neumenschrift notatie als geheugensteun met kleine tekentjes die enkel verloop melodie aangeven, maar geen ritme of absolute toonhoogte

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "neumenschrift notatie als geheugensteun met kleine tekentjes die enkel verloop melodie aangeven, maar geen ritme of absolute toonhoogte"

Transcriptie

1 Muziekgeschiedenis samenvatting lessenserie 1 Les 1 Middeleeuwen ( ) 476 Val van westelijk Romeinse rijk Kerk neemt centrale rol in Feodaal stelsel (leenstelsel) ±600 paus Gregorius de Grote en de duif Mohammed ±800 Karel de Grote vanaf ±850: Gregoriaans gezang -eenstemmig -meanderende melodie -zonder begeleiding (a cappela) -Latijnse tekst neumenschrift notatie als geheugensteun met kleine tekentjes die enkel verloop melodie aangeven, maar geen ritme of absolute toonhoogte ±1025 Guido van Arezzo kwadraatnotatie notatie op notenbalk van vier lijnen, waardoor absolute toonhoogte afgelezen kan worden. De duur van noten kan echter nog steeds niet worden genoteerd Guidonische hand systeem waarbij toonhoogten worden aangeleerd m.b.v. plaatsing op de hand. 13 de eeuw Ars Antiqua ±1200 School van Nôtre-Dame (Parijs) -ontwikkeling meerstemmigheid -organum -componisten: Leoninus en Perotinus 14 de eeuw Ars Nova -onafhankelijke stemmen -niet gedacht vanuit samenklank, maar vanuit losse melodieën -van perfecte 3/4-maat naar imperfecte 4/4-maat -isometriek (ingewikkelde, bijna wiskundige verwevingen van melodieën) -componisten schrijven ook over wereldlijke thema s -componist: Guillame de Machaut mensurale notatie notatie waarbij nu ook de duur van noten werd aangegeven, al redelijk lijkend op huidige muzieknotatie.

2 2 Muziekgeschiedenis samenvatting lessenserie Les 2 Renaissance ( ) 14 de eeuw Herfst in de middeleeuwen Honderdjarige oorlog vanaf 1347 Pest / Zwarte dood Nieuw geluid uit Engeland - John Dowland In Engeland worden in deze periode veel canons gezongen. In deze canons zijn vaak andere intervallen (combinaties van noten) te horen dan men gewend was. Hierdoor begon met in Engeland ook andere intervallen dan enkel het octaaf en de kwint als mooi te ervaren. Hierdoor begon de terts (van do naar mi) steeds vaker gebruikt te worden. Begin 15 de eeuw beïnvloed deze nieuwe Engelse muziek de muziek van het vaste land mede dankzij uitwisseling tussen componisten door de honderdjarige oorlog. Er komt hierdoor meer nadruk te liggen op samenklank hoe verschillende noten gelijktijdig samenklinken val van oostelijk Romeinse rijk (Constantinopel) 1454 ontdekking boekdrukkunst 1492 ontdekking Amerika 1506 begin bouw Sint Pieter (Rome) 1517 reformatie (Luther) Eigenschappen renaissancemuziek: -imitatie; verschillende melodieën (ook wel stemmen) gaan elkaar nadoen -stemmen zijn gelijkwaardig -melodieën lopen steeds meer in elkaar over -muziek moet het gevoel weer aanspreken, niet enkel het verstand -ingewikkelde structuren; je hoort vaak van alles door elkaar -Dufay -Josquin des Prez -Orlando di Lasso -Palestrina -Byrd

3 Muziekgeschiedenis samenvatting lessenserie 3 Les 3 Barok ( ) -standenmaatschappij -Lodewijk XIV, ook wel de Zonnekoning ( ) -Gouden Eeuw in Nederland (17 de eeuw) Kleine orkestjes aan het hof, met als belangrijk instrument het klavecimbel -Bach -Vivaldi -Händel -stemmen vechten om aandacht -vaak polyfoon (meerstemmig) -grillige melodieën -ingewikkelde structuur; je hoort vaak van alles door elkaar heen instrumentale muziek: klavecimbel / luit orkestmuziek Brandenburgse concerten (Bach) Vier Jaargetijden (Vivaldi) oratoriummuziek Mattheüspassion (Bach) Messiah (Handel) opera L Orfeo (Monteverdi)

4 4 Muziekgeschiedenis samenvatting lessenserie Les 4 Klassieke periode ( ) 1789 Franse Revolutie Napoleon keizer -Haydn -Mozart -Beethoven -heldere melodieën -klinkt eenvoudig, logisch -voornamelijk homofone zetting de stemmen staan onder elkaar en klinken dus tegelijk Ontwikkeling orkest Gedurende de klassieke periode groeit het orkest geleidelijk van vijftien naar wel veertig musici. In de Mannheimer Schule wordt bijvoorbeeld geëxperimenteerd met het gebruik van hard en zacht dat noem je dynamiek. Ze oefenen met het geleidelijk veranderen van het volume van het orkest een crescendo of decrescendo dus. sonate bijv. pianosonates van Mozart klavecimbel -> pianoforte symfonie zoals bijv. symfonieën van Beethoven kamermuziek zoals bijv. strijkkwartet van Haydn opera zoals bijv. Don Giovanni (Mozart) concert bijv. pianoconcert van Mozart

5 Muziekgeschiedenis samenvatting lessenserie 5 Les 5 Romantiek ( ) 1815 Slag bij Waterloo Napoleon definitief verslagen 1815 Congres van Wenen herverdeling Europa 1848 Revolutiejaar industriële revolutie koloniale expansie -romantische vrijheid -beweging -verlangen naar het onbereikbare en onbekende -symboliek en suggestie Muzikale kenmerken: - zoekende samenklanken -nog sterkere dynamiek contrasten waar je soms bijna van schrikt -nieuwe klankkleuren -groter symfonieorkest met o.a. nieuwe instrumenten -uitgebreidere akkoorden met kleurnoten -steeds grotere orkestbezetting o opera o Wagner - Tristan en Isolde (1865) o symfonie o Brahms Derde symfonie (1883) o symfonisch gedicht o Rachmaninov Dodeneiland (1908) o liederen o Schubert Erlkönig (1815) - o pianomuziek o Brahms Ballade (1893) o Chopin Mazurka (1849) Bijvoorbeeld Berlioz, Schubert, Brahms, Wagner en Tchaikovsky. Aan dit rijtje kunnen (mede i.v.m. het expressieve karakter van muziek uit de romantiek) nog talloze anderen worden toegevoegd.

