Praktische opdracht Aardrijkskunde Aardbevingen - gevolgen delfstofwinning in NL

Transcriptie

1 Praktische opdracht Aardrijkskunde Aardbevingen - gevolgen delfstofwinning in NL Praktische-opdracht door een scholier 2086 woorden 28 oktober ,7 44 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Aardbevingen 1. Hoe is de aarde opgebouwd? 2. Hoe ontstaan aardbevingen? 3. Hoe worden aardbevingen gemeten en hoe worden ze op kracht ingedeeld kracht? 4. Huidige en vroegere aardbevingen. 1. Hoe is de aarde opgebouwd? Om hier achter te komen moeten we eerst kijken hoe de aarde in elkaar zit. We beginnen aan de binnenkant van de aarde. 1.Ten eerste is er de binnenkern die is 1600 km in doorsnede. De temperatuur is daar 4000 c. Dit binnenste deel is niet gesmolten. Dit komt door de enorme hitte en omdat de druk daar zo groot is. 2. Dan de buitenkern met een doorsnede van 1820 km 3. De binnenmantel de doorsnede is 2290 km 4. De buitenmantel met een doorsnede van 630 km 5. Dan het deel waar wij op leven de korst. Deze diktes verschillen. Bij de oceaan is deze korst 10 tot 30 km dik. En op het land 40 tot 60 km dik Al die platen behalve de aardkost bestaat uit magma dit is een heel heet vloeibaar gesteente. magma stroomt onder in grote cirkels onder de korst door. Deze draaiende beweging is de aandrijfkracht voor het bewegen van de schollen. Dit zijn een soort stenen platen. Wij leven op die zogenaamde aardkost. Die bestaat uit verschillende schollen. Er zijn twee soorten van die platen continentale platen= land en oceanische platen= onder de oceanen. Onder die platen ligt dus magma. Dit kan ook naar boven komen als er een aardbeving is maar daarover later meer. 2. Hoe ontstaan aardbevingen? Aardbevingen ontstaan als er beweging in de aardkost (schollen) plaats vindt. Pagina 1 van 8

2 Schollen kunnen op drie soorten ten opzichte van elkaar bewegen: 1. Van elkaar af: Als dit gebeurt komt er ruimte tussen de twee schollen. Hierbij kan er ook magma uit de aarde komen. Hierdoor ontstaan vulkanen. Denk maar aan de Vesuvius vulkaan in Italie. Die barstte in het jaar 79 n.chr uit. De Romeinse stad Pompei en haar bevolking werden onder een dikke laag hete as bedolven. De hele stad werd vernietigd! De laatste veel lichtere uitbarsting was in Maar er kan zo weer een uitbarsting komen. 2.Naar elkaar toe: Hier botsen twee schollen tegen elkaar op, een continentale en een Atlantische schol de Atlantische schol schuift altijd onder de continentale schol omdat die lichter is.: Zo kunnen landen verschuiven en gebergten ontstaan denk maar aan het Himalaya gebergte bij India. Dit is ontstaan doordat India 140 miljoen jaar gelden van de landmassa Gondwana afscheurde. Die eerder al was gedeeld toen Pangaea 180 miljoen jaar gelden uit elkaar scheurde. Pangaea was een groot continent dat later allemaal uit een scheurde en de vorm van de werelddelen kreeg zoals ze nu zijn. Het verschil tussen een continent en een werelddeel is dat een continent een groot stuk land is. Bijv Azië en Europa naam: Eurazië. Een werelddeel zijn grenzen op een bepaald continent die wij zelf hebben samengesteld. Bijv: Europa en Azië zijn op onze landkaarten gescheiden. 3. Langs elkaar: Hier bewegen twee schollen langs elkaar: Soms blijven ze zal maar zeggen aan elkaar haken. De spanning wordt dan steeds maar groter. Op den duur schieten die continenten dan weer van elkaar af. Dit veroorzaakt dan aardbevingen. Dit gebeurt bijvoorbeeld in Californië bij de San-Andreas breuk. Deze loopt 435 kilometer door het westen van Californië. 4. Door delfstofwinning: Een typisch kenmerk van door gaswinning veroorzaakte aardbevingen is de ondiepe ligging van het hypocentrum op enkele kilometers. Dit is een logisch gevolg van het feit dat deze trillingen ontstaan door bewegingen langs de breukvlakken in of nabij de met gas gevulde zandsteenlagen. Door de locaties van aardbevingshaarden in te tekenen op een geologische kaart kunnen breuken die actief geworden zijn geïdentificeerd worden. In onderstaand figuur is dit gedaan voor een gasreservoir. Wanneer we naar het patroon van alle aardbevingen in Noord-Nederland kijken, blijkt dat, op een enkele uitzondering na, alle aardbevingen in verband kunnen worden gebracht met de locaties van gasvelden. Dit geldt als een bewijs dat de gaswinning inderdaad de oorzaak is van de bevingen. De aardbevingen die optreden boven aardgasvelden hebben hypocentra, die vaak samen blijken te vallen met breuksystemen aan de top van de gashoudende zandsteenlagen. Geologie (breukkartering) en seismologie (bepaling hypocentra) kunnen dus samen een aanwijzing geven voor de herkomst van aardbevingen Aardbevingen die in de oceaan plaatsvinden veroorzaken een golfbeweging in het water die we Tsunami noemen (Japans voor vloedgolf). De Tsunami is in het midden van de oceaan nog niet zo hoog, maar als Pagina 2 van 8

