Onderwerp: Definitieve begrotingswijziging Veilig Thuis en Crisis Interventie Team 2017 Agendapunt: 7b

Transcriptie

1 Dordrecht, 12 mei 2017 Onderwerp: Definitieve begrotingswijziging Veilig Thuis en Crisis Interventie Team 2017 Agendapunt: 7b Geachte leden van het Algemeen Bestuur, Ik stel u het volgende voor: Ontwerpbesluit 1. Kennis te nemen van de zienswijzen van de gemeenten op de begrotingswijziging Veilig Thuis en Crisis Interventie Team 2017; 2. Het op 15 december 2016 genomen besluit tot de begrotingswijziging Veilig Thuis en Crisis Interventie Team 2017 te handhaven; 3. Het Dagelijks Bestuur op te dragen de aandachtspunten uit de zienswijzen overeenkomstig de nota van reactie te betrekken bij het vervolgproces. Kern van de zaak Uw Algemeen Bestuur heeft op 15 december 2016 besloten om de capaciteitsproblemen van Veilig Thuis en het Crisis Interventie Team (CIT) op te lossen, door de 17 deelnemende gemeenten te vragen een extra financiële bijdrage te leveren van in totaal Voor het inzetten van extra financiële middelen buiten de begroting van de Serviceorganisatie, is een begrotingswijziging nodig. Uw Algemeen Bestuur heeft op 15 december 2016 besloten tot wijziging van de begroting 2017 van de Serviceorganisatie. Het Dagelijks Bestuur heeft gemeenten vervolgens verzocht om hun zienswijze te geven op dit besluit. In bijgevoegde nota van reactie zijn de ontvangen zienswijzen verwerkt en voorzien van een reactie. Alle deelnemende gemeenten stemmen in met de begrotingswijziging. De meeste gemeenten hebben daarbij aandachtspunten meegegeven aan het Dagelijks Bestuur. De zienswijzen geven geen aanleiding tot het herzien van het besluit tot de begrotingswijziging. Voorgesteld wordt het Dagelijks Bestuur op te dragen om de genoemde aandachtspunten te betrekken bij het vervolgproces. Reeds genomen besluiten Zie kern van de zaak. Argumenten Alle deelnemende gemeenten stemmen in met de begrotingswijziging. In bijgevoegde nota van reactie vindt u de inhoud van de ontvangen zienswijzen en onze reactie op de meegegeven aandachtspunten. De meest genoemde aandachtspunten zijn: 1. Zorg tijdig voor een begroting 2018 en verder, zodat deze kan worden betrokken bij de begroting 2018 van de DG&J; 2. Zorg voor een goede organisatie van Veilig Thuis en het CIT; 3. Informeer gemeenteraden periodiek over de voortgang van de resultaatsafspraken en het positioneringsproces. De eerste 2 aandachtspunten zijn onderdeel van de opdracht van de kwartiermaker Veilig Thuis respectievelijk de projectleider voor de regionale crisisdienst. Op 6 juli 2017 wordt uw Algemeen Bestuur verzocht een besluit te nemen over de verschijningsvorm van Veilig Thuis onder de gemeenschappelijke regeling DG&J (afdeling 1

2 DG&J, organisatieonderdeel, of stichting). Op basis van dit besluit gaat de kwartiermaker Veilig Thuis aan de slag. De projectleider voor de regionale crisisdienst levert voor 1 juli 2017 het gevraagde plan op, dat wordt geagendeerd voor besluitvorming voor de vergadering van uw Algemeen Bestuur op 28 september In navolging van het derde aandachtspunt zal het Dagelijks Bestuur u periodiek voorzien van informatiebrieven over de voortgang van de resultaatsafspraken met Jeugdbescherming west over Veilig Thuis en het CIT en de voortgang van het positioneringsproces. U kunt deze informatie delen met de gemeenteraden. Kanttekeningen en risico s N.v.t. Kosten, baten en dekking De deelnemende gemeenten hebben reeds een verzoek ontvangen van de Serviceorganisatie tot het beschikbaar stellen van de gevraagde extra financiële bijdrage. Communicatie U ontvangt bijgevoegde informatiebrief van het Dagelijks Bestuur over het genomen besluit; deze informatie kan worden gedeeld met de gemeenteraden. Juridische of personele consequenties N.v.t. Vervolgprocedure De Serviceorganisatie stuurt op het nakomen van de resultaatsafspraken door Jeugdbescherming west voor de subsidie voor Veilig Thuis en CIT Op 6 juli 2017 wordt uw Algemeen Bestuur verzocht een besluit te nemen over de verschijningsvorm van Veilig Thuis onder de gemeenschappelijke regeling DG&J. Op basis van dit besluit zorgt de kwartiermaker Veilig Thuis voor een begroting 2018 en organisatie van Veilig Thuis. De projectleider voor de regionale crisisdienst levert voor 1 juli 2017 het gevraagde plan op, dat wordt geagendeerd voor besluitvorming door uw Algemeen Bestuur op 28 september Het Dagelijks Bestuur voorziet u van informatiebrieven die kunnen worden gedeeld met de gemeenteraden. Evaluatie en verantwoording Jeugdbescherming west verantwoordt de besteding van de subsidie Veilig Thuis en CIT 2017 aan de Serviceorganisatie. De Serviceorganisatie verantwoordt de realisatie van de begroting in de Jaarstukken DG&J 2017 en het afzonderlijke jaarverslag 2017 van de Serviceorganisatie. Portefeuillehouder: H. van der Linden (Veilig Thuis) en J. de Witte (CIT) Informatie: A. Zoetekouw Telefoonnummer: a.zoetekouw@jeugdzhz.nl Bijlagen: 1. Nota van reactie 2. Concept-informatiebrief Dagelijks Bestuur over definitieve begrotingswijziging 2

3 Bijlage 9B Nota van reactie zienswijzen begrotingswijziging Veilig Thuis en crisisdienst 2017 Gemeente Inbreng Reactie Status zienswijze Alblasserdam Kan zich vinden in voorgestelde begrotingswijziging. - Definitief (18 april 2017) Binnenmaas Cromstrijen Dordrecht Keurt begrotingswijziging ongewijzigd goed en geeft als aandachtspunt mee: 1. Bied snel duidelijkheid over benodigde middelen voor 2018 en verder, zodat hier in DG&J-begroting 2018 rekening mee gehouden kan worden. Ondersteunt begrotingswijziging en geeft als aandachtspunt mee: 2. Bied snel duidelijkheid over benodigde middelen voor 2018 en verder, zodat hier in DG&J-begroting 2018 rekening mee gehouden kan worden. Onderschrijft begrotingswijziging en geeft als aandachtspunten mee: 3. Draag zorg voor efficiënte en effectieve inrichting en transformatie van Veilig Thuis en Crisis Interventie Team (CIT), zodat dit in toekomst leidt tot besparing. 4. Indien ook in toekomst extra financiële bijdrage van gemeenten noodzakelijk is, moet zienswijzeprocedure tijdig en voorafgaand aan eventuele subsidietoekenning worden doorlopen. 5. Gemeenteraad wil in gesprek met dagelijks bestuur over besluitvorming rondom Veilig Thuis en betrokkenheid en positie van gemeenteraad. 1. Dit is onderdeel van opdracht kwartiermaker Veilig Thuis die start na besluitvorming algemeen bestuur DG&J op 6 juli 2017 over verschijningsvorm Veilig Thuis onder gemeenschappelijke regeling DG&J. 2. Zie Dit is onderdeel van opdracht kwartiermaker Veilig Thuis en projectleider regionale crisisdienst. Besluitvorming algemeen bestuur DG&J over plan regionale crisisdienst is gepland op 28 september Dit blijft uiteraard uitgangspunt. Uit nood is eind 2016 bij wijze van uitzondering hogere subsidie toegekend vooruitlopend op zienswijzeprocedure. 5. Gemeente Dordrecht is met 2 wethouders vertegenwoordigd in zowel dagelijks als algemeen bestuur DG&J. Voorgesteld wordt gewenste gesprek met betreffende wethouders lokaal te voeren. Concept (raadsvergadering 23 mei 2017) Definitief (9 mei 2017) Definitief (9 mei 2017) 1

4 Gemeente Inbreng Reactie Status zienswijze Giessenlanden Stemt in met begrotingswijziging en geeft als aandachtspunten mee: 6. Informeer gemeenteraad periodiek over voortgang van resultaatsafspraken t.a.v. subsidie 2017 Veilig Thuis en CIT. Definitief (20 april 2017) Gorinchem Hardinxveld- Giessendam Hendrik-Ido-Ambacht 7. Bied zo spoedig mogelijk inzicht in financiële gevolgen van 2018 e.v. met betrekking tot Veilig Thuis en CIT, zodat raad hierover vroegtijdig in overleg kan treden. 8. Binnen gemeenschappelijke regeling (GR) DG&J worden voor verschillende onderdelen gemeentelijke bijdragen berekend en in rekening gebracht. Bij uitwerking van begroting voor 2018 wil gemeenteraad dat wordt onderzocht en onderbouwd op welke wijze gemeentelijke bijdragen verrekend kunnen worden naar gemeenten. Bijvoorbeeld door aan te sluiten bij verdeling naar inwonertal zoals deze wordt toegepast bij reguliere begroting DG&J. Stemt in met begrotingswijziging en geeft als aandachtspunten mee: 9. Periode waarin begroting Veilig Thuis telkenmale moest worden bijgesteld, moet eindigen. Besluit op zo kort mogelijke termijn over toekomstbestendig Veilig Thuis ZHZ, uitgaand van reëel financieel meerjarenperspectief voor instandhouding en transformatie-uitdagingen. Begroting 2018 moet weerslag zijn van wettelijke eis om Veilig Thuis te realiseren. 6. Dagelijks bestuur DG&J zorgt voor periodieke informatiebrief aan algemeen bestuur DG&J die wethouders lokaal kunnen delen met gemeenteraad. 7. Zie 1 voor Veilig Thuis. Besluitvorming algemeen bestuur DG&J over plan regionale crisisdienst is gepland op 28 september Uitwerking hiervan volgt op besluitvorming algemeen bestuur DG&J op 6 juli 2017 over verschijningsvorm Veilig Thuis onder gemeenschappelijke regeling DG&J. 9. Zie 1. Definitief (21 april 2017) Kan zich vinden in voorgestelde begrotingswijziging. - Definitief (20 april 2017) Stemt in met begrotingswijziging en geeft als aandachtspunten Definitief mee: (8 mei 2017) 10. Ontwikkel transformatiestrategie in samenspraak met 10. Dit is onderdeel van opdracht kwartiermaker Veilig lokale teams en hulpverleners en voer strategie uit onder Thuis. strakke regie van dagelijks bestuur. 2

5 Gemeente Inbreng Reactie Status zienswijze 11. Veilig Thuis moet per operationeel zijn in definitieve positionering. Naast definitieve positie in netwerk omvat dit ook het direct op orde brengen van processen, procedures en ondersteunende systemen en gericht werken aan één organisatiecultuur en betrokkenheid van medewerkers. Gemeenteraad dringt er op aan hiermee voortvarend aan de slag te gaan, zodat implementatie per wordt gehaald. 12. Geef een meerjarig financieel perspectief en opereer binnen de beschikbaar gestelde budgetten. Stel een meerjarenbegroting Veilig Thuis op gerelateerd aan transformatiestrategie en benoem goede indicatoren om organisatie aan te sturen. Zo kan worden gemonitord of aannames realistisch zijn en tijdig worden bijgestuurd, zodat taken worden uitgevoerd binnen beschikbaar budget. 11. Dit is onderdeel van opdracht kwartiermaker Veilig Thuis. 12. Zie 1. Korendijk Leerdam Molenwaard Ondersteunt begrotingswijziging en geeft als aandachtspunt mee: 13. Bied snel duidelijkheid over benodigde middelen voor 2018 en verder, zodat hier in DG&J-begroting 2018 rekening mee gehouden kan worden. Stemt in met begrotingswijziging en geeft als aandachtspunten mee: 14. informeer gemeenteraad periodiek over voortgang resultaatsafspraken die zijn gekoppeld aan gevraagde subsidie. 15. Informeer gemeenteraad periodiek over voortgang van positionering Veilig Thuis onder GR DG&J. 16. Verschaf zo spoedig mogelijk duidelijkheid over financiële gevolgen voor 2018 en verder met betrekking tot Veilig Thuis en CIT en ga hierover in gesprek met gemeenteraad. Akkoord met begrotingswijziging onder de conditie dat: 17. Extra middelen snel leiden tot goede samenwerking en kennisoverdracht tussen Veilig Thuis, CIT en sociaal team. 13. Zie Zie Zie Zie Dit is onderdeel van subsidieafspraken Veilig Thuis en CIT. Voor samenwerkingsafspraken Veilig Thuis en sociale teams is bovendien modelconvenant in Definitief (9 mei 2017) Definitief (11 mei 2017) Concept (raadsvergadering 16 mei 2017) 3

6 Gemeente Inbreng Reactie Status zienswijze voorbereiding dat gemeenten lokaal kunnen sluiten. 18. Dagelijks bestuur DG& stuurt op resultaten en zorgt voor periodieke informatiebrief (zie 6). Oud-Beijerland Papendrecht Sliedrecht 18. Het dagelijks bestuur actief stuurt op resultaten Veilig Thuis en CIT, zodat in 2017 daadwerkelijk opbrengsten kunnen worden verwacht van de extra financiële middelen. Ondersteunt begrotingswijziging en geeft als aandachtspunt mee: 19. Bied snel duidelijkheid over benodigde middelen voor 2018 en verder, zodat hier in DG&J-begroting 2018 rekening mee gehouden kan worden. Onderschrijft begrotingswijziging en geeft als aandachtspunten mee: 20. Optimaliseer en maximaliseer samenwerking Veilig Thuis (AMHK, Meldpunt Zorg en Overlast en OGGZ-taken). 21. Kijk bij positionering naar vereenvoudiging financiering, minimaliseren frictiekosten en verlaging overheadskosten. 22. Zorg voor volledige transparantie over voortgang vanuit Veilig Thuis organisatie. 23. Bied op korte termijn duidelijkheid over benodigde middelen 2018 en verder, zodat hier in DG&J begroting 2018 rekening mee kan worden gehouden. Ondersteunt begrotingswijziging en geeft als aandachtspunt mee: 19. Zie Maken van relevante samenwerkingsafspraken is onderdeel van opdracht kwartiermaker Veilig Thuis. Algemeen bestuur DG&J heeft op 15 december 2016 besloten AMHK-taken te positioneren bij Veilig Thuis en Meldpunt Zorg en Overlast en OGGZ-taken te laten uitvoeren door DG&J. Samenwerking onder 1 dak verdient voorkeur. 21. Dit is onderdeel van opdracht kwartiermaker Veilig Thuis. 22. Dagelijks bestuur DG&J zorgt voor periodieke informatiebrieven aan algemeen bestuur DG&J over voortgang subsidieafspraken en positionering die wethouders lokaal kunnen delen met gemeenteraad. 23. Zie 1. Definitief (9 mei 2017) Definitief (11 mei 2017) Concept (raadsvergadering 16 mei 2017) 4

7 Gemeente Inbreng Reactie Status zienswijze 24. Stel vóór 1 januari 2018 een duidelijk plan op hoe Veilig Thuis en CIT samenwerking gaan verbeteren, hun processen efficiënter maken en hoe Serviceorganisatie daarop stuurt in 2018 e.v. Strijen Zederik 25. Stel goede risico-inventarisatie op. 26. Gemeenteraad maakt zich zorgen om financieel gerichte sturing van Serviceorganisatie en wil dat inhoudelijke doelstellingen voor jeugdzorg centraal komen te staan. 27. Bied snel duidelijkheid over benodigde middelen voor 2018 en verder, zodat hier in DG&J-begroting 2018 rekening mee gehouden kan worden. Ondersteunt begrotingswijziging en geeft als aandachtspunt mee: 28. Bied snel duidelijkheid over benodigde middelen voor 2018 en verder, zodat hier in DG&J-begroting 2018 rekening mee gehouden kan worden. Stemt in met begrotingswijziging en geeft als aandachtspunten mee: 29. Informeer gemeenteraad periodiek over voortgang resultaatsafspraken die zijn gekoppeld aan gevraagde subsidie. 30. Informeer gemeenteraad periodiek over voortgang positionering Veilig Thuis onder GR DG&J. 24. Zie 3. Sturing door Serviceorganisatie is afhankelijk van positionering Veilig Thuis en CIT. Besluitvorming hierover door algemeen bestuur DG&J is gepland op 6 juli respectievelijk 28 september Dit is onderdeel van op te stellen begroting. Zie 1 en Opdracht aan Serviceorganisatie is uitvoeren jeugdhulp binnen rijksmiddelen. Dit staat op gespannen voet met stijgende vraag naar jeugdhulp (waaronder beroep op Veilig Thuis en CIT). In knoppennotitie voor algemeen bestuur DG&J van 6 juli 2017 doet Serviceorganisatie voorstel voor vraaggericht begroten. Zorgen worden meegenomen bij uitwerking beleidskader Serviceorganisatie stuurt naast budget ook op transformatie, waaronder samenwerkingsafspraken Veilig Thuis en CIT met Stichting Jeugdteams en andere relevante partners. 27. Zie Zie Zie Zie 19. Definitief (19 april 2017) Concept (raadsvergadering 29 mei 2017) 5

8 Gemeente Inbreng Reactie Status zienswijze 31. Bied duidelijkheid in 3 e kwartaal 2017 over financiële gevolgen voor 2018 en verder m.b.t. Veilig Thuis en CIT en ga hierover met raad in gesprek. 31. Zie 1 voor Veilig Thuis. Besluitvorming algemeen bestuur DG&J over plan regionale crisisdienst is gepland op 28 september Gesprek met raad kan lokaal worden gevoerd met wethouder die namens gemeente deelneemt aan algemeen bestuur DG&J. Zwijndrecht Steunt begrotingswijziging en geeft als aandachtspunt mee: 32. Gemeenteraad wil aan voorkant betrokken worden bij besluiten en heeft herhaaldelijk verzocht gemeenteraden goed in positie te brengen. Raad is ontstemd dat dit nu niet is gebeurd. Raad wil o.a. bij proces positionering Veilig Thuis en CIT goed worden geïnformeerd om kaderstellende bevoegdheid goed te kunnen uitvoeren. Deze eis geldt voor ieder concept besluit dat algemeen bestuur voorlegt aan raden voor zienswijze; informatievoorziening moet tijdig en zorgvuldig zijn. 32. Zie 4. Definitief (18 april 2017) 6

9 Aan de colleges van burgemeester en wethouders van de 17 gemeenten in Zuid-Holland Zuid Dordrecht, 6 juli 2017 INFORMATIEBRIEF VAN HET DAGELIJKS BESTUUR Betreft: ontvangen zienswijzen op begrotingswijziging Veilig Thuis en Crisis Interventie Team 2017 Geachte leden van het college, In onze brief van 23 februari 2017 hebben wij de begrotingswijziging Veilig Thuis en Crisis Interventie Team (CIT) 2017 toegelicht en u verzocht ons de zienswijze van uw gemeenteraad op de wijziging kenbaar te maken. In deze brief informeren wij u over de ontvangen zienswijzen, onze reactie daarop en het vervolgproces. Aanleiding De begrotingswijziging kwam voort uit het besluit dat het Algemeen Bestuur van de Dienst Gezondheid & Jeugd (DG&J) op 15 december 2016 had genomen om de capaciteitsproblemen van Veilig Thuis en het CIT op te lossen. Dit besluit hield in dat de 17 deelnemende gemeenten gevraagd werd een extra financiële bijdrage te leveren van in totaal Voor het inzetten van extra financiële middelen buiten de begroting van de Serviceorganisatie, was een begrotingswijziging nodig. Het Algemeen Bestuur heeft op 15 december 2016 besloten tot wijziging van de begroting voor Veilig Thuis inclusief CIT. Het Dagelijks Bestuur heeft de deelnemende gemeenten vervolgens verzocht om hun zienswijze te geven op dit besluit. Uit nood is eind 2016 bij wijze van uitzondering een hogere subsidie toegekend voor de uitvoering van Veilig Thuis en het CIT in 2017, vooruitlopend op de zienswijzeprocedure. Uiteraard blijft het uitgangspunt dat wanneer er een zienswijzeprocedure nodig is, deze tijdig wordt doorlopen. Zienswijzen en reactie Alle deelnemende gemeenten hebben ingestemd met de begrotingswijziging. De meeste gemeenten hebben daarbij aandachtspunten meegegeven aan het Dagelijks Bestuur. In bijgevoegde Nota van reactie vindt u de inhoud van de ontvangen zienswijzen en onze reactie op de meegegeven aandachtspunten. De meest genoemde aandachtspunten zijn: 1. Zorg tijdig voor een begroting 2018 en verder, zodat deze kan worden betrokken bij de begroting 2018 van de DG&J; 2. Zorg voor een goede organisatie van Veilig Thuis en het CIT; 3. Informeer gemeenteraden periodiek over de voortgang van de resultaatsafspraken en het positioneringsproces. De eerste 2 aandachtspunten zijn onderdeel van de opdracht van de kwartiermaker Veilig Thuis respectievelijk de projectleider voor de regionale crisisdienst. Op basis van een advies van adviesbureau AEF neemt het Algemeen Bestuur op 6 juli 2017 een besluit over de verschijningsvorm van Veilig Thuis onder de gemeenschappelijke regeling DG&J (afdeling DG&J, organisatieonderdeel, of stichting). Op basis van dit besluit gaat de kwartiermaker Veilig Thuis aan de slag met onder andere de begroting 2018 en de organisatie van Veilig Thuis. 1

10 De projectleider voor de regionale crisisdienst levert voor 1 juli 2017 het gevraagde plan op, dat wordt geagendeerd voor besluitvorming door het Algemeen Bestuur op 28 september In navolging van het derde aandachtspunt zal het Dagelijks Bestuur u periodiek voorzien van informatiebrieven over de voortgang van de resultaatsafspraken met Jeugdbescherming west over Veilig Thuis en het CIT en de voortgang van het positioneringsproces. U kunt deze informatie delen met de gemeenteraden. Vervolgproces De zienswijzen van de deelnemende gemeenten geven geen aanleiding tot het herzien van het besluit tot de begrotingswijziging. Voorgesteld wordt het Dagelijks Bestuur op te dragen om de genoemde aandachtspunten te betrekken bij het vervolgproces. U heeft reeds een verzoek ontvangen van de Serviceorganisatie tot het beschikbaar stellen van de gevraagde extra financiële bijdrage. Vooruitlopend op de definitieve begrotingswijziging is subsidie verstrekt aan Jeugdbescherming west voor het uitvoeren van Veilig Thuis en het CIT in 2017 overeenkomstig een aantal resultaatsafspraken. Hiermee zijn de bestaande capaciteitsproblemen opgelost en kunnen Veilig Thuis en CIT de hulp bieden die nodig is. De Serviceorganisatie stuurt op het nakomen van de resultaatsafspraken door Jeugdbescherming west. Jeugdbescherming west verantwoordt de besteding van de subsidie aan de Serviceorganisatie. De Serviceorganisatie verantwoordt de realisatie van de begroting in de Jaarstukken DG&J 2017 en het afzonderlijke jaarverslag 2017 van de Serviceorganisatie. Wij verzoeken u deze brief ter informatie aan te bieden aan uw gemeenteraad. Met vriendelijke groet, Het dagelijks bestuur van de Dienst Gezondheid & jeugd. De secretaris, De voorzitter, K.J. van Hengel C.M.L. Lambrechts 2

11 'Knoppen'-notitie jeugdhulp ZHZ 2017; De balans tussen zorgvraag en budget 1

12 Inhoud 1 Vraag jeugdhulp versus budget Uitgangspunten en verwachtingen Spanning jeugdhulp uitvoeren binnen budget Realistisch begroten Draaien aan 'knoppen' risicovol Besparing transformatie heeft tijd nodig Budgetontwikkeling Ontwikkeling van gebruik van jeugdhulp Stijging hulpvraag jeugdigen Meer hulp geboden dan betaald Op zoek naar verklaringen Gevraagd: extra middelen Vervolgstappen Besluitvormingsproces Acties Nieuwe inkoopvoorwaarde inzicht wachtlijsten Overige acties

13 1 Vraag jeugdhulp versus budget Omdat er in maart 2017 al 16 cliëntenstops waren ingesteld vanwege het bereiken van het budgetplafond, heeft het Algemeen Bestuur op 6 april 2017 besloten de Serviceorganisatie (SOJ) toe te staan extra uitgaven te doen voor een bedrag van maximaal 1,6 miljoen om de continuïteit van de jeugdhulp te garanderen, vooruitlopend op een knoppennotitie met een onderbouwde prognose van de ontwikkeling van het gebruik van jeugdhulp en het budget in Daarbij is de verwachting uitgesproken dat de budgetoverschrijding in 2017 hoger uitvalt dan in In mei 2017 was het aantal cliëntenstops opgelopen naar 32 (van de in totaal 102 jeugdhulpaanbieders) en was er als gevolg van de cliëntenstops al 184 keer gebruik gemaakt van de 'Nee, tenzij'-regeling (tegenover 204 keer in heel 2016). Uit de jaarverantwoordingen blijkt dat de jeugdhulpaanbieders in 2016 fors meer hulp hebben geboden dan we hadden ingekocht. De prognose op basis van de productiecijfers over de eerste 4 maanden van dit jaar afgezet tegen het beschikbare budget, laat voor 2017 een nog groter tekort zien voor de regionale zorgmarkt. De Stichting Jeugdteams heeft zeer waarschijnlijk te maken met het zogenoemde boeggolf-effect; het beroep op de jeugdteams/sociale teams is fors gestegen. De afname van de rijksmiddelen, het stijgend aantal cliënten en het feit dat de transformatie van de jeugdhulp pas op termijn tot besparing leidt, zorgen ervoor dat de continuïteit van de jeugdhulp niet meer kan worden gewaarborgd. Ook in 2018 nemen de rijksmiddelen voor de jeugdhulp verder af en zet de stijging van het aantal cliënten zich naar verwachting door. In deze knoppennotitie geven we een nadere toelichting op de ontstane situatie en de omvang van de verwachte budgetoverschrijding. Op basis daarvan doen we een voorstel voor het ophalen van extra middelen bij de deelnemende gemeenten voor een bedrag van 5,4 miljoen in 2017 en 5,6 miljoen in 2018 om de continuïteit van de jeugdhulp te waarborgen. Dit is verwerkt in het voorstel tot begrotingswijziging bij de eerste bestuursrapportage (BURAP). In deze notitie beschrijven we ook de stappen die we nemen om de ontstane situatie om te buigen. 2 Uitgangspunten en verwachtingen 2.1 Spanning jeugdhulp uitvoeren binnen budget In het Beleidsrijk Regionaal Transitie Arrangement (BRTA) hebben de 17 gemeenten afgesproken dat alle gedecentraliseerde jeugdhulptaken worden uitgevoerd binnen de daarvoor bestemde rijksmiddelen en in hun lokale risicomanagement rekening te houden met een regionaal risico van in totaal 6,3 miljoen. 1

14 Feit is dat de rijksmiddelen in de periode van 2015 tot en met 2017 met 15% zijn afgenomen. In 2015 en 2016 is het met forse ingrepen en dankzij flinke inspanningen van de SOJ en jeugdhulpaanbieders gelukt om de jeugdhulp adequaat uit te voeren met beperkte aanvraag van extra middelen ( 1,6 miljoen in 2016). Het vinden van een evenwicht tussen de doelstellingen binnen budget blijven en geen kind in onze regio die hulp nodig heeft, valt tussen wal en schip, blijkt vooralsnog niet mogelijk. Voor 2017 en 2018 kunnen we de afname van het budget niet meer opvangen binnen de gebundelde rijksmiddelen van de 17 gemeenten, zonder over te moeten gaan tot het toepassen van een ingreep in de hulp in de rest van het jaar. Dit ondanks de ingezette initiatieven tot transformatie. Het gebruik van jeugdhulp stijgt en er is financieel geen ruimte om extra te investeren in de 'voorkant', omdat de middelen aan de achterkant nodig blijven. De ontstane situatie strookt niet met de inhoudelijke doelen die de 17 gemeenten hebben vastgesteld voor de uitvoering van de jeugdhulp. De continuïteit van de jeugdhulp kan binnen de huidige financiële kaders niet meer gegarandeerd worden. Uit onderzoek dat onlangs is uitgevoerd door adviesbureau AEF in opdracht van de VNG, blijkt dat een fors aantal gemeenten significante meerjarige financiële tekorten voorziet in het sociaal domein ('3D-breed'). De problemen worden veroorzaakt door de omvang en het tempo van de veranderingen, gekoppeld aan de financiële kortingen op de rijksbijdragen. De rijksbijdragen nemen te snel af om gelijke tred te houden met de transformatie van de uitvoering, die onder andere een substitutie van zware naar lichtere en minder dure vormen van hulp met zich mee moet brengen. De VNG heeft het kabinet gevraagd om te zorgen dat de transitie en transformatie van het sociaal domein niet in gevaar komen. Hierover wordt op dit moment landelijk bestuurlijk overleg gevoerd. 2.2 Realistisch begroten Het BRTA-doel om de jeugdhulp uit te voeren binnen de beschikbare rijksmiddelen blijkt niet houdbaar. Het zorgt ervoor dat de SOJ vooral financieel moet sturen op de jeugdhulp in plaats van dat de aandacht kan worden gericht op wat nodig is gezien de vraag van kinderen en gezinnen in Zuid-Holland Zuid en de gewenste transformatie van de jeugdhulp. In gesprekken met gemeenteraden is de laatste tijd meermaals verzocht om realistisch te gaan begroten en daarbij uit te gaan van het (stijgende) gebruik van jeugdhulp in plaats van het beschikbare budget. Realistisch begroten voorkomt bovendien ongewenste verrassingen voor de deelnemende gemeenten gedurende het begrotingsjaar en tijdrovende procedures (begrotingswijzigingen na zienswijzeprocedures) die er in de huidige situatie voor zorgen dat de SOJ niet flexibel kan reageren op ontwikkelingen in het gebruik van jeugdhulp. Om deze reden stellen wij tegelijkertijd met de knoppennotitie naast een begrotingswijziging voor 2017, ook alvast een begrotingswijziging voor 2018 voor. Verder stellen we in het najaar van 2017 een meerjarenbegroting op. 2.3 Draaien aan 'knoppen' risicovol In eerdere knoppennotities is aangegeven dat aan een aantal knoppen gedraaid zou kunnen worden om budgetoverschrijding te voorkomen: 2

15 1. Wachtlijsten toestaan; 2. Toegang beperken; 3. Bepaalde typen hulp niet meer leveren; 4. Extra korting opleggen. In de praktijk constateren we dat het draaien aan deze knoppen zeer ongewenst is, omdat het effect ervan nu niet ingeschat kan worden of als onwenselijk wordt gezien. We verwachten dat wanneer we aan deze knoppen draaien, kinderen en gezinnen hier de dupe van zullen zijn. Dit verhoudt zich niet tot de Jeugdwet, die gemeenten houdt aan het bieden van passende hulp. We hebben de term 'knoppen' in de titel van dit document daarom ook tussen aanhalingstekens geplaatst. In de afgelopen jaren heeft het Algemeen Bestuur bij een dreigende budgetoverschrijding ervoor gekozen om wanneer noodzakelijk en beargumenteerd, overschrijding toe te staan (in 2016 gecombineerd met een extra korting voor de jeugdhulpaanbieders). Gezien de ontstane druk op de jeugdhulp is het opleggen van een aanvullende korting in 2017 en 2018 ongewenst en stellen wij voor een begrotingswijziging toe te passen. Mochten de gemeenteraden van de deelnemende gemeenten geen begrotingswijziging wensen, dan zien wij als enige mogelijkheid om deze te voorkomen, het toestaan van wachtlijsten door het (nog meer) opleggen van cliëntenstops. Een verdere verlaging van het budget bij aanbieders door middel van prijsverlaging heeft zijn werking verloren na vele jaren bezuinigen. 2.4 Besparing transformatie heeft tijd nodig Bij de voorbereidingen op de decentralisatie van de jeugdhulp was de aanname dat door middel van transformatie de instroom in zware zorg zou verminderen en daarmee de afname van de rijksmiddelen zou kunnen worden opgevangen. In plaats van een afname of stabilisatie van het aantal cliënten, zien we echter een verdere stijging. Bovendien ontbreekt het aan middelen om te investeren in de 'voorkant', omdat tegelijkertijd de middelen voor de regionale zorgmarkt nodig blijven. Daarbij moet worden opgemerkt dat deze kosten bij een transformatie van deze omvang voor de baat uitgaan. We hebben met de jeugdhulpaanbieders afgesproken dat zij de transformatie realiseren zonder de inzet van extra middelen. Wel is er een beperkt innovatiebudget beschikbaar ( 0,9 miljoen in 2016 en in 2017). Zolang jeugdhulpaanbieders echter onder druk staan, is er minder ruimte voor de gewenste transformatie van de jeugdhulp. Een belangrijke transformatie van het stelsel in Zuid-Holland Zuid is het naar de voorkant brengen van hulp zonder indicatie door de introductie van de jeugdteams/sociale teams. Met het aanbieden van casusregie, toeleiding en ondersteuning is hulp laagdrempelig beschikbaar. Dat deze beweging succesvol is, blijkt uit de boeggolf die nu is ontstaan: het aantal cliënten dat gebruik maakt van hulp van de Stichting Jeugdteams is fors gestegen (in 2016 zijn er meer jeugdigen geholpen dan in 2015). Ook het aantal cliënten van de regionale zorgmarkt is in dezelfde periode gestegen (in 2016 zijn er 872 meer jeugdigen geholpen dan in 2015). Er zijn dus meer kinderen en gezinnen geholpen, ondanks een afname van het budget. Om de gewenste transformatie te realiseren, worden de volgende inspanningen gepleegd: 1. Uitvoeren van de Transformatieagenda Jeugdhulp die we samen met de jeugdhulpaanbieders hebben opgesteld; 3

