Werken aan kwaliteit in de kinderopvang

Transcriptie

1 Werken aan kwaliteit in de kinderopvang Kwaliteit zit in de AANPAK, het PROCES en het Welbevinden & Aanpak als richtsnoer praktijk- PROCES principes doelen resultaat Prof. dr. K.U. Leuven A Kijken naar het PROCES De inhoud van de ervaring AANPAK hoe? PROCES wat? waartoe? The rolling stones De kwaliteit van de ervaring Aanpak praktijkprincipes PROCES doelen resultaat WELBEVINDEN BETROKKENH. Welbevinden: Wat en waarom?

2 Welbevinden Als kinderen... Welbevinden Als kinderen... zich thuis voelen zich thuis voelen spontaan zijn spontaan zijn open staan voor de wereld open staan voor de wereld zelfvertrouwen en vitaliteit uitstralen Met welbevinden mogen we ook innerlijk rustig en ontspannen zijn niet overdrijven! zelfvertrouwen en vitaliteit uitstralen met volle teugen genieten met volle teugen genieten innerlijk rustig en ontspannen zijn...dan weten we dat ze zich emotioneel goed ontwikkelen...dan weten we dat ze zich emotioneel goed ontwikkelen Welbevinden = er is voldaan aan basisbehoeften Welbevinden De basisbehoeften lichamelijk affectie, warmte en tederheid Waarvoor is welbevinden nodig? veiligheid, duidelijkheid en continuïteit bevestiging, erkenning, erbij horen zichzelf als kundig te ervaren zingeving (een goed mens zijn) Dankzij de omgeving EN actieve rol van het kind Niveau 5 Gave emotionele ontwikkeling Goed in je vel? Van welbevinden word je niet zwakker, maar sterker! [Uit: Procesgericht Kindvolgsysteem CEGO]

3 Spel in maxi-cosi : Wat en waarom? De Leuvense betrokkenhheidsschaal Als kinderen... geconcentreerd zijn en opgeslorpt geboeid, gemotiveerd, gefascineerd intens mentaal actief gewaarwordingen en gedachten ten volle ervaren gedreven door de drang om te exploreren zich aan de grens van hun mogelijkheden bewegen...dan weten we dat ze in ontwikkeling zijn De schaal voor betrokkenheid [nascholing] 5 niveaus >1 >2 >3 >4 >5 Geen activiteit Onderbroken activiteit Activiteit zonder intensiteit Activiteit met intense momenten Ononderbroken intense activiteit 5 niveaus Waarvoor is betrokkenheid nodig? >1 Zeer saai ik bleef omdat het onmogelijk was om weg te gaan. >3 Ik heb het allemaal gehoord, maar niets heeft mijn aandacht getrokken/geraakt. >5 Ik ben nagenoeg voortdurend aan het denken gezet en het laat me niet meer los.

4 The state of flow - Csicksentmihalyi Moeilijkheid vd taak De zone van naaste ontwikkeling [Vygotsky] : het fundament voor creativiteit Trap 3: creativity ideational fluency T Trap 2: verbeeldingskracht Competentieniveau Trap 1 intuïtive intelligence vs. the LOI-syndrom (representatie op het mentale niveau) intense mentale activiteit & de state of flow Welbevinden en betrokkenheid zeggen (bijna) alles Met Welbevinden en gaan we voor kinderen die goed in hun vel zitten en hun talenten ten volle ontwikkelen B Kijken naar het AANPAK hoe? PROCES wat? waartoe? Wat moet kwaliteitsvolle kinderopvang voortbrengen?

