Beslissing op bezwaar

Transcriptie

1 Beslissing op bezwaar Kenmerk: 25930/ Betreft: Beslissing op bezwaar inzake NOS Studio sportzomer: De avondetappe Het Commissariaat voor de Media, gezien het besluit van 12 juli 2011, kenmerk 24674/ , waarbij het Commissariaat voor de Media (hierna: het Commissariaat) de Nederlandse Omroep Stichting (hierna: de NOS) een tweetal boetes heeft opgelegd wegens overtreding van artikel 2.89, eerste lid onder b, van de Mediawet 2008, alsmede artikel 2.107, eerste lid, van de Mediawet 2008, gezien het daartegen op 29 augustus 2011 ingediende bezwaarschrift, zoals aangevuld bij brief van 28 september 2011, gelet op de Mediawet 2008, gelet op het bepaalde in de Algemene wet bestuursrecht, overweegt als volgt, A. Verloop van de procedure 1. Bij brief van 9 juli 2010 heeft het Commissariaat de NOS verzocht alle afspraken te doen toekomen die met betrekking tot het programma Studio Sportzomer: De avondetappe zijn gemaakt. Dit betrof in ieder geval, maar niet uitsluitend, alle afspraken die door de NOS gemaakt zijn met de partijen betrokken bij het uitgeven van het boek Eddie Merckx, one rider twelve relics twenty-five moments five hundred twenty-five victories limited edition kunstbox van uitgeverij Kannibaal en de Tourquiz: wie is de renner? (hierna: Tourquiz). Tevens werd de NOS verzocht om het Commissariaat de betreffende begroting mee te zenden. 2. Bij bericht van 21 juli 2010 heeft de NOS verzocht om uitstel voor het indienen van de gevraagde informatie tot en met 30 juli Bij bericht van 21 juli 2010 heeft het Commissariaat de NOS uitstel verleend voor het indienen van de gevraagde informatie tot en met 30 juli 2010.

2 4. Bij brief van 30 juli 2010, door het Commissariaat ontvangen op 2 augustus 2010, heeft de NOS gedeeltelijk aan het informatieverzoek voldaan. De NOS heeft informatie verstrekt met betrekking tot het programma Studio Sportzomer: De avondetappe, het boek omtrent Eddy Merckx en de weekprijzen in de Tourquiz. Met betrekking tot de gevraagde begroting verzoekt de NOS het Commissariaat specifieker te zijn in zijn informatieverzoek. 5. Bij brief van 17 augustus 2010 verzoekt het Commissariaat, aanvullend op hetgeen de NOS in de brief van 30 juli 2010 heeft vermeld, om informatie over de afspraken die zijn gemaakt met de uitgever van het boek rond Eddy Merckx, uitgeverij Kannibaal. Voorts verzoekt het Commissariaat bij genoemde brief van 17 augustus 2010 de NOS alsnog informatie te verstrekken over de afspraken die gemaakt zijn met de leveranciers van de fietsen. Ten aanzien van de begroting heeft het Commissariaat aangegeven specifiek die delen te willen ontvangen die betrekking hebben op het boek omtrent Eddy Merckx en de Tourquiz. 6. Bij brief van 24 augustus 2010, door het Commissariaat ontvangen op 25 augustus 2010, heeft de NOS alsnog de verzochte aanvullende informatie, namelijk e- mailberichten met betrekking tot het boek omtrent Eddy Merckx, de fietsen voor de Tourquiz en de begroting voor het programma Studio Sportzomer: De avondetappe, overgelegd. 7. Bij brief van 26 mei 2011 (kenmerk: 24674/ ) heeft het Commissariaat de NOS op de hoogte gesteld van het voornemen tot het opleggen van een bestuurlijke boete van ,- wegens overtreding van de artikelen 2.89, eerste lid, onder b en 2.107, eerste lid, van de Mediawet Daarbij is de NOS uitgenodigd voor een hoorzitting. 8. Op 16 juni 2011 is de NOS op de hoorzitting verschenen en heeft zij haar zienswijze mondeling toegelicht. 9. Bij beschikking van 12 juli 2011, verzonden op 19 juli 2011 (kenmerk 24674/ ), heeft het Commissariaat de NOS een tweetal boetes opgelegd van ,- per boete wegens overtreding van artikel 2.89, eerste lid, onder b (niet toegestane reclame-uitingen) en van artikel 2.107, eerste lid (vermelding sponsoren) van de Mediawet Bij brief van 29 augustus 2011 heeft de NOS op nader aan te voeren gronden bezwaar aangetekend tegen bovenvermelde beschikking van het Commissariaat. 11. Bij brief van 2 september 2011 heeft het Commissariaat de ontvangst van dit bezwaarschrift bevestigd en de NOS tot 29 september 2011 de gelegenheid gegeven voor het indienen van de gronden van het bezwaar. 12. Bij brief van 28 september 2011 heeft de NOS de gronden van haar bezwaarschrift ingediend