16 2. Intensiveren van de gezamenlijke inspanningen (jeugdhulpaanbieders en SOJ) door middel van een gezamenlijk Transformatieberaad; 3. Uitvoeren van de programmalijnen van de transformatiemanager, waaronder: verbeteren van de verbinding tussen jeugdteams/sociale teams en regionale zorgmarkt; ontwikkelen van zware zorg zodat kinderen meteen op de juiste plek terecht komen; en maken van een plan voor een regionale crisisdienst. 4. Uitvoeren van innovatieprojecten door samenwerkende jeugdhulpaanbieders. In 2016/2017 onder andere voor het transformeren van de aanpak wachttijden/-lijsten en het ombuigen van 24-uurs crisisplaatsingen naar alternatieve vormen van hulp. Voor 2017 worden nieuwe projecten geselecteerd. 5. Uitrollen van de zorgprofielen, dat ervoor zorgt dat hulpverleners bekend zijn met de hulp die anderen in een gezin bieden en deze op elkaar afstemmen. Tot slot wijzen we graag nog op het succesvolle voorbeeld van de afspraken die zijn gemaakt met aanbieders van hulp voor jeugdigen met Ernstige Enkelvoudige Dyslexie (EED) en passend onderwijs. Door de introductie van EED-poortwachters in het onderwijs, is de toegang versterkt, wat al tot een dalend gebruik van EED-hulp heeft geleid. We kunnen constateren dat er sprake is van veelbelovende initiatieven, echter de mogelijke besparing van de transformatie is nog onduidelijk en heeft tijd nodig. 3 Budgetontwikkeling De macrokorting op het jeugdhulpbudget is op dit moment opgelopen tot 15% ten opzichte van het budget Deze korting is voornamelijk terecht gekomen bij de regionale zorgmarkt, onder andere wegens een stijging van de kosten van de landelijke ingekochte hoog-specialistisch jeugdhulp en de keuze van de gemeenten in Zuid-Holland Zuid om de korting niet door te voeren voor de Stichting Jeugdteams. Als gevolg hiervan heeft de regionale zorgmarkt een korting te verwerken van circa 30%. In 2016 hadden we een aantal financiële voordelen, die zijn weggevallen in Zo waren de kosten van de Stichting Jeugdteams en de SOJ in 2016 lager dan begroot en bleek de reservering uit 2015 voor de Persoonsgebonden Budgetten (PGB's) niet nodig, waardoor het gereserveerde bedrag voor andere doelen kon worden ingezet in Dergelijke financiële voordelen hebben we niet in Dit betekent dat, samen met de verdere daling van de rijksbijdrage, het beschikbare budget voor het uitvoeren van de jeugdhulp in 2017 ruim 5 miljoen lager is dan in Ook in 2018 neemt de rijksbijdrage af. We hebben de staatssecretaris van VWS en de informateur, per brief verzocht te zorgen voor een toereikend macrobudget voor de jeugdhulp in onze regio. Dit sluit aan op het pleidooi dat de VNG bij het kabinet heeft gedaan om actie te ondernemen zodat de transitie en transformatie van het sociaal domein niet in gevaar komen. 4

17 4 Ontwikkeling van gebruik van jeugdhulp 4.1 Stijging hulpvraag jeugdigen De figuur op de volgende pagina maakt duidelijk dat het aantal jeugdigen dat jeugdhulp heeft ontvangen in 2016 aanzienlijk is gestegen ten opzichte van 2015: in totaal met ruim 15%. De sterkste stijging heeft zich voorgedaan in het beroep op de jeugdteams/sociale teams (in 2016 zijn er meer jeugdigen geholpen dan in 2015). Ook het gebruik van de jeugdhulp die in de vorm van individuele voorzieningen wordt geboden door de regionale zorgmarkt is gestegen (in 2016 zijn er 872 meer jeugdigen geholpen dan in 2015). Het gebruik van jeugdhulp voor Ernstige Enkelvoudige Dyslexie (EED) daarentegen is teruggedrongen (in 2016 is aan 158 minder jeugdigen EED-zorg toegekend). 4.2 Meer hulp geboden dan betaald In 2016 blijkt nog meer hulp te zijn geboden dan we hebben betaald. Bij de jaarverantwoording is gebleken dat de jeugdhulpaanbieders in de regionale zorgmarkt in 2016 een niet-voorziene en nietvergoede overproductie hebben geleverd van 3,5 miljoen. Verschillende aanbieders blijken achteraf jeugdhulp te hebben geleverd boven het contractueel met hen vastgelegde budgetplafond. Dat blijven aanbieders vanzelfsprekend niet doen, hetgeen de druk verhoogt. Ook het budget van de regionale zorgmarkt in 2017 blijkt ontoereikend: 1. De productiecijfers van de jeugdhulpaanbieders over de eerste 4 maanden van 2017 leiden tot een prognose van de verwachte productie in 2017 die het beschikbare budget met 6,8 miljoen overschrijdt; 5

18 2. In maart 2017 waren er al 16 cliëntenstops ingesteld omdat aanbieders hun budgetplafond hadden bereikt; in mei is dit aantal opgelopen naar 32 (van de in totaal 102 gecontracteerde jeugdhulpaanbieders). 3. Als gevolg van de cliëntenstops is er dit jaar al 184 keer (tegenover 2014 keer in heel 2016) een beroep gedaan op de 'Nee, tenzij' regeling voor het kunnen bieden van noodzakelijke hulp. Dit leidt niet alleen tot budgetoverschrijding, maar ook tot verhoging van de werkdruk (en wachttijden) bij de Stichting Jeugdteams. 4.3 Op zoek naar verklaringen We zien dat het aantal jeugdigen dat gebruik maakt van jeugdhulp en de kosten van de jeugdhulp toenemen. Dezelfde ontwikkeling doet zich voor in andere regio's in het land. Naast de boeggolf die we zien bij de jeugdteams, ontstaat op basis van de jaarverantwoordingen 2016 van de jeugdhulpaanbieders uit de regionale zorgmarkt het volgende beeld: Type jeugdhulp Ontwikkeling vraag Bijzonderheden AWBZ aantal cliënten en kosten stijgen 10% Grootste stijging in dagbehandeling en -besteding Specialistische GGZ aantal cliënten daalt 10%, kosten stijgen 15% Hulpverleningstrajecten duren langer Basis-GGZ aantal cliënten en kosten dalen Verschuiving naar S-GGZ? Jeugdbescherming en - reclassering aantal cliënten gelijk, kosten stijgen Hulpverleningstrajecten duren langer Jeugd & Opvoeding kosten residentiële jeugdhulp dalen 8% Er worden 'bedden' gesloten wegens bezuinigingen en er worden andere vormen van hulp ingezet, zoals pleeggezinnen en ambulante hulp Harde verklaringen voor bovenstaande ontwikkelingen ontbreken nog, maar een aantal interpretaties lijkt plausibel: 1. Een belangrijke verklaring voor het gestegen gebruik en de kosten van de jeugdhulp lijkt de verstopping te zijn die zich voordoet in het jeugdhulpstelsel 1. Deze uit zich in de vorm van (oplopende) wachttijden/wachtlijsten bij zowel de Stichting Jeugdteams als de jeugdhulpaanbieders. We zien veel voorbeelden waarin op- en afschalen onvoldoende tot niet lukt. Enerzijds zien we nog onvoldoende effect van het ontwikkelen van zelfredzaamheid 1 Een voorbeeld betreft de meldingen die worden gedaan bij Veilig Thuis. Overeenkomstig de opdracht draagt Veilig Thuis meldingen met een laag veiligheidsrisico na triage over aan de jeugdteams/sociale teams. Veilig Thuis werkt dankzij een verhoogde subsidie inmiddels wachtlijstvrij. Echter, het gestegen aantal meldingen bij Veilig Thuis en de overdrachten aan de jeugdteams/sociale teams (in het eerste kwartaal 2017 al 207 keer tegenover ongeveer 250 in heel 2016), dragen bij aan een verstopping van de jeugdteams/sociale teams. We moeten beseffen dat ingrepen en ontwikkelingen in het stelsel kunnen leiden tot een waterbedeffect elders. 6

19 van kinderen en gezinnen en afschalingsmogelijkheden in de hele keten. Anderzijds ontbreekt het regelmatig aan plaatsingsmogelijkheden ('opschaling') voor jeugdigen met complexe problematiek. 2. De jeugdteams/sociale teams zijn nog in ontwikkeling en komen mede daardoor nog minder toe aan een strakke sturing aan de voorkant. 3. Een andere verklaring die door jeugdhulpaanbieders wordt aangedragen, is dat de problematiek van jeugdigen complexer wordt. De SOJ kan dit inhoudelijk niet toetsen. In het verbeterplan van de SOJ hebben we aangegeven dat we nadere analyses willen maken van de informatie over de jeugdhulp die we tot onze beschikking hebben. Het maken van analyses en vinden van verklaringen, lukt alleen wanneer we dit samen doen met de Stichting Jeugdteams, jeugdhulpaanbieders en gemeenten. Alleen door alle informatie en inzichten te combineren, kunnen we op zoek gaan naar passende oplossingen. 5 Gevraagd: extra middelen Uit het voorgaande is duidelijk geworden dat een overschrijding van 6,8 miljoen wordt verwacht van het budget voor de regionale zorgmarkt in We stellen voor om een deel van deze overschrijding in te zetten om de Stichting Jeugdteams te versterken en daarmee de ontstane wachtlijsten tot een meer aanvaardbaar niveau terug te brengen. Door op deze wijze meer geld naar de voorkant te brengen, verwachten we eveneens de druk op de achterkant te verlagen. Daarnaast is er nog een concreet knelpunt dat nog niet is opgelost. Dit betreft het Crisis Interventie Team (CIT). In de begrotingswijziging Veilig Thuis en CIT 2017, die het Algemeen Bestuur op 15 december 2016 heeft vastgesteld en waarop gemeenten een zienswijze hebben gegeven, was een budget voor extra formatie voor het CIT opgenomen voor de eerste helft van 2017; deze extra formatie blijkt ook nodig voor de tweede helft van Als gevolg van de verwachte budgetoverschrijding stellen we voor een extra bijdrage op te halen bij de deelnemende gemeenten van 5,4 miljoen: Berekening gevraagde extra bijdrage 2017 In miljoen Prognose budgetoverschrijding regionale zorgmarkt 6,8 Extra formatie CIT tweede helft ,2 Prijsindexatie meicirculaire -1,6 Gevraagde extra bijdrage 5,4 2 Deze extra formatie is nodig wegens het ontbreken van samenwerkingsafspraken met relevante partners die nodig zijn voor het op- en afschalen van crisismeldingen. De verwachting was dat er vóór medio 2017 zou kunnen worden besloten over een plan voor een regionale crisisdienst en dat de samenwerkingsafspraken dan gemaakt zouden zijn. Dit is niet haalbaar gebleken. Het plan is medio 2017 gereed, met draagvlak bij de betrokken partijen, waarna het wordt besproken in de vergadering van het Algemeen Bestuur op 28 september Om alle crisismeldingen te kunnen opvangen, heeft het CIT ook in de tweede helft van 2017 extra formatie nodig. 7

20 De gevraagde extra bijdrage van 5,4 miljoen is inclusief de 1,6 miljoen bestedingsruimte waarover het Algemeen Bestuur op 6 april 2017 heeft besloten. We verwachten dat de budgetoverschrijding van de regionale zorgmarkt zich doorzet in 2018 en er voor 2018 een extra bijdrage van 5,6 miljoen nodig is. Dit is nog exclusief eventueel extra benodigde middelen als gevolg van de overgang van Wlz-clienten (Wet langdurige zorg) naar de Jeugdwet. De vergoeding hiervoor in de rijksbijdrage 2018 lijkt op basis van de nu beschikbare informatie 0,9 miljoen te laag. Dit is nog niet verwerkt in de begrotingswijziging 2018 bij de eerste Burap (bestuursrapportage) 2017; bij het aanbieden van de meerjarenbegroting in het najaar zal het juiste bedrag opgenomen worden. 6 Vervolgstappen We zijn ons er van bewust dat de omvang van de gevraagde extra bijdrage fors, maar tegelijkertijd noodzakelijk is. 6.1 Besluitvormingsproces De gevraagde extra middelen voor 2017 en de verwachte doorwerking van de budgetoverschrijding in 2018, zijn verwerkt in de eerste bestuursrapportage (BURAP) 2017 van de SOJ. Deze gaat gepaard met een voorstel voor begrotingswijziging voor de jaren 2017 en Dit voorstel wordt besproken in het Algemeen Bestuur van 6 juli 2017, waarbij voorgesteld wordt de begrotingswijziging voor een zienswijze voor te leggen aan de gemeenteraden. Vooruitlopend op de vergadering van 6 juli 2017 wordt deze knoppennotitie na bespreking in het Dagelijks Bestuur op 15 juni 2017 alvast ter informatie aangeboden aan de gemeenteraden, zodat zij voorafgaand aan de vergadering van 6 juli 2017 over de inhoud in overleg kunnen treden met hun lokale vertegenwoordiger in het Algemeen Bestuur. 6.2 Acties De overschrijding van het budget heeft een meerjarig karakter en komt vrijwel in heel Nederland voor. Om de ontstane situatie zowel inhoudelijk als financieel om te buigen, ondernemen we een aantal acties Nieuwe inkoopvoorwaarde inzicht wachtlijsten Een belangrijke actie is het opnemen als eis in de inkoopvoorwaarden voor 2018 en verder dat jeugdhulpaanbieders en de Stichting Jeugdteams hun wachtlijsten inzichtelijk maken, aan de hand van een nader te stellen acceptabele norm. In de huidige situatie gaan aanbieders verschillend om met wachtlijsten en stellen daarbij ook eigen prioriteiten. We gaan er van uit dat monitoring van wachtlijsten en analyse daarvan ons aan mogelijkheden helpen om wel aan een aantal knoppen te kunnen draaien. Tegelijkertijd beseffen we dat dit niet simpel te realiseren is. 8

21 6.2.2 Overige acties De andere acties die we nemen, zijn: 1. Landelijk wordt bestuurlijk overleg gevoerd voor extra middelen. Wij hebben een signaal afgegeven door middel van brieven aan de staatssecretaris van VWS en de informateur. 2. We blijven vasthouden aan het gekozen beleid voor onze regio (zorg zo dicht mogelijk bij de cliënt/gemeente, professionals aan zet, meer investeren in de voorkant), omdat we geloven dat dit de beste garanties geeft voor passende hulp voor kinderen en gezinnen. 3. We investeren extra in de Stichting Jeugdteams om de voorkant te versterken en de oorspronkelijke doelstellingen te bereiken. 4. We stellen in het derde kwartaal 2017 een meerjarenraming op waarbij we uitgaan van eenzelfde (financieel) probleem in 2018, maar een beperkte omslag ervan vanaf Met de aanbieders scherpen we de transformatieresultaten aan en bouwen deze in, in de inkoopvoorwaarden voor 2018 en verder. 6. We laten nieuwe, vernieuwende aanbieders toe vanaf Met elkaar investeren we in het versterken van de voorkant en de lokale aansluiting, want naar onze overtuiging ligt daar nog steeds de sleutel tot het bereiken van onze doelstellingen (meer kinderen helpen tegen minder kosten en met een beter resultaat voor het kind/gezin, omdat de hele problematiek wordt bestreden). 9

22 Dordrecht, Onderwerp: 'Knoppen'-notitie jeugdhulp ZHZ 2017 Agendapunt: 6c Geachte leden van het Algemeen Bestuur, Het Dagelijks Bestuur stelt u het volgende voor: Ontwerpbesluit 1. De 'Knoppen'-notitie jeugdhulp ZHZ 2016 met de daarin gesignaleerde verwachte budgetoverschrijding in 2017, vast te stellen; 2. Over te gaan tot begrotingswijzigingen in 2017 en Kern van de zaak De afname van de rijksmiddelen (15% in drie jaar), het stijgend aantal cliënten (15%) en het feit dat de (ingezette en veelbelovende) transformatie van de jeugdhulp tijd kost, zorgen ervoor dat de continuïteit van de jeugdhulp niet meer kan worden gewaarborgd binnen de beschikbaar gestelde rijksmiddelen. Ook in 2018 nemen de rijksmiddelen voor de jeugdhulp verder af en zet de stijging van het aantal cliënten zich naar verwachting door. Gelijksoortige problemen doen zich landelijk voor, zoals uit het recent door AEF uitgevoerde onderzoek blijkt. Draaien aan de knoppen op dit moment is risicovol, omdat de effecten ervan nu niet goed kunnen worden ingeschat. Op basis van de productie uitvraag over de eerste vier maanden is vastgesteld dat er in ,4 miljoen en in ,6 miljoen extra nodig is in aanvulling op de rijksmiddelen, om de continuïteit van de jeugdhulp in ZHZ te waarborgen. In de knoppennotitie vindt u een toelichting op de ontwikkeling van de vraag naar jeugdhulp en het beschikbare budget. Ook vindt u een overzicht van de acties die worden ondernomen om de ontstane situatie om te buigen; onder andere door in de inkoopvoorwaarden voor 2018 en verder inzicht in de wachtlijsten te eisen, zodat op basis van monitoring en analyse wel aan knoppen gedraaid kan worden. Reeds genomen besluiten Op 6 april 2017 heeft het Algemeen Bestuur besloten de Serviceorganisatie (SOJ) toe te staan extra uitgaven te doen voor een bedrag van maximaal 1,6 miljoen om de continuïteit van de jeugdhulp te garanderen, vooruitlopend op een knoppennotitie met een onderbouwde prognose van de ontwikkeling van het gebruik van jeugdhulp en het budget in Daarbij is de verwachting uitgesproken dat de budgetoverschrijding in 2017 hoger uitvalt dan in Argumenten 1. Vanwege spanning tussen de vraag naar jeugdhulp en het beschikbare budget, is de continuïteit van de jeugdhulp niet meer te waarborgen. In mei 2017 was het aantal cliëntenstops al opgelopen naar 32 en was er al 184 keer gebruik gemaakt van de 'Nee, tenzij'-regeling; De jeugdhulpaanbieders hebben in 2016 voor 3,5 miljoen meer zorg geleverd dan we hadden ingekocht; De prognoses op basis van de productiecijfers van de jeugdhulpaanbieders over de eerste 4 maanden van 2017 laten een tekort zien van 6,8 miljoen; De Stichting Jeugdteams heeft te maken met een boeggolf-effect; het beroep op de teams is fors gestegen; Het beschikbare jeugdhulpbudget voor 2017 is ruim 5 miljoen lager dan in 2016;

23 De transformatie van de jeugdhulp heeft tijd nodig; In 2018 nemen de rijksmiddelen voor de jeugdhulp verder af en zet de stijging van het aantal cliënten zich naar verwachting door. Het draaien aan de 'knoppen' is risicovol. De effecten zijn nog onduidelijk of worden als onwenselijk gezien. We willen niet dat jeugdigen hiervan de dupe worden. Deze problematiek doet zich landelijk voor, zoals uit het onderzoek van AEF blijkt. We hebben de staatssecretaris van VWS en de informateur per brief verzocht te zorgen voor een toereikend macrobudget voor de jeugdhulp in onze regio. 2. Er zijn extra middelen nodig om de continuïteit van de jeugdhulp in 2017 en 2018 te waarborgen. Voor 2017 is een extra budget nodig van 5,4 miljoen en voor 2018 een extra bedrag van 5,6 miljoen, in aanvulling op de rijksmiddelen. De aanvraag van extra middelen is opgenomen in het separate voorstel aan het Algemeen Bestuur voor begrotingswijzigingen voor 2017 en 2018 bij de eerste Burap (bestuursrapportage) 2017; daarbij wordt voorgesteld de begrotingswijzigingen voor te leggen aan de deelnemende gemeenteraden voor een zienswijze. Er worden acties ondernomen om de ontstane situatie om te buigen, waaronder het in de inkoopvoorwaarden voor 2018 en verder eisen van inzicht in de wachtlijsten, zodat op basis van monitoring en analyse wel aan knoppen gedraaid kan worden. Daarnaast verwachten we op termijn besparing van de ingezette en veelbelovende initiatieven tot transformatie. Er is (en wordt) ook extra geld beschikbaar gesteld aan de Stichting Jeugdteams ZHZ. De mogelijke besparing is echter nog onduidelijk en heeft tijd nodig. 3. Het BRTA-doel om de jeugdhulp uit te voeren binnen de beschikbare rijksmiddelen blijkt op dit moment niet houdbaar. Het geformuleerde doel zorgt ervoor de SOJ vooral financieel moet sturen op de jeugdhulp in plaats van de aandacht te richten op wat nodig is gezien de vraag naar jeugdhulp en de gewenste transformatie; In gesprekken met gemeenteraadsleden is de laatste tijd meermaals verzocht om realistisch te gaan begroten en daarbij uit te gaan van de (stijgende) vraag in plaats van het beschikbare budget. Dit voorkomt bovendien ongewenste verrassingen en tijdrovende procedures waardoor er niet snel gereageerd kan worden op ontwikkelingen in het gebruik van jeugdhulp. Tegelijk met de begrotingswijziging 2017 wordt bij de eerste Burap 2017 alvast een begrotingswijziging 2018 voorgesteld (uitgaand van de verwachte vraag) en in het najaar van 2017 wordt een meerjarenbegroting opgesteld. Kanttekeningen en risico s Zie de eerste Burap (bestuursrapportage) 2017 van de SOJ en bijbehorend voorstel tot begrotingswijzigingen 2017 en Kosten, baten en dekking Zie de eerste Burap (bestuursrapportage) 2017 van de SOJ en bijbehorend voorstel tot begrotingswijzigingen 2017 en Communicatie Na bespreking van de knoppennotitie op 15 juni 2017 in het Dagelijks Bestuur, is het concept ter beschikking gesteld van de leden van het Algemeen Bestuur zodat zij hierover in gesprek kunnen gaan met hun gemeenteraad, voorafgaand aan de vergadering van het Algemeen Bestuur op 6 juli Hiermee komen we tegemoet aan de oproep van gemeenteraden om eerder betrokken te worden. Juridische of personele consequenties N.v.t.

24 Vervolgprocedure De SOJ maakt na uw besluit afspraken met de Stichting Jeugdteams en de jeugdhulpaanbieders over het oplossen van de wachtlijsten en waarborgen van de continuïteit van de jeugdhulp in Er worden eind juni / begin juli 3 regionale bijeenkomsten georganiseerd voor de deelnemende gemeenteraden om de knoppennotitie en begrotingswijzigingen toe te lichten en vragen te beantwoorden, ter ondersteuning van de zienswijzeprocedure. Evaluatie en verantwoording De Serviceorganisatie houdt de voortgang van de budgetrealisatie in 2017 goed in gaten en informeert u en de deelnemende gemeenten hierover, overeenkomstig artikel 5, lid 3 van de Bijdrageverordening Jeugdhulp Zuid-Holland Zuid. Portefeuillehouder: J. de Witte Informatie: A. Zoetekouw Telefoonnummer: a.zoetekouw@jeugdzhz.nl Bijlagen: 1. 'Knoppen'-notitie jeugdhulp ZHZ Brief aan staatssecretaris van VWS (cc informateur)

25 Aan de colleges van burgemeester en wethouders van de 17 gemeenten in Zuid-Holland Zuid Dordrecht, 6 juli 2017 VERZOEK TOT ZIENSWIJZE GEMEENTERADEN OP BEGROTINGSWIJZIGINGEN Betreft: knoppennotitie en zienswijzeprocedure op begrotingswijzigingen Serviceorganisatie 2017 en 2018 Geachte leden van het college, In onze brief van 6 april 2017 hebben wij u geïnformeerd over het besluit van het algemeen bestuur van de gemeenschappelijke regeling DG&J om de Serviceorganisatie (SOJ) toestemming te geven extra uitgaven te doen voor maximaal 1,6 miljoen. De aanleiding hiervoor was dat er in maart al 16 cliëntenstops waren ingesteld wegens het bereiken van het budgetplafond. Omdat er voor 2017 een lager budget beschikbaar is dan voor 2016, is op dat moment de verwachting uitgesproken dat de budgetoverschrijding in 2017 hoger zou uitvallen dan in De toestemming voor het doen van extra uitgaven is gegeven onder de voorwaarde dat er een knoppennotitie zou worden opgesteld met daarin een onderbouwing van de verwachte budgetoverschrijding in Op 6 juli 2017 heeft het algemeen bestuur de 'Knoppen'-notitie jeugdhulp ZHZ 2017 vastgesteld. Uit de knoppennotitie blijkt dat er voor 2017 een bedrag van 5,4 miljoen extra nodig is in aanvulling op de rijksmiddelen voor de jeugdhulp (inclusief de eerdere toestemming ter hoogte van 1,6 miljoen) en in 2018 een bedrag van 5,6 miljoen extra. De extra middelen zijn nodig om de continuïteit van de jeugdhulp te waarborgen. Bij de eerste bestuursrapportage (Burap) 2017 van de SOJ is dan ook het voorstel opgenomen tot begrotingswijzigingen voor 2017 en Het algemeen bestuur heeft op 6 juli 2017 besloten om de begrotingswijzigingen voor een zienswijze voor te leggen aan de deelnemende gemeenteraden. In deze brief geven wij een toelichting op de verwachte budgetoverschrijding in 2017 en 2018 en de acties die we ondernemen. Voor meer informatie over de onderwerpen in deze brief verwijzen wij u graag naar de bijgevoegde knoppennotitie en 1 e Burap Wij verzoeken u om ons de zienswijze van uw gemeenteraad op de begrotingswijzigingen kenbaar te maken. Balans tussen zorgvraag en budget Afname budget De rijksmiddelen voor de jeugdhulp zijn in de periode van 2015 tot en met 2017 afgenomen met 15%. Onder andere omdat er regionaal voor is gekozen om niet te korten op het budget voor de Stichting Jeugdteams, heeft de regionale zorgmarkt als gevolg hiervan zelfs een korting te verwerken van circa 30%. In 2016 hadden we een aantal financiële voordelen en is het met forse ingrepen en dankzij flinke inspanningen van de SOJ en jeugdhulpaanbieders gelukt om de jeugdhulp adequaat uit te voeren met beperkte aanvraag van extra middelen ( 1,6 miljoen in 2016) bij de deelnemende gemeenten. Het vinden van een evenwicht tussen de 1

26 doelstellingen binnen budget blijven en geen kind in onze regio die hulp nodig heeft, valt tussen wal en schip, blijkt vooralsnog niet mogelijk in 2017 en Er is voor 2017 ruim 5 miljoen minder beschikbaar dan in En in 2018 dalen de rijksmiddelen nog verder. Ook is er financieel geen ruimte om extra te investeren in de 'voorkant' (preventie en jeugdteams/sociale teams), omdat de middelen aan de achterkant (regionale zorgmarkt) nodig blijven. Stijging vraag Tegelijkertijd wijzen verschillende signalen op een duidelijke stijging van de vraag naar jeugdhulp. In mei 2017 was het aantal cliëntenstops opgelopen naar 32 (van de in totaal 102 jeugdhulpaanbieders) en was er als gevolg van de cliëntenstops al 184 keer gebruik gemaakt van de (budgetoverschrijdende) 'Nee, tenzij'-regeling (tegenover 204 keer in heel 2016). Uit de jaarverantwoordingen blijkt dat de jeugdhulpaanbieders in 2016 voor 3,5 miljoen meer hulp hebben geboden dan we hadden ingekocht; dit was onvoorzien. De prognose op basis van de productiecijfers over de eerste 4 maanden van dit jaar afgezet tegen het beschikbare budget, laat voor 2017 een tekort zien van 6,8 miljoen voor de regionale zorgmarkt. De Stichting Jeugdteams heeft zeer waarschijnlijk te maken met het zogenoemde boeggolf-effect; het beroep op de jeugdteams/sociale teams is fors gestegen (van jeugdigen in 2015 naar in 2016). Ook het beroep op een individuele voorziening (jeugdhulp geleverd door de regionale zorgmarkt) is gestegen (van jeugdigen in 2015 naar in 2016). De gemiddelde stijging van het aantal cliënten in 2016 bedroeg 15%. 'Knoppen' Op dit moment kunnen we niet zonder risico aan de zogenoemde 'knoppen' (toestaan wachtlijsten, beperken toegang, niet leveren van bepaalde typen hulp, opleggen extra korting) draaien, omdat het effect ervan nu niet kan worden ingeschat. We verwachten dat wanneer we aan de knoppen draaien, jeugdigen hiervan de dupe zullen zijn. We nemen een aantal acties om de ontstane situatie om te buigen, waaronder het in de inkoopvoorwaarden voor 2018 en verder eisen van inzicht in de wachtlijsten, zodat op basis van monitoring en analyse wel aan knoppen gedraaid kan worden. Ook benutten we een deel van de gevraagde extra middelen voor het extra investeren in de Stichting Jeugdteams om de voorkant te versterken. Besparing transformatie heeft tijd nodig We verwachten op termijn besparing van de ingezette en veelbelovende initiatieven tot transformatie, zoals bijvoorbeeld het verbeteren van de verbinding tussen jeugdteams/sociale teams en de regionale zorgmarkt, het ontwikkelen van zware zorg zodat kinderen meteen op de juist plek terecht komen en het ombuigen van 24-uurs crisisplaatsingen naar alternatieve vormen van hulp. De mogelijke besparing is echter nog onduidelijk en heeft tijd nodig; de kosten gaan voor de baat uit. Een succesvol voorbeeld is de gerealiseerde besparing op zorg voor kinderen met Ernstige Enkelvoudige Dyslexie (EED); deze is het gevolg van afspraken met EEDaanbieders en passend onderwijs, waarbij poortwachters in het onderwijs kritisch beoordelen of de inzet van gespecialiseerde EED-zorg het best passend is voor het beantwoorden van de hulpvraag van de jeugdige. Overigens zijn er ondanks de afname van de rijksmiddelen wel 15% meer jeugdigen geholpen mede als gevolg van de ingezette transformatie. Op termijn moet de gewenste transformatie leiden tot een daling van het aantal cliënten en daarmee van de benodigde middelen. Continuïteit jeugdhulp niet gewaarborgd De afname van de rijksmiddelen, het stijgend aantal cliënten, het niet zonder risico kunnen draaien aan de 'knoppen' en het feit dat de transformatie van de jeugdhulp tijd nodig heeft, zorgen ervoor dat de continuïteit van de jeugdhulp niet meer kan worden gewaarborgd. Gelijksoortige problemen doen zich landelijk voor, zoals blijkt uit recent onderzoek van adviesbureau AEF. We hebben de staatssecretaris van VWS en de informateur per brief verzocht te zorgen voor een toereikend macrobudget voor de jeugdhulp in onze regio. In het najaar van 2017 stellen we een meerjarenbegroting op. Daarbij gaan we uit van eenzelfde (financieel) probleem in 2018 als in 2017, maar een beperkte omslag ervan vanaf In de meerjarenbegroting nemen we de verwachtingen op ten aanzien van de daling van de instroom en daarmee van de benodigde middelen, mede als gevolg van de transformatie. 2