Muziekgeschiedenis lessenserie

Muziekgeschiedenis lessenserie Muziekgeschiedenis lessenserie 0 476 1450 1600 1750 1900 1815 NU Griekse periode Romeinse periode middeleeuwen renaissance barokklassieke romantiek 20 ste periode eeuw middeleeuwen (500-1450) renaissance

Nadere informatie

Klassieke Muziekgeschiedenis De Middeleeuwen (500 1500)

Klassieke Muziekgeschiedenis De Middeleeuwen (500 1500) Klassieke Muziekgeschiedenis De Middeleeuwen (500 1500) Algemeen Als je aan de Middeleeuwen denkt, dan denk je waarschijnlijk aan grote kastelen, ridders en jonkvrouwen. Natuurlijk, dit is een gedeelte

Nadere informatie

2,5. Samenvatting door een scholier 1026 woorden 27 juli keer beoordeeld

2,5. Samenvatting door een scholier 1026 woorden 27 juli keer beoordeeld Samenvatting door een scholier 1026 woorden 27 juli 2012 2,5 7 keer beoordeeld Vak Methode Muziek Muziek op maat H1 middeleeuwen Nieuwe ontwikkelingen in de middeleeuwen - Muziek werd gespeeld in kerken

Nadere informatie

Stijlperiodes. Middeleeuwen ca ca Renaissance Barok en Rococo Classicisme Romantiek e eeuw

Stijlperiodes. Middeleeuwen ca ca Renaissance Barok en Rococo Classicisme Romantiek e eeuw Muziekgeschiedenis Stijlperiodes Middeleeuwen ca. 500 - ca. 1450 Renaissance 1450 1600 Barok en Rococo 1600-1750 Classicisme 1750-1810 Romantiek 1800-1925 20 e eeuw MIDDELEEUWEN Periode: ca. 500 ca. 1450

Nadere informatie

De symfonie. Welke symfonie hoor je? Schrijf de juiste volgorde in de kaders bij de cd-hoezen.

De symfonie. Welke symfonie hoor je? Schrijf de juiste volgorde in de kaders bij de cd-hoezen. De symfonie Welke symfonie hoor je? Schrijf de juiste volgorde in de kaders bij de cd-hoezen. Welke van deze symfonieën spreekt je het meest aan en waarom? Welke van deze symfonieën spreekt je het minst

Nadere informatie

Werkstuk door een scholier 1625 woorden 9 september keer beoordeeld

Werkstuk door een scholier 1625 woorden 9 september keer beoordeeld Werkstuk door een scholier 1625 woorden 9 september 2002 5 138 keer beoordeeld Vak Muziek Belangrijke gebeurtenissen in de Middeleeuwen: - In 1600 werd het gregoriaans verdrongen door de meerstemmige muziek.

Nadere informatie

Een explosie van klankkleuren

Een explosie van klankkleuren Een explosie van klankkleuren 1. Historische achtergrond Hieronder staan enkele stellingen over eigenschappen van instrumenten of bezettingen. Wat zijn de gevolgen voor de componist? a. Op een klavecimbel

Nadere informatie

Fragment Timaeus, uit: Plato.Verzameld werk. Vert. Xaveer de Win. Baarn: Ambo, 1978: 215-216.

Fragment Timaeus, uit: Plato.Verzameld werk. Vert. Xaveer de Win. Baarn: Ambo, 1978: 215-216. Oudheid De ideeën uit de Oudheid zijn erg belangrijk voor onze westerse klassieke muziek. Daarom is er een hoofdstuk aan gewijd. We kunnen hier echter nog niet zoveel muziek laten horen omdat we van de

Nadere informatie

Eindexamen Muziek vwo 2003-I

Eindexamen Muziek vwo 2003-I 3 Antwoordmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt 1 punt toegekend. Orlandus Lassus - Osculetur me 1 onderdeel 4 2 twee van de volgende: Het onderdeel is volledig achtstemmig. Er wordt

Nadere informatie

Voorbereiding toets Muziekgeschiedenis Klas: AAT 2017/2018

Voorbereiding toets Muziekgeschiedenis Klas: AAT 2017/2018 Naam: Voorbereiding toets Muziekgeschiedenis Klas: AAT 2017/2018 Beantwoord de volgende vragen ter voorbereiding op de dossiertoets muziekgeschiedenis. Indien de opdracht Studie en Beroep onvoldoende wordt

Nadere informatie

MIDDELEEUWEN. 1. Algemeen 2. Gregoriaans 3. Ontwikkeling meerstemmigheid 4. Wereldlijke muziek 5. Instrumenten 6. Stijlkenmerken. 1.

MIDDELEEUWEN. 1. Algemeen 2. Gregoriaans 3. Ontwikkeling meerstemmigheid 4. Wereldlijke muziek 5. Instrumenten 6. Stijlkenmerken. 1. MIDDELEEUWEN (UITTREKSEL DIGISCHOOL) 1. Algemeen 2. Gregoriaans 3. Ontwikkeling meerstemmigheid 4. Wereldlijke muziek 5. Instrumenten 6. Stijlkenmerken 1. Algemeen In de eerste eeuwen na Christus raakte

Nadere informatie

De symfonie. Welke symfonie hoor je? Schrijf de juiste volgorde in de kaders bij de cd-hoezen.

De symfonie. Welke symfonie hoor je? Schrijf de juiste volgorde in de kaders bij de cd-hoezen. De symfonie Welke symfonie hoor je? Schrijf de juiste volgorde in de kaders bij de cd-hoezen. Welke van deze symfonieën spreekt je het meest aan en waarom? Welke van deze symfonieën spreekt je het minst

Nadere informatie

De term barok wordt gebruikt voor kunst die gemaakt werd tussen 1600 en 1750.

