Verslag Richtlijnadviescommissie (RAC) 20 september 2010

Transcriptie

1 Verslag Richtlijnadviescommissie (RAC) 20 september 2010 Aanwezig: Betty Bakker (voorzitter, V&VN), Margot Fleuren (TNO), Mascha Kamphuis (TNO), Frank van Leerdam (IGZ), Jacqueline de Vries (ActiZ), Kitty Rosenbrand (CBO), Carry Wensing (AJN), Remy HiraSing (RIVM/wetenschappelijke commissie), Elise Buiting (AJN), Yvonne van Straten (NVDA), Jolanda Rutten (V&VN), Sabine Neppelenbroek (GGD Nederland), Gertrude van Driesten (VNG), Petra de Groot, Trudy Dunnink en Marga Beckers (secretariaat, RIVM/Centrum Jeugdgezondheid) Aanwezig op uitnodiging: Annemiek van Woudenberg, Netty van Os en Wim de Jong (De Jeugdzaak) om agendapunt 5 toe te lichten. Afwezig: Saskia van den Toorn (ZonMw) 1. Opening en vaststelling van de agenda Betty Bakker opent het overleg en heet de aanwezigen welkom. Saskia van den Toorn is opgevolgd door Vicky Verschoor. Gertrude van Driesten is aanwezig als nieuwe medewerker jeugd van de VNG. Jolanda Rutten is aanwezig als plaatsvervanger van Miranda Teerling, Catelijne Wierenga is aanwezig als toekomstige opvolger van Elise Buiting als voorzitter van de AJN. 2. Verslag van de bijeenkomst van de RAC, d.d. 21 juni 2010 Pagina 1 N.a.v. punt 3, actiepuntenlijst van de RAC, d.d. 26 april: Gertrude van Driesten is bijgepraat. Pagina 3 N.a.v. punt 5g, overige mededelingen, Tijdschrift JGZ: Er is een themanummer over richtlijnen uitgebracht. Het gaat om het juninummer. Er is nog een beperkt aantal exemplaren verkrijgbaar via Bohn Stafleu. N.a.v. punt 5g, overige mededelingen, HARING-project: Mascha Kamphuis meldt dat zij toch niet zal deelnemen aan de klankbordgroep binnen het HARING-project. De JGZ is voldoende vertegenwoordigd. Pagina 4 Punt 6, stand van zaken richtlijn Secundaire Preventie van Kindermishandeling: De Inspectie heeft het aanbod gedaan met JGZ-organisaties mee te gaan naar gemeenten indien deze er samen niet uitkomen. De Inspectie heeft de voorkeur te handhaven op vastgestelde richtlijnen. Alleen ingeval deze ontbreekt maar er wel een concept beschikbaar is handhaaft de Inspectie daarop. Ingeval van de richtlijn Secundaire Preventie Kindermishandeling heeft de Inspectie reeds gehandhaafd op de conceptrichtlijn en is het onwenselijk dit nogmaals te doen. Met inachtneming van bovenstaande opmerkingen wordt het verslag vastgesteld. 3. Actiepuntenlijst van de RAC, d.d. 21 juni 2010 Het secretariaat heeft de stand van zaken m.b.t. de actiepunten verwerkt in de kolom opmerkingen. Betty Bakker stelt voor de actiepuntenlijst voortaan niet meer punt voor punt te behandelen, maar ter vergadering alleen in te gaan op eventuele vragen en/of onduidelijkheden. De aanwezigen gaan daarmee akkoord. Punt 3: Gertrude van Driesten zegt in haar gesprek met het secretariaat aangegeven te hebben dat de VNG zich gaat beraden op haar rol en positie in de RAC. 4. Ingekomen/verzonden stukken en mededelingen a. Stand van zaken toekomst Centrum Jeugdgezondheid en gevolgen voor de RAC Het secretariaat meldt dat er een directeur is aangesteld; Ferdinand Strijthagen. Deze gaat per 1 oktober van start. Onder zijn leiding starten in ieder geval de tijdelijke medewerkers op een nieuwe locatie op de Churchilllaan. De intentie is dat ook de vier vaste medewerkers de overstap naar het NCJ maken, echter wanneer dat zal zijn is nog niet duidelijk. Tot nader order worden de huidige werkzaamheden van het Centrum uitgevoerd en zijn er geen gevolgen voor de RAC. b. Overzicht voortgang richtlijnen Richtlijn Zindelijkheid 1