27 Voorstel tot realistisch begroten Het BRTA-doel om de jeugdhulp uit te voeren binnen de beschikbare rijksmiddelen blijkt op dit moment niet houdbaar. Het zorgt ervoor dat de SOJ vooral financieel moet sturen op de jeugdhulp in plaats van dat de aandacht kan worden gericht op wat nodig is gezien de vraag naar jeugdhulp en de gewenste transformatie. In gesprekken met gemeenteraden is de laatste tijd meermaals verzocht om realistisch te gaan begroten en daarbij uit te gaan van de (stijgende) vraag naar jeugdhulp in plaats van het beschikbare budget. Dit voorkomt bovendien ongewenste verrassingen gedurende het begrotingsjaar en tijdrovende procedures die ervoor zorgen dat de SOJ niet flexibel kan reageren op ontwikkelingen in het gebruik van jeugdhulp. Om deze reden stellen wij tegelijkertijd met de knoppennotitie naast een begrotingswijziging voor 2017, ook alvast een begrotingswijziging voor 2018 voor. Verder stellen we in het najaar van 2017 een realistische meerjarenbegroting op, uitgaande van de verwachte vraag naar jeugdhulp. Begrotingswijziging 2017 Voor 2017 gaan we uit van een budgetoverschrijding van de regionale zorgmarkt van 6,8 miljoen en verlenging van de inzet van de extra bijdrage van 0,2 miljoen voor het Crisis Interventie Team (CIT) in de tweede helft van In totaal bedraagt de verwachte budgetoverschrijding 7,0 miljoen. Omdat op basis van de meicirculaire 2017 de rijksmiddelen worden opgehoogd met 1,6 miljoen vanwege prijscompensatie, bedraagt de gevraagde extra bijdrage aan de deelnemende gemeenten per saldo 5,4 miljoen in aanvulling op de rijksmiddelen. Verder moet de begroting 2017 worden opgehoogd vanwege een tweetal in principe budget-neutrale ontwikkelingen. Allereerst vindt er dit jaar een overdracht van cliënten plaats vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz) naar de Jeugdwet. De rijksmiddelen worden hiervoor verhoogd met 0,6 miljoen. Daarnaast loopt ook de subsidie van het Jeugd Preventie Team (JPT) nu volledig via de SOJ en moet de begroting als gevolg hiervan worden opgehoogd met 0,3 miljoen. Hier staan naar verwachting kosten tegenover van nagenoeg dezelfde omvang als de ophogingen. De begrotingswijziging 2017 bedraagt in totaal 8,0 miljoen. Begrotingswijziging 2017 mln Prognose budgetoverschrijding regionale zorgmarkt 6,8 Extra formatie CIT tweede helft ,2 Overdracht Wlz cliënten 0,6 Overdracht subsidie JPT 0,3 Afronding 0,1 Totaal 8,0 Begrotingswijziging 2018 De gevraagde extra middelen in aanvulling op de rijksmiddelen zijn naar verwachting ook nodig voor Rekening houdend met een verlaging van de rijksmiddelen en de overgang van een breder deel van de persoonlijke verzorging vanuit de Jeugdwet naar de Zorgverzekeringswet, is in ,6 miljoen aan extra middelen nodig in aanvulling op de rijksmiddelen. Dit is 0,2 miljoen meer dan in Onzekerheid over toereikendheid rijksmiddelen Wlz Voor de overgang van Wlz cliënten naar de Jeugdwet stelt het Rijk jaarlijks 0,6 miljoen beschikbaar. Op basis van de nu gedeeltelijk beschikbare informatie is een inschatting gemaakt van de kosten die de SOJ moet maken voor deze cliënten. Voor 2017 is dat 0,7 miljoen en voor 2018 en verder is dat 1,5 miljoen. Voor 2018 betekent dit een negatief verschil van 0,9 miljoen tussen beschikbare rijksmiddelen en kosten. Deze post is nog niet verwerkt in de begrotingswijziging voor De komende periode benutten we om nauwkeuriger te bepalen wat de kosten zijn. Bij het aanbieden van een geactualiseerde meerjarenbegroting in het najaar nemen we het juiste bedrag op. 3

28 Zienswijzeprocedure In artikel 39 en 35, lid 2 en 3 van de gemeenschappelijke regeling is vastgelegd dat de raden van deelnemende gemeenten aan het dagelijks bestuur hun gevoelen kunnen doen blijken omtrent een begrotingswijziging en het bestuur de ontvangen zienswijzen voegt bij de door het algemeen bestuur vast te stellen begrotingswijziging. Ter ondersteuning van de zienswijzeprocedure en in antwoord op het verzoek van verschillende gemeenteraden om eerder te worden betrokken bij de inhoud van de knoppennotitie, hebben wij de conceptknoppennotitie al beschikbaar gesteld voor bespreking met uw lokale vertegenwoordiger in het algemeen bestuur en hebben wij een regionale bijeenkomst georganiseerd op 28 juni 2017 voor de deelnemende gemeenteraden. Het algemeen bestuur heeft in de vergadering op 6 juli 2017 bij de besluitvorming over de knoppennotitie en de voorgestelde begrotingswijzigingen de opbrengst van deze gesprekken meegewogen. Graag stellen wij uw gemeenteraad in de gelegenheid zijn zienswijze te geven op de begrotingswijzigingen 2017 en Wij verzoeken u ons de zienswijze van uw raad kenbaar te maken vóór 1 oktober De zienswijze kan worden gericht aan het dagelijks bestuur van de gemeenschappelijke regeling DG&J, Postbus 166, 3300 AD te Dordrecht. Wij verzoeken u een afschrift van de zienswijze te en naar: contact@jeugdzhz.nl. Met vriendelijke groet, Het dagelijks bestuur van de Dienst Gezondheid & Jeugd. De secretaris, De voorzitter, K.J. van Hengel C.M.L. Lambrechts 4

29 BIJLAGE: TABELLEN BEGROTINGSWIJZIGINGEN 2017 en 2018 Begrotingswijziging 2017 bedragen x Begroting 2017 Extra middelen Meicirculaire JPT Begroting na wijziging Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Geraamd totaal Baten en lasten Mutaties reserve Geraamd totaal Resultaat Gemeentelijke bijdragen Stg Jeugdteams 2. Zorginkoop 2.a Extra middelen 2.b Zorginkoop inclusief begrotingswijziging 3. Zorginkoop LTA 4. PGB 5. Gecertificeer de instellingen 6. Gesloten Jeugdhulp 7. Uitvoeringsk osten SOJ Basis begroting exclusief extra middelen Veilig Thuis Extra middelen Veilig Thuis inclusief CIT Totaal gemeentelijk e bijdragen 2017 Alblasserdam Binnenmaas Cromstrijen Dordrecht Giessenlanden Gorinchem Hardinxveld-Giessendam Hendrik-Ido-Ambacht Korendijk Leerdam Molenwaard Oud-Beijerland Papendrecht Sliedrecht Strijen Zederik Zwijndrecht Totaal

30 Begrotingswijziging 2018 bedragen x Begroting 2018 Extra middelen Meicirculaire JPT Begroting na wijziging Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Geraamd totaal Baten en lasten Mutaties reserve Geraamd totaal Resultaat Gemeentelijke bijdragen Stg Jeugdteams 2. Zorginkoop Extra middelen Zorginkoop inclusief begrotingswijziging 3. Zorginkoop LTA 4. PGB 5. Gecertificeer de instellingen 6. Gesloten Jeugdhulp 7. Uitvoeringsk osten SOJ Basis begroting exclusief extra middelen Veilig Thuis en CIT Alblasserdam Binnenmaas Cromstrijen Dordrecht Giessenlanden Gorinchem Hardinxveld-Giessendam Hendrik-Ido-Ambacht Korendijk Leerdam Molenwaard Oud-Beijerland Papendrecht Sliedrecht Strijen Zederik Zwijndrecht Totaal

31 Advies auditcommissie Aan Algemeen Bestuur, voor de vergadering van 6 juli 2017 Van Auditcommissie DG&J Onderwerp P&C-documenten Datum 29 juni 2017 Geachte leden van het Algemeen Bestuur, Op 16 juni 2017 heeft de auditcommissie kennis genomen van de voor het AB van 6 juli geagendeerde P&C-documenten; de jaarstukken 2016, de Buraps, de begroting 2018, de knoppennotitie en de voorgestelde begrotingswijzigingen. De rode draad hierin is dat de budgettaire kaders voor de uitvoering van de taken die door de SOJ worden uitgevoerd voor 2016 ontoereikend waren, dat in 2017 ook het geval zal zijn en ook voor 2018 en verder zal leiden tot een noodzakelijke aanvulling uit de gemeentelijke begrotingen. In de knoppennotitie is de achtergrond hiervan geduid en ook inzicht gegeven in de (beperkte) mogelijkheden die er zijn om hierop bij te sturen. De auditcommissie constateert dat om de transformatiegedachte daadwerkelijk te realiseren en de instroom te beperken er een (meer) actieve rol en inzet vanuit de gemeenten nodig is, gericht op preventie. De auditcommissie adviseert om ook in financiële zin deze transformatie beweging mogelijk te maken door hiermee rekening te houden bij het verdelen van de budgetten tussen het regionale en lokale niveau. Hierdoor zouden de benodigde middelen weer meer in lijn kunnen komen met de beschikbaar gestelde middelen vanuit het Rijk.

32 Dordrecht, 16 mei 2017 Onderwerp: Jaarverslag jeugdhulp ZHZ Agendapunt: 6d Geachte leden van het Algemeen Bestuur, Ik stel u het volgende voor: Ontwerpbesluit 1. Het Jaarverslag jeugdhulp ZHZ 2016 van de Serviceorganisatie Jeugd ZHZ vast te stellen. Kern van de zaak In het kader van onze P&C cyclus bieden wij u het Jaarverslag jeugdhulp ZHZ 2016 aan. Onze jaarrekening 2016 en een samenvatting van bijgevoegd jaarverslag maken onderdeel uit van de Jaarstukken 2016 GR DG&J. De jaarstukken zijn eveneens geagendeerd voor de vergadering van uw Algemeen Bestuur op 6 juli Reeds genomen besluiten Op basis van de Sturingsnotitie Jeugdhulp ZHZ die in 2014 is vastgesteld door de 17 gemeenten, is een aantal vaste onderdelen toegevoegd aan de P&C cyclus van de Serviceorganisatie. Het jaarverslag is één van de toegevoegde onderdelen. Naast verantwoording aan uw Algemeen Bestuur is het jaarverslag bedoeld om de verbondenheid op inhoud van gemeenteraden met de uitvoering van jeugdhulptaken door de gemeenschappelijke regeling te faciliteren. In bijgevoegd document doet de Serviceorganisatie verslag van haar werkzaamheden en resultaten in Argumenten Het jaarverslag maakt onderdeel uit van de P&C cyclus van de Serviceorganisatie. In het Uitvoeringsprogramma jeugdhulp ZHZ 2016 zijn de concrete activiteiten en resultaten van de Serviceorganisatie benoemd, die in 2016 moesten worden gerealiseerd. In het jaarverslag is duidelijk gemaakt of en op welke wijze de activiteiten tot uitvoering zijn gebracht en tot welke resultaten deze hebben geleid. Daarnaast bevat het jaarverslag inhoudelijke informatie, zoals aantallen cliënten die geholpen zijn en de inzet van typen zorg. Kanttekeningen en risico s N.v.t. Kosten, baten en dekking N.v.t. Communicatie U ontvangt bijgevoegde informatiebrief van het Dagelijks Bestuur over het genomen besluit; deze informatie kan worden gedeeld met de gemeenteraden. Juridische of personele consequenties N.v.t. Vervolgprocedure

33 N.v.t. Evaluatie en verantwoording N.v.t. Portefeuillehouder: J. de Witte Informatie: A. Zoetekouw Telefoonnummer: Bijlagen: concept-jaarverslag 2016 en concept-informatiebrief

34 Aan de colleges van burgemeester en wethouders van de 17 gemeenten in Zuid-Holland Zuid Dordrecht, 6 juli 2017 INFORMATIEBRIEF VAN HET DAGELIJKS BESTUUR Betreft: vastgesteld Jaarverslag jeugdhulp ZHZ 2016 Geachte leden van het college, Bijgaand bieden wij u aan het jaarverslag 2016 van de Serviceorganisatie jeugd ZHZ. Op basis van de Sturingsnotitie Jeugdhulp ZHZ die in 2014 is vastgesteld door de 17 gemeenten, is een aantal vaste onderdelen toegevoegd aan de P&C cyclus van de Serviceorganisatie. Het jaarverslag is één van de toegevoegde onderdelen. Naast verantwoording aan het Algemeen Bestuur van de gemeenschappelijke regeling, willen we met dit jaarverslag het zicht van gemeenteraden op de uitvoering van de jeugdhulptaken door de Serviceorganisatie faciliteren. In het Uitvoeringsprogramma jeugdhulp Zuid-Holland Zuid 2016 zijn de concrete activiteiten en resultaten van de Serviceorganisatie benoemd, die in 2016 moesten worden gerealiseerd. In het jaarverslag is duidelijk gemaakt of en op welke wijze de activiteiten tot uitvoering zijn gebracht en tot welke resultaten deze hebben geleid. Daarnaast bevat het jaarverslag inhoudelijke informatie, zoals aantallen cliënten die geholpen zijn en de inzet van typen zorg. Het Algemeen Bestuur van de gemeenschappelijke regeling heeft het Jaarverslag jeugdhulp ZHZ 2016 vastgesteld in de vergadering van 6 juli Een samenvatting van het jaarverslag maakt onderdeel uit van de Jaarstukken 2016 GR DG&J, die eveneens zijn vastgesteld door het Algemeen Bestuur op 6 juli Wij verzoeken u deze brief ter informatie aan te bieden aan uw gemeenteraad. Met vriendelijke groet, Het dagelijks bestuur van de Dienst Gezondheid & jeugd. De secretaris, De voorzitter, K.J. van Hengel C.M.L. Lambrechts 1

35 Jaarverslag jeugdhulp ZHZ

36 Inhoud Voorwoord Jeugdhulp ZHZ 2016 in cijfers Aantal jeugdigen met jeugdhulp Ontwikkelingen Monitoring Ervaren en leren van de uitvoering Realisatie BRTA-doelen Algemeen Realisatie BRTA-doelen Jeugdigen in ZHZ groeien gezond en veilig op Jeugdigen krijgen kansen zich te ontwikkelen en naar vermogen mee te kunnen doen Jeugdhulp (in al zijn geledingen) zorgt ervoor dat problematiek afneemt Cliënten zijn tevreden over de hulp en er is zo weinig mogelijk uitval uit aanbod Versterking van preventie en licht ambulante hulp leiden tot een afname van het beroep op en de kosten van dure vormen van jeugdhulp % van de gezinnen met meervoudige (complexe) problematiek binnen het jeugddomein wordt geholpen volgens de methodiek 1 gezin, 1 plan, 1 begeleider Vanaf 1 januari 2015 worden alle gedecentraliseerde jeugdhulptaken uitgevoerd binnen de gebundelde rijksmiddelen van de 17 gemeenten Conclusie Realisatie uitvoeringsprogramma Inleiding Sturen op de uitvoering Monitoren van de uitvoering Bijsturen van de uitvoering

37 4.3 Ontwikkelen van de uitvoering Doel: jeugdhulp zorgt ervoor dat problematiek afneemt Doel: cliënten zijn tevreden over de hulp en er is zo weinig mogelijk uitval uit aanbod Doel: versterking van preventie en licht ambulante hulp leiden tot een afname van het beroep op en de kosten van dure vormen van jeugdhulp Doel: 100% van de gezinnen met meervoudige (complexe) problematiek binnen het jeugddomein wordt geholpen volgens de methodiek 1 gezin, 1 plan, 1 begeleider Doel: de gedecentraliseerde jeugdhulptaken worden uitgevoerd binnen de gebundelde rijksmiddelen van de 17 gemeenten Afstemmen van beleid en uitvoering Contracteren van de uitvoering Herzien contracten Voorbereiden contractering 2018 en verder Contractmanagement Verantwoorden van de uitvoering Planning & control cyclus Verantwoording Serviceorganisatie

38 Voorwoord Het tweede jaar na de decentralisatie van de jeugdhulp ligt achter ons. Een jaar van doorontwikkeling met ups en downs en veel evaluaties. Ups en downs De samenwerking binnen de regio is nog steeds goed te noemen, zowel tussen de gemeenten onderling als tussen de Serviceorganisatie Jeugd (SOJ) en de jeugdhulpaanbieders. Een krimpend budget in combinatie met een stijgende hulpvraag, heeft gezorgd voor langere wachtlijsten en bij een aantal jeugdhulpaanbieders tot cliëntenstops. Gelukkig heeft het vertrekpunt dat er geen kind verstoken blijft van noodzakelijke zorg, samen met beoordeling door professionals van de Stichting Jeugdteams ZHZ in individuele gevallen ervoor gezorgd, dat er naar mijn oordeel goede en voldoende zorg is verleend. Dat neemt niet weg dat schaarste van middelen een toenemend probleem is en dat het evenwicht tussen het binnen budget blijven en het leveren van noodzakelijke zorg meer en meer onder druk komt te staan. De mooie voorbeelden van transformatie binnen de regio die er wel degelijk zijn, worden daarbij als we niet uitkijken naar de achtergrond gedrongen. Hier moet in 2017 meer de focus op komen te liggen. Evaluaties Het stelsel zoals we dat voor onze regio hebben gekozen, is geëvalueerd. Het is mooi te zien dat er veel erkenning is voor het vele werk van zowel de Stichting Jeugdteams ZHZ als de SOJ en dat de regio op de ingeslagen weg wenst door te gaan. Dat er daarbij nog ruimte is voor verbetering is helder en tegelijk een mooie uitdaging voor de komende jaren. Peter Kadee, directeur Serviceorganisatie Jeugd Zuid-Holland Zuid 4

39 1 Jeugdhulp ZHZ 2016 in cijfers Waar we u in 2015 soms nog moesten teleurstellen dat wij bepaalde cijfers niet of onvoldoende konden bieden, kunnen wij u nu melden dat er een grote kwaliteitsslag is gemaakt. Onze informatiepositie is in een jaar tijd sterk verbeterd; iedere jeugdige in Zuid-Holland Zuid (ZHZ) met jeugdhulp, gefinancierd door de Serviceorganisatie, is bij ons in beeld. 1.1 Aantal jeugdigen met jeugdhulp De database van de Serviceorganisatie is opgebouwd op persoonsniveau. Dit houdt in dat van iedere jeugdige met jeugdhulp het burgerservicenummer (BSN) bekend is. Per BSN wordt geregistreerd welke hulp deze jeugdige ontvangt. Hierdoor kunnen wij op een gedetailleerd niveau informatie presenteren. Figuur 1 toont het aantal jeugdigen in ZHZ dat een vorm van jeugdhulp ontvangt. Hierin maken wij onderscheid tussen enerzijds algemene (vrij-toegankelijke) voorzieningen (hulp door het jeugdteam en zorg voor kinderen met ernstige enkelvoudige dyslexie: EED) en anderzijds individuele voorzieningen. Voor individuele voorzieningen wordt een beschikking afgegeven. Figuur 1 Het totaal aantal jeugdigen in ZHZ dat jeugdhulp ontvangt, is gestegen ten opzichte van Dit geldt voor zowel het aantal jeugdigen dat alleen hulp ontvangt van het jeugdteam als het aantal jeugdigen met een individuele voorziening. Bij uitsplitsing van deze aantallen naar gemeenteniveau, ontstaat figuur 2. Daarin valt op dat de verhouding tussen de inzet van algemene voorzieningen en individuele voorzieningen varieert. 5

40 Figuur Ontwikkelingen Ondanks de kwaliteitsslag in 2016 zien wij ook verbeterpunten; deze hebben wij opgenomen in ons verbeterplan dat het Algemeen Bestuur van de gemeenschappelijke regeling Dienst Gezondheid & Jeugd (DG&J) op 6 april 2017 heeft vastgesteld. De Serviceorganisatie beschikt over een database met veel informatie. Op dit moment gebeurt het onttrekken van informatie uit de database en het opstellen van de monitoringsrapporten nog grotendeels handmatig. Dit is arbeidsintensief en daardoor ook foutgevoelig. In 2017 hopen wij dan ook een Business Intelligence Tool te implementeren, waardoor informatie eenvoudiger is te onttrekken aan de database. Een andere wens is het rapporteren op daadwerkelijk gemaakte kosten. In de huidige situatie rapporteren wij voornamelijk op beschikte waarde; dit zijn de kosten die gekoppeld worden aan een afgegeven beschikking voor jeugdhulp. De ervaring leert dat de beschikte waarde vaak hoger is dan de daadwerkelijke gedeclareerde kosten. Om te kunnen rapporteren over de daadwerkelijke kosten, moeten jeugdhulpaanbieders echter sneller hun kosten declareren dan nu doorgaans het geval is. Wij hebben maatregelen getroffen om het sneller declareren te bevorderen. De declaratiestroom is in 2016 langzaam op gang gekomen, maar nog onvoldoende om te kunnen rapporteren over de daadwerkelijke kosten van de jeugdhulp in ZHZ. Met deze nuancering laten wij u in de figuren 3 en 4 de verdeling van het aantal jeugdigen naar jeugdhulpdomein en de verdeling van beschikte waarde naar domein zien. Alhoewel de beschikte 6

41 waarde afwijkt van de daadwerkelijke kosten, leert de ervaring dat de verhouding tussen de verschillende jeugdhulpdomeinen qua beschikte waarde die van de daadwerkelijke kosten benadert. B-GGZ 17% GI 11% Aantal jeugdigen 2016 PGB 9% J&O 14% AWBZ 8% Beschikte waarde 2016 B-GGZ 1% S-GGZ 14% GI 8% PGB 9% J&O 48% S-GGZ 41% Figuur 4 Figuur 3 AWBZ 20% Naast de verhouding tussen de verschillende jeugdhulpdomeinen qua aantal jeugdigen en beschikte waarde, laten figuur 3 en 4 zien dat de verhouding van het aantal kinderen tussen de verschillende jeugdhulpdomeinen afwijkt van de verhouding van de beschikte waarde tussen de jeugdhulpdomeinen. Zo laat figuur 3 zien dat de meeste jeugdigen gebruik maken van specialistische GGZ (41%), terwijl de beschikte waarde van de specialistische GGZ veel lager ligt (14%). Andersom maakt 14% van de jeugdigen gebruik van jeugd- en opvoedhulp, terwijl jeugd- en opvoedhulp goed is voor 48% van de totale beschikte waarde van de jeugdhulp. 1.3 Monitoring Maandelijks ontvangen de gemeenten onze maandrapportage met cijfers over de jeugdhulp in ZHZ, uitgesplitst naar gemeente. Daarnaast leveren we elk kwartaal onze kwartaalrapportage, met daarin een uitgebreide cumulatieve weergave van de ontwikkelingen in het afgelopen kwartaal. Beide rapportages bespreken wij met elke gemeente en de Stichting Jeugdteams in het lokale/subregionale driehoeksoverleg dat periodiek wordt gevoerd. Deze manier van rapporteren is vrij uniek in Nederland. Er zijn ons geen andere jeugdhulpregio's bekend die beschikken over dezelfde monitoringsinformatie. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) dat als taak heeft beleidsinformatie over de jeugdhulp te ontsluiten ter ondersteuning van gemeenten, heeft aangegeven onder de indruk te zijn van ons databestand en de wijze waarop wij rapporteren. 7

42 2 Ervaren en leren van de uitvoering In dit hoofdstuk doen we verslag van onze belangrijkste ervaringen in dit tweede jaar na de decentralisatie van de jeugdhulp en geven we aan welke lessen we hieruit trekken voor de uitvoering van onze taken in 2017 én de voorbereidingen voor de volgende beleidsperiode van Wij waarderen de erkenning uit de evaluatie en gaan aan de slag met ons verbeterplan We trappen graag af met de lessen die zijn getrokken uit de evaluatie van de SOJ die in 2016 is uitgevoerd door SeinstravandeLaar. Uit deze evaluatie blijkt dat de SOJ goed tot zeer goed functioneert en de SOJ als proactief, betrokken, kwalitatief hoogwaardig en slagvaardig wordt ervaren. Daarnaast stelt SeinstravandeLaar dat de SOJ goede waarborgen biedt om grip te houden op financiën en zich daarnaast verder te richten op kwaliteit en kwantiteit van jeugdhulp. Op basis van deze evaluatie heeft het Algemeen Bestuur van de DG&J op 15 december 2016 besloten tot continuering van de uitvoering van de gedelegeerde en gemandateerde taken door de SOJ. Het spreekt voor zich dat wij deze erkenning van ons werk zeer waarderen! We gaan ook graag aan de slag met de verbeterpunten die zijn genoemd in de evaluatie en de aandachtspunten die gemeenteraden hebben meegegeven in hun zienswijzen op continuering van taken door de SOJ: vormgeven transformatie; verbeteren informatiepositie; gemeenteraden in positie; verhelderen afspraken tussen gemeenten, Stichting Jeugdteams en SOJ; versterken SOJ; en evalueren. Deze verbeterpunten hebben we uitgewerkt in een verbeterplan dat op 6 april 2017 is vastgesteld door het Algemeen Bestuur van de DG&J. Onze informatiepositie is sterk verbeterd en uniek in Nederland We hebben hard gewerkt om onze informatiepositie op orde te krijgen. We beschikken nu voor iedere jeugdige die gebruik maakt van jeugdhulp over informatie over welke hulp er geleverd is, voor welke periode en wat de te verwachte kosten zijn. De wijze waarop wij inzicht hebben in en beschikken over monitorgegevens, is in geen enkele andere jeugdhulpregio te vinden en ook de informatie van het CBS is minder volledig en up-to-date dan die van de SOJ. Wat lastig blijft, is het beschikken over actuele informatie om de daadwerkelijke uitputting van het jeugdhulpbudget goed te kunnen monitoren en op basis daarvan zo nodig snel te kunnen bijsturen. Jeugdhulpaanbieders hebben wettelijk de mogelijkheid om tot 5 jaar na dato geleverde zorg te declareren, tenzij er contractueel andere voorwaarden zijn bepaald. Wij willen toewerken naar maandelijks declareren en zijn in 2016 gestart met het stopzetten van bevoorschotting voor aanbieders die niet volgens onze regionale contractuele afspraken declareren. Daarnaast hebben we in 2016 voorbereidingen getroffen om analyses te kunnen uitvoeren op alle beschikbare data. Met behulp van deze analyses willen we sturings- en beleidsinformatie genereren. Met behulp van een tweede knoppennotitie hebben we druk op het stelsel weten te verlagen In 2015 hebben we in de zogenoemde knoppennotitie aangegeven aan welke knoppen gedraaid kan worden wanneer budgetoverschrijding dreigt. Ook in 2016 hebben we ons genoodzaakt gezien om in een knoppennotitie een voorstel te doen aan het Algemeen Bestuur voor het oplossen van knelpunten in het stelsel. Deze knelpunten waren ontstaan als gevolg van het teruglopende budget en de bezuinigingen op het macrobudget voor de jeugdhulp. De gedachte was dat door middel van transformatie de jeugdhulp goedkoper kan worden georganiseerd. We hebben aanzetten gezien, maar deze hebben pas op de lange termijn hun uitwerking. Onze uitvraag naar de productie van de 8

43 jeugdhulpaanbieders over de eerste 4 maanden van 2016 liet zien dat er meer vraag was dan aanbod. De regionale zorgmarkt zat op enkele onderdelen verstopt en er was sprake van gebrekkig op- en afschalen. In de knoppennotitie hebben we een set aan maatregelen voorgesteld om de knelpunten aan te pakken. Voor de uitvoering hiervan hebben we toestemming gevraagd voor een investering van een bedrag van 1,6 miljoen voor het oplossen van knelpunten. Zo hebben we een aantal wachtlijsten weten op te lossen (o.a. Veilig Thuis en pleegzorg) en daar waar dit niet volledig mogelijk was, de mogelijkheid om gebruik te maken van de zogenoemde Nee, tenzij -regeling uitgebreid. Daarnaast hebben we toestemming gevraagd om de begrote innovatiemiddelen van in te zetten. Hiervoor is een zestal innovatieprojecten gestart die doorlopen in Voorbeelden van deze innovatieprojecten zijn: ombuigen van 24-uurs crisisplaatsingen naar alternatieve hulp (zoals intensieve behandeling thuis); realiseren minder (intensieve) Kinderdagcentra-plaatsingen door kennisoverdracht aan jeugdteams en alternatieve thuisondersteuning; en verminderen doorverwijzingen naar specialistische GGZ door kennisoverdracht aan jeugdteams en consultatiemogelijkheden. We hebben samen met aanbieders een extra impuls gegeven aan de transformatie Samen met de jeugdhulpaanbieders hebben we in 2016 geconstateerd dat daadwerkelijk transformeren moeizaam op gang komt. Dit heeft geleid tot het gezamenlijke initiatief om een Transformatieberaad te starten. Dit beraad fungeert als vliegwiel voor de transformatie. In het beraad maken aanbieders niet-vrijblijvende afspraken met elkaar en met de SOJ over transformeren. Zo heeft het Transformatieberaad op basis van de transformatieagenda voorstellen gedaan voor besteding van het innovatiebudget 2016, waarvan we hierboven al enkele voorbeelden hebben gegeven. In ons verbeterplan hebben we aangegeven wat we verder gaan doen om de aanpak van de transformatie te intensiveren, onder andere voor het realiseren van de beweging naar voren en aansluiting op andere onderdelen van het sociaal domein. We hebben een paar mooie aanzetten tot transformatie gezien Zo hebben we stappen gezet om de groei van specialistische zorg voor kinderen met Ernstige Enkelvoudige Dyslexie (EED) te keren, nadat we hadden geconstateerd dat we meer dan het dubbele aan EED-zorg hadden ingekocht dan nodig zou zijn gezien het landelijk erkende prevalentiecijfer. Om de specialistische EED-zorg beschikbaar te houden voor die kinderen die het daadwerkelijk nodig hebben, hebben we in 2016 met alle samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs in de regio afspraken gemaakt over het inzetten van poortwachters die de afspraken uit het landelijk protocol toepassen. In de contracten met aanbieders van EED-zorg hebben we vastgelegd dat verwijzing naar EED-zorg plaatsvindt via de poortwachters van de samenwerkingsverbanden. In het laatste kwartaal van 2016 is een daling zichtbaar van het aantal verwijzingen naar EED-zorg. In 2016 hebben 686 jeugdigen EED-zorg ontvangen ten opzichte van 844 jeugdigen in 2015; dit terwijl we een toename hebben gezien van het aantal jeugdigen met jeugdhulp in Ondersteuningsvragen voor kinderen die geen specialistische EED-zorg nodig hebben, worden opgepakt door de scholen en samenwerkingsverbanden. Een ander voorbeeld van het op gang komen van de gewenste transformatie zijn de samenwerkingsafspraken die zijn gemaakt tussen de Stichting Jeugdteams en Veilig Thuis. Deze hebben in 2016 geleid tot het overdragen van circa 250 meldingen met een laag veiligheidsrisico na triage door Veilig Thuis aan de Stichting Jeugdteams, zodat er sneller hulp kan worden geboden aan kinderen en gezinnen. 9

44 Zowel Veilig Thuis, gecertificeerde instellingen, Raad voor de Kinderbescherming als onze beschermingstafel hebben in 2016 te maken gehad met een stijging van het aantal cliënten. Dit heeft bij een aantal organisaties tot wachtlijsten geleid. Het is nog gissen naar de oorzaak van de stijging. Wordt er meer gezien als gevolg van de komst van de jeugdteams of is er sprake van meer onveiligheid? De druk op deze veiligheidsketen heeft ertoe geleid dat de organisaties werken aan het verbeteren van de samenwerkingsafspraken. Ervaringen en lessen inkoop/contractering Het vooraf volledig verdelen van het voor de regionale zorgmarkt beschikbare budget heeft ertoe geleid dat er niet snel kon worden ingespeeld op een fluctuatie in de zorgvraag. Daarnaast heeft deze wijze van bekostigen de keuzevrijheid van jeugdigen beperkt, omdat zij voor het beantwoorden van de zorgvraag alleen terecht konden bij aanbieders die budgetruimte hadden. Voor 2018 en verder denken we daarom na over een andere wijze van bekostigen. Op basis van de ervaringen tot nu toe concluderen we dat maatwerkcontracten met een aantal specialistische aanbieders die niet in onze regio zijn gevestigd, nodig blijven. Dit komt doordat het zorgaanbod van deze aanbieders zo specifiek is dat het niet zonder hoge kosten in onze regio ontwikkeld kan worden. Verder signaleren we dat het toereikend zijn van de ingekochte jeugdhulp mede wordt bepaald door de mate waarin er kan worden afgeschaald naar het lokale veld en/of aangesloten op aanpalende voorzieningen op basis van onder andere de Wet maatschappelijke ondersteuning, Wet langdurige zorg en Zorgverzekeringswet. 10

