Alexeev vlamt met Symfonische dansen

Transcriptie

1 Alexeev vlamt met Symfonische dansen Nikolai Alexeev dirigent Alexander Melnikov piano Bob Koertshuis trompet Het Gelders Orkest Orkest van het Oosten vrijdag 11 mei t/m zaterdag 19 mei

2 vrijdag 11 mei t/m zaterdag 19 mei Nikolai Alexeev dirigent Alexander Melnikov piano Bob Koertshuis trompet Het Gelders Orkest Orkest van het Oosten Programma Nikolai Rimski-Korsakov ( ) Ouverture Groot Russisch Paasfeest opus 36 Dmitri Sjostakovitsj ( ) Pianoconcert nr. 1 in c opus 35 Allegro moderato Lento Moderato Allegro con brio Pauze Sergej Rachmaninov ( ) Symfonische dansen opus 45 Non allegro Lento Tempo I Andante con moto (Tempo di valse) Lento assai Allegro vivace Dmitri Sjostakovitsj

3 Biografie Nikolai Alexeev Stammend uit een zeer muzikaal gezin studeerde Nikolai Alexeev in zijn geboortestad Sint Petersburg onder andere bij Mariss Jansons. Nog tijdens zijn studie won hij in 1982 het Herbert-von-Karajan-Wettbewerb Berlin. Ook de dirigentenconcoursen van Praag en Tokio zette hij enkele jaren later op zijn naam. In 2000 volgde hij zijn leermeester Jansons op bij het Philharmonisch Orkest van Sint-Petersburg, waar hij nu nog steeds aan verbonden is. Van 2001 tot 2010 was hij chef-dirigent van het Estlands Nationaal Symfonie Orkest. Voor zijn verdienste voor dit orkest werd hij geëerd met de Staatsprijs van de Republiek Estland. Als gastdirigent leidde Nikolai Alexeev onder meer de Staatskapelle Dresden, het Royal Liverpool Philharmonic Orchestra en het Nationaal Orkest van België. In Nederland concerteerde hij onder meer met de diverse radio-orkesten, het Koninklijk Concertgebouworkest, het Rotterdams Philharmonisch Orkest en het Residentieorkest. Momenteel is hij hoofd van de afdeling symfonische muziek van het conservatorium in Sint Petersburg. In 2006 ontving hij de eretitel Artiest van het Volk van de Russische Federatie. Al sinds 2002 is Nikolai Alexeev vaste gastdirigent bij Het Gelders Orkest. Een langdurige verbintenis die zijn vruchten heeft afgeworpen. Naast de talloze concerten hebben orkest en dirigent een aantal door pers en publiek hooggewaardeerde cd-opnames met symfonieën van Sjostakovitsj gemaakt. Nikolai Alexeev

4 Biografie Alexander Melnikov De Russische pianist Alexander Melnikov ontwikkelde zijn muzikaal talent aan het Conservatorium van Moskou en tijdens waardevolle privélessen van de legendarische Svjatoslav Richter. Hij won prijzen bij het Robert Schumann Wettbewerb in Zwickau en de Koningin Elisabethwedstrijd in Brussel. Hij maakte naam met zijn vele concerten met onder meer het Philadelphia Orchestra, het Gewandhausorchester Leipzig en in Nederland het Rotterdams Philharmonisch Orkest en het Koninklijk Concertgebouworkest. Daarnaast gaf hij een groot aantal recitals in zalen als de Wigmore Hall in Londen, het Amsterdamse Muziekgebouw aan t IJ en de Singel in Antwerpen. Alexander vormt een vast duo met violiste Isabelle Faust. Hun cd met de vioolsonates van Beethoven werd onderscheiden met een Gramophone Award en de ECHO Klassik Preis. Tezamen met cellist Jean-Guihen Queyras nam hij de pianotrio s van Schumann op. Zijn cd van de 24 Préludes en fuga s van Sjostakovitsj werd door het BBC Music Magazine op een lijst vermeld met de 50 beste opnames ooit. De pianist stelt groot belang in de authentieke uitvoeringspraktijk. Hij werkte samen met gespecialiseerde ensembles als Concerto Köln en de Akademie für Alte Musik Berlin. Bijzonder was ook zijn solorecital onder de noemer The Man with the Many Pianos, waarin hij muziek uit verschillende stijlperiodes op drie verschillende piano s uitvoerde. Alexander Melnikov

5 Biografie Bob Koertshuis Bob Koertshuis is sinds e trompettist van Het Gelders Orkest. Hij behaalde zijn diploma s Docerend en Uitvoerend Musicus (met aantekening kamermuziek) aan respectievelijk het toenmalige Twents conservatorium en het Sweelinck conservatorium in Amsterdam. In zijn studententijd speelde hij o.a. bij het Schleswig Holstein Festival Orchester en het Gustav Mahler Jugend Orchester. Daar begon zijn liefde voor het symfonisch repertoire. Naast zijn vaste plek bij Het Gelders Orkest remplaceert Bob Koertshuis behalve bij de Nederlandse orkesten ook bij OPL Luxemburg. Hij speelde onder wereldberoemde dirigenten. Ook op het vlak van eigentijds repertoire kan hij bogen op jarenlange ervaring. Hij speelde onder meer bij het Asko Schönberg ensemble, de Ebony Band, Orkest De Volharding en Ensembe Musikfabrik. Bob Koertshuis is als hoofdvakdocent trompet verbonden aan het Prins Claus Conservatorium in Groningen. Bob Koertshuis