De term barok wordt gebruikt voor kunst die gemaakt werd tussen 1600 en 1750. Barok 1. Wanneer? De term barok wordt gebruikt voor kunst die gemaakt werd tussen 1600 en 1750. Wat bestond er al? Scheepvaart. Verre afstanden moesten per boot afgelegd worden. Zelfs de duikboot bestond

Nadere informatie

Muziek en meer MUZIEK METHODE VOOR BASISONDERWIJS GROEP 7

Muziek en meer MUZIEK METHODE VOOR BASISONDERWIJS GROEP 7 Muziek en meer MUZIEK METHODE VOOR BASISONDERWIJS GROEP 7 Muziek en meer MUZIEK METHODE VOOR BASISONDERWIJS GROEP 7 Opdracht 1.1.a. Je hoorde zojuist een akoestisch en een elektrisch gitaar. Hier ontdek

Nadere informatie

Classicisme is een korte tijdsperiode in de muziek. Ze loopt van 1750 tot 1810.

Classicisme is een korte tijdsperiode in de muziek. Ze loopt van 1750 tot 1810. Classicisme 1. Wanneer? Classicisme is een korte tijdsperiode in de muziek. Ze loopt van 1750 tot 1810. Dit is de periode van de industriële revolutie. De technologie en de wetenschap kennen een grote

Nadere informatie

Toelatingsexamen LUISTERVAARDIGHEDEN

Toelatingsexamen LUISTERVAARDIGHEDEN ANTWOORDEN Toelatingsexamen blad Conservatorium Utrecht - Bmus-klassiek LUISTERVAARDIGHEDEN 206 OPDRACHT : omcirkel het voorgespeelde fragmentje A B 2A 2B A B 4A 4B OPDRACHT 2: geef de maatsoort van de

Nadere informatie

Eindexamen Muziek vwo 2002-I

Eindexamen Muziek vwo 2002-I 3 Antwoordmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt 1 punt toegekend. Josquin des Prez - Tu solus qui facis mirabilia 1 maat 6: een mol voor de e 2 parallel 3 per haak 1 4 A 5 stemparen

Nadere informatie

Voor polyfone muziek bestaan er een aantal specifieke vormen. De belangrijkste daarvan zijn de canon en de fuga.

Voor polyfone muziek bestaan er een aantal specifieke vormen. De belangrijkste daarvan zijn de canon en de fuga. Polyfone muziek Inleiding Polyfonie is een Grieks woord dat letterlijk veel klank betekent. Het wordt gebruikt voor meerstemmige muziek waarbij elke stem zelfstandig is. Er is dus niet één melodie met

Nadere informatie

Les 3 Monniken en Ridders MUZIEK

Les 3 Monniken en Ridders MUZIEK Les 3 Monniken en Ridders MUZIEK Annemieke Hooijschuur en Hanneke de Jong Les 3 Monniken en Ridders MUZIEK Wereldlijke en Geestelijke Voorkennis De leerlingen zijn enigszins op de hoogte van de levenswijze

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF, December 2015 NIEUWE PROGRAMMA S!!

NIEUWSBRIEF, December 2015 NIEUWE PROGRAMMA S!! NIEUWSBRIEF, December 2015 NIEUWE PROGRAMMA S!! In aansluiting op mijn reguliere series colleges Geschiedenis van de Klassieke Muziek, (voor lopende inschrijvingen zie website!!) heb ik een aantal nieuwe

Nadere informatie

THEORIE D INHOUD. Hoofdstuk 26 Intervallen IV blz. 2. Hoofdstuk 27 Toonladders IV blz. 2. Hoofdstuk 28 Toonsoort II blz. 3

THEORIE D INHOUD. Hoofdstuk 26 Intervallen IV blz. 2. Hoofdstuk 27 Toonladders IV blz. 2. Hoofdstuk 28 Toonsoort II blz. 3 THEORIE D INHOUD Hoofdstuk 26 Intervallen IV blz. 2 Hoofdstuk 27 Toonladders IV blz. 2 Hoofdstuk 28 Toonsoort II blz. 3 Hoofdstuk 29 Vierklanken blz. 3 Hoofdstuk 30 Enkele muzikale vormen blz. 4 Hoofdstuk

Nadere informatie

Begrippenlijst Muziek Begrippenlijst

Begrippenlijst Muziek Begrippenlijst Begrippenlijst Muziek Begrippenlijst Begrippenlijst door Quantain 1014 woorden 9 januari 2018 6 6 keer beoordeeld Vak Methode Muziek Intro Instrumenten Blaasinstrumenten Hout 5. 6. 7. 8. 9. Dwarsfluit;

Nadere informatie

Muziekgeschiedenis. Galant versus Gelehrt 1740. Stan Kuunders, www.degitarist.nl. Essay galant versus gelehrt 1740 Stan Kuunders, www.degitarist.

Muziekgeschiedenis. Galant versus Gelehrt 1740. Stan Kuunders, www.degitarist.nl. Essay galant versus gelehrt 1740 Stan Kuunders, www.degitarist. Muziekgeschiedenis Galant versus Gelehrt 1740 Stan Kuunders, www.degitarist.nl Essay galant versus gelehrt 1740 Stan Kuunders, www.degitarist.nl Galante Stijl versus Gelehrt De 18 e eeuw kenmerk zich als

Nadere informatie

C. Classicisme (galante stijl) Terminologie. Tijdlijn 14/03/17

C. Classicisme (galante stijl) Terminologie. Tijdlijn 14/03/17 Classicisme (galante stijl) Terminologie conventionele term: classicisme (ca. 1730- ca. 1800) historisch correct(er): galante stijl (ca. 1730- ca. 1790) (gerelateerd: rococo, empfindsamer Stil ) Sturm

Nadere informatie

Impressionisme. Wanneer? Kenmerken van muziek uit het impressionisme

Impressionisme. Wanneer? Kenmerken van muziek uit het impressionisme Impressionisme Wanneer? Aan het einde van de negentiende eeuw lopen verschillende stijlen door elkaar. Je had de postromantiek in Duitsland, die verder gingen in romantische stijl met vooral Wagner als

Nadere informatie

Muziekvakexamens 2008

Muziekvakexamens 2008 Muziekvakexamens 2008 Muziekgeschiedenis Klassieke muziek Dinsdag 17 juni 2008 11.00-14.00 uur Naam: Woonplaats: Dit examen dient duidelijk leesbaar, dus met vulpen, ballpoint, fijne schrijfstift of scherp

Nadere informatie

DE INSTRUMENTENTOCHT. Muiekale voorseling van het Noord Nederlands Orket voor kinderen in groep 3 en 4 LESMATERIAAL

