Gemeente Breda. Monitor coffeeshops Breda. Onderzoek en Informatie. Resultaten metingen februari 2013

Transcriptie

1 Gemeente Breda Onderzoek en Informatie Monitor coffeeshops Breda Resultaten metingen februari 2013 Publicatienummer: 1719 Datum: April 2013

2 In opdracht van: Gemeente Breda Concernstaf / Kabinet Uitgave: Gemeente Breda Ontwikkeling / Bedrijfsbureau Onderzoek en Informatie Projectnummer: 1402 Claudius Prinsenlaan DJ Breda Telefoon onderzoek@breda.nl Bronvermelding verplicht

3 1. Samenvatting Inleiding Algemeen Doel Werkwijze Resultaten metingen coffeeshops Aantal en herkomst bezoekers Algemene overlast Rondhangende bezoekers Geparkeerde auto s Fout geparkeerde auto s Wachten met draaiende motor Opmerkingen Conclusie Gevolgen afschaffen wietpas District Breda op basis politiegegevens Inleiding Geven coffeeshops overlast? Is er sprake van overlast van illegale handel? Zijn er concentraties van de meldingen van overlast van illegale handel? Conclusie Beleving direct omwonenden en bedrijven Ervaren overlast Tijdstip van overlast Straathandel en onveiligheidsgevoelens Onveilig vanwege coffeeshops in de buurt Afsluitende opmerkingen Conclusie Samenvatting interviews sleutelinformanten Overlast rondom coffeeshops voor en na invoering wietpas Drugstoerisme Illegale handel Overlast en gevoelens van onveiligheid... 33

4 6.5. Overlast en handhaving

5 Monitor coffeeshops Breda, meting februari Samenvatting Het beleid inzake de coffeeshops kenmerkt zich door ingrijpende wijzigingen. Aanvankelijk waren de coffeeshops voor iedereen vrij toegankelijk en was wiet vanuit de coffeeshops vrij verhandelbaar. In mei 2012 werd de wietpas ingevoerd in de zuidelijke provincies. Door invoering van de 'wietpas' werd een eind gemaakt aan het open deur beleid van de coffeeshops. De coffeeshops werden besloten clubs en mochten alleen nog verkopen aan geregistreerde bezoekers woonachtig in Nederland. Door het regeerakkoord najaar 2012 zijn de plannen van invoering wietpas en uitbreiding ervan voor alle regio's gewijzigd. Medio november 2012 werd de wietpas per direct afgeschaft. Vanaf dat moment hoeven klanten zich niet meer te registreren, maar de toegang blijft voorbehouden aan Nederlandse ingezetenen. Om een actueel en betrouwbaar beeld te geven van de ontwikkeling van het coffeeshopbezoek en de mogelijke overlast van het coffeeshopbezoek voor omwonenden voert de gemeente regelmatig onderzoek uit. Deze notitie geeft de resultaten weer van een meting bij de coffeeshops in februari 2013 en volgt op eerdere metingen in september 2012 en mei In februari 2013 was de wietverkoop vrij toegankelijk voor Nederlandse ingezeten, in september 2012 en mei 2012 was sprake van besloten clubs met uitsluitend verkoop aan geregistreerde leden uit Nederland. De resultaten van de tellingen uit 2013 en 2012 worden vergeleken met de resultaten van eerder onderzoek vóór invoering van de wietpas (juni 2011). Resultaat tellingen en observaties bij coffeeshops Het drugstoerisme is opgedroogd en de bezoekers zijn allen afkomstig uit Nederland. Het afschaffen van de wietpas heeft geleid tot een sterke toename van bezoekers. In vergelijking met september 2012 is het aantal bezoekers toegenomen met 60%. Circa twee op de drie bezoekers is afkomstig uit Breda. Ten opzichte van de voorgaande tellingen is de herkomst van bezoekers niet veel gewijzigd. De meeste bezoekers (64%) zijn afkomstig uit Breda. Tijdens de tellingen in februari 2013 is geen/nauwelijks overlast geconstateerd in de coffeeshops of in de directe omgeving van de coffeeshops. Het aantal rondhangende bezoekers is min of meer gelijk gebleven, waarbij het aandeel bezoekers dat langer dan 6 minuten rondhangt iets hoger is geworden (21%). Het aantal geparkeerde auto's is fors toegenomen ten opzichte van voorgaande tellingen onder het stelsel van de wietpas. Nog geen 4% van de auto's staat verkeerd geparkeerd. Opmerkelijk is de toename van wachtende auto's met draaiende motor. Mogelijkerwijs houdt dit verband met het winterseizoen. Resultaat meldingen bij politie Het totale aantal geregistreerde drugsgerelateerde incidenten nam beduidend toe na invoering van de wietpas. Na afschaffen van de wietpas is sprake van een daling van het aantal geregistreerde incidenten. Opmerkelijk is dat het niveau nog steeds aanmerkelijk hoger ligt dan vóór invoering wietpas. De algehele overlast van drugs komt het meest voor in de nabijheid van de coffeeshops in het Centrum. Om de overlast rondom de coffeeshops te meten hanteert de politie een beperkte definitie op basis van incidenten van overlast drugs die rechtstreeks met de locatie van de coffeeshops zelf te maken hebben. Op basis van deze beperkte definitie is de overlast in verband met drugs in/rondom de coffeeshops minimaal. 5

6 Het aantal gemelde incidenten van illegale drugshandel was het hoogst in mei 2012 kort na invoering wietpas, maar bleef tijdens de zomermaanden 2012 hoog. Na september daalde het aantal gemelde incidenten van drugshandel. De daling zet door na afschaffen van de wietpas. De politiegegevens geven aan dat de illegale drugshandel aanvankelijk geconcentreerd was in de binnenstad van Breda, en zich daarna heeft verspreid naar verschillende plekken binnen en buiten de stad. Veel incidenten van straathandel zijn onzichtbaar en handelaren zijn erg professioneel in het verbergen van de activiteiten. Resultaat onderzoek onder omwonenden Er is duidelijk een verbetering zichtbaar in het aandeel omwonenden dat géén overlast ondervindt van de aanwezigheid van een coffeeshop in hun buurt; 70% van de omwonenden ervaart geen overlast. De vermindering van overlast komt vooral voor rekening van de categorie 'anders' en de vermindering van lawaai. Overlast door zwefvuil/afval ligt - na de daling van september - weer op het oude niveau (9%). Wel is nog steeds sprake van relatief veel overlast van rondhangende bezoekers (12%) en straathandel (10%). Op alle dagen en op alle tijdstippen is de overlast fors afgenomen en is de situatie sterk verbeterd. De meeste overlast vindt plaats in de (vroege) avonduren, waarbij 46% van de omwonenden aangeeft overlast te ondervinden. Bijna de helft van de bewoners is op de hoogte van straathandel van drugs in hun buurt. Ruim een kwart van alle omwonenden voelt zich soms/vaak onveilig. Circa 19% van de bewoners is op de hoogte van straathandel, maar zegt zich hierdoor niet onveilig te voelen. Uit het grote aantal opmerkingen blijkt dat de respondenten erg betrokken zijn bij het onderwerp. De opmerkingen zijn heel divers. Voor- en tegenstanders van coffeeshops geven aanvullend hun mening. Hoewel de overlast na afschaffen van de wietpas minder is geworden, is nog steeds sprake van ergernissen zoals straathandel, parkeren e.d. Resultaat interviews sleutelinformanten De interviews met politiefunctionarissen, stadsmariniers en medewerk(st)ers Stichting Maatschappelijke Opvang Breda bevestigen het ontstane beeld van de tellingen, observaties, enquête omwonenden en politiegegevens. Het buitenlands drugstoerisme komt haast niet meer voor. De coffeeshops zelf veroorzaken weinig overlast. De illegale handel is toegenomen en verspreidt zich over diverse gebieden in de stad. Ook na afschaffen van wietpas gaat de illegale handel door. In sommige buurten is sprake van 'bewegingen' (drugsrunners, illegale straathandel) die zich aan het voetlicht onttrekken. Op bepaalde plekken wordt gedeald. De activiteiten vinden evenwel afgeschermd plaats en zijn niet direct zichtbaar. Het is niet duidelijk in hoeverre de toename van 'bewegingen' direct leidt tot een toename van onveiligheidsgevoelens bij de bewoners. Wel voelen bewoners zich regelmatig onveilig bij de aanwezigheid van hangjeugd. 6

