Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2

Transcriptie

1 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door een scholier 2236 woorden 10 november ,8 7 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Samenvatting Geschiedenis V.C. 500 N. C. : de oudheid, tijd van Grieken en Romeinen. Na 3000V.C. ontstonden culturen langs de rivieren: de Nijl, de Eufraat en de Tigris, de Hoangho en de Indus. >525 V.C. het Perzische rijk breidde zich uit. Hellenisme: gemengde Grieks, Perzische cultuur V.C. het hindoeïsme ontwikkelde zich in India. 527 V.C. Boeddha stichtte het Boeddhisme in India. 200 V.C. In China ontstond een keizerrijk. De Chinese muur werd gebouwd V.C. Kreta: ontstond een Minoïsche cultuur, de 1e beschaving van de EU V.C. bloeide op Griekse vasteland de Myceense cultuur op. 490 V.C. Grieken hielden de Perzen tegen. 338 V.C. ze kwamen onder heerschappij van de Macedonische koning. 3e & 4e eeuw V.C. Rome groeide uit tot een imperium ze bezetten heel Italië. 117 N.C. Romeinse rijk bereikt zijn grootste omvang. Rond de steden van de Romeinen: landbouwstedelijke samenleving, geldeconomie. Buiten het Romeinse rijk: Germaanse en Slavische Samenlevingen. Romeinse rijk: ten zuiden en ten westen van de rijn en Donau: Keltische Volkeren. Veel Germaanse stammen trokken naar het Romeinse rijk- Westen raakte in verval. 330N.C. Constatijn verplaatste de hoofdstad naar het Griekse: Byzantium, voortaan heette dat: Constantiopel. Christendom werd de godsdienst van het rijk. 395 N.C. Het rijk werd gesplitst in West en Oost- Romeinse rijk. Westen zat in crisis. 476 N.C. Eindigde het West Romeinse rijk met de afzetting van de keizer. Oosten bleef bestaan in Oostelijk middellands zeegebied, Constantinopel= Hoofdstad 57 V.C. Romeinen veroveren Zuid-Nederland tot aan de Rijn. Tussen 50 V.C. en 12 V.C. Germaanse Bataven en Canninefaten vestigen zich in het rivierengebied. In het zuiden: Kelten. >2e eeuw: Christendom in Romeins- Nederland >406 N.C. Franken vestigen zich in Nederland- einde Romeinse macht in Nederland. Friezen: naar West-Nederland, Saksen: Oost Nederland. Pagina 1 van 6

2 Paragraaf 2.1 Wetenschap en Politiek in de Griekse Stadstaat. Hellas: niet 1 geregeerd rijk lappendeken van Stadstaten. Filosoof Aristoteles: 4e eeuw V.C. waren er 150 van zulke staten. Stadstaat: stad met omringend land Landbouwstedelijke Samenleving:een samenleving waarin de meerderheid van de bevolking op het platteland woont, en in de landbouw werkt. 5e eeuw V.C.: had Athene > inwoners. Alle stadstaten: hadden een eigen leger, eigen munten en een onafhankelijk bestuur. Monarchie: Alleenheerschappij, zoals een staat met Koning/Keizer. Tirannie: Iemand die zich op een onwettige wijze de regering meester had gemaakt, ze voerden belangrijke hervormingen door. Aristocratie: Regering door de besten, dus door rijke/ aanzienrijke families. Adel. Oligarchie: Regering door weinigen. Paar personen die behoren tot de bevoorrechte klassen of standen. Democratie: 507 V.C. werd de Athene democratie gesticht. Betekent: regering door het volk. Acropolis voerde in Athene de democratie in, hij gaf de volksvergadering de hoogste macht. Stemrecht: alle vrije Athense mannen. Vrouwen, kinderen, slaven niet. De Ekklesia besliste over wetten, koos de militaire commandant en andere leiders, en controleerde ambtenaren en bestuurders. Besluit nemen: moeten 6000 mannen aanwezig zijn. Sofisten: rondtrekkende filosofen, lieten zich betalen in hun lessen wijsheid, zij leidden burgers op tot politici die dan konden debatteren in de volksvergadering. Athense democratie hield 200 jaar stand. Sparta: strak georganiseerde, militaire aristocratie (regering door besten). Filosofen: zagen niks in democratie, zij wilden: aristocratie/ oligarchie. 339V.C.: Socrates werd gearresteerd. Plato: Democratie betekent: chaos en dictatuur van de lagere klassen, hij bewonderde Sparta. Zijn ideale staat: een staat waar de filosofen de macht hebben. 5e eeuw V.C. : Athene werd het culturele centrum van Hellas. Sophokles en Euipides schreven er hun tragedies. Plato: Stichtte er een academie waar hij les gaf in wiskunde, natuurwetenschappen en filosofie, Aristoteles deed hetzelfde in zijn lyceum. 6e eeuw V.C. mensen gingen in Ionië (west-turkije) voor het eerst op een wetenschappelijke manier nadenken over de natuur. Waar de Griekse geleerden zich mee bezighielden zijn nu aparte takken van de wetenschap: biologie, astronomie, natuurkunde, wiskunde, politicologie. Hippokrates legde de basis voor de medische wetenschap. Wetenschap: wat mensen weten en wat door geleerden wordt onderzocht. Paragraaf 2.2 Het Romeinse Imperium 754 V.C.: Rome werd gesticht 5e eeuw V.C. Romeinen veroveren Italië 3e eeuw V.C. begonnen ze landen buiten Italië te veroveren. O.a. Spanje, Portugal 146 V.C. de Romeinen voerden 100 jaar strijd met Carthago (nu Tunesië), zij hadden lange tijd de Pagina 2 van 6