DE INSTRUMENTENTOCHT. Muiekale voorseling van het Noord Nederlands Orket voor kinderen in groep 3 en 4 LESMATERIAAL DE INSTRUMENTENTOCHT Muiekale voorseling van het Noord Nederlands Orket voor kinderen in groep 3 en 4 LESMATERIAAL Beste docent, Binnenkort geven een acteur en vier musici van het Noord Nederlands Orkest

Nadere informatie

Basiscursus Klassieke muziek

Basiscursus Klassieke muziek Basiscursus Klassieke muziek George Frideric Handel (1685-1759) Watermusic (1717) Door Hélène Codjo Les 02 Kenmerken van de Barok 1. Instrumenten Violoncello, contrabas en klavecimbel = Basso continuo

Nadere informatie

Impressionisme. Wanneer? Kenmerken van muziek uit het impressionisme

Impressionisme. Wanneer? Kenmerken van muziek uit het impressionisme Impressionisme Wanneer? Aan het einde van de negentiende eeuw lopen verschillende stijlen door elkaar. Je had de postromantiek in Duitsland, die verder gingen in romantische stijl met vooral Wagner als

Nadere informatie

Het Congres van Wenen hertekent Europa (1815) (les 03 5des) Geschiedenis 5MEVO-5EM-5EI-5IW VTI Kontich

Het Congres van Wenen hertekent Europa (1815) (les 03 5des) Geschiedenis 5MEVO-5EM-5EI-5IW VTI Kontich (les 03 5des) Geschiedenis 5MEVO-5EM-5EI-5IW --- www.degeschiedenisles.com --- VTI Kontich 1. Voor het Congres van Wenen a. Rond 1750: het Ancien Regime komt ten einde => Enkele kenmerken van het Ancien

Nadere informatie

2 punten. 3 punten. 4 punten. 1 punt. 3 punten

2 punten. 3 punten. 4 punten. 1 punt. 3 punten Speel het vierde stuk uit één van je boeken. Hoeveel verschillende tonen kennen we. 1 2 Schrijf in ritme het woord pianoleerling in kwarten en achtsten. Is dit het ritme van Kortjakje, Vader Jacob, Zie

Nadere informatie

fill $in stina n to syn sy c n o c pe opmaat opmaat motief riff

fill $in stina n to syn sy c n o c pe opmaat opmaat motief riff Eenfilliniseenstukjemaat,dattelkensinde4emaatgespeeldwordt. Defill9iniseenimprovisatievoordedrummerdiedandemaatvultmeteen leukerritmedanhetbasisritmedathijindevorigematenspeelde. Dikwijlswordenfill9insgeplaatstnetvoordeovergangvanstrofenaarhet

Nadere informatie

Een muziekles over Haydns Schöpfung (voorbeeldles basisschool)

Een muziekles over Haydns Schöpfung (voorbeeldles basisschool) Een muziekles over Haydns Schöpfung (voorbeeldles basisschool) Paul Knöps Dit materiaal is onderdeel van het compendium christelijk leraarschap dat samengesteld is door het lectoraat Christelijk leraarschap

Nadere informatie

INLEIDING op de muziek van na 1950

INLEIDING op de muziek van na 1950 INLEIDING op de muziek van na 1950 0. Voor de leerkracht: achtergrond & opzet van de les Wanneer jongeren (en volwassenen) voor het eerst kennismaken met hedendaagse muziek (d.w.z.: Westerse kunstmuziek

Nadere informatie

Samenvatting Muziek Hoofdstuk 1 t/m 4: Oude muziek

Samenvatting Muziek Hoofdstuk 1 t/m 4: Oude muziek Samenvatting M Hoofdstuk 1 t/m 4: Oude m Samenvatting door M. 2202 woorden 26 oktober 2013 9,2 2 keer beoordeeld Vak M Hoofdstuk 1: Middeleeuwen. Middeleeuwen: gregoriaans Kerk was heel belangrijk, er

Nadere informatie

Begrippenlijst muziektheorie

Begrippenlijst muziektheorie Begrippenlijst muziektheorie Hieronder staat de begrippenlijst muziektheorie. De meeste begrippen worden uitgelegd in diverse video s op pabowijzer als onderdeel van het boek Nieuw Geluid. ISBN: 978 90

Nadere informatie

Muziektheorie-examen D

Muziektheorie-examen D Muziektheorie-examen D 2016 In te vullen door de leerling Naam: In te vullen door de docent Aantal punten... Docent:.. Cijfer.. Instrument: Geslaagd: Ja / nee Het examen bestaat uit de volgende onderdelen:

Nadere informatie

De opbouw van notenladders

De opbouw van notenladders De opbouw van notenladders Door Dirk Schut Voorwoord Iedereen kent de notennamen wel: a, bes, b, c, cis, d, es, e, f, fis, g en gis, maar wat stellen deze namen voor en waarom vinden we juist deze noten

Nadere informatie

Een explosie van klankkleuren

Een explosie van klankkleuren Een explosie van klankkleuren 1. Historische achtergrond De klankkleuren die een componist kan gebruiken, worden als vanzelfsprekend beperkt door de instrumenten die hij ter beschikking heeft. In de barok

Nadere informatie

Vraag Antwoord Scores. Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt 1 scorepunt toegekend. J. Haydn - Pianoconcert nr.

Vraag Antwoord Scores. Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt 1 scorepunt toegekend. J. Haydn - Pianoconcert nr. Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt 1 scorepunt toegekend. Blok 1 J. Haydn - Pianoconcert nr. 11, Rondo 1 maximumscore 1 terrassendynamiek ook goed: echodynamiek 2 D 3 maximumscore 1 en

Nadere informatie

Verdeling vakinhoud leerlijn muziek groep 1-8

Verdeling vakinhoud leerlijn muziek groep 1-8 Verdeling vakinhoud leerlijn muziek groep 1-8 Definities Puls: in de maat (in een vierkwartsmaat 1,2,3,4 en in een driekwartsmaat 1,2,3) Afterbeat: Op de beat speel je op de tellen 1 en 3 van de maat,

Nadere informatie

Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 2 Dinsdag 22 juni uur

Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 2 Dinsdag 22 juni uur Muziek Examen VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak Dinsdag juni.0 6.00 uur 9 99 Opgavenboekje Examennummer... Naam... Dit examen bestaat uit 54 vragen. Voor elk vraagnummer is aangegeven