7 Monitor coffeeshops Breda, meting februari Inleiding 2.1. Algemeen Openbare orde, veiligheid en de zorg voor een goed woon- en leefmilieu vormen belangrijke pijlers van het gemeentelijk beleid in Breda. Deze uitgangspunten zijn terug te vinden in het vigerende coffeeshopbeleid en het tegengaan van drugsoverlast. In de afgelopen jaren hebben zich belangrijke ontwikkelingen voorgedaan op het terrein van de drugsgerelateerde overlast. De sluiting van de coffeeshops in Roosendaal en Bergen op Zoom (september 2009) leidde aanvankelijk tot een toename van het bezoek aan de Bredase coffeeshops. Van een toename van overlast was echter nauwelijks sprake. Sedert 1 mei 2012 maakte landelijk beleid een eind aan het 'open-deur-beleid' van de coffeeshops in de drie zuidelijke provincies Zeeland, Noord-Brabant en Limburg. Het Rijk wilde hiermee drugstoerisme, overlast en criminaliteit bestrijden en gemeenten waren verplicht dit te volgen. Vanaf 1 mei werden de coffeeshops dus besloten clubs en mochten zij hun toelatingsbeleid en verkoop alleen richten op de lokale markt. Alleen ingezetenen uit Nederland mochten klant worden en dienden zich te registreren. Drugstoeristen uit het buitenland werd de toegang ontzegd. In oktober 2012 bepleitte het nieuwe regeerakkoord voor afschaffing van de wietpas. Per direct werd de wietpas medio november afgeschaft. Wel blijven de coffeeshops alleen toegankelijk voor ingezetenen uit Nederland. De manier waarop tot uitvoering dient te worden overgegaan is overgedragen aan de gemeenten. Bij invoering van de wietpas verwachtte het Ministerie van Veiligheid en Justitie dat elke lokale driehoek in het zuiden van het land een operationeel handhavingsplan zou opstellen. Binnen de lokale driehoek is afgesproken om vanaf mei 2012 drie keer de stand van zaken te evalueren en te bepalen of op- dan wel afgeschaald kan worden. In dit verband is het noodzakelijk een goed beeld te hebben van de stand van zaken en ontwikkeling van het drugstoerisme en de drugsgerelateerde overlast. Overigens voert de gemeente Breda sedert 2005 regelmatig tellingen uit. In mei 2012 en september 2012 heeft de gemeente onderzoek gedaan naar de effecten van het invoeren van de wietpas. Daarbij is de situatie van de tellingen vergeleken met die van voorgaande tellingen. Het onderzoek wijst uit dat er een eind is gekomen aan het drugstoerisme, dat het bezoek aan de coffeeshops is afgenomen en dat de handel zich heeft verplaatst naar de straat en zich daarnaast heeft verspreid over diverse wijken. De nieuwe situatie heeft najaar 2012 geleid tot discussie over de gevolgen van de wietpas. Niet alleen in Breda, maar ook in overige steden in de zuidelijke provincies is deze discussie opgelaaid. Een en ander is ongetwijfeld van invloed geweest op de nieuwe kabinetsplannen, waarbij de wietpas vervalt. De coffeeshops blijven alleen toegankelijk voor ingezetenen uit Nederland die zich kunnen identificeren, registratie is niet meer vereist. Deze notitie geeft de resultaten weer van de stand van zaken van februari 2013 en geeft een beeld van de veranderingen als gevolg van het afschaffen van de wietpas met invoering van het I-criterium. (Coffeeshops zijn alleen toegankelijk voor Nederlandse ingezetenen). 7

8 2.2. Doel Het doel van de monitor is een actueel en betrouwbaar beeld te geven van de ontwikkeling van het coffeeshopbezoek in Breda en de mogelijke overlast van het coffeeshopbezoek voor omwonenden. Daarnaast dient in beeld gebracht te worden of sprake is van verandering van het aantal drugsgerelateerde incidenten en de verplaatsing van drugsgerelateerde activiteiten naar locaties buiten de coffeeshops (illegale straathandel). Met het invoeren en daarna weer afschaffen van de 'wietpas' zijn steeds nieuwe situaties gecreëerd. Het effect van het invoeren van de wietpas is zichtbaar gemaakt in de vorige rapportages. Uit dit onderzoek is gebleken dat invoering van wietpas tot grote verandering heeft geleid van drugstoerisme, bezoekersaantallen, overlast en beleving van omwonenden. Deze rapportage bevat de uitkomsten van het onderzoek van februari 2013 voor de gemeente Breda. Op dat moment gold de situatie van afschaffing wietpas en vrije verkoop vanuit de coffeeshops aan Nederlandse ingezetenen Werkwijze Door regelmatig metingen te houden bij de coffeeshops kunnen veranderingen van het bezoekersprofiel en mogelijke overlast worden gesignaleerd. De metingen zijn steeds op dezelfde wijze georganiseerd, zodat directe vergelijking van de resultaten mogelijk is. In deze rapportage worden de bevindingen van februari 2013 vergeleken met die van de drie voorgaande telmomenten (september 2012, juni 2012 en juni 2011). Gaven de tellingen van juni 2011 een beeld van het 'open deurbeleid', de tellingen van 2012 een beeld van de 'besloten clubs' (wietpas), de huidige rapportage geeft een beeld van het effect van afschaffen wietpas na verloop van enkele maanden. Daarnaast is een onderzoek gehouden onder de omwonenden. Bij het onderzoek onder omwonenden is een vergelijking gemaakt met resultaten van eerder onderzoek (september 2012, juni 2012, maart 2010). Het onderzoek omvat de volgende onderdelen: 1.Metingen bij de coffeeshops: Gedurende een drietal dagen zijn op verschillende tijdstippen tellingen gedaan naar het aantal bezoekers, de herkomst van bezoekers en is observatie gedaan naar mogelijke overlast. De tellingen en observaties zijn bij zeven van de acht coffeeshops in Breda gehouden 1 en zijn op identieke wijze uitgevoerd als voorgaande metingen. Gemeten is op een woensdag van tot uur, op een vrijdag van tot uur en op een zaterdag van tot uur en van tot uur. 1 De meting bij Fly 'n High is september 2012 niet doorgegaan vanwege sluiting van de coffeeshop. 8