3 hij de kust nadert, kan de vloedgolf heel hoog worden afhankelijk van de kracht van de aardbeving de hoogste Tsunami ooit gemeten is 76 meter hoog worden. De Tsunami slaat op de kust uiteen waarbij hij gebouwen vernielt en boten ver het land inslingert. Een Tsunami kan ook door een vulkaanuitbarsting ontstaan. Vulkanen ontstaan doordat de druk plots wegvalt op grote diepte in de aarde. Gestolde magma is een gesteente met poriën en blaasjes waarin gas (vooral waterdamp) onder druk opgesloten zit. Wanneer die druk plotseling niet meer wordt tegengehouden doordat de opening van boven vrijkomt, barst het gesteente uit elkaar. Daardoor spuit er een hele hoop magma uit, die we als het uit de grond spuit lava noemen. 3. Hoe word een aardbeving gemeten en hoe worden ze op kracht ingedeeld? Men meet een aardbeving met een seismograaf. Op dit instrument zit een pen en een cilinder met een rol papier. Een hangend gewicht houdt de pen stil. Schuivende schollen veroorzaken scholgolven en die meet de seismograaf doordat het gewicht gaat bewegen. De lijnen die door de pen op het papier gekrast worden geeft aan hoe hevig de aardbeving was.. Hoe zwaarderde trilling, hoe meer uitslag de lijn te zien geeft. Bij een aardbeving hoor je vaak het epicentrum, dat is de plaats waar de aardbeving het sterkst was. Mensen die aardbevingen studeren noem je seismologen. De Amerikaanse seismoloog Charles Richter is bekend geworden omdat hij een schaal bedacht heeft om de kracht van een aardbeving te meten. Als er een magnitude getal op de schaal van Richter wordt gemeten van 1 of 2 staat dan voel je niets. Magnitude is de maat voor de energie die bij en aardbeving vrijkomt. Maar geeft de seismograaf 5 of hoger aan dan is er veel schade aan gebouwen en schoorstenen. Er heerst dan veel paniek. Er kan een gaslek ontstaan en zo kunnen huizen en gebouwen exploderen. Bij het magnitudegetal 8,5 en hoger vergaat de Wereld zo n beetje. Rotsen scheuren, bomen scheuren als lucifershoutjes en het landschap verander totaal. Een beving die op de richterschaal 1 punt groter, is veroorzaakt trillingen die 10 maal zo sterk zijn (en 30 maal zoveel keer kracht produceren), ook word er vaak waargenomen dat bij hardere bevingen dat de grond liquificeerd, dit houdt in dat door de gigantische krachten de grond gewoon vloeibaar wordt, er komt letterlijk water uit de grond, maar de grond zelf begint ook te golven... De Intensiteitenschaal van Mercalli I Door mensen: Niet gevoeld Slechts door seismometers geregistreerd II Door mensen: Nauwelijks gevoeld Alleen onder gunstige omstandigheden gevoeld Pagina 3 van 8

