EUROPESE COMMISSIE. Besluit van de Commissie met betrekking tot zaak NL/2017/ : retail- en wholesalemarkten voor vaste telefonie in Nederland

Transcriptie

1 EUROPESE COMMISSIE Brussel, C(2017) 1099 final Autoriteit Consument & Markt (ACM) Zurichtoren Muzenstraat WB Den Haag NEDERLAND Geachte heer Don, Ter attentie van De heer Henk Don Vicevoorzitter Fax Betreft: Besluit van de Commissie met betrekking tot zaak NL/2017/ : retail- en wholesalemarkten voor vaste telefonie in Nederland Opmerkingen overeenkomstig artikel 7, lid 3, van Richtlijn 2002/21/EG 1. PROCEDURE Op 10 januari 2017 heeft de Commissie twee kennisgevingen van de Nederlandse nationale regelgevende instantie, Autoriteit Consument & Markt (ACM) 1, geregistreerd, betreffende de vastetelefoniemarkten (retail en wholesale) 2 in Nederland. De nationale raadpleging 3 heeft plaatsgevonden van 18 juli 2016 tot en met 12 september Overeenkomstig artikel 7 van Richtlijn 2002/21/EG van het Europees Parlement en de Raad van 7 maart 2002 inzake een gemeenschappelijk regelgevingskader voor elektronischecommunicatienetwerken en -diensten (Kaderrichtlijn), PB L 108 van , blz. 33, zoals gewijzigd bij Richtlijn 2009/140/EG, PB L 337 van , blz. 37, en Verordening (EG) nr. 544/2009, PB L 167 van , blz. 12. Overeenkomstig markten 1 en 2 in Aanbeveling 2007/879/EG van de Commissie van 17 december 2007 betreffende relevante producten- en dienstenmarkten in de elektronischecommunicatiesector die overeenkomstig Richtlijn 2002/21/EG van het Europees Parlement en de Raad inzake een gemeenschappelijk regelgevingskader voor elektronischecommunicatienetwerken en -diensten aan regelgeving ex ante kunnen worden onderworpen (aanbeveling betreffende relevante markten van 2007), PB L 344 van , blz. 65. Overeenkomstig artikel 6 van de kaderrichtlijn. Europese Commissie, 1049 Brussel, BELGIË Tel

2 Op 23 januari 2017 is aan ACM een verzoek om inlichtingen 4 toegezonden en het antwoord daarop is op 26 januari 2017 ontvangen. Op 1 februari 2017 is een aanvullend verzoek om inlichtingen toegezonden aan ACM en het antwoord daarop is diezelfde dag ontvangen. Op grond van artikel 7, lid 3, van de kaderrichtlijn kunnen nationale regelgevende instanties (NRI's), het Orgaan van Europese regelgevende instanties voor elektronische communicatie (BEREC) en de Commissie opmerkingen over meegedeelde ontwerpmaatregelen bij de desbetreffende NRI indienen. 2. BESCHRIJVING VAN DE ONTWERPMAATREGEL 2.1. Achtergrond De volledige analyse van de markt voor vaste telefonie in Nederland is eerder ter kennis gebracht van en beoordeeld door de Commissie onder zaaknummer NL/2012/ Vanwege de gedeeltelijke nietigverklaring door het Nederlandse gerecht 6 van het oorspronkelijke besluit van 2012 is later een herstelbesluit ter kennis gebracht van en beoordeeld door de Commissie onder zaaknummers NL/2015/ en NL/2015/ In het herstelbesluit kwam ACM tot dezelfde conclusies als in het oorspronkelijke ontwerpbesluit van 2012 wat betreft de afbakening van de retail- en wholesalemarkten voor tweevoudige gesprekken, alsook wat betreft de niet-vaststelling van aanmerkelijke marktmacht (AMM) op de retailmarkt voor enkelvoudige gesprekken. In het besluit van 2012 onderscheidde ACM (toen OPTA) drie afzonderlijke retailmarkten, naar analogie met het wholesaleniveau: de markt voor i) enkelvoudige (PSTN/VoB1), ii) tweevoudige (ISDN1/ISDN2/VoB2 en iii) meervoudige (ISDN15/20/30) gespreksdiensten en aansluitingen. ACM