Nadere informatie

Toonhoogte. Toonaarden Groot of klein

Toonhoogte. Toonaarden Groot of klein Toonhoogte Een klank ontstaat door trilling. Een snaar, een riet, een trommelvel, wordt aan het trillen gebracht, en deze trilling doet ook luchtdeeltjes trillen, waardoor het geluid zich voortplant. Hoe

Nadere informatie

Eindexamen Muziek havo 2001-I

Eindexamen Muziek havo 2001-I Eindexamen Muziek havo 00-I 3 Antwoordmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt punt toegekend. Anoniem Ic sach in enen rozengaerde Maximumscore 3 twee van de volgende: blokfluit; niet

Nadere informatie

BASISREADER KUA: MUZIEK

BASISREADER KUA: MUZIEK BASISREADER KUA: MUZIEK Ontwikkelingen in de muziek vanaf de Middeleeuwen tot en met de tweede helft van de twintigste eeuw. HOOFDSTUK : MUZIEK pp. 2-11 1 : Middeleeuwen 2 : Hofcultuur (Renaissance/Barok)

Nadere informatie

Eindexamen vwo muziek 2013-I

Eindexamen vwo muziek 2013-I Beoordelingsmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt 1 scorepunt toegekend. D. Milhaud - Le boeuf sur le toit 1 maximumscore 2 zestiende noten 1 (reine) kwart 1 2 maximumscore 1 klarinet

Nadere informatie

Requiem van Mozart,... na de Dodenherdenking van 4 mei 2006

Requiem van Mozart,... na de Dodenherdenking van 4 mei 2006 Interview met Arleen van Wijland datum: 14-04-2006 bron: www.eboomberg.nl auteur: ir. Fred van de Biezen Requiem van Mozart,... na de Dodenherdenking van 4 mei 2006 Het is me qua tijd nog net gelukt om

Nadere informatie

De snaarinstrumenten. 1. De strijkinstrumenten

De snaarinstrumenten. 1. De strijkinstrumenten De snaarinstrumenten Bij snaarinstrumenten of chordofonen wordt de klank voortgebracht door een snaar. Je kan een snaar op verschillende manieren aan het trillen brengen. Hierdoor kunnen we de instrumenten

Nadere informatie

Examen VWO. Muziek (oude stijl en nieuwe stijl)

Examen VWO. Muziek (oude stijl en nieuwe stijl) Muziek (oude stijl en nieuwe stijl) Examen VWO Opgavenboekje Examennummer Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs... Naam... Voor dit examen zijn maximaal 90 punten te behalen; het examen bestaat uit

Nadere informatie

Module 3e. Algemene muziekleer, componeren en gehoortraining met Music Ace

Module 3e. Algemene muziekleer, componeren en gehoortraining met Music Ace Module 3e Algemene muziekleer, componeren en gehoortraining met Music Ace Studielast: 4-14 uur. Doel: Leren omgaan met dit softwarepakket of onderdelen ervan (zoals het Doodle pad om mee te componeren).

Nadere informatie

Examen VWO. Muziek (oude stijl en nieuwe stijl)

Examen VWO. Muziek (oude stijl en nieuwe stijl) Muziek (oude stijl en nieuwe stijl) Examen VWO Opgavenboekje Examennummer Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs... Naam... Voor dit examen zijn maximaal 90 punten te behalen; het examen bestaat uit

Nadere informatie

MUZIEK IN DE LAGERE SCHOOL EERSTE KLAS

MUZIEK IN DE LAGERE SCHOOL EERSTE KLAS MUZIEK IN DE LAGERE SCHOOL EERSTE KLAS Muziek in de eerste klas: het gaat hier vooral om de inhoud van de muzieklessen in de namiddagperiodes. Sommige elementen daarvan komen ook aan bod in de ochtendmuziek.

Nadere informatie

Bijlage C/D-theorie. receptieve vorming

Bijlage C/D-theorie. receptieve vorming Bijlage C/D-theorie receptieve vorming 1 2 MELODISCHE VORMGEVING Een muziekstuk zit niet willekeurig in elkaar, het verloop en de onderdelen worden allemaal zeer bewust uitgedacht. Net zoals een schilder

Nadere informatie

Eindexamen Muziek vwo 2002-I

Eindexamen Muziek vwo 2002-I Josquin des Prez - Tu solus qui facis mirabilia cd1-track 2 De vragen 1 t/m 9 zijn gebaseerd op een vierstemmige, vocale compositie van Josquin des Prez (1445 1521). Je hoort het begin drie keer. De baspartij

Nadere informatie

GREGORIAANS. Beginnersgraad deel 1

GREGORIAANS. Beginnersgraad deel 1 GREGORIAANS Beginnersgraad deel 1, Aalst 2012 i Voorwoord Beste cursist Welkom bij de beginnerscursus Gregoriaans deel 1. We gaan samen de wereld van de gregoriaanse solfege ontdekken. Naast de theoretische

Nadere informatie

Minka Dumont www.lesmateriaalvoorhoogbegaafden.com

Minka Dumont www.lesmateriaalvoorhoogbegaafden.com Minka Dumont www.lesmateriaalvoorhoogbegaafden.com 1 Inleiding Je gaat beginnen aan een project over de geschiedenis van de muziek. Voor een heel groot deel van dit project maak je gebruik van de volgende

Nadere informatie

Luister met je hart - Lesbrief Muziekproject van Markant

Luister met je hart - Lesbrief Muziekproject van Markant Luister met je hart - Lesbrief Muziekproject van Markant Dit muziekproject van Markant is bestemd voor leerlingen van groep 3 en wordt door Cultuurwijzer aangeboden binnen het cultuurmenu muziek schooljaar

Nadere informatie

Samenvatting Muziek Op Maat Hoofdstuk 1 t/m 3 H.1. - Middeleeuwen

Samenvatting Muziek Op Maat Hoofdstuk 1 t/m 3 H.1. - Middeleeuwen Samenvatting door een scholier 1278 woorden 9 april 2009 8,1 27 keer beoordeeld Vak Methode Muziek Muziek op maat Samenvatting Muziek Op Maat Hoofdstuk 1 t/m 3 H.1. - Middeleeuwen Kerk centrale plaats