2 De richtlijn moet in december af zijn. Mascha Kamphuis meldt dat de proefimplementatie is gestart en deze succesvol verloopt.100 deelnemers hebben instructie gekregen, meer dan 100 deelnemers hebben deelgenomen aan de voormeting, er zijn 300 registratieformulieren ingevuld en meer dan 40 nametingen gedaan. Op basis daarvan is de tekst van de richtlijn deels al aangepast. Om het proces te versnellen wordt afgesproken dat de huidige versie alvast wordt voorgelegd aan de RAC en de definitieve versie ter goedkeuring wordt geagendeerd in de RAC in november. Mascha geeft daarbij aan wat de veranderingen zijn t.o.v. de voorgaande versie. Betty Bakker doet het verzoek dat er iets wordt opgenomen over de te verwachten implementatiekosten. Mascha zegt dat daar in de nameting expliciet naar wordt gevraagd. Richtlijn Huid Mascha Kamphuis meldt dat de proefimplementatie begin 2011 gepland staat. Om aan de planning te kunnen voldoen moet de conceptrichtlijn ter goedkeuring worden geagendeerd in november. Afgesproken wordt dat de conceptversie alvast wordt rondgestuurd onder de RAC-leden. Reacties hierop kunnen tot twee weken voor de RAC-vergadering in november naar Mascha worden gestuurd. Mascha bundelt de reacties en deze worden meegestuurd met de stukken voor de RAC in november. De richtlijn zelf bestaat uit beschrijvingen van verschillende huidaandoeningen. Het is een soort handboek, dat vooral fungeert als naslagwerk. Volgens Mascha is dit slecht leesbaar en ze vraagt zich daarom af hoe de richtlijn het beste aangeboden kan worden. In de praktijk zal vooral gewerkt gaan worden met een stroomschema, met daarachter een aantal vragen die volgens de EBRO-methode zijn uitgewerkt en een literatuurstudie die daaraan ten grondslag ligt. Afgesproken wordt de richtlijn in z n geheel te behandelen, met de waarschuwing van Mascha in het achterhoofd. Afgesproken wordt dat Mascha de evidence zoveel mogelijk scheidt van de aanbevelingen. Mascha vertelt dat met ZonMw en het Centrum Jeugdgezondheid wordt gekeken naar mogelijkheden om de richtlijn de digitaliseren. Kitty Rosenbrand stelt voor dat een digitale versie wordt ontwikkeld waarbij doorgeklikt kan worden naar meer (achtergrond)informatie. c. Resultaat gesprek Programma Richtlijnen Jeugdzorg Op 30 juni hebben de voorzitter en de secretaris van de RAC gesproken met het NJi over hun Programma richtlijnen Jeugdzorg. Aan het NJi is voorgesteld om in elkaars commissies te participeren. In het gesprek heeft het NJi aangegeven dat dit niet hun voorkeur heeft (te arbeidsintensief), maar afgesproken is dit punt wel te agenderen op de eerstvolgende RAC JZ vergadering. Betty Bakker meldt nog niets te hebben teruggehoord en neemt contact op met Flip Donkers. d. Overige mededelingen van RAC-leden Er zijn geen verdere mededelingen. e. Ingekomen stukken - Brief V&VN en AJN aan programmacommissie richtlijnen JG van ZonMw over de richtlijn ADHD De eerste pagina van het stuk mist. Het secretariaat stuurt het volledige stuk na. Elise Buiting merkt op dat er knelpunten ontstaan als gevolg van de toenemende eisen van de programmacommissie Richtlijnen JGZ van ZonMw t.a.v. multidisciplinariteit en verzoekt dit mee te nemen bij de bespreking van het punt over de Regieraad in november. - Brief van GGD Nederland over de prioritering van richtlijnen JGZ (call) Besloten wordt dit stuk te behandelen bij punt Evaluatierapport werkwijze RAC Betty Bakker bedankt de opsteller van het rapport voor de oplevering ervan en stelt voor niet uitgebreid in discussie te gaan over de inhoud van het rapport, maar daarvoor een aparte bijeenkomst te organiseren o.l.v. een onafhankelijk voorzitter. De Jeugdzaak zegt een enorme inzet en betrokkenheid te hebben gekregen bij de uitvoering van de evaluatie en spreekt haar complimenten daarvoor uit. Betty vraagt de aanwezigen om een eerste korte reactie op het rapport. Op basis daarvan noteert het secretariaat een aantal Very Important Matters die worden meegenomen in het gesprek over het rapport. Jacqueline de Vries merkt op het een geweldig rapport te vinden dat de vinger op de zere plekken legt. De uitkomsten zijn herkenbaar. Jacqueline stelt voor in de samenvatting 2