3 westkusten van de middellandse zee bezet. Zij werden een Romeinse provincie. Ook veroverden de Romeinen Macedonië en Griekenland. 1e eeuw V.C. Turkije, Syrië, Israel en Palestina en een deel van arabië werden veroverd. Zuiden: namen de Romeinen Egypte & noord-afrika in. Noorden: Frankrijk en België werden ingenomen en het alpengebied >43 N.C. Groot Brittannië werd veroverd Rome: was eeuwenlang een republiek, met een aristocratisch senaat. Julius Caesar: had in V.C. Galie (Frankrijk + België) veroverd 48V.C. Caesar greep de alleenheerschappij 27 V.C. Augustus was de opvolger van caesar(neefje van hem), hij stichtte een keizerrijk, augustus richtte zich vooral op de verdediging van de grenzen. Grenzen waren: In de EU de rijn en de Donau & in Brittannië was dat een 130 km. Lange muur. Imperium: groot rijk. Imperium Romamum: heerste welvaart, rust en vrede Kwaliteiten Romeinen: ze blonken uit in hardheid, taaiheid en discipline en ze waren goede organisatoren. Romeinse rijk werd geregeerd vanuit Rome. Gouverneurs: regeerden vanuit provinciehoofdsteden, ze hieven belasting voor een indrukwekkende infrastructuur en het leger. Romeinen: legden tienduizenden verharde rechte wegen aan. Griekse mengcultuur: Romeinse hardheid + Griekse fijnzinnigheid 2e eeuw V.C. Griekse schrijvers artsen, beeldhouwers en bouwmeesters werden naar Rome gehaald. Ze maakten alles in de Griekse mode. Vb.: Komedies werden vertaald en bewerkt naar Latijns, Griekse goden kregen Latijnse namen. Gebouwen: er werden veel aquaducten amfitheaters, bruggen en triomfbogen gebouwd. Langs de noordgrens bouwden ze castra; legerplaatsen voor legioensoldaten. Daarbij in de buurt ontstonden nederzettingen met: kooplieden, ambachtslieden en veteranen. Vb.: Nijmegen + wenen. Romanisering: beïnvloeden van volkeren door de Grieks- Romeinse cultuur. Veteranen nemen Grieks/Romeinse gebruiken mee naar huis enz. Latijns schrift: is in de hele westerse wereld standaard. Kalender: van caesar is nog steeds in gebruik na een paar aanpassingen Romeinse recht: basis van het rechtstelsel van de EU. Cleopatra: moest met haar broer trouwen, ze kregen ruzie. Toen bestuurde ze alleen Egypte. Ze trouwde later met Julius caesar en ze kregen een zoon: caesarion. 2 jaar na zijn dood, trouwde ze met de veldheer: Marcus Antonius. >30 V.C. is ze betrokken bij machtstrijd. Haar man verloor. Ze liet zich bijten door een slang en haar man liet zich vallen in een zwaard. Paragraaf 2.3 De grieks-romeinse cultuur. Griekse beeldhouwers: bestuurden de anatomie voor betere beelden. Iedere rijke romein wilde Griekse beelden in zijn villa. Beelden: waren geen mensen maar goden Beeldhouwkunst verbeterde zich van primitief en statisch naar verfijnd en bewegelijk. 2e deel van de 5e eeuw: toen werden de mooiste beelden gemaakt, dit word ook wel de Klassieke (= wat tot de Grieks Romeinse oudheid behoort. Word ook wel bedoeld als, dat wat uitstekend is en al voorbeeld Pagina 3 van 6