6 Toelichting Op en top Russisch is dit programma van vanavond waarin vele gezichten van de Russische muziek voorbij komen. Ouverture Groot Russisch Paasfeest Dat Nikolai Rimski-Korsakov één van zijn belangrijkste orkestrale werken wijdde aan het Paasfeest is opmerkelijk omdat hij zichzelf als atheïst beschouwde. Het achterliggende idee van de componist voor het schrijven van deze ouverture was dan ook niet zozeer een religieuze ontboezeming, als wel het muzikaal weergeven van een stukje typisch Russisch nationale geloofsbeleving. En daarmee pakt hij groots uit. Voor elke Rus is het een feest der herkenning met bekende melodieën uit de Russische Orthodoxe Paasliturgie. Maar de componist duikt met dit stuk verder in het verleden. De climax verbeeldt het opzwepende lentefeest zoals dat in de heidense prehistorie gevierd werd. Eerste Pianoconcert Was de opening van het concert nog in romantische sfeer, het vervolg is beduidend moderner. Dmitri Sjostakovitsj componeerde zijn Eerste Pianoconcert in Het stamt uit de tijd dat de componist nog niet in het muzikale keurslijf van het Sovjet-regime geperst werd. Integendeel, hij genoot van het leven in Leningrad, waar hij toen woonde, gedroeg zich als een dandy en had een groot gevoel voor humor en satire. In dit pianoconcert buit hij die kwaliteiten ten volle uit. Het is een burlesk en soms zelfs absurdistisch werk. Spitse wendingen en dwingende ritmes worden afgewisseld met romantische akkoorden en lyrische melodieën. Regelmatig citeert hij werk van anderen zoals Haydn, Beethoven en Mahler, of maakt hij gebruik van volksmelodietjes zoals een Joods-Oekraïens straatliedje. Het schertsende effect wordt nog versterkt door het begeleidend ensemble, dat enkel bestaat uit strijkers en een sterk contrasterende trompet die bijna als tweede solo-instrument fungeert. In de finale leidt dat bijvoorbeeld tot een climax met een fanfare die zo uit het circus lijkt te komen.

7 Symfonische dansen Het laatste werk is het jongste het stamt uit 1940 en zag het levenslicht niet in Rusland. De maker, Sergej Rachmaninov, ontvluchtte Rusland met bloedend hart en kwam uiteindelijk in de Verenigde Staten terecht. Maar de heimwee naar zijn vaderland was enorm. Het bezorgde hem depressieve buien die zijn inspiratie danig in de weg zaten. Nog slechts een handvol composities vloeiden uit zijn pen, waarvan de Symfonische dansen uit 1940 de laatste was. In een uitbarsting van componeerdrift schreef hij het werk in zeer korte tijd en droeg het op aan Eugene Ormandy en zijn Philadelphia Orchestra die het in januari 1941 in première brachten. Over de titel heeft Rachmaninov lang nagedacht. Eerst wilde hij het gewoon Dansen noemen, maar hij was bang dat het publiek zou denken dat hij jazzmuziek gecomponeerd zou hebben. Vervolgens werd het Fantastische dansen om vervolgens als Symfonische dansen te eindigen. De drie dansen, waaruit de compositie bestaat, hebben soms wel iets weg van een muzikaal testament. Zijn oorspronkelijke idee om de ze de titels middag, schemer en middernacht te geven wijst zelfs in die richting. Het bevat de harde, soms hoekige stijl die zijn werk in zijn laatste jaren zou kenmerken. Maar ook de zeer romantische lang uitgesponnen melodieën, waarmee hij in Rusland zo beroemd was geworden, zijn in het werk te horen. Het mooiste voorbeeld is wel de lyrische saxofoonmelodie halverwege het eerste deel die later door de strijkers overgenomen wordt. Kees Wisse

8 Binnenkort in de concertzaal Nieuwsgierig wat er binnenkort speelt? Op vindt u het hele jaarprogramma. Inclusief biografieën en een uitgebreide toelichting op de te spelen stukken. Slagwerkspektakel met Colin Currie Arnhem Musis, 23 mei Lunchconcert gratis Apeldoorn Orpheus, 24 mei Arnhem Musis, 25 mei Nijmegen De Vereeniging, 26 mei Amsterdam Concertgebouw, 27 mei (afwijkend programma) Broer 8+ Arnhem Musis, 3 juni Nijmegen De Vereeniging, 3 juni Maestro Jules Onthult: Beethoven Symfonie nr. 3 Eroïca Utrecht TivoliVredenburg, 7 juni Nijmegen De Vereeniging, 8 juni Zutphen Theater Hanzehof, 9 juni Ohm, het geluid van het universum Velp Openluchttheater De Pinkenberg, 30 augustus Bloemendaal Caprera, 31 augustus Nijmegen Openluchttheater de Goffert, 1 september Kaarten bestellen? info@hetgeldersorkest.nl