Vrijdag 19 juli 2019 Grote Zaal uur. Duisburger Philharmoniker Axel Kober, dirigent Annemarie Kremer, sopraan

Transcriptie

1 Vrijdag 19 juli 2019 Grote Zaal uur Duisburger Philharmoniker Axel Kober, dirigent Annemarie Kremer, sopraan Richard Wagner Vorspiel und Liebestod uit Tristan und Isolde, WWV 90 ( ) Richard Strauss Vier letzte Lieder, op. 150 (1948) Frühling September Beim Schlafengehen Im Abendrot PAUZE Antonín Dvořák Negende symfonie in e, op. 95 Uit de Nieuwe Wereld (1893) Adagio - Allegro molto Largo Scherzo: Molto vivace Allegro con fuoco Dit concert wordt rechtstreeks uitgezonden in het Zomeravondconcert op NPO Radio 4.

2 TOELICHTING Romantiek heeft vele verschijningsvormen. Richard Wagner was de kampioen van de overtreffende trap: zijn orkestbezetting is vaak enorm, zijn opera s duren uren en de onderwerpen zijn groots en episch. In Tristan und Isolde, gebaseerd op een oeroude legende, richt zijn vergrootstraal zich op de liefde: de hoofdpersonen moeten doodgaan om elkaar te krijgen. Verheven materie, maar ondertussen was Wagner zelf niets menselijks vreemd. Deze opera ontstond tijdens aanhoudende ruzies met theaterdirecteuren en een flirt met de vrouw van zijn belangrijkste geldschieter. Het resultaat was een broeierige, hyperexpressieve partituur waarin Wagner voortdurend het verwachtingspatroon van de luisteraar tart: spanningsvolle harmonieën lossen zelden volgens de regels op, melodieën blijven onafgerond of onbeantwoord. Het effect is dat van uitgesteld verlangen, met alle erotische connotaties daarvan. Strauss zwanenzang Richard Strauss, eveneens een (laat)romanticus, was een allround componist die zowel in opera s uitblonk als in briljante, beeldende orkestmuziek. Zijn ervaring op beide gebieden klinkt door in Vier letzte Lieder. Dit werk was zijn zwanenzang, de afsluiting van een zestig jaar lange muziekcarrière. De vonk was overgeslagen toen hij Joseph von Eichendorffs gedicht Im Abendrot las een metafoor voor zijn eigen oude dag die, vond hij, smeekte om op muziek gezet te worden. De spirituele poëzie van Hermann Hesse inspireerde tot meer liederen waarvan hij er uiteindelijk drie voltooide. De melancholie van de gedichten wordt fraai beantwoord door de orkestpartij. De afwisselend donkere en lichte klankkleuren geven het klankbeeld een herfstig, maar gloedvol karakter. Opvallend zijn de hoornpartijen waarbij Strauss uit zijn eigen vroegere ervaring als hoornist kon putten. Maar het meest autobiografisch is de sfeer van kalmte en acceptatie. Na een lang leven vol pieken en dalen was hij klaar voor de dood. Dvořák en de Nieuwe Wereld Zoals veel componisten van zijn tijd putte Antonín Dvořák inspiratie uit volksmuziek van zijn geboorteland in zijn geval Tsjechië. Zijn succes leidde tot een uitnodiging van een New Yorkse conservatoriumdirectrice: zou hij jonge Amerikaanse componisten kunnen helpen hun muzikale wortels te ontdekken? Dvořák stemde toe en werd in New York evenzeer leraar als leerling: de gospels en spirituals die hij daar hoorde inspireerden een aantal van zijn eigen composities, de Negende symfonie voorop. Het is nog altijd een typisch Europees-romantisch werk, maar de Amerikaanse invloed klinkt door in de vele pentatonische melodietjes oftewel de themaatjes die je op de zwarte toetsen van een piano zou kunnen spelen. Hoewel Dvořák geen bestaande volksdeuntjes citeert, klinkt dat soms wel zo: in deel twee, bijvoorbeeld, speelt een althobo een gospelachtige melodie. Het derde deel was volgens de componist geïnspireerd op een wilde indianendans, maar Dvořáks landgenoten vonden dit deel juist Tsjechisch klinken. Inderdaad is de hele symfonie doortrokken van Slavische melancholie: de fascinatie voor de Nieuwe Wereld kon niet opwegen tegen zijn heimwee. ZOMERCONCERTEN.NL Michiel Cleij

