opwarming, statische stretching wat wel en niet te doen voor aanvang van training of wedstrijd.
|
|
- Saskia Meijer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Arenberggebouw Arenbergstraat Brussel Tel: Fax: Opwarming en statische stretching: wat wel en niet te doen voor aanvang van training of wedstrijd. AUTEUR(S) INSTITUUT VERBEIREN KATELIJNE Vrije Universiteit Brussel, Faculteit Lichamelijke Opvoeding en Kinesitherapie ABSTRACT Elke training of wedstrijd wordt voorafgegaan door een opwarming. Toch heerst er heel wat onduidelijkheid over hoe die opwarming er nu juist moet uitzien of waarom ze zo belangrijk is. In dit artikel worden de basisprincipes van opwarming en statische stretching, voorafgaand aan een fysieke inspanning zoals een training of een wedstrijd, op een rijtje gezet. Verder komt de praktische kant van de zaak uitgebreid aan bod, zodat trainers en coaches aan dit artikel een duidelijke bron van informatie hebben. Sleutelwoorden opwarming, statische stretching Datum 01/10/2010 Extra bronnen Contactadres zie bronnenlijst katelijne.verbeiren@vub.ac.be Disclaimer: Het hierna bijgevoegde product mag enkel voor persoonlijk gebruik worden gedupliceerd. Indien men dit wenst te dupliceren of te gebruiken in eigen werk, moet de bovenvermelde contactpersoon steeds verwittigd worden. Verder is een correcte bronvermelding altijd verplicht.
2 Opwarming en statische stretching: wat wel en niet te doen voor aanvang van training of wedstrijd. Verbeiren Katelijne Vrije Universiteit Brussel Faculteit Lichamelijke Opvoeding en Kinesitherapie OPWARMING Dat er opgewarmd moet worden vóór aanvang van een (intensieve) fysieke inspanning, daar is zowat iedereen het over eens. Dit kan echter niet gezegd worden over de praktische invulling van het begrip opwarming. Hoe lang moet er opgewarmd worden? Op welke manier en aan welke intensiteit? Welke bewegingen moeten zeker/mogen juist niet aan bod komen en in welke volgorde? Of maakt het allemaal niet veel verschil? Moet er gestretcht worden tijdens de opwarming of juist beter niet? Ook wat betreft de manier waarop dan best gestretcht kan worden, bestaan er nog veel onduidelijkheden. Op deze en andere praktische vragen tracht dit artikel een wetenschappelijk gefundeerd antwoord te formuleren. WAAROM OPWARMEN? Een opwarming voorafgaand aan een training of wedstrijd heeft verschillende hoofddoelen. Op fysiologisch vlak zorgt de opwarming in de eerste plaats voor het voorbereiden van de sporter op de eisen die de komende inspanning zal stellen aan zijn lichaam. Verder speelt de opwarming ook op het psychologisch vlak een belangrijke rol. Het is het moment waarop de sporter zich mentaal kan voorbereiden op de komende wedstrijd of training en zijn concentratie en motivatie toeneemt. In wat volgt gaan we wat dieper in op de verschillende voordelen van een opwarming, voorafgaand aan een training/wedstrijd. Eerst en vooral wordt door de stijging van de lichaamstemperatuur de werking van de enzymen geoptimaliseerd en gaan de biologische processen sneller verlopen. Voornamelijk de zuurstofafgave naar de spieren versnelt. Daarnaast prikkelt een verhoogde lichaamstemperatuur het waakcentrum in de hersenen. Hierdoor stijgen alertheid en motorische coördinatie. Ook de spiertemperatuur verhoogt, wat resulteert in een stijging van de bloedstroom naar de actieve weefsels en een makkelijkere loskoppeling van zuurstof uit hemoglobine. Het zuurstofaanbod in de spier stijgt dus en dit maakt een aerobe energielevering mogelijk. Er wordt op die manier minder melkzuur gevormd en het melkzuur dat toch nog gevormd wordt, kan sneller afgevoerd worden. Dit heeft als uiteindelijk gevolg dat er minder snel spierkrampen zullen optreden. Daar komt nog bij dat er een versnelling optreedt van de zenuwtransmissie, waardoor er meer spiervezels geactiveerd kunnen worden en de spier dus een grotere contractiekracht krijgt. Ook de snelheid van de spiercontracties stijgt. De spieren worden minder visceus, waardoor de contracties vloeiender verlopen. Wat betreft blessurepreventie, heeft onderzoek uitgewezen dat in een opgewarmde spier een beschermingsmechanisme werkzaam is waardoor de spier pas gekwetst kan raken bij een grotere lengte of rek. Ook een aantal van de bovenvernoemde effecten van opwarming kunnen voordelen hebben wat betreft
3 blessurepreventie. Zo kan een verhoogde neurale transmissiesnelheid de reactietijd verbeteren waardoor atleten kwetsuren als het omslaan van enkels beter kunnen vermijden. Op de vraag of een opwarming ook leidt tot een betere fysieke prestatie, hebben onderzoekers nog geen eenduidig antwoord kunnen formuleren. Dit heeft waarschijnlijk veel te maken met de verschillen tussen de studieopzetten wat betreft o.a. manier van opwarmen, duur, intensiteit, enz. VERSCHILLENDE TYPES OPWARMEN Er worden verschillende types opwarming onderscheiden. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen een actieve en een passieve opwarming. Bij een passieve opwarming wordt de temperatuur van het lichaam of van de spieren verhoogd door middel van externe middelen zoals een hete douche, massages of sauna s. Het nadeel van dit soort opwarming is dat enkel de lichaamstemperatuur stijgt, zonder effect op de bloedsomloop. Dit type van opwarming kan bijvoorbeeld zinvol zijn wanneer er veel tijd is tussen de opwarming en de eigenlijke fysieke inspanning, zoals dat bv. op wedstrijden het geval kan zijn. De actieve opwarming daarentegen, vereist een vorm van fysieke activiteit. Dit kan gaan van algemene, aspecifieke lichaamsbewegingen die een voorbereiding kunnen zijn op elke sport zoals joggen, fietsen en grondgymnastiek of calisthenics (algemene opwarming) tot specifieke oefeningen voor de sport waarvoor men zich aan het voorbereiden is (specifieke opwarming). Een voorbeeld van een specifieke opwarmingsoefening zou de inleidende aanloop bij het hoog- en verspringen kunnen zijn. Deze laatste vorm van opwarming lijkt het meest effectief te zijn. PRAKTISCH TIMING De duur van de opwarming voor een fysieke inspanning is afhankelijk van de hoeveelheid tijd die de sporter ter beschikking heeft. Gemiddeld duurt een opwarming 15 tot 25 minuten. Om een optimaal effect te hebben van de opwarming, mag er niet te veel tijd zitten