45 3 Realisatie BRTA-doelen De 17 gemeenten in ZHZ hebben in 2014 doelen geformuleerd voor de uitvoering van de jeugdhulp. Deze doelen zijn opgenomen in het Beleidsrijk Regionaal Transitie Arrangement (BRTA). Aan de hand van deze doelen willen de gemeenten de ontwikkelingen volgen in de opvoed- en opgroeiomgeving van jeugdigen in ZHZ. In dit hoofdstuk treft u onze jaarlijkse verantwoording aan over de realisatie van de doelen. 3.1 Algemeen De BRTA-doelen hebben betrekking op het brede leefdomein van jeugdigen. Zo wordt er gekeken naar gezondheidsbeleving, sociale opvoedomgeving, arbeidsparticipatie en inzet van (jeugd)hulp. De SOJ meet de realisatie van de doelen. Wij ervaren daarbij dat onze invloed op de realisatie van de gestelde doelen beperkt is. Bovendien blijken de doelen onvoldoende bruikbaar voor het meten van de ontwikkeling van het jeugdhulpstelsel en onze inspanningen daarvoor. Voor het meten van de realisatie van de doelen zijn wij grotendeels afhankelijk van gegevens van derden, waarbij wij er tegenaan lopen dat deze informatie onvoldoende beschikbaar, onvolledig en niet actueel is. De informatiepositie van de SOJ is ten opzichte van 2015 sterk verbeterd. We krijgen steeds beter inzicht in de werking van het jeugdhulpstelsel. Daarnaast staan er voor de komende periode verbeteringen gepland, waardoor we naast kwantitatieve gegevens ook kwalitatieve gegevens hopen te verkrijgen. Bij het formuleren van de beleidsdoelen (en indicatoren) voor het nieuwe beleidskader , willen we zorgen dat deze passen bij de opdracht van de SOJ en kunnen worden gemeten op basis van eigen gegevens. 3.2 Realisatie BRTA-doelen Jeugdigen in ZHZ groeien gezond en veilig op Indicator 0- meting % 12 t/m 18-jarigen dat de eigen gezondheid als (heel) 2014: goed ervaart 86% % kinderen tot 18 jaar dat gebruik maakt van jeugdhulp 2015: 11% aandeel jeugdigen waarover een melding bij Veilig 2015: Thuis is gedaan 2,1% 1 e meting 2015: 82% 2016: 13% 2016: 2,7% Ambitie Bron 2018 Gelijk DG&J ZHZ Afname SOJ 1 n.v.t. SOJ via Veilig Thuis 1 In het BRTA is als bron het CBS opgenomen. De cijfers van het CBS zijn echter minder actueel dan de cijfers van de SOJ. Daarom zijn hier de cijfers van de SOJ gebruikt. 11

46 Indicator 0- meting aantal jeugdigen dat betrokken was bij uitgevoerde 2015: onderzoeken door Veilig Thuis aantal verzoeken aan de rechtbank tot het opleggen 2015: van jeugdbeschermingsmaatregelen 260 aantal jeugdigen met maatregel jeugdreclassering 2015: e meting 2016: : : 196 Ambitie 2018 n.v.t. n.v.t. n.v.t. Bron SOJ via Veilig Thuis SOJ via RvdK SOJ Jaarlijks worden er vragenlijsten voorgelegd aan scholieren door de Dienst Gezondheid en Jeugd (DG&J). Eén van de vragen betreft de gezondheidsbeleving. De DG&J heeft in 2015 enkele wijzigingen doorgevoerd in de benaderde doelgroep en de gestelde vragen. Hierdoor is de 0-meting van 2014 niet meer vergelijkbaar met de recente 1-meting. Ondanks dit verschil mogen we wel concluderen dat de beleving van de eigen gezondheid door het merendeel van de jeugd als (heel) goed wordt ervaren. In 2016 heeft 13% van de jeugdigen tot 18 jaar in de regio enige vorm van jeugdhulp gekregen. 10% van de jeugdigen tot 18 jarigen heeft een beroep gedaan op specialistische jeugdhulp. In 2015 lagen deze percentages respectievelijk op 11% en 10%. Het aantal jeugdigen dat gebruik maakt van jeugdhulp is dus toegenomen. Het aantal jeugdigen dat een beroep doet op specialistische jeugdhulp is gelijk gebleven. Deze cijfers zijn niet vergelijkbaar met de cijfers van het CBS vanwege verschillen in meting. Het veiligheidsdomein laat in 2016 flinke afwijkingen zien ten opzichte van Op alle indicatoren is een stijging zichtbaar. De oorzaak van deze beweging kan gelegen zijn in het dichter bij de burger organiseren van hulp waardoor signalen eerder worden opgepakt Jeugdigen krijgen kansen zich te ontwikkelen en naar vermogen mee te kunnen doen Indicator 0-meting 1 e meting Ambitie 2018 Bron % van de jongeren dat bij iemand terecht - - Stijging DG&J ZHZ kan/sociale steun ervaart vanuit de opvoedomgeving % van de jongeren dat sociale steun ervaart van 2014: - Stijging DG&J ZHZ vrienden/familie 98% % van de jongeren dat een goede ouder-kind relatie 2014: 2015: gelijk DG&J ZHZ ervaart thuis 96% 86% % van de jongeren dat school leuk vindt 2014: 2015: gelijk DG&J ZHZ (schoolmotivatie) 92% 63% % voortijdig schoolverlaters '13-'14: 1,8% '14-'15: 1,7% afname VSVverkenner 2 Het betreft hier het aantal gemelde kinderen bij Veilig Thuis. 12

47 % geslaagden (18 tot 25 jaar) voor een mbodiploma of niveau 2 of hoger (startkwalificatie) 13,3% '13-'14: % niet werkende werkzoekende jongeren van 15 t/m 2015: 22 jaar 3 0,24% % jongeren dat een uitkering krijgt : 4,83% % kinderen (0 tot 18 jaar) met risico op armoede, 2012: kind dat leeft in een huishouden met een inkomen 10,4% onder de lage inkomensgrens '14-'15: 14,2% 2016: 0,13% 2016: 4,62% 2013: 10,2% stijging afname afname afname CBS UWV Sociale dienst/uwv CBS De tevredenheid van jeugdigen over de steun die zij ontvangen van vrienden en familie ligt hoog. Er is geen nieuwe meting beschikbaar om ook 2015 en/of 2016 in beeld te brengen. De ervaring van de ouder-kind relatie is in percentage gedaald; de vraagstelling is echter gewijzigd, waarbij er een extra antwoordmogelijkheid is geboden. De gegevens zijn daardoor niet vergelijkbaar. Het aantal vroegtijdig schoolverlaters is in 2015 iets gedaald. Het aantal geslaagden met een startkwalificatie is met bijna 1% gestegen. De schoolmotivatie lijkt te zijn gedaald, echter ook hier hebben wijzigingen in vraagstelling en antwoordmogelijkheden plaatsgevonden. Hierdoor zijn beide jaren niet te vergelijken. De leefomgeving van de jeugdige laat geen grote beweging zien. Het percentage jeugdige dat met kans op armoede opgroeit, is nagenoeg gelijk gebleven. Het percentage niet-werkende werkzoekenden is gedaald, evenals het percentage jeugdigen met een uitkering Jeugdhulp (in al zijn geledingen) zorgt ervoor dat problematiek afneemt Voor het meten van de realisatie van dit doel zijn nog geen cijfers beschikbaar. Om de doelmatigheid en effectiviteit van de jeugdhulp te kunnen meten, zijn we in 2016 met jeugdhulpaanbieders gestart met het treffen van de benodigde voorbereidingen voor het meten van 'outcome'. Het meten van outcome is een lang gekoesterde wens in de jeugdhulpverlening. Veel hulpaanbieders registreren wel resultaten op organisatieniveau, maar tot op heden is niet mogelijk om resultaten tussen verschillende branches te vergelijken. Het op eenduidige wijze registreren van outcome draagt bij aan de sturing op jeugdhulp. Landelijk is daarom een harmonisatie van outcomeindicatoren afgesproken. De landelijke outcome-indicatoren zijn doelrealisatie, uitval en klanttevredenheid. In 2017 gaan we proefdraaien met het uitvragen van outcome-gegevens. In 2018 nemen we dit op als voorwaarde in de contractering Cliënten zijn tevreden over de hulp en er is zo weinig mogelijk uitval uit aanbod Het meten van tevredenheid en uitval is onderdeel van de hierboven beschreven voorbereidingen op het meten van outcome. In 2018 verwachten wij de eerste resultaten te kunnen presenteren. 3 Percentage ten opzichte van het totaal aantal inwoners in ZHZ. 4 De percentages zijn een cumulatie van het aantal jongeren met een bijstandsuitkering, WW, WIA en Wajong, ten opzichte van het totaal aantal jeugdigen. 13

48 De Jeugdwet verplicht gemeenten tot het uitvoeren van een cliëntervaringsonderzoek. De SOJ heeft dit in 2016 namens de gemeenten georganiseerd. De VNG heeft een landelijk rapport gepubliceerd. Ondanks de lage respons zijn de resultaten overwegend positief en blijkt dat het merendeel van de cliënten tevreden is. De respons in Zuid-Holland Zuid was echter zo laag, dat er geen sprake is van een representatief onderzoek Versterking van preventie en licht ambulante hulp leiden tot een afname van het beroep op en de kosten van dure vormen van jeugdhulp Indicator 0- meting 2015: 10% in de regionale zorgmarkt heeft er een afname plaatsgevonden van het aantal geholpen jeugdigen ten opzichte van 1/1/2015 in de regionale zorgmarkt 5 heeft er een afname plaatsgevonden op budgetniveau ten opzichte van 1/1/ e meting 2016: 10,2% Ambitie Bron % SOJ + 2,0% + 3,1% -15% SOJ % dat terugvalt in problematiek na beëindigen traject - - afname CBS/SOJ Het aantal jeugdigen in de regionale zorgmarkt is niet afgenomen, maar iets toegenomen. Mogelijk wordt dit veroorzaakt doordat de zorg dichterbij de burger is georganiseerd. Ook het budget dat gemoeid is met de hulp die wordt geboden door de regionale zorgmarkt is gestegen. Het percentage jeugdigen dat terugvalt in problematiek na beëindiging van een hulpverleningstraject, is nog niet meetbaar. Dit wordt meegenomen bij de genoemde voorbereidingen op het meten van outcome % van de gezinnen met meervoudige (complexe) problematiek binnen het jeugddomein wordt geholpen volgens de methodiek 1 gezin, 1 plan, 1 begeleider Indicator Ambitie 2018 Bron er is een gedragen systeem waarin te zien is of een aanwezig SOJ gezin al ergens in zorg is we evalueren en verbeteren het systeem aanwezig SOJ Het inzetten van zorgcoördinatie (gezinsregie) binnen de jeugdhulp is één van de kerntaken van Stichting Jeugdteams. Wanneer een jeugdprofessional constateert dat een gezin niet in staat is om zelf de regie te voeren, dan pakt een jeugdprofessional dit op samen met het gezin. Vanwege wijzigingen in de registratie van de stichting kunnen hier geen cijfers worden gepresenteerd. 5 De regionale zorgmarkt omvat alle jeugdhulp die niet door de jeugdteams worden geleverd. Jeugdhulp die wordt ingezet op basis van een Persoonsgebonden Budget (PGB) of het Landelijk Transitie Arrangement (LTA) behoort ook niet tot de regionale zorgmarkt. 14

49 De functie van gezinsregisseur is niet exclusief voorbehouden aan de Stichting Jeugdteams. Indien de situatie er om vraagt, kan ook een andere organisatie deze regierol vervullen. Hier worden dan duidelijke afspraken over gemaakt. Echter, in dat geval zijn er geen cijfers beschikbaar over de inzet. Wel kunnen wij concluderen dat er inzet wordt gepleegd en aan het systeem wordt gewerkt Vanaf 1 januari 2015 worden alle gedecentraliseerde jeugdhulptaken uitgevoerd binnen de gebundelde rijksmiddelen van de 17 gemeenten Indicator Ambitie 2018 Bron jeugdigen geholpen met beschikbaar budget binnen budget boven budget binnen budget SOJ kosten per traject gedaald SOJ We constateren dat de vraag naar jeugdhulp stijgt, terwijl het budget vanwege de bezuiniging op de rijksmiddelen afneemt. Voor een toelichting op het financiële resultaat 2016 verwijzen wij u naar onze jaarrekening die onderdeel uitmaakt van de Jaarstukken 2017 GR DG&J. 3.3 Conclusie Zoals we aan het begin van dit hoofdstuk hebben aangegeven, willen we ervoor zorgen dat de beleidsdoelen (en indicatoren) voor het nieuwe beleidskader passen bij de opdracht van de SOJ en kunnen worden gemeten op basis van eigen gegevens. Voor de huidige BRTA-doelen is in 2014 per indicator een ambitie geformuleerd voor In veel gevallen is de gewenste beweging zichtbaar en daar waar dit niet het geval is, is een verklaring gegeven. Alleen op het onderdeel '% jeugdigen met jeugdhulp' zien we een stijging in plaats van een daling. Dit geldt in mindere mate ook voor het aantal jeugdigen dat verwezen wordt naar de regionale zorgmarkt. Dit is een opvallende ontwikkeling, maar om deze te kunnen verklaren, moet over een langere periode worden gemonitord. Het organiseren van jeugdhulp dichterbij de jeugdigen en gezinnen kan aanvankelijk tot een stijging van de vraag naar hulp leiden. Uit onze monitoring moet blijken of deze beweging zich voortzet of op termijn de in 2014 verwachte daling laat zien. Uiteraard gaan wij aan de hand van onze monitor-gegevens in gesprek met alle betrokken partijen over de geconstateerde beweging, op zoek naar verklaringen en om te kijken hoe kan worden bijgestuurd. Het wachten is nog op outcome-informatie. Vanaf 2018 hopen we gegevens te kunnen presenteren over de doelmatigheid en effectiviteit van de jeugdhulp. 6 Weergegeven zijn de gemiddelde kosten van jeugdhulptrajecten die worden uitgevoerd door de regionale zorgmarkt; dit is exclusief jeugdhulp op basis van Persoonsgebonden Budget (PGB), Landelijk Transitie Arrangement (LTA) en zorgprogramma's. 15

50 4 Realisatie uitvoeringsprogramma 4.1 Inleiding In dit hoofdstuk doen we verslag van de activiteiten die we in 2016 hebben ondernomen ter uitvoering van onze reguliere werkprocessen en de Transformatieagenda jeugdhulp Sturen op de uitvoering Monitoren van de uitvoering Activiteit Beoogd resultaat Stand van zaken Bespreken van maandrapportages in periodieke driehoeksoverleggen Bijsturen van de uitvoering Gemeenten zijn goed geïnformeerd over (voortgang van activiteiten van) Stichting Jeugdteams ZHZ en SOJ en over gebruik van jeugdhulp in ZHZ. Driehoeksoverleggen zijn periodiek gevoerd, afgestemd op wensen van gemeenten. Gemeenten hebben maandelijks en per kwartaal rapportages ontvangen. Rapportages geven steeds beter beeld van gebruik van jeugdhulp. Activiteit Beoogd resultaat Stand van zaken Doen van voorstel aan gemeenten Gemeenten en/of Algemeen In knoppennotitie is voorstel of Algemeen Bestuur voor bijsturing bij dreigende budgetoverschrijding Bestuur hebben voorstel ontvangen voor bijsturing bij dreigende budgetoverschrijding. opgenomen voor bijsturing vanwege dreigende budgetoverschrijding. Algemeen Bestuur heeft op 7 juli 2016 ingestemd met voorstel. Colleges zijn per brief geïnformeerd met daarin tekstvoorstel voor raadsinformatiebrief. Bijsturing heeft plaatsgevonden door afromen overschotten aanbieders, extra investering van 1,6 mln. en inzet van (begroot) innovatiebudget van 0,6 mln. 16

51 4.3 Ontwikkelen van de uitvoering In deze paragraaf leest u hoe we hebben gewerkt aan de ontwikkeling van de uitvoering. Dit hebben we gedaan aan de hand van de transformatieagenda Doel: jeugdhulp zorgt ervoor dat problematiek afneemt Thema Beoogd resultaat 2016 Stand van zaken Zelfredzaamheid (eigen kracht) - Er is een methodiek vastgesteld en geïmplementeerd voor bepalen van mate van zelfredzaamheid van ouders en jeugdigen. - Registratie op vaste meetmomenten van zelfredzaamheid is geïmplementeerd om inzicht te verkrijgen in wat werkt. Eenduidige triage Transformatie regionale zorgmarkt - Er is een eenduidige wijze van triage vastgesteld voor hulpvragen over opgroeien (jeugdige), opvoeden (ouder) en veiligheid (jeugdige en ouder). - Er is een scholingsplan ontwikkeld voor jeugdprofessionals; de uitvoering van het plan is gestart. - In inkoopcontracten met strategische partners zijn afspraken vastgelegd over transformatie en substitutie van jeugdhulp, onder andere door afschalen en inzetten goedkopere jeugdhulp. - SOJ heeft afspraken gemaakt met Stichting Jeugdteams over te bereiken doelen. - SOJ heeft voortgang gemonitord in tweewekelijkse contractmanagement-gesprekken met Stichting Jeugdteams en driehoeksoverleggen met gemeenten. - Stichting Jeugdteams heeft methodiek geïmplementeerd voor triage waarin o.a. wordt vastgesteld of draagkracht en draaglast in evenwicht zijn. - SOJ heeft afspraken gemaakt met Stichting Jeugdteams over te bereiken doelen. - SOJ heeft voortgang gemonitord in tweewekelijkse contractmanagement-gesprekken met Stichting Jeugdteams en driehoeksoverleggen met gemeenten. - Stichting Jeugdteams heeft methodiek geïmplementeerd voor triage. - Nagenoeg alle medewerkers zijn opgeleid. - ICT-systeem van Stichting Jeugdteams is aangepast om deze werkwijze te ondersteunen. - SOJ heeft inkoopcontracten afgesloten o.b.v. budget en tarieven, niet o.b.v. specifiek hulpaanbod. Hierdoor kunnen jeugdhulpaanbieders hun aanbod door middel van substitutie flexibel afstemmen op vragen van jeugdigen. 17

52 Thema Beoogd resultaat 2016 Stand van zaken 18-/18+ - Jeugdprofessionals hebben overzicht van jeugdigen waarvoor zorg moet doorlopen na 18 e verjaardag. - Signalering van benodigde zorg na 18 e verjaardag verschuift naar voren (bij 16,5/17 jaar). - Jeugdprofessionals/ jeugdhulpaanbieders hebben kennis van wettelijk kader en opvolging na beëindiging van hulp uit Jeugdwet. - Jeugdprofessionals bespreken met jeugdige bij opstellen van actieplan de opvolging die nodig is na 18 e verjaardag en leggen vast wie regie voert. - Jeugdprofessionals zijn zich bewust van verschillende leefdomeinen na 18 e verjaardag. - Jeugdprofessionals hebben inzicht welke ketenpartners zij hierbij moeten betrekken. - Er worden samenwerkingsafspraken gemaakt met o.a. CIZ, Wmo en zorgkantoren. - Verantwoordelijkheid van aanbieders voor tijdige signaleren en organiseren van zorg na 18 e verjaardag is onderdeel van contractmanagement. - SOJ heeft in overleggen met aanbieders gestuurd op optimale inzet binnen budgettaire kaders. - SOJ heeft met Transformatieberaad agenda opgesteld voor aanpak van transformatie jeugdhulpaanbod. - SOJ heeft In contractbeheergesprekken met jeugdhulpaanbieders besproken welke transformatieacties aanbieders ondernemen en welke eventuele belemmeringen zij hierbij ervaren en deze waar mogelijk opgelost. - Algemeen Bestuur heeft op 15 december 2016 besloten het Jeugdpreventieteam van Jeugdbescherming west per 1 januari 2017 te positioneren bij Stichting Jeugdteams. - Stichting Jeugdteams ontvangt elk kwartaal overzichten van SOJ van jeugdigen die 18 jaar worden. - SOJ heeft signaalfunctie in registratiesysteem MO-platform laten bouwen dat aangeeft wanneer aangevraagde beschikking leeftijdsgrens van 18 jaar overschrijdt. - SOJ heeft handleiding geschreven voor jeugdprofessionals over wettelijk kader en overgang Jeugdwet naar volwassenenzorg. - SOJ heeft met Stichting Jeugdteams afspraken gemaakt over vroegtijdig signaleren en in actieplan voor overgang van Jeugdwet naar volwassenenzorg doelen te benoemen ruim voor 18 e verjaardag en daaraan te werken voor soepele overgang. - SOJ heeft voorlichting gegeven aan jeugdprofessionals, Wmo-consulenten en beleidsmedewerkers van gemeenten over overgang van jeugdhulp naar volwassenenzorg. - SOJ heeft gezorgd voor verbinding tussen jeugdprofessionals en medewerkers van andere leefdomeinen, door bijeenkomsten te organiseren. 18

53 Thema Beoogd resultaat 2016 Stand van zaken Veilig Thuis - Besluiten over positionering Veilig Thuis vanaf 1 januari Jeugdteams nemen na triage deel van 1 e contacten Veilig Thuis over. - Samenwerking Veilig Thuis en Jeugdteams leidt tot eerder signaleren van problemen waardoor deel van 1 e contacten Veilig Thuis kan worden voorkomen. - Integrale werkwijze Veilig Thuis en betere samenwerking met relevante partijen leidt aanvankelijk tot stijging aantal 1 e contacten Veilig Thuis en tegelijkertijd tot korte doorlooptijden. - SOJ heeft afspraken gemaakt met CIZ over samenwerking met Stichting Jeugdteams in consulterende rol. - SOJ monitort overgang van jeugdhulp naar volwassenenzorg door het verloop van aantal jeugdigen van 18 jaar en ouder dat jeugdhulp ontvangt en de beschikte waarde te meten. - Er zijn voorbereidingen getroffen, zoals uitwerken van 16+ plan, voor opnemen van voorwaarden rond leeftijdsgrens in de contracten met jeugdhulpaanbieders. - SOJ heeft thema overgang van jeugdhulp naar volwassenenzorg in transformatieteam en stuurgroep jeugd geagendeerd en zo urgentie van dit thema onder aandacht van gemeenten gebracht. - Voorbereiding besluitvorming bleek complex. Op 15 december 2016 heeft Algemeen Bestuur besloten tot publieke positionering van Veilig Thuis onder gemeenschappelijke Regeling DG&J met ingang van Stichting Jeugdteams heeft in e contacten overgenomen van Veilig Thuis na triage. - Veilig Thuis heeft samenwerkingsafspraken gemaakt met Stichting Jeugdteams, jeugdgezondheidszorg en aantal sociale teams over melden en overnemen van 1 e contacten na triage door Veilig Thuis. Beschermingstafel en jeugdbescherming - Samenwerking tussen jeugdteams en partners in veiligheidsdomein leidt tot minder rechterlijke maatregelen en/of maatregelen van kortere duur. - SOJ heeft samen met instellingen die de beschermingstafel uitvoeren, gewerkt aan verbeteren van samenwerking. Onder andere door aanscherpen van procesafspraken. Aantal meldingen bij alle instellingen in veiligheidsdomein is in 2016 gestegen. 19

54 Thema Beoogd resultaat 2016 Stand van zaken - Op basis van ervaringen met ouders betrekken aan beschermingstafel in 2015, besluiten over vervolg en besluit implementeren en uitvoeren. - Onderzoeken van mogelijkheid om alle meldingen jeugdreclassering via jeugdtafel in Veiligheidshuis te laten lopen voor betere oplossingen voor jeugdigen. Jeugdtafel en jeugdreclassering - Verkennen of jeugdtafel kan worden ontwikkeld analoog aan beschermingstafel. - Maken van transformatieafspraken met partners in samenwerkingsovereenkomsten/contracten. Arrangeren zorglandschap - 2-jarige contracten voor strategische partners, deels op basis van zorgprofielen. - Selectie strategische partners op financiële gronden (contractwaarde > ). Op basis van ervaringen, uitbreiden van zorgprofielen. - SOJ heeft samen met Stichting Jeugdteams, Veilig Thuis, gecertificeerde instellingen en Raad voor de Kinderbescherming besloten pilot met ouders aan beschermingstafel voort te zetten in 2016 en Ook het aantal meldingen aan de jeugdtafel is gestegen in Stichting Jeugdteams is toegevoegd als deelnemer aan de jeugdtafel. Wegens de toegenomen druk op de deelnemende partners in 2016, is geen prioriteit gegeven aan dit thema. - Wegens de toegenomen druk op de beschermingstafel, jeugdtafel en de instellingen in het veiligheidsdomein, is in 2016 geen prioriteit gegeven aan het thema jeugdtafel en jeugdreclassering. - SOJ heeft met 109 jeugdhulpaanbieders contract afgesloten, waarvan 48 strategische partners). Daarnaast kunnen jeugdigen gebruik maken van door VNG gecontracteerd aanbod (Landelijk Transitie Arrangement). Ook zijn er maatwerkcontracten afgesloten met nietgecontracteerde aanbieders voor specifieke hulp aan individuele jeugdigen. Tot slot loopt nog aantal contracten voor zorgcontinuïteit voor jeugdigen die op 1 januari 2015 bij niet-gecontracteerde aanbieder in zorg waren en hun traject daar afmaken (met name buitenregionale pleegzorgplaatsingen die doorlopen tot 18 e jaar). - In 2016 zijn 3 zorgprofielen ingevoerd. Knelpunten in uitvoering zijn besproken en opgelost. In samenspraak met Stichting Jeugdteams en jeugdhulpaanbieders zijn nog eens 3 zorgprofielen uitgewerkt die in 2017 worden ingevoerd. 20

55 Thema Beoogd resultaat 2016 Stand van zaken Nieuwe en niet-gecontracteerde jeugdhulpaanbieders Outcome en (maatschappelijk) resultaat - Ruimte voor nieuwe aanbieders dankzij raamwerkovereenkomst en als onderaannemer van zorgprofielen. - Afhankelijk van ervaringen bepalen of inkoop 2018 (en verder) gebeurt op basis van bestuurlijke contractering of klassieke aanbesteding. - SOJ en Nederlands jeugdinstituut (Nji) inventariseren gezamenlijk inhoud en uitkomsten van outcome-metingen die worden gedaan door jeugdhulpaanbieders en Stichting Jeugdteams. - SOJ heeft raamovereenkomst opengesteld voor nieuwe aanbieders die voorzien in duidelijke behoefte. Na selectie op toegangscriteria zijn 22 nieuwe aanbieders toegetreden, waaronder jeugdhulp door kinderartsen, waarvoor gemeenten vanaf 2016 verantwoordelijk zijn geworden. - SOJ heeft in contracten zorgprofielen opgenomen dat strategische partners als hoofdaannemer kunnen optreden voor zorgprofielen. - SOJ betrekt ervaringen uit 2016 bij opstellen (en door Algemeen Bestuur in 2017 vast te stellen) inkoopkader voor periode vanaf SOJ heeft contractafspraken gemaakt met jeugdhulpaanbieders over gebruik outcome-indicatoren. - SOJ heeft samen met jeugdhulpaanbieders deelgenomen aan begeleidingstraject van NJI. - SOJ heeft cliëntervaringsonderzoek laten uitvoeren. - SOJ rapporteert in dit jaarverslag over voortgang BRTAdoelen Doel: cliënten zijn tevreden over de hulp en er is zo weinig mogelijk uitval uit aanbod Thema Beoogd resultaat 2016 Stand van zaken Digitaal jeugdhulpdossier - Verkennen van mogelijkheden en beperkingen van digitaal beschikbaar maken van dossier voor cliënt. - Stichting Jeugdteams heeft functionaliteit in najaar 2016 getest. Op basis van uitkomst hiervan wordt mogelijkheid geoperationaliseerd. 21

56 Thema Beoogd resultaat 2016 Stand van zaken Cliëntenparticipatie - Verbreden van bestaand netwerk van cliënten(- vertegenwoordigers) jeugdhulp. - Inzet van verschillende typen cliëntenparticipatie bij beleid en inkoop. - Samen met jeugdhulpaanbieders onderzoeken van mogelijkheid van inzetten JIJ-meter bij inkoop. - Er zijn werkgroepen gestart voor de thema's uitbreiden netwerkstructuur en ervaringsdeskundigheid. - Beide werkgroepen hebben plan van aanpak gemaakt voor vervolg in Er zijn themabijeenkomsten georganiseerd over 18-/18+ en ervaringsdeskundigheid. - Pilot JIJ-meter is als participatie-instrument uitgeprobeerd bij 5 aanbieders. JIJ-meter blijkt interessant instrument om inzicht te krijgen in wat goed gaat en beter kan op gebied van cliëntparticipatie. Deze inzichten en resultaten kunnen echter ook met andere meetinstrumenten die minder tijd en inspanning kosten, inzichtelijk worden gemaakt. De pilot wordt niet uitgebreid, maar in plaats daarvan wordt 2 keer per jaar een bijeenkomst georganiseerd met aanbieders over cliëntparticipatie Doel: versterking van preventie en licht ambulante hulp leiden tot een afname van het beroep op en de kosten van dure vormen van jeugdhulp Thema Beoogd resultaat 2016 Stand van zaken Versterking basisvoorzieningen ( Dijken op deltahoogte ) Jeugdhulp dichtbij brengen - Op basis van ervaringen met basisvoorzieningen, jeugdteams en regionale zorgmarkt in 2015 maken gemeenten afspraken over minimale basisvoorzieningen in elke gemeente. - Jeugdteams kunnen zelf meer jeugdhulp bieden, lokaal nabij en snel toegankelijk, zonder hulp uit regionale zorgmarkt erbij te halen. Verhouding budget jeugdteams/regionale zorgmarkt wijzigt ten gunste van jeugdteams/algemene voorzieningen jeugdhulp. - SOJ heeft gemeenten (maandelijks) gefaciliteerd met relevante sturingsinformatie. - SOJ bespreekt in periodieke driehoeksoverleggen met gemeenten en Stichting Jeugdteams ontwikkelingen en bijzonderheden van jeugdhulp in betreffende gemeente. - In tegenstelling tot regionale zorgmarkt, heeft Stichting Jeugdteams geen korting opgelegd gekregen als gevolg van korting op macrobudget Er is geen beschikking meer nodig om ernstige enkelvoudige dyslexiezorg te ontvangen. 22

57 Thema Beoogd resultaat 2016 Stand van zaken Regionale formule jeugdteams - Realisatie regionale formule voor herkenbaarheid/- eenduidigheid, effectiviteit en efficiënte inzet van middelen, blijkt uit uitvoeringsprogramma 2016 en meerjarenplan van Stichting Jeugdteams. - Op kleine schaal wordt gestart met aanbieden van basis-ggz als algemene voorziening, als onderdeel van jeugdteamconcept (niet noodzakelijk ook als onderdeel van Stichting Jeugdteams). Indien succesvol wordt dit uitgebreid, mogelijk ook voor andere vormen van jeugdhulp die tot dan door regionale zorgmarkt werden uitgevoerd. - Ernstige enkelvoudige dyslexiezorg wordt ingezet als algemene voorziening. Specialistische multidisciplinaire diagnostiek en advies Samenwerking huisartsen, medisch specialisten en jeugdartsen - Bepalen van benodigde expertise voor voorzien in specialistische multidisciplinaire diagnostiek en advies. - Bepalen welke positionering van deze expertise de hoogst toegevoegde waarde heeft. - Besluiten over positionering. - Er is zicht op verwijsgedrag van huisartsen, medisch specialisten en jeugdteams. - In Alblasserwaard/Vijfheerenlanden is gestart met pilot PHO-GGZ. O.b.v. ervaringen wordt beoordeeld in hoeverre en onder welke voorwaarden basis-ggz algemene voorziening kan worden. - SOJ heeft afspraken gemaakt met Stichting Jeugdteams over uitvoering van hoofdtaken (toegang, ambulante jeugdhulp en casusregie) én aansluiting lokale situatie. Afspraken zijn vastgelegd in opdracht Deze is vastgesteld door Dagelijks Bestuur op 24 maart Voortgang is gemonitord in periodieke contractmanagement-gesprekken met Stichting Jeugdteams en driehoeksoverleggen met gemeenten. - In Alblasserwaard/Vijfheerenlanden is gestart met pilot PHO-GGZ om samenwerking met huisartsen te verbeteren. O.a. op basis van deze ervaring wordt beoordeeld in hoeverre en onder welke voorwaarden basis-ggz algemene voorziening kan worden. - SOJ heeft afspraken gemaakt met samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs over toegang tot ernstige enkelvoudige dyslexiezorg. Dit is met ingang van 2016 een algemene voorziening, waardoor een beschikking niet meer noodzakelijk is. - SOJ heeft met partners van Diagnostiek en Advies Netwerk DAN en Stichting Jeugdteams gekeken hoe aanwezige expertise van DAN zo optimaal mogelijk kan worden ingezet binnen de jeugdteams. - DAN is in 2016 gepositioneerd binnen Stichting Jeugdteams. - SOJ heeft in maandrapportages het aantal verwijzingen door huisartsen opgenomen. 23