3 13. Bij brief van 11 oktober 2011 is het bezwaarschrift met onderliggende stukken doorgezonden aan de Adviescommissie Bezwaarschriften (hierna: de Adviescommissie). 14. Op 17 november 2011 heeft de Adviescommissie een hoorzitting gehouden waarbij de NOS en het Commissariaat in de gelegenheid zijn gesteld hun respectievelijke standpunten toe te lichten. 15. Op 18 januari 2012 heeft het Commissariaat het advies van de Adviescommissie ontvangen. Het advies van de Adviescommissie is als bijlage bij deze beschikking gevoegd. B. Ontvankelijkheid Advies Adviescommissie 16. De Adviescommissie overweegt dat de NOS bij brief van 29 augustus 2011 bezwaar heeft gemaakt tegen het sanctiebesluit dat op 19 juli 2010 bekend is gemaakt. Dit is binnen de daarvoor gestelde termijn. 17. Nu de NOS in deze kwestie als belanghebbende aangemerkt kan worden zij is namelijk door het gewraakte sanctiebesluit rechtstreeks in haar (in ieder geval: financiële) belang(en) geraakt en het bezwaarschrift binnen de daarvoor geldende termijn is ingediend, kan dit bezwaarschrift in behandeling worden genomen. Standpunt Commissariaat 18. Het advies van de Adviescommissie wordt ten aanzien van de ontvankelijkheid overgenomen (zie p. 4 van het advies). Het Commissariaat verklaart het bezwaarschrift van de NOS ontvankelijk. C. Motivering Bezwaren NOS 19. Voor een uitgebreide weergave van de bezwaren van de NOS verwijst het Commissariaat naar het advies van de Adviescommissie (p.1-4). Algemeen First offender 20. De NOS wijst erop dat het Commissariaat in het verleden bij diverse gelegenheden boetes voor first offenders heeft verlaagd naar 10% van de eigenlijke boete

4 21. Met de Adviescommissie is het Commissariaat van oordeel dat, naast het feit dat de NOS in de afgelopen jaren de Mediawet wel degelijk diverse malen heeft overtreden, de bijzondere regeling voor first offenders al geruime tijd niet meer van kracht is. De omstandigheid dat een omroep relatief weinig of zelden de Mediawet c.a. overtreedt hoeft geen verplichting op te leveren om ingeval van een incidentele overtreding de boete te matigen. Het Commissariaat wijst dit bezwaar dan ook af en verwijst voor een verdere motivering naar het advies van de Adviescommissie (p.5) welke als overgenomen en ingelast dient te worden beschouwd. Kenbaarheid 22. De NOS verwijt het Commissariaat verzuimd te hebben snel aan de NOS kenbaar te maken welk probleem het vermoedde. Een meer gespecificeerd informatieverzoek had de NOS eerder kunnen wijzen op de aard van de vermeende overtreding, waardoor zij in de gelegenheid was geweest nog tijdens de Tour de France schadebeperkende maatregelen te nemen en tussentijdse aanpassingen in het programma Studio Sportzomer: De Avondetappe door te voeren. 23. Ten aanzien van dit verwijt is het Commissariaat met de Adviescommissie (p.5/6) van oordeel dat een omroep te allen tijde geheel zelf zijn uitzendingen dient te controleren op conformiteit met de Mediawet c.a. en geheel zelf verantwoordelijk is voor haar uitzendingen. Tourquiz Sponsorbijdrage van ondergeschikte betekenis 24. De NOS is van oordeel dat de hoogte van de sponsorbijdrage bij de kijkersvraag zeer beperkt was. De NOS beroept zich daarbij op de Beleidsregels Sponsoring Publieke Omroep (hierna: BSPO) en meent dat de kosten van elke racefiets over zeven afleveringen uitgesmeerd moeten worden. 25. Voor zover de NOS heeft willen betogen dat sprake zou zijn van een bijdrage van ondergeschikte betekenis die ingevolge artikel 4 van de BSPO niet onder het regime voor het sponsoren van een programmaonderdeel zou vallen, kan dit argument naar het oordeel van de Adviescommissie niet slagen. De uitzonderingsregeling van artikel 4 BSPO is namelijk hoe dan ook niet van toepassing omdat de fietsen identificeerbaar getoond en genoemd zijn. Voor zover de NOS met dit argument heeft willen betogen dat aldus gelet op het geringe bedrag per uizending de impact en de ernst van de overtreding beperkt is, meent de Adviescommissie dat het Commissariaat voor de ernst van de overtreding terecht kennelijk niet zozeer de waarde van de bijdrage maar het feit dat de fietsen gedurende de hele reeks van uitzendingen identificeerbaar getoond en genoemd zijn, van betekenis heeft geacht. 26. Het Commissariaat volgt het oordeel van de Adviescommissie en verwijst voor een nadere motivering naar het advies van de Adviescommissie (p.4) welke als overgenomen en ingelast dient te worden beschouwd