9 Monitor coffeeshops Breda, meting februari 2013 Figuur 1 : Locatie van coffeeshops in Breda 2. Meldingen politie en gemeente: Als tweede bron zijn meldingen en incidenten uit de registratie van het politiedistrict Breda in de analyse betrokken. De gedachte hierbij is dat de veranderingen van het coffeeshopbeleid niet alleen gevolgen kunnen hebben voor de straten waarin de shops zijn gelegen, maar ook voor andere locaties. Een toename van incidenten kan wijzen op meer activiteiten in het illegale circuit. Op centraal niveau zijn de gegevens van verschillende gemeenten van het Politiedistrict Midden- en West-Brabant geanalyseerd en in overzichten verwerkt. 3. Een enquête onder de omwonenden: Bewoners woonachtig op adressen nabij de coffeeshops zijn benaderd met vragen over eventuele overlast van coffeeshopbezoekers. Het gaat om een korte vragenlijst die digitaal kon worden ingevuld. Huishoudens die niet per mail reageerden zijn vervolgens persoonlijk benaderd om mee te doen met het invullen van de vragenlijst. 4. Kwalitatieve interviews: De informatie vanuit eigen metingen en politieregistraties is vooral beschrijvend. Om een beeld te geven van de wereld achter de cijfers en om zicht te krijgen op de niet direct zichtbare effecten van drugsgerelateerde aspecten zijn interviews gehouden met deskundige sleutelfiguren. Voor alle districten van Breda zijn gesprekken gevoerd met politiefunctionarissen en stadsmariniers. Om een beeld te krijgen van de situatie in februari 2013 zijn de interviews niet opnieuw uitgevoerd, maar is het verslag van september 2012 voorgelegd aan de stadsmariniers met het verzoek om veranderingen aan te geven. Uitdrukkelijk wordt gesteld dat de metingen geen totaalbeeld van het drugstoerisme en eventuele overlast geven. Doordat er een keuze is gemaakt van drukke uren, en er vervolgens op vaste dagen, tijden en plaatsen geteld is, worden alleen ontwikkelingen in beeld gebracht. 9

10 Monitor coffeeshops Breda, meting februari Resultaten metingen coffeeshops In dit hoofdstuk worden de resultaten van de metingen bij de coffeeshops gepresenteerd. De metingen geven een beeld van het aantal en de herkomst van de bezoekers en de mate van overlast. Doordat op vaste dagen, tijden en plaatsen is geteld, kunnen ontwikkelingen worden gevolgd. Om verschillen naar de stand van zaken voor en na invoering van de wietpas te kunnen duiden is gekozen voor een vergelijking op drie tijdstippen. De resultaten van de meting van februari 2013 (na afschaffing wietpas) is vergeleken met die van september 2012 (gewenning aan regime wietpas), juni 2012 (kort na invoering wietpas) en juni 2011 (vóór invoering wietpas). Uitdrukkelijk wordt gesteld dat de metingen geen totaalbeeld van het drugstoerisme en eventuele overlast geeft, maar enkel representatief is voor de tijden waarop is gemeten. Het gaat daarbij om drie verschillende tijdstippen, gedurende de week en in het weekend: zaterdag (12.00 uur uur en uur uur); woensdag (17.00 uur uur); vrijdag (17.00 uur uur). De resultaten per meting zijn voldoende betrouwbaar om de impact te meten van de veranderingen van het beleid Aantal en herkomst bezoekers In februari 2013 is het aantal bezoekers met 60% toegenomen ten opzichte van september Het afschaffen van de wietpas heeft geleid tot een sterke toename van bezoekers. Omdat de verkoop is voorbehouden aan ingezetenen uit Nederland, ligt het bezoekersaantal echter fors lager dan in de 'oude situatie' van vrije handel voor iedereen. Net na de invoering van de wietpas was het aantal bezoekers teruggelopen tot 32%. 2 In september 2012 is dit aandeel iets toegenomen tot 38%. 3 Het aantal bezoekers in februari 2013 ligt op 61% van het aantal bezoekers in de oude situatie van vrije verkoop. 4 Figuur 2 geeft een beeld van de veranderingen. 5 2 Vergelijking juni 2012 met juni Vergelijking september 2012 met juni Vergelijking februari 2013 met juni Met nadruk wijzen wij er op dat de gegevens alleen betrekking hebben op de bezoekersaantallen tijdens de gemeten tijdstippen en derhalve geen totaalbeeld geven van het bezoek. Vanwege gelijke tijdstippen waarop is geteld, geeft de figuur wel een goed beeld van de verschillen in ontwikkeling. 11

11 Figuur 2 : Gemeten aantal bezoekers tijdens teldata De toename van bezoekers tussen september 2012 en februari 2013 (60%) komt voor rekening van ingezetenen uit Nederland. Net als in september laten de tellingen van februari zien dat het drugstoerisme is opgedroogd en vrijwel is verdwenen. 6 6 In 2011 was bijna de helft van het bezoek afkomstig uit het buitenland. De ontwikkeling van het buitenlandse bezoek geeft een beeld van bijna 50% in juni 2011 naar 0% in juni 2012, naar 1% in september 2012 en 3% in februari

