Natuurherinneringen en natuurbeleving op zorgcentra. Herman de Jongh

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Natuurherinneringen en natuurbeleving op zorgcentra. Herman de Jongh"

Transcriptie

1 Natuurherinneringen en natuurbeleving op zorgcentra Herman de Jongh

2 Filmpje natuurbeleving

3 Opzet workshop Filmpje Doelgroep(en) Introductie Natuurverhalen (spoor, broodje aap) Materialen Levend materiaal (muis, slang) Activiteiten (binnen/buiten) Enkele activiteitjes

4 Filmpje

5 See me! Dit werk gaat niet zonder emotie. Brede kijk van vroeger vaak ingeruild voor oogkleppen om de grip niet te verliezen.

6 Introductie Start 2002; de boswachter vertelt! - 10 activiteiten. - Paar opgezette dieren. - Muis die we vingen. - Bodemlagen. - Oude imkerspullen. - Oude schoolplaat. - Etcetera..

7 Ervaringen Men reageerde, herkende dieren en vond ze mooi Men uitte opvattingen, muizen in bak laten, is ongedierte Men ergerde zich aan mijn rommel en aan elkaar Men haalde herinneringen op en vertelde er meestal graag over Let wel: Natuur bijt niet, boswachter leek vertrouwd

8 Verbreding - heden Projecten te over - Natuurcircus - Natuurkoffer(s) - Heden en verleden - Onderzoek Trimbosinstituut - Natuur voor de Zorg, Zorg voor de Natuur - Natuurlijk Genieten 4-seizoenenspel - Natuurburen - Nature for Care, Care for Nature - Oprichting Natuur in de Zorg IVN-Apeldoorn - Grijs Groen en Gelukkig

9 IVN-Apeldoorn Instituut voor natuureducatie & duurzaamheid Werkgroep Natuur in de Zorg - Natuurganzenbord - Boswachter vertelt - Thema-power points - Rolstoelommetjes - Natuurkokkerellen

10 IVN-Apeldoorn Instituut voor natuureducatie & duurzaamheid We gingen verder - Natuurbingo populair - Werken met PG - Intergenerationeel - Creatief met natuur - GGG Casa Bonita

11 Voorbeeld: vlinder thema ppt

12 Best publiek 30 man

13 Slapen? Echt niet!

14 Wat ervoeren we - Gaat niet om ons! - Onze verhalen richten op en aanpassen aan de doelgroep - U-cultuur (maar even door te breken) - Somatisch = aandacht, vertellen en uitwisselen - PG = aandacht, zorgen - Beiden = voorwerpen en beelden = reminiscentie

15 Wat ontwikkelden we (ook)? door Learning by doing!! - afstemming op doelgroep - afstemming met de zorg - invoelend vermogen, luisteren - enthousiasmerend, regisserend - inschakelen derden/aanwezigen - natuurlijke materialen - overal bruikbare voorwerpen en kansen herkennen - nee niet altijd voor lief te nemen

16 Grijs Groen en Gelukkig Streven koplopers - Groene activiteiten i.s.m. IVN - Verzamelen best practices - Plantenwanden - Afgeleide projecten - Fondsenwerving - Publiciteit

17 Voorbeeld Casa Bonita, Apeldoorn Soort koploper. Stappenplan - Overleg zorg/manager - Brainstorm: uitwerken ppt, puzzels - Opzet groene soos : elke 2 weken - Keuze themawand i.p.v. groene wand - Buurtenquete assistentie/materialen - Fondsen- en materiaalwerving - Aanvraag Waardigheid en Trots - Nieuw: Inzet ROC

18 Themawand 1 in aanbouw

19 Inkoop bij Intratuin, verantwoord groen

20 Themawand 2, net terug van activiteit

21 Activiteiten opzetten - elke activiteit heeft een kop en een staart - zorg is voor de zorg - geen oudere/groep is hetzelfde! - zoals voor alles geldt: LEARNING BY DOING - geen activiteit mislukt! - Je komt altijd iets goed doen - Onthoud het ze niet!

22 Opzet activiteit Activiteit - Klaarzetten spullen - Zo mogelijk aanzetten replay filmpje - Bewoners komen binnen en krijgen een naambordje - Enige aandacht, verder gaan met opbouw - Start activiteit - Kennismaking (idee naamkaartjes) - Korte verhalen (bij voorwerpen, gewei, dieren) - Activiteit - Uitleg - Uitvoering - Tussendoor koffie - Regenboogkaartje maken - Afscheid - Zelf nog ff koffie/thee - Opruimen

23 Voorbeelden locatie - in zorgcentrum (binnen) - bij zorgcentrum (terras of op terrein) - elders bv intergenerationeel - ommetjes lopen of de stad in - met busje naar, kampvuurplaats, rolstoelpad, school!

24 Plaatjes/beelden; vlinder

25 . uitknippen en inzaaien

26 Neem dieren, bijv Herman, mee

27 Materialen. Levend is wel heel spannend! En soms ontspannend!

28 Neem buiten mee naar binnen

29 Vertel echte natuurverhalen; dat is onze expertise; natuur is mooi, kringloop

30 Hoef je niet te vermijden: mens en natuur! mens niet altijd even gelukkig wel de enige die het kan oplossen Motto: duurzaam

31 Intergenerationeel: Kinderen die meedoen willen ALTIJD helpen; ze vinden dat ze iets goeds doen

32 Voelspel; allebei naamplaatje

33 Slinger van Franse boomschors

34 Creatief met afval, Action?

35 Winter - vetbollen - pindasnoeren - pindamannetje of verven van dennenappels

36 Natuurkokkerellen

37 En nu aan de slag 3 activiteitjes (als we er aan toekomen) - Regenboogkaartje - Collage maken - Determineren Niet maar wel populair: - Pindamannetje - Slinger van boomschors - Zaaien tuinkers - Natuurbingo - Natuurganzenbord - Tast- en geurspel