constateerde dat KPN op elk van de drie afzonderlijke wholesalemarkten over AMM beschikte. ACM stelde voor om aan KPN de reguleringsverplichtingen op te leggen van i) C(P)S-toegang, met inbegrip van gespreksopbouwdiensten en bijbehorende faciliteiten voor de levering van PSTN- en ISDN-aansluitingen, alsook diensten voor enkelvoudige, tweevoudige en meervoudige gespreksdiensten, en ii) WLR-toegang, met inbegrip van bijbehorende faciliteiten, die de toegangszoeker in staat stelt de klantrelatie over te nemen, wat kan worden gezien als een ondersteunende maatregel voor C(P)S voor de levering van PSTN- en ISDNaansluitingen en diensten voor enkelvoudige, tweevoudige en meervoudige gespreksdiensten Overeenkomstig artikel 5, lid 2, van de kaderrichtlijn. C(2012)2663. College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb). C(2015)1782. C(2015)

3 Ter ondersteuning van deze verplichtingen stelde ACM voor tevens een nondiscriminatieverplichting (met inbegrip van een verbod op tariefdifferentiatie en marge-uitholling), een transparantieverplichting (met inbegrip van de publicatie van een referentieaanbod), en tariefregulering, op basis van een safety cap met inflatiecorrectie en een wholesale price cap op basis van EDC (embedded direct costs) op te leggen. ACM stelde geen regulering ten aanzien van VoB-diensten op wholesaleniveau voor. Ten tijde van het besluit concludeerde ACM ook dat zij het voor diensten voor enkelvoudige gespreksdiensten niet proportioneel achtte de tariefregulering voort te zetten na de aanstaande omzetting en inwerkingtreding van de herziene Nederlandse telecomregels. ACM was echter van oordeel dat prijsregulering noodzakelijk bleef voor tweevoudige en meervoudige gesprekken. Met betrekking tot de retailmarkten constateerde ACM dat KPN over AMM beschikte op de markten voor tweevoudige en meervoudige gesprekken. ACM stelde voor een ondergrenstariefregulering op te leggen met betrekking tot ISDNaansluitingen op beide markten. Ook stelde ACM voor het eerder ten aanzien van VoB-diensten voor tweevoudige gesprekken opgelegde ondergrenstarief in te trekken Marktafbakening Evenals in haar vorige besluiten bakende ACM drie afzonderlijke retailmarkten voor vaste telefonie af, naar analogie met het wholesaleniveau: i) enkelvoudige gespreksdiensten (PSTN- en VoB1-aansluitingen) voor residentiële klanten; ii) tweevoudige gespreksdiensten (ISDN1- en ISDN2-aansluitingen, met inbegrip van gestapelde aansluitingen en VoB2-diensten met tot 12 gelijktijdige gesprekken en Hosted Voice-diensten tot en met 100 seats) voor het mkb; en iii) meervoudige gespreksdiensten en aansluitingen (ISDN15/20/30 en VoB-aansluitingen met meer dan 12 gelijktijdige gesprekken en Hosted Voice-diensten met meer dan 100 seats) 9 voor zakelijke klanten. ACM is van oordeel dat de relevante wholesalemarkten voor vaste telefonie (naar analogie met de relevante retailmarkten voor vaste telefonie) bestaan uit toegang tot de aansluiting en de gespreksopbouw. De relevante geografische markten zijn nationaal Vaststelling van aanmerkelijke marktmacht en driecriteriatoets Aanmerkelijke marktmacht Bij de beoordeling van het bestaan van AMM op de geanalyseerde markten hanteert ACM de volgende criteria: marktaandelen, afwezigheid van compenserende kopersmacht, schaal- en toepassingsvoordelen, voordelen uit productdiversificatie, overstapkosten, toetredingsbelemmeringen, en kosten van moeilijk te dupliceren infrastructuur. 9 Vergeleken met de vorig volledige marktanalyse in het kader van zaak NL/2012/1306 heeft ACM in haar huidige besluit Hosted Voice-diensten in de markt voor tweevoudige en meervoudige diensten opgenomen. 3

