1 Inleiding. Schouw herinrichting Maliesingel Tolsteegsingel. Gemeente Utrecht. 19 januari 2017 UTT587/Adr/ november 2016

Transcriptie

1 Deventer Den Haag Eindhoven Snipperlingsdijk 4 Casuariestraat 9a Flight Forum BJ Deventer 2511 VB Den Haag 5657 DC Eindhoven T +31 (0) F +31 (0) Leeuwarden Amsterdam Postbus 161 F. HaverSchmidtwei 2 De Ruyterkade AD Deventer 8914 BC Leeuwarden 1011 AC Amsterdam Gemeente Utrecht Schouw herinrichting Maliesingel Tolsteegsingel Datum Kenmerk Eerste versie 19 januari 2017 UTT587/Adr/ november Inleiding De gemeente Utrecht heeft onlangs een deel van de Singel rond de binnenstad heringericht. Het gaat om de Maliesingel tussen de Lepelenbrug bij het Spoorwegmuseum en de Tolsteegsingel en aansluitend de Tolsteegsingel tot aan het Ledig Erf. De gemeente Utrecht heeft Goudappel Coffeng BV gevraagd te beoordelen in hoeverre de opgeleverde situatie voldoet op de verkeersveiligheid van de situatie en/of er nog aanpassingen nodig zijn om de situatie te verbeteren. De eerste schouw is uitgevoerd op de ochtend van woensdag 26 oktober tussen en uur. De schouw is uitgevoerd door Rico Andriesse, verkeersveiligheidsauditor. Tijdens de schouw was het aangenaam droog herfstweer. Een tweede schouw is uitgevoerd op woensdag 7 december tussen en uur. Het was toen bewolkt winterweer. goudappel@goudappel.nl

2 2 Beschrijving van de situatie De route heeft een inrichting gekregen, aansluitend bij de aanbevelingen van fietsberaad voor toepassing van fietsstroken op smalle profielen (fietsstrookprofiel): 1. twee ruime fietsstroken. 2. Een rijloper voor het autoverkeer in twee richtingen 3. Een maximumsnelheid van 30 km/h. De kruispunten op de route (onderweg) hebben uitritconstructies en een voorrangskruispunt. Op het kruispunt met het Ledig Erf zijn verkeerslichten aanwezig. Net buiten het plangebied sluit de Maliesingel met een grote lus aan op de Maliebaan. 3 Bevindingen 1. De route voldoet goed als comfortabele doorgaande fietsroute Er is een voldoende ruime, comfortabele fietsroute aanwezig die de doorgaande fietsers binnen de mogelijkheden optimaal faciliteert. Figuur 2.1: Profiel met brede stroken en een smalle rijloper 2. Parkeeroplossing voldoet goed De verhoogde banden tussen de autoparkeervakken en de fietsstrook geven een rustig en net beeld. Waar de auto s niet precies in de vakken staan, is er weinig schrikruimte aanwezig. De meeste auto s staan in de vakken en de fietsstroken bieden voldoende uitwijkruimte. Er is geen reden de parkeervakken aan te passen. Uitparkeren is niet eenvoudig door de grote hoeveelheid fietsers. Bestuurders doen dit beheerst. Parkeerdruk is niet te hoog, geen dubbelparkeren gezien. Schouw herinrichting Maliesingel - Tolsteegsingel 2

3 Figuur 2.2: Niet alle auto s staan voldoende in de vakken Figuur 2.3: Maar de meeste wel 3. De omvang van het autoverkeer is voldoende laag om de fietsers het primaat te geven De fietsers zijn duidelijk in de meerderheid op de route, wat in verkeersbeeld en weginrichting wordt ondersteund. Er is voldoende ruimte om het intensieve fietsverkeer soepel af te wisselen. De omvang van het auto-verkeer was tijdens de schouws in het algemeen niet zo dat automobilisten telkens op de fietsstrook moesten rijden vanwege tegenliggers. Veel van het autoverkeer rijdt in een richting, naar het Ledig Erf toe. De verhouding is behoorlijk scheef (tijdens de schouw in de ochtend ongeveer 3:1, s avonds wat evenwichtiger). Alleen bij het Ledig Erf levert de omvang van het autoverkeer een Schouw herinrichting Maliesingel - Tolsteegsingel 3