38 En nu? Gaat henen en. - Doe het samen. - Verantwoordelijkheid primair bij de zorg (zij moeten willen, plannen, faciliteren) - Werf assistentie ( Apeldoorn pakt aan ) - Bouw het langzaam op - Ontwikkel activiteiten - Verzamel materialen, video s, platen. - Deel best practices binnen GGG

39 Met de hartelijke groeten

40

Achter de schermen op Casa Bonita bij Grijs, Groen en Gelukkig (GGG)

Achter de schermen op Casa Bonita bij Grijs, Groen en Gelukkig (GGG) Achter de schermen op Casa Bonita bij Grijs, Groen en Gelukkig (GGG) Thea Gottmer (AB Casa Bonita, werkgroep Natuur in de Zorg) GGG is een samenwerkingsproject van IVN, voorheen Veldwerk Nederland (inmiddels

Nadere informatie

Vrienden kun je leren

Vrienden kun je leren Vrienden kun je leren Hallo! Wij zijn Reinder en Berber, en wij hebben de afgelopen maanden hard gewerkt om dit boekje te maken, speciaal voor jongeren met het syndroom van Asperger. Hieronder vind je

Nadere informatie

Introduc)e Pitchen en profileren! André Jager

Introduc)e Pitchen en profileren! André Jager Introduc)e Pitchen en profileren! André Jager andre@pitchtowork.nl 06-11759489 Opwarmer.. Stel je even voor in 15 seconden. Persoonlijke aanpak, maatwerk, gericht op regie Passie Meerwaarde Netwerk Afspraken

Nadere informatie

7-12 jaar Scharrelavontuur. 7-12 jaar Scharrelavontuur

7-12 jaar Scharrelavontuur. 7-12 jaar Scharrelavontuur Geluiden Wees 1 minuut helemaal stil. Luister naar de geluiden om je heen. Hoeveel geluiden heb je gehoord? Welke geluiden heb je herkend? Je eigen geur maken Verzamel verschillende soorten blaadjes, mos,

Nadere informatie

Oefenen 1 punt verdienen Onderwerpen van de presentaties

Oefenen 1 punt verdienen Onderwerpen van de presentaties Presenteren vmbo-4 Presenteren is aan de ene kant een kunst de één is er beter in dan de ander maar aan de andere kant valt of staat elke presentatie met een goede voorbereiding en veel oefening. Bij presenteren

Nadere informatie

Onderstaand schema geeft aan wat de kinderen standaard als huiswerk meekrijgen.

Onderstaand schema geeft aan wat de kinderen standaard als huiswerk meekrijgen. Huiswerk en thuiswerk Bij ons op school maken we onderscheid tussen huiswerk en thuiswerk. Huiswerk is het werk wat door alle kinderen van de groep gedaan moet worden. Thuiswerk is werk wat door enkele

Nadere informatie

Een les cardboards maken in aansluiting op het dag project Een beestenboel op school.

Een les cardboards maken in aansluiting op het dag project Een beestenboel op school. TITEL: Leerjaar Groep 1 en 2. Type les Lesduur Omschrijving van de les Cardboardles - kartonbeest (lesformat) Een les cardboards maken in aansluiting op het dag project Een beestenboel op school. 90 Minuten.

Nadere informatie

Jaarverslag IVN-Apeldoorn Jaarverslag 2017 samenvatting - Pagina 1 -

Jaarverslag IVN-Apeldoorn Jaarverslag 2017 samenvatting - Pagina 1 - Jaarverslag 217 IVN-Apeldoorn Jaarverslag 217 samenvatting - Pagina 1 - IVN Apeldoorn - Jaarverslag 217 - Samenvatting IVN-afdeling Apeldoorn wil bijdragen aan een duurzame samenleving door uitvoering

Nadere informatie

ACTIVITEITENPLAN 2014

ACTIVITEITENPLAN 2014 ACTIVITEITENPLAN 2014 1 Vieren - Aantrekkelijke dienst; communicatie via moderne audiovisuele middelen, positieve en hartelijke sfeer; - Herkenbare ochtenddienst afgewisseld door andere vormen van diensten;

Nadere informatie

Werken bij een bedrijf. Begeleid Werken. Bisschop Willebrandlaan 30

Werken bij een bedrijf. Begeleid Werken. Bisschop Willebrandlaan 30 Werken bij een bedrijf Begeleid Werken Bisschop Willebrandlaan 30 Foto's Kantoor Bisschop Willebrandlaan pagina 2 Voor wie? Doelgroep Volwassenen Ouderen Licht verstandelijk beperkt Moeilijk verstaanbaar

Nadere informatie

Het houden van een spreekbeurt

Het houden van een spreekbeurt Het houden van een spreekbeurt In deze handleiding staan tips over hoe je een spreekbeurt kunt houden. Waar moet je op letten? Wat moet je wel doen? En wat moet je juist niet doen? We hopen dat je wat

Nadere informatie

Lesmap bij de voorstelling

Lesmap bij de voorstelling Lesmap bij de voorstelling Vòòr de voorstelling Voorbereiding op het theaterbezoek Afhankelijk van de leeftijd van de kinderen en hun achtergrond, kan het nuttig zijn om het theaterbezoek met hen voor

Nadere informatie

ALO! Workshop 11 oktober Ontwerpen van blended leren. Welkom

ALO! Workshop 11 oktober Ontwerpen van blended leren. Welkom ALO! Workshop 11 oktober 2018 Ontwerpen van blended leren Welkom Het team Ruth Bram Stijn Jan Planning 00:05-00:10 Introductie workshop 00:10-00:20 Kennismaking 00:20-00:55 Aan de slag: lesmomenten herontwerpen

Nadere informatie

Krijg klanten met jouw presentaties, webinars en filmpjes

Krijg klanten met jouw presentaties, webinars en filmpjes Krijg klanten met jouw presentaties, webinars en filmpjes Deze 3 punten zitten altijd in een klant wervende presentatie Of het nu een live presentatie, een webinar, of een filmpje is. 1. Laat ze contact

Nadere informatie

Ik wens je veel succes met het vinden van een leuke stageplaats en veel plezier bij het stage lopen.