5 De vier hoofddoelen 4 maanden later: Finn komt zichzelf nogmaals tegen AANPAK hoe? PROCES wat? waartoe? Een gave emotionele ontwikkeling Een sterke exploratiedrang Ontwikkeling van basiscompetenties Verbondenheid (begaan zijn met anderen) De basisattitude van verbondenheid De basisattitude van verbondenheid mijzelf de ander(en) de materiële wereld de natuur & kosmos de samenleving Wie zich verbonden voelt met zichzelf, anderen, de samenleving, de materiële wereld, de natuur en het de de de levensgeheel de natuur mijzelf ander(en) samenleving gedreven wereld door de wil materiële & wordt in zijn handelen kosmos om te beschermen, te verzorgen, te helen, te waarderen, te doen gedijen, tot ontwikkeling te brengen, te vieren, lief te hebben. De basisattitude van verbondenheid Wie zich verbonden voelt met zichzelf, Staat anderen, tegenover de samenleving, de materiële wereld, de natuur en het de de de levensgeheel de natuur mijzelf ander(en) DE-LINKwentie te verzorgen, te helen, te samenleving gedreven wereld door de wil materiële & wordt in zijn handelen kosmos om te beschermen, waarderen, te doen gedijen, tot ontwikkeling te brengen, te vieren, lief te hebben. Ontwikkeling op welke gebieden?

6 Acht ontwikkelingsdomeinen Grote motoriek Kleine motoriek Beeldende expressie Taalvaardigheid Begrijpen van de fysische wereld m.i.v. technologie Begrijpen van de sociale wereld m.i.v. sociale competentie Kleien Wiskundig en logisch denken Zelfsturing en ondernemingszin Niveau 5 Zelfsturing & ondernemingszin Van aanpakken weten: o weet wat hij/zij wil, kan zich een doel stellen, tot actie overgaan en de handelingen tot een goed eind brengen o geeft niet op bij het eerste obstakel maar kan doorzetten o legt het goed aan boord, gaat strategisch tewerk o is geen speelbal, maar bepaalt mee de koers [Uit: Procesgericht Kindvolgsysteem CEGO] C Logisch denken av Kijken naar de AANPAK Every developmental domain represented in a powerful way for every and each child Fijne motoriek str Grote motoriek str AANPAK hoe? Elk kind in elke straat +! PROCES wat? waartoe? Ingrediënten van een krachtige leef- & leeromgeving

7 Initiatief van de leerkracht De aanpakfactoren samengevat Het aanbod Hoe rijk is de omgeving? De ruimte voor initiatief Hoeveel vrijheid is er en is die goed ondersteund? De organisatie Is de organisatie afgestemd op het kind? De sfeer Heerst er een positief groepsklimaat? De begeleiderstijl Hoeveel inlevingsvermogen is er in de omgang met kinderen? AANPAK Praktijkprincipes Ingrediënten van een krachtige leeromgeving THE BIG FIVE Groepsklimaat: niveau 5 Er heerst een ontspannen, gezellige sfeer Kinderen genieten duidelijk van wat ze doen Aan de levendige uitdrukking op hun gezichten merk je dat leerkracht en kinderen het naar hun zin hebben De kinderen durven het woord te nemen, te experimenteren, fouten te maken, te ondernemen Ze reageren spontaan en tonen hoe ze zich voelen Er heerst een natuurlijke, ongedwongen stilte als dat nodig is Humor is nooit ver weg: de kinderen en leerkracht maken grapjes en laten hun fantasie de vrije loop Signalen voor een positief klimaat Spel met matjes ontaardt! Het open framework model (High Scope) Schools Bewarend Open Framework Kindgericht Initiatief van de kinderen

8 The impression-expression cycle Werken aan verbondenheid To express is to impress SYMBOL Unexpressed Expressed Implicaties voor de praktijk niet moraliseren: je moet lief zijn voor elkaar medeleven cultiveren (compassion) ervaringen waarin genoten wordt van verbonden-zijn die ervaringen verwoorden en verbeelden gezellig graag zien fijn blij maken knuffel het weer goed maken prentenboeken en verhalen zelf model staan voor de modus goed doen D Opvolgen van KWALITEIT AANPAK hoe? PROCES wat? waartoe? Praten over gevoelens Een procesgerichte strategie Gebruik van de schalen WELBEVINDEN & BETROKKENHEID Scanning van Welbevinden en SCANNING Score gebaseerd op 2 minuten observatie per kind