4 knelpunt op. Zie punt 5. Bij weinig auto en fietsverkeer rijden automobilisten met een wiel op de fietsstrook. 4. De snelheid van het autoverkeer is een belangrijk aandachtspunt Niet alle automobilisten houden zich aan de maximumsnelheid van 30 km/h. Voor dit onderzoek hebben we geen snelheidsmetingen uitgevoerd. De indruk op basis van de schouws is dat de snelheid iets hoger is dan in een fietsstraat en vergelijkbaar met/iets lager is dan een grijze weg met fietssuggestiestroken. De snelheid levert weinig problemen op omdat de auto s een eigen ruimte tussen de fietsstroken hebben. Er zijn echter twee typen situaties waargenomen waar wel een veiligheidsknelpunt ontstaat: 1. Een te snel rijdende auto komt een tegenligger tegen en moet dan met te hoge snelheid invoegen in de stroom fietsers op de fietsstrook. Door de te hoge snelheid gebeurt dit abrupt met een potentieel onveilige manoeuvre. Dit is tijdens de schouw tweemaal waargenomen, op relatief rustige momenten voor de echter ochtendspits. 2. Fietsers die linksaf willen slaan moeten weven met achteropkomende automobilisten. Dit gaat meestal goed, behalve bij: a. kwetsbare fietsers, ouders met kinderen; b. te snel rijdende auto s. In deze beide gevallen (a en b) ontstaat zichtbaar twijfel bij de afslaande fietsers, links voorsorteren of rechts wachten. Dit wordt versterkt doordat andere fietsers vervolgens passeren. 5. De aantakkingen aan het begin- en eindpunt functioneren niet altijd goed De overgang van het zeer brede profiel van de Maliebaan naar het smalle profiel van de Maliesingel, bij het begin van het nieuwe profiel werkt dit nog niet goed. Er is veel bermschade te zien op het punt waar de weg zich versmald. Maatregelen om bermschade te beperken (halfverharding en/of maatregelen om te voorkomen dat bestuurders in de berm komen) zijn nodig. Tijdens de tweede schouw was een hekje aangebracht, maar inmiddels zijn al weer fietssporen in de berm te zien op de plek waar de weg versmaldt. Een snelheidsremmende maatregel bij de overgang van 50 naar 30 draagt ook bij aan een veilig begin van de route en aan de snelheidsreductie (zie punt 3). Figuur 2.4: Vrachtauto belemmert fietsers bij wachtrij Ledig Erf Schouw herinrichting Maliesingel - Tolsteegsingel 4

5 Bij het verkeerslicht met het Ledig Erf werd op het drukste moment van de ochtendspits een wachtrij van maximaal 14 voertuigen waargenomen. Hierdoor staat de wachtrij tot op het smalle profiel, de auto s op de fietsstrook en de fietsers komen in de knel, vooral indien vrachtverkeer in de wachtrij of in de tegenrichting (en zeker die combinatie) aanwezig is. Het is zaak te onderzoeken hoe structureel dit knelpunt is en zo nodig de verkeersregeling 1, de opstelmogelijkheden of zelfs de verkeerscirculatie aan te passen. Op het linksafvoorsorteervak voor fietsers vanaf Ledig Erf richting Tolsteegsingel was op het drukste moment een wachtrij aanwezig die niet in een cyclus kon worden verwerkt. Alleen door door roodlicht te rijden konden de laatste fietsers mee naar de overkant. Dit is uit oogpunt van verkeersveiligheid en fietsdoorstroming een ongewenste situatie. 6. De uitritconstructies werken goed, maar let op de breedte en het zicht De uitritconstructies zorgen voor een rustige nadering van de fietsstraat, een rustig wegbeeld en nadruk op de doorgaande fietsroute. Met voorrang voor de fietsroute wordt recht gedaan aan de fietsfunctie van de route. De inritconstructies zijn relatief smal gekozen, wat gunstig is voor de snelheidsremming. Dit zorgt er ook voor dat invoegen van rechtsafslaande fietsers niet optimaal verloopt. Fietsers waaieren relatief ver de fietsstrook op, waardoor andere fietsers moeten uitwijken. Bij een volgend ontwerp voor een dergelijke route zijn bredere uitritconstructies wenselijk. Figuur 2.5: Weinig zicht bij zijstraat, maar geen auto s direct op de hoek Doordat de geparkeerde auto s op een verhoogd gedeelte staan, is het zicht vanuit de zijstraten niet optimaal. Welliswaar staan automobilisten en fietsers uit de zijstraat ook op een verhoging maar de auto s en fietsers op de doorgaande route zijn 12 cm lager. Doordat op de hoeken van de zijstraten geen autoparkeer-vakken maar eerst fietsparkeerplaatsen zijn gerealiseerd, is al geanticipeerd op deze situatie. 1 We klokten - bij een beperkte steekproef - de groen-en-geeltijd 14 seconden op een cyclustijd van bijna 2 minuten. Schouw herinrichting Maliesingel - Tolsteegsingel 5