tussen de opwarming en de eigenlijke fysieke activiteit zodat de spieren niet terug afkoelen. INHOUD Tijdens de opwarming komen allerhande oefenvormen aan bod. Uiteraard verschillen deze vormen naargelang het soort opwarming, de sport en het niveau van de atleet. Men start best met algemene oefeningen om het hart- en vaatsysteem te prikkelen en de temperatuur te doen stijgen (bv. joggen). Om een cardiovasculair effect te bekomen, moet minstens 1/7 e van de totale spiermassa actief zijn. Dit wordt gevolgd door een stretching van de grote spiergroepen en van de specifieke spieren die belangrijk zijn voor de beoefende sport (zie verder). Ten slotte voert men specifieke oefeningen uit om de spieren op de komende bewegingen voor te bereiden. INTENSITEIT Wat betreft de intensiteit van de opwarming, moet erop gelet worden dat de atleet een stijging van de spiertemperatuur bekomt, zonder dat er een significante daling van de beschikbare energierijke fosfaten optreedt. Dit laatste zou namelijk een negatief gevolg hebben op de komende prestaties. Wanneer er toch een intensiever gedeelte in de opwarming voorkomt, moet deze afgewisseld worden met oefeningen aan lage intensiteit. De overgang van low impact (bv. wandelen) naar high impact (bv. lopen) moet ook geleidelijk gebeuren. In de praktijk wil dit zeggen dat de intensiteit tijdens de opwarming best tussen 40 en 60% van de VO 2max van de atleet blijft. Uiteraard verschilt de werkelijke intensiteit die overeenkomt met deze vereisten van persoon tot persoon. Zo zal een getrainde atleet aan een andere intensiteit moeten opwarmen om dezelfde verhoging in spiertemperatuur te bekomen zonder een snelle uitputting van zijn energierijke fosfaten dan iemand met een minder goede lichamelijke conditie. Meestal zal er echter geen apparatuur beschikbaar zijn om een individuele berekening te maken van de juiste intensiteit. Daarom is de algemene consensus dat de atleet tijdens de opwarming licht zou moeten zweten, zonder echt vermoeid te geraken. Hou er natuurlijk wel rekening mee dat zweten als gevolg van een warme omgevingstemperatuur niet hetzelfde is als zweten als gevolg van een fysieke inspanning! Een ander eenvoudig criterium is de praattest: tijdens de opwarming moet de sporter nog in staat zijn om een
4 gesprek te voeren (men mag dus niet buiten adem zijn). Wat betreft de hartslag, wordt gezegd om de opwarming uit te voeren aan ongeveer 70% van de maximale hartslag. (HS max = 220 leeftijd. bv. 20j opwarming aan 140 bpm). ORGANISATIEVORMEN Een opwarming kan op verschillende manieren georganiseerd worden. De meest bekende manier is waarschijnlijk de cirkel. Hierbij worden de opwarmingsoefeningen uitgevoerd terwijl men in een cirkel loopt. De trainer stelt zich in dit geval het best op in het midden van de cirkel en beweegt zich in de tegenovergestelde richting van de deelnemers. Andere organisatievormen zijn: lijnen, estafette, spelvormen, golven en ter plaatse. Elke vorm heeft zijn eigen voor- en nadelen en uiteraard kan je als trainer best eens afwisselen tussen de verschillende vormen. STATISCHE STRETCHING (5) Zoals al aangehaald werd, vormt stretching een wezenlijk onderdeel van de opwarming. In dit artikel zullen we het enkel hebben over sportgerelateerde stretching. Verder richten we ons enkel op statische stretching. Er zijn nog andere vormen van stretching (dynamisch, ballistisch, PNF, enz.). Deze vormen zouden ons echter te ver leiden en worden hier dus buiten beschouwing gelaten. De termen rekken en stretchen worden beschouwd als synomienen en worden in dit artikel door elkaar gebruikt. Bij een statische stretch wordt de spier(groep) uitgerekt over een maximale afstand en kunnen twee fasen onderscheiden worden. In een eerste fase rekt men tot men een bepaald spanningsgevoel ervaart en houdt men dit langer dan 6 seconden aan zodat de peesreflex de spier zal ontspannen. De spierspanning moet afnemen na een 15-tal seconden. Er wordt spierontspannend gewerkt en de pijngrens mag nooit overschreden worden. Na deze fase keert men niet terug naar de uitgangspositie maar rekt nog wat verder. Deze eindhouding wordt ook langer dan zes seconden aangehouden, maar nu trekt de spierspanning niet meer weg. Men eindigt de oefening door rustig terug te keren naar de uitgangshouding. WAAROM STRETCHEN? Eerst en vooral stretchen we om onze spieren te ontspannen en om ze op de ideale lengte te brengen. Het stretchmoment tijdens de opwarming biedt ook de gelegenheid om na te gaan of er niemand last of pijn heeft. Indien dit wel het geval is, kan die persoon nog apart genomen worden om na te gaan waar het probleem ligt en gepaste actie te ondernemen. Naast bovenstaande fysieke redenen om te stretchen, zijn er ook mentale voordelen. Zo kan de sporter het stretchmoment gebruiken om zich te concentreren op de komende wedstrijd of training. Aan de andere kant kan een gezamenlijke stretching in teamverband een uitgelezen moment zijn om de teambanden wat te versterken omdat er op dat moment tijd is voor een babbeltje. Wat betreft het effect van stretching op het blessurerisico kunnen we, op basis van het wetenschappelijk onderzoek dat gevoerd werd, zeggen dat het niet onomstotelijk is bewezen dat het helpt. Er is echter ook niet genoeg bewijs om te adviseren aan alle sporters ermee te stoppen. Veel hangt af van welke sport men beoefent. Zo zouden sporten waarbij een grote afwisseling van verlengen en verkorten van het spier-peescomplex optreedt (veel spelsporten, springen) voordeel kunnen hebben bij een hoge elasticiteit. Er zouden immers minder snel blessures optreden bij oprekking. Als bijkomend voordeel zou waarschijnlijk meer elastische energie opgeslagen kunnen worden in spier en pees waardoor de contractiekracht toeneemt. In sporten waar dit soort bewegingen weinig voorkomen lijkt een hoge elasticiteit minder van belang en uit prestatiegericht oogpunt misschien zelfs ongunstig. We kunnen deze theorie zelfs verder doortrekken naar verschillende posities binnen een sport. Een hockeykeeper zal regelmatig in een bijnaspagaat liggen om een bal te stoppen, terwijl dat bij