58 Thema Beoogd resultaat 2016 Stand van zaken Administratieve lastenverlichting en deregulering - Huisartsen, medisch specialisten en jeugdartsen zijn goed bekend met hun rol in jeugdhulpstelsel in ZHZ. - Er is een gezamenlijke ambitie en er zijn procesafspraken met huisartsen over verwijzingen naar jeugdteam en regionale zorgmarkt en over rol van huisartsen in relatie tot zorgprofielen. - Op basis van besluitvorming over business case wordt gestart met substitutie van zorg in jeugdketen in Alblasserwaard/Vijfheerenlanden. - (Lokale) samenwerking tussen huisarts, praktijkondersteuner GGZ, algemene voorzieningen en Stichting Jeugdteams leidt tot afname van 2,5% van verwijzingen door huisarts naar regionale zorgmarkt ten opzichte van Ernstige enkelvoudige dyslexiezorg (EED) toegankelijk zonder beschikking (algemene voorziening), op basis van afspraken met samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs. - In beschikkingen van zorg uit zorgprofielen geen specificatie in codes of tijd nodig; bovendien slechts 1 beschikking nodig per zorgtraject in plaats van per onderdeel. - Beschikkingen kunnen worden afgegeven voor duur van langer dan 1 jaar. - Maken van samenwerkingsafspraken huisartsen en jeugdteams/sociale teams is lokale verantwoordelijkheid. SOJ is op verzoek aangesloten bij lokale overleggen met huisartsen om te informeren over ontwikkelingen en actualiteiten jeugdhulpstelsel, verwijsgedrag en knelpunten in samenwerking. - SOJ heeft innovatiebudget beschikbaar gesteld aan enkele gemeenten voor initiatieven die samenwerking met huisartsen versterken. - In Alblasserwaard/Vijfheerenlanden is in co-creatie met Huisarts en Zorg (samenwerkingsverband van 75 huisartsen) de zogenoemde Jeugdmodule gestart en in Hendrik-Ido-Ambacht is pilot gestart waarin huisartsen en jeugdprofessionals intensief samenwerken. - SOJ heeft in 2016 relevante informatie verzameld om voor elke gemeente startfoto te kunnen maken van verwijsgedrag huisartsen. Dit maakt monitoring mogelijk. Monitoring vindt plaats in lokale overleggen met huisartsen. - SOJ heeft gezorgd dat Ernstige enkelvoudige dyslexiezorg toegankelijk is als algemene voorziening. - 3 zorgprofielen zijn ingevoerd, daarnaast zijn nog eens 3 profielen inhoudelijk uitgewerkt voor invoering in eerste helft SOJ heeft in overleg met Stichting Jeugdteams werkinstructie opgesteld voor afgeven van beschikkingen langer dan 1 jaar voor bepaalde problematiek/voorzieningen. - SOJ heeft waar mogelijk knelpunten opgelost. 24

59 4.3.4 Doel: 100% van de gezinnen met meervoudige (complexe) problematiek binnen het jeugddomein wordt geholpen volgens de methodiek 1 gezin, 1 plan, 1 begeleider Thema Beoogd resultaat 2016 Stand van zaken Gezinsaanpak: vraaggericht en in samenwerking met sociaal domein (onder andere 3D, (passend) onderwijs en 18-/18+ Crisisdienst - Jeugdprofessional werkt volgens principe 1 gezin, 1 plan, 1 regisseur vanuit het perspectief van jeugdhulp. - Jeugdprofessional is vaste partner in sociaal domein. - Relevante partijen werken niet-vrijblijvend samen op basis van samenwerkingsovereenkomst voor jeugdigen in crisis. - Jeugdteams, aanbieders en andere betrokken partijen werken samen met CIT om escalatie te voorkomen; betere samenwerking leidt aanvankelijk tot stijging aantal cliënten en tegelijkertijd tot korte doorlooptijden. - Onderzoek naar mogelijkheden en wenselijkheid 1 integrale crisisdienst jeugd (en besluit). - SOJ heeft afspraken gemaakt met Stichting Jeugdteams over uitvoering van kerntaken en te bereiken doelen in SOJ heeft voortgang gemonitord In tweewekelijkse contractmanagementgesprekken met Stichting Jeugdteams en in periodieke driehoeksoverleggen met Stichting Jeugdteams en gemeenten. - SOJ is samen met Stichting Jeugdteams verbetertraject gestart voor sturingsinformatie van stichting, waarbij definities weer scherp en meetbaar worden gemaakt. - Jeugdprofessionals merken verbetering in verbinding met ketenpartners. Cijfers laten toename zie van toestroom van cliënten naar jeugdteams; mogelijk wijst dit er op dat teams beter vindbaar zijn. - SOJ heeft subsidie verleend aan Jeugdbescherming west voor uitvoering Crisis Interventie Team (CIT) voor 0-18 jarigen. - SOJ heeft subsidie verleend aan Jeugdbescherming west voor inzet projectleider CIT voor maken van samenwerkingsafspraken met partners over op- en afschalen. - Wegens uitblijven van samenwerkingsafspraken, werd gaandeweg 2016 de druk op CIT te groot (afschalen van meldingen verliep moeizaam). Op basis van Knoppennotitie is extra subsidie verleend om formatie te versterken. - SOJ heeft innovatiesubsidie verleend aan Jeugdbescherming west om plan te maken met partners voor regionale crisisdienst, met als stip op horizon een 25

60 Thema Beoogd resultaat 2016 Stand van zaken regionale crisisdienst voor jarigen. Op 15 december 2016 heeft Algemeen Besloten over (hogere) subsidie CIT voor 2017 en besloten dat de aan te stellen transformatiemanager samen met Jeugdbescherming west een plan van aanpak maakt voor een regionale crisisdienst Doel: de gedecentraliseerde jeugdhulptaken worden uitgevoerd binnen de gebundelde rijksmiddelen van de 17 gemeenten Thema Beoogd resultaat 2016 Stand van zaken Budgetverantwoordelijkheid Sturingsinformatie Solidariteit - Er is een gedeeld beeld van budgetverantwoordelijkheid van jeugdteams, inclusief rolverdeling tussen Stichting Jeugdteams ZHZ en SOJ/bestuur. - Betrouwbare maandrapportages die voldoen aan informatiebehoefte van gemeenten. - Betrouwbare sturingsinformatie voor bestuur. - De maandelijkse rapportages zijn cijfermatig van aard; elk kwartaal wordt een analyse toegevoegd van de cijfers op gemeentelijk en regionaal niveau voor gemeenten en bestuur. - Vergelijking van informatie uit maandrapportages tussen gemeenten is mogelijk. - Evalueren van gezamenlijk budgetmodel en onderzoeken van mogelijkheden van verzekeringsmodel met prikkels. - SOJ deelt maandrapportages met Stichting Jeugdteams, waardoor jeugdteams inzicht krijgen in besteding van middelen. - SOJ heeft maandelijks cijfermatige rapportages geleverd aan gemeenten met gemeente-specifieke informatie. - SOJ heeft per kwartaal cijfermatige rapportages geleverd waarin gemeenten onderling vergelijkbaar zijn en cijfers geduid worden. - SOJ heeft rapportages besproken met gemeenten en Stichting Jeugdteams in periodieke driehoeksoverleggen. - SOJ heeft in driehoeksoverleggen feedback opgehaald bij gemeenten en op basis daarvan rapportages verder verbeterd. - SOJ is samen met Stichting Jeugdteams verbetertraject gestart voor sturingsinformatie van stichting. - Het solidariteitsmodel in Zuid-Holland Zuid is geëvalueerd door een onafhankelijk adviesbureau, Significant. Advies is aangeboden aan Algemeen Bestuur ter bespreking op 6 april

61

62 4.3.6 Afstemmen van beleid en uitvoering De formule van het werken met programmaregisseurs per subregio werkt naar tevredenheid Ook in 2016 heeft de formule van het werken met programmaregisseurs per regio naar tevredenheid gewerkt. De programmaregisseurs hebben door middel van het voeren van periode driehoeksoverleggen met gemeenten en de Stichting Jeugdteams gezorgd voor wederzijds informeren en afstemmen. In de periodieke driehoeksoverleggen zijn de maand- en kwartaalrapportages over het gebruik van de jeugdhulp besproken, alsook initiatieven in de gemeenten/subregio s. Daarnaast zijn in de driehoeksoverleggen eventuele knelpunten gesignaleerd waarvoor gezamenlijk naar passende oplossingen is gezocht. Naast het voeren van de driehoeksgesprekken, hebben de programmaregisseurs ook deelgenomen aan subregionale ambtelijke en bestuurlijke overleggen en informatieavonden voor gemeenteraden en/of raadscommissies. Ook de regionale overleggen dragen bij aan verbetering en ontwikkeling van de jeugdhulp De Stuurgroep Jeugd ZHZ heeft ook in 2016 een klankbordfunctie vervuld tussen de subregio s onderling en tussen de subregio s en het Dagelijks Bestuur. In de stuurgroep zijn actuele ontwikkelingen in de subregio s uitgewisseld en zijn de voorstellen aan het Dagelijks Bestuur besproken. In 2016 is de Stuurgroep 12 keer bij elkaar gekomen. De stuurgroep wordt ondersteund door de SOJ en geadviseerd door het regionale ambtelijke transformatieteam. De regionaal portefeuillehouder jeugd en de afgevaardigden van de jeugdhulpaanbieders en de Stichting Jeugdteams informeren elkaar en stemmen af in het zogenoemde Sturingsoverleg. In dit overleg zijn actuele zaken en ontwikkelingen ten aanzien van de jeugdhulp in Zuid-Holland Zuid besproken. In 2016 is het sturingsoverleg 6 keer bij elkaar gekomen. In 2016 is besloten hiernaast het zogenoemde Transformatieberaad op te richten waarin aanbieders en SOJ met elkaar concreet over de transformatie spreken. In dit transformatieberaad zijn bijvoorbeeld afspraken gemaakt over de inzet van de innovatiemiddelen in de regio. 4.4 Contracteren van de uitvoering In 2016 heeft de focus van onze contracteringstaak, met name gelegen op het juist verdelen van het voor de regionale zorgmarkt beschikbare budget. Het vooraf volledig verdelen van het volledig budget vormde hierbij een belangrijke belemmering, omdat dit het onmogelijk maakte snel op een wisselende vraag in te spelen. In overleg met het Transformatieberaad en het Sturingsoverleg is daarom voorgesteld om voor % van het budget beschikbaar te houden voor het opvangen van fluctuaties in de zorgvraag. Het vaststellen welke inhoudelijke gedragscriteria gelden voor strategische partners is nog onvoldoende gelukt en wordt verder vormgegeven in De lessen uit 2016 worden meegenomen bij de voorbereidingen van de contractering voor 2018 en verder Herzien contracten 2017 Activiteit Beoogd resultaat Stand van zaken Doen van voorstel aan Algemeen Bestuur voor herziening contracten Tijdig kunnen inspelen op wisselende zorgvraag. 10 % van het voor de regionale zorgmarkt beschikbare budget is gereserveerd om fluctuaties in 26

63 Activiteit Beoogd resultaat Stand van zaken zorgvraag snel en accuraat te kunnen opvangen Voorbereiden contractering 2018 en verder Activiteit Beoogd resultaat Stand van zaken Doen van voorstel aan Algemeen Bestuur voor wijze van contractering 2018 en verder Contractmanagement Inkoopkader waarbinnen het voor ZHZ noodzakelijke zorgaanbod tijdig en adequaat gecontracteerd wordt. Hierbij rekening houdend met zorgvormen die vragen om vaste infrastructuur. Transformatieberaad en Sturingsoverleg hebben input geleverd voor inkoopkader. In december 2016 is eerste visie gepresenteerd aan brede vertegenwoordiging van aanbieders. Feedback op presentatie wordt meegenomen bij uitwerking inkoopkader. Activiteit Beoogd resultaat Stand van zaken Periodieke gesprekken met strategische partners Sturen op toereikendheid totale zorgmarkt binnen financiële Periodiek, afgestemd op wederzijdse behoefte. (jeugdhulpaanbieders met contractwaarde > kaders en stimuleren transformatie. Periodieke gesprekken met jeugdhulpaanbieders met contractwaarde < Idem. Idem. Activiteit Beoogd resultaat Stand van zaken Periodieke gesprekken met Stichting Jeugdteams Zuid- Holland Zuid Sturen op voortgang en ontwikkeling jeugdteams. Manager Inkoop heeft maandelijks gesprekken gevoerd met bestuurder van Stichting Jeugdteams. Eenmaal per 6 weken is bestuurlijk overleg gevoerd. 4.5 Verantwoorden van de uitvoering Voor een toelichting op de realisatie van de begroting 2016, verwijzen wij u naar onze jaarrekening die onderdeel uitmaakt van de Jaarstukken 2016 GR DG&J Planning & control cyclus In 2016 heeft het Algemeen Bestuur van de DG&J in het kader van de planning & control cyclus de volgende documenten van financiële aard ontvangen ter besluitvorming: - Jaarrekening 2015 (als onderdeel van jaarrekening GR DG&J, vastgesteld op 7 juli); - Risico-inventarisatie 2016 (vastgesteld op 10 maart); - Eerste bestuursrapportage (Burap) 2016, Knoppennotitie en Begrotingswijziging 2016 (vastgesteld op 7 juli); - Primaire begroting 2017 (als onderdeel van begroting GR DG&J vastgesteld op 7 juli); 27

64 - Begrotingswijziging 2017 voor SOJ als gevolg van meicirculaire (vastgesteld op 7 juli); - Begrotingswijziging 2017 voor SOJ als gevolg van de septembercirculaire en Veilig Thuis/CIT (vastgesteld op 15 december); en - Tweede Burap 2016 (vastgesteld op 15 december). Activiteit Beoogd resultaat Stand van zaken Aanbieden ontwerp begroting 2017 aan Dagelijks Bestuur. Verzending begroting naar raden deelnemende gemeenten. Aanbieden definitieve begroting aan Algemeen Bestuur ter vaststelling Algemeen Bestuur heeft ontwerp begroting 2017 ontvangen voor informeren van gemeenteraden en vervolgens definitieve begroting 2017 ter vaststelling. Algemeen Bestuur heeft op 15 december 2016 definitieve begroting 2017 vastgesteld, inclusief begrotingswijziging. Dagelijks Bestuur informeert Algemeen Bestuur in de eerste tussentijdse rapportage Dagelijks Bestuur informeert Algemeen Bestuur in de tweede tussentijdse rapportage Dagelijks Bestuur heeft twee bestuursrapportages ontvangen voor informeren van Algemeen Bestuur. Algemeen Bestuur heeft op 7 juli 2016 eerste bestuursrapportage vastgesteld en op 15 december 2016 tweede bestuursrapportage, inclusief begrotingswijziging. In dit jaarverslag rapporteren we over de realisatie van ons uitvoeringsprogramma Naast het uitvoeren van ons uitvoeringsprogramma 2016, hebben we in het afgelopen jaar de voorbereidingen getroffen voor het uitvoeringsprogramma Activiteit Beoogd resultaat Stand van zaken Aanbieden ontwerp programma aan Dagelijks Bestuur. Bespreken ontwerp uitvoeringsprogramma met gemeenten op subregionaal niveau. Aanbieden uitvoeringsprogramma aan Algemeen Bestuur ter vaststelling Verantwoording Serviceorganisatie Dagelijks Bestuur heeft ontwerp programma ontvangen om voor te leggen ter consultatie aan gemeenteraden. Ontwerp uitvoeringsprogramma is besproken met gemeenten op subregionaal niveau. Algemeen Bestuur heeft uitvoeringsprogramma ontvangen ter vaststelling. Dagelijks Bestuur heeft op 6 oktober besloten ontwerpuitvoeringsprogramma ter consultatie voor te leggen aan gemeenteraden. Colleges zijn op 14 oktober verzocht hun raden om een reactie te vragen. Ontwerp uitvoeringsprogramma is in subregionale bijeenkomsten besproken met gemeenteraadsleden. Algemeen Bestuur heeft op 23 februari 2017 Uitvoeringsprogramma jeugdhulp ZHZ 2017 vastgesteld. In deze paragraaf vindt u de verantwoording van de interne organisatie van de SOJ, overeenkomstig de eisen die aan het jaarverslag worden gesteld. 28

65 Weerstandsvermogen en risicobeheersing Weerstandsvermogen De SOJ heeft geen weerstandsvermogen/reserves. Tegenvallers (en meevallers) ten opzichte van de begroting komen, zoals opgenomen in de bijdrageverordening, ten laste (of gunste) van de deelnemende gemeenten. Risicobeheersing In 2016 zijn de processen beschreven en opgenomen in het handboek van de SOJ. Bij het beschrijven van de processen zijn tevens de proces- en frauderisico's geïdentificeerd, beschreven en voorzien van beheersmaatregelen. Deze risico's (55 in totaal) zijn gecategoriseerd naar financiële risico's, risico s van wet- en regelgeving en reputatie (cliënt-/dienstverleningsrisico's). De risico's en opvolging van de beheersmaatregelen worden periodiek gemonitord. De grootste risico's (rood en oranje) zijn geplot in de risicomatrix van de DG&J: Kans Ernst Catastrofaal Ernstig Matig Klein 4 zeer grote kans dat het zich voordoet 3 grote kans dat het zich voor doet A36 A4, A25 2 middelgrote kans dat het zich voor doet C6 1 kleine kans dat het zich voor doet Financiële risico's Risico's wet- en regelgeving Reputatie risico's Risico Omschrijving A36 De jeugdhulpvraag is groter dan het beschikbare budget. A4 Aanbieders continueren zorg te lang. Mate van afschaling wordt onvoldoende beoordeeld en toegepast. A25 Te hoog afgegeven beschikkingen en andere fouten in beschikkingen. Kans Omvang Incidenteel/ Risicobedrag Gewijzigd structureel (t.o.v. 2 e Burap) 3 4 S Ja 3 3 S Ja 3 3 S Ja Hierna lichten we de risico's en beheersmaatregelen van deze grootste financiële risico s toe. 29

66 De jeugdhulpvraag is groter dan het beschikbare budget Dit is het belangrijkste financiële risico. De rijksmiddelen voor 2018 zijn lager dan de realisatie 2015 en de verwachte realisatie Een belangrijke beheersmaatregel is het vaststellen van een productieplafond per aanbieder. Indien echter blijkt dat de benodigde jeugdhulp niet binnen de productieplafonds kan worden geleverd en deze jeugdhulp toch nodig is, dan zal er extra budget moeten worden gevraagd aan de deelnemende gemeenten. De transformatie moet eraan bijdragen dat de benodigde jeugdhulp binnen gereduceerde budgetten kan worden uitgevoerd. Overigens is het niet zeker dat de totale kosten als gevolg van de transformatie zullen dalen, bijvoorbeeld als gevolg van een toegenomen vraag doordat professionals meer bovenop de problematiek zitten of omdat eerder niet onderkende problematiek nu wel in beeld komt. Aanbieders continueren zorg te lang. Mate van afschaling wordt onvoldoende beoordeeld en toegepast Dit risico is nog moeilijk in te schatten. De beheersmaatregelen op dit risico zijn hetzelfde als hierboven. Daarnaast zal door meer beschikbaar gekomen data die specifieker geanalyseerd kan worden dankzij een nieuwe Business Intelligence Tool, het gesprek met aanbieders gevoerd kunnen gaan worden over best en worst practices. Hierdoor zal meer zicht gaan ontstaan op dit risico. Te hoog afgegeven beschikkingen en andere fouten in beschikkingen Kernprobleem is dat de jeugdprofessional vaak niet in staat is de benodigde zorg goed in te schatten of een ruime inschatting maakt om niet steeds een nieuwe beschikking te hoeven maken. De beschikte bedragen zijn doorgaans (veel) hoger dan de gedeclareerde zorg. In het geval van GGZ wordt er bijvoorbeeld meestal door de huisarts verwezen. Aan de GGZ-beschikking wordt geen bedrag gekoppeld. Wettelijk bepaalt de zorgaanbieder welke zorg in welke hoeveelheid nodig is voor een cliënt na verwijzing door de huisarts. Alleen de werkelijk geleverde zorg wordt in rekening gebracht. De belangrijkste beheersmaatregel hierop is dat de zorgaanbieder een controleverklaring van een accountant moet overleggen over de geleverde zorg. Een andere beheersmaatregel is dat de zorgaanbieders een budgetplafond hebben, waarbij overschrijding niet wordt vergoed. Daarnaast bestaat de individuele maatregel nee/tenzij waarbij er op individuele basis wordt bepaald of de zorg noodzakelijk en niet uitstelbaar is. Indien dat zo is, dan volgt individuele goedkeuring. Het totaal te lopen financiële risico bij de begroting 2018 is top down bepaald aan de hand van de volgende twee stappen: kloof tussen begroting 2018 en verwachte realisatie 2016 als referentie voor de verwachte zorgvraag ( 0,9 mln.); en generieke opslag voor onzekerheid in de ontwikkelingen ten aanzien van jeugdhulp van 2,5 % van de begroting ( 2,5 mln.). Het totaal te lopen risico is daarmee gecalculeerd op 3,4 mln. en lager dan eerdere risicoinventarisaties voor aanvang van het begrotingsjaar. Er zijn geen risico's waarvoor geen maatregelen zijn getroffen én die van materiële betekenis zijn in relatie tot de financiële positie. Verder zijn in de jaarrekening de verplichtingen uit hoofde van verleende jeugdhulp aan cliënten en overige verplichtingen volledig opgenomen. In elk planning & control document (begroting, Burap en jaarrekening) wordt actueel inzicht verschaft in de risico's. 30

67 Bedrijfsvoering Algemeen De SOJ is een kleine regie-organisatie voor de jeugdhulp in Zuid-Holland Zuid. De kaders voor de bedrijfsvoering zijn vastgelegd in het Inrichtingsplan SOJ. De SOJ bestaat uit de volgende onderdelen: Directie/algemeen; Inkoop en contractmanagement; Beleid; Informatievoorziening; en Financiën. Administratieve organisatie In 2016 zijn de processen beschreven en opgenomen in het handboek van de SOJ. Periodiek wordt steekproefsgewijs interne controle uitgevoerd op het naleven van de in het handboek opgenomen processen. Prioritering is gebaseerd op gemaakte afspraken in het kader van het interne controleplan, risico's en bevindingen en adviezen van de accountant. Informatisering en automatisering (informatievoorziening) De inrichting van processen, systemen en informatievoorziening was grotendeels afgerond in De resterende open einden zijn in 2016 opgepakt en geïmplementeerd. Belangrijke mijlpalen zijn het mogelijk maken van declareren door zorgaanbieders via het Landelijk Gegevens Knooppunt (GGK) en sterke vereenvoudiging van het beschikkings- en declaratieproces voor aanbieders van jeugd & opvoedhulp. Financiële informatiepositie en stuurbaarheid Declaratiegegevens zijn belangrijk voor de financiële informatiepositie en stuurbaarheid van de zorgmarkt. In het voorjaar van 2016 is duidelijk geworden dat jeugdhulpaanbieders nog steeds veel te weinig voortgang boekten bij het declareren. De belangrijkste oorzaak hiervan was dat jeugdhulpaanbieders zich eerst hebben gericht op regio's waar zij niet werden bevoorschot. Daarom zijn we met ingang van mei 2016 gestopt met het verstrekken van voorschotten aan aanbieders die niet of te weinig declareerden. Aanbieders zijn na deze maatregel aan de slag gegaan met declareren. De SOJ heeft aanbieders daarnaast ondersteuning aangeboden bij het declareren. Inmiddels zijn de achterstanden bij het declareren door aanbieders voor een belangrijk deel ingelopen. In 2016 heeft de SOJ, bij achterblijvende declaraties, gesteund op productieopgaven en prognoses van jeugdhulpaanbieders. Voor 2017 is de verwachting dat voor de financiële sturing voor een deel gesteund kan worden op declaraties van zorgaanbieders. Separate productieopgaven en prognoses zullen in 2017 nog nodig blijven. Volledig steunen op gedeclareerde zorg is overigens pas mogelijk als er (nagenoeg) geen achterstanden in het declareren meer zijn en de zogenoemde DBCsystematiek voor de GGZ is vervangen door declareren op uurbasis. De gedeclareerde zorg kent inmiddels wel een zodanige omvang dat er voldoende data beschikbaar is gekomen om analyses op te maken. Personeel Bezetting(in Fte) 31

68 Bezetting ultimo 2016 Formatie 2017 Formatie ,5 19,5 19,5 Ziekteverzuim Ziekteverzuim 2016 Geraamd ziekteverzuim 2017 Geraamd ziekteverzuim ,87% 1,0% 1,0% Het verzuim (exclusief zwangerschapsverlof) over 2016 is 0,95 procent. Dit is laag. Verwacht wordt een blijvend laag verzuim. Handhaving De SOJ heeft in 2016 samen met de gemeenten in de Drechtsteden, Cromstrijen, Gorinchem en Schiedam en ketenpartners deelgenomen aan de pilot Handhaving en Naleving. De uitkomsten van deze pilot zijn in oktober 2016 opgeleverd in de "Richtingwijzer rechtmatige Zorg". Klachten In 2016 zijn geen officiële klachten ingediend tegen de SOJ. Bezwaar en beroep In 2016 zijn 30 bezwaarschriften ingediend naar aanleiding van afgegeven beschikkingen voor jeugdhulp. Er zijn in totaal 24 besluiten op bezwaar genomen door de betreffende colleges. Van de overige bezwaren zijn er 3 buiten behandeling gesteld en zijn er 3 ingetrokken. Tot nu toe hebben 7 bezwaren tot een beroep bij de rechtbank geleid, waarvan er 1 voortijdig is ingetrokken. 20 bezwaarschriften zijn afkomstig van cliënten uit gemeenten in de Drechtsteden, 3 van cliënten uit gemeenten in de Hoeksche Waard en 7 van cliënten uit gemeenten in de Alblasserwaard/- Vijfheerenlanden. De SOJ heeft eind 2016 geconstateerd dat de behandeling van bezwaren door de Sociale Dienst Drechtsteden (SDD) niet naar tevredenheid verliep. Zo werden bezwaren regelmatig niet tijdig afgehandeld. De SOJ heeft ervoor gekozen om de afhandeling van bezwaar en beroep (inclusief het vervullen van de secretariaatsfunctie voor de onafhankelijke adviescommissie) vanaf 1 januari 2017 door het Juridisch Kennis Centrum (JKC) van het Service Centrum Drechtsteden (SCD) te laten uitvoeren. Vanaf 1 januari 2017 verzorgt een onafhankelijke adviescommissie Jeugdwet het horen van belanghebbenden en stelt een conceptadvies beslissing op bezwaar op voor het betreffende college. Calamiteiten Er hebben zich in 2016 in Zuid-Holland Zuid geen calamiteiten met kinderen voorgedaan. Naar aanleiding van het casusonderzoek van de gezamenlijke inspecties naar het overlijden van 2 jonge kinderen in Zuid-Holland Zuid in 2015 heeft de SOJ met medewerking van adviesbureau Van Montfoort een regionale aanpak voorbereid ter verbetering van de samenwerking in het sociale domein. Op 19 januari 2017 heeft het Algemeen Bestuur deze regionale aanpak vastgesteld. 32

69 Dordrecht, Onderwerp: Handhaving en Naleving Jeugdwet Agendapunt: 6e Geachte leden van het Algemeen Bestuur, Het Dagelijks Bestuur stelt u het volgende voor: Ontwerpbesluit De 17 colleges te verzoeken om: 1. de directeur van de Serviceorganisatie Jeugd Zuid-Holland Zuid te benoemen als toezichthouder ten behoeve van de uitvoering van artikel van de Jeugdwet, alsmede artikel 11 van de Verordening Jeugdhulp Zuid-Holland Zuid. (Mandaat- en benoemingsbesluit toezichthouder Jeugdwet extern bijlage 1); 2. de directeur van de Serviceorganisatie Jeugd Zuid-Holland Zuid mandaat te verlenen om personen werkzaam onder zijn verantwoordelijkheid te benoemen tot toezichthouder behoeve van de uitvoering van artikel van de Jeugdwet, alsmede artikel 11 van de Verordening Jeugdhulp Zuid-Holland Zuid. (Mandaat- en benoemingsbesluit toezichthouder Jeugdwet intern bijlage 3); 3. Kennis te nemen van het intern proces t.a.v. de aanpak van (on)rechtmatigheden binnen de Jeugdwet, wat de directeur van de Serviceorganisatie Jeugd Zuid- Holland Zuid heeft vastgesteld op grond van het door gemeenten verleende uniform mandaat. (Plan van Aanpak Cirkel van Naleving bijlage 2). Kern van de zaak Met de invoering van de Jeugdwet is het takenpakket van gemeenten aanzienlijk uitgebreid. Vanuit deze nieuwe taken geven gemeenten sinds de decentralisatie veel meer gemeenschapsgeld uit dan vroeger. Het belang van rechtmatigheid is daarmee navenant toegenomen. De afgelopen jaren is met regelmaat gerapporteerd in de media over misbruik, oneigenlijk gebruik en fraude met zorggelden. Daarnaast is er in de media en politiek veel aandacht geweest voor fraude met persoonsgebonden budgetten (PGB s). Gemeenten dienen op grond van de Jeugdwet vorm en inhoud te geven aan toezicht op het voorkomen van onrechtmatig uitgegeven gelden voor jeugdhulpverlening. Het betreft de uitvoering van artikel van de Jeugdwet, alsmede artikel 11, van de Verordening Jeugdhulp Zuid-Holland Zuid. Anders dan in de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) voorziet de systematiek van de Jeugdwet en de verordening weliswaar ook in toezicht, maar helaas niet in de aanwijzing van een toezichthouder. Met deze nota wordt u geïnformeerd hoe de Serviceorganisatie Jeugd Zuid-Holland Zuid (Serviceorganisatie) invulling gaat geven aan handhaving en naleving binnen de Jeugdwet. U wordt gevraagd een besluit te nemen over de aanwijzing van een toezichthouder binnen de Serviceorganisatie. 1