3 aanbevelingen zoals het formuleren van eisen op het gebied van leesbaarheid en vormgeving etc. op te nemen. Jacqueline zegt dat er in het rapport wordt gesproken over het inbouwen van een tweede go/no go moment en vraagt zich af wat dan het eerste go/no go moment is. M.b.t. de bevindingen over implementatie is Jacqueline van mening dat er voldoende implementatiedeskundigheid in de RAC aanwezig is, echter dat implementatie en de lessen die uit de proefimplementatie worden getrokken onvoldoende worden geagendeerd. Tenslotte stelt Jacqueline voor geagendeerde punten te scheiden naar onderwerp. Volgens haar hoeft niet iedereen over alles mee te praten. Jacqueline zegt dat voor haar vaak maar twee of drie onderwerpen op de agenda relevant zijn. Gertrude van Driesten merkt op in het rapport gelezen te hebben dat de afwezigheid van de VNG niet gewaardeerd wordt. De VNG is voornemens zich te beraden op haar rol en positie in de RAC. Gertrude ziet liever dat er minder richtlijnen worden ontwikkeld maar wel goed geïmplementeerd en geborgd dan een grote hoeveelheid richtlijnen waarvan de implementatie en borging achterblijft. Gertrude vraagt zich af of het niet logischer zou zijn dat een richtlijn de minimale zorg beschrijft die je als professional op een bepaald onderwerp zou moeten leveren, in plaats van de meest optimale zorg. Dat geeft ook meer duidelijkheid t.a.v. de financiering door gemeenten. De onderhandelingsruimte is dan de ruimte die ligt tussen minimale en optimale zorg. Margot Fleuren zegt de inhoud van het rapport helder, verhelderend en herkenbaar te vinden. Ze sluit zich aan bij de opmerking van Jacqueline dat er onvoldoende gebruik wordt gemaakt van de aanwezige implementatiekennis. Margot zegt zich er niet van bewust te zijn dat er binnen de RAC de opvatting heerst dat haar vaste aanwezigheid als implementatiedeskundige de schijn van belangenverstrengeling opwekt. Margot zegt dit een onwenselijke situatie te vinden en verzoekt dat daar stelling in genomen wordt tijdens het eerstvolgende overleg. Besloten wordt belangenverstrengeling van RAC-participanten als bespreekpunt mee te nemen in het gesprek over de uitkomsten van het evaluatierapport. Mascha Kamphuis zegt formeel geen lid te zijn van de RAC en dat het daarom zou kunnen volstaan slechts een deel van de overleggen aanwezig te zijn. Ter correctie van de lijst van RAC-leden en geïnterviewde personen op pagina 40 merkt Mascha op dat Mascha bij de RAC-vergaderingen aanwezig is als richtlijnontwikkelaar, Kitty Rosenbrand als ontwikkeldeskundige en Margot Fleuren als implementatiedeskundige. Jolanda Rutten vond het lezen van het evaluatierapport een boeiende start als plaatsvervangend deelnemer van de RAC. Het heeft voor haar veel verhelderd. Carry Wensing zegt het een goed rapport te vinden. De discussiepunten die het volgens haar blootlegt zijn de wijze van vergaderen en de vraag of de bespreking van inhoud en randvoorwaarden daarbij gescheiden zouden moeten worden, en het inbouwen van no go momenten. Catelijne Wierenga vond het lezen van het rapport erg nuttig bij het inwerken als nieuwe deelnemer. Er staan volgens haar veel opdrachten in voor de RAC. Bekeken moet worden hoe die opgepakt moeten gaan worden. Elise Buiting spreekt haar complimenten uit over het evaluatierapport. Volgens haar legt het essentiële knelpunten bloot. Wel staan er af en toe opmerkingen in het rapport die te veel herleidbaar zijn tot personen en opgevat zouden kunnen worden als persoonlijke kritiek. Dit is onwenselijk. Bij het ontwikkelen