12 Monitor coffeeshops Breda, meting februari 2013 Figuur 3 geeft een overzicht van de herkomst van bezoekers uit Nederland. Voor de vergelijkbaarheid is uitgegaan van relatieve aantallen (procenten). Figuur 3 : Herkomst bezoekers Nederland (in procenten) De grafiek laat zien dat de herkomst van de bezoekers in februari 2013 niet veel is gewijzigd ten opzichte van de voorgaande metingen. Circa twee op de drie bezoekers (64%) is afkomstig uit Breda. De overige bezoekers komen vooral uit Oosterhout (7%) en de overige gemeenten van West-Brabant (ruim 14%, inclusief Etten-Leur, Roosendaal en Bergen op Zoom). De rest van Nederland is goed voor 5% van het aantal bezoekers. Van één op de tien bezoekers is de herkomst niet bekend. Verondersteld mag worden dat het aantal bezoekers uit de bovengenoemde gebieden iets hoger ligt, doordat van 10% van de bezoekers de herkomst onbekend is. Het aantal respondenten dat geen informatie wenst te geven over hun herkomst is hoger na de invoering én afschaffing van de wietpas, dan vóór de invoering van de wietpas Algemene overlast Tijdens alle onderzoeken is geteld op gelijke dagen en tijdstippen. Slechts incidenteel hebben de observanten melding gemaakt van overlast door de coffeeshops. In februari 2013 is twee keer melding gemaakt van overlast. Daarbij ging het echter niet om overlast in de coffeeshops, maar om parkeeroverlast (2x). 7 De observanten van het onderzoek maken daarnaast melding van overige overlast situaties zoals: hard rijdende auto's (2x); rookbom afgestoken (1x); straatdealen (1x) Geconcludeerd mag worden dat er geen overlast is vastgesteld in de coffeeshops. In de directe omgeving van de coffeeshops is ook nauwelijks overlast geconstateerd. Het gaat om incidentele overlastsituaties. Deze incidenten vinden plaats buiten de coffeeshops, 7 Verkeerd geparkeerde auto s (1x) en weinig parkeerplaatsen of geen rek voor (brom)fietsers (1x). 13

13 zijn heel verschillend en komen niet vaak voor. Soms ontbreekt geheel een relatie met bezoekers van de coffeeshop Rondhangende bezoekers Het rondhangen van bezoekers vertoont vaak een wisselend beeld. Voor een deel hangt het ook samen met de weersomstandigheden. In vergelijking met september 2012 is het aantal rondhangende bezoekers in februari 2013 min of meer gelijk. Figuur 4 : Rondhangende bezoekers naar tijdsduur (in procenten) De meeste rondhangende bezoekers verblijven voor een korte periode. Circa 70% van de bezoekers hangt maximaal 2 minuten rond. Een klein deel van de bezoekers verblijft langer. Het aantal bezoekers dat langer dan 6 minuten rondhangt is beperkt (21%), maar ligt iets hoger dan in september De reden van het langer rondhangen is niet onderzocht, maar verondersteld mag worden dat dit verband houdt met de verkoop van drugs via straathandel Geparkeerde auto s Het aantal geparkeerde auto s is in februari 2013 fors toegenomen ten opzichte van september en juni Mogelijkerwijs is hierbij het seizoen van grote invloed. Het betreft vrijwel uitsluitend auto's met een Nederlands kenteken. 14

14 Monitor coffeeshops Breda, meting februari 2013 Figuur 5 : Aantal geparkeerde auto's bezoekers (absolute aantallen) 3.5. Fout geparkeerde auto s Het aantal fout geparkeerde auto s is beperkt. Van de in totaal 717 geparkeerde auto s zijn slechts 28 auto s verkeerd geparkeerd. Dit betekent dat nog geen 4% van de auto s verkeerd staat geparkeerd. Figuur 6 Ontwikkeling overlast van fout geparkeerde auto s in Breda Het percentage fout geparkeerde auto s in februari is gelijk aan september 2012, maar ligt beduidend lager dan de tellingen ervoor. In bijna alle gevallen gaat het om verkeerd geparkeerde auto s met een Nederlands kenteken. 15

15 3.6. Wachten met draaiende motor Opmerkelijk is de forse toename van wachtende auto s met draaiende motor. Van het totaal aantal geparkeerde auto's is dit 15%. Hoewel de reden niet is onderzocht, mag logischerwijs een verband worden gelegd met de weersomstandigheden van een wintertelling. Figuur 7 Ontwikkeling overlast van wachtende auto s met draaiende motor in Breda 3.7. Opmerkingen De observanten van de metingen is gevraagd om opmerkelijke zaken te noteren. Slechts enkele observanten hebben een opmerking. Genoemd worden vriendelijke mensen (6x), het wegsturen van buitenlandse bezoekers (5x), het dealen op straat (2x), harde muziek (3x), verkeerd parkeren (3x) en hangjongeren (2x). Eenmalig genoemd worden het verzoek om drugs te halen, luid bellen, kapotgooien van glas op straat, onoverzichtelijk waar mensen parkeren, doorrijden wanneer ze enquêteurs zien staan Conclusie In vergelijking met september 2012 is het aantal bezoekers in februari 2013 fors toegenomen. Deze toename komt voor rekening van ingezetenen uit Nederland. Het drugstoerisme is opgedroogd en verdwenen. De meeste bezoekers zijn afkomstig uit Breda (64%). Hoewel het aantal bezoekers weer is toegenomen nu de wietpas is afgeschaft, is het aantal bezoekers lager dan vóór de invoering van de wietpas met de verkoop aan iedereen. Tijdens het veldwerk is er geen overlast geconstateerd binnen of vanwege de coffeeshops. Incidenteel is er sprake van parkeeroverlast, verkeersoverlast en straatdealen in de directe omgeving. Het aantal rondhangende bezoekers is min of meer hetzelfde als in september De meeste bezoekers hangen maximaal 2 minuten (70%), maar het aantal bezoekers dat langer dan 6 minuten rondhangt is gestegen (21%) ten opzichte van september. Het aantal geparkeerde auto s is in februari flink toegenomen in vergelijking met september en juni Nog geen 4% van de auto s staat verkeerd geparkeerd. 16

16 Monitor coffeeshops Breda, meting februari 2013 Het aantal auto s met draaiende motor is fors toegenomen ten opzichte van september Mogelijk houdt dit verband met de winterperiode. 17

17 Monitor coffeeshops Breda, meting februari Gevolgen afschaffen wietpas District Breda op basis politiegegevens 4.1. Inleiding Met het invoeren en daarna afschaffen van de wietpas is door de media extra aandacht gegeven aan talloze zaken die te maken hebben met dit onderwerp. De wietpas en de coffeeshops staan volop in belangstelling. De Politieregio Midden- en West-Brabant kent een centrale registratie van meldingen en politieregistraties van drugsgerelateerde incidenten. 8 De gegevens zijn daarbij naar afzonderlijke categorieën ondergebracht (MK's: maatschappelijke klassen). De politieregistratie is vooral een administratief systeem. Voor het genereren van informatie ten behoeve van onderzoek heeft deze registratie beperkingen. Het toekennen van de incidenten en meldingen naar de divers categorieën is niet eenduidig en de gegevens worden bij invoer niet altijd op dezelfde manier systematisch geregistreerd. Indien een melding niets oplevert, wordt zij als niet reëel beschouwd en verdwijnt zij uit de cijfers. Het geven van een goed beeld op basis van de politiecijfers is hierdoor moeilijk. De Politie Midden- en West-Brabant heeft gegevens verstrekt over meldingen en registraties die verband houden met drugsgerelateerde zaken rondom de wietpas. Daarbij is een selectie gemaakt van gegevens die verband houden met coffeeshops en illegale handel, waarbij is uitgegaan van gegevens in de volgende categorieën: D20: RIJDEN ONDER INVLOED DRUGS/MEDICIJNEN E38: OVERLAST IVM DRUGS F40: BEZIT HARD-DRUGS (LIJST 1) F41: BEZIT SOFTDRUGS (LIJST 2) F42: HANDEL E.D. HARD-DRUGS (LIJST 1) F43: HANDEL E.D. SOFTDRUGS (LIJST 2) F44: VERVAARDIGEN HARD-DRUGS (LIJST 1) F45: VERVAARDIGEN SOFTDRUGS (LIJST 2) F46: AANTREFFEN DRUGS (GEEN VERDACHTE) F47: OVERIGE DRUGSDELICTEN Om een beeld te geven van de gevolgen van het invoeren van de wietpas in het district Breda zijn de gegevens door de politie bewerkt om antwoord te geven op onderstaande centrale vragen: 1. Geven coffeeshops overlast? Zo ja, waaruit bestaat deze overlast dan? 2. Geeft de illegale handel overlast? Zo ja, waaruit bestaat deze overlast? 3. Zijn er concentraties van meldingen overlast? Zo ja, is daar een verklaring voor? Voor een vergelijking van de situatie voor en na afschaffen van de wietpas is gebruik gemaakt van politiegegevens op districtsniveau. Dit betekent dat de resultaten niet kunnen worden gepresenteerd op het niveau van de individuele gemeenten binnen het district. 8 De politieregistratie Basisvoorziening Handhaving (BVH) wordt sinds eind 2009 door alle 26 politiekorpsen gebruikt. 19