70 Reeds opgedane ervaringen De Serviceorganisatie heeft meegewerkt aan de pilot van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) "Voorkomen fraude gemeentelijk Sociaal Domein", waarmee in samenwerking met de VNG een aanzet is gegeven aan het inrichten van het handhavingsproces binnen het Sociaal Domein. Hiertoe is door de VNG de 'Cirkel van Naleving' geïntroduceerd, waarmee preventieve en repressieve maatregelen zijn aangedragen voor de bestrijding van zorgfraude. Het houden van toezicht op en bestrijden van onrechtmatigheden met betrekking tot de overgedragen taken is voor gemeenten nieuw. Zeker aangaande de Jeugdwet kan niet worden geleund op ervaringen vanuit andere gemeenten. Argumenten De grootste risico's op onrechtmatigheden binnen het Sociaal Domein liggen bij de zorgaanbieders en bij PGB budgethouders. Vanuit haar verantwoordelijkheid vinden binnen de Serviceorganisatie controles plaats t.a.v. mogelijke onrechtmatigheden. Uit de ervaringen in de pilot "Voorkomen fraude gemeentelijk Sociaal Domein" is gebleken dat de reeds uitgevoerde controles onvoldoende diepgaand zijn en onvoldoende houvast bieden om een effectieve bestrijding van zorgfraude te kunnen bewerkstelligen. Uit de pilot "Voorkomen fraude gemeentelijk Sociaal Domein" zijn diverse handreikingen van de VNG voortgekomen die handvatten bieden voor het inrichten van een consistente opsporing en aanpak van mogelijke onrechtmatigheden in het Sociaal Domein. De Serviceorganisatie heeft a.d.h.v. deze handreikingen een plan van aanpak opgesteld met maatregelen die zij gaat treffen ter voorkoming en bestrijding van zorgfraude (Bijlage 2: Plan van Aanpak Cirkel van Naleving). Het aanwijzen van een toezichthouder rechtmatigheid binnen de Serviceorganisatie is een van deze noodzakelijke maatregelen. Gezien de reeds gedelegeerde taken aan de Serviceorganisatie Jeugd ZHZ als contracterende en administrerende partij voor zorgaanbieders en budgethouders in de regio ZHZ, is het voor de hand liggend om hier de toezichthoudende taak op rechtmatige besteding van zorggelden te beleggen. Ter verduidelijking gaat het hier om een toezichthouder rechtmatigheid. Anders dan in de Wmo 2015 is het toezicht op de kwaliteit binnen de Jeugdwet toebedeeld aan de gezamenlijke inspecties. De rol van toezichthouder rechtmatigheid is erop gericht toezicht te houden op rechtmatige besteding van zorggelden. Met de benoeming van een toezichthouder rechtmatigheid wordt de mogelijkheid gecreëerd om in geval van vermoeden van onrechtmatige besteding diepgaander onderzoek te kunnen doen en mogelijk gelden terug te vorderen. Door de splitsing in de jeugdwet tussen kwaliteit en rechtmatigheid is hier geen sprake van belangenverstrengeling. De toezichthouder rechtmatigheid rapporteert aan de directeur van de Serviceorganisatie, welke op zijn beurt verantwoording aflegt aan het DB en AB. Bovenstaande is geheel conform advies VNG. Toezichthouder Onderdeel van het bovengenoemde plan van aanpak en advies van de VNG (vanuit handreikingen en factsheets) is de aanwijzing van een toezichthouder rechtmatigheid Jeugdwet binnen de Serviceorganisatie. Wanneer signalen en/of contractmanagement gesprekken tussen de Serviceorganisatie en zorgaanbieders aanleiding geven tot vermoedens van onrechtmatigheden moet hier 2

71 nader onderzoek naar worden verricht. Zonder nog concrete stappen te hebben gezet m.b.t. de implementatie van het plan van aanpak, zijn de eerste meldingen van onrechtmatigheden vanuit de Stichting Jeugdteams en de SVB bij de Serviceorganisatie reeds binnen gekomen. Ervaring heeft ons geleerd dat door het ontbreken van een toezichthouder rechtmatigheid Jeugdwet we onvoldoende in staat zijn gebleken de mogelijke zorgfraude aan te tonen en te bestrijden. De toezichthouder beschikt over verdergaande bevoegdheden waarmee meer diepgang aan het onderzoek kan worden gegeven, wat de kans op terugvordering van zorggelden vergroot. Het aanwijzen van een toezichthouder is een taak die voortvloeit uit de Jeugdwet en de Algemene Wet Bestuursrecht (AWB). Los van alle bepalingen die gaan over het houden van toezicht in de Jeugdwet en de verordening was het aanwijzen van een toezichthouder nog niet geregeld. Bij herijking van de verordening zal t.a.v. het thema handhaving en naleving de verordening verder worden aangescherpt. De voor het toezicht aangewezen ambtenaar is toezichthouder in de zin van hoofdstuk 5 van de AWB. Dit betekent dat de toezichthouder de in dat hoofdstuk genoemde bevoegdheden kan uitoefenen om toezicht te houden, waaronder het inwinnen van inlichtingen, het inzien van zakelijke gegevens en, voor zover noodzakelijk, het inzien van cliëntdossiers van de zorgaanbieder. In nauwe samenwerking met het toezicht Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) zoals dit binnen de Drechtsteden is ondergebracht bij de DG&J lijkt het aansluiten op de door hen gekozen werkwijze voor de hand liggend. Dat wil zeggen het benoemen van de directeur Serviceorganisatie Jeugd Zuid-Holland Zuid tot toezichthouder Jeugd, waarbij de directeur op zijn beurt de toezichttaken kan mandateren aan medewerker(s) binnen de Serviceorganisatie Jeugd Zuid-Holland Zuid. In de bijlage is een concept-besluit opgenomen waarin alle 17 colleges wordt verzocht: 1. de directeur van de Serviceorganisatie Jeugd Zuid-Holland Zuid te benoemen als toezichthouder ten behoeve van de uitvoering van artikel van de Jeugdwet, alsmede artikel 11 van de Verordening Jeugdhulp Zuid-Holland Zuid. (Mandaat- en benoemingsbesluit toezichthouder Jeugdwet extern bijlage 1); 2. de directeur van de Serviceorganisatie Jeugd Zuid-Holland Zuid mandaat te verlenen om personen werkzaam onder zijn verantwoordelijkheid te benoemen tot toezichthouder behoeve van de uitvoering van artikel van de Jeugdwet, alsmede artikel 11 van de Verordening Jeugdhulp Zuid-Holland Zuid. (Mandaat- en benoemingsbesluit toezichthouder Jeugdwet intern bijlage 3); Kanttekeningen en risico's Aan extra inspanningen om hiermee zorg te dragen voor rechtmatige besteding van zorggelden zijn geen aanvullende risico's verbonden. Risico's zijn vooral gelegen in het niet bewaken van rechtmatige besteding van zorggelden voor jeugdhulpverlening. Rechtmatige besteding van zorggelden is een noodzakelijke voorwaarde om maatschappelijk draagvlak te behouden voor het betalen van belasting voor ondersteuning en zorg dat de middelen terecht komen waar het nodig is. Kanttekening is dat de gevolgen voor de workload van de beoogde toezichthouder rechtmatigheid door implementatie van het genoemde plan van aanpak moeilijk vooraf zijn in te schatten. 3

72 Uitgangspunt is hierin te voorzien vanuit de bestaande personele bezetting van de Serviceorganisatie. Vervolgprocedure Na dit besluit van het Algemeen Bestuur zal door de Serviceorganisatie in samenspraak met betrokken partijen zoals genoemd het Plan van Aanpak Cirkel van Naleving, worden aangevangen met de implementatie hiervan. Het aanwijzen van een toezichthouder rechtmatigheid maakt hier onderdeel van uit. De termijnen die hiervoor zijn ingesteld zijn opgenomen in het betreffende Plan van Aanpak (Bijlage 2). Kosten, baten en dekking De implementatie van de cirkel van naleving, met hierin opgenomen het toezichthouderschap, wordt uitgevoerd binnen de huidige begroting van de Serviceorganisatie. Communicatie Het besluit tot aanwijzing van een toezichthouder voor de Jeugdwet zal worden gepubliceerd op de website van de Stichting Jeugdteams en op de website van de Serviceorganisatie. Implementatie van de cirkel van naleving zal worden geïnitieerd door de Serviceorganisatie. Juridische of personele consequenties De basis waarop mandaatverlening door de gemeente aan de directeur Serviceorganisatie inzake benoeming toezichthouder Jeugdwet is gebaseerd, is reeds toegelicht. Ten aanzien van de personele consequenties is het uitgangspunt hierin te voorzien vanuit de bestaande personele bezetting van de Serviceorganisatie. Evaluatie en verantwoording Wanneer wordt besloten tot aanwijzing van een toezichthouder, zal bij lopende onderzoeken de betreffende beleidsambtenaar Jeugd van de gemeente waar het onderzoek loopt worden geïnformeerd over het verloop van het onderzoek en de uitkomst. Portefeuillehouder: J. de Witte Informatie: S. Dijk Telefoonnummer: Bijlagen: 3 4

73 MANDAAT- EN BENOEMINGSBESLUIT TOEZICHTHOUDERS JEUGDWET Het college van burgemeester en wethouders van <gemeentenaam>; gelet op artikel van de Jeugdwet en artikel 11 van de Verordening Jeugdhulp Zuid-Holland Zuid, alsmede gelet op Titel 5.2. van de Algemene wet bestuursrecht; Overwegende a. dat de colleges van burgemeester en wethouders van elk van de 17 gemeenten die deelnemen in de Serviceorganisatie Jeugd Zuid-Holland Zuid de directeur van de Serviceorganisatie Jeugd mandaat en machtiging hebben verleend om namens het college besluiten te nemen, respectievelijk feitelijke handelingen te verrichten uit hoofde van de bevoegdheden die in het besluit zijn opgesomd; b. dat in het hiervoor bedoelde besluit onder meer zijn begrepen, de uitoefening van bevoegdheden op grond van artikel tot en met van de Jeugdwet, om besluiten te nemen omtrent toekenning, weigering, intrekking, of herziening van een persoonsgebonden budget of een voorziening in natura; c. dat ter uitvoering van het bepaalde in artikel 11, lid 4 van de Verordening Jeugdhulp Zuid-Holland Zuid toezichthouders kunnen worden aangewezen; d. dat de directeur van de Serviceorganisatie Jeugd nog niet de bevoegdheid heeft om op grond van Titel 5.2. van de Algemene wet bestuursrecht namens de colleges als toezichthouder op te treden, dan wel toezichthouders aan te wijzen. B e s l u i t e n : I. de directeur van de Serviceorganisatie Jeugd Zuid-Holland Zuid te benoemen als toezichthouder ten behoeve van de uitvoering van artikel van de Jeugdwet, alsmede artikel 11 van de Verordening Jeugdhulp Zuid-Holland Zuid; II. de directeur van de Serviceorganisatie Jeugd Zuid-Holland Zuid mandaat te verlenen om personen werkzaam onder zijn verantwoordelijkheid te benoemen tot toezichthouder behoeve van de uitvoering van artikel van de Jeugdwet, alsmede artikel 11 van de Verordening Jeugdhulp Zuid-Holland Zuid; III. te bepalen dat dit besluit algemeen bekend wordt gemaakt in de digitale editie van het Gemeenteblad; IV. te bepalen dat dit besluit in werking treedt op de dag na bekendmaking. <gemeentenaam>, <datum besluit> Burgemeester en wethouders van <gemeentenaam> <ondertekening>

74 BENOEMINGSBESLUIT TOEZICHTHOUDER JEUGDWET De directeur van de Serviceorganisatie Jeugd Zuid-Holland Zuid; gelet op artikel van de Jeugdwet en artikel 11 van de Verordening Jeugdhulp Zuid-Holland Zuid, alsmede gelet op Titel 5.2. van de Algemene wet bestuursrecht; Overwegende a. dat de colleges van burgemeester en wethouders van elk van de 17 gemeenten die deelnemen in de Serviceorganisatie Jeugd Zuid-Holland Zuid de directeur van de Serviceorganisatie Jeugd mandaat en machtiging hebben verleend om namens het college besluiten te nemen, respectievelijk feitelijke handelingen te verrichten uit hoofde van de bevoegdheden die in het besluit zijn opgesomd; b. dat in het hiervoor bedoelde besluit onder meer zijn begrepen, de uitoefening van bevoegdheden op grond van artikel tot en met van de Jeugdwet, om besluiten te nemen omtrent toekenning, weigering, intrekking, of herziening van een persoonsgebonden budget of een voorziening in natura; c. dat ter uitvoering van het bepaalde in artikel 11, lid 4 van de Verordening Jeugdhulp Zuid-Holland Zuid toezichthouders kunnen worden aangewezen; d. dat de directeur van de Serviceorganisatie Jeugd in artikel 3 van het onder a. bedoelde mandaat de bevoegdheid heeft gekregen om ondermandaat te verlenen aan direct onder hem ressorterende functionarissen binnen de Serviceorganisatie Jeugd. B e s l u i t : I. de adviseur kwaliteit van de Serviceorganisatie Jeugd Zuid-Holland Zuid te benoemen in de functie van toezichthouder ten behoeve van de naleving van het bepaalde bij of krachtens de Jeugdwet; II. <bepaling over bekendmaking door de Serviceorganisatie Jeugd> Dordrecht, maart 2017 De directeur van de Serviceorganisatie Jeugd Zuid-Holland Zuid, P.J. Kadee

75 Plan van Aanpak Cirkel van Naleving Onderwerp : Handhaving & Naleving in de Jeugdwet d.d. : Aanleiding Met de invoering van de Jeugdwet is het takenpakket van gemeenten aanzienlijk uitgebreid. Vanuit deze nieuwe taken geven gemeenten sinds de decentralisatie veel meer gemeenschapsgeld uit dan vroeger. Het belang van rechtmatigheid is daarmee navenant toegenomen. Gemeenten dienen op grond van de Jeugdwet vorm en inhoud te geven aan toezicht op het voorkomen van onrechtmatig uitgegeven gelden voor jeugdhulpverlening. Landelijk beeld De Serviceorganisatie Jeugd Zuid-Holland Zuid (Serviceorganisatie) heeft meegewerkt aan de pilot van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) "Voorkomen fraude gemeentelijk Sociaal Domein", waarmee in samenwerking met de VNG een aanzet is gegeven aan het inrichten van het handhavingsproces binnen het Sociaal Domein. Hieruit zijn diverse handreikingen voortgekomen voor het inrichten van een consistente opsporing en aanpak van mogelijke onrechtmatigheden in het Sociaal Domein. Kwaliteit en Rechtmatigheid Binnen het domein van handhaving en naleving is binnen de Jeugdwet een splitsing te maken, namelijk tussen kwaliteit en rechtmatigheid. Dit is afwijkend van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) waarin gemeenten verantwoordelijk zijn voor zowel de kwaliteit als de rechtmatigheid binnen het zorgaanbod. In de Jeugdwet houden de inspecties toezicht op de kwaliteit van de zorgaanbieder. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor een rechtmatige besteding van zorggelden. Cirkel van Naleving Om invulling te geven aan handhaving & naleving binnen de Jeugdwet is door de VNG de "Cirkel van Naleving" geïntroduceerd. 1

76 Doel is om hierin per onderdeel uit te werken hoe wij als Serviceorganisatie invulling willen geven aan de verschillende elementen van deze cirkel, te weten Voorlichten & Dienstverlening (preventief), Controleren en Sanctioneren (repressief). Hierbij zal de Serviceorganisatie navolgende maatregelen gaan uitvoeren: I. Voorlichten Voorlichten Elke zorgvrager kent en begrijpt (het waarom van) rechten en plichten en kent de gevolgen van niet nakomen. Elke zorgaanbieder kent en begrijpt (het waarom van) de rechtmatigheidseisen en kent de gevolgen van het niet nakomen. 1. Fraude-alertheid Binnen het sociale domein, waaronder de Jeugdwet, is de wetenschap dat misbruik wordt gemaakt van voorzieningen en dat malafide ondernemers vaak de meest kwetsbare groepen inzetten voor dit misbruik, niet wijdverbreid. Medewerkers in hulpverlenende en ondersteunende functies zijn het zich vaak niet bewust. -> Actie Door de Serviceorganisatie worden voorlichtingsbijeenkomst(en) georganiseerd voor (potentiële) zorgverleners Persoonsgebonden budget (PGB), jeugdprofessionals van de Stichting Jeugdteams en medewerkers van de Serviceorganisatie betrokken bij de administratieve verwerking van aanvragen en declaraties van jeugdhulp. Hierin worden zij geïnformeerd over het herkennen van misbruik en onrechtmatigheid in de jeugdzorg/ het sociale domein. Er wordt hierbij gebruik gemaakt van de ondersteuning van de VNG. Dit moet resulteren in fraudealerte medewerkers en betrokkenen die beter in staat zullen zijn onrechtmatigheden te herkennen en te melden. 2. PGB-Vaardigheid Voor een deel van de mensen die gebruik moeten maken van de Jeugdwet kunnen juridische bepalingen en het voeren van administratie een groot struikelblok zijn. Om onrechtmatigheden rondom PGB-budgethouderschap vooraf zoveel mogelijk te voorkomen, is het belangrijk om mensen te wijzen op hun rechten en plichten. -> Actie De Serviceorganisatie gaat in samenspraak met de Stichting Jeugdteams werken aan een betere screening van de PGB vaardigheid van de potentiële budgethouder. Als hulpmiddel zal de PGB-test van Per Saldo worden ingevoerd bij de Stichting Jeugdteams. Het betreft een hulpmiddel om in te schatten of de potentiële budgethouder in staat is het PGB zelfstandig te beheren: Bovenstaande maatregel moet resulteren in een betere screening rondom de PGB vaardigheid van potentiële budgethouders, waarmee misbruik van kwetsbare mensen door malafide zorgaanbieders kan worden voorkomen/ beperkt. Deze mensen zullen waar mogelijk worden geholpen middels Zorg in Natura (ZiN). 2

77 II. Dienstverlening Dienstverlening Het vergroten van het gemak voor de zorgvrager en zorgaanbieder en het beperken van organisatorische belemmeringen om eenvoudig en spontaan de regels te kunnen en willen naleven. Poortwachtersfunctie: 1. Heldere kaders Bij het verstrekken van jeugdhulp aan jeugdigen in de regio ZHZ wordt gebruik gemaakt van PGB of Zorg in Natura (ZiN). De Stichting jeugdteams vervult een belangrijke toegangstaak bij de toekenning van deze jeugdhulp. De grootste risico's op onrechtmatigheden binnen het Sociaal Domein liggen bij de zorgaanbieders en bij PGB budgethouders. Om onrechtmatigheden te signaleren en bestrijden is het belangrijk om transparant te werken en ervoor zorg te dragen dat de toetsingskaders vooraf voor een ieder helder en eenduidig zijn. De Serviceorganisatie zal hierin de navolgende initiatieven ontplooien: -> Actie 1. PGB Bij onbekende of onbetrouwbare aanbieders zal bij twijfel een kortlopende beschikking worden afgegeven voor een PGB zodat tussentijds kan worden geëvalueerd. De inschatting hieromtrent zal worden gemaakt door de Stichting Jeugdteams. Implementatie zal in samenspraak met de Stichting Jeugdteams worden georganiseerd. Hiermee wordt voorkomen dat bij signalen van onrechtmatigheden nog sprake is van langlopende beschikkingen, waardoor financiële gevolgen worden beperkt. 2. Zorg in Natura (ZiN) Het is van belang dat bij het contractbeheer en de inkoop aandacht is voor rechtmatigheid. Wat gebeurt er als een gemeente fouten of opzettelijk misbruik constateert? Wanneer wordt het contract gestopt? De Serviceorganisatie zal in samenspraak met zorgaanbieders onderzoeken in hoeverre het opnemen van aanvullende afspraken in de contracten kan bijdragen aan het bestrijden van onrechtmatigheden. meldpunt onrechtmatigheid: 2. Inrichten meldpunt onrechtmatigheid De Serviceorganisatie gaat zorgdragen voor de inrichting van een eigen meldpunt onrechtmatigheid waar medewerkers, zorgverleners en andere betrokkenen (inwoners, familieleden, etc.) die frauduleuze signalen en/of onrechtmatigheden constateren een melding kunnen doen. -> Actie Door de Serviceorganisatie zal een adres beschikbaar worden gesteld voor het melden van onrechtmatigheden. De toegang tot deze mailbox is toebedeeld aan de toezichthouder binnen de Serviceorganisatie die daar specifiek de bevoegdheden voor heeft gekregen. Om dit meldpunt onder de aandacht van burgers, medewerkers en betrokkenen te brengen wordt dit meegenomen in de trainingen m.b.t fraudealertheid zoals eerder genoemd. Daarnaast zal ook een verwijzing naar het meldpunt worden opgenomen op de websites van de lokale gemeenten. Hiermee wordt het proces vereenvoudigd en daarmee wordt de drempel voor het melden van mogelijke onrechtmatigheden verlaagd. 3

78 III. Controle Controle (toezicht) Adequaat en periodiek onderbouwd controlesysteem. 1. Toezichthouder De Serviceorganisatie is o.a. verantwoordelijk voor de contractering van zorgaanbieders en afgifte van de beschikkingen. Wanneer signalen en/of contractmanagement gesprekken tussen de Serviceorganisatie en zorgaanbieders aanleiding geven tot vermoedens van onrechtmatigheden moet hier nader onderzoek naar worden verricht. Voor dit onderzoek zal, conform het advies van de VNG (handreikingen & factsheets), gebruik worden gemaakt van een toezichthouder. De toezichthouder beschikt over verdergaande bevoegdheden waarmee meer diepgang aan het onderzoek kan worden gegeven, wat de kans op terugvordering van zorggelden vergroot. Zonder nog concrete stappen te hebben gezet m.b.t. de implementatie van het plan van aanpak, zijn de eerste meldingen van onrechtmatigheden vanuit de Stichting Jeugdteams en de SVB bij de Serviceorganisatie Jeugd ZHZ reeds binnen gekomen. Ervaring heeft ons geleerd dat door het ontbreken van een toezichthouder Jeugdwet we onvoldoende in staat zijn gebleken de mogelijke zorgfraude aan te tonen en te bestrijden. Het aanwijzen van een toezichthouder is een taak die voortvloeit uit de Jeugdwet en de Algemene Wet Bestuursrecht (AWB). Los van alle bepalingen die gaan over het houden van toezicht in de Jeugdwet en de verordening was het aanwijzen van een toezichthouder nog niet geregeld. Bij herijking van de verordening zal t.a.v. het thema handhaving en naleving de verordening verder worden aangescherpt. De voor het toezicht aangewezen ambtenaar is toezichthouder in de zin van hoofdstuk 5 van de AWB. Dit betekent dat de toezichthouder de in dat hoofdstuk genoemde bevoegdheden kan uitoefenen om toezicht te houden, waaronder het inwinnen van inlichtingen, het inzien van zakelijke gegevens en, voor zover noodzakelijk, het inzien van cliëntdossiers van de zorgaanbieder. In nauwe samenwerking met het toezicht Wmo zoals dit binnen de Drechtsteden is ondergebracht bij de DG&J lijkt het aansluiten op de door hen gekozen werkwijze voor de hand liggend. Dat wil zeggen het benoemen van de directeur Serviceorganisatie tot toezichthouder Jeugd, waarbij de directeur op zijn beurt de toezichttaken kan mandateren aan medewerker(s) binnen de Serviceorganisatie. -> Actie In de bijlage is een concept-besluit opgenomen waarin alle 17 colleges wordt verzocht: 1. de directeur van de Serviceorganisatie Jeugd Zuid-Holland Zuid te benoemen als toezichthouder ten behoeve van de uitvoering van artikel van de Jeugdwet, alsmede artikel 11 van de Verordening Jeugdhulp Zuid-Holland Zuid. (Mandaat- en benoemingsbesluit toezichthouder Jeugdwet extern bijlage 1); 4

79 2. de directeur van de Serviceorganisatie Jeugd Zuid-Holland Zuid mandaat te verlenen om personen werkzaam onder zijn verantwoordelijkheid te benoemen tot toezichthouder behoeve van de uitvoering van artikel van de Jeugdwet, alsmede artikel 11 van de Verordening Jeugdhulp Zuid-Holland Zuid. (Mandaat- en benoemingsbesluit toezichthouder Jeugdwet intern bijlage 3); 2. Controledoelen Om onrechtmatigheden in de jeugdhulp te kunnen signaleren is het o.a. van belang om vast te stellen dat de gedeclareerde zorg daadwerkelijk is geleverd. -> Actie Binnen de Serviceorganisatie worden al diverse formele controles uitgevoerd, waaronder controle op overeenstemming tussen beschikking en zorgovereenkomst en controle op overeenkomst tussen declaratie en beschikking. Om aanvullende zekerheid te verkrijgen m.b.t. bovenstaande zal door de Serviceorganisatie het cliëntervaringsonderzoek worden uitgebreid. Er wordt ook gevraagd naar de geleverde zorg in relatie tot de declaratie. Van belang is dat het onderzoek zodanig wordt ingericht dat zeker wordt gesteld dat alle aanbieders in het onderzoek (voldoende) zijn meegenomen. Wanneer het onderzoek door de aanbieder wordt uitgevoerd (of in opdracht van de aanbieder) moet worden vastgesteld dat de deelnemende cliënten objectief zijn gekozen. IV. Sanctioneren Sanctioneren (handhaven) Passende corrigerende maatregelen voor overtreders. 1. Zorgovereenkomst Vanaf 1 april 2017 zijn PGB budgethouders verplicht gebruik te maken van de model zorgovereenkomsten zoals beschikbaar gesteld door de SVB. Hierin is het derdenbeding opgenomen. Deze bepaling beschermt de budgethouder in het geval van fraude door de zorgverlener. Door deze bepaling is de gemeente bevoegd om het deel van het budget wat gemoeid is met fraude, rechtstreeks bij de zorgverlener te vorderen, in plaats van bij de budgethouder. -> Actie Met de invoering van de model zorgovereenkomsten met hierin opgenomen het derdenbeding, is door de SVB een solide basis gelegd voor het mogelijk terugvorderen van zorggelden in geval van aangetoonde onrechtmatigheden. De Serviceorganisatie continueert de controle op de zorgovereenkomsten zoals deze nu reeds plaatsvinden. 2. Waarschuwingsregister Op landelijk niveau wordt gewerkt (o.a. door VNG en gemeenten) aan de ontwikkeling van een waarschuwingsregister. Om fraude effectief tegen te gaan en shopgedrag door fraudeurs te voorkomen, zijn samenwerking en informatiedeling essentieel. Met een waarschuwingsregister voor de zorg creëren de samenwerkende partners in de zorg een instrument om de noodzakelijke gegevensuitwisseling op een goede manier mogelijk te maken (dat wil zeggen: beveiligd en binnen de grenzen van de geldende privacywetgeving). 5

80 -> Actie De bedoeling van een waarschuwingsregister is dat partijen elkaar kunnen informeren over bij hen bekende fraudeurs, zodat zij waar nodig preventieve maatregelen kunnen treffen. De Serviceorganisatie Jeugd ZHZ sluit zich aan bij het waarschuwingsregister en zal zorgdragen voor actieve registratie in het waarschuwingsregister. De regie omtrent de ontwikkeling hiervan ligt bij de VNG. Tijdlijnen Cirkel van Naleving Uit te voeren actie Datum Gereed Voorlichten Fraudealertheid PGB-Vaardigheid Dienstverlening Heldere kaders PGB Heldere kaders ZiN Meldpunt onrechtmatigheid Controle Toezichthouder Controledoelen Sanctioneren Zorgovereenkomst Waarschuwingsregister In afstemming met VNG 6

81 Bestuursrapportage 2017 I (januari t/m april) Regionale Ambulance Voorziening Zuid-Holland Zuid

82 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 1 Inleiding De eerste BURAP Managementsamenvatting De speerpunten van Opbouw van de rapportage 4 2 Programmaverantwoording Programma Ambulancedienst Ontwikkelingen Stand van zaken beoogde resultaten Samenwerking Programma Meldkamer Ambulancezorg Ontwikkelingen Stand van zaken beoogde resultaten Stand van zaken projecten 9 3 Financiële prognose Voorstel begrotingswijziging Financiële prognose per programma Toelichting op de prognose Actualisering investeringsplan Financiële risico's en weerstandsvermogen Kader voor financiële risico's Beoordeling weerstandsvermogen Geen eigenvermogen maar een Reserve Acceptabele Kosten Toelichting op risico's Bedrijfsvoering Personeelszaken Formatie / Bezetting Ontwikkelingen Risicobeheersing processen Besluit/voorstel 17

83 1 Inleiding 1.1 De eerste BURAP 2017 De Ambulancedienst ZHZ is verantwoordelijk voor ambulancezorg in de regio Zuid- Holland Zuid. Die verantwoordelijkheid betreft ook de Meldkamer Ambulancezorg, waar de RAV met Politie en Brandweer samenwerkt. Ambulancezorg wordt volledig gefinancierd door de Nederlandse zorgverzekeraars. Terugblikkend op het afgelopen jaar 2016 is de ambulancehulpverlening wederom succesvol gerealiseerd met ruim declarabele ambulanceritten, waarbij onze hulpverleners in 94,3% van de spoedritten binnen 15 minuten ter plaatse waren. Komend jaar verwacht de RAV die prestatie verder te verbeteren door uitbreiding van onze beschikbaarheid in zowel uren als materieel en een betere positionering van een tweetal nieuwe posten. In 2017 staan enkele grote ambities op de agenda: de integratie van de huidige meldkamer in Dordrecht met die van Rotterdam in het World Port Center in Rotterdam. Een omvangrijke en complexe operatie, waar jaren voorbereiding aan is vooraf gegaan en rood, wit en blauw van twee regio's worden samengevoegd. Ten tweede staat de herpositionering van de RAV ZHZ op stapel, waar nadrukkelijk een coöperatieve samenwerking wordt gezocht met het Traumacentrum van het Erasmus medisch Centrum (EMC) en het Albert Schweitzerziekenhuis (ASZ) om de uitdagingen van de komende jaren binnen de witte kolom van de regio het hoofd te kunnen bieden. Een tweetal gemeenten in onze regio ZHZ (Zedrik en Leerdam) heeft aangegeven ingedeeld te willen worden bij de provincie Utrecht; het is nog niet duidelijk wat de gevolgen zijn voor onze RAV-organisatie. Voor u ligt de bestuursrapportage van de RAV ZHZ over de periode januari tot en met april De burap is bedoeld als een instrument voor het melden van afwijkingen en het doen van voorstellen tot bijsturen van het vastgestelde beleid en financiële kaders. De basis voor de analyse en de prognose is de vastgestelde primitieve begroting Managementsamenvatting Voor 2017 en verdere jaren heeft de RAV extra middelen beschikbaar. Aanleiding voor de budgetverruiming is dat de Nederlandse Zorgautoriteit zich roert en zorgverzekeraars oproept om meer middelen aan RAV s beschikbaar te stellen om aan de 15 minuten prestatienorm te voldoen. De stijging van het aantal ritten die de afgelopen jaren werd gezien lijkt zich in dit eerste kwartaal t.o.v. het voorgaande jaar te stabiliseren. Hierbij valt op dat het aantal A1- vervoeren iets is gedaald en het aantal A2-vervoeren juist is gestegen. Dit zal mede veroorzaakt zijn door een aantal aanpassingen van het triagesysteem op de meldkamer ambulancezorg. Met financiële ondersteuning vanuit de zorgverzekeraars heeft de RAV opdracht gegeven aan het NIVEL om de oorzaken van de toegenomen zorgvraag over de afgelopen jaren te onderzoeken. Bevindingen wezen uit dat zowel de maatschappelijke effecten van de stelselwijziging, als ook de verwijzingen door huisartsen een significante rol spelen bij de toename van het aantal ritten. In het najaarsoverleg met de zorgverzekeraars zullen de resultaten worden besproken en worden bezien in hoeverre een operationeel vervolg kan worden gegeven aan deze belangrijke constateringen. Een belangrijke voorwaarde voor het verder verbeteren van de tijdsgebonden prestaties is het realiseren van de uitbreiding van de beschikbaarheid van ambulancezorg binnen de regio ZHZ in lijn met het referentiekader spreiding & beschikbaarheid (S&B) 2016 van het RIVM en het optimaliseren van de spreiding van de beschikbare ambulancecapaciteit. Het realiseren van uitbreiding vraagt niet enkel om een financiële dekking, maar ook om

84 een investering van tijd. Het werven en opleiden van nieuwe medewerkers is een tijdrovend project. De arbeidsmarkt voor gespecialiseerde verpleegkundigen kent momenteel grote tekorten welke de komende jaren nog zullen aanhouden; evenwel lukt het de RAV voorlopig boven verwachting goed om nieuwe medewerkers aan te trekken. Een effect van deze inspanning zal niet eerder dan Q leiden tot een daadwerkelijke uitbreiding van de beschikbaarheid. Ten aanzien van de spreiding is het realiseren van een tweetal nieuwe locaties (en het verlaten van de huidige locatie in Papendrecht) van groot belang. Het project om dit te realiseren loopt op schema, doch een daadwerkelijke oplevering zal niet eerder dan Q plaatsvinden. Het onderzoek naar de optimale positionering van de RAV ZHZ door De Praktijk uit Utrecht is afgerond en adviseert om een cooperatieve vereniging UA op te richten met twee ziekenhuizen. Het bestuur van de DG&J heeft ingestemd met dit advies en een projectgroep opdracht gegeven dit advies uit te werken zodat dit ter besluitvorming ingebracht kan worden. De zorgverzekeraars ondersteunen het besluit van het bestuur van de DG&J en hebben een financiële stimulans verbonden van ruim 0,4 miljoen aan de realisatie van de coöperatieve vereniging in De samenvoeging van de meldkamers van Rijnmond en Zuid Holland Zuid nadert met rasse schreden. Medio november 2017 zal de ingebruikname een feit zijn en zullen brandweer, ambulancezorg en politie (rood, wit en blauw) samen gaan werken voor de twee regio's vanuit het World Port Center te Rotterdam. Dit levert de nodige operationele en juridische uitdagingen op. Zeer belangrijke vragen, ook voor de respectieve besturen. Immers: de RAV's blijven voor de wetgever, de Inspectie en de zorgverzekeraars verantwoordelijk voor de kwaliteit en de snelheid van de ambulancezorg in hun eigen regio. Dat maakt "integreren" tot een vraagstuk met vele geledingen en operationele mogelijkheden. Uiteindelijk zal de samenvoeging van beide meldkamers moeten leiden tot een kwaliteitsverbetering van de ambulancezorg voor de inwoners van Zuid Holland Zuid. Inmiddels is duidelijk dat de meldkamer vanaf 2018 ongeveer 0,25 miljoen per jaar structureel meer gaat kosten. Deze lasten worden gefinancierd door de zorgverzekeraars. Mogelijk dat uitstel van de verhuizing ook incidenteel extra kosten met zich mee brengt. Dit risico wordt toegelicht in de paragraaf "toelichting op risico's" onder "Uitstel gebruik meldkamer". Het kwaliteitsuitgangspunt zal echter leidend zijn bij het bepalen van de verschillende opties. Bedacht moet worden dat alternatieven, zoals renovatie van de oude meldkamer, hoogst waarschijnlijk duurder waren geweest. De onzekerheden en risico's voor de RAV ZHZ worden verder in deze rapportage nader toegelicht. 1.3 De speerpunten van 2017 In de bestuursrapportage is opgenomen wat we willen bereiken. De belangrijkste prestatie-indicatoren voor de RAV ZHZ zijn opgenomen in paragraaf Per kwartaal wordt naar de zorgverzekeraars een rapportage verzonden welke de stand van zaken van deze prestatie-indicatoren monitort en daarnaast een analyse bevat van trends c.q. afwijkingen in de prestaties. Tevens wordt gerapporteerd over de éénmalig toegekende middelen voor projecten welke bijdragen aan verbetering van kwaliteit / innovatie van de ambulancezorg in Zuid-Holland Zuid. 1.4 Opbouw van de rapportage In deze rapportage wordt eerst een samenvatting gegeven van de financiële prognose en onze analyse hierbij (hoofdstuk 2). Vervolgens gaan we (hoofdstuk 3) per programma Ambulancedienst en Meldkamer, in op de inhoudelijke resultaten en ontwikkelingen alsook een toelichting op de voortgang van de speerpunten van Hoofdstuk vier staat in het teken van de bedrijfsvoering.