Nadere informatie

Muzikale stijlgeschiedenis

Muzikale stijlgeschiedenis Muzikale stijlgeschiedenis De evolutie van stijlkenmerken in de westerse klassieke muziek volledig herziene, uitgebreide tweede editie Wouter Steffelaar UITGEVERIJ NIEUWEZIJDS Eerste editie (vier drukken)

Nadere informatie

Eindexamen havo muziek 2013-I

Eindexamen havo muziek 2013-I Beoordelingsmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt 1 scorepunt toegekend. Andrew Lloyd Webber - Evita, Rainbow High 1 maximumscore 1 2e gedeelte: regel 3 3e gedeelte: regel 5 4e gedeelte:

Nadere informatie

Toonkunstkoor Schiedam - Concertlijst vanaf 1998. Datum Repertoire Locatie. 16-11-2014 Rossini: Petite Messe Solennelle Korenbeurs, Schiedam

Toonkunstkoor Schiedam - Concertlijst vanaf 1998. Datum Repertoire Locatie. 16-11-2014 Rossini: Petite Messe Solennelle Korenbeurs, Schiedam Toonkunstkoor - Concertlijst vanaf 1998 Datum Repertoire Locatie 16-11-2014 Rossini: Petite Messe Solennelle Korenbeurs, 23-11-2014 Rossini: Petite Messe Solennelle Open Hofkerk, Rotterdam- Ommoord 17-05-2014

Nadere informatie

Samenvatting Muziek Hoofdstuk 1 en 2

Samenvatting Muziek Hoofdstuk 1 en 2 Samenvatting Muziek Hoofdstuk 1 en 2 Samenvatting door een scholier 1416 woorden 27 juli 2012 7,5 8 keer beoordeeld Vak Methode Muziek Muziek op maat Begrippen middeleeuwen: Bourdon: begeleidingsfiguur

Nadere informatie

RENAISSANCE. 1. Algemeen 2. Franco-Vlaamse school 3. Venetiaanse School 4. Geestelijke muziek 5. Wereldlijke muziek 6. Instrumenten 7.

RENAISSANCE. 1. Algemeen 2. Franco-Vlaamse school 3. Venetiaanse School 4. Geestelijke muziek 5. Wereldlijke muziek 6. Instrumenten 7. RENAISSANCE (UITTREKSEL DIGISCHOOL) 1. Algemeen 2. Franco-Vlaamse school 3. Venetiaanse School 4. Geestelijke muziek 5. Wereldlijke muziek 6. Instrumenten 7. Stijlkenmerken 1. Algemeen De term "Renaissance"

Nadere informatie

Eindexamen muziek vwo I

Eindexamen muziek vwo I Beoordelingsmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt één punt toegekend. F. Schubert - Wohin? 1 maximumscore 1 (a) - a - b - a - a 2 maximumscore 2 veel korte notenwaarden / triolen (of

Nadere informatie

?Theorie. Kort overzicht met de belangrijkste dingen die je wilt of moet weten over muzieknotatie.

?Theorie. Kort overzicht met de belangrijkste dingen die je wilt of moet weten over muzieknotatie. ?Theorie Kort overzicht met de belangrijkste dingen die je wilt of moet weten over muzieknotatie Deel2: Muziektheorie Tom Overtoom - De Muziekclub TH - pag 27 Noten en notatie = hele noot ( tellen) = hele

Nadere informatie

Classicisme is een korte tijdsperiode in de muziek. Ze loopt van 1750 tot 1810.

Classicisme is een korte tijdsperiode in de muziek. Ze loopt van 1750 tot 1810. Classicisme 1. Wanneer? Classicisme is een korte tijdsperiode in de muziek. Ze loopt van 1750 tot 1810. Dit is de periode van de industriële revolutie. De technologie en de wetenschap kennen een grote

Nadere informatie

Eindexamen muziek vwo 2006-I

Eindexamen muziek vwo 2006-I 4 Beoordelingsmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt één punt toegekend. L. van Beethoven - Symfonie no. 4, deel 1 1 terts 2 per noot 1 3 1 hele orkest; ook goed: strijkinstrumenten,

Nadere informatie

De hele noot Deze noot duurt 4 tellen

De hele noot Deze noot duurt 4 tellen HERHALING KLAS 1. In de eerste klas heb je geleerd hoe je een melodie of een ritme moet spelen. Een ritme is een stukje muziek dat je kunt klappen of op een trommel kunt spelen. Een ritme bestaat uit lange

Nadere informatie

Allemaal instrumenten

Allemaal instrumenten Lesbrief 1. UIT DE VIDEO Allemaal instrumenten Muzikale activiteit: Zingen Moeilijkheidsgraad: Tijdsduur: 5-10 minuten Voorbereidingstijd: 5-10 minuten Benodigdheden: karaokeband (hier openen) OF eigen

Nadere informatie

Eindexamen vwo muziek I

Eindexamen vwo muziek I Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt 1 scorepunt toegekend. A. Bruckner - Symfonie nr. 4, deel 1 1 maximumscore 1 één van de volgende: tremolo het snel op een snaar heen en weer bewegen

Nadere informatie

EXAMENEISEN voor het diploma KERKMUSICUS III (SGV in het bisdom Roermond)

EXAMENEISEN voor het diploma KERKMUSICUS III (SGV in het bisdom Roermond) EXAMENEISEN voor het diploma KERKMUSICUS III (SGV in het bisdom Roermond). Kerkmusicus III dirigent / organist Kerkmusicus III organist A Muziektheorie Notennamen, sleutels en chromatische tekens Ritme,

Nadere informatie

THEORIE B. Begrippen : toonsoort,toonladder,akkoord,drieklank,grondtoon,leidtoon. Een melodie die voorgespeeld wordt opschrijven (melodisch dictee).

THEORIE B. Begrippen : toonsoort,toonladder,akkoord,drieklank,grondtoon,leidtoon. Een melodie die voorgespeeld wordt opschrijven (melodisch dictee). THEORIE B Wat moet je leren : Basisstof (laatste twee bladen). Begrippen : toonsoort,toonladder,akkoord,drieklank,grondtoon,leidtoon. De grote terts toonladders t/m drie kruizen en mollen. Voortekens van

Nadere informatie

Muziekgeschiedenis Essay Nieuwe Dansen en Karakterstukken Stan Kuunders -

Muziekgeschiedenis Essay Nieuwe Dansen en Karakterstukken Stan Kuunders - Muziekgeschiedenis Essay Nieuwe Dansen en Karakterstukken Stan Kuunders - www.degitarist.nl Essay nieuwe dansen en karakterstukken Stan Kuunders, www.degitarist.nl Nieuwe dansen In klassieke periode richtte

Nadere informatie

Notenlezen. Geschiedenis van het notatiesysteem van het begin tot het huidige huidige muziekschrift.

