Muzikale Verbeelding

Transcriptie

1 Muzikale Verbeelding 1

2 INLEIDING DOOR MARCO C. DE BRUIN Marco C. de Bruin is een componist die schrijft in een frisse mix van pop en jazz met een vleugje hedendaags. Zijn muziek is uitgevoerd door o.a. het Metropole Orkest, Concert Gebouw Orkest, Jazz Orchestra, Trijntje Oosterhuis, NBE en meer. Hij is een zeer vaardig coach en heeft het vermogen componeren eenvoudig uit te leggen en aan te geven welke stappen er gezet moeten worden. Hij is echt inspirerend Intuïtie en ambacht zijn de twee belangrijkste peilers in de methodiek van LerenComponeren. Het ambacht kan worden ontwikkeld door het leren van technieken, vaardigheden, kenmerken van stijlen en meer. En je intuïtie kan ik voeden door je te inspireren, voorbeelden te geven en je een wereld te laten zien die je eigen muzikale wereld verrijkt. Een belangrijk onderdeel in componeren is je muzikale verbeelding en met een chique woord noemen we dit Muzikaal Voorstellingsvermogen. Ben je in staat muziek in te beelden of muziek te bedenken, zonder een instrument of computer te gebruiken. Kun je deze muziek in je hoofd horen of in je lijf voelen? Als je je een bepaalde klank of muziek kan voorstellen, dan spreken we van Muzikaal Voorstellingsvermogen. En dit voorstellingsvermogen helpt je een ongelooflijke stap te maken in je muzikale ontwikkeling als componist, songwriter of producer. Dit gratis ebook bestaat uit zeven eenvoudige stappen. In elke stap geef ik uitleg over het onderwerp plus een opdracht. Je kan dit alles in je eigen tempo doen, in je eigen tijd, vanuit je eigen stoel.. Ik wens je veel plezier en succes Op je muzikale vrijheid, Marco C. 2

3 STAP #1 CREËER EEN ARCHIEF Elke componist, songwriter of producer zou een archief tot zijn of haar beschikking moeten hebben. En natuurlijk hebben we dat ook allemaal. Maar weet je ook waar alles te vinden is? Is het archief een bewust archief of heb je gewoon een ongeordende harde schijf met minstens 10 gigabyte aan muziek? Wellicht heb jij een archief met leuke liedjes, symfonieën, bigbandstukken, sonates, etudes, koorstukken enzovoorts. Stukken die jou inspireren en die jij als componist kan gebruiken. In mijn eigen archiefkast staan bijvoorbeeld alle cd s van Michael Jackson & Quincy Jones en ook alle werken van Ravel en Beethoven. Alsook een hele rits cd s met salsamuziek en heel veel cd s van Frank Zappa. Het is muziek die mij altijd weer inspireert. Maar nu komt het, ik ken mijn archief en weet ook waar ik het kan vinden. Ik ken deze muziek op mijn duimpje en weet precies waar dat te gekke gitaarloopje zit, die prachtige strijkersbegeleiding of die uitmuntende trompetsolo. Het zijn de plekken in die muziek die mij raken en waardoor ik word geïnspireerd en met materiaal dat ik graag recycle. Dit is waar het voor mij altijd begint: de inspiratie uit mijn eigen archief. Hoe bouw je een verzameling? Luister, luister en luister nog meer naar muziek. Luister naar wat je aanspreekt, luister naar muziek die je passie geeft. Zoek naar achtergronden en allerlei links die met de muziek te maken hebben. Ook het luisteren en bestuderen van muziek die niet meteen in jouw straatje ligt, maakt je rijker. Het luisteren naar andere muziek zet je eigen smaak in perspectief. Elke dag bloemkool eten is voor niemand goed en verandering van smaak doet eten. Archiveer je muziek. Archiveren kan op vele wijzen: cd s kopen, cd s kopiëren, mp3 s, harde schijven, itunes, Spotify, playlists, enzovoorts. 3