Ik wens je veel succes met het vinden van een leuke stageplaats en veel plezier bij het stage lopen. Beste leerling, Ben je dit schooljaar op zoek naar een leuke en leerzame maatschappelijke stageplaats? Kijk dan snel in deze folder. Je vindt er stageplaatsen dichtbij de natuur. Je kunt als stagiair meehelpen

Nadere informatie

Gravin Elisabeth en de dieren

Gravin Elisabeth en de dieren 2017-2018 School en Cultuur Gravin Elisabeth en de dieren Erfgoed project voor groep 4 Ontwikkeling van het project: De Werkhoven Geschiedenis voor u Maart 2017. Copyright: Dit materiaal is bedoeld voor

Nadere informatie

LET OP: Wilt u gebruik maken van de financiële bijdrage van het Oranje Fonds, dan moet uw klus openstaan voor minimaal de helft aan nieuwe vrijwillige

LET OP: Wilt u gebruik maken van de financiële bijdrage van het Oranje Fonds, dan moet uw klus openstaan voor minimaal de helft aan nieuwe vrijwillige Draaiboek voorbereiding buitenboel - groot Speeltuin, moestuin, kinderboerderij Stap 1 Begin met inventariseren Maak een omschrijving wat u gaat aanpakken. Afmeting, locatie, waarom moet er iets gebeuren,

Nadere informatie

Presenteren vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/74547

Presenteren vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/74547 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 18 April 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/74547 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein

Nadere informatie

Spreken - Presenteren HV 1. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/52520

Spreken - Presenteren HV 1. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/52520 Spreken - Presenteren HV 1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 21 July 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/52520 Dit lesmateriaal is gemaakt

Nadere informatie

Wie eet wie en wie eet wat?

Wie eet wie en wie eet wat? Leerkracht Wie eet wie en wie eet wat? Maak een voedselweb Inhoud in het kort In deze les krijgen de leerlingen een beeld van de relaties tussen dieren en planten. Leerlingen maken een voedselweb van één

Nadere informatie

Jouw gratis weggever maken

Jouw gratis weggever maken a Jouw gratis weggever maken Deel waardevolle kennis en help meer mensen. Cliënten aantrekken met e-mailmarketing Opdracht 1: Onderwerp en opzet van jouw gratis weggever Vul antwoord in op de onderstaande

Nadere informatie

Draaiboek voor een gastles

Draaiboek voor een gastles Draaiboek voor een gastles Dit draaiboek geeft jou als voorlichter van UNICEF Nederland een handvat om gastlessen te geven op scholen. Kinderen, klassen, groepen en scholen - elke gastles is anders. Een

Nadere informatie

Handleiding bij Monkie groep 0 t/m 2 (Peuters & kleuters)

Handleiding bij Monkie groep 0 t/m 2 (Peuters & kleuters) Handleiding bij Monkie groep 0 t/m 2 (Peuters & kleuters) Domeinen: Zingen, Luisteren & Bewegen Doel: De kinderen leren liedjes aan die ze met ondersteuning van gebaren kunnen zingen. De leerlingen kunnen

Nadere informatie

Beste leerling, Ik wens je veel succes met het vinden van een leuke stageplaats en veel plezier bij het stage lopen.

Beste leerling, Ik wens je veel succes met het vinden van een leuke stageplaats en veel plezier bij het stage lopen. Beste leerling, Ben je dit schooljaar op zoek naar een leuke en leerzame maatschappelijke stageplaats? Kijk dan snel in deze folder. Je vindt er stageplaatsen dichtbij de natuur. Je kunt als stagiair meehelpen

Nadere informatie

Huisdier: Hoe oud is het, wat is zijn naam, hoe lang woont hij al bij jou? Wat eet hij? Hoe moet je hem verzorgen? Andere informatie.

Huisdier: Hoe oud is het, wat is zijn naam, hoe lang woont hij al bij jou? Wat eet hij? Hoe moet je hem verzorgen? Andere informatie. Spreekbeurt in groep 3 Je gaat dit jaar aan jouw groep iets vertellen over een onderwerp dat jij leuk vindt. Je kunt bijvoorbeeld vertellen over je huisdier of jouw hobby. Hoe ziet een spreekbeurt eruit?

Nadere informatie

Wij gaan voor even uit elkaar, En delen nu het licht. Dat licht verteld ons iets van God. Op Hem zijn wij gericht.

Wij gaan voor even uit elkaar, En delen nu het licht. Dat licht verteld ons iets van God. Op Hem zijn wij gericht. Wij gaan voor even uit elkaar, En delen nu het licht. Dat licht verteld ons iets van God. Op Hem zijn wij gericht. Wij geven Gods verhalen door, En wie zich open stelt, Ervaart misschien een beetje licht,

Nadere informatie

Trainershandleiding. Startbijeenkomst (regiebijeenkomst) Voorbereiding vóórafgaand aan de trainers dag

Trainershandleiding. Startbijeenkomst (regiebijeenkomst) Voorbereiding vóórafgaand aan de trainers dag Trainershandleiding Startbijeenkomst (regiebijeenkomst) Voorbereiding vóórafgaand aan de trainers dag Uitnodiging met projectbeschrijving is verzonden aan deelnemers Locatie is geregeld. Het moet een ruime,

Nadere informatie

Hoe een intergenerationeel project opstarten?