5 een veldspeler nagenoeg nooit voor zal komen. Je moet dus een analyse maken van het type bewegingen en van de mate waarin uiterste gewrichtsstanden voorkomen. Er is ook nog geen wetenschappelijk bewijs dat rekken (tijdens opwarming of cooling-down) spierpijn vermindert. Dit is de spierpijn die na afloop van een bewegingsactiviteit ontstaat door beschadiging van de spier, en de daaropvolgende ontstekingsreacties. Deze beschadiging treedt vooral op bij uitrekking van een aangespannen spier (excentrische contractie). Ook op de vraag of lenigheidstraining (dus het vergroten van de bewegingsuitslag (Range of Motion ROM) in een gewricht) een invloed heeft op de prestatie, is nog geen eenduidig wetenschappelijk antwoord. Wel kan gezegd worden dat het vergroten van de ROM alleen zinvol is als deze functioneel wordt gebruikt. Iedereen die in zijn natuurlijke bewegingsmogelijkheden wordt beperkt, is dus gebaat bij (dagelijks uitgevoerde) rekoefeningen. In het kader van de sport is lenigheidstraining zinvol wanneer het om sportspecifieke bewegingen gaat die een grotere dan normale ROM vereisen, zoals bijvoorbeeld bij turnen, ballet, vechtsporten, hordelopen, ijsschaatsen en acrobatiek. Ook andere sporten, zoals voetballen, vragen soms om een grotere ROM, bijvoorbeeld voor het maken van een sliding. Het gaat hier dan wel om dynamische flexibiliteit. Bij lopers is dan weer gebleken dat stijve hardlopers economischer lopen dan soepele lopers en dus bij dezelfde snelheid minder energie verbruiken. Of dit een oorzaak-gevolg relatie is, is evenwel nog onbekend. Voor sporten waarbij het bereiken van de uiterste standen van gewrichten niet van belang is voor de prestatie (zoals wielrennen en sommige spelsporten) lijkt het vergroten van de bewegingsuitslag geen doel op zich. Sterker, een kleine bewegingsuitslag kon wel eens een functionele, gunstige aanpassing zijn. Zo hebben schaatsers en wielrenners een sterk verkorte iliopsoas door het karakter van de sport. De iliopsoas is tijdens deze vormen van sportbeoefening altijd maar in een zeer klein traject werkzaam. Rekken zou hier zelfs een prestatieverminderend effect kunnen hebben door verlies van functionaliteit. Hetzelfde geldt voor het rekken van de pectoralis major bij de schoolslagzwemmer. Tot slot nog even dit: meestal moet men binnen een bepaalde sport nog een opdeling maken van welke spier(groep)en gebaat zijn bij een vergrote ROM voor een betere prestatie en welke niet. PRAKTISCH Eerst en vooral mag men nooit een koude spier stretchen. De rekkingsoefeningen moeten dus steeds voorafgegaan worden door een algemene cardiovasculaire opwarming. Ook hier dient rekening gehouden te worden met de omgevingstemperatuur: wanneer men opwarmt in een koude omgeving, is het belangrijk van aangepaste kledij te dragen wanneer men overgaat tot de stretchoefeningen om afkoelen te voorkomen. Ten tweede is het belangrijk te weten dat de spier na het rekken ontspannen is en dat men dus niet meteen mag overgaan tot de eigenlijke training of wedstrijd. Anders stijgt de kans op blessures aanzienlijk. Na het stretchen worden dus best nog specifieke opwarmingsoefeningen uitgevoerd. Pas daarna kan men de eigenlijke training/wedstrijd aanvangen. DUUR Dit is in de eerste plaats afhankelijk van de hoeveelheid tijd die er ter beschikking is en van het soort sport. Wat betreft de oefeningen zelf, is het belangrijk om de rek lang genoeg aan te houden. Het duurt immers al een zestal seconden voordat de peesreflex uitgewerkt is en de stretch dus begint te werken. Anderzijds is het zeer tijdsrovend om elke rekoefening 30 seconden aan te houden. Vooral wanneer men weet dat men elke oefening best ook enkele keren herhaalt. Algemeen kan gesteld worden dat men een bepaalde oefening best minstens 15 seconden aanhoudt en twee maal dient te herhalen. UITVOERING Om te beginnen is het belangrijk dat men de oefening start vanuit een correcte uitgangshouding en dat men de oefening langzaam en gecontroleerd uitvoert. De spier moet namelijk ontspannen zijn om ze optimaal te kunnen stretchen. (bv. Quadricepsstretch:
6 beter uitvoeren in gesteunde positie of liggend dan staand op één been; bv. Hamstringsstretch: het gestrekte been beter laten steunen op de grond dan op bv. een stoel voor een beter evenwicht en dus een meer ontspannen spier). Verder mag de pijngrens tijdens het stretchen nooit bereikt worden. Tenslotte moet ook het einde van de oefening gecontroleerd gebeuren: na de rek moet men de gerekte spier langzaam en gecontroleerd terug naar de uitgangshouding brengen. Doet men dit niet, dan zal er, als reactie op de snelle lengteverandering in de spier, een beschermingsreactie in gang treden waardoor de spier sterk zal contraheren. Uiteraard wordt het effect van de voorafgaande stretching dan (deels) teniet gedaan. Woods, K., Bishop, P., Jones, E. Warm-Up and Stretching in the Prevention of Muscular Injury. Sports Medicine 2007; 37 (12): Algemeen moet nog opgemerkt worden dat een rekking nooit te lang aangehouden mag worden. Dit omdat anders het gevaar bestaat dat er krampen optreden. Wanneer we stretchen, rekken we onze spieren immers uit. Hierdoor verhoogt de druk op de bloedvaten van de spier. De doorbloeding wordt gedeeltelijk afgesloten en vermindert dus, wat op zijn beurt tot gevolg heeft dat er minder zuurstof naar de spier gaat. Wanneer er te weinig zuurstof beschikbaar is voor de werkende spieren, komt er een shift naar anaerobe energielevering, met als gevolg een ophoping van afvalstoffen, verzuring en uiteindelijk spierkramp. REFERENTIES Faigenbaum, A.D., McFarland, J.E., Schwerdtman, J.A., Ratamess, N.A., Kang, J. and Hoffman, J.R. Dynamic Warm-up Protocols, with and without a Weighted Vest, and Fitness Performance in High School Female Athletes. Journal of Athletic Training 2006, 41 (4): Meeusen, R. & Leys, A. BLOSO - Cursus stretching. Vrijens, J., Bourgois, J., Lenoir, M. Basis voor verantwoord trainen. Gent, 2001 Wilmore, JH. & Costill, DL. Physiology of Sport and Exercise. 1999
Blessurepreventie. Secundaire preventie heeft betrekking op het tijdig herkennen en behandelen van klachten of banale letsels om erger te voorkomen
Blessurepreventie Blessurepreventie bestaat uit drie luiken: Primaire preventie is gericht op het voorkomen van nieuwe letsels. Secundaire preventie heeft betrekking op het tijdig herkennen en behandelen
Nadere informatieStretching: zin en onzin?
