Chimaera Trio. Ludwig van Beethoven, Robert Schumann, Johannes Brahms

Transcriptie

1 Kruiskerk Concerten Chimaera Trio 27 januari 2019 Ludwig van Beethoven, Robert Schumann, Johannes Brahms Anonymus Estampie (Robertsbridge Codex, 14e eeuw) Ned i vester soli glader (Noors avondlied) (arr. Laurens de Man). De Robertsbridge Codex is het oudst bewaard gebleven manuscript met klaviermuziek in tabulatuurschrift. Deze bevat zes stukken, drie maal een Estampie, een Frans-Italiaanse instrumentaal begeleide dans, en drie motetten. Ludwig van Beethoven ( ) Uit: Trio voor klarinet, cello en piano in Es, op. 38: Dit klarinettrio is een bewerking van Beethoven zelf van een septet (opus 20) voor de blaasinstrumenten hoorn, klarinet en fagot en de strijkers viool, altviool, cello en contrabas. Het oorspronkelijke stuk is een serenade die werd opgedragen aan keizerin Maria Theresia en die voor het eerst in 1799 werd uitgevoerd. Het stuk werd al gauw een van Beethovens meest succesvolle composities, waarschijnlijk vanwege de bijzondere blazerscombinatie en vanwege de belangrijke rol voor de klarinet. In 1803 maakt Beethoven er een bewerking van tot klarinettrio (opus 38), waarbij de piano de rol van de viool en altviool krijgt toebedeeld en waarin de cello een veel prominentere rol krijgt dan in het septet. Tijdens dit koffieconcert worden drie van de zes delen gespeeld: I. Adagio Allegro con brio 1

2 II. Adagio cantabile VI. Andante con moto alla Marcia Deel I opent gedragen en in een trage beweging, maar al gauw volgt een levendig spel van acties en reacties tussen de drie instrumenten. Deel II opent met de klarinet in een prachtige lyrische melodie, die overgenomen wordt door de piano en waarop even later de cello verder borduurt. Na een tussenepisode komt de beginmelodie weer terug en wordt het deel afgesloten. Deel VI begint langzaam en ingetogen, maar dan volgt een levendig con moto (met beweging) gedeelte met mooie harmonische wendingen en vol onderlinge interacties dat uitmondt in een heftig coda. Robert Schumann ( ) uit: Sechs Studien in kanonischer Form (opus 56) studie IV en V (arr. Alexis Hollaender ( ) / Chimaera Trio) In het voorjaar van 1845 waren Robert Schumann en zijn vrouw Clara enige tijd in Dresden. Robert had mentale problemen (een depressie) en Clara dacht dat hij er baat bij zou hebben als hij zich intensief zou richten op 'contrapuntisch' componeren, een manier van componeren waarbij twee of meer melodisch zelfstandige lijnen zo vervlochten worden dat ze harmonieus samengaan. Zij stelde Robert voor om elke dag een contrapuntische studie (etude) te maken. Toen ontstonden o.a. de Sechs Studien in kanonischer Form für den Pedal-Flügel, want in Dresden had het echtpaar een vleugel met pedaal ter beschikking. Het instrument werd niet erg populair en dat heeft er vast mee te maken dat deze zes etudes verschillende malen zijn bewerkt voor ander instrumentarium (o.a. door Clara Schumann zelf en door Debussy). Vaak neemt in deze studies een van de instrumenten het voortouw met het spelen van een melodische figuur die even later door een van de andere instrumenten 'letterlijk' gevolgd wordt (canon). In de 4 e studie (eerst innig en halverwege etwas bewegter) volgt Schumann Bach die in de canons in zijn Goldbergvariaties de imiterende stem op een andere toonhoogte liet beginnen dan de beginnende stem. In deze etude opent de klarinet met een melodische figuur, die even later in canon door cello of piano een of meer tonen hoger of lager wordt gevolgd. De 5 e studie (nicht zu schnell) ontleent het openingsthema aan een Chopin-etude (opus 25, nr.4), maar behalve dat Schumann er een canon van maakt geeft hij het thema ook een ander vervolg. 2