van richtlijnen is er veel inbreng van veel verschillende partijen op veel verschillende momenten. Volgens Elise werkt dit in toenemende mate belemmerend op het proces van ontwikkeling. In het verslag wordt de structuur van de Academische Werkplaatsen betreffende ontwikkeling en implementatie als interessant voorbeeld genoemd. Elise zegt deze niet te kennen en benieuwd te zijn naar wat deze succesvol maken. Betty Bakker noemt als discussiepunten de prioritering, besluitvorming, communicatie en de positionering van de RAC t.o.v. het NCJ. Yvonne van Straten zegt dat het rapport duidelijk weergeeft wat er speelt. Omdat zij het rapport niet uitvoerig heeft kunnen lezen onthoudt Yvonne zich van verder commentaar. Het secretariaat zegt dat het rapport concrete punten heeft opgeleverd waar in de praktijk mee verder gegaan kan worden. Belangrijke discussiepunten zijn de scheiding van inhoud en randvoorwaarden bij de bespreking van richtlijnen en de aandacht voor randvoorwaarden en financiële consequenties bij de ontwikkeling van richtlijnen. De Jeugdzaak wordt verzocht de 3

4 respondenten zo min mogelijk met naam en toenaam te noemen. Het secretariaat zou ook graag nog de mening van externe partijen horen. Kitty Rosenbrand betreurt het dat veel zaken die uit de evaluatie naar voren zijn gekomen ter tafel nooit eerder aan de orde zijn geweest. Belangrijke punten zijn de prioritering, een tweede no go moment, de aandacht voor implementatie bij de ontwikkeling van richtlijnen en de (toekomstige) financiering. Sabine Neppelenbroek vindt dat het rapport de knelpunten goed blootlegt. Belangrijke punten zijn volgens Sabine de samenstelling van de RAC en de wijze waarop richtlijnen worden besproken. Zoals dit nu gebeurt zou het voor een manager teveel zijn om altijd aanwezig te zijn, maar deze input is wel wenselijk. Frank van Leerdam zegt dat een groot deel van de vergaderingen voor hem als waarnemer niet relevant is. Leden, adviseurs en waarnemers hebben allen een verschillende rol. Frank stelt voor zaken te splitsen en daarbij aan te geven wat er van de verschillende deelnemers wordt verwacht. Remy HiraSing zegt de uitkomsten van de evaluatie herkenbaar te vinden. Hij zegt dat uit de evaluatie zaken naar voren zijn gekomen die nooit aan de orde zijn geweest tijdens het overleg en vraagt zich af hoe je dat kunt voorkomen. Bij de evaluatie is uitgegaan van het bestaande. Remy stelt voor bij de vraag hoe nu verder te gaan ook te kijken naar de doelen die met de richtlijnontwikkeling beoogd worden. Remy is er voorstander van een go/no go moment in te bouwen op basis van de gevonden evidence uit de literatuur. Besloten wordt alleen een samenvatting openbaar te maken en het rapport als zodanig niet naar buiten te brengen. Afgesproken wordt dat De Jeugdzaak een uitgebreidere samenvatting, inclusief conclusies en concrete aanbevelingen opstelt. De Jeugdzaak wordt verzocht de aanbevelingen meer te clusteren en deze te formuleren voor de korte, middellange en lange termijn. Sabine Neppelenbroek zegt de samenvatting te willen agenderen in het vakgroepoverleg met hoofden in oktober. Besloten wordt dat het secretariaat in oktober een werkgroep vormt die het gesprek gaat voorbeiden. Daaraan nemen i.i.g. deel: het secretariaat, een vertegenwoordiger van één van de koepels, een vertegenwoordiger van één van de beroepsgroepen en een vertegenwoordiger van De Jeugdzaak. Gertrude van Driesten geeft op korte termijn uitsluitsel over een eventuele deelname van de VNG aan de werkgroep. Besloten wordt dat het secretariaat voor het einde van het jaar het gesprek plant. 