Onderzoek verkeerscirculatie Predikherenstraat en noordelijke binnenstad

Transcriptie

1 Deventer Den Haag Eindhoven Snipperlingsdijk 4 Casuariestraat 9a Emmasingel BJ Deventer 2511 VB Den Haag 5611 AZ Eindhoven Postbus AD Deventer Leeuwarden Amsterdam T +31 (0) F. HaverSchmidtwei 2 De Ruyterkade 143 goudappel@goudappel.nl 8914 BC Leeuwarden 1011 AC Amsterdam Gemeente Utrecht Onderzoek verkeerscirculatie Predikherenstraat en noordelijke binnenstad Datum Kenmerk Eerste versie 30 januari N1.05 Kimberly Hulleman, Tineke Mateboer 1 Aanleiding De gemeente Utrecht gaat in de komende periode een aantal veranderingen doorvoeren in de binnenstad. Zo wordt het winkel-/wandelgebied rondom de Neude uitgebreid, wordt de Voorstraat - Wittevrouwenstraat heringericht, en wordt in de Wijde Begijnestraat eenrichtingsverkeer ingesteld richting de Voorstraat (stad in). Figuur 1.1: Straten in de noordelijke binnenstad goudappel@goudappel.nl

2 Deze herinrichtingen hebben gevolgen voor sommige bewoners van de noordelijke binnenstad, omdat de verkeerscirculatie in hun buurt enigszins verandert. Zo kunnen bewoners van de Predikherenstraat te maken krijgen met extra doorgaand verkeer. Zij hebben de wens bij de gemeente neergelegd om de straat af te sluiten voor autoverkeer. De gemeente heeft Goudappel Coffeng BV gevraagd om twee vragen te onderzoeken: Wat zijn de gevolgen van het instellen van eenrichtingsverkeer op de Wijde Begijnestraat, en hoe kunnen deze eventuele negatieve gevolgen beperkt worden? Is het verkeerskundig mogelijk en wenselijk om de Predikherenstraat af te sluiten voor doorgaand verkeer, en zo ja waar? Deze vragen zijn beantwoord in de hiernavolgende hoofdstukken. Daarvoor is eerst de huidige situatie in kaart gebracht aan de hand van een bezoek aan de locaties en bestaande informatie (hoofdstuk 2) en zijn de geplande herinrichtingen beschreven (hoofdstuk 3). Vervolgens is ingezoomd op de Wijde Begijnestraat (hoofdstuk 4) en Predikherenstraat (hoofdstuk 5). In hoofdstuk 6 staat de conclusie. 2 Huidige situatie 2.1 Bezoek aan locatie Op 16 oktober 2018 van uur is ter plaatse gekeken naar de verkeerssituatie in de noordelijke binnenstad. Ten tijde van de schouw was het zonnig en 20 graden Celsius Verkeerssamenstelling De schouw vond plaats vlak voor de spitsperiode. In de verkeerssamenstelling vielen de volgende dingen op: Er loopt een fietsroute vanaf de westzijde van de Van Asch van Wijckskade op het kruispunt ten zuiden van de Van Asch van Wijcksbrug. Deze fietsers fietsten zowel rechtdoor over de Van Asch van Wijckskade (oostzijde) als naar rechts richting het Predikherenkerkhof. Van het verkeer dat via de Van Asch van Wijckskade de noordelijke binnenstad inreed, bestond ongeveer een derde uit bestelbusjes en kleine vrachtwagens. In zowel de Loeff Berchmakerstraat als de Predikherenstraat rijden fietsers. Er rijden op het oog gezien (veel) meer fietsers dan gemotoriseerd verkeer. De fietsers gedragen zich hier ook naar: ze nemen regelmatig voorrang op autoverkeer. Gemotoriseerd verkeer rijdt langzaam om alle kriskras rijdende fietsers te kunnen ontwijken. In de Predikherenstraat staan veel fietsen geparkeerd (zie figuur 2.1), terwijl de vier aanwezige autoparkeerplaatsen niet allemaal bezet zijn. Figuur 2.1: van links naar rechts Predikherenstraat, Loeff Berchmakerstraat en Predikherenkerkhof Onderzoek verkeerscirculatie Predikherenstraat en noordelijke binnenstad 2

3 Figuur 2.1: Van links naar rechts Predikherenstraat, Loeff Berchmakerstraat en Predikherenkerkhof Straten Opvallend aan de straten in de noordelijke binnenstad is dat vrijwel alle straten erg smal zijn (minder dan 3,5 meter rijbaan). Uitzonderingen hierop zijn de Breedstraat en de Wijde Begijnestraat. Op straten zoals de Predikherenstraat en de Loeff Berchmakerstraat is de rijbaanbreedte minder dan 3 meter (zie figuur 2.1) Markt Op zaterdagochtend is er markt op de Breedstraat. Dit betekent dat de gehele Breedstraat vanaf vrijdagavond ten met het sluiten en opruimen van de markt op zaterdag is afgesloten voor autoverkeer. De - ingewikkelde - bebording geeft aan dat het laaden losregime op deze momenten afwijkt van de rest van de week. Figuur 2.2: Laad- en losplek Breedstraat Onderzoek verkeerscirculatie Predikherenstraat en noordelijke binnenstad 3