4 Wholesalemarkt voor enkelvoudige gesprekken ACM stelt vast dat het marktaandeel van KPN op basis van het aantal aansluitingen op de wholesalemarkt voor enkelvoudige gesprekken (dat [ ] beliep in het vierde kwartaal van 2015) [ ] zal bedragen aan het einde van de reguleringsperiode ([ ]) bij afwezigheid van telefoniespecifieke regulering. Bovendien zal het aandeel van het PSTN-marktsegment dat enkel door KPN kan worden bediend aan het einde van de reguleringsperiode naar verwachting slechts 0,5 % - 4 % van de totale markt vertegenwoordigen. ACM merkt verder op dat Ziggo (dat zijn eigen kabelinfrastructuur heeft, die nagenoeg 90 % van het grondgebied dekt) VoB1-diensten aan residentiële klanten kan leveren op basis van zijn eigen netwerk, terwijl andere partijen (bijvoorbeeld Tele2) deze diensten kunnen aanbieden op basis van gereguleerde upstream input of commerciële overeenkomsten. Voorts merkt ACM op dat zowel KPN als Ziggo verticaal geïntegreerd is, terwijl de voordelen van KPN ten opzichte van de toegangszoekers in dit opzicht worden beperkt doordat op verschillende opwaartse niveaus toegang beschikbaar is. Hoewel ACM erkent dat KPN geen voordelen heeft als gevolg van schaalvoordelen, is zij van mening dat KPN beperkte toepassingsvoordelen geniet ten opzichte van de concurrenten. Tot slot is ACM van oordeel dat diversificatie van producten en diensten en de aanwezigheid van overstapdrempels niet bijdragen tot de AMM van KPN. Op basis van het bovenstaande concludeert ACM dat op de wholesalemarkt voor enkelvoudige gesprekken bij aanwezigheid van upstreamregulering sprake is van daadwerkelijke concurrentie. Wholesalemarkt voor tweevoudige gesprekken Met betrekking tot de markt voor tweevoudige gesprekken (op zichzelf een krimpende markt), schat ACM dat het marktaandeel van KPN aan het einde van de reguleringsperiode [ ] zal bedragen (tegenover het marktaandeel van [ ] van Ziggo en van [ ] van Tele2) in aanwezigheid van alle regelgeving; en [ ] (tegenover het marktaandeel van [ ] van Ziggo en van [ ] van Tele2) in aanwezigheid van enkel wholesaleregulering (zonder telefoniespecifieke regulering). In haar antwoord op het verzoek om inlichtingen gaf ACM aan dat het marktaandeel van KPN in het derde kwartaal van 2016 [ ] bedroeg. ACM meent dat dergelijke marktaandelen een sterke aanwijzing zijn voor de AMM van KPN. ACM merkt ook op dat het ISDN-segment van deze markt, ook al is het nog steeds aanzienlijk ([ ] in het derde kwartaal van 2014), snel terugloopt. Voorts merkt ACM op dat tweevoudige gesprekken aan zakelijke klanten worden geleverd, terwijl de kabelnetwerkdekking van Ziggo op bedrijventerreinen beperkt is. Ziggo kan tweevoudige gesprekken aanbieden via zijn glasvezelnetwerk, maar ACM vindt dat de aanbiedingskosten te hoog zijn om standalone tweevoudige gesprekken aan te bieden. Anderzijds erkent ACM dat Tele2 nationale dekking kan bereiken op basis van LLU- (markt 3a) en HQBA-LL-input (markt 4). Voorts is ACM van oordeel dat KPN ten opzichte van de concurrentie voordeel geniet als gevolg van schaalvoordelen en beperkt voordeel als gevolg van toepassingsvoordelen. Daarnaast merkt ACM met betrekking tot overstapkosten op dat bepaalde zakelijke klanten ISDN2 verkiezen boven VoB2, voor de implementatie waarvan een nieuwe telefooncentrale/nieuwe toestellen nodig zijn. In haar antwoord op het verzoek om inlichtingen heeft ACM verduidelijkt dat het voor andere aanbieders niet economisch levensvatbaar is om in dit stadium van de levenscyclus te investeren in 4