Hoe een intergenerationeel project opstarten? Hoe een intergenerationeel project opstarten? Bart Malfliet, leraar 5 de leerjaar VBS de 5-sprong Miranda Pieters, ergotherapeute WZC Sint-Jozef vzw Hoe start ik een intergenerationeel project op? IJsbreker

Nadere informatie

Beoordeling power-point groep 5

Beoordeling power-point groep 5 Beoordeling power-point groep 5 Leerkracht: Leerling: Onderdeel 2 4 6 8 10 Opmerkingen Titeldia: Duidelijke titel met onderwerp/naam/groep Inhoudsopgave: Puntsgewijs wat ga je behandelen. Plaatjes: Functioneel

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

De steen die verhalen vertelt.

De steen die verhalen vertelt. De steen die verhalen vertelt. Heel lang geleden kenden de mensen geen verhalen, er waren geen verhalenvertellers. Het leven zonder verhalen was heel moeilijk, vooral gedurende de lange winteravonden,

Nadere informatie

16. Luister naar wat ik vertel

16. Luister naar wat ik vertel 16. Luister naar wat ik vertel Tijdens deze activiteit: luisteren de kinderen naar beschrijvingen van kenmerken van verschillende voorwerpen uit de natuur. Hierdoor komen ze te weten over welk voorwerp

Nadere informatie

ADHD en lessen sociale competentie

ADHD en lessen sociale competentie ADHD en lessen sociale competentie Geeft u lessen sociale competentie én heeft u een of meer kinderen met ADHD in de klas, dan kunt u hier lezen waar deze leerlingen tegen aan kunnen lopen en hoe u hier

Nadere informatie

leerlingen van klas 4 en hun ouder(s)/verzorger(s) Augweek klas 4: POETINSTAN Eindhoven, 2 oktober 2015

leerlingen van klas 4 en hun ouder(s)/verzorger(s) Augweek klas 4: POETINSTAN Eindhoven, 2 oktober 2015 Aan: kenmerk: betreft: leerlingen van klas 4 en hun ouder(s)/verzorger(s) BZN20151002/043 Augweek klas 4: POETINSTAN Eindhoven, 2 oktober 2015 Beste vierde klassers, geachte ouder(s)/verzorger(s), In de

Nadere informatie

De Veluwe Opdrachten en Overzichten voor begeleiders

De Veluwe Opdrachten en Overzichten voor begeleiders De Opdrachten en Overzichten voor begeleiders Inhoud van de map ALGEMEEN Over Woordvoerders van de natuur Over de opdrachten en voorbereiding Praktisch: 2 vormen van begeleiden Overzicht opdrachten per

Nadere informatie

'Op zoek naar zin in verpleeg- en verzorgingshuizen

'Op zoek naar zin in verpleeg- en verzorgingshuizen 'Op zoek naar zin in verpleeg- en verzorgingshuizen Workshop 7 oktober Henriëtte Ettema en Iris van Asch Trimbos-instituut 2009 1 Programma Inhoud cursus en korte beschrijving onderzoek (± 30 minuten)

Nadere informatie

Vacatures vrijwilligers week 23-2016

Vacatures vrijwilligers week 23-2016 DE BOGEN De Bogen In overleg na 14.30u PG + Verzorging Maatje Voor een zeer slechtziende mevrouw zijn wij op zoek naar een maatje om een wandeling te maken, te puzzelen, een praatje te maken e.d. DE VLASGAARD

Nadere informatie

OOST WEST THUIS BEST

OOST WEST THUIS BEST Lesmateriaal horend bij de theatrale dansvoorstelling OOST WEST THUIS BEST van Rauher Engel Foto: Kees van Putten Rauher Engel Concept & idee: Dagmar Chittka Auteur: Marleen Weijman 5 nov 09 Inleiding

Nadere informatie

HOE STIMULEER JE HET GEBRUIK VAN INTRANET?

HOE STIMULEER JE HET GEBRUIK VAN INTRANET? AANTAL SLIDES 39 HOE STIMULEER JE HET GEBRUIK VAN INTRANET? 36 TIPS & TRICKS 02 39 VEEL ORGANISATIES ZETTEN HET INTRANET IN OM DE INTERNE COMMUNICATIE IN GOEDE BANEN TE LEIDEN. DE VOORDELEN ZIJN EVIDENT.

Nadere informatie

SPETTERENDE AANBEVELINGEN L I E S B E T H D E K O R T E V A B E N E S U P P O R T

SPETTERENDE AANBEVELINGEN L I E S B E T H D E K O R T E V A B E N E S U P P O R T MAAK SPETTERENDE AANBEVELINGEN L I E S B E T H D E K O R T E V A B E N E S U P P O R T Waarom aanbevelingen? Heb jij al goede aanbevelingen op je website staan? Van die aanbevelingen waar nieuwe bezoekers

Nadere informatie

Vergaderen. Wat is dat? Waarom moet dat? Dit is het boekje van..

Vergaderen. Wat is dat? Waarom moet dat? Dit is het boekje van.. Vergaderen Wat is dat? Waarom moet dat? Dit is het boekje van.. 1. Wat is vergaderen? 1. Uitleg vragen en geven Jij mag vragen stellen aan je begeleiders. Ook de begeleiding heeft soms nieuws om te vertellen.

Nadere informatie

Hoe maak ik in groep 6 een werkstuk?

Hoe maak ik in groep 6 een werkstuk? Hoe maak ik in groep 6 een werkstuk? Je gaat de komende weken thuis een werkstuk maken. Een werkstuk is een lange weettekst. Het wordt geschreven om iemand iets te leren of te laten weten. Net als in een

Nadere informatie

HOE LAAT JE KINDEREN ONTDEKKEN DAT ZE DE WERELD KUNNEN VERANDEREN?