4 2.2 Bestaande situatie Tijdens de schouw en het bureauonderzoek kwam een aantal aandachtpunten in de begrijpelijkheid van de wegsituatie naar voren in de noordelijke binnenstad Loeff Berchmakerstraat De bebording aan de noordzijde van de straat geeft aan dat dit een doodlopende straat is. De straat is echter te smal om te keren, en er is geen fysieke afsluiting aanwezig aan de zuidzijde. In theorie is deze weg afgesloten, in de praktijk kan hier gewoon doorheen gereden worden. Routeplanners geven dit ook aan Predikherenkerkhof Het Predikherenkerkhof is een smalle, rechte laan gescheiden door bomen. Uit de schouw kwam naar voren dat een van de automobilisten hier harder rijdt dan gepast, ondanks de grote hoeveelheid fietsers. Figuur 2.3: GPS-route Loeff Van Asch van Wijckskade Berchmakerstraat Het kruispunt bij de Van Asch van Wijckskade met de Van Asch van Wijckstraat heeft een schuine aansluiting. Dit is begrijpelijk vanuit de wens het autoverkeer te remmen. Op drukke momenten vraagt deze vormgeving om meer oplettendheid. Het risico van de vormgeving is dat de voorrangssituatie wat onduidelijk is. Tijdens het locatiebezoek werd waargenomen dat een aantal voertuigen op dit kruispunt de binnenbocht nam, waardoor conflicten met tegemoetkomend verkeer ontstonden. Op de Van Asch van Wijckskade richting de Noorderstraat rijden automobilisten ook regelmatig harder dan binnen de smalle vormgeving wenselijk is. 2.3 Verkeerscirculatie In de noordelijke binnenstad zijn de meeste straten smal, waardoor een eenrichtingsregime nodig is. Hierdoor is de noordelijke binnenstad een complex gebied met veel richtingsbeperkingen. Naast lokaal gemotoriseerd verkeer maakt er veel langzaam verkeer gebruik van de binnenstadsstraten. In figuur 2.4 zijn de rijrichtingen en afsluitingen voor gemotoriseerd verkeer weergegeven. Onderzoek verkeerscirculatie Predikherenstraat en noordelijke binnenstad 4

5 Figuur 2.4: Rijrichtingen noordelijke binnenstad voor zomer Toevoer Om de noordelijke binnenstad in te komen, zijn er drie mogelijke invalswegen: 1. Van Asch van Wijckskade. 2. Noorderburg. 3. Wijde Begijnestraat. De twee bruggen liggen aan de noordzijde van de noordelijke binnenstad en vormen de primaire toevoer van de wijk. Daarnaast is er de mogelijkheid om vanuit de Wijde Begijnestraat de noordelijke binnenstad in te rijden vanaf de Voorstraat Afvoer De drie toevoerwegen zijn toegankelijk in twee richtingen, en daarmee ook afvoerwegen. Daarnaast zijn er nog twee mogelijkheden om de noordelijk binnenstad te verlaten: 1. Predikherenstraat. 2. Pauwstraat. Deze beide straten zijn eenrichtingsverkeer de noordelijke binnenstad uit. Vanuit de Pauwstraat komt men uit op de Oudegracht en kan men in noordelijke richting de stad verlaten. De Predikherenstraat komt uit op de Voorstraat, op de westelijke tak van de splitsing bij de Neude. Hier was tot voor kort de enige mogelijkheid om rechtdoor over de Neude via het rondje postkantoor langs de Drakenburgstraat naar de Oudegracht te rijden en wederom via het noorden de binnenstad te verlaten. Sinds half 2018 moet al het verkeer vanaf de Voorstraat linksaf naar de Lange Jansstraat rijden, en niet meer via het rondje Neude in verband met het uitbreiden van het winkel-wandelgebied. Onderzoek verkeerscirculatie Predikherenstraat en noordelijke binnenstad 5

6 Goederenvervoer In de Utrechtse binnenstad geldt voor veel straten een aslast- of lengtebeperking. De aslastbeperking heeft veelal te maken met de aanwezigheid van Middeleeuwse werfkelders die niet bestand zijn tegen het gewicht en de trillingen van zware voertuigen. De lengtebeperkingen hebben te maken met de geringe breedte van de straten en bochten. In de noordelijke binnenstad is er een route waar geen aslast- of lengtebeperkingen gelden, namelijk: Van Asch van Wijcksbrug - Predikherenkerkhof- Breedstraat-Wijde Begijnestraat-Noorderbrug en visa versa. In figuur 2.5 staan de aslast en lengtebeperkingen van de noordelijke binnenstad weergegeven. Figuur 2.5: Links: lengtebeperking (blauw = maximaal 9 meter) en rechts: aslastbeperking (rood is maximaal 9 ton) 2.4 Tellingen In de afgelopen jaren zijn op meerdere momenten tellingen geweest in de omgeving van de noordelijke binnenstad. Deze tellingen zijn in twee typen op te delen: wegvaktellingen en kordontellingen Wegvaktellingen Doordat er een milieuzone in de binnenstad is, zijn er op meerdere punten cameratellingen aanwezig. Daarnaast zijn nog enkele tellingen gedaan op verschillende momenten in verband met andere infrastructurele projecten. Ook is in het voorjaar van 2018 een telling gedaan in de Predikherenstraat ter voorbereiding van de herinrichting van de Voorstraat - Wittevrouwenstraat, en de aanpassingen ten behoeve van het uitbreiden van het winkel-/wandelgebied bij de Neude. De uitkomsten van de tellingen zijn samengevoegd in figuur 2.6. Let op: sommige tellingen zijn in twee richtingen, en andere tellingen gelden enkel voor één rijrichting. Dit is aangegeven door de pijlen in de figuur. Onderzoek verkeerscirculatie Predikherenstraat en noordelijke binnenstad 6