5 ISDN2-technologie, gezien de achteruitgang daarvan. Tot slot is er volgens ACM sprake van toetredingsbelemmeringen en een gebrek aan compenserende kopersmacht op de markt. Op basis van het bovenstaande concludeert ACM dat KPN op de relevante markt over AMM beschikt. In het antwoord op het verzoek om inlichtingen heeft ACM voorts verduidelijkt dat KPN een overeenkomst heeft gesloten met toegangszoekers voor de levering van WLR/CPS voor enkelvoudige, tweevoudige en meervoudige gesprekken. In het kader van deze overeenkomst is de levering van WLR/CPS gewaarborgd tot eind 2018 en na deze datum zolang KPN de corresponderende downstreamdiensten levert aan eindgebruikers (ISDN en PSTN). ACM heeft er echter op gewezen dat de partijen hun overeenkomst verschillend uitleggen. Voorts heeft ACM opgemerkt dat volgens de overeenkomst de prijs lager is dan de gereguleerde prijs, aangezien [ ]. Tot slot heeft ACM in het antwoord op het verzoek om inlichtingen tevens opgemerkt dat [ ]. ACM legt ook uit dat het de verplichtingen met betrekking tot de uitfasering van ISDN heeft versoepeld om een spoedige uitfasering voor KPN te faciliteren. Daarom verwacht ACM dat het aandeel van ISDN2 op de markt voor tweevoudige gesprekken en aansluitingen in de volgende reguleringsperiode ( ) zeer sterk zal afnemen. ACM voegt daaraan toe dat tegen die tijd een prospectieve marktanalyse zal leiden tot de conclusie dat de markt geheel of voornamelijk zal bestaan uit VoB2/HV, ten aanzien waarvan ACM geen verplichtingen oplegt in het aangemelde besluit. Wholesalemarkt voor meervoudige gesprekken Wat de wholesalemarkt voor meervoudige gesprekken betreft, heeft ACM becijferd dat KPN aan het einde van de reguleringsperiode een marktaandeel van [ ] zal hebben (tegenover [ ] van Tele2, [ ] van Ziggo en [ ] van Vodafone) bij afwezigheid van telefoniespecifieke regulering. KPN is daarom van oordeel dat het marktaandeel op zich niet op AMM van KPN wijst. Bovendien is ACM van mening dat KPN controle heeft over moeilijk te dupliceren infrastructuur, maar dit voordeel wordt beperkt door de mogelijkheid om toegang te krijgen tot gereguleerde diensten op de upstreammarkt (LLU en HQBA-LL) alsook tot ongereguleerde input. ACM oordeelt tevens dat vanwege de hogere retailprijs ten opzichte van ISDN2, het economisch haalbaar is om standalone meervoudige gespreksdiensten aan te bieden op basis van LLU en HQBA-LL. Bovendien stelt ACM op basis van analyse dat productdiversificatie en de afwezigheid van compenserende kopersmacht niet, maar overstapkosten wél bijdragen tot de AMM van KPN op de markt. Op basis van het bovenstaande concludeert ACM dat op de wholesalemarkt voor meervoudige gesprekken sprake is van daadwerkelijke concurrentie in aanwezigheid van upstreamregulering Driecriteriatoets Gebleken is dat op de retailmarkten voor meervoudige en tweevoudige gesprekken sprake is van doeltreffende concurrentie in aanwezigheid van upstreamregulering (LLU-, HQBA-LL- en telefoniespecifieke regulering 10 ), waardoor niet aan het tweede criterium van de driecriteriatoets wordt voldaan. 10 Met betrekking tot de markt voor tweevoudige gesprekken. 5

