014-10-05 door Frank Hoogerbeets Volgens de gevestigde wetenschap zijn aardbevingen het gevolg van de beweging van tektonische platen, die wordt veroorzaakt door
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 5
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 5 Samenvatting door M. 2129 woorden 27 juni 2012 6,3 1 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo 1, De ring van vuur. Drie soorten natuurrampen die vaak in
Nadere informatieBELAND JIJ OP EEN VULKANISCH EILAND?
BELAND JIJ OP EEN VULKANISCH EILAND? 2 TOT 4 UUR Groep 4 5 6 7 8 Begin november 1963 ontstond er een nieuw eiland in de Atlantische Oceaan, ongeveer 33 kilometer ten zuiden van IJsland. Een week eerder
Nadere informatieARUP studie Groningen 2013
ARUP studie Groningen 2013 Strategie voor structurele versteviging van gebouwen Nederlandse samenvatting Issue 17 januari 2014 Nederlandse samenvatting 1 Inleiding Dit rapport omvat een samenvatting van
Nadere informatieHANDLEIDING Leerkracht
Lespakket Onderwerp: natuurrampen - overstromingen september 2017 HANDLEIDING Leerkracht Tijd Groep Doelen 60 minuten 5 t/m 8 - Uw leerlingen leren deze les wat er in Houston is gebeurd. - Uw leerlingen
Nadere informatieVoor jongeren in het praktijkonderwijs. Storm raast over de Filipijnen
PrO -weekkrant Week 46 november 2013 Voor jongeren in het praktijkonderwijs 11-17 november 2013 Eenvoudig Communiceren Storm raast over de Filipijnen Foto: ANP Foto: ANP Het land de Filipijnen in Azië
Nadere informatieAardgas in het kort. Basisinzichten gaswinning en aardbevingen Herman Damveld, hdamveld@xs4all.nl Groningen, maart 2015
Aardgas in het kort. Basisinzichten gaswinning en aardbevingen Herman Damveld, hdamveld@xs4all.nl Groningen, maart 2015 Aanleiding De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) haalt aardgas uit de Groninger
Nadere informatieHandleiding Les 1: Een verklarende tekst schrijven over waarom er onrust is in Oekraïne
Handleiding Les 1: Een verklarende tekst schrijven over waarom er onrust is in Oekraïne Deze schrijfles is dit jaar de tweede waarin leerlingen oefenen in het genre verklaren. Het is een instructieles,
Nadere informatieWat ga je schrijven: een verklarende tekst. Voorbereiden op het schrijven met je schrijfmaatje
Les 1: Een verklarende tekst schrijven Wat ga je schrijven: een verklarende tekst Jullie gaan een verklarende tekst schrijven. Je schrijft een flyer voor leerlingen uit een andere klas. Veel jongeren hebben
Nadere informatieFolkert Buiter 2 oktober 2015
1 Nuchter kijken naar feiten en trends van aardbevingen in Groningen. Een versneld stijgende lijn van het aantal en de kracht van aardbevingen in Groningen. Hoe je ook naar de feitelijke metingen van de
Nadere informatieProfielwerkstuk Aardrijkskunde Aardbevingen
Profielwerkstuk Aardrijkskunde Aardbevingen Profielwerkstuk door een scholier 4085 woorden 16 jaar geleden 5,5 262 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inhoudsopgave. Voorkant Inhoudsopgave Voorwoord 1.)
Nadere informatieSint Martinus Krant. Glitter en glamour week.
Sint Martinus Krant Glitter en glamour week. Het nieuws Grote ramp voor krant In het groepje van de krant is een ramp gebeurd. de computers deden het niet, in de hele school niet! Het opstarten ging goed,
Nadere informatieOpdracht: natuurramp in Mocoa, Colombia
Opdracht: natuurramp in Mocoa, Colombia Inleiding Bron 1 (uit: www.nos.nl 4 april 2017) "De dreiging van een natuurramp was er al lang en toch heeft dit ons overvallen", vertelt een inwoner van Mocoa,
Nadere informatieDe leerlingen halen voorkennis op en ze krijgen de ruimte eventuele (voor)oordelen over de Europese Unie uit te spreken.
IN BEELD: ASSOCIATIEKAARTJES KORTE OMSCHRIJVING WERKVORM U verspreidt kaartjes met woorden die met de Europese Unie te maken hebben in het lokaal. De leerlingen mogen rondlopen en een kaartje pakken dat
Nadere informatie