Stretching: zin en onzin? 1. Inleiding Over het nut van stretching doen er heel wat misverstanden en verkeerde opvattingen de ronde. Men hoort vaak dat het preventief tegen blessures zou werken en daarom
Nadere informatiePreventietips voor sportblessures
.Stef Verheyden Kinesitherapie Preventietips voor sportblessures Groepspraktijk De Brug Waarom blessurepreventie? Sportbeoefening en sportblessures, jammer genoeg gaan ze al te vaak samen. Vroeg of laat
Nadere informatieWAT IS EEN GOEDE VECHTSPORT WARMING-UP? Door Drs Erik Hein, November 2016
WAT IS EEN GOEDE VECHTSPORT WARMING-UP? Door Drs Erik Hein, November 2016 Warming up! De warming/up heeft als doel de sporter voor te bereiden op de training of op de wedstrijd. De warming-up is daarom
Nadere informatieTrainingen sturen vanuit het labo en op het veld
Arenberggebouw Arenbergstraat 5 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 Fax: 02 209 47 15 Trainingen sturen vanuit het labo en op het veld AUTEURS VANBEKBERGEN J., PELGRIM K. REDACTEUR MEYLEMANS S. INSTITUUT Katholieke
Nadere informatieSportgezondheid : Warming-up : Hoe en Waarom? Versie september 2005 Bron: KNHB / R.Meeus / J.Etienne / B.Bams
Sportgezondheid : Warming-up : Hoe en Waarom? Versie september 2005 Bron: KNHB / R.Meeus / J.Etienne / B.Bams De noodzaak van een warming-up voor een wedstrijd of training is algemeen aanvaard in de sportwereld.
Nadere informatieStretchen: theorie en praktijk
Stretchen: theorie en praktijk Studiedag VAT 4 oktober 2014 Fabienne Van De Steene Studiedag VAT 4 okt 14 2 Studiedag VAT 4 okt 14 3 1 Take home message Studiedag VAT 4 okt 14 4 Studiedag VAT 4 okt 14
Nadere informatieVOORBEREIDINGSPROGRAMMA TUSSENSEIZOEN (U14-U15-U16-U17)
VOORBEREIDINGSPROGRAMMA TUSSENSEIZOEN (U14-U15-U16-U17) Zorg naast voldoende rust, dat je lichaam af en toe een fysieke prikkel krijgt. Buiten het loopschema dat je hieronder kan terugvinden raden we aan
Nadere informatie-Door het karakter van het voetbalspel is er een relatief grote kans om geblesseerd te raken in vergijking met met andere takken van sport. -Het blessurerisico in wedstrijden ligt beduidend hoger dan bij
Nadere informatieTraining Trainingsintensiteit:
Training Niet de kwantiteit maar wel de kwaliteit van de trainingen zorgen voor resultaat. Iedere sporter heeft individuele eigenschappen qua aanpassingsvermogen en genetische kenmerken. Training is daarom
Nadere informatieTrainen, meer dan alleen pijlen schieten! Handleiding voor de handboogschutter
Trainen, meer dan alleen pijlen schieten! Handleiding voor de handboogschutter Tekst: Aller, L. van Bruning, B. Smit, Y. Amsterdam, 1 juni 2007 Inhoud Trainingsdocument handboogsport... 1 Inhoud... 2 Inleiding...
Nadere informatieEnergie systemen v/h lichaam. Door: Theo Baks, Hennie Lensink
Energie systemen v/h lichaam Door: Theo Baks, Hennie Lensink DATUM: 21-2-2014 Inleiding De bloedglucose van een gezond lichaam zit tussen 4/9 mmol/l lactaat. Net als vuur voor verbranding zuurstof nodig
Nadere informatieCoach Information Supply
Arenberggebouw Arenbergstraat 5 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 Fax: 02 209 47 15 Coach Information Supply AUTEUR VERTALING INSTITUUT PROF. DR. MANFRED MUCKENHAUPT PUT KOEN Katholieke Universiteit Leuven,
Nadere informatieSENIOREN LOPEN MET HUN HOOFD!
SENIOREN LOPEN MET HUN HOOFD! TJITTE KAMMINGA 2 TJITTE KAMMINGA - Fysiotherapeut/manueel therapeut - Ex-hersteltrainer Haagatletiek - Ex-docent fysiotherapie HS Leiden - Auteur De nieuwe warming-up (2000)
Nadere informatieKNVB en Continental Warm Up programma. SDVBarneveld, 14 maart 2016
KNVB en Continental Warm Up programma SDVBarneveld, 14 maart 2016 Programma SDV Barneveld dd 14 maart 2016 19.30-19.45 uur Opening door SDVB (Pieter Jansen) 19.45-20.05 uur Hoe verzorg ik nu de W-up? 20.05-20.15
Nadere informatieVan bewegen naar trainen
Van bewegen naar trainen Charles Heus Sportfysiotherapeut J&C Sportrevalidatie Geblesseerd Trainingsfit Wedstrijdfit Arts / Fysio??? Trainer Pat 0% Fysio 100% Pijn en of Functionele beperking 1e fase:
Nadere informatieBasis voor krachttraining
Inhoud Basis voor krachttraining Jan Boone 2. Soorten Kracht 3. Trainingss 4. Belangrijke principes 5. Krachttraining bij lange- (loopeconomie) Voor 1880: weinig gestructureerde krachttraining (cfr. Forcemen
Nadere informatieW A T I S S T R E N G T H & C O N D I T I O N I N G?