6 ACM merkt op dat er op de wholesalemarkten voor enkelvoudige en meervoudige gesprekken geen AMM is geconstateerd; deze markten worden bijgevolg als daadwerkelijk concurrerend beschouwd, waardoor niet aan het tweede criterium van de driecriteriatoets wordt voldaan. Met betrekking tot de markt voor tweevoudige gesprekken merkt ACM, bij de beoordeling van het eerste criterium van de driecriteriatoets op, dat LLU- en/of HQBA-LL (waarmee VoB-diensten worden aangeboden) weliswaar slechts in beperkte mate geschikt zijn voor het aanbieden van standalone diensten voor vaste telefonie, maar dat zij geschikt zijn voor het aanbieden ervan in bundels met breedbanddiensten. Voorts wijst ACM op de economische moeilijkheden om de markt te betreden om standalone tweevoudige telefoniediensten aan te bieden. Op basis van het bovenstaande erkent ACM dat de beschikbaarheid van deze upstreamproducten de toetredingsbelemmeringen daarom weliswaar verkleint, maar niet wegneemt. Met betrekking tot het tweede criterium wijst ACM erop dat KPN AMM heeft op de wholesalemarkt voor tweevoudige gesprekken. ACM voorspelt dat de marktaandelen van KPN aan het einde van de reguleringsperiode nog steeds groot zullen zijn en dat de mogelijkheid voor andere aanbieders om hun marktaandelen te vergroten, beperkt zal zijn. Voorts wijst ACM erop dat KPN de enige aanbieder is die beschikt over een nationaal netwerk dat geschikt is voor het aanbieden van ISDN, dat niet op een economisch levensvatbare wijze kan worden gedupliceerd. Met betrekking tot het derde criterium is ACM van oordeel dat vanwege het expostkarakter ervan, mededingingswetgeving het geconstateerde marktfalen niet op toereikende wijze remedieert Reguleringsmaatregelen ACM stelt voor aan KPN de volgende verplichtingen op te leggen op de wholesalemarkt voor tweevoudige gesprekken: toegang, non-discriminatie, transparantie (met inbegrip van de verplichting om een referentieaanbod te publiceren) en prijscontrole. ACM stelt voor verplichte toegang tot CPS op regionaal niveau op te leggen, met inbegrip van toegang tot bijbehorende faciliteiten 11 en WLR, met inbegrip van toegang tot bijbehorende faciliteiten. Evenals in haar vorige besluit acht ACM het niet passend de verplichting op te leggen om WLR en CPS aan te bieden over VoBaansluitingen, aangezien VoB-telefonie bijna uitsluitend in combinatie met breedbandinternet wordt aangekocht. Daarom wordt geen verplichting opgelegd om CPS of WLR voor VoB-aansluitingen aan te bieden. KPN kan de reeds verschafte toegang niet intrekken zonder een gunstig met redenen omkleed advies van ACM. ACM stelt de totale uitfaseringsperiode vast op 24 maanden (met inbegrip van de aankondigingstermijn en de wijzigingstermijn). De uitfasering door KPN is afhankelijk van het bestaan van een redelijk alternatief voor 11 KPN moet CPS-diensten aanbieden naar alle nummers uit het nummerplan telefoon- en ISDNdiensten, met uitzondering van CPS naar 014xy, 10xyz, 16xy, en naar

7 de afnemers. Het is KPN niet toegestaan WLR/CPS uit te faseren zolang KPN zelf tweevoudige ISDN-diensten gebruikt op de relevante netwerklocatie. Overeenkomstig een vorig besluit is de tariefregulering gebaseerd op een safety cap met een jaarlijkse inflatiecorrectie voor de bestaande diensten. Voor nieuwe diensten stelt ACM voor de bestaande EDC-methode voor kostenoriëntatie te blijven gebruiken. Met betrekking tot non-discriminatie zal ACM het regulerend optreden afbouwen door de ND5-verplichting in te trekken aangezien de tariefregulering