9 ZiKo Zelf-evaluatie Instrument voor de Kinderopvang aanbod begeleidersstijl AANPAKVARIABELEN organisatie sfeer en relatie Welbevinden ruimte voor initiatief Factoren in het kind Bijzondere omstandigheden VRIJ TE DOWNLOADEN VAN Kindengezin.be Resultaten [1] hoeveel welbevinden? Gemiddelde 3.61 SCORE AANTAL KINDEREN Laag Matig Hoog % % L M H Welke norm? 50 % van de kinderen Score 3 Gemiddelde = % van de kinderen Score 4 Resultaten [2] hoeveel betrokkenheid? Gemiddelde 3.29 SCORE AANTAL KINDEREN Laag Matig Hoog % % L M H Het profiel van groep 7a : 2,7 Materiaal schaars: blokken/beertjes/fietsjes Kinderen lijken zich te vervelen Graag in zandtafel, maar mag niet Vaak geween te horen Weinig interacties tussen de kinderen Nog minder tussen volwassene en kinderen Tijdens verzorging beide begeleidsters bezig Kinderen aan hun lot overgelaten

10 Het profiel van groep 4a : 3,5 Organisatie efficiënt Verzorging door één begeleidster tegelijk Wachtmomenten met activiteiten gevuld Veel bewegingsruimte voor de kinderen Aangenaam groepsklimaat Aandacht voor onthaal van kind en ouder Kinderen vaak aangesproken Spel en initiatief van kind belangrijk geacht Screening van Welbevinden en Gebruik van de schalen WELBEVINDEN & BETROKKENHEID SCANNING Score gebaseerd op 2 minuten observatie per kind SCREENING Score gebaseerd op observaties over de voorbije 3 weken Laag in sociale relaties en zelfvertrouwe n Negatieve emoties leidend tot uitbarstingen Rebelleert tegen leerkracht interventies Leerhonger & competent Minder betrokken als geen ruimte voor initiatief Neergang: Sem is arrogant

11 Coouderschap met week/week regeling Week met de vader Week met de moeder Screening in dialoog met de ouders ZiKo-Vo [0-3 jr] MijnPortret [2-5 jr] Een instrument voor communicatie met ouders met hun kind in het midden Wat leren we uit het MeMo-Q project? [400 voorzieningen] Proceskwaliteit: zes dimensies de rode draad 1. Welbevinden Emotionele ondersteuning 4. Educatieve ondersteuning 5. Omgeving: rijkdom, organisatie 6. Omgaan met ouders en diversiteit Eén kapstok voor alles! Resultaten: Welbevinden en betrokkenheid Vijf niveaus Gemiddeld Niveau 1: Welbevinden Nagenoeg geen activiteit 3.36 Niveau 2: Activiteit vaak onderbrekingen 2.72 Niveau 3: Doorlopende activiteit zonder concentratie 100 Niveau Welbevinden: 4: Activiteit met momentenmatig van concentratie tot Niveau 5: Doorlopende concentratie 80 goed is werkpunt Welbevinden

12 Maak van BETROKKENHEID een prioriteit Zorg voor een rijk basismilieu en variatie Benut de kansen in zorg- en eetmomenten Scan regelmatig de hele groep bij vrij spel momenten Doe dat zeker bij grotere aantallen kinderen Waardeer het initiatief van kinderen Oefen je in de vele wijzen van stimulerend tussenkomen Geef taal, expressie en communicatie een grote plaats Deel de exploratieve ingesteldheid van kinderen Voel je gesterkt en geniet van wat je voor kinderen kan betekenen Welbevinden & betrokkenheid: prachtig! Meer kwaliteit: niet harder werken wel met andere kijk Grijp de kansen om jezelf professioneel en persoonlijk te ontwikkelen! Grote motoriek Muzische expressie Zelfsturing & ondernemingszin Fijne motoriek Milton Keynes Project Results 4,5 [Gebaseerd op 50 groepen, 1400 kdrn van 0 to 5 jr] Taal & communicatie Slippery paint Ontdekken van de wereld 4 3,5 3 3,34 3,72 3,47 WELLB INVOL Sociale competentie Goed in je vel Logisch & wiskundig denken 2,5 2 2,94 Nov 2009 Maart 2010 Sept 2010 Bedankt! De werkelijkheid als rode draad Exploratiedrang drijft je ernaartoe Brengt je tot uiterste concentratie Werkelijkheid installeert zich in je brein Voedt je verbeeldingskracht Scherpt je intuïtie Levert de bouwstenen voor creativiteit En maakt je tot liefhebber Bart.declercq@kuleuven.be Meer info