Pagina 1/8. Retailanalyse zakelijke netwerkdiensten. - vragenlijst - Datum: Ons kenmerk: Zaaknummer:

Transcriptie

1 Retailanalyse zakelijke netwerkdiensten Pagina 1/8 - vragenlijst - T F Muzenstraat WB Den Haag Postbus BH Den Haag Ons kenmerk: Zaaknummer: Datum: ACM/DTVP/2013/ november 2013

2 Inhoud Inhoud Inleiding Vragen omtrent het dienstaanbod Marktafbakening Vragen over de productmarktafbakening Vragen over de geografische marktafbakening Dominantieanalyse Concurrentieproces De positie van KPN en alternatieve aanbieders /8

3 1 Inleiding Op 29 december 2011 heeft OPTA, de rechtsvoorganger van de Autoriteit Consument en Markt (hierna: ACM), het marktanalysebesluit Ontbundelde toegang (MDF-, SDF- en ODF-access (FttH)) 1 genomen. Op grond van de Telecommunicatiewet (hierna: Tw) is ACM verplicht om binnen drie jaar na het nemen van bovengenoemd besluit, de relevante markten opnieuw te onderzoeken en een besluit te nemen over het in stand houden dan wel het intrekken van de verplichtingen die in het marktanalysebesluit zijn opgelegd aan de onderneming met aanmerkelijke marktmacht (hierna: AMM). Een onderdeel van deze marktanalyse voor ontbundelde toegang vormt de analyse van de markt voor zakelijke netwerkdiensten. De analyse van de markt is daarna herhaald in het marktanalysebesluit Hoge kwalteit wholesale breedbandtoegang en wholesale huurlijnen. 2 ACM is onlangs begonnen met de analyse van deze markt. Voor een analyse heeft ACM informatie nodig van marktpartijen. In dit document stelt ACM vragen die door (de aangeschreven) marktpartijen dienen te worden beantwoord. ACM benadrukt dat beantwoording verplicht is voor BT, Colt, Eurofiber, KPN, Tele2, UPC, Verizon, Vodafone en Ziggo. ACM gebruikt de antwoorden van marktpartijen in de analyse van de retailmarkt voor zakelijke netwerkdiensten. 3/8 ACM heeft deze vragenlijst aan een groot aantal marktpartijen verstuurd. Ook worden belanghebbenden in staat gesteld om via de website van ACM kennis te nemen van de vragen en deze te beantwoorden. ACM beschouwt de antwoorden op deze vragenlijst als openbaar tenzij u expliciet en gemotiveerd aangeeft welke antwoorden vertrouwelijke informatie bevatten. De Wet openbaarheid van bestuur is hierbij het relevante toetsingskader. ACM verzoekt u om vertrouwelijke passages in uw antwoorden of in de door u opgeleverde documenten duidelijk te markeren. Indien (onderdelen van) uw antwoorden of de door u opgeleverde documenten vertrouwelijk zijn, dan dient naast de vertrouwelijke versie van de antwoorden of documenten ook gelijktijdig een openbare versie te worden verstrekt. Reacties op deze vragenlijst ontvangt ACM graag uiterlijk op 20 december 2013, bij voorkeur per via zakelijkenetwerkdiensten-ma@acm.nl. Indien u vragen heeft over deze vragenlijst dan kunt u via dit adres contact opnemen met Jessica Krom of met Arno Meijer. 1 Besluit van 29 december 2011 met kenmerk: OPTA/AM/2011/ Besluit van 28 december 2012 met kenmerk: OPTA/AM/2012/