W A T I S S T R E N G T H & C O N D I T I O N I N G? I N T R O D U C T I E B R I A N G R O L M A N Strength & Conditioning is een verzamelnaam voor olympisch gewichtheffen, krachttraining, kettlebell training,
Nadere informatieAnalyse van het Wereldkampioenschap Jeugd Jongens Volleybal 2007
Arenberggebouw Arenbergstraat 5 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 Fax: 02 209 47 15 Analyse van het Wereldkampioenschap Jeugd Jongens Volleybal 2007 Evaluatie van de spelonderdelen AUTEUR(S) VANMEDEGAEL STEVEN,
Nadere informatieLaurens Lindeman Personal Training
Laurens Lindeman Personal Training HIIT Hoge intensiteit interval training of sprint interval training is een training strategie oftewel methodiek die bedoeld is om prestaties te verbeteren, met relatief
Nadere informatie3 Super Oefeningen Voor Je Buik
3 Super Oefeningen Voor Je Buik Vooraf 1. Lees eerst de algemene trainingsinstructies, deze vind je als bijlage bij dit schema. 2. Doe altijd een warming up van 10 minuten voordat je gaat trainen. 3. Sluit
Nadere informatieVERANDERINGEN? Hart en bloedvaten. In de zwangerschap wordt er meer bloed aangemaakt en moet het hart harder rond pompen. Dit op zich heeft weinig
SUCCES VAN EEN LES: Veilig en effectief trainen onder begeleiding Samen trainen, wat motiverend werkt Een goede, positieve en enthousiaste coach Gevarieerde en gepaste muziek die zorgt voor motivatie en
Nadere informatiebewegingsstelsel info voor de patiënt Stretching UZ Gent, Dienst Orthopedie & Traumatologie en Fysische Geneeskunde & Revalidatie
bewegingsstelsel info voor de patiënt Stretching UZ Gent, Dienst Orthopedie & Traumatologie en Fysische Geneeskunde & Revalidatie Stretching Je hebt last van kniepijn. Het klinisch onderzoek en de medische
Nadere informatieWarming-up & Blessure Preventie Rick Dumoulin & Léon de Baat
Warming-up & Blessure Preventie Rick Dumoulin & Léon de Baat Warming-up theorie Blessures Warming-up praktijk. Handige sites Waarom een warming-up? Sportcultuur Gewoonte Kennis MHC? Definitie: Warming-up
Nadere informatieFysieke componenten bij training voor scheidsrechters en recreatiesporters.
Deze informatie werd gedownload via www.revalideren.be Fysieke componenten bij training voor scheidsrechters en recreatiesporters. Olivier Beuckelaers Inleiding : In eerste instantie gaan we een aantal
Nadere informatieHet is de kracht die spieren ons geven om onze dagelijkse bezigheden te kunnen doen.
Werk aan je spierkracht Wil je graag je lichaamshouding en fitheid optimaal houden of verbeteren? Wil je je spieren verstevigen? Dan oefen je best ook 2 tot 3 keer per week. Vlaams Instituut Gezond Leven
Nadere informatieOpdracht: hardlopen en ouder worden
Trainen met Masters Datum: 11 november 2017 Opdracht: hardlopen en ouder worden Welke fysieke aspecten gaan achteruit bij het ouder worden? Wat kun je hier tegen doen? 1 Opdracht: denk hierbij aan: 1.
Nadere informatieIn het heetst van de strijd
Arenberggebouw Arenbergstraat 5 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 Fax: 02 209 47 15 In het heetst van de strijd Richtlijnen voor het sporten in warme en vochtige klimaten AUTEUR ACKAERT B. REDACTEUR PUT K.
Nadere informatieStretching waar ben ik mee bezig????? Fabienne Van De Steene Revaki UGent Sportkine UZ Gent Red Flames- KBVB
Stretching waar ben ik mee bezig????? Fabienne Van De Steene Revaki UGent Sportkine UZ Gent Red Flames- KBVB Take home message dag van de trainer 13-12-14 2 Doel sporten: prestatie Kracht Lenigheid Snelheid
Nadere informatieOefenschema voor sclerodermie patiënten. Huiswerkoefenprogramma voor de hand en mond voor patiënten met sclerodermie
Oefenschema voor sclerodermie patiënten Huiswerkoefenprogramma voor de hand en mond voor patiënten met sclerodermie Inleiding Veel mensen ervaren ten gevolge van sclerodermie problemen met de handfunctie
Nadere informatieTRAININGSPLAN STRETCHEN
TRAININGSPLAN STRETCHEN Stretchen is een noodzaak! Door te trainen veroorzaak je minuscuul kleine blessures in je spiervezels. Des te slechter je conditie, des te groter de blessures kunnen zijn. De blessures
Nadere informatieTraint sinds 1991 bij Flevo Delta, is gediplomeerd trainer loopgroepen sinds 1997.
De trainers Links: Henk van Roemburg Midden: Marjo de Groot Rechts: Henk Moerkens Loopt sinds 2006 bij Flevo Delta. Is gediplomeerd trainer sinds 2010. Traint sinds 1991 bij Flevo Delta, is gediplomeerd
Nadere informatieOnco-Move. Bewegen tijdens chemotherapie
Onco-Move Bewegen tijdens chemotherapie Introductie De behandeling van kanker, in het bijzonder de chemotherapie en/of radiotherapie, kan aanleiding zijn tot langdurige vermoeidheid en conditieverlies.
Nadere informatieAnaëroob a-lactisch Anaëroob lactisch Aërobe systeem
Anaëroob a-lactisch Afbraak ATP (voedsel van de spier) en creatinefosfaat. Waarbij geen zuurstof nodig is. Geen vorming van lactaat/melkzuur Maximale inspanning 20 seconde Ontwikkelen van veel snelheid
Nadere informatieBEWEGEN BIJ KANKER 17041
BEWEGEN BIJ KANKER 17041 Inleiding De ziekte kanker, maar ook de behandeling, zoals chemotherapie, operatie, bestraling en hormonale therapie, kunnen aanleiding geven tot langdurige vermoeidheid en conditieverlies.
Nadere informatieHet principe van de 5 Motorische basisvaardigheden
Het principe van de 5 Motorische basisvaardigheden We horen het woord conditie regelmatig voorbij komen. In de volksmond gebruiken we het woord conditie vaak om aan te geven hoe fit we ons voelen. Eigenlijk
Nadere informatieVersus Tijdschrift voor Fysiotherapie, 8e jrg 1990, no. 1 (pp. 43-52)
Auteur(s): C. Riezebos, A. Lagerberg, F. Krijgsman, E. Koes Titel: Verzamelde observaties: Springen en spierrekken Jaargang: 8 Jaartal: 1990 Nummer: 1 Oorspronkelijke paginanummers: 43-52 Deze online uitgave
Nadere informatieOnco-move. Instructies voor bewegen tijdens behandeling van kanker. Waarom bewegen tijdens chemotherapie?
Onco-move Instructies voor bewegen tijdens behandeling van kanker De behandeling van kanker, in het bijzonder de chemotherapie en/of radiotherapie, kan aanleiding zijn tot langdurige vermoeidheid en conditieverlies.
Nadere informatieBLESSURE-ABC EN OEFENVORMEN
BLESSURE-ABC EN OEFENVORMEN TJITTE KAMMINGA fysiotherapeut/manueel therapeut docent fysiotherapie HS-Leiden blessurehersteltrainer Haagatletiek auteur: Hardlopen zonder blessures BLESSURE-ABC EN OEFENVORMEN
Nadere informatie1 Teenstand vanaf vlakke ondergrond. 2 Band training achillespees. 3 Teenstand op traptrede (gestrekte knie)
Pagina 1 van 5 Bij welke blessures werkt deze oefentherapie? Deze oefentherapie is effectief bij kuit, enkel, scheenbeen en fascia plantaris klachten. De fascia plantaris is de grote pees in de voetzool
Nadere informatieGroen: Je zweet een beetje. Je praat nog gemakkelijk. Lichte ontspanning Ontspannend, comfortabel. Laag niveau DOEL: gezondheid.
