JULI AUGUSTUS. Donderdag 23 augustus 2018 Grote Zaal uur. Koninklijk Concertgebouworkest Manfred Honeck, dirigent Anett Fritsch, sopraan

Transcriptie

1 30 jaar JULI AUGUSTUS Donderdag 23 augustus 2018 Grote Zaal uur Koninklijk Concertgebouworkest Manfred Honeck, dirigent Anett Fritsch, sopraan Anton Webern Fünf Sätze, op. 5 (1909; arr. strijkorkest 1928, rev. 1929) Heftig bewegt Sehr langsam Sehr lebhaft Sehr langsam In zarter Bewegung Anton Bruckner Derde symfonie in d (derde versie 1889, Nowak 1959) Mehr langsam, Misterioso Adagio: Bewegt, quasi Andante Ziemlich schnell Allegro Alban Berg Fünf Orchesterlieder nach Ansichtkartentexten von Peter Altenberg, op. 4 (1912) Seele, wie bist du schoner Sahst du nach dem Gewitterregen Über die Grenzen des All Nichts ist gekommen Hier ist Friede! PAUZE Veel van onze bezoekers willen optimaal van de muziek genieten door geconcentreerd en in stilte te luisteren. Wij vragen u daarom hinderlijke geluiden, zoals hoesten, zoveel mogelijk te vermijden. Zet uw telefoon op stil en houd er rekening mee dat ook oplichtende schermen de concentratie kunnen verstoren.

2 Toelichting/Biografie/Summary/Concerttip TOELICHTING Samen met Alban Berg is Anton Webern de bekendste pupil van Arnold Schönberg. Hij werd geboren in Wenen en studeerde vanaf zijn elfde piano en cello. Tijdens vakanties op het familielandgoed in Karinthië componeerde hij zijn eerste stukjes, voornamelijk lyrische liederen. In 1902 ging hij daar aan de universiteit muziekwetenschap, harmonie en contrapunt studeren. Ondertussen schreef hij laatromantische kamermuziek en het orkestwerk Im Sommerwind. Tegelijkertijd ging hij in de leer bij Arnold Schönberg, onder wiens invloed hij de traditionele harmonie vaarwel zei. Webern werd bekend vanwege zijn aforistische, transparante stukken met een grote klankschoonheid en zeggingskracht. In 1909 schreef hij zijn Fünf Sätze voor strijkkwartet. Fel aangezette streken, knallende pizzicati, fluisterzachte flageoletten en schurende passages op de kam van het instrument creëren een meeslepend betoog. Hierin klinken vage echo s van het populaire strijksextet Verklärte Nacht van Schönberg. In 1928 maakte Webern de versie voor strijkorkest die vandaag wordt uitgevoerd. Ansichtkaarten Alban Berg was de zoon van een rijke Weense boekhandelaar. Net als Webern componeerde hij zijn eerste liederen tijdens zomervakanties op een familielandgoed in Karinthië. Een typische fin-de-sièclezinnelijkheid doortrekt al zijn werken. Ook hij ging compositie studeren bij Arnold Schönberg. In 1912 componeerde Berg zijn eerste orkestwerk, de zogenoemde Altenberglieder, op korte gedichten die de Weense dichter Peter Altenberg op ansichtkaarten noteerde. Deze filosofische bespiegelingen over de relatie tussen mens en natuur leggen een grote nadruk op het woord Seele (ziel). Berg verklankte de teksten voor solosopraan en orkest met veel gevoel voor dramatiek. Haar smachtende uithalen, snel schakelend tussen het laagste en hoogste register, worden omkleed met kleurrijke orkestpartijen. Donderend slagwerk en schallend koper worden afgewisseld met nostalgisch getinkel op cimbaaltjes en weemoedige soli van houtblazers en soloviool. De zangeres krijgt alle ruimte en zingt vaak zelfs onbegeleid. De geweldige emotionele reikwijdte van deze vijf korte liederen wijst vooruit naar Bergs succesvolle opera Wozzeck. Verwijzingen naar Beethoven en Wagner Anton Bruckner groeide op in een plaatsje op het Oostenrijkse platteland, was overtuigd katholiek en kreeg zijn eerste muzikale opleiding als koorknaap. Pas op zijn tweeënveertigste verhuisde hij naar Wenen, waar hij voor het eerst de Negende symfonie van Beethoven en de opera Tristan und Isolde van Wagner hoorde. In zijn grootschalige symfonieën zou hij de persoonlijke uitdrukking van Beethoven koppelen aan de orkestratiekunst van Wagner. Zijn Derde symfonie in d droeg hij op aan Wagner. Het werk opent met een heroïsch thema van de trompet over mysterieus spinnende strijkers. In het zangerige tweede deel horen we referenties aan Tristan und Isolde. Het scherzo is een opzwepende wals, doorsneden met felle accenten van de koperblazers. In het laatste deel keren eerdere thema s terug en klinken verwijzingen naar Beethoven en Wagner. Thea Derks