4 2 Vragen omtrent het dienstaanbod Onderstaand stelt ACM eerst een aantal vragen die zich focussen op het concrete aanbod van diensten in de markt voor zakelijke netwerkdiensten en de te verwachten ontwikkelingen hieromtrent. Waar ACM in het vervolg van deze vragenlijst het woord zakelijke netwerkdiensten gebruikt, doelt zij op alle elektronische communicatiediensten die door zakelijke eindgebruikers gebruikt kunnen worden om bedrijfslocaties met elkaar en/of met datacenters te verbinden. 1. Geef voor elk van de zakelijke netwerkdiensten (producten) die u op dit moment aanbiedt de listtarieven, een duidelijke omschrijving van de tariefstructuur (eenmalige vergoedingen, maandelijkse vergoedingen, aansluiting en verbinding, servicelevels, gebiedsklasse etc.) en de kortingsstructuren en -mogelijkheden (volumekorting, contractkorting, bundelkorting etc.). Geef tevens, indien van toepassing, aan welke onderhandelingsruimte (percentage) geldt voor elke dienst. 4/8 2. Vermeld voor elk van de onder het antwoord op vraag 1 genoemde diensten de gegarandeerde up- en downloadcapaciteit, de onderliggende infrastructuur en techniek, en SLA s. 3. Welke nieuwe zakelijke netwerkdiensten of wijzigingen (van product of tarief) van het bestaande dienstaanbod heeft u in 2012 en 2013 geïntroduceerd? Vermeld voor elke nieuwe dienst of elke wijziging de datum waarop deze is geïntroduceerd. Verwijs hierbij naar de onder uw antwoord op vraag 1 genoemde relevante diensten. 4. Welke ontwikkelingen verwacht u de komende jaren op de markt voor zakelijke netwerkdiensten? (Denk hierbij aan ontwikkelingen op het gebied van nieuwe diensten of technologieën, de uitfasering van bepaalde diensten of technologieën en de groei en ontwikkeling van de markt voor zakelijke netwerkdiensten in het algemeen). 5. Via welke verkoopkanalen verkoopt u zakelijke netwerkdiensten? Gelieve voor elk van de hierna vermelde type verkoopkanalen aan te geven welk percentage van uw zakelijke netwerkdiensten (geteld per klant, niet per aansluiting) via welk verkoopkanaal wordt verkocht: (1) eigen fysiek verkooppunt, (2) fysiek verkooppunt van wederverkoper (business partner), (3) verkoop via accountmanagers, (4) telefonische verkoop, (5) online verkoop en 6) overig.

5 3 Marktafbakening De eerste stap in een marktanalyse is de afbakening van de relevante markt. De relevante markt bestaat uit een relevante productmarkt en een relevante geografische markt. De relevante productmarkt omvat alle producten en/of diensten die op grond van hun kenmerken, hun prijzen en het gebruik waarvoor zij zijn bestemd, door de eindgebruiker als onderling verwisselbaar of substitueerbaar worden beschouwd. De relevante geografische markt is het gebied waarbinnen de betrokken ondernemingen een rol spelen in de vraag naar en het aanbod van goederen of diensten, waarbinnen de concurrentievoorwaarden voldoende homogeen zijn en dat van aangrenzende gebieden kan worden onderscheiden doordat daar duidelijk afwijkende concurrentievoorwaarden bestaan. 3.1 Vragen over de productmarktafbakening In de besluiten van 29 december 2011 en van 28 december 2012 heeft ACM vastgesteld dat relevante productmarkt voor zakelijke netwerkdiensten bestaat uit (klassieke) huurlijnen (analoog en digitaal), datacommunicatiediensten (VPN s) en dark fiber (inclusief lichtpaden). De belangrijkste argumenten voor deze conclusie worden onderstaand beschreven. 5/8 Klassieke huurlijnen behoren tot dezelfde relevante markt als datacommunicatiediensten (VPN s) omdat zij een vergelijkbare functionaliteit (zoals up- en downloadcapaciteit, beschikbaarheids- en capaciteitsgaranties en servicekwaliteit (SLA)) kennen en er sprake is van overstap van klassieke huurlijnen naar datacommunicatiediensten. Dark fiber (inclusief lichtpaden) behoort tot dezelfde relevante markt als (klassieke) huurlijnen en datacommunicatiediensten omdat het voor dezelfde doeleinden wordt gebruikt en het een alternatief is voor klassieke huurlijnen en datacommunicatiediensten en andersom. In de genoemde besluiten is geconcludeerd dat internet-vpn s niet tot de relevante markt voor zakelijke netwerkdiensten behoort omdat het een ander gebruiksdoel heeft, er verschillen in gebruik en kwaliteit bestaan en er geen significante overstap plaatsvindt tussen zakelijke netwerkdiensten enerzijds en internet-vpn s anderzijds. 6. Hebben zich naar uw oordeel sinds januari 2012 ontwikkelingen voorgedaan en/of zullen zich in de komende jaren ontwikkelingen voordoen ten aanzien van de infrastructuur en/of techniek waarop zakelijke netwerkdiensten worden gebaseerd die van invloed zijn op de productmarktafbakening? Zo ja, welke? 7. Hebben zich naar uw oordeel sinds januari 2012 ontwikkelingen voorgedaan en/of zullen zich in de komende jaren ontwikkelingen voordoen ten aanzien van de eindgebruikersgroepen die zakelijke netwerkdiensten afnemen die van invloed zijn op de productmarktafbakening? Zo ja, welke?