7 Figuur 2.6: Werkdagetmaal-wegvaktellingen in de noordelijke binnenstad Kordontelling In 2017 is een kordontelling uitgevoerd op de bruggen rond de noordelijke binnenstad en de Voorstraat. Met deze telling is het doorgaande verkeer gemeten. De cijfers in figuur 2.7 geven aan hoeveel verkeer van het ene telpunt naar het andere telpunt is gereden. Het gaat dus enkel om doorgaand verkeer. Figuur 2.7: Werkdagetmaal-kordontellingen in de noordelijke binnenstad 2017 Onderzoek verkeerscirculatie Predikherenstraat en noordelijke binnenstad 7

8 2.4.3 Fietstellingen Er zijn geen fietstellingen beschikbaar van de noordelijke binnenstad. Ten noorden van de binnenstad liggen twee fietsstraten die druk gebruikt worden: de Merelstraat (ten noorden van de Van Asch van Wijckskade) en de Koekoekstraat (ten noorden van de Noorderbrug). Met name de Merelstraat is een belangrijke verbinding tussen Tuindorp, Overvecht en het centrum. Hier rijden dan ook veel fietsers die via de noordelijke binnenstad richting het centrum rijden. Daarnaast is er een doorgaande fietsroute vanuit het oosten naar het westen over de Van Asch van Wijckskade, en ligt het Sint Gregoriuscollege (middelbare school) in de noordelijke binnenstad. Op vrijwel alle straten is daardoor veel fietsverkeer aanwezig. 3 Geplande herinrichtingen Rondom de noordelijke binnenstad is en wordt in de nabije toekomst (2019) een aantal herinrichtingen uitgevoerd dat effect heeft op de verkeerscirculatie in het gebied. uitbreiding winkel-/wandelgebied Neude; herinrichting Voorstraat - Wittevrouwenstraat met daarbij eenrichtingsverkeer in de Wijde Begijnestraat. De gevolgen zijn in figuur 3.1 aangegeven en worden hierna toegelicht. Figuur 3.1: Nieuwe verkeerscirculatie na herinrichting Onderzoek verkeerscirculatie Predikherenstraat en noordelijke binnenstad 8

9 3.1 Voorstraat - Wittevrouwenstraat en Neude Tot de zomer 2018 was er een rondje rond het postkantoor via Neude - Drakenburgstraat - Oudegracht waar automobilisten mochten rijden. Dit was de ontsluiting vanaf de Predikherenstraat. Door de uitbreiding van het winkel-/wandelgebied kunnen automobilisten niet langer rond het postkantoor rijden, en rijden zij bij de Voorstraat linksaf naar de Lange Jansstraat. Dit kon en mocht voorheen niet. Om dit nu al mogelijk te maken, is de vormgeving van de hoek vanaf de Voorstraat naar de Lange Jansstraat aangepast. Deze route maakt het echter mogelijk voor doorgaand verkeer vanaf het noorden richting het oosten om dwars door de binnenstad te rijden. Na de herinrichting van de Voorstraat - Wittevrouwenstraat verdwijnt de rechterrijbaan (dit wordt trottroir), en rijdt al het verkeer via de linkerrijbaan naar de Lange Jansstraat. 3.2 Wijde Begijnestraat Gekoppeld aan de herinrichting van de Voorstraat is het plan om de Wijde Begijnestraat eenrichtingsverkeer te maken van noord naar zuid (stad-in). Dit heeft twee redenen: het compenseren van de parkeerplaatsen die in het ontwerp van de Voorstraat zijn weggevallen; Het om de binnenstad heen leiden van doorgaand verkeer (Utrecht streeft er naar dat het autoverkeer in de binnenstad alleen bestemmingsverkeer is). Een eventuele sluiproute via de Plompetorengracht wordt ook onmogelijk gemaakt door het instellen van eenrichtingsverkeer op de op de Van Asch van Wijckskade (oostzijde) richting de Plompetorengracht. 4 Wijde Begijnestraat Dit hoofdstuk gaat in op de gevolgen van dit besluit voor de verkeerscirculatie in de noordelijke binnenstad en effecten die als gevolg hiervan kunnen optreden, inclusief oplossingsrichtingen. 4.1 Gevolgen eenrichtingsverkeer Verkeerscirculatie Het toepassen van eenrichtingsverkeer op de Wijde Begijnestraat zorgt ervoor dat de routes voor het bestemmingsverkeer wijzigen. Voor ingaand verkeer zijn er twee mogelijkheden: de Van Asch van Wijcksbrug en de Noorderbrug. Uitgaand verkeer kan naast de bruggen van de Voorstraat gebruik blijven maken. Op marktdagen kan het lokaal verkeer vanuit de buurt rond de Wijde Begijnestraat alleen via de Voorstraat wegrijden. Ook de route via de Plompetorengracht is afgesloten voor verkeer richting de Van Asch van Wijckskade. Er blijft wel een rondje rondom de Plompetorengracht beschikbaar voor bewoners en bezoekers. Zij kunnen niet meer via de Noorderbrug de binnenstad uit. Onderzoek verkeerscirculatie Predikherenstraat en noordelijke binnenstad 9