6. Scoliosescreening Carry Wensing vindt het onderwerp dermate belangrijk dat zij pleit voor een uniforme wijze van handelen. Carry is van mening dat de richtlijn te gedateerd is om uit te brengen. Wetenschappelijk bewijs dat het uitvoeren ervan niet effectief is ontbreekt. Op basis daarvan wordt besloten de richtlijn niet te de-implementeren. De aanwezigen zijn het erover eens dat de boodschap het veld ingestuurd moet worden dat er geen evidence bestaat dat screenen op scoliose zinvol is, maar ook niet dat het niet zinvol is. Geadviseerd wordt een update te maken waarin het optimaal handelen op basis van de huidige stand van de wetenschap wordt beschreven en daarbij het onderwerp te plaatsen in een bredere context van houding en bewegen. Besloten wordt het onderwerp mee te nemen bij de prioritering voor de call Zij- instromers In januari 2010 is de RAC akkoord gegaan met het voorstel onder voorbehoud van een aantal wijzigingen. Betty Bakker stelt voor de aangepaste notitie vast te stellen en te integreren in de (na de evaluatie) aangepaste notitie richtlijnen. Kitty Rosenbrand meldt dat de Brummen-definitie de Haamstede-definitie van richtlijnen vervangt. De Brummen-definitie is iets genuanceerder en het belang van richtlijnen voor patiënten is erin opgenomen. Eén van de eerste selectiecriteria die in de notitie is opgenomen is dat de richtlijn niet ouder dan drie jaar is, anders wordt de update afgewacht. Carry Wensing zegt dat dit in de praktijk niet realistisch is. Het secretariaat stelt voor ingeval een richtlijn ouder dan drie jaar is, per geval te bekijken hoe het beste gehandeld kan worden. 4

5 In de notitie staat dat het secretariaat een eerste selectie van potentiële zij-instromers maakt en deze voorlegt aan de RAC. Afgesproken wordt dat het secretariaat niet alleen de selectie van potentiële zij-instromers, maar ook de zij-instromers die niet in deze selectie terecht zijn gekomen aan de RAC voorlegt, inclusief een toelichting daarop. Elise Buiting merkt op dat er ook bestaande richtlijnen zijn die van zodanige kwaliteit zijn dat die één-op-één overgenomen kunnen worden. Het secretariaat zegt dat het in die gevallen niet om een zij-instromer gaat, maar om een landelijk vastgesteld werkdocument. De aanwezigen vinden het van belang dat dit onderscheid duidelijk gemaakt wordt richting het veld. De vraag wordt gesteld op basis van welke criteria wordt besloten een werkdocument in het overzicht op te nemen en of de RAC een rol zou moeten hebben in het beoordelen daarvan. Hierover zijn de meningen verdeeld. Besloten wordt de discussie daarover voorlopig te parkeren. In de notitie staat dat de AGREE-normen worden gebruikt bij het beoordelen van potentiële zij-instromers op evidence door een onafhankelijk instituut. Kitty Rosenbrand wijst erop dat het wel of niet voldoen aan de AGREE-normen alleen iets zegt over de gevolgde methodiek, maar niets over de inhoudelijke kwaliteit. De inhoud kan alleen worden beoordeeld door inhoudsdeskundigen. Het secretariaat verwerkt de gemaakte opmerkingen en stuurt de definitieve versie van de notitie rond. Catelijne Wierenga merkt op dat met de werkzaamheden voor zij-instromers rekening gehouden moet worden in de planning. Betty Bakker wijst erop dat het van belang is antwoord te krijgen op de vraag hoe de werkzaamheden voor zij-instromers gefinancierd gaan worden. Het secretariaat neemt dit mee in het interview dat met hen gehouden zal worden in het kader van de evaluatie van het programma Richtlijnen Jeugdgezondheid van ZonMw. Mascha Kamphuis en Margot Fleuren nemen het ook mee. 8. Call 2011 Jacqueline de Vries zegt dat in een eerder overleg is afgesproken dat de JGZ-managers via de koepels benaderd zouden worden over de prioritering van onderwerpen voor de call Opgemerkt wordt dat in een eerder overleg is besloten de oproep via zoveel mogelijk kanalen uit te zetten. GGD Nederland heeft een