4 Waar het vooral om gaat is dat je jouw archief kent. Weet wat je hebt Ken je archief op verschillende manieren: op stijlen, op muzikanten, op klankkleuren, op tempi, op rauwheid, op wat je maar kunt verzinnen. Lees de cd-boekjes en bekijk ook eens partituren. Of zoek de muziek op je gehoor uit. Wie zijn archief zorgvuldig opbouwt, plukt daar de zoete vruchten van: je weet wat je in huis hebt en elk nieuw materiaal ken je. Neem de tijd om te bouwen Het goede nieuws is dat je waarschijnlijk al een archief hebt. En vanaf nu gaat het steeds groter worden op een bewuste manier. Mijn eerste plaatje was een liedje van De Havenzangers, een singletje dat ik nog steeds heb. Nu, bijna 30 jaar later, is mijn archief groter; en ik weet wat er staat en hoe het klinkt. Het opbouwen van een archief kost tijd; neem die tijd ook. Opdracht: Wat kan je nu doen? Ik stel je een paar vragen die je helpen je archief een beetje beter te leren kennen. 1. Bedenk 4 stukken, composities, liedjes die jou het gevoel van excitement geven, het gevoel van opwinding, neen niet seksueel, maar opgewonden van de muziek. Je begrijpt vermoedelijk wel wat ik bedoel. 2. Welke 4 stukken uit je collectie zijn voor jou het meest dansbaar? Dat kan natuurlijk een prachtige wals zijn, maar ook hardcore housemuziek. 3. En dan bedenk je 4 stukken die voor jou romantisch zijn. En nu niet denken aan het tijdperk de romantiek, maar juist romantische muziek. Dat kan voor de een Knuffelrock 4 zijn en voor de ander Mahler 10. Maar wat is het voor jou? 4. Welke 4 stukken uit je archief geven je het gevoel van stilte? 4

5 Vul je antwoorden hier in: excitement/opwinding ( Dansbaar(voor(jou( 1 Romantisch 1 Stilte Mijn%eigen%archief artiest/(componist naam(van(het(stuk 5

6 STAP #2 WEES BEREID TOT ANALYSE Elke compositie of creatie begint met een idee. Alles wat door mensen is gemaakt begon met een idee. Een klein idee noemen we een vonk. Een groot idee heeft al veel details in zich. En het fijne van een idee is dat het je in een flow kan brengen, een staat van zijn waarin de ideeënstroom doorgaat. En het fijne van ideeën is dat ze altijd aan te passen zijn of aanleiding zijn voor een nog beter idee. En nu kan het voorkomen dat je een vonk / een idee krijgt voor je volgende compositie. Yes, hartstikke goed dat je dan dit ene idee ook hebt kunnen onthouden. Maar wat doe je daarna? Als dit geniale idee slechts 4 seconden duurt, wat doe je dan de rest van het stuk? Waar haal je die inspiratie vandaan? Juist uit dat ene idee. En dat betekent dat je het idee moet analyseren. Op een dusdanige manier analyseren dat je daar al je vervolgmateriaal uit kan afleiden. Het is ook toepasbaar als je idee komt van een bepaald fragment uit je eigen archief. Maar ook dan blijft het principe hetzelfde: analyseer de bron 6