4 III Zwak Door mensen: Door enkele personen gevoeld. Trilling als van voorbijgaand verkeer IV Vrij sterk Door mensen: Door velen gevoeld. Trillingen als van zwaar verkeer. Rammelen van ramen en deuren V Sterk Door mensen: Algemeen gevoeld. Opgehangen voorwerpen slingeren. Slapende mensen worden wakker VI Lichte schade Door mensen: Schrikreacties. Voorwerpen in huis vallen om. Lichte scade aan minder solide huizen VII Schade Door mensen: Paniek. Schade aan veel gebouwen. Schoorstenen breken af. Golven in vijvers. Kerkklokken geven geluid VIII Zware schade Door mensen: overal paniek. Alsgemene schade aan gebouwen. Zwakke bouwwerken gedeeltelijk vernield. IX Verwoestend Door mensen: overal chaos. Veel gebouwen zwaar beschadigd. Schade aan funderingen. Ondergrondse Pagina 4 van 8

5 pijpleidingen breken X Buitengewoon verwoestend Door mensen: overal chaos. Verwoesting van vele gebouwen. Schade aan dammen en dijken. Grondverplaatsing en scheuren in de aarde XI Catastrofaal Door mensen: overal chaos. Algemene verwoesting van gebouwen. Rails worden verbogen. Ondergondse leidingen vernield. XII Buitengewoon catastofaal Door mensen: overal chaos. Algemene verwoestin. Veranderingen in het landschap. Scheuren in rotsen. Talloze vernielingen. De schaal van Richter De kracht van een aardbeving kan ook uitgedrukt worden volgens de schaal van Richter. Zo krijgt elke aardbeving een getal van 1 tot 12. Een 1 op de schaal van Richter is een hele zwakke aardbeving. Maar een 7 op de schaal van Richter is een heel sterke aardbeving. (veel gebouwen worden dan beschadigd) Een 12 op de schaal van Richter is een hele zware aardbeving die het hele landschap kan verwoesten (grond liquificeerd)en laat zelfs rotsen scheuren zwak matig sterk zeer sterk catastrofaal Pagina 5 van 8