6 8. Hebben zich naar uw oordeel sinds januari 2012 ontwikkelingen voorgedaan en/of zullen zich in de komende jaren ontwikkelingen voordoen ten aanzien van het gebruik en gebruiksdoel van klassieke huurlijnen, datacommunicatiediensten (VPN s), dark fiber (inclusief lichtpaden) en/of internet-vpn s die relevant zijn voor de productmarktafbakening? Zo ja, welke? 9. Hebben zich naar uw oordeel sinds januari 2012 ontwikkelingen voorgedaan en/of zullen zich de komende jaren ontwikkelingen voordoen ten aanzien van de functionaliteiten (upen downloadcapaciteit, beschikbaarheids- en capaciteitsgaranties en servicekwaliteit (SLA)) van klassieke huurlijnen, datacommunicatiediensten (VPN s), dark fiber (inclusief lichtpaden) en/of internet-vpn s die relevant zijn voor de productmarktafbakening? Zo ja, welke? 10. Hebben zich naar uw oordeel sinds januari 2012 ontwikkelingen voorgedaan en/of zullen zich in de komende jaren ontwikkelingen voordoen ten aanzien van de prijzen van klassieke huurlijnen, datacommunicatiediensten (VPN s), dark fiber (inclusief lichtpaden) en/of internet-vpn s? Zo ja, welke? 6/8 11. Hebben zich naar uw oordeel sinds januari 2012 ontwikkelingen voorgedaan en/of zullen zich in de komende jaren ontwikkelingen voordoen ten aanzien van het wholesaleaanbod van bouwstenen voor klassieke huurlijnen, datacommunicatiediensten (VPN s), dark fiber (inclusief lichtpaden) en/of internet-vpn s die relevant zijn voor de productmarktafbakening? Zo ja, welke? 3.2 Vragen over de geografische marktafbakening In de besluiten van 29 december 2011 en van 28 december 2012 heeft ACM beargumenteerd dat de relevante geografische markt voor zakelijke netwerkdiensten nationaal is. De belangrijkste argumenten hiervoor zijn een landelijk aanbod van diensten, beperkte tariefverschillen en beperkte geografische verschillen in marktaandelen. 12. Hebben zich naar uw oordeel sinds januari 2012 ontwikkelingen voorgedaan en/of zullen zich in de komende jaren ontwikkelingen voordoen die van invloed zijn op de geografische marktafbakening? Gelieve de relevante ontwikkelingen te beschrijven, en daarbij aan te geven wat de gevolgen van deze ontwikkelingen zijn voor de concurrentie op de markt voor zakelijke netwerkdiensten. Geef tevens aan op welke geografische gebieden u uw antwoord baseert.