10 4.1.2 Verdeling verkeer De verandering in de Wijde Begijnestraat heeft gevolgen voor de verdeling van het verkeer in het gebied. De Wijde Begijnestraat is één van de twee inprikkers in de buurt, samen met het Predikherenkerkhof. Momenteel functioneren de Noorderbrug en de Van Asch van Wijcksbrug als twee aparte ontsluitingen voor het gebied: er is namelijk in het gehouden kentekenonderzoek te zien dat er weinig uitwisseling van autoverkeer is tussen de twee bruggen Doorgaand verkeer effectief geweerd Positief voor de leefbaarheid in de noordelijke binnenstad is dat het doorgaande verkeer vanuit de Voorstraat effectief geweerd wordt. Zo n 370 motorvoertuigen per etmaal rijden momenteel vanaf de Wittevrouwenbrug direct door naar de Noorderbrug en 215 motorvoertuigen per etmaal rijden door naar de Van Asch van Wijcksbrug. Op de Wittevrouwenbrug rijden in de huidige situatie ongeveer motorvoertuigen per etmaal, 17% hiervan rijdt door de noordelijke binnenstad direct door naar andere locaties. In de nieuwe situatie is dit niet meer mogelijk. Dit verkeer zal vermoedelijk een weg gaan zoeken via de Wittevrouwensingel en de Weerdsingel Oostzijde of op een andere manier naar de bestemming rijden. Bijvoorbeeld door langer op de ring blijven rijden en een directere route naar de bestemming zoeken, of door gebruik te maken van een ander vervoermiddel dan de auto Noorderbrug vooral voor ingaand verkeer Uit tellingen blijkt dat momenteel ongeveer motorvoertuigen per etmaal via de Wijde Begijnestraat de Voorstraat in- of uitrijden. Het aandeel daarvan dat vanuit de Voorstraat de Wijde Begijnestraat inrijdt, kan deze beweging niet meer maken. Daarvan is een deel doorgaand verkeer (dat niet in de noordelijke binnenstad hoeft te zijn). Een deel van het verkeer heeft wel een bestemming in de noordelijke binnenstad. Deze zullen de Asch van Wijcksbrug en via de Noorderbrug de stad inrijden. Een deel van het verkeer heeft daardoor mogelijk een langere route naar de bestemming. De hoeveelheid uitgaand verkeer vermindert waarschijnlijk (zie volgende alinea). Het aantal voertuigen op de Noorderbrug verandert waarschijnlijk niet wezenlijk Mogelijk meer verkeer op de Van Asch van Wijcksbrug Het kan zijn dat door deze maatregel het iets drukker wordt via de Van Asch van Wijcksbrug. Het grootste deel van het verkeer dat aan de westkant van de Wijde Begijnestraat moet zijn, rijdt immers via deze brug het gebied uit. De andere optie, via de Van Asch van Wijckskade naar de Noorderbrug terugrijden, is immers minder logisch. Voor verkeer met een bestemming ten noord-oosten van de noordelijke binnenstad is de route via de Voorstraat langer dan de route via de Van Asch Van Wijcksbrug. Daarentegen wordt een deel van het doorgaand verkeer uit de binnenstad geweerd, dit geldt dus niet voor al het verkeer wat nu via de Wijde Begijnestraat rijdt. Al met al bestaat de kans dat het kruispunt Van Asch van Wijckstraat - Van Asch van Wijcksbrug iets meer autoverkeer moet verwerken. Gezien de lage intensiteiten op alle wegen is de impact hiervan mogelijk beperkt, maar om problemen te voorkomen is monitoring van de situatie na herinrichting belangrijk. Onderzoek verkeerscirculatie Predikherenstraat en noordelijke binnenstad 10

11 4.2 Verkeersveiligheid Het kruispunt Van Asch van Wijckstraat Van Asch van Wijckskade is onderdeel van een hoofdfietsroute in oost-west richting, en noord zuid richting, en dient als één van de twee toevoerroutes voor het autoverkeer. Er is geen hiërarchie op het kruispunt. De indeling van het kruispunt maakt dat deze wat minder overzichtelijk is, en er bij het passeren goed rekening gehouden moet worden met alle andere weggebruikers. Indien er een (lichte) toename van het verkeer komt op dit kruispunt neemt de kans op onveiligheid toe. Goede monitoring van de effecten op dit kruispunt is van belang. In geval van calamiteiten (een incident met een wegafsluiting tot gevolg) kunnen er problemen ontstaan in de verkeerscirculatie omdat er veel éénrichtings-wegen in de noordelijke binnenstad zijn. Door het afsluiten van de Wijde Begijnestraat worden de opties beperkter. Een nuancering is dat op marktdagen het gebied ook veel minder toegankelijk is voor autoverkeer. In de huidige situatie lijkt dit niet voor problemen te zorgen. Ook blijft het altijd mogelijk om via de Voorstraat het gebied te verlaten. Ten slotte is te verwachten dat meer autoverkeer aan het einde van de Breedstraat een kerende beweging zal maken op de Wijde Begijnestraat. Dit gaat om verkeer dat via de noordkant zij kunnen immers niet meer linksaf richting de Noorderbrug. Gezien de grote hoeveelheid fietsers en voetgangers is dit een minder wenselijke situatie. 4.3 Routes goederenvervoer Voor het goederenvervoer met een bestemming in de noordelijke binnenstad zijn er na de herinrichting van de Wijde Begijnestraat drie mogelijke routes: Via de Noorderbrug het gebied in, en via de Breedstraat - Predikherenkerkhof - de Van Asch van Wijcksbrug het gebied uit. Via de Noorderbrug en via de Voorstraat het gebied uit. Via de Asch Van Wijcksbrug het gebied in en via de Voorstraat het gebied uit of aan het einde van de Breedstraat door middel van een kerende beweging via de zelfde route terug. In het ontwerp van de Voorstraat is rekening gehouden met de beperking van de goederenroutes. De bevoorrading van Plus vindt na herinrichting plaats op de Voorstraat en niet langer op de Wijde Begijnestraat. Met dat laatste is in het ontwerp van de Voorstraat rekening gehouden. 4.4 Oplossingsrichtingen We hebben verschillende oplossingsrichtingen bekeken, waarvan de volgende twee het meest kansrijk zijn bevonden: 1. Alleen eenrichtingsverkeer instellen op de Wijde Begijnestraat tussen de Breedstraat en de Voorstraat, plus het omdraaien van de rijrichting op de Van Asch van Wijckskade (oostelijk deel), zoals voorgesteld is (zie figuur 4.1). Voordelen hiervan zijn dat het doorgaande verkeer geweerd gaat worden, maar dat de hiervoor genoemde aandachtspunten niet zullen optreden omdat de ontsluiting aan de Onderzoek verkeerscirculatie Predikherenstraat en noordelijke binnenstad 11