HOE LAAT JE KINDEREN ONTDEKKEN DAT ZE DE WERELD KUNNEN VERANDEREN? HOE LAAT JE KINDEREN ONTDEKKEN DAT ZE DE WERELD KUNNEN VERANDEREN? Kinderen kunnen meer dan ze denken. Dat moeten ze wel eerst ervaren. Helaas is dat niet voor alle kinderen vanzelfsprekend. Daarom koppelt

Nadere informatie

GROEP 5/6. Fresco s in Raalte, Plaskerk

GROEP 5/6. Fresco s in Raalte, Plaskerk GROEP 5/6 Fresco s in Raalte, Plaskerk INHOUD Met de leerlijn komen leerlingen van groep 1 t/m 8 in het basisonderwijs structureel in aanraking met het lokale erfgoed en de bijbehorende verhalen, krijgen

Nadere informatie

Nieuwsbrief 2. 4 december inhoud

Nieuwsbrief 2. 4 december inhoud Nieuwsbrief 2 4 december 201 inhoud Over een Schone Wijk zonder plastic, Kerstafette, gevaarljke dieren in de klas, tweedehands spullen en leren in de natuur. 2 4 Actie Schone Wijk in Sint- Michielsgestel

Nadere informatie

Creatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus

Creatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Creatief en flexibel toepassen van Triplep Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Programma Overzicht Kennismaking Persoonlijke werving van ouders Een goede relatie opbouwen met de ouders

Nadere informatie

#letsmakeconnections

#letsmakeconnections In 1 dag antwoord op de vragen waar je als ondernemer wakker van ligt. DE SUCCESARENA Met de SuccesArena krijg je heel snel antwoord op vragen die je aan je klanten zou willen stellen: Sluit je dienstverlening

Nadere informatie

1 Het programma opstarten

1 Het programma opstarten Verboden de werf te betreden! Beroepen in de bouw. naam klas 1B Lees dit eerst zeer aandachtig! Tijdens deze les is het nu jouw beurt om aan de computer te werken. Je leerkracht verwacht van jou dat je

Nadere informatie

Themabrief Karel viert Kerstmis december 2015

Themabrief Karel viert Kerstmis december 2015 Themabrief Karel viert Kerstmis december 2015 Beste papa s en mama s, De laatste maand van het jaar is bijna afgelopen. Met behulp van twaalf verschillende leuke thema s hebben we bij Plantage een educatief

Nadere informatie

KIEMKRACHT. Ondernemerstraject van het Alfa-College. Flexibiliteit. Initiatief. Pro-activiteit. Nieuwsgierigheid

KIEMKRACHT. Ondernemerstraject van het Alfa-College. Flexibiliteit. Initiatief. Pro-activiteit. Nieuwsgierigheid Initiatief Nieuwsgierigheid Communicatieve vaardigheden, mondeling en/of schriftelijk Plezier in nieuwe mensen ontmoeten/ netwerken Social media Flexibiliteit Pro-activiteit Organisatietalent 21 st century

Nadere informatie

Activiteitenprogramma DAGBESTEDING CASTRICUM. voor mensen met een beperking

Activiteitenprogramma DAGBESTEDING CASTRICUM. voor mensen met een beperking Activiteitenprogramma DAGBESTEDING CASTRICUM voor mensen met een beperking Overzicht activiteiten maandag ochtend bakken, computer dinsdag ochtend tekenen & schilderen, creatief met papier, winkel, computer

Nadere informatie

De Paulusschool Bso de eerste stap Zorgboerderij de Hagert Natuureducatie het dijkmagazijn Kunsteducatie Lesinkunst Edu-art Cultuurnetwerk

De Paulusschool Bso de eerste stap Zorgboerderij de Hagert Natuureducatie het dijkmagazijn Kunsteducatie Lesinkunst Edu-art Cultuurnetwerk Project heerlijk buiten De Paulusschool Bso de eerste stap Zorgboerderij de Hagert Natuureducatie het dijkmagazijn Kunsteducatie Lesinkunst Edu-art Cultuurnetwerk Partners in dit project Samenwerking Subsidie

Nadere informatie

Het is dus eigenlijk beter om morgen pas te evalueren.. Mensen zijn rare wenzens. Mijn onderbewuste zegt mij: ik heb iets belangrijks geleerd vandaag.

Het is dus eigenlijk beter om morgen pas te evalueren.. Mensen zijn rare wenzens. Mijn onderbewuste zegt mij: ik heb iets belangrijks geleerd vandaag. FOCUS collegereeks Psychologie voor managers 24 november 2016 Ap Dijksterhuis 8,6 Wat is uw algemene indruk van dit college? Het is dus eigenlijk beter om morgen pas te evalueren.. Mensen zijn rare wenzens.

Nadere informatie

1. Wat doe jij het liefst om je te ontspannen? (meerdere antwoorden mogelijk) 46%

1. Wat doe jij het liefst om je te ontspannen? (meerdere antwoorden mogelijk) 46% Relaxmomenten Een moment voor jezelf inplannen schiet er wel eens bij in. 50% 4 40% 3 30% 2 20% 1 10% 0% Toelichting: 17% 1. Dagje naar de spa 1. Wat doe jij het liefst om je te ontspannen? (meerdere antwoorden

Nadere informatie

Een project van Jeelo gaat zo

Een project van Jeelo gaat zo Handleiding groep 3-8 Een project van Jeelo gaat zo Wijzers Jeelo heeft gele wijzers om samen met leerlingen te verkennen hoe een project van Jeelo in elkaar zit. Voor groep 3-4 wijzer 2007 Zo gaat een

Nadere informatie

Lesbrief: Slimme oplossingen Thema: Mens & Dienstverlenen in de toekomst

Lesbrief: Slimme oplossingen Thema: Mens & Dienstverlenen in de toekomst Lesbrief: Slimme oplossingen Thema: Mens & Dienstverlenen in de toekomst Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding Slimme oplossingen beginnen altijd met een probleem.