7 Wat kan je dan zoal analyseren? Wat is de muzikale mood? Wat is de bezetting? Welke akkoorden of welke harmonieën worden er gebruikt. In welke registers wordt er gespeeld? Wat gebeurt er op de achtergrond? (was het gitaar met strijkers of gitaar met blazers?) Wat zijn de muzikale elementen waarom jij deze muziek hebt uitgezocht? Hoe beweegt de melodie, wat zijn de hoekpunten? Zodra je weet wat de elementen zijn die dit idee in zich heeft, kan je verder. Je kan ze dan editen en in allerlei gedaantes kopiëren of zodanig manipuleren dat dit weer prachtig nieuwe materiaal oplevert. Uiteindelijk transformeer je deze elementen tot bouwstenen voor je compositie. Maar dit kan alleen als je bereid bent om je eigen idee te analyseren. Helaas zijn er dan altijd mensen die zeggen dat je dan het frisse, het spontane verliest. Maar dat is echt klinkklare onzin. Want dat spontane, dat frisse, datgene dat echt van jou is, dát gebeurde juist in de fase toen het idee ontstond. De fase die daarna komt, is die van het ambacht. De fase waarin je jouw kwaliteit als maker naar voren komt. Mijn tip: vermijd die mensen die zeggen dat het dan alle spontaniteit verliest. Die mensen durven zelf niks, is mijn persoonlijke ervaring. Hoe kan ik je verder helpen? Opdracht: Loop naar een piano en speel je favoriete samenklank. Gedaan? Welke noten zijn het? (je kan ook in de matrix noteren) 7

8 Analyseer nu deze samenklank: - Welke intervallen komen er in voor? Som ze allemaal op. - Hoe verhouden de buitenstemmen zich tot elkaar, welk interval? - Is het een nauwe of een wijde ligging? Op een hele snelle manier kan je er nu nieuwe materiaal van maken: een samenklank is altijd een verticale klank. Door deze horizontaal te maken, dus de noten achter elkaar te zetten, creëer je een melodie die is afgeleid van je favoriete samenklank. Schrijf deze melodie hier onder op: Gefeliciteerd Je hebt nu binnen een minuut alleen door je eigen materiaal te analyseren nieuw materiaal gegenereerd. 8

9 STAP #3 WEES GEEN EIKEL MAAR RECYCLE Het geheim van goud zoeken in een rivier is dat je grote hoeveelheden slib verwerkt. Hoe meer slib er door je zeef gaat, hoe meer kans op goud. Componisten, arrangeurs en songwriters zeven alle muziek die ze horen en ze gebruiken alles wat inspireert. Heb je iets inspirerends gevonden in je zeef, kopieer dit, maak het je eigen en geef er je eigen draai aan. Manipuleer zodanig dat het niet meer op het origineel lijkt, maar op een origineel van jou. Turks Fruit Als je goed luistert naar het liedje van Turks Fruit, dan herken je daarin iets van Singin in the rain. Hoe komt dit? De producer van de film vroeg aan de componist, Rogier van Otterloo, iets te maken dat hierop leek, want er kwam zoveel regen in de film voor. Van Otterloo heeft het thema gebruikt, de slotnoot en timing veranderd en voila: er is een nieuw thema ontstaan waarmee Van Otterloo een nieuwe compositie heeft gemaakt. Een eigen compositie De optelsom Laat je inspireren door anderen en recycle. Recycle andere ideeën, recycle ander materiaal en maak er jouw eigen ding van. Iedereen die creëert heeft voorbeelden. Beter goed gejat dan slecht geschreven, is een veelgebruikte uitspraak. Uit eigen ervaring kan ik zeggen dat je je vereerd voelt als je gerecycled wordt. Voor het Metropole Orkest had ik een keer een passage geschreven waarbij het hele strijkorkest een glissando maakte naar 1 noot hoger. En prompt werd het gekopieerd, heerlijk. Wie inspireert, wordt gekopieerd zal ik maar zeggen. 9

10 Eén waarschuwing is wel op zijn plek: letterlijk kopiëren wordt niet gewaardeerd en dat is ook niet hetgeen dat ik hier bedoel. Overschrijven kunnen we allemaal. Maar iets nieuws maken dat echt van jezelf is, is andere koek. En in dat proces kan het helpen andere ideeën of creaties van andere creatieve geesten te recyclen. Do you get it? Opdracht: Luister nu naar de 2 verwante stukken: Gene Kelly - singin in the rain: Turks Fruit - Rogier van Otterloo (in een frisse remix) Weet jij zelf ook nog een paar muziekstukken te bedenken die van elkaar gerecycled zijn? Schrijf het hieronder op.:.. 10