12 noordkant op dezelfde manier ingericht blijft als in de huidige situatie. Een uitdaging hierbij is om het eenrichtingsverkeer fysiek zeer duidelijk in te richten. Het gaat immers om een klein gedeelte dat eenrichtingsverkeer wordt, waardoor het tegen de richting inrijden een reëel probleem kan worden. Daarnaast kunnen de negen geraamde parkeerplaatsen niet opgenomen worden. 2. Indien uit monitoring blijkt dat de verkeersveiligheid op het kruispunt Van Asch van Wijckstraat - Van Asch van Wijckskade niet voldoende is, kan het helpen om de geleiding van het verkeer op dit punt te verbeteren. Dit maakt de kans op onveilige situaties kleiner. 3. Snelheidsremmende maatregelen op de Van Asch van Wijckskade en het Predikherenkerkhof kunnen helpen om de snelheid op deze wegen omlaag te brengen. Daarbij moet rekening gehouden worden met de gevolgen voor geluid en trillingen die deze maatregelen kunnen veroorzaken. 4. Afsluiten Wijde Begijnestraat - Voorstraat: dit past in de strategie om het doorgaande verkeer niet toe te laten in de noordelijke binnenstad. In combinatie met het afsluiten van de Predikherenstraat wordt met deze maatregel de noordelijke binnenstad losgekoppeld van de rest van de binnenstad wat betreft autocirculatie. Daarnaast is dit beter te handhaven dan gedeeltelijk eenrichtingsverkeer, omdat de afsluiting fysiek gemaakt kan worden. Ook wordt sluipverkeer door de binnenstad in de zuidelijke richting teruggebracht. Omdat de effecten van het instellen van éénrichtingsverkeer deels pas na de realisatie blijken, is het een mogelijkheid om in de praktijk te kijken hoe de maatregel uitpakt en indien nodig één of meer van de bovenstaande maatregelen toe te passen. Om dit te kunnen bewerkstelligen, is het bij de herinrichting belangrijk dat deze terug te draaien is indien eenrichtingsverkeer niet de gewenste effecten heeft. Er is ook een andere oplossingsrichting verkend, maar die leidt niet tot de gewenste situatie: Volledig eenrichtingsrondje maken voor autoverkeer: Noorderbrug richting Breedstraat en Van Asch van Wijcksbrug. Dit zou dan bedoeld zijn om ingaand autoverkeer altijd via de Noorderbrug te leiden, zodat de druk op de Van Asch van Wijcksbrug lager wordt. Dit leidt echter juist tot langere routes van het autoverkeer. Ook past de huidige inrichting van de Breedstraat, met twee lanen gescheiden door een bomenrij, hier niet bij. De Breedstraat moet heringericht worden om geschikt te zijn voor eenrichtingsverkeer omdat er nu twee gescheiden rijbanen zijn. Onderzoek verkeerscirculatie Predikherenstraat en noordelijke binnenstad 12

13 Figuur 4.1: Gedeeltelijk eenrichtingsverkeer Wijde Begijnestraat (oplossingsrichting 1) 4.5 Conclusie Als gevolg van het instellen van eenrichtingsverkeer op de Wijde Begijnestraat verandert de verkeersverdeling in de noordelijke binnenstad. Doordat de effecten op meerdere niveaus doorwerken is het lastig de precieze gevolgen te beredeneren. De volgende effecten zijn vrijwel zeker: Minder doorgaand verkeer door de noordelijke binnenstad Minder verkeer op de Noorderbrug. De volgende effecten kunnen optreden, maar de gevolgen hiervan zijn lastig te kwantificeren door de tegengestelde trend van het afnemen van de hoeveelheid doorgaand verkeer: Mogelijk meer autoverkeer op het kruispunt Van Asch van Wijckstraat - Van Asch van Wijckskade en gekoppeld daaraan een hogere kans op onveilige situaties op dit kruispunt; Mogelijk meer autoverkeer op de Van Asch van Wijckstraat en de Van Asch van Wijckskade; Keerbewegingen van het autoverkeer op de Breedstraat bij de Wijde Begijnestraat. Omdat de intensiteiten in de noordelijke binnenstad laag zijn en daardoor de omvang van de effecten deels pas na de herinrichting duidelijk wordt, is het een goede optie om in de praktijk te kijken of maatregelen gewenst zijn en voor welke oplossingsrichting dan wordt gekozen in overleg met de bewoners. Onderzoek verkeerscirculatie Predikherenstraat en noordelijke binnenstad 13