6 buitengewoon catastrofaal 4. Huidige en vroegere aardbevingen De meest recente beving was die in die Indische oceaan, deze had een allesvernietigende kracht van 9,0 op schaal van Richter, ook had deze beving natuurlijk de TSUNAMI tot gevolg, na deze beving is een maand na de eerste beving nog een naschok gemeten met een kracht van 8.7. Daarna Taiwan. Daar vielen een paar duizend doden bij Daarvoor was de aardbeving van Turkije, daar vielen doden en gewonden bij. Dit kwam vooral door de slechte manier waarop ze daar bouwen. In september 1985 trof een hevige aardbeving Mexico-stad Ook de San-Andreas breuk in Californië is bekent om zijn aardbevingen en ook met vele doden, doordat zo n dichtbevolkt gebied is. De zwaarste aardbeving in dat gebied is die van de Aleoeten in 1954 met een kracht van 8,4 op de schaal van richter, maar de bekendste is die van San Francisco in 1906 met een kracht van 8.3 op de schaal van richter. In Nederland Veel mensen denken niet dat er in nederland aardschokken plaatsvinden, dit is NIET juist, ook in nederland vinden er genoeg aardschokken plaats, Er werd in Nederland voor het eerst een aardschok gemeten in 1904, hier het bericht van KNMI: "26 juni 1904: Eerste seismische registratie in De Bilt In de aardbevingscatalogus van het KNMI: Seismische Registrierungen in De Bilt komt op 26 juni 1904 de eerste vermelding voor van een aardbeving. Het was dus 26 juni 2004 precies 100 jaar geleden dat de eerste seismologische waarnemingen in Nederland zijn gedaan. " BRON: Hier ook een nieuwsbericht van een aardschok bij Groningen ten gevolge van gaswinning Nieuws Aardbeving bij Westeremden (Groningen) 31 mei Op 30 mei om 5 over half zes Nederlandse zomertijd heeft zich in de driehoek Middelstum, Westeremden en Stedum een kleine aardbeving voorgedaan met een kracht van 2,3 op de schaal van Richter. De beving is door verschillende mensen goed gevoeld en via het enquêteformulier op de KNMI-website is melding gemaakt van trillende ramen en deuren en van krakende geluiden. Sinds 1986 doen zich regelmatig aardbevingen voor in Noord-Nederland die veroorzaakt worden door de gaswinning Er zijn nu door het KNMI precies 400 van dergelijke bevingen geregistreerd, waarvan de meeste in het Groningenveld liggen. Jaarlijks worden er circa 30 aardbevingen waargenomen en dit aantal is ongeveer constant. Pagina 6 van 8

7 BRON: Aardbevingen in Nederland sinds 1900 groter dan 3,0 op de schaal van Richter. * 1906: 8 januari 3,5 Harderwijk * 1906: 31 augustus 4,2 Grathem * 1918: 27 mei 4,4 Maastricht * 1928: 2 mei 3,5 Tiel * 1930: 4 maart 3,1 Voerendaal * 1932: 20 november 3,5 Uden * 1932: 20 november 5,0 Uden * 1932: 21 november 3,0 Uden * 1932: 21 november 3,0 Uden * 1932: 23 november 4,5 Meyel * 1932: 23 november 3,0 Uden * 1932: 24 november 3,5 Uden * 1932: 24 november 3,0 Veghel * 1932: 26 november 3,0 Uden * 1932: 28 november 4,0 Tiel * 1932: 28 november 4,3 Vught * 1932: 28 november 3,0 Uden * 1933: 8 mei 3,0 Heeswijk * 1935: 4 januari 4,3 Roermond/Herkenbosch * 1960: 25 juni 4,2 Stamproy * 1971: 18 februari 4,4 Koningsbosch * 1972: 30 december 3,2 Nijmegen * 1975: 21 juni 3,2 Vaals * 1976: 29 juni 3,3 Weert * 1979: 17 juli 3,0 Nijmegen * 1980: 5 juni 3,8 Heythuysen * 1982: 2 maart 3,5 Sittard * 1985: 7 december 3,0 Kunrade * 1988: 17 oktober 3,5 Gulpen * 1992: 13 april 5,8 bij Roermond * 1992: 13 april 3,2 Roermond * 1992: 13 april 3,4 Roermond * 1992: 13 april 3,0 Roermond * 1992: 13 april 3,2 Roermond * 1993: 3 juni 3,4 Linne Roermond * 1994: 6 augustus 3,0 Alkmaar * 1994: 21 september 3,2 Alkmaar * 1997: 19 februari 3,4 Roswinkel Pagina 7 van 8

8 * 1998: 14 juli 3,3 Roswinkel * 1999: 11 september 3,4 Uden * 2000: 25 oktober 3,2 Roswinkel * 2001: 7 maart 3,1 Voerendaal * 2001: 23 juni 3,9 Voerendaal * 2001: 9 september 3,2 Alkmaar * 2002: 22 juli 4,9 Heerlen * 2003: 24 oktober 3,0 Hoeksmeer * 2003: 10 november 3,0 Stedum Pagina 8 van 8