Vulkaanuitbarsting in het nieuws!

Transcriptie

1 Kopieerblad 1 Vulkaanuitbarsting in het nieuws! Vulkaanuitbarsting in het nieuws! Wat weet je over de vulkaanuitbarsting die heeft plaatsgevonden? Waar heeft de vulkaanuitbarsting plaatsgevonden? Duid dit aan op de wereldkaart. Voeg hier eventueel een artikel over de vulkaanuitbarsting bij.

2 Kopieerblad 2 Dossier vulkaan Vulkanen Hoe ontstaan vulkanen? De aardkost bestaat uit verschillende platen. Die platen liggen niet stil, ze verschuiven en dat heeft grote gevolgen. Wanneer twee platen schuiven, kunnen er vulkanen ontstaan. De ene plaat wordt onder de andere geschoven en de brokken steen vallen naar beneden. Hoe verder naar beneden, hoe heter het gesteente wordt. Uiteindelijk smelt het. Het stijgt als magma op uit de aardmantel, breekt door de aardkorst heen en wordt een vulkaan. Soms gebeurt het ook dat twee platen van elkaar wegschuiven. Op die plaats ontstaat een breuk die wordt opgevuld met magma. De magma stijgt op, koelt af en stolt. De gestolde magma wordt zo hard dat het vast gesteente wordt. In nog andere gevallen kan het zijn dat de magma zo heet wordt, dat deze een gat brandt in de aardkorst. Op deze hotspot ontstaat een vulkaan.

3 Waarom barst een vulkaan uit? Wanneer de magma met zoveel kracht de berg in geduwd wordt, gaat de berg trillen en uitzetten. Het magma stolt tot een grote, hete prop wanneer hij de krater van de vulkaan bereikt. Af en toe vallen er stukken af. De prop wordt groter en groter en barst dan uit elkaar waardoor het magma het aardoppervlak bereikt. Dan wordt de magma lava genoemd. Het lava komt in een grote wolk uit de vulkaan. Aan de buitenkant is de wolk grijs, maar binnenin zit roodgloeiend gas en as. Een spoor van as en puin blijft achter. Soorten vulkanen Wanneer we over vulkanen spreken, maken we een onderscheid tussen actieve, slapende en dode vulkanen. Dit is een voorbeeld van een actieve vulkaan. Actieve vulkanen barsten nog af en toe uit. Actieve vulkanen worden ook wel eens de werkers genoemd. Volgens de gegevens telt de aarde meer dan 1500 vulkanen, waarvan er ongeveer 600 in de recente geschiedenis zijn uitgebarsten. We kunnen dus zeggen dat de aarde ongeveer 600 actieve vulkanen telt. Daar komen er nog wel vaak bij, omdat er steeds nieuwe vulkanen ontdekt worden. Deze nieuwe vulkanen bevinden zich vooral op de bodem van de zeeën en oceanen.

4 Dit is een voorbeeld van een slapende vulkaan. Deze vulkanen zijn op dit moment niet actief, maar ze kunnen elke moment weer uitbarsten. Het is heel moeilijk om het onderscheid te maken tussen een slapende en een actieve vulkaan. Dit is een voorbeeld van een dode vulkaan. Deze vulkanen zijn voor het laatst duizenden of miljoenen jaren geleden uitgebarsten. De kans dat deze vulkaan opnieuw uitbarst is miniem. Waar vinden we vulkanen? Vulkanen ontstaan op plaatsen waar twee platen tegen elkaar schuiven. Dit gebeurt vooral met platen aan de rand van de Grote of de Stille Oceaan. Die rand wordt de ring of fire genoemd. Wat zijn de gevolgen van een vulkaanuitbarsting? Een vulkaanuitbarsting heeft heel wat negatieve gevolgen. Ganse dorpen worden overspoeld en met lava bedekt. Mensen kunnen levend verbrand worden. De wolk van de vulkaan is zo dik dat het in sommige gevallen meer dan 2 dagen geen licht doorlaat. Op die plaats blijft het dan volledig donker. Bij hevige regenval kunnen het as en het puin in een grote modderstroom terechtkomen. Deze gaat met een hevige vaart van de vulkaan naar beneden. Alles wat die modderstroom op zijn pad tegenkomt, wordt meegesleurd.

5 Naast al deze negatieve gevolgen is er ook een voordeel aan het uitbarsten van een vulkaan. De assen van de vulkaan die over de grond gespreid worden, maken de bodem heel vruchtbaar waardoor deze ideaal is voor de landbouw. Wist je dat het woord vulkaan van Vulcano komt? Dat is een Italiaans eilandje ten noorden van Sicilië. Dit eilandje is sinds mensenheugenis vulkanisch actief en de oude Romeinen noemden hun God van het vuur Vulcanus, naar dit eiland. lava wel 1200 C kan worden? Dat is 12 keer warmer dan kokend water! sommige mensen doen aan vulkaanboarden? Bij deze extreme sport boarden de sporters van een actieve vulkaan naar beneden. Je kan het vergelijken met snowboarden. er op de maan van de planeet Jupiter meer dan 400 vulkanen zijn? er in een gemiddeld jaar ongeveer 60 vulkaanuitbarstingen zijn? men vroeger dacht dat de God van het vuur in de vulkanen woonde en vuur spuwde als hij kwaad werd? je ook vulkanen onder het wateroppervlak, diep onder de zee, vindt? Indonesië de meeste vulkanen van de wereld heeft? de Vesuvius de enige nog werkende vulkaan op het Europese vasteland is? Deze vulkaan ligt in Italië.