18 4.2. Geven coffeeshops overlast? Voorgaande politiegegevens gaven aan dat de geregistreerde overlast in verband met drugs rondom de coffeeshops minimaal is. Ook de actuele gegevens van het laatste halfjaar 2012 bevestigen dit beeld. Het aantal incidenten van overlast die direct betrekking hebben op coffeeshops is beperkt. In totaal is sprake van zeven geregistreerde incidenten voor de periode mei tot en met december In de meeste gevallen betrof het incidenten van drugstoerisme. Door uit te gaan van het criterium 'rechtstreeks' is een duidelijke inperking gemaakt van de gegevens Is er sprake van overlast van illegale handel? Totaal geregistreerde incidenten Voor het geven van een beeld van drugsgerelateerde incidenten 9 is gebruik gemaakt van de registratie van negen van de tien gebruikte coderingen (E38 en F40 tot en met F47). 10 Figuur 8 geeft een beeld van de ontwikkeling van het totaal aantal geregistreerde incidenten over de maanden in 2011 en Figuur 8 : Totaal incidenten thema 'wietpas' per maand 2011 Registraties Wietpas 2011/2012 per maand Polynoom (2012) jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec De grafiek toont aan dat het aantal geregistreerde incidenten het hoogst is in de periode van de wietpas (mei tot en met oktober/november 2012). Vóór invoering wietpas was niet alleen sprake van een lager aantal incidenten, maar was ook minder verschil tussen de maanden. Er is een stijging van het aantal incidenten na invoering wietpas in mei 2012 met een hoogtepunt voor de maand augustus. Daarna daalt het aantal incidenten weer heel geleidelijk. Eind 2012 wordt de wietpas afgeschaft en zet de daling door. Opmerkelijk is evenwel dat het aantal incidenten ook na afschaffen wietpas beduidend hoger ligt dan vóór invoering wietpas. Er is een trendlijn gezet op de maanden die vallen in het jaar Deze trendlijn (polynoom) laat een curve zien. 9 De registratie komt tot stand door meldingen van burgers, partners, politie en overige meldingen. 10 De registratie van incidenten onder D20 (rijden onder invloed drugs/medicijnen) waarbij drugs zijn aangetroffen is verwaarloosbaar klein gebleken en is niet meegenomen in de analyse. 20

19 Monitor coffeeshops Breda, meting februari 2013 Vergelijking gegevens vorige meting In november/december 2012 zijn 261 drugsgerelateerde incidenten geregistreerd. In vergelijking met augustus/september (415 incidenten) is sprake van een forse daling. In vergelijking met de situatie in dezelfde maanden van november/december 2011 vóór invoering wietpas is het aantal registraties op het terrein van dealen en overlast echter bijna verdubbeld. 11 Meldingen drugsoverlast door burgers In november/december 2012 is bijna de helft van de meldingen afkomstig van burgers (46%). In vergelijking met augustus/september is dit niet veel veranderd (48%). De meldingen van burgers over drugsoverlast hebben betrekking op diverse zaken, zoals wietkwekerij, stankoverlast, illegale handel. Het aantal meldingen van burgers is in november/december wel gedaald (van 146 naar 114). Drugshandel Van het totaal aantal drugsgerelateerde incidenten neemt de drugshandel een vooraanstaande plaats in. Het aantal registraties van overlast door illegale handel was kort na invoering wietpas het hoogst en bleef ook tijdens de zomermaanden van 2012 hoog. Sedert september daalt dit aantal. Na afschaffen wietpas is sprake van een daling naar 23 incidenten in december Door de daling van overlast illegale handel is dit aspect binnen het totaal van drugsgerelateerde incidenten minder omvangrijk geworden. In mei/juni was het aandeel nog 38%, in november/december 19%. Figuur 9 : Overlast illegale handel 2012, bleef ook tijdens de zomermaanden hoog Het onderzoek van de politie wijst verder uit dat er meer op straat wordt verhandeld dan voor invoering van de wietpas. Daarbij worden meerdere plaatsen genoemd voor straathandel, waarbij handelaren zich verplaatsen op (brom)fietsen en locaties niet vastliggen. De vraag is in hoeverre de meldingen en registraties een goede afspiegeling zijn van alle feitelijke incidenten. Veel incidenten van straathandel zijn onzichtbaar en handelaren zijn 11 In november/december 2011 bedroeg het aantal drugsgerelateerde incidenten

20 erg professioneel in het verbergen van de activiteiten. Voor zover burgers incidenten waarnemen wordt niet altijd gemeld Zijn er concentraties van de meldingen van overlast van illegale handel? De incidenten van drugsoverlast vinden voornamelijk in Breda plaats. De hotspots zijn vooral gelegen rondom de coffeeshops. Figuur 10 geeft een beeld van de overlast van illegale handel. Figuur 10 : Overlast illegale drugshandel mei-dec 2012 (Bron: Politie District Breda) De kleuren geven de intensiteit weer naar aflopende frekwentie van rood naar blauw. De politiegegevens wijzen uit dat de concentratie het sterkst is ter hoogte van de twee coffeeshops aan de Boschstraat en rondom de Gedempte Haven. Verspreid over de stad zijn verschillende (lichtere) hotspots waarneembaar. Dit zijn de (licht)groene vlekken op de kaart. Direct na invoering wietpas was de illegale handel meer geconcentreerd nabij de coffeeshops, vooral in en rondom de Boschstraat. In de loop van de maanden heeft de drugshandel zich meer gespreid over meerdere kleinere concentratiegebieden, waarbinnen geen duidelijke overlastlocaties of objecten zijn te typeren Conclusie Het totale aantal geregistreerde drugsgerelateerde incidenten neemt beduidend toe na invoering van de wietpas. Na afschaffen van de wietpas is sprake van een daling van geregistreerde incidenten, maar ligt het niveau nog steeds aanmerkelijk hoger dan vóór invoering wietpas. De algehele overlast van drugs komt het meest voor in de nabijheid van de coffeeshops in het Centrum. Om de overlast rondom de coffeeshops te meten hanteert de politie een beperkte definitie op basis van incidenten van overlast drugs die rechtstreeks met de locatie van de coffeeshops zelf te maken hebben. Op basis van deze beperkte definitie is de overlast in verband met drugs rondom de coffeeshops minimaal. 22