Notenlezen. Geschiedenis van het notatiesysteem van het begin tot het huidige huidige muziekschrift. Notenlezen Geschiedenis van het notatiesysteem van het begin tot het huidige huidige muziekschrift. Les. Ontstaan Muziekschrift is in West-Europa zo n 000 jaar geleden ontstaan. Het aantal liederen dat

Nadere informatie

ART HISTORY Barok en Classicisme

ART HISTORY Barok en Classicisme ART HISTORY Barok en Classicisme H4-profiel Barok 17e eeuw Classicisme 18de eeuw ART HISTORY Barok en Rococo H4-profiel 17e eeuw Barok De barok is een Europese stijlperiode die aan het begin van de 17e

Nadere informatie

Het Symfonie orkest. Lessuggestie bovenbouw: Lesdoelen: Lesopbouw:

Het Symfonie orkest. Lessuggestie bovenbouw: Lesdoelen: Lesopbouw: Lessuggestie bovenbouw: Het Symfonie orkest Lesdoelen: Kinderen maken kennis met klassieke muziek. Ze weten welke instrumenten er in een symfonieorkest te vinden zijn. De kinderen kunnen de verschillende

Nadere informatie

Toets 5 VWO Hofcultuur Kunst: beeldende vormgeving dans drama muziek algemeen

Toets 5 VWO Hofcultuur Kunst: beeldende vormgeving dans drama muziek algemeen Toets 5 VWO Hofcultuur Kunst: beeldende vormgeving dans drama muziek algemeen Deze toets bestaat uit 7 vragen. Bij de laatste 2 vragen over muziek in de hofcultuur horen geluidsfragmenten die een half

Nadere informatie

Eindexamen muziek vwo 2007-I

Eindexamen muziek vwo 2007-I Beoordelingsmodel J.H. Schein - Da Jakob vollendet hatte 1 maximumscore 1 één van de volgende: Soms is het (eerste) interval stijgend, soms dalend. Soms is het interval een secunde, soms een terts. ook

Nadere informatie

ROMANTIEK. het tijdperk van de. Romantiek & muziek

ROMANTIEK. het tijdperk van de. Romantiek & muziek ROMANTIEK het tijdperk van de Romantiek & muziek ROMANTIEK AFBAKENING FRANSE REVOLUTIE - PASTORALE VIER VOORBEELDEN VAN ROMANTISCHE COMPONISTEN EN HUN MUZIEK VIER VOORBEELDEN VAN ROMANTISCHE COMPONISTEN

Nadere informatie

Toelatingsprocedure Opleiding docent muziek

Toelatingsprocedure Opleiding docent muziek Toelatingsprocedure Opleiding docent muziek De adspirant student meldt zich aan voor het toelatingsexamen op twee manieren. Na aanmelding via Studielink vult hij online de vragen in op de pagina inschrijving

Nadere informatie

FHKE Pabo Veghel Floor van Uittert. Vakspecialist muziek

FHKE Pabo Veghel Floor van Uittert. Vakspecialist muziek FHKE Pabo Veghel 1-6-2018 Floor van Uittert Vakspecialist muziek Inhoud De les blz. 1 Lesduur blz. 1 Lesdoelen blz. 1 Creatieve proces blz. 1 KVB-model blz. 2 Organisatie blz. 2 Materialen blz. 2 Voorbereiding

Nadere informatie

Inventaris (wanneer wordt er gezongen, wanneer wordt er instrumentaal gemusiceerd en wat komt aan bod)

Inventaris (wanneer wordt er gezongen, wanneer wordt er instrumentaal gemusiceerd en wat komt aan bod) Muziek in kleuterschool en lagere school KLEUTERSCHOOL Inventaris (wanneer wordt er gezongen, wanneer wordt er instrumentaal gemusiceerd en wat komt aan bod) 1. s Morgens in de kring (verschillende liederen

Nadere informatie

DE MUZIKALE TOVERKETEL digitale LESMETHODE MUZIEK EN CULTUUR voor het basisonderwijs! INFORMATIEBOEKJE

DE MUZIKALE TOVERKETEL digitale LESMETHODE MUZIEK EN CULTUUR voor het basisonderwijs! INFORMATIEBOEKJE DE MUZIKALE TOVERKETEL digitale LESMETHODE MUZIEK EN CULTUUR voor het basisonderwijs! INFORMATIEBOEKJE CRITERIA SLO LESSEN LUISTEREN BETEKENISVOLLE THEMA S ZINGEN MUZIEK MAKEN- DOEN BEWEGEN MUZIEK IN RELATIE

Nadere informatie

Aan de slag bij het orkest

Aan de slag bij het orkest Aan de slag bij het orkest Een introductie van het symfonieorkest Groep 7-8 en VO onderbouw Docentenhandleiding Vooraf Voor u ligt de docentenhandleiding bij de educatieve website Introductie van het symfonieorkest

Nadere informatie

ART HISTORY. V4 Renaissance 1400-1530

ART HISTORY. V4 Renaissance 1400-1530 ART HISTORY V4 Renaissance 1400-1530 Tijdlijn Renaissance = wedergeboorte van de klassieke cultuur De klassieken zijn het grote voorbeeld. Het aardse leven is belangrijk. De mens bepaalt het eigen lot.