Adres Sportcentrum Hemiksem Atletiekstraat 1 2620 Hemiksem Waarom gebruik maken van de Fit-o-meter? De omloop is voor iedereen toegankelijk en geschikt voor jong en oud, klein en groot,. Je kan het parcours
Nadere informatieCLINIC PARELLOOP 2019 EFFECTIEF TRAINEN MET HARTSLAGMETER
CLINIC PARELLOOP 2019 EFFECTIEF TRAINEN MET HARTSLAGMETER ENERGIESYSTEMEN Fosfaatsysteem Melkzuursysteem Zuurstofsysteem FOSFAAT SYSTEEM Anaeroob (zonder zuurstof) Alactisch Duurt bij maximale sprint 14
Nadere informatiePace vragenlijst Physician-based Assessment and Counseling for Exercise
Pace vragenlijst Physician-based Assessment and Counseling for Exercise Dit formulier bepaalt uw lichamelijke activiteiten niveau. Lees dit formulier door en kies de zin die het beste aansluit bij uw huidige
Nadere informatieTraining is oefenen, het verbeteren van prestaties. "Het regelmatig, systematisch toedienen van prikkels om de prestatie te verhogen.
Training algemeen Training is oefenen, het verbeteren van prestaties. "Het regelmatig, systematisch toedienen van prikkels om de prestatie te verhogen." Prestatie Psychische eigenschappen o Motivatie o
Nadere informatie3 Super Oefeningen Voor Je Schoudergordel
3 Super Oefeningen Voor Je Schoudergordel Vooraf 1. Lees eerst de algemene trainingsinstructies, deze vind je als bijlage bij dit schema. 2. Doe altijd een warming up van 10 minuten voordat je gaat trainen.
Nadere informatieBlessurepreventie bij joggers
Blessurepreventie bij joggers Infosessie Jogbegeleiders 4 oktober 2014 Dr. Kris Peeters Joggen : goed voor lichaam en geest Veel voordelen Toch ook nadelen 1 Lichamelijk voordelen -> goed voor hart en
Nadere informatieTips om blessures te vermijden
Tips om blessures te vermijden Algemeen: Opwarming: Het is van belang om voor een training goed op te warmen. Door de opwarming gaat men de bloedcirculatie activeren en de lichaamstemperatuur verhogen.
Nadere informatie3 Oefeningen Voor Strakke Benen & Billen
3 Oefeningen Voor Strakke Benen & Billen Vooraf 1. Lees eerst de algemene trainingsinstructies, deze vind je als bijlage bij dit schema. 2. Doe altijd een warming up van 10 minuten voordat je gaat trainen.
Nadere informatieBlessurepreventie VERANTWOORDELIJKEN:
Blessurepreventie VERANTWOORDELIJKEN: Bert De Bruyne Directeur jeugdopleiding A&O-psycholoog Partner bij HR-adviesbureau Katena Kristof Mebis - TVJO Stef Plevoets coördinator bovenbouw Timmy Vanbrabant
Nadere informatieTrainingstips voor afstanden langer dan 50 km.
Trainingstips voor afstanden langer dan 50 km. Sommige deelnemers aan wandeltochten vinden training overbodig. Veelal zijn dit personen die regelmatig wandeltochten lopen edoch slechts afstanden van 10
Nadere informatiePRACTICUM PIEKKRACHT EN DUURKRACHT
LESKIST SPORT EN BEWEGING PRACTICUM PIEKKRACHT EN DUURKRACHT Hoe harder je je spieren aanspant, hoe sneller ze moe worden. Een beweging waarbij je spieren minder hard hoeven werken hou je over het algemeen
Nadere informatieInleiding. 1. Waarom is bewegen goed voor de gezondheid? 3. Doel. 2. Trainingsvormen
Inleiding U bent opgenomen of onder behandeling in het Leids Universitair Medisch Centrum. Wanneer u door uw opname minder aan lichaamsbeweging doet, kan uw conditie achteruit gaan. Door actief te blijven,
Nadere informatieTRAININGSPLAN. Buikspieren
TRAININGSPLAN Buikspieren Buikspieren, waarom zijn deze spieren belangrijk? Al een lange tijd benadrukken fitnessexperts het belang van een sterke kern. Dat houdt in: sterke buik- en rugspieren. Bewegingsexperts
Nadere informatieClubgids - Stretching STRETCHING WAAROM HET MOET
STRETCHING WAAROM HET MOET HET NUT MINDER BLESSURELEED Bij sporters hebben sommige spiergroepen de neiging om te verkorten. Daardoor vermindert hun beweeglijkheid met als resultaat dat er meer kans op
Nadere informatieZOMERPROGRAMMA RESPIRO: THUISTRAINING
Beste Respiro klant U heeft ervoor gekozen om fit en actief te blijven tijdens de zomersluiting d.m.v. het cardio- en krachttrainingsschema dat u thuis gaat uitvoeren. Het doel van dit schema is om zowel
Nadere informatieBEWEGEN BIJ PROSTAATKANKER
BEWEGEN BIJ PROSTAATKANKER 1014 Inleiding De ziekte prostaatkanker, maar ook de behandeling, zoals een operatie, bestraling, hormonale therapie en chemotherapie, kunnen aanleiding geven tot langdurige
Nadere informatieIN TOPVORM op skivakantie
IN TOPVORM op skivakantie Bye bye verzuring! IN DIT Ebook Nu de eerste koude komt opzetten, kan het aftellen naar de skivakanties echt beginnen. Maar tegelijk kijken we allemaal op tegen de verzuring in
Nadere informatieSPECIFIEKE UHV TRAINING VOOR SPELSPORTERS
SPECIFIEKE UHV TRAINING VOOR SPELSPORTERS EVEN VOORSTELLEN Jan Eversdijk Tot 1980 atleet Tot 1990 atletiektrainer Van 1988 t/m nu CIOS docent: Trainingskunde en o.a. keuzevak conditie-/hersteltrainer spelsporten
Nadere informatieDe termen aeroob en anaeroob worden door sporters veel gebruikt. Maar wat is aeroob en anaeroob? Welke energiesystemen heb je?