21 Monitor coffeeshops Breda, meting februari 2013 Het aantal gemelde incidenten van illegale drugshandel is het hoogst in mei 2012 kort na invoering wietpas, maar blijft de zomermaanden hoog. Na september daalt het aantal gemelde incidenten van drugshandel. De daling zet door na afschaffen van de wietpas. De politiegegevens geven aan dat de illegale drugshandel aanvankelijk geconcentreerd was in de binnenstad van Breda, en zich daarna heeft verspreid naar verschillende plekken binnen en buiten de stad. Veel incidenten van straathandel zijn onzichtbaar en handelaren zijn erg professioneel in het verbergen van de activiteiten. 23

22 Monitor coffeeshops Breda, meting februari Beleving direct omwonenden en bedrijven Om een beeld te geven van de mate waarin omwonenden en nabijgelegen bedrijven overlast ondervinden van de coffeeshop in hun buurt zijn enquêtes afgenomen. Gevraagd is naar mogelijke aspecten van overlast en het tijdstip van eventuele overlast. Doel van de enquêtes is een beeld te geven van mogelijke veranderingen in mate van overlast bij shops in Breda als totaal en niet een analyse uit te voeren op overlast per shop zelf. In februari 2013 zijn in totaal 620 adressen van omwonenden en bedrijven aangeschreven voor deelname aan het onderzoek. In totaal hebben 303 respondenten deelgenomen. Dit aantal en een responspercentage van 49% is voldoende voor het doen van betrouwbare uitspraken. Dertien respondenten wisten niet van het bestaan van een shop bij hen in de buurt of kenden de coffeeshop niet. De bruikbare respons is daardoor 290 enquêtes. Drie van de vier respondenten is bewoner, één op de vier respondenten heeft een bedrijf. De resultaten van februari 2013 zijn vergeleken met de resultaten van vergelijkbaar onderzoek in september 2012, juni 2012 en maart Er is niet gecorrigeerd naar seizoensinvloeden Ervaren overlast Het aandeel omwonenden dat géén overlast ondervindt van de aanwezigheid van een coffeeshop in de buurt is verbeterd. Met 70% is dit percentage in februari 2013 fors hoger dan in september 2012 (62%), juni 2012 (48%) en maart In algemene zin is de situatie dus sterk verbeterd, zowel ten opzichte van de periode vóór invoering wietpas als na afschaffing ervan. Figuur 10 geeft een beeld van de diverse vormen van overlast (in percentage totaal respondenten). 25

23 Figuur 11 Percentages overlast (alle respondenten) geen overlast straathandel verkeerd geparkeerde auto's/brommers rondhangende bezoekers aan- en afrijden auto's/brommers zwerfvuil/afval lawaai geur samenscholing bezoekers aantrekken niet wenselijke winkels anders weet niet/ben bijna nooit thuis 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% In procenten totaal respondenten febr 2013 sept 2012 juni 2012 maart 2010 De daling van overlast houdt vooral verband met een afname van 'overlast anders'. In deze verzamelcategorie worden verschillende overlastsituaties aangegeven, meestal verband houdend met hangjongeren, verkeersoverlast en straathandel. Een groot aandeel omwonenden geeft in februari 2013 aan nog steeds overlast te ondervinden van rondhangende bezoekers (12%) en straathandel (11%), net als in september Opvallend is dat de overlast door zwerfvuil/afval in september 2012 tijdelijk laag was (3%), maar nu weer terug is op het oude niveau van 9%. In vergelijking met voorgaande metingen is de overlast van lawaai afgenomen. Wellicht is de winterperiode hierbij van betekenis. De overige categorieën van overlast zijn redelijk stabiel gebleven. Van de omwonenden geeft 6% aan op andere wijze overlast te ondervinden, dit is een fors lager percentage dan in september 2012 (16%). Vaak genoemd worden straathandel, dealers, verkeersoverlast en rondhangende jongeren/bezoekers/dealers. Deze aspecten versterken vooral de ervaren overlast van de categorieën die reeds zijn genoemd Tijdstip van overlast In vergelijking met september 2012 is de overlast door de week (van 26% naar 11%) én in het weekend (van 42% naar 12%) sterk afgenomen. De meeste overlast vindt plaats in de avonduren, maar is sterk afgenomen (van 65% naar 46%). Daarna is sprake van overlast in de middag (18%) en 's nachts (11%). In vergelijking met september 2012 is de overlast s ochtends, s middags en s nachts gehalveerd. 26

24 Monitor coffeeshops Breda, meting februari 2013 Figuur 12 Wanneer is de overlast het grootst door de week in het weekend 11% 12% s nachts s avonds s middags s ochtends 3% 11% 18% 46% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% In procenten totaal respondenten febr 2013 sept 2012 juni 2012 maart Straathandel en onveiligheidsgevoelens Aan de bewoners/bedrijven is gevraagd of straathandel van drugs plaatsvindt in hun buurt. Bijna de helft geeft aan dat hiervan sprake is, terwijl ruim een kwart van de omwonenden ontkent dat er drugs op straat worden verhandeld. Opmerkelijk is wel dat een kwart van de omwonenden zegt niet te weten of straathandel plaatsvindt. Figuur 13 Bekend met straathandel in buurt Sprake van straathandel drugs in buurt? Ja 47% Nee 27% Weet niet 26% 0% 10% 20% 30% 40% 50% In % totaal respondenten Zoals reeds aangegeven in paragraaf 5.1 ligt het aantal bewoners/bedrijven dat aangeeft overlast te ervaren van de straathandel op 10%. Dit is ongeveer gelijk aan september 2012 (11%), maar beduidend hoger dan vóór invoering van de wietpas in juni 2011 (1%). 27