Nadere informatie

Het ontstaan en de geboorte van een baby

Het ontstaan en de geboorte van een baby Kriebels in je buik Het ontstaan en de geboorte van een baby 1 Het ontstaan en de geboorte van een baby Groep 5 50 min Begrippen Voortplanting, zwangerschap, geboorte, eicel, zaadcel, zaadballen, piemel,

Nadere informatie

t Kapelke Nieuwsbrief

t Kapelke Nieuwsbrief t Kapelke Nieuwsbrief schooljaar 2015-2016 12 april nummer 7 Beste ouders, U ontvangt hierbij de 7de nieuwsbrief van dit schooljaar. Studiedag 26 mei. Op donderdag 26 mei is ere en studiemiddag gepland.

Nadere informatie

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken.

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Weekschema maken Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Leer en oefen: Neem samen me de docent/assistent het fotoboek de

Nadere informatie

LET OP: Wilt u gebruik maken van de financiële bijdrage van het Oranje Fonds, dan moet uw klus openstaan voor minimaal de helft aan nieuwe vrijwillige

LET OP: Wilt u gebruik maken van de financiële bijdrage van het Oranje Fonds, dan moet uw klus openstaan voor minimaal de helft aan nieuwe vrijwillige Draaiboek voorbereiding opknappen binnenruimte Stap 1 Begin met inventariseren Maak een omschrijving van de ruimte die u gaat aanpakken. Afmeting, locatie, waarom moet er iets gebeuren, wat moet er gebeuren,

Nadere informatie

Afval vroeger en nu. Naam: Vroeger was alles anders. De mensen leefden heel primitief. Dat heb je gezien in het filmpje van Schooltv.

Afval vroeger en nu. Naam: Vroeger was alles anders. De mensen leefden heel primitief. Dat heb je gezien in het filmpje van Schooltv. Afval vroeger en nu Naam: Vroeger was alles anders. De mensen leefden heel primitief. Dat heb je gezien in het filmpje van Schooltv. 1. Wat betekent primitief? 3 antwoorden zijn goed. eenvoudig simpel

Nadere informatie

1 Tessalonicenzen 1. Begin van de brief

1 Tessalonicenzen 1. Begin van de brief 1 Tessalonicenzen 1 Begin van de brief Paulus groet de christenen in Tessalonica 1 Dit is een brief van Paulus, Silvanus en Timoteüs, aan de christenen in de stad Tessalonica. Jullie horen bij God, de

Nadere informatie

PLUS Retail. Aafke Woudstra Articulate Gebruikersdagen Utrecht, 15 & 16 november 2018

PLUS Retail. Aafke Woudstra Articulate Gebruikersdagen Utrecht, 15 & 16 november 2018 PLUS Retail Aafke Woudstra Articulate Gebruikersdagen 2018 Utrecht, 15 & 16 november 2018 Aafke Woudstra 28 jaar Enschede Nieuwegein Hardlopen 2012 Onderwijskunde Radboud Universiteit Nijmegen 2014-2017

Nadere informatie

'Op zoek naar zin' voor ouderen met een chronisch psychiatrische aandoening

'Op zoek naar zin' voor ouderen met een chronisch psychiatrische aandoening 'Op zoek naar zin' voor ouderen met een chronisch psychiatrische aandoening Workshop 7 april Bernadette Willemse Iris van Asch Trimbos-instituut 2009 1 Programma a Inhoud cursus en korte beschrijving resultaten

Nadere informatie

Oude bomen. Opdracht 1 - Bijzondere bomen. Opdracht 2 De leeftijd van een boom meten. Benodigdheden

Oude bomen. Opdracht 1 - Bijzondere bomen. Opdracht 2 De leeftijd van een boom meten. Benodigdheden Oude bomen meetlint In Amsterdam staan veel bomen. Sommige van die bomen zijn al heel oud en hebben veel meegemaakt. Bomen kunnen veel betekenen voor mensen. Denk bijvoorbeeld aan de kastanjeboom in de

Nadere informatie

1 DETOX Challenge - home Relax Academy 2018

1 DETOX Challenge - home Relax Academy 2018 . 1 DETOX Challenge - home Relax Academy 2018 DAG 26 `Loslaten Zaken loslaten voor een lichter en opgeruimder gevoel. Loslaten van huishoudelijke zaken en spullen is niet zo makkelijk. Vaak denken wij

Nadere informatie

Draaiboek voorbereiding leuke dag met bewoners/doelgroep op onze locatie Stap 1 Begin met inventariseren Maak een omschrijving van de doelgroep. Om welke doelgroep gaat het, hoeveel mensen, hebben ze bijzondere

Nadere informatie

1. Ontdek jouw talenten!

1. Ontdek jouw talenten! 1. Ontdek jouw talenten! Omgaan met informatie 1. Zaken op een rijtje zetten 1 2 3 4 - Ik houd ervan om opgezochte informatie te ordenen - Ik ben goed in het omgaan met (zak)geld - Ik kan belangrijke en

Nadere informatie

Nooit meer te weinig vrijwilligers! Ilse Suijkerbuijk, IVN Gelderland

Nooit meer te weinig vrijwilligers! Ilse Suijkerbuijk, IVN Gelderland Nooit meer te weinig vrijwilligers! Ilse Suijkerbuijk, IVN Gelderland Agenda Kennismaking Levenscyclus van een vrijwilliger Voorbeelden uit de praktijk Zelf aan de slag Afsluiting Rondje kennismaken Wie