Aeroob en anaeroob De termen aeroob en anaeroob worden door sporters veel gebruikt. Maar wat is aeroob en anaeroob? Welke energiesystemen heb je? Om maar met de deur in huis te vallen de vertalingen: "aeroob"
Nadere informatieBewegen tijdens chemotherapie
Bewegen tijdens chemotherapie (Onco-move) mca.nl Inhoudsopgave Voordelen van bewegen Welke vorm van beweging? Opbouw lichamelijke activiteit Intensiteit van bewegen Borgschaal Dagboekje Adviezen: starten
Nadere informatieBerekening hartslagzones
Berekening hartslagzones 1. Formule via maximale hartslag Een eenvoudige en snelle berekening (maar minst betrouwbare). MAN VROUW 220 minus leeftijd 226 minus leeftijd 2. Formule van KARVONEN via het verschil
Nadere informatieWat maakt het verschil?
Wat maakt het verschil? Waarvoor ben je aan het trainen? Ik train niet, ik loop... (Peter Klos). Wie te weinig traint zal niet finishen, maar wie te hard traint zal niet starten. WAT IS TRAINEN? Het regelmatig,
Nadere informatieTrainen voor meerdaagse wandeltochten en trekkings Deze gids is voor iedereen die een reis met Sawadee gaat maken waarin een trektocht is opgenomen.
Trainen voor meerdaagse wandeltochten en trekkings Deze gids is voor iedereen die een reis met Sawadee gaat maken waarin een trektocht is opgenomen. Deze gids is voor iedereen die een reis met Sawadee
Nadere informatieInspanningsfysiologie. Energiesystemen. Fosfaatpool. Hoofdstuk 5. 1. Fosfaatpool 2. Melkzuursysteem 3. Zuurstofsysteem
Inspanningsfysiologie Hoofdstuk 5 Energiesystemen 1. Fosfaatpool 2. Melkzuursysteem 3. Zuurstofsysteem Fosfaatpool Anaërobe alactische systeem Energierijke fosfaatverbindingen in de cel Voorraad ATP en
Nadere informatieHOUDINGSTRAINING. Houdingstraining. Houdingstraining. Wat? 12-12-2014. Onderdeel van de fysieke voorbereiding. Dag van de Trainer (13/12/2014)
HOUDINGSTRAINING Onderdeel van de fysieke voorbereiding Dag van de Trainer (13/12/2014) Houdingstraining Wat? raakvlakken met stabilisatietraining hypes o.a., Core stability, Performance Stability, FMS,
Nadere informatieIntroductie Unleash your inner beast!
Introductie Unleash your inner beast! Natural Athletes! Is de sportschool of gym niet jouw ding of vindt je sporten niet echt leuk? Wij zijn Natural Athletes en wij bieden Functional Fitness in de vorm
Nadere informatie3 Super Oefeningen Voor Je Buik
3 Super Oefeningen Voor Je Buik Vooraf 1. Lees eerst de algemene trainingsinstructies, deze vind je als bijlage bij dit schema. 2. Doe altijd een warming up van 10 minuten voordat je gaat trainen. 3. Sluit
Nadere informatieMotivatie. Motivatie verhogen
Motivatie verhogen Inleiding: Spanning is een woord dat meestal negatief bekeken wordt. Het wordt dan gezien als stress of faalangst. Toch is dit niet correct. Er zijn heel wat voorbeelden te vinden waarbij
Nadere informatieTRAININGTIPS. Van onze personal trainer Jill de Vreng
TRAININGTIPS Van onze personal trainer Jill de Vreng Hoeveel trainingen per week? Verschillende spiergroepen Het is belangrijk om minimaal 2 workouts per week in te plannen, zodat je ook echt resultaat
Nadere informatieORIËNTATIELOOP: BEWEGEN EN GEZONDHEID
ORIËNTATIELOOP: BEWEGEN EN GEZONDHEID THEMA: DE ORGANEN WATER Ons lichaam bestaat voor gemiddeld 70 procent uit water. Voldoende water drinken is essentieel voor het menselijke lichaam, vooral wanneer
Nadere informatieHoe gebruik je een hartslagmeter bij je training?
Hoe gebruik je een hartslagmeter bij je training? Looptraining is in de eerste plaats leren efficiënt met je energie omgaan. Dit betekent niet voor elke loper hetzelfde. Een sprinter zal zijn beschikbare
Nadere informatieREKKEN EN STREKKEN IS VOOR DWAZEN EN GEKKEN! TJITTE KAMMINGA. Atletiekunie
REKKEN EN STREKKEN IS VOOR DWAZEN EN GEKKEN! TJITTE KAMMINGA 2 TJITTE KAMMINGA Fysiotherapeut/manueel therapeut Ex-hersteltrainer Haagatletiek Ex-docent fysiotherapie HS Leiden Auteur De nieuwe warming-up
Nadere informatieWij hebben er voor gekozen om oefeningen te gebruiken die we ook tijdens de les uitvoeren. Zo kan je snel aan de slag.
2 Hey! Goed dat je dit ebook hebt gedownload! Je kan zo nog meer resultaat boeken. Wij hebben namelijk drie korte workouts bedacht die je altijd en overal kan uitvoeren. Één workout duurt zo n 30 minuten.
Nadere informatieDOEL VAN LANGE DUURLOPEN Wat is het doel van lange duurlopen op weg naar je marathon?
TRAINEN VOOR DE KUSTMARATHON ZEELAND Dat lange rustige duurlopen de basis zijn voor een goede marathontraining, weet iedere hardloper. Maar velen weten niet, of willen niet weten, dat deze duurlopen heel
Nadere informatieVoeding voor, tijdens en na het wielrennen
Voeding voor, tijdens en na het wielrennen Opzet presentatie: wielrennen energie wat doet voeding gezonde voeding/sportvoeding (sport)voeding voor, tijdens, na vragen Goede voeding zorgt voor Prestatieverbetering
Nadere informatieBewegen tijdens de behandeling van kanker
Bewegen tijdens de behandeling van kanker Bij de behandeling van kanker kunt u last krijgen van vermoeidheid en conditieverlies. Dit wordt vaak erger tijdens de behandelperiode. Ook na de behandeling kunt
Nadere informatieBewegen na een hartrevalidatie
Bewegen na een hartrevalidatie Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Wat is voldoende beweging? 1 Waarom is het belangrijk dat ik voldoende in beweging blijf? 2 Wat gebeurt er als ik
Nadere informatieJe lichaam als een kinetische keten
Je lichaam als een kinetische keten De kinetische keten in het kort Voet stabiliteit Enkel mobiliteit Knie stabiliteit Heup mobiliteit Lumbale wervels (onderrug) stabiliteit Thoracale wervels (bovenrug)
Nadere informatieEnergieverbruik bij beginnende skiërs en snowboarders
Arenberggebouw Arenbergstraat 5 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 Fax: 02 209 47 15 Energieverbruik bij beginnende skiërs en snowboarders AUTEUR Aerenhouts D., De Raedemaeker L., Clarys P. en Zinzen E. REDACTEUR
Nadere informatieBeweegdagboek. Opdracht 3A
Opdracht 3A Beweegdagboek Doel: Introductie: 15 min. Opdracht Alle kinderen vullen 3 dagen lang het beweegdagboek in. Aan de hand van het beweegdagboek wordt inzichtelijk gemaakt hoeveel kinderen op een
Nadere informatieBrochure. met praktische informatie bij de sportelkalender. Sportelregio Pajottenland
Brochure met praktische informatie bij de sportelkalender Sportelregio Pajottenland Brochure bij de sportelkalender Deze brochure bevat belangrijke praktische informatie bij de sportelkalender van Sportregio
Nadere informatieMethoden voor training van het uithoudingsvermogen
Methoden voor training van het uithoudingsvermogen Deel 1 Algemeen In dit stuk worden verschillende trainingsmethodieken besproken die het duur uithoudingsvermogen en snelheid uithoudingsvermogen verbeteren.