het risico van marge-uitholling wegneemt. Op basis van het bovenstaande trekt ACM alle verplichtingen ten aanzien van de wholesalemarkt voor enkelvoudige en meervoudige gespreksdiensten en aansluitingen alsook ten aanzien van de retailmarkt voor meervoudige en tweevoudige gespreksdiensten en aansluitingen in. 3. OPMERKINGEN De Commissie heeft de kennisgeving en de aanvullende informatie van ACM onderzocht en heeft de volgende opmerkingen 12 : Bij een toekomstige marktanalyse moet rekening worden gehouden met de uitfasering van ISDN-producten en met de commerciële overeenkomsten De Commissie merkt op dat KPN aan het einde van de reguleringsperiode bij aanwezigheid van alle regulering een marktaandeel van [ ] zal hebben (tegenover het marktaandeel van [ ] van Ziggo en van [ ] van Tele2), en bij aanwezigheid van enkel wholesaleregulering (zonder de telefoniespecifieke regulering) een marktaandeel van [ ] (tegenover het marktaandeel van [ ] van Ziggo en van [ ] van Tele2), en dus mogelijk onder de drempel voor een "zeer groot" marktaandeel in de zin van de AMM-richtsnoeren valt. Volgens de AMM-richtsnoeren vormt alleen een "zeer groot" marktaandeel van meer dan 50 % op zichzelf reeds het bewijs van een machtspositie, uitzonderlijke omstandigheden daargelaten. De Commissie tekent ook aan dat in punt 78 verder wordt verduidelijkt dat het bestaan van hoge marktaandelen niet meer betekent dan dat de betrokken exploitant over een machtspositie zou kúnnen beschikken. In dit specifieke geval neemt de Commissie kennis van de verduidelijking van ACM dat het marktaandeel van KPN in het derde kwartaal van 2016 [ ] bedroeg, dat het moeilijk is de ontwikkeling ervan in de volgende marktanalyseperiode te voorspellen, en dat ACM daarom enkel een prognose van de minimale en maximale omvang ervan, zoals hierboven weergegeven, kon verstrekken. De Commissie wijst evenwel op het belang van de andere criteria van de AMM-beoordeling die in overweging moeten worden genomen om te bepalen of KPN in staat zou zijn om zich reeds in het kader van de huidige reguleringsperiode in belangrijke mate onafhankelijk van haar concurrenten, klanten en uiteindelijk consumenten te gedragen op de markt voor tweevoudige gesprekken. 12 Overeenkomstig artikel 7, lid 3, van de kaderrichtlijn. 7

8 Overeenkomstig punt 74 van de richtsnoeren kan de marktmacht worden ingeperkt door het bestaan van potentiële concurrenten. De Commissie wijst er in dit verband op dat de markt voor tweevoudige gesprekken krimpt, met name het ISDN2- segment ervan. In dit opzicht wijst de Commissie er ten eerste op dat andere aanbieders zoals Tele2, dat onlangs investeringen in de uitrol naar alle 161 MC's heeft voltooid om het gehele grondgebied te dekken op basis van VULA-input van markt 3a (na de recente sluiting van een commerciële VULA-overeenkomst met KPN) de strijd met KPN om marktaandeel in het VoB2-segment van de markt voor tweevoudige gesprekken al goed kunnen aangaan. Ten tweede merkt de Commissie op dat ACM in haar marktanalyse de facto geen rekening heeft gehouden met de impact van commerciële overeenkomsten tussen KPN en andere aanbieders voor de levering van WRL/CPS in het ISDN2-segment van de markt. In dit verband is de Commissie van oordeel dat het bestaan van enigerlei marktontwikkelingen die de kans zouden kunnen vergroten dat de relevante markt tot doeltreffende concurrentie tendeert, zoals toegangsovereenkomsten tussen aanbieders, naar behoren