7 4 Dominantieanalyse De tweede stap in een marktanalyse is de dominantieanalyse. De afbakening van de relevante markten vormt hiervoor de input. ACM dient te onderzoeken op welke nader af te bakenen relevante markt(en) voor zakelijke netwerkdiensten er sprake is van een risico op aanmerkelijke marktmacht (AMM) door één of meerdere ondernemingen. In dit stadium van de analyse dient uitgegaan te worden van de situatie zonder regulering. Dat wil in dit geval zeggen, in afwezigheid van regulering van ontbundelde toegang (incl. FttH), FttO en HKWBT/HL. In de besluiten van 29 december 2011 en 28 december 2012 heeft ACM vastgesteld dat in de afwezigheid van regulering het risico bestaat dat KPN beschikt over AMM op de markt voor zakelijke netwerkdiensten. ACM baseert dit oordeel op het marktaandeel van KPN, op het multisitekarakter van de vraag en het feit dat KPN als enige partij beschikt over een landelijk dekkende en niet gemakkelijk te repliceren infrastructuur, het gegeven dat KPN voordelen geniet uit verticale integratie, schaal en breedte, de beperkte mate van afnemersmacht en de aanwezigheid van overstapdrempels. 7/8 Als input voor de dominantieanalyse stelt ACM in dit hoofdstuk vragen over de aard van de concurrentie, de positie van KPN en alternatieve aanbieders, en de marktsituatie in afwezigheid van regulering. In een situatie zonder regulering op de wholesalemarkten wordt de concurrentie op de retailmarkt voor zakelijke netwerkdiensten primair bepaald door de concurrentie tussen KPN en alternatieve partijen zoals Tele2, Eurofiber en BT. 4.1 Concurrentieproces De volgende vragen hebben betrekking op de aard van de concurrentie op de retailmarkt voor zakelijke netwerkdiensten. 13. Hebben er naar uw oordeel sinds januari 2012 veranderingen plaatsgevonden en/of zullen er in de komende jaren veranderingen plaatsvinden in de concurrentieverhoudingen op de markt voor zakelijke netwerkdiensten die van belang zijn voor de dominantieanalyse? Onderbouw uw antwoord zo mogelijk met feitelijke informatie. 14. Hebben zich naar uw oordeel sinds januari 2012 ontwikkelingen voorgedaan en/of zullen zich in de komende jaren ontwikkelingen voordoen in de mate waarin eindgebruikers (meer) overstapdrempels ervaren wanneer zij van de ene aanbieder van zakelijke netwerkdiensten over willen stappen naar een andere aanbieder? Onderbouw uw antwoord.

8 4.2 De positie van KPN en alternatieve aanbieders De volgende vragen hebben betrekking op de positie van KPN en van alternatieve aanbieders op de markt voor zakelijke netwerkdiensten. 15. Hebben zich naar uw mening sinds januari 2012 ontwikkelingen voorgedaan en/of zullen zich in de komende jaren ontwikkelingen voordoen die van invloed zijn op de positie van KPN en alternatieve aanbieders van zakelijke netwerkdiensten? Denk bijvoorbeeld aan ontwikkelingen op het gebied van een of meer van de volgende onderwerpen: (1) Het multisite karakter van de vraag naar zakelijke netwerkdiensten, (2) Netwerkdekking (3) Verticale integratie, (4) Schaal- en breedtevoordelen, (5) Concurrentievoordelen bij het aanbieden van bundels, (6) Verkoopkanalen en (7) Imago op de retailmarkt. 16. In welke mate bent u voornemens om in de periode van 2014 tot 2018 te investeren in elektronische communicatienetwerken teneinde (onder meer) zakelijke netwerkdiensten aan te bieden? Gelieve in uw antwoord de aard (omvang, niveau in het netwerk, type infrastructuur) van de investeringen de redenen voor de investeringen en de gevolgen van de investeringen voor uw dienstverlening toe te lichten. 8/8 17. Welke ontwikkelingen verwacht u die van invloed zijn op uw afhankelijkheid van KPN voor wholesalebouwstenen voor zakelijke netwerkdiensten? Gelieve de verwachte ontwikkelingen te benoemen en een kwantitatieve inschatting te maken van de effecten van deze ontwikkelingen op de mate waarin u van KPN afhankelijk bent (denk aan ontwikkelingen als het beschikbaar komen van alternatieve wholesalebouwstenen). 18. Voor welk percentage van uw retailcontracten bent u afhankelijk van het wholesaleaanbod van KPN? Om hoeveel contracten gaat het? En voor welk percentage van de aansluitingen binnen deze contracten bent u, gemiddeld genomen, afhankelijk van KPN?