3 BIOGRAFIE SUMMARY De Duisburger Philharmoniker vierde in 2017 zijn honderdveertigjarig bestaan: in 1877 werd het orkest als Brandtsche Kapelle opgericht. Het behoort tot Duitslands grootse orkesten en heeft een opvallend brede programmering die van barok tot hedendaags reikt. Het originele concertaanbod leidde in 2009 tot een onderscheiding van de Duitse Muziekuitgeversbond. Verscheidene componisten schreven voor het orkest nieuwe werken, onder wie Wolfgang Rihm en Cristóbal Halffter. Generalmusikdirektor van het orkest met ingang van het seizoen is Axel Korber. Al enkele jaren was hij als chefdirigent aan het orkest verbonden. Tevens is hij sinds 2009 Generalmusikdirektor van de Deutsche Oper am Rhein. Korber studeerde bij Peter Falk en Günther Wich aan de Hochschule für Musik Würzburg. Vervolgens was hij verbonden aan de operahuizen van Mecklenburg, Dortmund, Manheimm en Leipzig. In 2013 en 2014 dirigeerde hij bij de Bayreuther Festival Wagners opera Tannhäuser. Korber maakt vanavond zijn debuut in Het Concertgebouw.De Nederlandse sopraan Annemarie Kremer studeerde zang en piano aan het Maastrichts Conservatorium en volgde tevens een dansopleiding. Ze debuteerde in Aken met Mozarts Idomeneo en trad sindsdien wereldwijd op in grote operahuizen. Zo was ze prima donna in Puccini s Turandot, Wagners Tristan und Isolde en Hindemiths Mathis der Maler. De titelrol van Richard Strauss Salome maakte haar tot een ster in Europa, Hong- Kong en Zuid-Amerika. Het tijdschrift Opernwelt riep haar uit tot zangeres van het jaar Tevens werd ze genomineerd voor de International Opera Oscars. Richard Wagner, known for his epic operas and massive orchestrations, was a man of extremes. In Tristan und Isolde he focused on the subject of love. The main characters surrounded by sensual music containing unfulfilled longings can only be united in death. During Richard Strauss s final years as a composer, he was drawn to poems about sunsets and the springs and autumns of yesteryear. His Vier letzte Lieder (Four Last Songs) are poignantly nostalgic. Strauss had already proved himself as a horn player, orchestral magician, and an opera composer. Here, all those experiences come together. Antonín Dvořák was famous for writing compositions with a Czech flavour, but when he spent time in America as a visiting professor, he was open to the indigenous sounds of gospels and spirituals. The Symphony No. 9, From the New World, contains themes that seem to be influenced by African American culture the cor anglais solo in the Largo is one example. In the Scherzo, Dvořák draws on another American source: here he depicts the music from Native Americans. Despite all these influences, however, this is still a Europeanromantic work, full of Slavic melancholy. No matter how fascinated Dvořák was by America, homesickness still had the upper hand. Translation: Eileen Stevens

4 EN VERDER... Online Uw concertbezoek gaat online verder! Deel uw concertervaring op social media. Bekijk concertfragmenten op Facebook, beluister de mooiste muziek via onze Spotify-playlist, of neem een kijkje achter de schermen via Instagram. Tip: op concertgebouw.nl/ontdek gaat er een wereld voor u open. Zomerse arrangementen Trakteer uzelf in de pauze op een verfrissende Pink Gin & Tonic in de Spiegelzaal. Of kom na afloop naar Het Concertgebouw Café voor Drinks & Bites (drankje en twee crostini). Beide combinaties elk voor de zomerse prijs van 9,75. BankGiro Loterij Het Concertgebouw en de BankGiro Loterij zijn trots op hun jarenlange samenwerking. Sinds 2000 schenkt de loterij jaarlijks een substantieel bedrag; in 2018 was dat bijna 2 miljoen euro. Dit wordt onder meer besteed aan de verduurzaming van het gebouw. Nieuw vanaf dit jaar zijn de BankGiro Loterij ZomerConcerten: meer dan tachtig concerten in juli augustus, van klassiek en filmmuziek tot pop en jazz. Deelnemers van de BankGiro Loterij krijgen met hun VIP-KAART 50% korting. Kijk op zomerconcerten.nl. Optimaal genieten Veel van onze bezoekers willen optimaal van de muziek genieten door geconcentreerd en in stilte te luisteren. Wij vragen u daarom hinderlijke geluiden, zoals hoesten, zoveel mogelijk te vermijden.zet uw telefoon op stil en houd er rekening mee dat ook oplichtende schermen de concentratie kunnen verstoren. do 25/ uur Grote Zaal Concerttip The Australian Youth Orchestra & Jan Lisiecki: Rachmaninoff Meeslepend en virtuoos: Rachmaninoffs meesterlijke Tweede pianoconcert. Jan Lisiecki schittert bij The Australian Youth Orchestra. Krzysztof Urbański dirigeert ook Dvořáks kleurrijke Zevende symfonie. ZOMERCONCERTEN.NL

5 PLATTEGROND VAN HET CONCERTGEBOUW ZOMERCONCERTEN.NL

6 Ook zo genoten van het concert vanavond? NPO Radio 4 brengt het hele jaar door, iedere avond, de prachtigste concerten, gewoon bij jou thuis. klassiek komt bij je binnen