Nadere informatieSLIJTAGE BESTAAT NIET! ARTHROSE WEL. TJITTE KAMMINGA
SLIJTAGE BESTAAT NIET! ARTHROSE WEL. TJITTE KAMMINGA TJITTE KAMMINGA - Docent fysiotherapie HS Leiden - Fysiotherapeut / manueel therapeut - Trainer Haagatletiek en zelf actief hardloper - Auteur Hardlopen
Nadere informatieLong Term Player Development. Meer voetbal-atleten opleiden
Long Term Player Development Meer voetbal-atleten opleiden Long Term Player Development Aspecifiek trainen om specifiek beter te worden Actieve Blessurepreventie CLINIC 3 2 april 2011 PUBERTEITSFASE Module
Nadere informatieRekoefeningen voor de Gehandicapte schutter
Rekoefeningen voor de Gehandicapte schutter Rekken is een essentieel onderdeel van een evenwichtig trainingsprogramma. Het dagelijks uitvoeren van rekoefeningen kan de flexibiliteit en gezonde gewrichten
Nadere informatieBereik je ideale gewicht
Robert van der Wulp Beste Lezer, Gewicht speelt een belangrijke rol bij het fietsen. Het is niet alleen maar een gezondheidsaspect. Sterker nog: veel fietsers willen graag richting ondergewicht. Alles
Nadere informatiein Sport Sportcafé Fysiotherapie Jeurissen & van den Ingh
Testen en Meten in Sport Sportcafé Fysiotherapie Jeurissen & van den Ingh Mulder Smeekens Verschil 0.012 sec Phelps Cavic Verschil??? Real Madrid Atletico Madrid 3 e minuut blessuretijd Verweij Brodka
Nadere informatieSportief bewegen met epilepsie. Epilepsie
Sportief bewegen met epilepsie Epilepsie Sportief bewegen met epilepsie...................................... Bewegen: gezond en nog leuk ook! Regelmatig bewegen heeft een positieve invloed op de gezondheid
Nadere informatiePREVENTIE VAN SPORTLETSEL 20-8-2010
LETSELPREVENTIE Sporten is tof en bovendien goed voor de gezondheid. Helaas hebben heel wat sporters regelmatig blessures waardoor ze het sporten (tijdelijk) moeten staken. Via een goede warming up, stretching,
Nadere informatieONDERWERPEN. Voordelen Zoladztest
DE ZOLADZTEST 1 ONDERWERPEN Welkom Basis begrippen Waarom harstlagmeting Wat is de Zoladztest Zone berekening Zone betekenis Hoe doe je de test Wat kan je met de test Praktijk Voorbeelden Invloeden op
Nadere informatieUse it or lose it Inside Out Health www.jenaidavanwijk.com
1 Disclaimer De oefeningen, trainingen, adviezen en instructies in deze PDF zijn gemaakt voor gezonde en blessurevrije mensen. Wanneer je een fysieke beperking, een blessure of klachten hebt van welke
Nadere informatieTrainen is het PLANMATIG toedienen van TRAININGSPRIKKELS, met als DOEL de sportprestaties te verbeteren
Trainen is het PLANMATIG toedienen van TRAININGSPRIKKELS, met als DOEL de sportprestaties te verbeteren Progressiviteit en overload Principe van verminderde meeropbrengst Principe van de supercompensatie
Nadere informatieWarming-up vv Winsum
Warming up vv Winsum Voor alle sporten geldt een goed begin is het halve werk. De warming-up is zowel fysiek als mentaal een prima voorbereiding op de lichamelijke inspanning die komen gaat. Voor veel
Nadere informatieDorine Erkens. GuashaTherapeut.nl VOORWOORD
VOORWOORD In dit e-book leg ik uit wat Guasha Therapie is en wat het voor je kan betekenen. Guasha Therapie is nog onbekend in Nederland. Met het schrijven en delen van dit e- book wil ik laten zien hoe
Nadere informatieKrachttraining bij ouderen
Krachttraining bij ouderen Elke Eelbode 1, Ivan Bautmans 1, 2, Tony Mets 1, 2 1 Frailty in Ageing research (FRIA) & Gerontology (GERO) department,, Vrije Universiteit Brussel 2 Geriatrics department, Universitair
Nadere informatieHardlopen Voor Beginners
Hardlopen Voor Beginners Loopgroep Noord Nederland Klazienaveen DE LUNA" DE LEEUW 1 7891 TS KLAZIENAVEEN. Inhoudsopgave * Verantwoord beginnen met hardlopen * Starten zonder loopervaring * Alles over de
Nadere informatieRivierenland Move BEWEGEN TIJDENS DE BEHANDELING VAN KANKER
Rivierenland Move BEWEGEN TIJDENS DE BEHANDELING VAN KANKER Als gevolg van de medische behandeling van kanker (operatie, chemotherapie of/en radiotherapie) kunt u last krijgen van vermoeidheid en conditieverlies.
Nadere informatieVoorwoord 10. Inleiding 11. 1 Inleiding in de module inspanning 1 5
Inhoud 5 Inhoud Voorwoord 10 Inleiding 11 module i aanpassen aan inspannen 1 Inleiding in de module inspanning 1 5 2 Energielevering bij inspanning 1 7 2.1 Bewegen kost energie 1 7 2.1.1 Energie, arbeid,
Nadere informatieFysieke training en voeding voor bergwandelaars
Fysieke training en voeding voor bergwandelaars Pas je conditie aan je plannen aan of je plannen aan je conditie 1 Prestatiebepalende factoren voor bergwandelen? Conditionele factoren: kracht, lenigheid,
Nadere informatie