Nadere informatie

Over afstanden in een toonladder, majeur en mineur (noodzakelijk voorproefje)

Over afstanden in een toonladder, majeur en mineur (noodzakelijk voorproefje) Gelders Projectkoor / Project van huis en haard / info Wat maakt muziek westers of oosters/arabisch? De verklaring hiervoor vanuit de muziektheorie is interessant in het project van huis en haard. Daarom

Nadere informatie

Muziekgeschiedenis Essay Oude dansen en de Barok suite Stan Kuunders www.degitarist.nl

Muziekgeschiedenis Essay Oude dansen en de Barok suite Stan Kuunders www.degitarist.nl Muziekgeschiedenis Essay Oude dansen en de Barok suite Stan Kuunders www.degitarist.nl Essay oude dansen en de Barok suite Stan Kuunders www.degitarist.nl 1 Oude dansen uit de Renaissance: Pavane en Gaillarde

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE. Harmoniseren met I, IV en V in de toonsoort C Pagina 6. Harmoniseren met I, IV en V in de toonsoorten D, F en G Pagina 11

INHOUDSOPGAVE. Harmoniseren met I, IV en V in de toonsoort C Pagina 6. Harmoniseren met I, IV en V in de toonsoorten D, F en G Pagina 11 INHOUDSOPGAVE Voorwoord Pagina 2 De basis Pagina 3 Harmoniseren met I, IV en V in de toonsoort C Pagina 6 Harmoniseren met I, IV en V in de toonsoorten D, F en G Pagina 11 Harmoniseren met I t/m VI Pagina

Nadere informatie

Modules AMC 2011-2012

Modules AMC 2011-2012 G e m e e n t e l i j k e A c a d e m i e v o o r M u z i e k e n W o o r d L e d e Algemene Muziekcultuur (AMC) volg je gedurende drie jaar in de middelbare graad van de richting muziek. Je volgt wekelijks

Nadere informatie

Luister naar de muziekfragmenten en verbind de juiste bezetting met elk orkest.

Luister naar de muziekfragmenten en verbind de juiste bezetting met elk orkest. Met z n allen samen! Toeters en kloppers Er zijn drie soorten orkesten die enkel uit blazers en slagwerk bestaan. Samen worden deze orkesten hafabra genoemd, naar de eerste letters van hun naam. Luister

Nadere informatie

Muzieklijst voor muziek-luistergroepen Lijst luisterwijzers voor muziek-luistergroepen,

Muzieklijst voor muziek-luistergroepen Lijst luisterwijzers voor muziek-luistergroepen, Muzieklijst voor muziek-luistergroepen Lijst luisterwijzers voor muziek-luistergroepen, 2018-2019 Het aantal duidt op het niveau van de muziek-luisterwijzer. Zie voor de toelichting pagina 9. RENAISSANCE

Nadere informatie

Woord vooraf. Ik wens je dan ook veel lees- en nog meer luisterplezier!

Woord vooraf. Ik wens je dan ook veel lees- en nog meer luisterplezier! Inhoud Woord vooraf 6 De geschiedenis van de klassieke muziek 7 Instrumenten 22 Het orkest 31 Componisten 40 Uitvoerders 122 Orkesten en hun dirigenten 123 Solisten 128 De taal van de muziek 141 De uitvoeringsvormen

Nadere informatie

5.3 Nicolai Paganini 19e eeuw deze Italiaanse violist was meester op het gebied van virtuositeit

5.3 Nicolai Paganini 19e eeuw deze Italiaanse violist was meester op het gebied van virtuositeit Samenvatting door een scholier 1490 woorden 18 januari 2011 3,2 10 keer beoordeeld Vak Methode Muziek Muziek op maat MUZIEK OP MAAT HOOFDSTUK 5 Romantiek (1815-1900) (bladzijde 77) Paragrafen op een rij

Nadere informatie

De namen van de noten komen uit het alfabet. We gebruiken de eerste zeven letters: A B C D E F G Na de G komt opnieuw de noot A.

De namen van de noten komen uit het alfabet. We gebruiken de eerste zeven letters: A B C D E F G Na de G komt opnieuw de noot A. blz. 1 Toonhoogte a Eeuwen lang hebben mensen gezocht naar een goede manier om muziek op te schrijven. De eerste voorbeelden van genoteerde muziek komen uit de 9e eeuw. Deze vorm van muziekschrift was

Nadere informatie

Eisen standaardpakket Algemene Theoretische vakken, klassiek

Eisen standaardpakket Algemene Theoretische vakken, klassiek Eisen standaardpakket Algemene Theoretische vakken, klassiek SOLFÈGE A / B Solfège A: klassikaal a. het herkennen/noteren van een aantal intervallen, drie- en vierklanken (in functionele liggingen) met

Nadere informatie

ANTWOORDBLAD D-EXAMEN THEORIE 2017

ANTWOORDBLAD D-EXAMEN THEORIE 2017 ANTWOORDBLAD D-EXAMEN THEORIE 017 LUISTERVRAGEN Je hoort vier drieklanken. Geef aan of ze majeur, mineur, overmatig of verminderd zijn Punten 1 1. majeur mineur overmatig verminderd. majeur mineur overmatig

Nadere informatie

De variatievorm. Soorten variaties. Luistervoorbeelden. Johann Pachelbel: Canon in D

De variatievorm. Soorten variaties. Luistervoorbeelden. Johann Pachelbel: Canon in D De variatievorm Stel: je hebt een thema geschreven waar je erg tevreden over bent. Of je vindt een bestaand liedje prachtig. Dan kan je hierop variaties schrijven: je verandert het tempo, het ritme, de

Nadere informatie

Eindexamen muziek havo I

Eindexamen muziek havo I Beoordelingsmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt één punt toegekend. G. Bouzignac - Noe Pastores 1 A 2 maximumscore 1 motief 1, 1, 2 3 maximumscore 2 1e gedeelte: steeds groepjes van

Nadere informatie

Ken uw Klassiekers 2013-2014. in desingel

Ken uw Klassiekers 2013-2014. in desingel Ken uw Klassiekers 2013-2014 in desingel wo 25 sep 2013 Camerata Bern olv. Antje Weithaas p.2 vr 11 okt 2013 B Rock olv. Bejun Mehta p.4 do 14 nov 2013 Le Concert Olympique p.6 wo 19 mrt 2014 Le Concert

Nadere informatie

Cultuureducatie met Kwaliteit Nijmegen - Vaardigheidslijn Muziek -

Cultuureducatie met Kwaliteit Nijmegen - Vaardigheidslijn Muziek - Cultuureducatie met Kwaliteit Nijmegen - Vaardigheidslijn Muziek - De vaardigheidslijn muziek geeft een geordend overzicht van een doorlopende leerlijn voor groep 1 t/m 8. Muziek maakt onderdeel uit van

Nadere informatie