3 BIOGRAFIE SUMMARY juli-aug 2015 Het Koninklijk Concertgebouworkest (RCO) wordt door de internationale kritiek tot s werelds beste orkesten gerekend. Het staat bekend om zijn unieke klank en stilistische flexibiliteit en werkt met de meest vooraanstaande componisten en dirigenten. Zo stonden Gustav Mahler, Richard Strauss en Igor Stravinsky meer dan eens voor het orkest. Sinds de oprichting in 1888 zijn er slechts zeven chef-dirigenten geweest: Willem Kes, Willem Mengelberg, Eduard van Beinum, Bernard Haitink, Riccardo Chailly, Mariss Jansons en van september 2016 tot augustus 2018 Daniele Gatti. Hare Majesteit Koningin Máxima is beschermvrouwe. Het orkest geeft jaarlijks zo n negentig concerten in Amsterdam en veertig op de belangrijkste podia over de hele wereld. Het RCO heeft sinds 2004 een eigen label: RCO Live. De Oostenrijkse dirigent Manfred Honeck begon zijn carrière als altviolist bij de Wiener Staatsoper en de Wiener Philharmoniker. Later werd hij assistent van Claudio Abbado. Momenteel is hij music director van het Pittsburgh Symphony Orchestra. Honeck is aan diverse orkesten vast verbonden geweest. Ook in de opera heeft hij zijn sporen verdiend. Als gastdirigent werkte hij met orkesten als het RCO, het Gewandhausorchester Leipzig en de Staatskapelle Dresden. Anett Fritsch werd geboren in Plauen en studeerde aan het conservatorium Felix Mendelssohn Bartholdy in Leipzig. Zij was lid van het ensemble van de Deutsche Oper am Rhein Düsseldorf/Duisburg. In 2014 debuteerde ze bij de Salzburger Festspiele als Donna Elvira in Mozars Don Giovanni. Zij zingt naast het standaardoperarepertoire ook moderne muziek, onder meer van haar landgenoot Jörg Widmann. Anton Webern was one of Arnold Schoenberg s most famous pupils. Webern initially wrote music in a late-romantic style, but he turned away from traditional harmony under Schoenberg s influence. Webern went on to write transparent works with great beauty of sound. His Fünf Sätze for String Quartet contains bold bow strokes, explosive pizzicati and whispering harmonics, mimicking a captivating discussion. Webern created this version for string orchestra in Alban Berg, like Webern, studied composition with Arnold Schoenberg. Although Berg renounced all things romantic, a distinct fin-de-siècle sensuality characterises his music. His Altenberg Lieder for soprano and orchestra are set to short philosophical reflections by his friend, poet Peter Altenberg. These texts describe the relationship between humans and nature, set by Berg dramatically to music. The intense emotional range of these songs points ahead to Berg s successful opera, Wozzeck. Anton Bruckner grew up in the Austrian countryside and only moved to Vienna when he was forty-two. There, the works of Beethoven and Wagner had a strong impact on him. Bruckner s Third Symphony in D minor opens with a heroic trumpet theme over mysteriously murmurring strings. The lyrical second movement contains references to Tristan und Isolde, and the scherzo is a waltz punctuated by sharp accents. In the final movement, some earlier themes return, accompanied by references to Beethoven and Wagner. Translation: Eileen Stevens

4 EN VERDER... Social media Meer Robeco SummerNights online! Volg Het Concertgebouw op social media en deel uw concertervaring. Participeer en bekijk de mooiste concertfragmenten op Facebook, beluister de mooiste muziek via onze Spotify-playlist, of neem een kijkje achter de schermen via Instagram. Zomercafé Trakteer uzelf in de pauze in het Zomercafé op een verfrissende Aperol Spritz & Crostini. Ook na afloop van het concert bent u welkom voor Drinks & Bites (drankje en hartige snack). Beide combinaties elk voor de zomerse prijs van 9..Robeco De Robeco SummerNights komen voort uit een unieke samenwerking tussen Robeco en Het Concertgebouw. Allebei kennen we een rijke geschiedenis vol vernieuwing met passie voor kwaliteit en oog voor onze basis. Elk op ons eigen terrein. Met de Robeco SummerNights willen we muzikale traditie op innovatieve wijze voor iedereen toegankelijk maken. Met een programmering die muziek omvat van klassiek tot modern, en van akoestisch tot elektronisch behoren de de Robeco SummerNights al bijna dertig jaar tot de best bezochte festivals van Nederland. Robeco is trotse sponsor van de Robeco SummerNights. ma 17/ uur Grote Zaal Concerttip Andris Nelsons en het Boston Symphony Orchestra: Sjostakovitsj Het Boston Symphony Orchestra is eindelijk terug in Amsterdam! Andris Nelsons en Baiba Skride in een ambitieus programma met Sjostakovitsj Vierde symfonie en Bernsteins Serenade.

5 PLATTEGROND VAN HET CONCERTGEBOUW Begane grond Entree Café T Zuid Achterzaal Grote Zaal Voorzaal Podium Garderobe Summer Restaurant Summer- Nights Live! Noord 1e verdieping Museumfoyer T Solistenfoyer Balkon Zuid Podium Frontbalkon Grote Zaal Kleine Zaal Balkon Noord Podium Dirigentenfoyer

6 "KLASSIEKE MUZIEK VERTELT DE MEEST BETOVERENDE VERHALEN" - NINO GVETADZE, PIANISTE KLASSIEK VOOR IEDEREEN LUISTER VIA DE KABEL CLASSIC FM APP SPONSORED BY ENJOY THE BEST CLASSICAL STREAMING SERVICE Informatiebeveiliging in de ambulancezorg