5 Boek over Eddy Merckx Geen verkoopbevorderend effect 27. De NOS stelt dat de boete voor overtreding van artikel 2.89 van de Mediawet 2008 verlaagd moet worden omdat de gewraakte uiting weinig of geen impact oftewel verkoopbevorderend effect heeft gehad, nu het betreffende boek enige tijd na de uitzending nog steeds niet helemaal uitverkocht was. 28. Onder verwijzing naar p. 5 van het advies van de Adviescommissie wijst het Commissariaat dit bezwaar af. Volgens vaste jurisprudentie hoeft het Commissariaat niet aan te tonen dat een bepaalde uiting daadwerkelijk een verkoopbevorderend effect heeft gehad. Voorts leidt een beoordeling van deze casus tot de conclusie dat er wel degelijk een verkoopbevorderend effect kan zijn uitgegaan van de gewraakte uitingen, mede omdat de oplage ten tijde van de uitzending nog steeds niet helemaal uitverkocht was. Met de Adviescommissie meent het Commissariaat dat de stelling van de NOS dat de oplage enige tijd na de uitzending nog steeds niet helemaal uitverkocht was, niet noodzakelijkerwijs leidt tot de conclusie dat er daarom geen enkel verkoopbevorderend effect is of kan zijn uitgegaan van de uitzending. Gelijkheidsbeginsel 29. De NOS stelt dat het Commissariaat in recente jaren diverse malen openheid van zaken en een coöperatieve houding van de kant van de omroep als een boeteverlagende omstandigheid heeft aangemerkt. Ter onderbouwing van dit standpunt verwijst de NOS naar een aantal beschikkingen die het Commissariaat in de jaren heeft genomen. 30. Op p.5 van haar advies adviseert de Adviescommissie het Commissariaat te onderzoeken in hoeverre een vergelijking met de door de NOS genoemde zaken opgaat en er dus al dan niet sprake is van boeteverlagende omstandigheden. 31. Allereerst is het Commissariaat van oordeel dat de NOS haar beroep op het gelijkheidsbeginsel onvoldoende heeft gemotiveerd. Volgens jurisprudentie van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: ABRvS) ligt het op de weg van degene die zich op het gelijkheidsbeginsel beroept om concrete gevallen te noemen waarin het bestuursorgaan zijns inziens anders heeft gehandeld dan in het zijne of zulks heeft nagelaten en voorts tot op zekere hoogte onderbouwt waarom die gevallen zijns inziens op relevante punten zodanig overeenkomt met het zijne dat sprake is van schending van het gelijkheidsbeginsel (vgl. o.m. ABRvS 29 augustus 2007, LJN BB2475). De NOS heeft weliswaar een aantal gevallen genoemd, maar het Commissariaat mist de motivering op welke relevante punten deze gevallen zaken dusdanig overeenkomen met de onderhavig zaak dat een beroep op het gelijkheidsbeginsel gerechtvaardigd zou zijn