14 5 Predikherenstraat Vanuit de noordelijke binnenstad vormt de Predikherenstraat samen met de Wijde Begijnestraat de enige route naar de rest van het centrum. Bewoners van de Predikherenstraat zijn bezorgd over een toename van het doorgaande verkeer door hun straat: Vanaf de zomer van 2018 is het mogelijk geworden om vanaf de Voorstraat op de Nobelstraat te komen, waardoor deze route interessanter wordt voor verkeer met een bestemming elders in de stad. De gemeente monitort de hoeveelheid verkeer op de Predikherenstraat. Hierdoor is het rondje Postkantoor vanuit zowel de Predikherenstraat als de Loeff Berchmakerstraat (via de Neude naar de Oudegracht de stad uit) niet meer mogelijk. In het nieuwe ontwerp van herinrichting van de Voorstraat - Wittevrouwenstraat wordt de doorgaande route richting de Nobelstraat gefaciliteerd. Om te voorkomen dat sluipverkeer door de Predikherenstraat gaat, is het een mogelijkheid om de straat niet meer toegankelijk te maken voor doorgaand verkeer. Het afsluiten van de Predikherenstraat voor doorgaand verkeer heeft gevolgen voor de omliggende straten, omdat de verkeerscirculatie in de noordelijke binnenstad verandert. De Predikherenstraat heeft geen primaire functie in het (auto)verkeerssysteem van Utrecht. Er lopen geen bevoorradings-, ontsluitings- of belangrijke calamiteitenroutes door deze straat. Wel loopt er door de Predikherenstraat een belangrijke fietsroute. Ook in de Loeff Berchmakerstraat rijden veel fietsers. Het is technisch gezien mogelijk deze straat af te sluiten voor doorgaand (gemotoriseerd)verkeer. Dit kan wel gevolgen hebben voor de omwonenden en de interne verkeerscirculatie in de noordelijke binnenstad. Daarom zijn drie locaties voor de afsluiting onderzocht: Variant 1: Afsluiting aan de noordzijde van de Predikherenstraat (bij de Breedstraat). Variant 2: Afsluiting aan de zuidzijde van de Predikherenstraat (bij de Voorstraat). Variant 3: Afsluiting in het midden van de Predikherenstraat (na de Pauwstraat). Er is geen variant opgenomen, waarbij de volledige Predikherenstraat voor autoverkeer wordt afgesloten, omdat dan de woningen aan de Predikherenstraat niet meer bereikbaar zullen zijn. Voor elke variant is gekeken wat de effecten zijn op de hiernavolgende aspecten: Verkeerscirculatie; bereikbaarheid; vracht; verkeersveiligheid; fiets. De effecten op de Loeff Berchmakerstraat zijn integraal meegenomen, vanwege een sterke relatie met de Predikherenstraat. 5.1 Verkeerscirculatie behouden Het doel van het afsluiten van de Predikherenstraat is het voorkomen van een doorgaande route naar de rest van het centrum en verder via deze weg. Onderzoek verkeerscirculatie Predikherenstraat en noordelijke binnenstad 14

15 Afsluiting noord In deze variant moet het verkeer vanaf de Voorstraat de Predikherenstraat in en via de Pauwstraat de stad uit. Om bij de zuidelijke entree van de Predikherenstraat te komen, rijdt het verkeer waarschijnlijk via de Wijde Begijnestraat en de Voorstraat (zie figuur 5.1). In deze variant is er alsnog een sluiproute, maar dan van zuid naar noord, en is het probleem van sluipverkeer enkel verplaatst. Deze route is complex, dus zal in mindere mate gebruikt worden dan de huidige doorgaande route (zie figuur 5.1). afsluiting noord Afsluiting zuid Hierbij rijdt het verkeer net als nu vanuit het noorden richting de Predikherenstraat. Zij kunnen hier echter niet uitrijden, en moeten achteruit terug tot aan de Pauwstraat of de Breedstraat. Verkeer kan de wijk uit via de Pauwstraat - Oudegracht, of via het Predikherenkerkhof (zie figuur 5.1). afsluiting zuid Afsluiting midden Door zowel de Predikherenstraat als de Loeff Berchmakerstraat af te sluiten vlak na de Pauwstraat, kunnen deze straten betrokken worden bij het fiets- en voetgangersgebied rondom de Neude. Verkeer kan in een kleine cirkel (Predikherenstraat Pauwstraat - Loeff Berchmakerstraat) in deze straten komen, en eveneens via de Pauwstraat rechtdoor over de Oudegracht het centrum verlaten (zie figuur 5.1). afsluiting midden Algemeen Het afsluiten van de Predikherenstraat voor doorgaand verkeer heeft ook effecten op de verkeerscirculatie van de rest van de noordelijke binnenstad. De Predikherenstraat is samen met de Wijde Begijnestraat de enige route naar de Voorstraat vanaf de noordelijke binnenstad. Hierdoor maakt een afsluiting het waarschijnlijk dat een deel van het verkeer via de Noorderbrug en de Wijde Begijnestraat gaat rijden. Een ander deel Figuur 5.1: Verkeerscirculatie bij de drie varianten van afsluiting (van boven naar onder: noord, zuid, midden) neemt mogelijk een geheel andere route, en blijft weg uit de noordelijke binnenstad. Naar verwachting gaan er hierdoor iets minder auto s over de Asch van Wijckbrug en het Predikherenkerkhof rijden. Onderzoek verkeerscirculatie Predikherenstraat en noordelijke binnenstad 15