6 7. Kruispunt Zonstraat druk Bij het kruispunt met de Zonstaat is het relatief druk. Bij de Zonstraat werden tijdens de schouw werkzaamheden uitgevoerd waardoor de situatie nog niet functioneert zoals uiteindelijk de bedoeling is: veel links voorsorteren. Mede hierdoor was het bij momenten rommelig op het kruispunt en was vooral de linksafmanoeuvre de Zonstraat in lastig te maken. Dit kruispunt is de meest voor de hand liggende locatie voor een aanvullende snelheidsremmende voorziening. Waargenomen, auto probeert langs stilstaande fietsers in de middenas te rijden, volgende fietsers komen in de knel. Waargenomen, fietsers met capuchon slaat linksaf, achteropkomende auto moet onverwacht en krachtig remmen en toetert. Waargenomen: fietser staat helemaal links voorgesorteerd en heeft bijna botsing met tegenliggerfietser. 8. Verlichting gaat vroeg uit Tijdens de eerste schouw viel het uitschakelmoment van de openbare verlichting in de ochtendspits. Het eerste kwartier na uitschakelijk is het relatief donker. De aanschakeltijd van de verlichting sloot wel goed aan bij de verwachting. De singel is naar het oordeel van de schouwer voldoende verlicht. Niet alle fietsers voeren voldoende verlichting. Aanvullende handhaving en campagne is uit oogpunt van verkeersveiligheid wenselijk. 9. Detailvormgeving De rand van de verharding naar het groen van de Singel is abrupt en niet overal netjes afgewerkt. Dit hoogteverschil kan onveiligheid veroorzaken, zeker als er ook bermschade ontstaat doordat auto s ook de berm in rijden. De voethekjes die in de tweede schouw aanwezig waren, zullen bermschade door auto s naar verwachting effectief tegengaan. Fietsers kunnen nog wel in de berm tussen hek en rijloper inrijden. Figuur 2.6 Bermschade voor plaatsing hekjes Schouw herinrichting Maliesingel - Tolsteegsingel 6

7 Het voetpad in het groen is erg smal. De middenstrookklinkers liggen erg los, kwetsbaar voor schade in de loop van de tijd. 4 Eenrichtingsverkeer? De scheve verhouding tussen het gemotoriseerd verkeer richting Ledig Erf en de tegenrichting, roept de vraag op, of echt eenrichtingsverkeer geen betere situatie zou opleveren. Voor eenrichtingsverkeer pleit Bij het kruispunt met het Ledig Erf kan de wachtrij meer naar links opstellen, waardoor fietsers minder hinder ondervinden. Op de wegvakken is er een aparte ruimte voor het autoverkeer, er is geen noodzaak meer om de fietsstroken te gebruiken. Dit heeft als voordeel dat minder conflicten optreden, maar als nadeel dat de snelheid van het autoverkeer hoger zal zijn (zie hierna). Tegen eenrichtingsverkeer pleit De mogelijkheid van tegenverkeer en de aanwezigheid van tegenverkeer heeft een matigend effect op de rijsnelheid. Bij eenrichtingsverkeer is er geen enkele belemmering meer om snel de middenstrook te gebruiken. De intensiteit is op dit moment (tijdens de schouw) niet te hoog. Het medegebruik van de fietsstroken is beperkt en leidt dus niet frequent tot hinder voor het fietsverkeer/onveiligheid/ weggedrukt worden. Aanpassing is niet noodzakelijk. 5 Conclusie De nieuwe inrichting van de Tolsteegsingel Maliesingel functioneert over het algemeen goed. De inrichting doet recht aan de belangrijke functie die de route voor fietsers heeft en benut de beperkte mogelijkheden in ruimte gegeven de auto-intensiteit optimaal. Aandachtspunt is de rijsnelheid van het autoverkeer. Aanvullende maatregelen op de conflictpunten zijn wenselijk, het kruispunt met de Zonstraat is verkeerskundig een geschikte locatie. Als daar echt geen plateau mogelijk is vanwege trillingen, zijn andere maatregelen af te raden omdat andere remmers altijd een onderbreking betekenen voor de doorgaande fietsroute. Op basis van onze schouw is er geen aanleiding om eenrichtingsverkeer in te stellen. De voordelen voor het kruispunt met het Ledig Erf wegen naar ons oordeel niet op tegen de nadelen in snelheidsverhoging en mogelijke andere nadelen in de verkeerscirculatie van de binnenstad. Alleen als de druk (veel hogere autointensiteiten) op deze route in de toekomst verder zou toenemen, is eenrichtingsverkeer te overwegen. Schouw herinrichting Maliesingel - Tolsteegsingel 7

8 Om knelpunten tussen auto s en fietsers bij de aansluiting op het Ledig Erf te voorkomen zijn kleine aanpassingen wenselijk, tenzij het lukt de wachtrij voor het kruispunt in lengte te beperken door de auto-intensiteit te verlagen of te zorgen voor meer (langer of vaker) groen voor deze richting. Ook voor fietsers vanaf Ledig Erf biedt het verkeerslicht op drukke momenten onvoldoende groen. Schouw herinrichting Maliesingel - Tolsteegsingel 8