brief gestuurd naar het RIVM/Centrum Jeugdgezondheid waarin zij schrijft ervoor te kiezen geen gehoor te geven aan de oproep maar in plaats hiervan te pleiten voor een pas op de plaats ten aanzien van de ontwikkeling van richtlijnen ten behoeve van implementatie en borging. Jacqueline de Vries zegt dat ActiZ het eens is met de strekking van deze brief. Gertrude van Diesten onderschrijft deze eveneens. Veel richtlijnen zijn nog niet geïmplementeerd en geborgd in de organisatie. JGZ-organisaties beschikken veelal over onvoldoende middelen hiervoor. De vraag wordt gesteld of in hetzelfde tempo doorgegaan moet worden met het ontwikkelen van nieuwe richtlijnen, of dat aandacht en middelen beter aan het implementeren en borgen van de bestaande besteed kunnen worden. Sabine Neppelenbroek zegt dat het voor JGZ-organisaties heel belangrijk is dat er een goede planning is, op basis waarvan ze weten wanneer welke richtlijn uitkomt, en dat duidelijk is wat het uitvoeren van de richtlijn betekent qua inzet, capaciteit, training, etc. Jacqueline de Vries onderschrijft het belang van een goede planning. Regelmatige vertraging van de uitbreng van nieuwe richtlijnen ondermijnt de geloofwaardigheid. Ongeveer 20 JGZ-organisaties hebben gehoor gegeven aan de oproep voor de prioritering voor de call. Dit toont een behoefte aan. Opgemerkt wordt dat de uitkomsten van de oproep ook laten zien dat veel JGZ-organisaties onvoldoende op de hoogte zijn van reeds bestaande richtlijnen. Het merendeel van de aanwezigen zegt het onwenselijk te vinden de ontwikkeling van richtlijnen stil te leggen. Voorgesteld wordt een pas op de plaats te maken, maar de richtlijnontwikkeling niet geheel stil te leggen. Jacqueline de Vries zegt dat je er ook voor zou kunnen kiezen één richtlijn per jaar te ontwikkelen en deze te presenteren tijdens het jaarcongres. Het secretariaat zegt dat sommige werkwijzen al uitgevoerd worden en de implementatie van richtlijnen daarom niet altijd even uitgebreid en kostbaar hoeft te zijn. Frank van Leerdam 5

6 voegt hieraan toe dat om kwaliteitsverbetering tot stand te brengen het niet altijd nodig is een even uitgebreid ontwikkelings- en implementatietraject te volgen. Geadviseerd wordt de ontwikkeling van richtlijnen niet stil te leggen, maar de mogelijkheden om tijdelijk de aandacht van ontwikkelen naar implementeren te verschuiven te onderzoeken. Financiële middelen spelen daarin een belangrijke rol. Er staat een overleg gepland tussen het RIVM/Centrum Jeugdgezondheid en ZonMw. Afgesproken wordt dit advies daarin mee te nemen. Besloten wordt dit punt opnieuw te agenderen in november. Mocht het in de tussentijd nodig zijn ZonMw een prioriteringsadvies te geven dan komt het secretariaat met een voorstel daarvoor. Sabine Neppelenbroek biedt haar ondersteuning daarbij aan. 9. E- learning Besloten wordt dit agendapunt door te schuiven naar het eerstvolgende overleg. 10. JGZ manager in de RAC Jacqueline de Vries zegt dat zij vanuit ActiZ de JGZ-managers vertegenwoordigt. Sabine Neppelenbroek zegt er voorstander van te zijn dat vanuit de GGD Nederland een JGZ-manager deelneemt aan de RAC. Volgens Sabine kan dit een betere aansluiting bij de praktijk tot stand brengen, met name als het gaat om implementatie van richtlijnen en de consequenties daarvan voor het veld. Het blijkt echter lastig hiervoor een manager te vinden. Sabine stelt voor bij de bespreking van de uitkomsten van de evaluatie in het vakgroepoverleg de vraag voor te leggen hoe een betere input vanuit managementoptiek gerealiseerd kan worden. Besloten wordt dit punt mee te nemen in het gesprek over de uitkomsten van het evaluatierapport. 11. Rondvraag en sluiting Betty Bakker bedankt de aanwezigen voor hun komst en sluit het overleg. 6