Nadere informatie

Een uitvinding hoeft niet alleen je eigen leven een stukje makkelijker te maken, denk ook aan de wereldproblemen

Een uitvinding hoeft niet alleen je eigen leven een stukje makkelijker te maken, denk ook aan de wereldproblemen Wat is jouw uitvinders naam? INTRODUCTIE Als je dit boekje in handen hebt, ben je waarschijnlijk iemand die al een uitvinding heeft bedacht en daarmee de wereld gaat veranderen voor jezelf en anderen,

Nadere informatie

Versterking van LOB in de doorlopende leerlijn vmbo-mbo

Versterking van LOB in de doorlopende leerlijn vmbo-mbo Stimuleringsproject LOB in het mbo Versterking van LOB in de doorlopende leerlijn vmbo-mbo Visie ontwikkelen in regionale inspiratiebijeenkomsten Wat verstaan we eigenlijk onder loopbaanoriëntatie en -begeleiding

Nadere informatie

BIJLAGE BIJ NOTULEN SYNODE 2017

BIJLAGE BIJ NOTULEN SYNODE 2017 BIJLAGE BIJ NOTULEN SYNODE 2017 UITWERKING AGENDAPUNT GROENE KERK Uittreksel vanuit de introducerende tekst op dit agendapunt: Vorig jaar heeft de synode een motie aangenomen. Deze motie vroeg om 1. Het

Nadere informatie

Zoals wij u beloofd hebben komt alle informatie over de Gouden Weken in deze nieuwsbrief. Groep 1/2

Zoals wij u beloofd hebben komt alle informatie over de Gouden Weken in deze nieuwsbrief. Groep 1/2 *SINT JOSEPH* BASISSCHOOL ROZENHOUTSTRAAT 3 072-5715314 1704 CD HEERHUGOWAARD NOORD Beste ouders, Nieuwsbrief 2 Maandag 12 september 2016. Zoals wij u beloofd hebben komt alle informatie over de Gouden

Nadere informatie

Spreken - Presenteren vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Spreken - Presenteren vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 25 August 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/74577 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.

Nadere informatie

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet.

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Bezoek op kantoor Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Ton en Toya hebben wat problemen thuis.

Nadere informatie

Draaiboek voorbereiding Natuurgebied schoonmaken Klus bestemd voor organisaties die beheerder zijn van een natuurgebied Stap 1 Begin met inventariseren Maak een omschrijving wat u gaat aanpakken. Wat voor

Nadere informatie

Met toeters en bellen

Met toeters en bellen Carnaval Met toeters en bellen Spreken Wat gebeurt er allemaal op deze afbeelding? Heb jij je wel eens verkleed voor carnaval? Werd je toen herkend? Hoe hebben de mensen op deze foto zich verkleed? Heeft

Nadere informatie

Doe mee & maak elkaar sterk!

Doe mee & maak elkaar sterk! Doe mee & maak elkaar sterk! De uitgangspunten Voor alle maatschappelijke partners en professionals in Noordoostpolder Ondersteuning Krachtig Noordoostpolder Wmo Werk In Noordoostpolder kan iedereen meedoen.

Nadere informatie

Sessie: aan de slag met kinderrechten

Sessie: aan de slag met kinderrechten Sessie: aan de slag met kinderrechten Voorstelling Organisatie Djapo Scholen ondersteunen bij EDUCATIE DUURZAME ONTWIKKELING We streven naar een wereld waarin iedereen geniet van het recht op een menswaardig

Nadere informatie

Aanbod NME voorjaar 2014

Aanbod NME voorjaar 2014 Aanbod NME voorjaar 2014 Natuur- en milieueducatie (NME) Heemtuin Muntendam biedt een aanvulling op het reguliere schoolprogramma. We richten ons in de lessen vooral op zaken die in de klas minder snel

Nadere informatie

Schooljaar datum vr. 18 dec Redactie, lay-out, illustraties: Linda Meulenbroeks nummer 8

Schooljaar datum vr. 18 dec Redactie, lay-out, illustraties: Linda Meulenbroeks nummer 8 Mededelingenblad van openbare basisschool t Busseltje Berkakkers 1a 5521 GD Eersel tel.: 0497-514657 e-mail: lindameulenbroeks@obstbusseltje.nl website: www.obstbusseltje.nl Schooljaar 2015 2016 datum

Nadere informatie

Lesbrief: Zo verkoop je een boek Thema: Wat is er?

Lesbrief: Zo verkoop je een boek Thema: Wat is er? Lesbrief: Zo verkoop je een boek Thema: Wat is er? Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding Wanneer jij iets wilt verkopen, moet je altijd rekening houden met je

Nadere informatie

Teken een vriendje. voor Pjotr en maak kans op een rol. Speciaal voor de. kinderboekenweek! (voor groep 4, 5, 6 & 7)

Teken een vriendje. voor Pjotr en maak kans op een rol. Speciaal voor de. kinderboekenweek! (voor groep 4, 5, 6 & 7) Teken een vriendje voor Pjotr en maak kans op een rol in het nieuwe boek. Speciaal voor de kinderboekenweek! (voor groep 4, 5, 6 & 7) Hallo wie ben jij? Ik ben Pjotr op zoek naar nog een vriendje. Ik ben

Nadere informatie

LEREN DOOR TE DOEN DESIGN THINKING TRAINING VOOR COMMUNICATIE PROFESSIONALS

LEREN DOOR TE DOEN DESIGN THINKING TRAINING VOOR COMMUNICATIE PROFESSIONALS DESIGN THINKING TRAINING VOOR COMMUNICATIE PROFESSIONALS Deze energieke, tweedaagse training resulteert in hands-on ervaring en meer inzicht in de Design Thinking principes, de belangrijkste tools en terminologie.