4 dient.)periode genoemd. 7e eeuw V.C. werden er tempels gebouwd in Dorische stijl, met strakke lijnen en robuuste zuilen. Later kwam de Ionische stijl. Deze tempels waren ranker en de zuilen hadden mooie versieringen. 447 V.C. ging er in Athene een bouwproject van start; vooral wederopbouw van tempels en de gebouwen in de stad. (de perzen hadden ze 30 jaar ervoor verwoest) 432 V.C. was het Parthenon af. Romeinse kooplieden: konden in de 1e eeuw V.C. de vraag naar beelden niet aan. Zakenlieden: lieten beeldhouwers in Rome Griekse beelden kopiëren in ateliers, daardoor weten we nou hoe die beelden eruit zagen. Griekse beeldhouwers: streefden een ideaal na Romeinse beeldhouwers: haalden realistische potrotten uit steen. Paragraaf 2.4 Romeinen en Germanen. 1e eeuw V.C. Germaanse stammen krijgen voor het eerst te maken met de Romeinen. Caesar: veroverde tussen 58 en 52 V.C. heel Gallië en een deel van Germanië. Gallië: werd bevolkt door Keltische stammen die een gemeenschappelijke taal en cultuur hadden. Germanië: was het land aan de andere kant van de rijn. In 12 V.C. trokken de Romeinse troepen Nederland binnen. Augustus: wilde het rijk uitbreiden tot aan de Elbe. 9N.C. een Romeinse legermacht werd verslagen door Germaanse stammen. De Romeinen trokken zich terug en 400 jaar lang bleef de rijn de grens. Germanen: deden aan landbouw, ze handelden aan de grens met de Romeinen. Barbaren: betekende bij de Grieken en Romeinen; buitenlander (onbeschaafd, ruw, wreed) Romeinen noemden alle volken barbaren waarvan ze de taal niet verstonden/ de cultuur niet van begrepen. Na een tijdje raakte de grens in verval: Germaanse krijgsheren gingen in grote getale over de rijn het rijk binnen. Zij stichtten daar hun eigen koninkrijken, en overheersten de oorspronkelijke bevolking. Ze namen de Romeinse cultuur over. Paragraaf 2.5 Jodendom en Christendom Alle volken in het Romeinse rijk: werd verwacht dat ze de Romeinse keizer als een god vereerden. Joodse volk: weigerde, hun hadden maar 1 god: Jahweh. Monotheïsme: godsdienst met 1 god. Vb.: Christendom, Islam, Jodendom Polytheïsme: geloof in meerdere goden Vb.: Griekse godsdienst. Heilig boek van de Joden: Tenach Abraham: zag als eerste dat er maar 1 god bestond, hij was een nomade die op aanwijzing van god terecht kwam in Kanaän (Israël, Palestina). Belofte: God deed een belofte aan Abraham; heel Kanaän zal ik jou en je nakomelingen geven, en ik zal hun god zijn. Nakomelingen Abraham: trokken vanwege hongersnood naar Egypte, ze woonden en werkten daar, totdat de farao hen tot slavernij dwong. 13e eeuw V.C. samen met profeet Mozes gingen zij terug naar het beloofde land Kanaän. Wetten: op een berg ontving Mozes de 10 geboden. Volgens het de Tenach kwamen er na Mozes meer profeten. Pagina 4 van 6