3 Johannes Brahms ( ) Deel III (poco allegretto) uit Symfonie nr. 3 in F (Op. 90; arr. Laurens de Man) Brahms' Derde Symfonie is gecomponeerd in de zomer van Brahms gebruikte in die tijd vaak een 'muzikaal motto' ['frei aber froh', vrij maar blij, F-A-F] dat ook in deze symfonie in de openingsmaten van alle vier delen is opgenomen. [zie de figuur met het thema (een toon hoger gezet), waarbij de eerste drie maten beginnen met resp. F-A-F.] Dit thema is erg bekend geworden, omdat het talloze malen gebruikt is in films. Het derde deel van een symfonie in de 19 e eeuw is vaak een (vrolijk en snel) scherzo, met als opzet scherzo - trio - scherzo. Hier heeft Brahms geen lichtvoetig scherzo gemaakt maar een lyrisch deel met een melancholiek karakter. Wel heeft hij de A-B-A structuur gehouden. Bovenstaand thema hoort bij het A-deel, het B-deel heeft Brahms een hiermee contrasterende sfeer gegeven waarin elementen uit het thema terugkomen. Johannes Brahms Ungarischer Tanz in g-klein, WoO 1 (arr. Laurens de Man) Deze eerste (allegro molto) van de 21 Hongaarse dansen van Brahms is een van zijn bekendste geworden. Van oorsprong is deze voor piano quatre-mains geschreven, maar Brahms heeft van o.a. deze dans ook een piano solo en een orkestversie gemaakt. Deze dans, zoals de meeste andere ook, heeft een ABA-structuur. Het Chimaera trio Annemiek, Irene en Laurens hebben elkaar leren kennen op het Conservatorium van Amsterdam en houden zich intensief en met veel plezier bezig met kamermuziek. Als trio willen zij zich presenteren en profileren met gevarieerde programma s, waarin zij in wisselende combinaties musiceren. Naast het 3

4 origineel voor deze bezetting gecomponeerde repertoire brengen zij ook regelmatig arrangementen, gemaakt door Laurens, van Pachelbel tot Mahler. Het trio trad reeds veelvuldig op, o.a. tijdens het Internationaal Kamermuziekfestival Utrecht en het Grachtenfestival Amsterdam. Ook wonnen zij prijzen, bij de StorioniEnsemblewedstrijd en het Tristan KeurisKamermuziekconcours. Het ensemble werd gecoacht door o.a. David Kuyken, Ralph Manno, Arno Piters en Marc Vossen. Opnamen van hun spel werden meerdere malen uitgezonden op Radio 4 en NTR Podium. v.l.n.r. Annemiek de Bruin, Laurens de Man en Irene Kok Annemiek de Bruin (klarinet, 1993) behaalde in 2016 ze haar bachelordiploma aan de Hochschule für Musik und Tanz in Keulen bij Ralph Manno en momenteel studeert ze voor haar master bij Arno Piters in Amsterdam. Zij neemt deel aan masterclasses en krijgt lessen in kamermuziek. In maart 2012 maakte ze op uitnodiging een tournee naar de VS en Canada. Ze won een prijs o.a. bij het Prinses Christina Concours en ze werd in 2013 verkozen tot Classic Young Master door de gelijknamige Stichting. In maart 2015 werd zij geselecteerd als vertegenwoordigster van Nederland bij het Euroconcours Klarinet. Zij was soliste bij het Brabants Orkest, het Zeeuws Orkest en het Zeeuws Kamerorkest TY. Van speelde zij in het jong Nederlands Blazers Ensemble. Annemiek remplaceert regelmatig, o.a. bij het Nederlands Blazers Ensemble, Philharmonie Zuid-Nederland en militaire orkesten. Dit seizoen maakt Annemiek deel uit van de Academie van het Koninklijk Concertgebouworkest. Ze treedt regelmatig op met haar vaste begeleider Jan 4