Nadere informatie

Red met jouw klas de wereld! Handleiding van het digitale educatiepakket bij de voorstelling: Wij redden de wereld

Red met jouw klas de wereld! Handleiding van het digitale educatiepakket bij de voorstelling: Wij redden de wereld Red met jouw klas de wereld! Handleiding van het digitale educatiepakket bij de voorstelling: Wij redden de wereld Kom op, trek je jas aan. 't Is tijd dat er een stap wordt gezet. In regen en zonnestralen.

Nadere informatie

Spreken - Presenteren HV12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Spreken - Presenteren HV12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 22 August 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/52520 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van

Nadere informatie

De Groenbewuste Amsterdammer

De Groenbewuste Amsterdammer IVN voor natuureducatie & duurzaamheid. De Groenbewuste Amsterdammer Jaargang 34 - Winter 2014/2015 IVN Amsterdam - Natuurlijk - Voor U www.ivn.nl/amsterdam 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

Nadere informatie

- Materialen verzamelen en klaarzetten voor de les; - De klei verdelen in bolletjes. - Lees het verhaal voor over slapen.

- Materialen verzamelen en klaarzetten voor de les; - De klei verdelen in bolletjes. - Lees het verhaal voor over slapen. ,Mijn bed - 90 minuten (2 x 45) Lesuur 1 Benodigdhede n Tijdsduur Doen Vertellen/ vragen Doel Voorbereiding - Een kort verhaal over slapen; - Klei; - Stokjes; - Karton. Voor de les. - Materialen verzamelen

Nadere informatie

Content in Motion. Interviewen & Communicatie

Content in Motion. Interviewen & Communicatie Content in Motion Interviewen & Communicatie Communicatie wat is dat eigenlijk? Communicatie is afgeleid van het Latijnse woord: communicatio dat verbinding betekent. Later werd dit doorgetrokken naar

Nadere informatie

Amsterdam DNA is een project voor NT2 cursisten. Het is ontwikkeld door het Amsterdam

Amsterdam DNA is een project voor NT2 cursisten. Het is ontwikkeld door het Amsterdam INTRODUCTIE is een project voor NT2 cursisten. Het is ontwikkeld door het Amsterdam Museum. In het wordt de geschiedenis verteld aan de hand van schilderijen en voorwerpen. Je gaat met de groep naar het

Nadere informatie

Vacatures vrijwilligers

Vacatures vrijwilligers Vacatures vrijwilligers Omschrijving: Bezoeken cliënt Wanneer: In overleg Taken, vaardigheden: Gesprek voeren, koffie drinken, het dorp in etc. Graag iemand die iets te vertellen heeft en om kan gaan met

Nadere informatie

1 DISK, Boom Amsterdam

1 DISK, Boom Amsterdam aan dit woord gebruik je om uit te drukken dat iets met iets anders verbonden is al al dit woord gebruik je om uit te drukken dat iets eerder gebeurt dan je dacht alles, allemaal bij in de buurt van iets

Nadere informatie

LEREN LEREN: WERKHOUDING EN AANPAKGEDRAG

LEREN LEREN: WERKHOUDING EN AANPAKGEDRAG LEREN LEREN: WERKHOUDING EN AANPAKGEDRAG Kerndoel 1: Aanpak gedrag: De leerlingen leren uiteenlopende strategieën en vaardigheden gebruiken voor het opnemen, verwerken en hanteren van informatie 1.1. Taakaanpak

Nadere informatie

Als zijn oren ervoor zorgen dat de leerling wel móet gaan wiebelen

Als zijn oren ervoor zorgen dat de leerling wel móet gaan wiebelen Als Normaal Anders Is - Kansen en keuzes 13 Januari 2014 Als zijn oren ervoor zorgen dat de leerling wel móet gaan wiebelen 11.30 en 13.45 Door Monique Thoonsen fysiotherapeut/pedagoog/trainer Waar gaan

Nadere informatie

De meeste jonge kinderen zijn dol op dieren en willen heel graag een eigen huisdier

De meeste jonge kinderen zijn dol op dieren en willen heel graag een eigen huisdier Marlies Huijzer verzorging wat wil jouw dier? De meeste jonge kinderen zijn dol op dieren en willen heel graag een eigen huisdier om te vertroetelen. Ze denken niet zo na over wat een dier zelf leuk vindt

Nadere informatie

Op het moment suprême doe je gewoon wat je vertrouwd is!

Op het moment suprême doe je gewoon wat je vertrouwd is! Op het moment suprême doe je gewoon wat je vertrouwd is! Een interview met Lizette en Anton, Lelystad, januari 2016 Mensen vragen vaak aan mij: Wat is Positive Discipline en hoe werkt het? of Ik wist niet

Nadere informatie

Workshop Fondsenwerving

Workshop Fondsenwerving Cursus Goed besturen voor Studentbestuurders Workshop Fondsenwerving 6 oktober 2009 Wat gaan we doen? Introductie Uitgangspunten fondsenwerving Oefening 1 Koffie Aan de slag met fondsenwerving (1) Oefening

Nadere informatie

Inventarisatielijst Wat gaan we doen (omschrijving activiteit): Gewenst aantal vrijwilligers: _ Waarvan nieuwe:

Inventarisatielijst Wat gaan we doen (omschrijving activiteit): Gewenst aantal vrijwilligers: _ Waarvan nieuwe: Draaiboek voorbereiding Promotie activiteiten Vrijwilligers of donateurs werven Stap 1 Begin met inventariseren Maak een omschrijving wat u wilt bereiken met de promotieactiviteiten. Vrijwilligers werven,

Nadere informatie