in aanmerking hadden moeten worden genomen in de analyse van ACM. De Commissie acht het irrelevant of deze overeenkomsten zijn aangegaan onder bedreiging van geschillenbeslechting uit hoofde van artikel 20 van de kaderrichtlijn dan wel vrijelijk zijn overeengekomen, aangezien de mededingingsanalyse in dit opzicht zou moeten zijn gebaseerd op toekomstige effecten van deze overeenkomsten op de onderliggende mededingingsdynamiek op de retailmarkt. Ten derde heeft ACM de Commissie meegedeeld dat [ ]. Waarschijnlijk zal dit de overstap van andere aanbieders naar een alternatieve bron voor het leveren van deze dienst op basis van hun eigen infrastructuur of gereguleerde (markt 3a en 4) dan wel commerciële input (laagwaardige breedbandtoegang) van de upstreammarkt(en) versnellen. De Commissie is ook van mening dat hierdoor het reeds aanzienlijke verlies van marktaandeel van KPN nog verder zou kunnen oplopen dan dat ACM in de aangemelde ontwerpmaatregel had kunnen voorspellen. Op grond van het bovenstaande verzoekt de Commissie ACM om terdege rekening te houden met de effecten van commerciële overeenkomsten alsook met de [ ] van de ISDN-producten door KPN op de achterliggende retailmarkt voor tweevoudige gesprekken, en de relevante wholesalemarkt. Naar de mening van de Commissie kan het verrichten van een dergelijke beoordeling, in combinatie met andere criteria die thans door ACM in haar AMM-beoordeling in beschouwing worden genomen, een preciezere schatting van de toekomstige marktaandelen mogelijk maken. In dit verband roept de Commissie ACM op om, rekening houdend met het bovenstaande, de marktontwikkelingen op de markt voor tweevoudige gesprekken nauwlettend te monitoren, teneinde de markt te dereguleren, indien passend zelfs nog vóór het einde van de driejarige reguleringsperiode. Overeenkomstig artikel 7, lid 7, van de kaderrichtlijn dient ACM zoveel mogelijk rekening te houden met opmerkingen van andere nationale regelgevende instanties, BEREC en de Commissie en kan zij de uiteindelijke ontwerpmaatregel aannemen. In voorkomend geval deelt zij die aan de Commissie mee. 8

9 Het standpunt dat de Commissie inzake deze specifieke kennisgeving inneemt, laat standpunten van de Commissie inzake andere meegedeelde ontwerpmaatregelen onverlet. De Commissie maakt dit document overeenkomstig punt 15 van Aanbeveling 2008/850/EG 13 op haar website bekend. De Commissie beschouwt de hierin vervatte inlichtingen niet als vertrouwelijke informatie. Als u op grond van de nationale en EU-voorschriften betreffende het zakengeheim van oordeel bent dat dit document vertrouwelijke informatie bevat die u voorafgaand aan de publicatie wilt laten schrappen, gelieve dit dan binnen drie werkdagen na ontvangst van deze brief aan de Commissie te laten weten 14,15. U moet daarbij vermelden om welke redenen u daarom vraagt. Hoogachtend, Voor de Commissie, Roberto Viola Directeur-generaal Aanbeveling van de Commissie 2008/850/EC van 15 oktober 2008 betreffende kennisgevingen, termijnen en raadplegingen als bedoeld in artikel 7 van Richtlijn 2002/21/EG van het Europees Parlement en de Raad inzake een gemeenschappelijk regelgevingskader voor elektronischecommunicatienetwerken en -diensten, PB L 301 van , blz. 23. Dit verzoek dient per te worden gericht aan: CNECT-ARTICLE7@ec.europa.eu of per fax aan: De Commissie kan het publiek voor het eind van deze periode van drie dagen in kennis stellen van het resultaat van haar beoordeling. 9