6 32. Daarnaast meent het Commissariaat dat een beroep op het gelijkheidsbeginsel onder verwijzing naar de door de NOS aangehaalde beschikkingen in casu niet kan slagen. Anders dan het geval was bij de door de NOS aangehaalde beschikkingen hebben tussen het Commissariaat en de NOS in de afgelopen jaren meerdere gesprekken plaatsgevonden waarin de NOS op (mogelijke) overtredingen en het voorkomen daarvan is gewezen. Zo heeft er ook op 25 januari 2010 een gesprek plaatsgevonden, waarin onder meer de bespreking van het boek Maanlanding bij het NOS Journaal aan de orde is gekomen, waarbij een vergelijkbare overtreding werd begaan. Hiervan heeft de NOS in het betreffende gesprek erkend dat het bewustzijn van de reclameregels bij de medewerkers van de NOS te wensen overlaat en dat er dientengevolge maatregelen zullen worden genomen om overtredingen in de toekomst te voorkomen. Overigens, ondanks deze maatregelen heeft de in het geding zijnde overtreding rond de Avondetappe alsnog plaatsgevonden. 33. Nu het Commissariaat aldus zelf de NOS een aanzet heeft gegeven om maatregelen te nemen om overtreding van de Mediawet in de toekomst te voorkomen, kan een beroep op het gelijkheidsbeginsel onder verwijzing naar de door de NOS aangehaalde beschikkingen van het Commissariaat in casu niet slagen. Evenredigheidsbeginsel 34. De NOS stelt zich op het standpunt dat zij voor hetzelfde feit (i.e. de gang van zaken rond de racefietsen) tweemaal bestraft wordt en dat de totale boete daarvoor onevenredig is. Standpunt Adviescommissie 35. Op p.6 merkt de Adviescommissie ten aanzien van dit bezwaar op dat het Commissariaat gelet op artikel 5:8 Awb bevoegd is om zowel een boete op te leggen terzake van overtreding van artikel 2.89 als terzake van overtreding van artikel van de Mediawet 2008, omdat er sprake is van verschillende overtredingen die afzonderlijk kunnen worden gepleegd. Voorts dienen de bepalingen verschillende belangen. De Adviescommissie meent dat het voorgaande niet weg neemt dat het Commissariaat dient te bezien in hoeverre het totaal van de opgelegde boetes in overeenstemming is met het evenredigheidsbeginsel en verwijst daarbij naar een beschikking van het Commissariaat van 15 november 2007 inzake Tros Lingo, De Lingo Bingo Show en De Grootste Bingo Ooit. Volgens de Adviescommissie heeft het Commissariaat in de onderhavige zaak aan die evenredigheid onvoldoende aandacht besteed. Standpunt Commissariaat 36. Zoals de Adviescommissie in haar advies terecht heeft opgemerkt is het Commissariaat bevoegd om zowel een boete op te leggen ter zake van overtreding van artikel 2.89 als ter zake van artikel van de Mediawet De verwijzing naar de sanctiebeschikking van het Commissariaat van 15 november 2007 (Lingo) gaat naar het oordeel van het Commissariaat niet op nu daar, anders dan in het onderhavige geval, sprake was van één feitencomplex dat tot twee verschillende overtredingen van de Mediawet heeft geleid die daarmee in elkaars verlengde lagen. Immers, in de Lingo zaak leidde het overmatig noemen van de Postcodeloterij, maar het tegelijkertijd niet vermelden van diezelfde Postcodeloterij als sponsor, tot zowel overtreding van artikel 2.89 als van artikel van de Mediawet