85 2 Programmaverantwoording 2.1 Programma Ambulancedienst Product Activiteit Ambulance hulpverlening 1 Aannemen, beoordelen en verwerken van spoedeisende hulpvragen 2 Verzorgen van ambulanceritten in de Regio Zuid Holland Zuid vanuit een 24x7 beschikbaarheid 3 Beschikbaarheid voor calamiteiten in de Regio Zuid- Holland Zuid (opgeschaalde zorg) Ontwikkelingen Productie & prestaties Productie 2017 In onderstaande tabel is het totaal aantal ritten van het eerste kwartaal afgezet tegen het resultaat van 2016, gespecificeerd op urgentie. Q Q Verschil Totaal % A % A % B % Het eerste kwartaal 2017 laat een daling zien ten opzichte van het eerste kwartaal Prestaties 2017 In onderstaande tabellen zijn de maandelijkse responspercentages weergegeven: A1: Januari 93,7 92,6 Februari 95,4 92,7 Maart 94,9 95,0 April 93,7 93,0 Mei 93,5 Juni 95,5 Juli 93,7 Augustus 94,4 September 95,4 Oktober 93,4 November 94,7 December 92,7 Gemiddeld 94,3 93,4% A2: Januari 99,3 99,0 Februari 99,8 99,4 Maart 99,1 99,4

86 April 99,3 98,6 Mei 98,9 Juni 99,7 Juli 99,0 Augustus 98,1 September 98,7 Oktober 99,3 November 98,2 December 99,5 Gemiddeld 99,1 98, Stand van zaken beoogde resultaten Kritische succesfactor Kritische succesfactor Norm 2017 Prognose 2017 Duiding Productie Aantal declarabele ritten (1) in x 6.807= Totaal aantal ritten (inclusief loze en overige niet-declarabele ritten) in x = Kwaliteit ambulancevervoer Spoedvervoer A1 < 15 minuten (bij rittenstijging < 3%) 95% 93,4% (2) Spoedvervoer A2 < 30 minuten 95% 98,9% Afwikkeling formele klachten zonder tussenkomst klachtencommissie 95% t/m 16-5 totaal 3 afgewikk.1 Calamiteitmeldingen IGZ Nvt Geen calamiteiten (3) Veiligheid Management Systeem Verbetervoorstellen 41 ontvangen 4 in behandel. 37 afgehandeld 17 ontvangen 9 in behandel. 8 afgehandeld Incidentmeldingen in waarvan 10 met risico 3 19 (4) Betrokkenheid personeel Ziekteverzuim 5% 5% (5) realisatie loopt ernstig achter op de norm realisatie loopt achter op de norm realisatie overeenkomstig of boven de norm (1) Het aantal declarabele ritten betreft het totaal aantal A1, A2 en B- ritten, echter zonder de niet-declarabele (bijv. loze-) ritten. (2) De responspercentages laten nog geen verbetering zien t.o.v. dezelfde periode in De overeengekomen 95% wordt nog niet behaald. Hierbij dient opgemerkt

87 te worden dat het eerste kwartaal doorgaans mindere prestaties laat zien vanwege de hogere zorgvraag. Tevens is de congestie binnen de keten van acute zorg; en dan met name de wachttijden op de spoedeisende hulp en 'volle' ziekenhuizen hierop van invloed. Deze ontwikkeling die de afgelopen jaren toenemend speelt is een speerpunt binnen het ROAZ ZWN in de vorm van diverse projecten. De norm voor 2017 is aangescherpt ten opzichte van 2016 van 94,75% naar 95,00%. (3) Calamiteiten en incidenten kennen geen norm, maar willen we vanzelfsprekend tot een minimum beperken. Registratie daarvan, net als verbetervoorstellen, wordt van groot belang gevonden om daarmee de kwaliteit van de dienstverlening en de bedrijfsvoering te verbeteren. (4) Incidenten betreft onwenselijke voorvallen in het proces van ambulancedienstverlening en van de meldkamer. Een incident wordt ingedeeld in een risicoklasse. Het hoogste risico betreft die mbt medewerker- of patientveiligheid. Denk aan een incident bij het toedienen van medicijnen. Op basis van de melding van incidenten worden beleid, procedures en protocollen aangescherpt. (5) Het ziekteverzuim is het eerste kwartaal gelijk aan het landelijk gemiddelde Samenwerking De RAV Zuid-Holland Zuid kent een aantal concrete samenwerkingsverbanden: 1. De RAV ZHZ is nog altijd aspirant lid van de coöperatie Axira, een samenwerkingsverband van ambulancediensten waarbinnen wordt gewerkt aan innovatie, gezamenlijke inkoop en professionalisering van ambulancezorg. De aspirant-status zal worden geformaliseerd zodra duidelijk is in welke vorm de RAV ZHZ zal voortgaan. Binnen deze coöperatie is er sprake van gezamenlijke inkoop/aanbestedingstrajecten en het (door)ontwikkelen van innovatieve concepten binnen ambulancezorg. 2. Voor het onderhoud van de voertuigen is er in 2013 een DVO opgemaakt tussen de VRZHZ (brandweer, dienst materieel en logistiek) en de RAV. Zij verzorgen het periodiek en ongepland onderhoud van onze voertuigen. Na een aanbestedingsprocedure in 2016 is deze overeenkomst verlengd. De VRZHZ was van 3 partijen de meest geschikte op zowel financiële als praktische gronden. In 2017 wordt met ondersteuning van het SCD een nieuwe aanbestedingsronde uitgevoerd voor de in de komende jaren aan te schaffen nieuwe ambulances, inclusief onderhoud en elektrische brancards. 3. In het derde kwartaal van 2016 is er een overeenkomst opgesteld waarbij het Albert Schweitzer ziekenhuis de RAV zal gaan ondersteunen op het gebied van medisch management en scholingen. Onder meer zal de 24/7-bereikbaarheid voor consultatie door de ambulancehulpverleners worden vervuld door de vakgroep spoedeisende-hulp artsen uit het Albert Schweitzer ziekenhuis. 4. De meldkamer ambulancezorg ZHZ (MKA) werkt op het gebied van trainen en opleiden samen met de MKA Rotterdam Rijnmond uit het oogpunt van integratie en efficiëntie. 5. Er is in 2016 een contract gesloten met de apotheek van het Albert Schweitzer Ziekenhuis voor de levering van medicijnen; de looptijd is onbepaald. 2.2 Programma Meldkamer Ambulancezorg Product Activiteit Centrale Post Ambulancevervoer 1 Zorgindicatie, zorgtoewijzing en zorgcoördinatie 2 Regievoering op paraatheid van ambulances op basis van dynamisch ambulancemanagement

88 2.2.1 Ontwikkelingen Transitie naar Landelijke Meldkamer Organisatie (LMO) Er zijn in Nederland momenteel 26 zelfstandige meldkamers. Het kabinet heeft besloten dat er in de plaats van deze meldkamers één Landelijke Meldkamer Organisatie (hierna: LMO) komt. De minister van Veiligheid en Justitie (V&J) is verantwoordelijk voor de instelling en instandhouding van de nieuwe LMO, die vanuit maximaal 10 meldkamerlocaties gaat werken met een landelijk gestandaardiseerde werkwijze. Met de ondertekening van het Transitieakkoord meldkamer van de toekomst op 16 oktober 2013 is een beslissende stap gezet op weg naar de meldkamer van de toekomst. Door de vorming van een nieuwe meldkamerorganisatie kan in de toekomst nog beter worden voldaan aan de vragen van burgers en hulpverleners. Deelnemende partijen gaan er van uit dat voor de burger essentiële verbeteringen kunnen worden gerealiseerd in de organisatie en werkwijze van het meldkamerdomein in Nederland. Het gezamenlijke doel is te komen tot een effectieve, kwalitatief hoogwaardige en efficiënte meldkamerorganisatie met tien meldkamerlocaties. Zowel in reguliere als in opgeschaalde situatie functioneren de meldkamerlocaties optimaal als informatie- en communicatieknooppunt tussen de burger en hulpverlener waarbij een incidentgerichte benadering van de noodhulpvraag en de burger centraal staan. In het afgelopen jaar is er in opdracht van de minister van V&J een gateway-review 1 uitgevoerd op de vorming van de landelijke meldkamerorganisatie (LMO) zoals in het kabinet Rutte 1 was overeengekomen. De conclusies waren kritisch; betrokken partijen hebben het met elkaar niet zo georganiseerd, dat de opdracht om te komen tot een LMO binnen de huidige afspraken van tijd en geld gerealiseerd kan worden. Er moet een aantal zaken beter worden georganiseerd om de gemeenschappelijke doelstellingen te behalen en er is een heroriëntatie nodig. Deze heroriëntatie zal worden verricht door de nationale politie met als doel om in 2021 de eerder geformuleerde doelstellingen alsnog te realiseren. De samenvoeging van de meldkamers in Zuid-Holland Zuid en Rotterdam Rijnmond gaat evenwel gewoon door. Tot de LMO in staat is om het over te nemen zal de veiligheidsregio RR optreden als beheersorganisatie. De beoogde datum van samenvoegen is recentelijk ook met enige maanden uitgesteld vanwege een vertraging in de landelijke oplevering van het nieuwe C2000 communicatienetwerk. Mogelijk dat uitstel van de verhuizing extra kosten met zich mee brengt (zie risicoparagraaf). De RAV blijft nauw betrokken in dit complexe project waarbij het focus de afgelopen maanden vooral heeft gelegen op het gebied van ICT en de op te stellen Service Level Agreements tussen de twee betrokken RAV's, alsmede het convenant dat namens alle partijen gesloten moet gaan worden met de beheersorganisatie van de nieuwe samengevoegde meldkamer. De RAV ZHZ maakt zich hard voor een professionele inhoudelijke aansturing op de nieuwe samengevoegde meldkamer ambulancezorg, waarbij de belangen voor de inwoners van Zuid Holland Zuid gewaarborgd moeten blijven. Het is derhalve van belang dat de kwaliteitscontrole en het toezicht op de "witte processen" in de nieuwe meldkamer door een BIG geregistreerde (verpleegkundige) professional worden gecoördineerd. De witte kolom onderscheidt zich immers van de overige kolommen (brandweer en politie) omdat de RAV een zorginstelling is die moet voldoen aan een groot aantal zorgspecifieke wettelijke kaders. 1 Een gateway-review is een gecertificeerde manier van onderzoek, die in de verschillende fase van een project kan worden ingezet om na te gaan of de noodzakelijke randvoorwaarden zijn vervuld, of het project goed op koers ligt en wat de kansen en risico s zijn.

89 2.2.2 Stand van zaken beoogde resultaten Kritische succesfactor Kritische succesfactor Norm Prognose 2017 Duiding Intake AMPDS ProQA Ace-niveau 95% 82,5% Tm april 93,34% (1) (1) AMPDS ProQA zorgt er voor dat 112-meldingen volgens een strak schema van vraag en antwoord worden afgehandeld, zodat zo snel mogelijk duidelijk is hoe spoedeisend een melding is en welke inzet noodzakelijk is.. Hierdoor kan, afhankelijk van de aard van de melding, al binnen 30 seconden tot 2½ minuut een beeld worden gevormd van de toestand van de patiënt, en kan passende medische zorg worden gestuurd. Dat kan een ambulance zijn, maar ook en soloverpleegkundige of een verwijzing naar de huisarts(enpost).het AMPDS ProQAsysteem is een evidence-based triagesysteem wat met een eigen kwaliteitssysteem constant wordt verfijnd en de professionele gebruiker inzichtgeeft in de eigen ontwikkelpunten. De score wordt bepaald door het terugluisteren van gevoerde 112-gesprekken en die te toetsen aan het uitvraagprotocol. 2.3 Stand van zaken projecten Project Doelstelling Activiteiten Duiding Projectleider Wanneer gerealiseerd Budget/besteed 1. Herpositionering Siny / 2. Harmonisatie roosters Jacco / Realisatie van de herpositionering RAV ZHZ overeenkomstig het Advies van DePraktijk. Harmonisatie roosters Zo min mogelijk verschillende diensten Kernachtig rooster reglement De projectorganisatie is ingericht vanuit de beoogde leden en bereidt een bestuurdersakkoord (intentieverklaring) voor dat voor de zomer 2017 ondertekend zal worden In de 2 e helft 2017 produceert het projectteam een plan van aanpak voor de oprichting; die bij voorkeur eind 2017 gerealiseerd zal worden. Samen met Dehora Consultancy wordt er gewerkt aan de ontwikkeling van nieuwe roosters en een nieuw roosterreglement. De nieuwe roosters zijn gebaseerd op de nieuw te realiseren beschikbaarheid conform het RIVM-referentiekader Dit project loopt op schema; implementatie is voorzien voor kwartaal Inrichting bedrijfsbureau Marcel / Visie op een modern bedrijfsbureau beschikbaar Realiseren PvA bedrijfsbureau Geactualiseerd functiehuis, uitgewerkte functie Dit project loopt nog en is door vele operationele aangelegenheden moeizaam van start gegaan. Door terugkeer van vaste P&O adviseur komt er meer ruimte dit project aan te pakken.

90 4. Migratie ICT/IM Adri / profielen en inschaling Operationele ICT & IM onderbrengen bij een (andere)externe partij dan het SCD Inventarisatie huidige ICT-omgeving afgerond. Er moet nu (MT-)keuze gemaakt worden tussen onder-hands (ASZ) of openbaar aanbesteden 5. Onderzoek voorwaarden Paramdic Hans / 6. Hart4all Leo 8.000/ Onderzoek naar de voorwaarden waaronder een paramedic practisioner ingezet kan worden op A2- ritten Gereanimeerde patiënten in gelegenheid stellen te evalueren/terug te kijken. De implementatie heeft vertraging opgelopen vanwege personele wisselingen aan de zijde van NIVEL Info enveloppen met SOS-bandjes beschikbaar op de wagens Personeel geïnformeerd Bericht in SOS-nieuwsbrief Project afgerond 7. Schweitzer-o-lance Hans 8. Nen 7510 Adri Verkennen of het mogelijk is om een specifieke ambulance beschikbaar te stellen voor het ASZ Informatiebeveiliging in brede zijn. Certificering voor NEN 7510 Voortdurend monitoren is gestart Onderzoek ism de zorgverzekeraars afgerond. Helaas blijkt een specifieke ambulance (ALS) niet realiseerbaar Interviews zijn gestart Eind-september: Nulmeting is uitgevoerd obv risico-analyse Project afgerond / 9. Aandachtsfunctionaris Huiselijk Geweld Jola 10. SOS-toegang Leo 11. Nieuwbouw Papendrecht Leo Alle medewerkers van de RAV zijn alert op uitingen van huiselijk geweld Bij acute nood geautomatiseerd kunnen openen van paaltjes, hekken, slagbomen voor de ambulances Nieuwbouw Papendrecht Certificering 4 e kwartaal 2017 Institutionalisering van de aandachtsfunctionaris is voltooid. Nu zal bepaald moeten worden hoe deze functie structureel in de RAVorganisatie wordt ingebed. Alle ambulances zijn voorzien van zender. Alle posten zijn voorzien van detector. Een beperkt aantal partijen is aangesloten. Wens om brandweer, waterschappen ook aan te sluiten Bestek is beschikbaar Aanbesteding gaat in juni van start 5 aannemers gaan inschrijven Gunning na de bouwvak 1,8 mln/ 12. Nieuwbouw Molenwaard Leo / Nieuwbouw Molenwaard In september gaat de bouw starten Grond wordt niet gekocht maar gehuurd Wijziging bestemmingsplan loopt Bouwadviseur en architect worden apart aangesteld ( <25.000) Bestek is in juli gereed Aanbesteding na de zomer realisatie loopt ernstig achter op de norm/planning realisatie loopt achter op de planning realisatie volgens planning

91 3 Financiële prognose Voorstel begrotingswijziging 2017 Ambulancedienst Primitieve begroting Voorgestelde Begrotingswijziging Gewijzigde begroting Omzet ritten kilometers , , ,00 Omzet gedetacheerd personeel , , ,00 Overige baten , , ,00 FLO/VOP-bijdrage , , ,00 Totaal baten , , ,00 Personeelslasten , , ,00 Overige personeelslasten , , ,00 Afschrijvingslasten , , ,00 Overige bedrijfslasten , , ,00 Totaal lasten , , ,00 Begroot resultaat Ambulancedienst , ,00 Meldkamer Primitieve begroting Begrotingswijziging Gewijzigde begroting Omzet , , ,00 Omzet gedetacheerd personeel ,00-400, ,00 Mutatie reserve/voorziening , ,00 Totaal baten , , ,00 Detachering politie , , ,00 Personeelslasten , , ,00 Overige personeelslasten , ,00 Overige bedrijfslasten , ,00 Totaal lasten , , ,00 Begroot resultaat Meldkamer , ,00 Totaal begroot resultaat RAV Bedragen met een " " betreffen kosten of een negatief resultaat. Samenvatting gewijzigde begroting Ambulancedienst en Meldkamer 2017 Ambulancedienst Meldkamer Totaal RAV Totaal Baten Totaal Lasten Totaal begroting De voorgestelde begrotingswijziging 2017 komt voort uit de volgende ontwikkelingen ten opzichte van de primitieve begroting welke is vastgesteld in april 2016: Budgetbesprekingen in december 2016 met de zorgverzekeraars. Daarbij zijn meer middelen beschikbaar gesteld met name gericht op het verbeteren van de gemiddelde aanrijtijd. Deze hebben tot gevolg hogere omzet ritten/kilometers, personeelslasten, afschrijvingslasten.

92 Enkele correcties die voortkomen uit verbeterd inzicht zoals van de rijksbijdrage van de FLO/VOP-regeling. 3.2 Financiële prognose per programma 2017 Ambulancedienst Gewijzigde begroting Realisatie Prognose Omzet ritten kilometers , , ,00 Omzet gedetacheerd personeel , , ,00 Overige baten , , ,00 FLO/VOP-bijdrage , ,00 Totaal baten , , ,00 Personeelslasten , , ,00 Overige personeelslasten , , ,00 Afschrijvingslasten , ,00 Overige bedrijfslasten , , ,00 Totaal lasten , , ,00 Resultaat Ambulancedienst , , ,00 Meldkamer Gewijzigde begroting Realisatie Prognose Omzet , ,00 Omzet gedetacheerd personeel , , ,00 Totaal baten , , ,00 Detachering politie , ,00 Personeelslasten , , ,00 Overige personeelslasten ,00-137, ,00 Overige bedrijfslasten , , ,00 Totaal lasten , , ,00 Resultaat Meldkamer , , ,00 Totaal resultaat RAV ,77 - Bedragen met een " " betreffen kosten of een negatief resultaat. Uitgangspunten bij de financiële prognose: De prognose voor 2017 is gebaseerd op de werkelijke kosten in de periode januari t/m april Een eventueel resultaat voorgaande boekjaren, zoals afrekening zorgverzekeraars, nog te betalen accountants- of rentekosten 2016, is nu niet verwerkt maar wordt bepaald bij het opstellen van de jaarrekening Een eventueel negatief jaarrekeningresultaat zal worden gedekt uit het eigenvermogen. De bedrijfsvoering in het eerste kwartaal is stabiel. Met het huidige inzicht zijn er geen bijzondere financiële ontwikkelingen. De tussentijdse prognose komt daarom overeen met de gewijzigde begroting. Het eigen vermogen heeft per 31 december 2016 een omvang van 2,6 miljoen.

93 3.3 Toelichting op de prognose Er worden momenteel geen grote afwijkingen van de begroting voorzien. In de personeelskosten is een bedrag opgenomen aan kosten FLO/VOP. Tegenover deze kosten staat een vergoeding van 95% van het Ministerie van VWS, welke is verantwoord onder de baten. Vooralsnog is de prognose opgenomen overeenkomstig begroting ( ); mogelijk blijkt bij het opstellen van de declaratie dat de vergoeding van VWS hoger of lager uitvalt. 3.4 Actualisering investeringsplan Investeringsplan RAV ZHZ Cumulatief Afschr termijn Huisvesting Vervanging post Papendrecht opstal Vervanging post Papendrecht grond nvt Opzet satelietpost Molenwaard opstal Opzet satelietpost Molenwaard grond nvt Inventaris nieuwbouw Vervoermiddelen Vervanging ambulances per stuk. Betreft een chasis inclusief, opbouw, navigatie, E- ritformulier, stoplichtaansturing, brancards Vervanging ambulances Vervanging ambulances Vervanging ambulances Vervanging Uitbreiding wagenpark ambulance obv S&B Vervanging Rapid responder Vervanging Piketauto's Vervanging Piketvoertuig bedrijfsbureau Vervanging Piketauto's Medisch apparatuur Video laryngoscopen Immobilisatie: vaccummatrassen en -spalken Mass casualty Monitors Hartmassage Lucas Beademingsapparatuur Spuiten- en afzuigpompen Couveuse Couveuse Overige (e.g. koffers en tassen) Overige/Bedrijfsmiddelen Aanschaf en vervanging ICT app (tlv exploitatie) pm pm pm pm - 5 Elektronisch toegangssysteem Portofoons Landelijk project vervanging kledingpakket Jaarlijks wordt het investeringsplan van de RAV ZHZ geactualiseerd: Huisvesting: Het huurcontract van de huidige ambulancepost Papendrecht loopt medio 2018 af. De huidige ambulancepost is door de toename van voertuigen en personeel te klein geworden en voldoet met oog op aanrijtijd en ARBO technisch niet meer. Ook de aanrijtijden in de Alblasserwaard Noord staan al jaren onder druk. Nieuwbouw in de Alblasserwaard Noord gaat leiden tot een significante verbetering van de aanrijtijden. Het bestuur is in het voorjaar 2017 met een specifiek besluit akkoord gegaan met de nieuwbouw in Papendrecht en Molenwaard.

94 Vervoermiddelen: De RAV heeft diverse voertuigen in gebruik die periodiek vervangen dienen te worden. Met name de 17 ambulances zijn daar een belangrijk deel van. Deze gaan 5 jaar mee, waardoor jaarlijks 3 tot 4 ambulances inclusief inrichting vervangen worden. In 2017 wordt de vervanging van de ambulances voor de komende 4 jaar opnieuw Europees aanbesteed. Overige/bedrijfsmiddelen: Doordat de huidige kledinglijn niet meer voldoet aan eisen van veiligheid (reflectie, brandwerendheid) en draagcomfort wordt volgend jaar landelijk overgestapt naar een nieuw ontwerp. Op deze nieuwe kledinglijn is patent gevestigd zodat het dragen wettelijk is voorbehouden aan ambulancepersoneel. 3.5 Financiële risico's en weerstandsvermogen Kader voor financiële risico's In het AB van 10 december 2015 is de nota risicomanagement en weerstandvermogen vastgesteld. Hierin is vastgelegd hoe risico's binnen de Dienst Gezondheid en Jeugd en daarmee ook binnen de RAV ZHZ worden geïnventariseerd, gekwalificeerd beheerst en waar nodig gekwantificeerd Beoordeling weerstandsvermogen Hieronder zijn de risico's van de RAV ZHZ weergegeven met een classificatie. De classificatie wordt uitgevoerd met behulp van de inschatting van kans en impact. - Kans dat risico zich voor zal doen: Zeer groot >75% / grote kans 50-75% / middelgrote kans 25-50% / kleine kans < 25% - Geschatte omvang: X > 2 miljoen / 2 miljoen <x< 0,5 miljoen / 0,5 miljoen <x< 0,1 miljoen / x < 0,1 miljoen - Incidenteel of structureel Kans Dat het risico zich voordoet Financiële impact 4 x > 2 mln. 3 2 mln. < x < 0,5 mln. 2 0,5 mln. < x < 0,1 mln. 1 x < 0,1 mln. 4 zeer grote kans >75% grote kans 50-75% middelgrote kans 25-50% kleine kans < 25% Bovenstaande classificatie sluit aan bij de risicobenadering die vanuit HKZ wordt gehanteerd. De classificatie wordt gehanteerd om het weerstandvermogen te bepalen. In onderstaande tabel zijn de geïnventariseerde risico s weergegeven. Ook is aangegeven of het risico incidenteel dan wel structureel is.

95 Risico's RAV ZHZ Kans op voordoen Geschatte omvang Risico Incid. / struct. Risico bedrag 1 Uitstel gebruik I meldkamer 2 Kwaliteitseisen I Realisatie PvA I positionering 4 BTW op detachering I Afscheiding drie gemeenten I pm Benodigd weerstandsvermogen Geen eigen vermogen maar een Reserve Acceptabele Kosten De Ambulancedienst beschikt niet over vrij eigen vermogen. De activiteiten van de Ambulancedienst worden gefinancierd door de zorgverzekeraars op basis van door de NZA voorgeschreven tarieven en beleidsregels. Indien er in enig jaar een overschot of tekort ontstaat wordt dit verantwoord in de bestemmingsreserve reserve aanvaardbare kosten (hierna: RAK). De beleidsregel RAK zegt hierover in artikel 5.3: Indien de werkelijke kosten in het jaar (t) minder bedragen dan de aanvaardbare kosten in het jaar (t), dient het orgaan voor gezondheidszorg het verschil aan de bestemmingsreserve "Reserve Aanvaardbare Kosten" toe te voegen. De ambulancediensten mogen de Reserve aanvaardbare kosten niet als uitkeerbare winst ten gunste van eigenaars/aandeelhouders beschouwen. De risico s inzake het weerstandsvermogen worden beperkt doordat alle uitgaven in een jaar moeten passen binnen de beleidsregels van de NZA en de begroting zoals overeengekomen met de zorgverzekeraars. Daarnaast is er zowel met de NZA als met de zorgverzekeraars periodiek overleg. Uitgaven buiten de begroting worden ter goedkeuring voorgelegd aan de betreffende partijen. Het is niet duidelijk of al de financiële risico gedekt kunnen worden uit de RAK. De zorgverzekeraars houden, conform het advies van het Waarborgfonds voor de Zorgsector (WFZ), een weerstandsvermogen aan van 15% van de structurele omzet. Dat komt obv de begroting 2017 neer op 15% van 17,4 miljoen is 2,61 miljoen. Het aanwezige weerstandsvermogen (RAK) bedraagt ultimo 2016 na verwerking van het resultaat ,6 miljoen. Deze RAK is voldoende om de inschatting van risico's af te dekken Toelichting op risico's 1. Uitstel gebruik meldkamer RR Een eerste stap naar de landelijke meldkamer (LMO) is de samenvoeging van de beide meldkamers ZHZ en Regio Rijnmond eind-2017; dit blijkt een uitermate complex proces. Belangrijke stappen bestaan uit het realiseren van nieuwe huisvesting in het World Port Center in Rotterdam, verhuizing, het realiseren van een nieuw communicatie systeem (C2000 versie 2), opleiding van betrokken medewerkers, netwerkwissel van KPN naar Itera, procesvraagstukken m.b.t. verantwoordelijkheid en een bezuinigingsopdracht. Daar komt bij dat er veel bestuurlijke druk vanuit het Rijk bestaat om dit project te realiseren. Zorgverzekeraars houden zich afzijdig terwijl zij wel verantwoordelijk zijn voor de financiering van de RAV. De verhuizing van de meldkamer in Dordrecht naar het WPC is recent uitgesteld van 8 augustus 2017 naar half-november; de kosten daarvan voor beide regio's worden

96 ingeschat op per maand, welke voor rekening dreigen te zijn voor de betrokken partners. Het is niet duidelijk welk aandeel RAV ZHZ daarin zou moeten dragen. Inmiddels is V&J verzocht haar verantwoording te nemen en deze kosten te dragen. De begroting 2018 zal naar verwachting 0,25 miljoen hoger uitvallen dan die van Indien we een nieuwe regionale meldkamer voor ZHZ hadden moeten opzetten dan was die waarschijnlijker nog duurder geweest. Deze verhoging van de kosten van de meldkamer zal bij de budgetbespreking 2018 met de zorgverzekeraars besproken worden. 2. Kwaliteitseisen Een deel van het jaarlijkse budget voor de RAV is afhankelijk gemaakt van het realiseren van de kwaliteitsdoelstellingen; met name het realiseren van de norm voor aanrijtijden is voor 2017 van belang. Onzeker is of deze norm voor 2017 gehaald wordt en wat daarvan de consequentie is. Tot nu toe, ook voor 2016, is bij het niet volledig behalen van de norm, het norm-afhankelijke deel van het budget niet verrekend. 3. Realisatie positionering RAV ZHZ De zorgverzekeraars hechten belang aan het realiseren van het plan Positionering RZV ZHZ. Een deel van het beschikbare budget 0,42 miljoen voor 2017 is afhankelijk gemaakt van het realiseren van de plan in Afscheiding drie gemeenten Een drietal gemeenten in onze regio ZHZ heeft aangegeven ingedeeld te willen worden bij de provincie Utrecht; het is nog niet duidelijk wat de gevolgen zijn voor onze RAVorganisatie. 4 Bedrijfsvoering 4.1 Personeelszaken In kwartaal 1 van 2017 is er een bovengemiddelde instroom van rijdend personeel. Een aantal van hen is reeds gediplomeerd, waardoor zij direct inzetbaar zijn en wat een aanzienlijk bedrag aan opleidingskosten bespaart. De directe opleidingskosten voor een chauffeur en een verpleegkundige bedragen respectievelijk en Daar komt bij dat zij gedurende hun opleiding een aantal maanden niet inzetbaar zijn. Daarentegen zijn er een redelijk aantal medewerkers uitgestroomd in het eerste kwartaal. Merendeel van hen maakt gebruik van het FLO-overgangsrecht. De RAV is bezig actief werk te maken van loopbaanbeleid door talenten te herkennen binnen de organisatie en met hen te zoeken naar een voor hen passende functie indien mogelijk.

