c) Waarom denk jij dat straten en vliegvelden a) Wat is het onderwerp van dit artikel? b) In welk werelddeel ligt Costa Rica?

Transcriptie

1 Wereldoriëntatie A B C a) Waar rommelt het? b) Wat is de naam van de vulkaan? c) Hoe hoog was de aswolk? 2) Lees tekst 1 op pagina 13 hiernaast. a) Wat weet jij al over vulkanen? Maak een woordweb met het woord vulkaan in het midden. b) Hoe wordt een vulkaan ook wel genoemd in de tekst? c) Hoeveel vulkanen zijn er op aarde die regelmatig uitbarsten? 3) Op tekening 1 zie je een vulkaan. Schrijf de goede woorden bij de nummers. Kies uit de volgende woorden: lava magma aarde 4) Zijn de zinnen WAAR of? Kleur de zin groen als deze WAAR is en rood als deze is. Een vulkaan is een vuurspuwende waterval. Magma die op de aarde komt heet lava. Een slapende vulkaan spuwt as en vuur. Een vulkaan bestaat maar uit één onderdeel. a) Wat is de naam van de vulkaan? b) Hoe komt het dat de as honderd kilometer verderop terecht is gekomen? 2) Lees tekst 1 en bekijk tekening 1 op pagina 13 hiernaast. a) Wat is een slapende vulkaan? b) Schrijf de goede woorden bij nummer 1 t/m 3 op tekening 1 hiernaast. Gebruik woorden uit tekst 1. 3) Lees tekst 2 op pagina 13 hiernaast. a) Waar ligt de Ring van vuur? Je mag een internet gebruiken. b) Bedenk een andere naam voor de Ring van vuur. c) Wat is een dode vulkaan? 4) Vulkanen in Europa a) Wat is de grootste vulkaan van Europa? b) In welk land ligt de grootste vulkaan van Europa? c) Ligt er in Nederland ook een vulkaan? a) Wat is het onderwerp van dit artikel? b) In welk werelddeel ligt Costa Rica? c) Waarom denk jij dat straten en vliegvelden asvrij worden gemaakt? 2) Lees tekst 1 en bekijk tekening 1 op pagina 13 hiernaast. a) Schrijf de goede woorden bij de nummers 1 t/m 3. b) Schrijf nu de volgende woorden op de goede plek op tekening 1: krater kraterpijp aswolk. 3) Lees tekst 2 op pagina 13 hiernaast. a) Wat is een dode vulkaan? b) Wat is een actieve vulkaan, denk je? c) Noem twee actieve vulkanen in Europa. 4) Lees tekst 3 op pagina 13 hiernaast. a) Wanneer ontstaat een spleetvulkaan? b) Maak een tekening van een spleetvulkaan. Gebruik tekening 1 als voorbeeld. -12-

2 Vuurspuwende berg Tekst 1 Een vulkaan is een vuurspuwende berg, waar gesmolten gesteente naar buiten komt. Er zijn op de wereld ongeveer 1400 vulkanen die regelmatig uitbarsten. Een vulkaan bestaat uit verschillende onderdelen. Het middelste deel van de aarde is gloeiend heet en wordt magma genoemd. Op sommige plekken ontsnapt de magma door de dikke steenlaag en de aardkorst heen. De magma komt dan op de aarde. Als magma op de aarde komt, dan noem je het geen magma meer, maar lava. Er zijn ook vulkanen die lang geen vuur spuwen, dit noem je slapende vulkanen. Tekening Waar vind je vulkanen? Tekst 2 Vulkanen komen bijna overal op de wereld voor. De meeste liggen rondom de Grote Oceaan. Het gebied wordt de Ring van vuur genoemd: De ring telt 452 vulkanen, 129 daarvan zijn actief. Dat betekent dat ze soms jarenlang niets doen, maar dan toch weer kunnen uitbarsten. Er zijn ook zogeheten dode vulkanen. Dit zijn vulkanen waarbij de aardkorst helemaal is dichtgegroeid. Bron: Lannoo s nieuwe Kinderencyclopedie Soorten vulkanen Tekst 3 Spleetvulkaan Dit is een vulkaan met een scheur in de aardkorst waar magma door naar buiten gaat. Je vind ze vooral bij oceaanruggen in de buurt. Schildvulkaan Dit is een ondiepe, brede vulkaan kegel. Die ontstaat als er dun en heet lava uitstroomt die langzaam afkoelt. Koepelvulkaan Dit is een steile, bolle helling die ontstaat door dikke lava die snel is afgekoeld. Slakkenkegel Dit is een vulkaan die niet alleen lava, maar ook as uitspuugt. De vulkaan is opgebouwd door lagen as en lava die elkaar afwisselen. Calderavulkaan Dit is een oude vulkaan met bovenaan een grote, brede krater. In deze kraters hebben zich weer nieuwe kleinere kraters gevormd. Bron: vulkanen voor iedereen -13-