7 37. In het onderhavige geval is sprake van drie feiten waarbij duidelijk onderscheid gemaakt wordt tussen sponsoring en vermijdbare uitingen. In het programma de Avondetappe zijn zowel met betrekking tot de racefietsen als met betrekking tot het boek rond Eddy Merckx uitingen gedaan waarmee de NOS artikel 2.89, eerste lid, onder b, van de Mediawet 2008 heeft overtreden. Deze reclame-uitingen zijn gezamenlijk beboet. 38. Daarnaast hebben de fietsfabrikanten BeOne, Koga en Carbonfreaks fietsen ter waarde van EUR 2000,- per stuk om niet ter beschikking gesteld en kan dit volgens het Commissariaat niet als bijdrage van onderschikte betekenis in de zin van de BSPO worden aangemerkt. De betreffende fabrikanten zijn door het Commissariaat dan ook aangemerkt als sponsors van het programma. Het feit dat noch aan het begin noch aan het einde van het programma een sponsorvermelding van de hierboven genoemde fietsenfabrikanten heeft plaatsgevonden heeft geleid tot overtreding van artikel 2.107, eerste lid, van de Mediawet De sponsorovertredingen hebben in de gehele serie uitzendingen plaats gevonden en de overtredingen hebben ertoe geleid dat het publiek niet deugdelijk geïnformeerd is door wie het media-aanbod was gesponsord. Hoewel het Commissariaat van oordeel is dat deze omstandigheden op zichzelf als een ernstige overtreding in de zin van artikel 2.8 van Beleidslijn Sanctiemaatregelen kunnen worden aangemerkt, is het Commissariaat van oordeel dat de optelsom van de twee boetes, neerkomend op een bedrag van ,-, niet in verhouding staat tot de ernst van de overtredingen. De Tourquiz maakte slechts een beperkt onderdeel uit van het programma en de sponsorbijdrage bleef beperkt tot de geleverde fietsen en het preventieve doel om overtredingen in de toekomst te voorkomen, wordt in dit geval ook met een lagere boete bereikt. 40. Gelet op artikel 3:4 van de Algemene wet bestuursrecht (evenredigheidsbeginsel) meent het Commissariaat dan ook dat het de boete die is opgelegd voor de sponsorovertreding, met in achtneming van alle voorgaande omstandigheden, moet matigen. Hoogte boete 41. Nu in deze beslissing op bezwaar geconstateerd is dat de hoogte van de boete voor de overtreding van de sponsorregels met betrekking tot de Tourquiz, gelet op artikel 3:4 van de Algemene wet bestuursrecht (evenredigheidsbeginsel) en met inachtneming van alle omstandigheden van het geval, niet in verhouding staat tot de ernst van de overtreding, zal de boete opgelegd wegens overtreding van artikel 2.107, eerste lid, van de Mediawet 2008 worden gematigd. 42. Het bezwaarschrift en het advies van de Adviescommissie hebben er niet toe geleid van de boete die is opgelegd wegens overtreding van artikel 2.89 van de Mediawet 2008 af te zien, danwel tot matiging van deze boete over te gaan. 43. Gelet op het voorgaande besluit het Commissariaat de NOS een boete op te leggen van ,- bestaande uit een boete van ,- wegens overtreding van artikel 2.89, eerste lid, sub b en een boete van ,- wegens overtreding van artikel 2.107, eerste lid, van de Mediawet

8 D. Besluit Het Commissariaat: I. verklaart de bezwaren van de NOS gericht tegen het besluit van 12 juli 2010, met kenmerk 24674/ , gedeeltelijk gegrond, voor zover deze bezwaren gericht zijn tegen de (hoogte van) de boete die het Commissariaat in het besluit heeft opgelegd wegens overtreding van artikel 2.107, eerste lid, van de Mediawet 2008 door de NOS met uitzending van het programma De Avondetappe; II. verklaart de overige bezwaren van de NOS ongegrond; III. handhaaft het primaire besluit met dien verstande dat de motivering op bovenstaande wijze wordt aangepast en aangevuld en dat een bestuurlijke boete wordt opgelegd van ,-, wegens overtreding van artikel 2.89, eerste lid, sub b, en artikel 2.107, eerste lid, van de Mediawet 2008; IV. publiceert op grond van artikel 8 van de Wet openbaarheid van bestuur de volledige tekst van dit besluit over twee weken op zijn website. Hilversum, 24 april 2012 prof. dr. Tineke Bahlmann voorzitter prof. mr. dr. Madeleine de Cock Buning commissaris Belanghebbenden die zich met dit besluit niet kunnen verenigen, kunnen op grond van de Algemene wet bestuursrecht binnen zes weken na de dag waarop dit besluit is bekendgemaakt, beroep instellen bij de Rechtbank van het arrondissement waarbinnen hun woonplaats zich bevindt