16 Ook is het een mogelijkheid dat een deel van het verkeer dat voorheen via de Predikherenstraat naar de Oudegracht reed, na afsluiting via de Pauwstraat zal rijden. Omdat er weinig bekend is over de herkomst en bestemming van het doorgaand verkeer in de noordelijke binnenstad is het moeilijk te voorspellen wat het verkeer gaat doen. Monitoring van de situatie is daarom gewenst. 5.2 Bereikbaarheid garanderen Het afsluiten van de Predikherenstraat voor doorgaand verkeer heeft in alle scenario s effect op de direct omliggende straten. In alle gevallen van afsluiting wordt een bord doodlopende weg aan de tegengestelde uitgang geplaatst (dit geldt voor zowel de Loeff Berchmakerstraat als de Predikherenstraat). Afsluiting noord In de variant waarbij de Predikherenstraat in het noorden wordt afgesloten, komt er meer verkeer te rijden op de Pauwstraat en het noorden van de Loeff Berchmakerstraat. De Pauwstraat en Loeff Berchmakerstraat zijn beide niet toegerust op een toename van het verkeer. Bovendien is het niet mogelijk om in de Loeff Berchmakerstraat verkeer in twee richtingen te laten rijden, omdat deze hiervoor te smal is, wat de bereikbaarheid van de Loeff Berchmakerstraat onvoldoende maakt in deze variant. Verkeer dat in de Predikherenstraat of de Loeff Berchmakerstraat moet zijn, is daardoor gedwongen via de Pauwstraat het gebied te verlaten. Daarnaast bestaat er een kans dat het verkeer met een bestemming in de Loeff Berchmakerstraat dat vanuit het zuiden komt, nu via de Predikherenstraat de Loeff Berchmakerstraat inrijdt. Met meer verkeer op de Predikherenstraat tot gevolg. Afsluiting zuid In de variant waarbij de Predikherenstraat vanaf het zuiden afgesloten wordt, is de Voorstraat niet meer bereikbaar vanaf de Predikherenstraat. Net als in de Loeff Berchmakerstraat moet het verkeer om het zuidelijke stuk van de Predikherenstraat te bereiken, achteruit terug. Ook hier rijdt het verkeer af richting de Pauwstraat. Tevens kan ervoor gekozen worden om het eenrichtingsverkeer op het noordelijke stuk van de Loeff Berchmakerstraat om te draaien, zodat een klein rondje ontstaat naar de Predikherenstraat en de Loeff Berchmakerstraat, waardoor verkeer vanaf noord in en uit kan rijden en niet over de Pauwstraat het gebied hoeft te verlaten. Afsluiting midden In deze variant is de verkeerscirculatie gelijk aan de afsluiting in het zuiden, maar voorkom je de terugrijd- en keerbewegingen in de zuidelijke delen van zowel de Loeff Berchmakerstraat als de Predikherenstraat. Deze delen kunnen betrokken worden bij het winkel-/wandelgebied van de Neude, en zijn dan niet langer toegankelijk voor autoverkeer (met verbodsbord handhaven). In geval van nood of ontheffing kan het zuiden benaderd worden. Onderzoek verkeerscirculatie Predikherenstraat en noordelijke binnenstad 16

17 5.3 Parkeren, laden en lossen In de Predikherenstraat zijn nu twee laad- en losplekken gesitueerd, die ook als betaald parkeren dienst doen. Er is geen alternatief voor de laad- en losplek op de kop van de Voorstraat en de Loeff Berchmakerstraat (zie figuur 5.2). Deze vervalt in het VO van de Voorstraat - Wittevrouwenstraat. Het is niet helder welk verzorgingsgebied deze plek heeft. Figuur 5.2: Laad- en losplek op de kop van de Loeff Berchmakerstraat In de varianten noord en zuid moet het verkeer achterwaarts delen van de Predikherenstraat uitrijden. In dat geval is het niet wenselijk als er laad- en losplekken in dat deel van de straat gesitueerd zijn: bij afsluiting noord vervalt de laad-en losplek aan de noordzijde; bij afsluiting zuid vervalt de laad- en losplek aan de zuidzijde. In geval van een afsluiting in het midden van de Predikherenstraat en de Loeff Berchmakerstraat kan door de afsluiting ongeveer 9 meter ten zuiden van de Pauwstraat te plaatsen, een inham gecreëerd worden. Deze inham dient als laad- en losplek (zie figuur 5.3). Hiermee wordt de vervallen plek in de Predikherenstraat vervangen, en wordt voor de Loeff Berchmakerstraat een laad- en losplek gecreëerd. Deze laad- en losplekken dienen aan de zijkant van de weg te worden geplaatst, zodat fietsers niet onnodig gehinderd worden. Onderzoek verkeerscirculatie Predikherenstraat en noordelijke binnenstad 17