3 Niveau A a In Costa Rica. b Turrialba c 1 kilometer hoog. a Meerdere antwoorden mogelijk. In jouw woordspin kun je de volgende woorden hebben opgeschreven: heet, rood, stenen, lava, magma, Indonesië, knal, rook, wolk, as, gevaar, vuur spuwen. b Vuurspuwende berg. c = magma WAAR Niveau B a Turrialba b Dat komt door de wind. Die neemt de as mee en zorgt ervoor dat de as een heel stuk verder neerdaalt. a Dit is een vulkaan die geen vuur en magma meer spuugt, maar wel weer kan uitbarsten. b 1 = magma a Stille Oceaan b Eigen antwoord. Ter beoordeling aan de leerkracht. c Dit is een vulkaan die niet meer zal uitbarsten. a De Etna b Italië c Nee, in Nederland ligt geen vulkaan.

4 Niveau C a Vulkaanuitbarsting in Costa Rica b Midden Amerika c Dat betekent dat ze de as weghalen. Dit wordt gedaan, zodat er gereden en gevlogen kan worden. a 1 = magma b Zie tekening hiernaast: 4 = krater 5 = kraterpijp 6 = aswolk a Dit is een vulkaan die geen vuur en magma meer spuugt en niet meer zal uitbarsten. b Dit is een vulkaan die regelmatig tot uitbarsting komt. c Meerder antwoorden mogelijk: Stromboli, Etna, Vesuvius, El Teide, Cumbre Vieja, Montañas del Fuego, Eyjafjallajoekull, Katla, Hekla en Snæfell. a Als er twee aardplaten uit elkaar schuiven. b Jouw tekening zou er zo uit kunnen zien:

5 8 BUITENLAND DAGBOEK VAN DE AARDE Reuzenhagedissen zijn reuzenprobleem Foto's AFP Door Menno Woudt - Ze zitten in de kanalen, rennen over de straten en verstoppen zich in de stadsparken. In Bangkok, de hoofdstad van Thailand, hebben de inwoners last van reuzenhagedissen. Met vissen worden de honderden beesten nu gelokt en gevangen, om ver buiten Bangkok weer losgelaten te worden. India Costa Rica Thailand In zak en as Zwemmen door de straten Het rommelt in Costa Rica. Vorige week barstte daar de vulkaan Turrialba uit. Die spuwde aswolken van wel een kilometer hoog! Door de wind is de as nu neergedwarreld in steden, honderd kilometer verderop. Daar worden de straten en vliegvelden nu asvrij gemaakt. In het zuiden van India zijn ze wel wat regen gewend. Maar zo veel neerslag als er de afgelopen week is gevallen, dat is zeldzaam. De straten in de stad Hyderabad zijn veranderd in sloten en veel mensen hebben hun huis moeten verlaten. Omdat de scholen gesloten zijn, besluiten veel kinderen maar in het water te spelen. Gedoe om mini-vluchtje Beeld People s Viennaline Door Nathalie Strijker Als je naar een ander land gaat, is het vaak handig om met het vliegtuig te gaan. Maar tussen Zwitserland en Duitsland kun je straks een ticket boeken voor vluchtje van nog geen twintig kilometer. Veel mensen zijn daar boos over. Luchtvaartmaatschappij People s Viennaline begint in november met een lijndienst tussen de Zwitserse grensplaats Sankt Gallen en de Duitse plaats Friedrichshafen. De plaatsen liggen elk aan een andere kant van de Bodensee. Dat meer ligt precies op de grens tussen Duitsland en Zwitserland. De vliegreis gaat acht minuten duren en een kaartje kost ongeveer 45 euro. De vlucht wordt de kortste internationale lijndienst ter wereld. Onzinnig Veel Zwitserse politici vinden de kortste lijndienst onzinnig. Het is slecht voor het milieu en passagiers kunnen net zo goed met de bus gaan voor zo n klein stukje. De tegenstanders willen nu kijken of ze het superkorte stukje vliegen kunnen verbieden.