6 Kopieerblad 3 Werkblaadje vulkaan Vulkanen Vul de volgende woorden in op de tekening. (magmakamer kraterpijp hoofdkrater oude krater lagen lava en as zijkrater lavastroom) Verbind de namen van de 3 soorten vulkanen met de juiste uitleg. actieve vulkanen Vulkanen die duizenden of zelfs miljoenen jaren geleden voor de laatste keer zijn uitgebarsten. Ze zijn voor altijd uitgedoofd. slapende vulkanen Vulkanen die regelmatig tot uitbarsting komen. Dit kan variëren van tientallen tot duizenden jaren. dode vulkanen Vulkanen waarin binnenin de vulkaan al een lange tijd geen activiteit is, maar die welk elk moment weer kunnen uitbarsten.

7 De vulkaan barst uit! Kleur lava rood en magma geel. Vul het kruiswoordraadsel in. 1. Vulkanen komen vooral voor aan de rand van de Grote Oceaan. Die rand wordt de... genoemd. 2. Het land met de meeste vulkanen ter wereld. 3. De enige nog werkende vulkaan op het platteland in Italië. 4. As en puin komen rondom de vulkaan terecht. Als het regent, ontstaat er een Een vulkaan die weinig activiteit vertoont maar wel elk moment weer kan uitbarsten. 6. Een vulkaan die af en toe tot uitbarsting komt is een actieve vulkaan of een.... O

8 Kopieerblad 3 Werkblaadje vulkaan - correctiesleutel Vulkanen Vul de volgende woorden in op de tekening. (magmakamer kraterpijp hoofdkrater oude krater lagen lava en as zijkrater lavastroom) oude krater kraterpijp hoofdkrater lavastroom lagen lava en as magmakamer zijkrater Verbind de namen van de 3 soorten vulkanen met de juiste uitleg. actieve vulkanen Vulkanen die duizenden of zelfs miljoenen jaren geleden voor de laatste keer zijn uitgebarsten. Ze zijn voor altijd uitgedoofd. slapende vulkanen Vulkanen die regelmatig tot uitbarsting komen. Dit kan variëren van tientallen tot duizenden jaren. dode vulkanen Vulkanen waarin binnenin de vulkaan al een lange tijd geen activiteit is, maar die welk elk moment weer kunnen uitbarsten.

9 De vulkaan barst uit! Kleur lava rood en magma geel. lava = buiten vulkaan magma = in vulkaan Vul het kruiswoordraadsel in. R I N V M O D D E R S U V I U S S L A P E N D G O F F I T R O E I N D O N W E R K E R S I Ë M 1. Vulkanen komen vooral voor aan de rand van de Grote Oceaan. Die rand wordt de... genoemd. 2. Het land met de meeste vulkanen ter wereld. 3. De enige nog werkende vulkaan op het platteland in Italië. 4. As en puin komen rondom de vulkaan terecht. Als het regent, ontstaat er een Een vulkaan die weinig activiteit vertoont maar wel elk moment weer kan uitbarsten. 6. Een vulkaan die af en toe tot uitbarsting komt is een actieve vulkaan of een.... O

10 Kopieerblad 4 Zelf een vulkaan maken Zelf een vulkaan maken Vulkaanlandschap Dit heb je nodig: stevig stuk karton van ongeveer 60 bij 40 cm, kippengaas, ondiep plastic kommetje, behangerslijm, oude kranten, kleine emmer, verf die tegen water kan, allerlei materiaal om zelf bomen/ huizen te maken. Zo ga je te werk: 1. Vervorm het kippengaas tot een berglandschap. Maak een vulkaankrater in het midden. Let erop dat het plastic kommetje precies in de vulkaanmond past. 2. Maak een papje van water en behangerslijm in de emmer. 3. Scheur kleine strookjes van het krantenpapier. Dop ze in de lijm. Zo maak je papier-maché. Bedek daarmee nu het kippengaas. Zorg voor een drietal lagen. Laat het geheel opdrogen. 4. Maak nu kleine huisjes, bomen enzovoort. Zo maak je een echt landschap. (Let op de juiste grootte!) 5. Is het papier opgedroogd? Dan verf je het landschap en plaats je de huisjes, boompjes

11 Gaan voor die vulkaan! Bovenaan in de vulkaankegel heb je een krater gemaakt. Daarlangs zal de hete magma vanuit de aardbodem naar boven stromen. Je gaat nu een stroom lava nabootsen. Wanneer de magma uit je vulkaan loopt, zie je welke gevaren er zijn. Huisjes worden misschien bedolven. Je kunt nu, net zoals de mensen dat in werkelijkheid doen, dammen maken om de lava in goede banen te leiden. (Gebruik daarvoor klei op je landschap.) Dit heb je nodig: het vulkaanslandschap, boetseerklei, houten pollepel, 4 eetlepels bloem, zakje bakpoeder, bekertje met 1 dl azijn, rode voedingskleurstof, spons Zo ga je te werk: 1. Meng de bloem en het bakpoeder in het plastic kommetje. 2. Zet het kommetje in de krater. 3. Meng de rode voedingskleurstof met azijn. 4. Voeg beetje bij beetje de gekleurde azijn bij de bloem. 5. Je vulkaan begint langzaam uit te barsten. Zorg dat de stroom lava de huizen niet bedreigt. Maak daarvoor dammen. 6. Reinig achteraf je landschap met een spons en zuiver water.