18 5.4 Fietsers de ruimte bieden Zowel door de Predikherenstraat als door de Loeff Berchmakerstraat rijden veel fietsers. Voor de fietsers verandert er qua routekeuze weinig ten opzichte van de huidige situatie. In de praktijk rijdt verkeer op dit moment aan de zuidzijde uit de Loeff Berchmakerstraat en niet achteruit terug. In de toekomstige situatie is dit niet meer mogelijk. In de variant met een afsluiting in zuid of noord zal straks wel achteruitrijdend verkeer door de Loeff Berchmakerstraat en het noorden van de Predikherenstraat rijden. Dit is vanuit verkeersveiligheidsoogpunt zeer onwenselijk met de grote hoeveelheid fietsers. Bij de varianten midden en zuid is er meer kruisend verkeer over de Loeff Berchmakerstraat vanuit de Pauwstraat, maar deze intensiteiten zijn laag en daardoor niet problematisch. Verder heeft de variant afsluiting midden een gunstig effect voor fietsers en voetgangers, omdat er vanaf de Pauwstraat richting zuid geen auto s rijden. 5.5 Verkeersveiligheid borgen Het belangrijkste aandachtspunt voor de verkeersveiligheid is de keer- en achteruitrijdbewegingen in de varianten met een afsluiting noord of zuid. Deze bewegingen zijn zeer bezwaarlijk, gezien de hoeveelheid fietsers in de straten. Bij een afsluiting in het midden geldt dit niet. 5.6 Conclusies De varianten afsluiting noord en zuid worden beide als onvoldoende beoordeeld. De noordelijke afsluiting snijdt de Predikherenstraat af van de noordelijke binnenstad, omdat verkeer altijd vanaf het zuiden nadert. Daarnaast ontstaat een sluiproute van zuid naar noord en is het probleem van doorgaand verkeer hiermee niet volledig verholpen. De zuidelijke afsluiting zorgt voor veel bijzondere verkeersmanoeuvres (achteruit rijden en mogelijk keren) en wordt daarom als verkeersonveilig beschouwd. Een afsluiting in het midden is het meest gunstig. In figuur 5.3 staat een nadere uitwerking van deze variant. Onderzoek verkeerscirculatie Predikherenstraat en noordelijke binnenstad 18

19 Figuur 5.3: Voorstel afsluiting Predikherenstraat Bij een afsluiting in het midden is ook een voorstel voor het afsluiten van de Loeff Berchmakerstraat opgenomen. Extra pluspunt is dat het wandelgebied vanuit de Neude dan uitgebreid kan worden tot in de Loeff Berchmakerstraat en Predikherenstraat en er meer ruimte komt voor de fietsers. 6 Conclusie De verkeerscirculatie in de noordelijke binnenstad gaat door diverse herinrichtingen veranderen. In deze notitie staan twee vragen centraal: Wat zijn de gevolgen van het instellen van eenrichtingsverkeer op de Wijde Begijnestraat, en hoe kunnen deze gevolgen beperkt worden? Is het mogelijk de Predikherenstraat af te sluiten voor doorgaand verkeer, en zo ja waar? Wijde Begijnestraat Als gevolg van het instellen van eenrichtingsverkeer op de Wijde Begijnestraat verandert de verkeersverdeling in de noordelijke binnenstad. Doordat de effecten op meerdere niveaus doorwerken is het lastig de precieze gevolgen te beredeneren. De volgende effecten zijn vrijwel zeker: Minder doorgaand verkeer door de noordelijke binnenstad Minder verkeer op de Noorderbrug. De volgende effecten kunnen optreden, maar de gevolgen hiervan zijn lastig te kwantificeren door de tegengestelde trend van het afnemen van de hoeveelheid doorgaand verkeer: Onderzoek verkeerscirculatie Predikherenstraat en noordelijke binnenstad 19

20 Mogelijk meer autoverkeer op het kruispunt Van Asch van Wijckstraat - Van Asch van Wijckskade en gekoppeld daaraan een hogere kans op onveilige situaties op dit kruispunt; In combinatie met het afsluiten van de Predikherenstraat wordt de verschuiving naar de Van Asch van Wijcksbrug mogelijk gedeeltelijk gemitigeerd. Verkeer met een bestemming verder in de stad kan immers niet meer via de Predikherenstraat de stad in en zal via de Noorderbrug-Wijde Begijnestraat rijden; Keerbewegingen van het autoverkeer op de Breedstraat bij de Wijde Begijnestraat. Predikherenstraat Het is mogelijk om de Predikherenstraat af te sluiten voor autoverkeer. Van de onderzochte varianten is de variant afsluiting midden dan de beste optie. Deze variant, met een afsluiting ten zuiden van de Pauwstraat in zowel de Predikherenstraat als de Loeff Berchmakerstraat zorgt voor een goede verkeerscirculatie in de noordelijke binnenstad, beperkt het sluipverkeer en biedt de mogelijkheid beide straten bij het winkel-/wandelgebied bij de Neude te betrekken, wat gunstig is voor de ondernemers in de straat en de fietsers. Aandachtspunt is de bereikbaarheid van de hulpdiensten. Er kan gekozen worden voor een dynamische afsluiting die voor hulpdiensten en mogelijk enkele vergunninghouders te besturen is. Gecombineerde effecten maateregelen Bij een combinatie van de twee maatregelen (zowel éénrichtingsverkeer in de Wijde Begijnenstraat als het afsluiten van de Predikherenstraat voor doorgaand autoverkeer) is te verwachten dat een deel van de effecten van de afzonderlijke maatregelen afneemt. Zo is het waarschijnlijk dat een deel van het verkeer wat nu vanaf de Van Asch van Wijckbrug door de Predikherenstraat rijdt, dan over de Noorderbrug naar de Voorstraat gaat rijden omdat dit korter is. Daarnaast kan de Breedstraat iets meer verkeer te verwerken krijgen in vergelijking met de variant waarin alleen éénrichtingverkeer in de Wijde Begijnenstraat wordt ingevoerd. Omdat de noordelijke binnenstad een systeem met veel 1-richtingen is, moet in de praktijk echter blijken hoe de twee maatregelen samen uitpakken. Onderzoek verkeerscirculatie Predikherenstraat en noordelijke binnenstad 20