25 Aan de omwonenden die straathandel van drugs constateren is gevraagd of zij zich hierdoor onveilig voelen. In onderstaande grafiek is aangegeven hoeveel respondenten zich onveilig voelen vanwege straathandel in de buurt. De cijfers geven het aandeel aan als percentage van alle respondenten. Circa 26% van alle respondenten ervaart onveiligheid vanwege straathandel in de buurt. (Vergelijk september 2012: 30%). Bijna een op de vijf bewoners geeft aan op de hoogte te zijn van straathandel, maar voelt zich hierdoor niet onveilig (vergelijkbaar met september 2012). Figuur 14 Gevoel van onveiligheid vanwege straathandel in de buurt Onveilig vanwege straathandel in buurt Ja, vaak Ja, soms 13% 13% Er is straathandel maar voel me niet onveilig 19% Er vindt geen straathandel plaats Ik weet niet of er straathandel plaatsvindt 27% 28% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% In % totaal respondenten 5.4. Onveilig vanwege coffeeshops in de buurt Van de respondenten geeft ruim 80% aan zich niet onveilig te voelen vanwege coffeeshops in de buurt. Bijna een op de zes respondenten geeft aan zich soms/vaak onveilig te voelen vanwege coffeeshops in de buurt. Figuur 15 : Onveilig vanwege coffeeshops in de buurt Onveilig door coffeeshops in buurt Nee 82% Ja, soms 11% Ja, vaak 5% Weet niet 2% 0% 20% 40% 60% 80% 100% In procenten totaal respondenten 28

26 Monitor coffeeshops Breda, meting februari Afsluitende opmerkingen Aan het eind van de vragenlijst is gevraagd of de omwonenden nog opmerkingen hebben. Ruim de helft van de respondenten maakt hiervan gebruik. Dit is opvallend hoog en duidt op een grote betrokkenheid van omwonenden bij het thema van de coffeeshops. De meningen variëren en zijn soms tegengesteld. De wietpas en het wisselend beleid rondom coffeeshops roept nogal wat reacties op. Veel bewoners merken op dat er minder buitenlandse drugstoeristen zijn en dat er minder parkeeroverlast is dan in de oude situatie van het vrije coffeeshopbeleid. De illegale straathandel nam juist toe volgens veel bewoners. Een deel van de respondenten is blij dat de wietpas is afgeschaft, omdat de gebruikers nu weer in de coffeeshops te vinden zijn in plaats van op straat. Aanvullend worden nog steeds overlast van afval, verkeer, lawaai en rondhangende personen genoemd. Diverse bewoners geven aan dat de politie weinig zichtbaar is en vragen om meer handhaving en surveillance. Sommige bewoners wijzen er op dat de coffeeshopeigenaren zelf ook beter letten op overlast, en waar mogelijk ingrijpen. Een veel gehoorde opmerking is dat er niks mis is met de coffeeshops. Dat de overlast van de coffeeshops zelf minimaal is, zowel vóór als na de invoering en afschaffing van de wietpas. Wel vinden enkele omwonenden dat een coffeeshop niet thuis hoort in een woonbuurt met kinderen en nabij scholen Conclusie Er is duidelijk een verbetering zichtbaar in het aandeel omwonenden dat géén overlast ondervindt van de aanwezigheid van een coffeeshop in hun buurt. Met 70% ligt dit percentage hoger dan vóór en na de invoering wietpas. Gunstig is dat de overlast vanwege lawaai is gedaald. De overlast door zwerfvuil/overlast is evenwel weer toegenomen. Nog steeds is sprake van overlast van rondhangende bezoekers (12%) en straathandel (11%). De meeste overlast vindt plaats in de avonduren. In vergelijking met september 2012 is de overlast doordeweeks en in het weekend afgenomen. Op elk moment van de dag wordt minder overlast ervaren dan in september Ruim de helft van de omwonenden is op de hoogte van straathandel van drugs in hun buurt. Een kwart van de omwonenden voelt zich hierdoor soms/vaak onveilig. De meeste bewoners (82%) geven aan dat zij zich niet onveilig voelen vanwege de aanwezigheid van de coffeeshops. Toch ervaart een op de zes omwonenden de coffeeshops in de buurt als onveilig. Uit het grote aantal opmerkingen blijkt dat de omwonenden nauw betrokken zijn bij het onderwerp. De opmerkingen zijn heel divers, maar bevestigen het beeld dat er na de afschaffing van de wietpas weinig overlast is. 29

27 Monitor coffeeshops Breda, meting februari Samenvatting interviews sleutelinformanten 6.1. Overlast rondom coffeeshops voor en na invoering wietpas Noordwest Haagse Beemden en Prinsenbeek kennen geen coffeeshops. Desondanks hebben bewoners op bepaalde plekken - in zowel Haagse Beemden als Prinsenbeek overlast gerelateerd aan drugs. Die plekken hebben een relatie met groepen jongeren die samenkomen. Genoemd kunnen worden de drie winkelcentra in de Haagse Beemden, de openbare trapveldjes bij station Prinsenbeek (zowel aan de zijde van de Haagse Beemden als die van Prinsenbeek) en diverse andere hangplekken waar in meer of mindere mate drugs wordt gebruikt. (Bijvoorbeeld bij het jongerencentrum de Galaxy, nabij 't Kraaiennest, bibliotheek, skatebaan, sporthal). Omwonenden hebben overlast van lawaai, verloedering en vernieling. Zuidwest Zuidwest heeft een coffeeshop aan de Haagweg. De coffeeshop zelf veroorzaakt geen overlast, maar sterk is het gevoel dat er iets gebeurt in en nabij de cafés in de omgeving en aan de Haagweg. Ook is sprake van op- en afrijden van auto's en kortstondige contacten op straat. Er is nu meer reuring in de wijk dan vóór invoering van de wietpas, dit is niet altijd direct te benoemen. Noordoost In Noordoost staan geen coffeeshops. Er komen echter wel klachten binnen over drugsoverlast en dit betreft met name vier locaties in de buurten Doornbos, Biesdonk, Wisselaar en Geeren-Noord. De overlast bestond al voor invoering van de wietpas, maar is duidelijk toegenomen. Bewoners meldden destijds en melden nog steeds als ze verdachte bewegingen zien. Ze vermoeden dat het om drugs gaat, maar dat is zelden of nooit door de politie vastgesteld. Ook heeft de politie geen dealpanden aangetroffen. Zuidoost Brabantpark heeft een coffeeshop aan de Marterring. Er is voor en na invoering van de wietpas zelden of nooit overlast geconstateerd in de omgeving van de coffeeshop. Deze situatie is niet gewijzigd. Centrum In Centrum liggen vijf coffeeshops, waarvan twee in de Boschstraat. In het verleden klaagden bewoners vooral over parkeeroverlast en verkeersdrukte in de omgeving van de coffeeshops van de Boschstraat. Met het opdrogen van het drugstoerisme is deze overlast verdwenen. Vlak voor en vooral vlak na invoering wietpas (begin mei 2012) ontstond flinke overlast in de Boschstraat door illegale straathandel en de aanwezigheid van drugsrunners. Door extra handhaven en toezicht is deze overlast geslonken. Volgens omwonenden heeft de straathandel zich naar de omgeving van de Boschstraat verplaatst. Naar welke locaties, weet men niet. We zien dezelfde ontwikkelingen rondom invoering wietpas bij de andere coffeeshops in Centrum (St. Annastraat, Willemstraat en Nijverheidssingel): toename drugsrunners en illegale straathandel en vervolgens afname van de overlast. De overlast was daar echter beduidend minder dan in de Boschstraat. 31