5 Gruithuyzen en maakt deel uit van verschillende ensembles. (annemiekdebruin.nl) Irene Kok (cello, 1990) begon haar studie bij Jeroen Reuling in de jong talentenklas aan het Artez-conservatorium. In 2016 rondde ze haar master studie af aan het conservatorium van Amsterdam bij Jeroen den Herder. Momenteel studeert ze aan de Universität für darstellende Kunst in Wien bij professor Reinhard Latzko. Irene is zeer actief op het gebied van kamermuziek. Met het Chimaera Trio en andere ensembles speelde Irene de afgelopen jaren veel concerten in binnen en buitenland. Ze was succesvol bij concoursen, o.a. eerste prijzen bij het Prinses Christina Concours en bij het Euroconcours cello. In het seizoen 2014/15 volgde ze de academie van het Nederlands Philharmonisch orkest. Eerdere orkestervaring deed ze op bij jeugdorkesten en als remplaçant bij Amsterdam Sinfonietta en Sinfonia Rotterdam. Ze is vast lid van het Amsterdam Corelli Collective waarmee ze optreedt in Frankrijk, Zwitserland, Slovenië, Groot Brittannië en Italië. Irene volgde vele masterclasses. Ze bespeelt een Capicchioni uit Cremona die haar tot beschikking is gesteld door het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds. ( Laurens de Man (piano, 1993) treedt veelvuldig op als pianist en organist, zowel als solist als in kamermuziekverband. Hij studeerde piano en orgel aan het Conservatorium van Amsterdam, bij resp. David Kuyken, Jaques van Oortmerssen, Pieter van Dijk en Matthias Havinga. Ook volgde hij het bijvak klavecimbel. In 2016 slaagde hij cum laude voor zijn masterexamen orgel; in 2017 deed hij masterexamen piano (predicaat uitmuntend ). Vanaf oktober 2017 zet hij zijn studie voort aan de Berlijnse Universität der Künste bij Leo van Doeselaar (Postgraduate Advanced Organ Studies). Het oeuvre van J.S. Bach speelt een bijzondere rol in zijn activiteiten. In november 2017 verscheen een piano-cd met werken van Bach. Als pianist won hij in 2009 het Prinses Christina Concours in Den Haag (1e prijs), waarna hij samen met andere prijswinnaars een tournee maakte door Amerika (2012). In 2016 won hij het Govert van Wijn Orgelconcours, in augustus 2017 de Martini Organ Competition in Groningen en in april 2018 de Sweelinck-Mullerprijs voor het origineelste concertprogramma. Hij is hoofdorganist van de Janskerk in Utrecht, waar hij het Bätz-Witte orgel (1861) bespeelt. (laurensdeman.nl) 5

6 Deurcollecte na afloop. Uiteraard bent u vrij te geven wat u wilt. Onze onkosten zijn de honoraria van en de bloemen voor de musici, de kerk wordt t.b.v. de zondagse koffieconcerten 'gratis' beschikbaar gesteld. Ter info zij vermeld, dat als bij koffieconcerten alle bezoekers (circa) 8,- bijdragen, de inkomsten en uitgaven dit seizoen naar verwachting redelijk in evenwicht zullen zijn. U kunt ook uw bijdrage of een gift overmaken op NL98 INGB t.n.v. Commissie Cantatediensten. Wij hopen dat het ons mogelijk zal zijn de koffieconcerten te blijven organiseren. Op de hoogte blijven van activiteiten van de Kruiskerk? Meld u aan voor onze digitale Nieuwsbrief. Het aanmeldingskaartje staat op onze website: Tevens zijn we te volgen op Facebook. Zondag 7 april uur Komende muzikale activiteiten in de Kruiskerk koffieconcert Dit seizoen brengen we in de serie Bach Solo drie van Bachs cellosuites. David Faber, cellist in het Dudokstrijkkwartet, speelt in dit koffieconcert de Tweede Suite in d-klein (BWV 1008), een prelude gevolgd door vijf heel verschillende temperamentvolle en spannende dansen, nu eens gracieus, dan virtuoos, ingetogen of statig. Organist en pianist Laurens de Man speelt een van Bachs briljante orgelwerken, de Prelude en Fuga in D-groot (BWV 532). Virtuoze pedaalfiguraties, gewaagde harmonische sequensen, snelle arpeggio's, kortom hogeschool-orgelspel. Daarnaast speelt hij op de piano gracieuze dansen uit de Tweede Franse suite (c-klein, BWV 813). Samen spelen David en Laurens twee delen uit de Eerste Sonate voor cello en piano van Johannes Brahms. Toegang vrij, deurcollecte na afloop. Goede Vrijdag 19 april uur Passie- en Paasoratorium De Kruiskerkcantorij, aangevuld met enthousiaste gastzangers, voert onder leiding van Henk Trommel het oratorium Het Lam dat ons doet leven van Dirk Zwart uit. Een eigentijdse (1999) weergave van het lijdens- en opstandingsverhaal op teksten van Ria Borkent. Solistische medewerking verlenen Jeroen Koopman (orgel), Wilma Broere (piano) en Emile Meuffels (trompet). Toegang vrij, deurcollecte na afloop. 6