5 1000 V.C. verenigden de joodse stammen zich in het koninkrijk Israël, onder Koningen: Saul, David, Salamo. 926 V.C. het koninkrijk viel uiteen, een deel ging Juda heten. Joden hadden eeuwenlang te kampen met vreemde overheersers. Romeinse overheersing: ze raakten verspreidt over het hele Romeinse rijk. Messias: hiervan is het woord christus afgeleid. Juda: inwoners heten Judeërs hiervan is het woord jood afgeleid N.C. Volgens de bijbel trok en Judea een man(jezus) rond die naastenliefde predikte en het opnam voor de armen en de zieken. Zijn volgelingen: geloofden dat hij de Messias was. 30 N.C. : De Romeinen arresteerden Jezus; ze vreesden voor een opstand. Ze kruisigden hem, en begroeven hem. Na 3 dagen stond hij weer op. Eerste volgelingen van Jezus: zij vormden een stroming binnen het Jodendom. Prediker Paulus: verspreide het geloof onder niet-gelovigen. Jodendom: god beloont volgens hen, de joden die de geboden nakomen. Hij bestraft degene die dat niet doen. Christendom: Hierin staat Naastenliefde centraal. Christelijke gemeenschappen: ontstonden op veel plaatsen. 2e eeuw N.C. Volgelingen van Christus worden voor het eerst Christenen genoemd. Verhalen Jezus: werden mondeling doorverteld en later opgeschreven, in de evangeliën. Nieuwe testament: begint met de evangeliën Oude testament: ook wel de Tenach was het 1e deel van de bijbel. Vervolging christenen: ze werden net als Joden vervolgd omdat zij de keizer niet als god zagen. Christendom: groeide. 312 N.C. Keizer Constantijn gaf de Christenen godsdienstvrijheid. Hij bekeerde zich tot het christendom. Keizer Theodosius: verhief het christendom tot staatsgodsdienst in 394. Bestaan kerk: los met elkaar verbonden gemeenten geleid door een bisschop. Constantijn organiseerde: kerkelijke bijeenkomsten. (concilies), bisschoppen legden daarop een geloofsbelijdenis en een orthodoxe (enig juiste) geloofsleer vast. Leer van de 3-eenheid: gaf als enigste het wezen christus juist weer. 1 god: met 3 verschijningsvormen: vader, zoon, heilige geest. Jezus: god en mens tegelijk. Joodse jaartelling: zij beginnen met jaren tellen vanaf het jaar dat volgens hen de wereld is geschapen. Volgens de christelijke jaartelling: 3760 V.C. Christelijke Jaartelling: Beginnen met tellen vanaf jaar 1. (geboorte christus) Politiek: alles wat te maken heeft met het bestuur van een staat. Burgerschap: een burger is een inwoner van een stad of staat. En heeft burgerrechten. In Athene behoorde daarbij alleen de volwassen vrije mannen. Tabel bij H2. Par. 5 Jodendom Christendom: katholiek protestant Islam Ontstaan 3760 V.C. god schiep de wereld Begin jaartelling: 1 geboorte van Jezus 622: vlucht van Mohammed van Mekka naar Medina Herkomt van de naam Juda Joden Christus/ verlosser Overgave aan god Pagina 5 van 6

6 Stichters Abraham en Mozes Jezus Mohammed God Jahweh Jezus Allah Visie op god Een god die hemel en aarde heeft geschapen 3 eenheid. 1 god met 3 verschijningen. Vader, zoon, heilige geest Er is 1 god, Mohammed is zijn profeet Heilig boek Oude testament (Tenach/Tora) Oude en nieuwe testament Koran en Soenna Waar: Israël en joden in diaspora in de wereld Europa, Amerika en in voormalige kolonies van europa in de wereld Arabische landen, Azië, Indonesië, en landen waar veel moslims zich hebben gevestigd. Overeenkomsten: Er is 1 god Er is een leven na de dood, waar goeden en kwaden gescheiden worden Normen en waarden voor het dagelijks leven; vasten, samenleven Jeruzalem is belangrijk voor alle 3 geloven: Joden vestigen zich hier, Jezus leefde er, en Mohammed was er, werd begroet door Mozes en Jezus Verschillen: Christenen en Moslims moeten hun geloof verspreiden ( joden niet) Joden en christenen aanbaden de Romeinse goden niet (islam was er nog niet) Joden en christenen waren in het begin 1 groep, pas in de loop van de 1e eeuw scheidden beiden van elkaar omdat de christenen een beter leven boden na de dood en over de uitbreiding van het geloof. Pagina 6 van 6