28 6.2. Drugstoerisme Noordwest In Haagse Beemden en Prinsenbeek kwam en komt nog steeds bijna geen drugstoerisme voor. Mogelijke locaties die in beeld zijn, zijn de entree van het NS-station aan de zijde van Prinsenbeek en de parkeerplaats van McDonald's op bedrijventerrein Steenakker. Zuidwest Er komen geen buitenlanders meer in de coffeeshop aan de Haagweg. De toeloop van de Fransen en Belgen is fors afgenomen (schatting van de politie van 100% naar 20%). Waar en op welke wijze de drugstoeristen momenteel bevoorraad worden, weet men niet. Noordoost Bewoners menen dat na invoering wietpas er een sterke toename is van drugstoerisme. Binnen het gebied zijn plekken waar wordt gehandeld, met name in Biesdonk, Geeren- Noord, Geeren-Zuid en vooral Doornbos. Ook na afschaffen wietpas zet de illegale handel zich voort. Zuidoost Geen drugstourisme. Centrum Het klantenbestand van een aantal coffeeshops in Centrum bestond voor een groot deel uit buitenlanders. Het drugstoerisme naar de coffeeshops is opgedroogd. We mogen stellen dat hiermee een belangrijk doel van het beleid na invoering wietpas is bereikt. Inmiddels lijken de Nederlandse klanten door afschaffen wietpas en het ingezetenencriterium de weg naar de coffeeshop weer te hebben gevonden. Waar we nu mee te maken hebben zijn de neveneffecten die dit oproept: wél dealers en wél runners. De wiethandel heeft zich verplaatst naar een andere locatie dan waar de coffeeshop staat Illegale handel Noordwest Ten aanzien van de illegale handel in (soft)drugs is er ook in de Haagse Beemden een en ander aan de gang. Het NS station aan de Prinsenbeekse zijde was al in beeld vanwege de lichte toename van handel en buitenlandse auto's. Rondom het winkelcentrum Heksenwiel worden drugs verhandeld. Het vermoeden is dat jongeren uit de wijk drugs verkopen aan andere jongeren die op hun beurt kleinere hoeveelheden doorverkopen in Haagse Beemden en Prinsenbeek. In de Haagse Beemden staan veel wietkwekerijen, maar dat staat los van invoering wietpas. Zuidwest Het (zichtbare) drugstoerisme lijkt opgedroogd. Incidenteel zie je nog wel Belgische auto's, maar eigenlijk niet meer aan de Haagweg. Auto's met Belgisch kenteken die duidelijk zoeken zie je meer in Heuvel en Boeimeer. Er is een nieuwe vorm van illegale handel ontstaan. Dat gebeurt via een netwerk van runners, die veelal telefonisch bestellingen opnemen en op steeds andere locaties de drugs afleveren. Zo wordt op de Haagweg alleen contact gelegd, maar vindt de overdracht van drugs bijvoorbeeld plaats aan de Egelantierstraat, Nolensplein, Woonboulevard. Bewoners wijzen ook pandjes aan, waarin gedeald zou worden. Voor de politie is het niet altijd duidelijk wat er in die pandjes gebeurt. 32

29 Monitor coffeeshops Breda, meting februari 2013 Noordoost Bewoners Noordoost zien duidelijk meer beweging', hetgeen leidt tot gevoelens van onveiligheid. Een aantal jongeren uit de wijk Geeren zijn 'de handel' ingegaan als drugsrunner. Hun werkgebied ligt in Noordoost en elders in de stad. Zuidoost In Brabantpark zijn er altijd plekken geweest, waar illegale handel plaatsvond voor de bewoners van de wijk zelf. Dat was voor de invoering van de wietpas en dat is nog steeds zo. Er waren en zijn vermoedelijk ook geen panden van waaruit gedeald wordt en er lopen ook geen drugsrunners rond. Centrum Onverlet is de toename van de straathandel. De conclusie is dat er geen sprake is van overlast coffeeshops, maar dat er wel neveneffecten zijn in de vorm van uitwassen door toename van de illegale straathandel. De straathandel was aanvankelijk geconcentreerd rondom de coffeeshops, maar heeft zich verspreid. Naast omgeving coffeeshops constateren we straathandel in bijvoorbeeld Belcrum, Doornbos-Linie. De straathandel is echter onvoldoende zichtbaar en wordt goed georganiseerd. Het is een keten van diverse tussenpersonen, waarbij een persoon de gebruiker opvangt, een ander de wiet levert en een derde het geld ontvangt. De lijnen zijn langer geworden en op deze manier wordt het risico gespreid. De straathandel is een separate markt los van de coffeeshops. In Breda zijn het vooral 'eigen mensen' uit Breda zelf en vooral van Marokkaanse herkomst. Vooralsnog is niet geconstateerd dat er nieuwkomers zijn op de markt, bijvoorbeeld uit Rotterdam. De Rotterdammers gaan meer naar steden als Maastricht. De straathandel is er altijd al geweest, maar is nu toegenomen en meer divers. Na invoering van de wietpas heeft de straathandel eerst moeten zoeken naar een voor hen goede vorm. We hebben in mei onrust gehad in de Boschstraat door het hoge aantal straathandelaren/runners. Die hoge aantallen doen zich nu niet meer voor (ze zijn er nog wel) en de onrust in de Boschstraat is weg. De straathandel heeft er alle belang bij onvoldoende zichtbaar te zijn. Er is een gevoel dat het aantal Belgen en Fransen recentelijk weer iets is toegenomen, maar niet naar de coffeeshops. De tijdstippen van dealen liggen vooral vanaf uur tot 's avonds. De activiteiten zijn 's avonds het grootst. Welke locaties? Verspreiding over groter gebied: Belcrum (Theehuis Speelhuislaan), achter het station, achter VVV in centrum, Korte Boschstraat/Nassausingel, Valkenberg. Vanwege het organiseren volgens een 'lijn' gaat het dus steeds om een deel van de transacties die daar plaatsvinden 6.4. Overlast en gevoelens van onveiligheid Noordwest De overlast van hangjongeren leidde en leidt nog steeds tot gevoelens van onveiligheid. Dit staat los van de verkoop van wiet en hasj via coffeeshops. Bezoekers van de drie winkelcentra in de Haagse Beemden voelen zich door de aanwezigheid van hangjeugd regelmatig onveilig, met name bij pinautomaten. Zuidwest Bewoners signaleren onveiligheid, niet vanwege de coffeeshop zelf, maar vanwege schimmige pandjes en straathandel in de omgeving. Ze menen dat de handel de wijk intrekt en zich niet beperkt tot de omgeving van de coffeeshop. Er zijn duidelijk signalen van illegale handel in de omgeving van de Haagweg. Netwerkpartners zoals 33