97 4.2 Formatie / Bezetting Unit Formatie F Uren Bezetting Uren Verschil Directie(441002) (aantal mdw : 4) 2,67 96,00 3,11 112,00 0,44 Medisch Manager(441003) (aantal mdw : 1) 0,89 32,00 0,89 32,00 Bedrijfsbureau(441004) (aantal mdw : 16) 11,36 408,90 11,92 429,00 0,56 Teamleiders(441006) (aantal mdw : 3) 2,89 104,00 2,89 104,00 Ambulanceverpleegkundigen(441007) (aantal mdw : 73) 55, ,08 56, ,80 1,19 Mobiel Medisch Team(441008) (aantal mdw : 1) 0,81 29,00 0,50 18,00-0,31 Ambulancechauffeurs(441009) (aantal mdw : 52) 50, ,28 50, ,00 0,02 Verzorgenden(441010) (aantal mdw : 17) 7,38 265,68 7,41 266,92 0,03 Meldkamer(441011) (aantal mdw : 6) 5,00 180,00 5,00 180,00 Medew erkers FLO(441012) (aantal mdw : 15) 0,00 0,00 13,56 488,00 13,56 Bovenformatief Medew erkers(441013) (aantal mdw : 1) 0,00 0,00 1,00 36,00 1,00 136, ,94 153, ,72 16,49 De kosten van de medewerkers FLO worden vergoed door het ministerie van VWS. De bezetting heeft geen invloed op het resultaat. 4.3 Ontwikkelingen Risicobeheersing processen De RAV Zuid-Holland Zuid heeft sinds 2013 een veiligheidsmanagementsysteem (VMS) geïmplementeerd. Binnen dit systeem is de RAV in staat om zowel prospectief als retrospectief risico s te analyseren en de (vaak primaire) processen te verbeteren in lijn met de PDCA-cyclus. De visie hierachter gaat uit van het lerend vermogen van organisaties waar het aankomt op veiligheid. Een VMS is verplicht voor de meeste zorginstellingen, en ook voor RAV- en, het gaat dan ook primair om patiëntveiligheid. Het afgelopen jaar heeft het VMS geleid tot een groot aantal verbeteracties binnen het primaire proces en ook binnen de bedrijfsvoering. 5 Besluit/voorstel Wij stellen het Algemeen Bestuur van de DG&J en daarmee van de RAV ZHZ, voor om het volgende besluit te nemen: 1. Kennis te nemen van de eerste bestuursrapportage RAV ZHZ 2017; 2. De volgende begrotingswijziging van de RAV ZHZ 2017 vast te stellen; Primitieve Gewijzigde Wijzigingen begroting 2017 begroting 2017 Baten Lasten Resultaat Het meerjareninvesteringsplan RAV ZHZ met een cumulatief saldo van vast te stellen.

98 Bootjessteeg HA Zwijndrecht T F info@ravzhz.nl

99 Dordrecht, 30 mei 2017 Onderwerp: Bestuursrapportage I 2017 Regionale Ambulance Voorziening Zuid-Holland Zuid Agendapunt: 8a Geachte leden van het Algemeen Bestuur, Het dagelijks bestuur stelt u het volgende voor: Ontwerpbesluit 1. Kennis te nemen van de eerste bestuursrapportage RAV ZHZ 2017; 2. De volgende begrotingswijziging van de RAV ZHZ 2017 vast te stellen; Primitieve begroting 2017 Gewijzigde begroting 2017 Wijzigingen Baten Lasten Resultaat Het meerjareninvesteringsplan RAV ZHZ met een cumulatief saldo van vast te stellen. 4. De Bestuursrapportage I 2017 RAV ZHZ te verzenden aan de 17 colleges van de gemeenten in Zuid-Holland Zuid Kern van de zaak De Bestuursrapportage van de Regionale Ambulance Voorziening Zuid-Holland Zuid (RAV ZHZ) heeft als doel het dagelijkse bestuur en het algemeen bestuur te informeren welke afwijkingen er zijn en welke er naar verwachting komen ten opzichte van het vastgestelde beleid en de begroting van de RAV ZHZ. Tevens wordt de Bestuursrapportage gebruikt om de (financiële) afwijkingen ten opzichte van de begroting te duiden en zonodig begrotingwijzigingen voor te stellen. Kosten, baten en dekking De prognose van het resultaat in deze bestuursrapportage I 2017 van de RAV ZHZ komt uit overeenkomstig de gewijzigde begroting. Een eventueel negatief jaarrekeningresultaat 2017 zal worden gedekt uit het eigenvermogen; het eigen vermogen heeft per 31 december 2016 een omvang van 2,6 miljoen. Juridische of personele consequenties Geen Vervolgprocedure Dagelijks bestuur 15 juni 2017 Auditcommissie 26 juni 2017 Algemeen bestuur 6 juli 2017 Portefeuillehouder: G. Jansen Informatie: M.Schumm Telefoonnummer: / m.schumm@ravzhz.nl Bijlage: Bestuursrapportage II 2016 RAV ZHZ

100 CONCEPT BESLUIT ALGEMEEN BESTUUR d.d. 6 juli Onderwerp: De Bestuursrapportage I 2017 Regionale Ambulance Voorziening Zuid-Holland Zuid (RAV ZHZ) HET ALGEMEEN BESTUUR Gezien het voorstel van het Dagelijks bestuur van 15 juni 2017; Gelet op artikel 5 van de Gemeenschappelijke Regeling Dienst Gezondheid & Jeugd Zuid- Holland Zuid; BESLUIT 1. Kennis te nemen van de eerste bestuursrapportage RAV ZHZ 2017; 2. De volgende begrotingswijziging van de RAV ZHZ 2017 vast te stellen; Primitieve begroting 2017 Gewijzigde begroting 2017 Wijzigingen Baten Lasten Resultaat Het meerjareninvesteringsplan RAV ZHZ met een cumulatief saldo van vast te stellen. 4. De Bestuursrapportage I 2017 RAV ZHZ te verzenden aan de 17 colleges van de gemeenten in Zuid-Holland Zuid Aldus besloten in de openbare vergadering van 6 juli de secretaris, K.J. v.d. Hengel de voorzitter, C.M.L. Lambrechts

101 Projectplan Coöperatie Ambulancezorg Zuid-Holland Zuid (versie 1.5 dd. 19 juni 2017) paraaf:

102 0. INHOUD 1. Doel project pag Deelnemers pag Scope van het project pag Inrichting projectorganisatie pag Belangen en besluitvorming pag Break down structure van het project pag Risicobeoordeling pag Begroting pag Besluitvormingsproces deelnemers pag Communicatie pag Bijlagen I. Positie van het Project II. Planning project III. Communicatieplan IV. Aandachtspunten expertgroepen V. Checklist uitbestedingsovereenkomst onder vergunning GR DG&J VI. Checklist/protocol boekenonderzoek VII. Checklist oprichting Coöp RAV-ZHZ u.a. VIII. Checklist activa-passiva transactie van GR DG&J naar Coöp RAV-ZHZ u.a 1. DOEL PROJECT Het oprichten van een coöperatieve vereniging UA ambulancezorg Zuid-Holland Zuid met als leden DG&J/RAV, ASZ, ERASMUS MC-traumacentrum. Aanleiding voor project - De RAV ZHZ voldoet op dit moment, als onderdeel van een gemeenschappelijke regeling, niet aan de wettelijke eisen van de Wet Toelating Zorginstellingen. - De RAV ZHZ wil in 2021 (nieuw wettelijk kader) de (ver)gunning behouden voor de regio Zuid-Holland Zuid. - Een coöperatieve vereniging UA met daarin tenminste één publieke deelnemer heeft de voorkeur boven een stichting of een BV (vanwege met name frictiekosten en schaalgrootte). - De coöperatie richt zich op het (doen) uitvoeren van ambulancezorg en een intensieve structurele samenwerking binnen de acute zorgketen in de regio Zuid- Holland Zuid. Condities aan het project Het Algemeen Bestuur (AB) van de Gemeenschappelijke Regeling (GR) Dienst Gezondheid en Jeugd (DG&J) heeft in zijn vergadering van 21 oktober 2016 het advies van De Praktijk overgenomen en opdracht gegeven tot het formeren van de projectgroep. Als condities heeft het Bestuur in het besluit aangegeven dat in de uitwerking expliciet in kaart moeten worden gebracht: Projectplan Coöperatie RAV-ZHZ u.a. i.o. (versie 1.4 dd. 5 juni 2017) blz. 2 van 14 paraaf:

103 De positionering van de coöperatie inclusief governance-structuur waarbij de positie van het AB in de oude en nieuwe situatie helder in kaart is gebracht. De gevolgen voor de samenwerking met de Rotterdamse meldkamer. De gevolgen voor de gemeenten. Frictiekosten dienen zoveel mogelijk vermeden te worden. De positionering van het huidige RAV-personeel (bij GR DG&J/RAV of de coöperatie) en de BTW-gevolgen van eventuele detachering van het RAV-personeel bij de coöperatie. 2. DEELNEMERS Initiatiefnemer DG&J/RAV Deelnemers ASZ ERASMUS MC-Traumacentrum Overige belanghebbenden Beatrix Ziekenhuis Rivasgroep Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid Zorgverzekeraars (financiers ambulancezorg) Belangstellenden Huisartsenposten regio 3. SCOPE VAN HET PROJECT Start en einde project Het project coöperatie ambulancezorg Zuid-Holland Zuid kent de volgende fases: 1. Het inrichten van de projectorganisatie (stuurgroep, projectgroep en projectleiding). (START). 2. Opstellen bestuurdersakkoord, projectplan & planning inclusief een projectbegroting. 3. Plan van Aanpak oprichting coöperatieve vereniging UA Ambulancezorg Zuid-Holland Zuid geschikt voor inbreng bestuurlijke besluitvorming. (EINDE). Na besluitvorming zal een nieuw project starten met als doel de daadwerkelijk oprichting en implementatie van de coöperatie. Voor dat project is de Raad van Bestuur van de opgerichte coöperatie de opdrachtgever. Projectplan Coöperatie RAV-ZHZ u.a. i.o. (versie 1.4 dd. 5 juni 2017) blz. 3 van 14 paraaf:

104 Afbakening Project Een coöperatieve vereniging heeft de mogelijkheid om nieuwe leden te laten toetreden. Binnen dit project wordt gewerkt aan de oprichting van de coöperatie met de huidig beoogde leden: DG&J/RAV, ASZ en ERASMUS MC-TC. Overige belangstellenden worden regelmatig geïnformeerd en bij oprichting van statuten, governance e.d. wordt rekening gehouden met eventuele mogelijke nieuwe toetreders in de toekomst. Factoren van invloed op project: 1. Nieuwe wetgeving ambulancezorg. De invulling van de wet zal gedurende de komende periode steeds inzichtelijker worden. Daarmee zal ook duidelijk worden welke voorwaarden belangrijk zijn voor verkrijgen van de (ver)gunning per Gemeentelijke herindeling Vijfheerenlanden (Leerdam, Zederik, Vianen) en waarschijnlijke aansluiting bij provincie Utrecht. 3. Gemeentelijke herindeling Hoeksche Waard. 4. Interne besluitvormingsprocessen van beoogde leden (advies van medezeggenschapsorganen en horen van gemeenteraden). Factoren 2 en 3 zullen leiden tot een wijziging van de tekst van de Gemeenschappelijke Regeling Dienst Gezondheid en Jeugd. De oprichting van de coöperatie UA zal ook leiden tot wijziging van de tekst van de Gemeenschappelijke Regeling. Indien mogelijk worden de processen hierin op elkaar afgestemd. 4. INRICHTING PROJECTORGANISATIE Bestuurlijke stuurgroep DG&J RAV Geràldo Janssen/Karel van Hengel/ Hans Janssen ERASMUS MC Ernst Kuipers/Dennis den Hartog ASZ Peter van der Meer Projectteam Projectleiding Projectsecretaris Projectleden: RAV DG&J ASZ ASZ ERASMUS MC ERASMUS MC Klankbordgroep DG&J Jaap Geenen (De Praktijk) Siny Oosterhoff (RAV) Jacco van Wingerden Leo van der Giessen Johanneke Mulder Han van Wijk Jennie Janssens William de Vrij Geràldo Janssen Karel van Hengel Projectplan Coöperatie RAV-ZHZ u.a. i.o. (versie 1.4 dd. 5 juni 2017) blz. 4 van 14 paraaf:

105 AB DG&J AB VR Dorien Zandvliet Pieter Paans Werner ten Kate Jan Luteijn Bram van Hemmen De klankbordgroep is vanuit haar bestuurlijke expertise een belangrijk adviesorgaan. De leden van de klankbordgroep vervullen in de bestuurlijke context een ambassadeursfunctie. Er worden daarom vanuit de DG&J/RAV gedurende het traject meerdere klankbordgroep bijeenkomsten georganiseerd. 5. BELANGEN & BESLUITVORMING Welke behoeften/belangen worden met project gerealiseerd? Omschrijving perspectief/belang Pt Mw Mij RAV ASZ ERASMUS DG&J MC Toegang zorg Snelle en efficiënte toegang tot zorg door nauwe afstemming leden coöperatie Toename mobiliteit, ontsluiting regio Zuidwest-Nederland tbv traumacentrum Verbetering patiëntenlogistiek en capaciteitsverdeling binnen gehele keten, o.a. door verder differentiatie van vervoer Kwaliteit van zorg Verbeteren en intensiveren onderlinge afstemming, afstemmen werkwijze & protocollen Bevorderen en verbeteren van patiëntveiligheid. Structurele samenwerking en afstemming bij o.a. kwetsbare momenten in de keten (overdrachtsmomenten) Gezamenlijke ontwikkeling expertise en innovatie door wetenschappelijk onderzoek (specifiek acute zorg) en gezamenlijke opleidingen. Integratie/koppeling ICT-systemen t.b.v. digitale overdracht Afstemming gebruik materialen/middelen en/of gezamenlijke inkoop Kwaliteit werkgeverschap Reële kans behoud (ver)gunning 2021, ruime baanzekerheid medewerkers RAV Vormgeven gezamenlijke flexibele schil personeel acute zorg Mogelijkheid jobrotation, doorstroom andere werkgever in coöperatie, meer mogelijkheden duurzame inzetbaarheid Projectplan Coöperatie RAV-ZHZ u.a. i.o. (versie 1.4 dd. 5 juni 2017) blz. 5 van 14 paraaf:

106 Behoud voldoende specialistisch personeel in de regio Mogelijkheid overname personeelsbeheer zonder frictiekosten door overgang pensioenfonds Maatschappij Behoud werkgelegenheid huidig ambulancepersoneel Verbetering veiligheid bij managen rampen/opgeschaalde zorg door structurele samenwerking in hele keten Acute zorg is stevig geborgd in regio, continuïteit van zorg en behoud niet winst beogende ambulancedienst Kwaliteit bestuur & Governance Strategisch partnerschip binnen ROAZ Minimaliseren risico liquidatie RAV Minder bestuurlijke drukte op portefeuille die geen uitvoeringstaak van gemeente bevat PT= Patiënt, MW= Medewerker, Mij = Maatschappij Besluitvorming Besluitvorming in de stuurgroep vindt plaats op basis van consensus. Zeggenschap: Uitgebrachte stem bij vaststelling van beslisdocument 'vaststellen ontwerp + opdracht voorbereiding inbreng bedrijf' moet vergezeld gaan van een positief meerderheidsadvies van gemeenteraden ZHZ en/of zowel (de eigen) Ondernemingsraad als de cliëntenraad. 6. BREAKDOWN STRUCTURE PROJECT (Tussen)resultaten/ Product 1: Inrichting Projectorganisatie (stuurgroep, projectteam, projectleiding) Acties Wie realiseert Wanneer gerealiseerd 1 Bereidheid beoogde partners DG&J/RAV Gerealiseerd. vaststellen 2 Verkenning mogelijke DG&J/RAV Gerealiseerd. projectleiding 3 Opdrachtverlening aan Coördinatie Gerealiseerd. projectleiding DG&J/RAV 4 Inrichting projectteam Allen Gerealiseerd. deelnemers van elk beoogd lid 5 1 e bijeenkomst Projectteam Coördinatie DG&J/RAV Gerealiseerd. Projectplan Coöperatie RAV-ZHZ u.a. i.o. (versie 1.4 dd. 5 juni 2017) blz. 6 van 14 paraaf:

107 (Tussen)resultaten/Product 2: Bestuurdersakkoord, opstellen projectplan, planning en begroting. Acties Wie realiseert Wanneer gerealiseerd 1 Opstellen bestuurdersakkoord/ Projectteam Week 22 projectplan/planning/begroting/ 2 Reactie stuurgroep Stuurgroep Week 22 bestuurdersakkooord Projectplan/planning/begroting 3 Verwerken reacties stuurgroep Projectteam Week 23 4 Akkoord stuurgroep Stuurgroep Week 24 bestuurdersakkoord/projectplan/ Planning/begroting 5 Ondertekening bestuurdersakkoord Stuurgroep Week 25 Eindresultaat Product 3: Ontwerp oprichting coöperatie Acties Wie realiseert Wanneer gerealiseerd 1 Opstellen Pakket van Eisen Projectteam- Week Stuurgroep 2 Ontwikkelen voorontwerp Projectteamstuurgroep Week Afstemming NZa/ACM, college Sanering Zorginstellingen, vakbonden Week Voorgenomen besluit oprichting Week coöperatie ambulancezorg ZHZ 5 Advies medezeggenschap/ Week Gemeenteraden 6 Complementeren ontwerp Week coöperatie 7 Besluit oprichten coöperatie Week Oprichten coöperatie Week 51 Breakdown structure product 3: Ontwerp oprichting coöperatie (het Project ) 3.1 Fase 1 Pakket van Eisen - Akte van oprichting o Doelstelling o Ledencategorieën (kwalificatie, inbreng, stem, etc) o Algemene ledenvergadering (stemverhoudingen, bevoegdheden, relatie met RvC) Projectplan Coöperatie RAV-ZHZ u.a. i.o. (versie 1.4 dd. 5 juni 2017) blz. 7 van 14 paraaf:

108 o Raad van Commissarissen (omvang, samenstelling, profielen, bevoegdheden, commissies, relatie met ALV) o Raad van Bestuur (omvang, samenstelling/profielen, portefeuilles, bevoegdheden, relatie met RvC en ALV) o Toetreding, overdracht, beëindiging lidmaatschap o Voortzetting/liquidatie bij wel/niet verkrijgen vergunning Akte van inbreng en ledenovereenkomst (Overnameovereenkomst) - Overnameovereenkomst o Nauwkeurige omschrijving van (deel-)objecten/bedrijfsonderdelen o Prijs o Betalingscondities o Leveringsdatum o Effectieve datum o Non-concurrentiebeding, non-wervingsbeding o Garanties o Inbreuk garanties/aansprakelijkheid verkoper o Standaardbepalingen - Uitbestedingsovereenkomst GR DG&J aannemende uitvoerder RAV coöperatie o Condities aan vergunninghouder o Condities aan uitvoerder o Onderhandse gunning o Verantwoording, evaluatie en rapportages o Looptijd o Beëindiging o Geschillen 3.2 Fase 2 Voorontwerp - Informatie - Onderhandelingen - Boekenonderzoek o Apparatuur en inventaris o Contracten o Onroerend goed o Roerend goed en bedrijfsmiddelen o Financiën o Vergunningen o Personele aspecten o Verzekeringen o Fiscale aspecten - Overdracht en levering Het Pakket van Eisen en het daaruit voortvloeiende Voorontwerp zijn de basis voor het Voorgenomen Besluit Oprichting Coöperatie, dat dusdanig opgesteld wordt dat deze geschikt is voor inbreng voor besluitvorming bij de oprichtende leden. Projectplan Coöperatie RAV-ZHZ u.a. i.o. (versie 1.4 dd. 5 juni 2017) blz. 8 van 14 paraaf:

109 Expertgroepen Het Pakket van Eisen en Voorontwerp wordt inhoudelijk voorbereid en ontwikkeld in expertgroepen, waaraan beoogde leden menskracht leveren en waarvoor zonodig externe experts worden ingehuurd. Deze expertgroepen, die worden gecoördineerd door projectgroepleden, zijn ingedeeld in de volgende thema's: Rechtspersoon-coöperatie Statuten, governance- en bestuursstructuur, ledenovereenkomst Coördinatie : Leo van der Giessen (DG&J/RAV) Leden : Jolanda de Jong (ASZ) Petra Toet (ERASMUS MC) Siny Oosterhoff (afstemming a deux met DG&J) Financiën, fiscale strategieën, mededinging, inbreng Coördinatie : Jennie Janssens (ERASMUS MC) Leden : Nathalie Blanker (ASZ) Marco Schumm (RAV) Wim Borsje (ERASMUS MC) Govert van Kalmthout??(DG&J) Teunis de Haas (DG&J)?? Vergunning/TWZ/overleg fiscus e.d.: Coördinatie : Projectleider Leden : Hans Janssen (RAV) William de Vrij (ERASMUS MC) Bedrijf RAV-coöperatie Dienstverlening, werkverdeling, levering activiteiten door leden/derden/kvgr Coördinatie : Projectleider Leden : Hans Janssen (RAV) William de Vrij (ERASMUS MC) Overeenkomsten, contracten, convenanten Coördinatie : Siny Oosterhoff & Marco Schumm (RAV) Leden : Leo van der Giessen (DG&J) Werkgever-werknemerschap Coördinatie : Belinda Kesseller (ERASMUS MC) Hans Ferdinandus (ERASMUS MC) Leden : Marcel Klomp (RAV) Tom de Kock (RAV) Projectplan Coöperatie RAV-ZHZ u.a. i.o. (versie 1.4 dd. 5 juni 2017) blz. 9 van 14 paraaf:

110 Administratieve organisatie/ict Coördinatie : Han van Wijk (ASZ) Leden : Marco Schumm (RAV) Adri van Gool (RAV) Jeroen van Oostrum (ERASMUS MC) Informatie/communicatie Coördinatie : Siny Oosterhoff (RAV) Leden : William de Vrij (ERASMUS MC) Frank van der Elsen (ASZ) Leo van der Giessen (DG&J) Het projectteam is verantwoordelijk voor de afstemming tussen de expertgroepen, de samenhang van de diverse onderdelen en de monitoring of de deelaspecten onderling in overeenstemming blijven en bijdragen aan de doelstellingen van het project. Hier wordt de projectplanning op afgestemd. Voor specifieke deelvragen kunnen externe experts worden ingeschakeld. Experts die daar voor in aanmerking komen zijn: - Caroline Tuin (Mercer) Pensioenen/FLO - Madeleine van Ginkel- Bakkenes (De Praktijk)- Financiën - Eelko Smit (Van Buttingha Wicher Notarissen) -Governance- statuten - Nika Stegeman (BDO Belastingadvies Fiscaliteiten - Dennis Zieren (Ploum Lodder Princen) Overeenkomsten - Jan Koen Sluijs (Coupry) - Mededinging 7. RISICO BEOORDELING De expertgroepen bereiden een besluitadvies voor waarin ten minste zijn beschreven: - Constraints - Criteria - Condities - Conflicten (risico s) - Consequenties - Costs Op basis van deze onderdelen geeft de expertisegroep haar conclusie aan projectteam en stuurgroep. Als mogelijke risico s zijn bij aanvang bekend: Projectplan Coöperatie RAV-ZHZ u.a. i.o. (versie 1.4 dd. 5 juni 2017) blz. 10 van 14 paraaf:

111 Project algemeen Risico Consequentie Risicodrager DG&J besluit tot niet oprichting BV oprichten (second best) of DG&J / RAV coöperatie liquidatie RAV ASZ besluit niet tot deelname coöperatie Coöperatie kan opgericht worden met ERASMUS MC maar mist DG&J/ RAV / ERASMUS MC ERASMUS MC besluit tot niet deelname coöperatie ASZ en ERASMUS MC besluiten niet deel te nemen aan coöperatie Vertraging besluitvorming oprichting coöperatie belangrijke partner in de ZHZ-keten Coöperatie kan opgericht worden met ASZ, dan grote transitiekosten i.v.m. overgang pensioenfonds BV oprichten (second best) ws overname of liquidatie RAV verlies tijd/kwaliteit oprichten coe en inschrijven nieuwe vergunning (uiterste consequentie = liquidatie RAV/coöperatie) DG&J / RAV DG&J / RAV Deelnemende leden coöperatie Pakket van Eisen Risico Consequentie Risicodrager Overdracht pensioenen Frictiekosten RAK DG&J/ RAV Aanspraak FLO-financiering bij Kosten FLO-rechten voor eigen DG&J/ RAV werkgever ERASMUS MC rekening tot geen overeenstemming wijze van overdracht/ inbreng SCD-contract BTW-heffing voor dienstverlening SCD DG&J/RAV Fiscale strategie (zo neutraal mogelijk) wordt niet goedgekeurd door fiscus Overdrachtsbelasting wordt geheven over overdacht onroerende zaken Geen aanspraak op bedrijfsfusiefaciliteit Vaste kostenpost transitiekosten Fiscale afrekening over stille reserves en goodwill Deelnemende leden coöperatie DG&J/RAV, deelnemende leden coöperatie DG&J/RAV, deelnemende leden coöperatie Geen zorgvrijstelling VPB Coöperatie VPB plichtig DG&J Inbreng DG&J niet tegen Coöperatie schenkbelastingplichtig DG&J /RAV lidmaatschapsrechten Melding NZA/ACM/College Sanering Zorginstellingen zorgt voor vertraging besluitvorming verlies tijd/kwaliteit oprichten coöperatie en inschrijven nieuwe vergunning (uiterste consequentie = liquidatie RAV/coöperatie) Deelnemende leden coöperatie Projectplan Coöperatie RAV-ZHZ u.a. i.o. (versie 1.4 dd. 5 juni 2017) blz. 11 van 14 paraaf:

112 NZA/ACM/College Sanering Zorginstellingen geven geen goedkeuring aan coöperatie. 8. BEGROTING (Tussen)resultaten/Producten BV oprichten (second best) ws overname of liquidatie RAV DG&J/RAV Kosten van activiteiten bedrag 1 Inrichten projectteam eigen uren Totaal 0,-- (Tussen)resultaten/Producten ten behoeve van bestuurdersakkoord Kosten van activiteiten bedrag 1 Projectleiding ,-- 2 Leden projectteam eigen uren 3 Stuurgroepleden eigen uren 4 Totaal ,-- (Tussen)resultaten/Producten binnen bestuurdersakkoord Kosten van activiteiten bedrag 1 Projectleiding ,-- 2 Inhuur externe expertise ,-- 3 Leden projectteam eigen uren 4 Stuurgroepleden eigen uren Subtotaal ,-- Communicatie Subtotaal 8.000,-- TOTAAL ,-- (inclusief BTW, excl.reiskosten) Kostenverdeling 1 Gebaseerd op geschatte inzet van ±90 uur door projectleiding met gemiddeld uurtarief van 270,-- (excl. BTW en reiskosten). 2 Gebaseerd op geschatte inzet van 280 uur door projectleiding met gemiddeld uurtarief van 270,-- (excl. BTW en reiskosten). 3 Gebaseerd op geschatte inzet van 80 uur door externe expertise (voor specifieke deelvragen) met een gemiddeld uurtarief van 300,-- (excl. BTW en reiskosten). Projectplan Coöperatie RAV-ZHZ u.a. i.o. (versie 1.4 dd. 5 juni 2017) blz. 12 van 14 paraaf:

113 Op basis van de belangen en vastgestelde stemverhouding wordt de volgende kostenverdeling vastgesteld. i. Inbreng & expertise vanuit eigen organisatie = eigen uren. ii. De totstandkoming van het bestuurdersakkoord wordt georganiseerd door de initiatiefnemer DG&J/RAV. Hiervoor wordt de externe expertise van De Praktijk ingezet, de kosten hiervan worden gedragen door de RAV ZHZ. iii. Voor het vervolg van het project (de uitwerking van het plan van aanpak en inhuren externe expertise en communicatie) worden de kosten ,-- gedeeld onder de deelnemers: DG&J/RAV 40% ( ,--) ASZ 30% ( ,--) ERASMUS MC 30% ( ,--) (inclusief BTW/exclusief reiskosten) 9. BESLUITVORMINGSPROCES DEELNEMERS Besluitvormingsprocessen beoogde leden DG&J Besluitvorming vindt plaats door de leden van het Algemeen Bestuur van de gemeenschappelijke regeling Dienst Gezondheid en Jeugd (GR DG&J), op voordracht van het Dagelijks Bestuur en het kernteam. Het algemeen bestuur is op grond van de GR DG&J is bevoegd tot oprichting van een deelneming in privaatrechtelijke rechtspersonen (artikel 8a GR DG&J). Zij kan dit doen indien dit bijzonder aangewezen moet worden geacht voor de behartiging van het daarmee te dienen openbaar belang. Het besluit kan worden genomen nadat alle deelnemende gemeenten het ontwerpbesluit hebben ontvangen en in staat zijn gesteld hun wensen en bedenkingen naar voren te brengen bij het bestuur (artikel 31a wet gemeenschappelijke regelingen). Voor wijziging van de GR DG&J is instemming van drie vierde van de deelnemende gemeenteraden noodzakelijk (artikel 48 GR DG&J). RAV Het Managementteam besluit na en met inachtneming van het advies van de Ondernemingsraad. ASZ De Raad van Bestuur besluit na en met inachtneming van het advies van de Ondernemingsraad en de cliëntenraad en Raad van Toezicht. ERASMUS MC Projectplan Coöperatie RAV-ZHZ u.a. i.o. (versie 1.4 dd. 5 juni 2017) blz. 13 van 14 paraaf:

114 De Raad van Bestuur besluit op basis van door Control & Compliance goedgekeurde business case, met een positief advies van het stafconvent en met inachtneming van het advies van de Ondernemingsraad en de cliëntenraad en Raad van Toezicht. Medezeggenschap Ondernemingsraden: De ondernemingsraden hebben adviesrecht over het voorgenomen besluit een coöperatieve vereniging UA op te richten (artikel 25 lid b Wet op Ondernemingsraden). Ook hebben de ondernemingsraden adviesrecht over het verstrekken en formuleren van een adviesopdracht aan een deskundige buiten de onderneming betreffende o.a. 'het aangaan van een duurzame samenwerking'. Cliëntenraden: De cliëntenraden hebben adviesrecht over het voorgenomen besluit een coöperatieve vereniging UA op te richten (artikel 3 lid b Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen). De RAV ZHZ heeft geen reguliere cliëntenraad omdat zij alleen kortdurende en in veel gevallen eenmalige contacten heeft met patiënten. De cliëntenmedezeggenschap is georganiseerd door patiënten-panels via Zorgbelang. 10. COMMUNICATIE Communicatie Er zijn meerdere doelgroepen die geïnformeerd moeten worden gedurende het proces en rond de besluitvorming: - Medezeggenschapsorganen Ondernemingsraden, Patiëntenraden - Raden van Toezicht - Algemeen en Dagelijks Bestuur GR DG&J - Algemeen en Dagelijks Bestuur VR ZHZ - Gemeenteraden ZHZ - Medewerkers beoogde leden - Zorgverzekeraars - Belangstellenden: Rivasgroep Beatrix Ziekenhuis, HAP-en - VR- Rotterdam-Rijnmond, RAV Rotterdam-Rijnmond, ROAZ, AZN Een communicatieplan is toegevoegd als bijlage aan dit Projectplan. Projectplan Coöperatie RAV-ZHZ u.a. i.o. (versie 1.4 dd. 5 juni 2017) blz. 14 van 14 paraaf:

115 Ontwerpbesluit 1. Kennis te nemen van het DB besluit d.d over de stand van zaken in het project positionering RAV Zuid-Holland Zuid. Kern van de zaak Het AB DG&J heeft op besloten in te stemmen met de voorgestelde startpositie uit het Advies positionering RAV ZHZ, te weten het oprichten van een coöperatieve vereniging met uitgesloten aansprakelijkheid en heeft opdracht gegeven een projectgroep te formeren die de startpositie nader uitwerkt, alle voorwaarden en consequenties in kaart brengt en voorbereidt voor besluitvorming. De beoogde medeoprichters/leden van de coöperatie, te weten het Albert Schweitzer Ziekenhuis en het Erasmus Medisch Centrum, zijn bereid om mede oprichter te zijn van een coöperatieve vereniging UA. De bestuurders van de beoogde oprichters zullen een bestuurdersakkoord ondertekenen. Het bestuurdersakkoord omvat een intentieverklaring en een projectplan. De intentieverklaring legt de intentie vast dat partijen gezamenlijk een coöperatie op willen richten die voldoet aan de door het AB DG&J gestelde voorwaarden en eisen. Het projectplan beschrijft de wijze waarop de daadwerkelijke besluitvorming wordt voorbereidt en zal plaatsvinden. Het bestuurdersakkoord markeert hiermee de eerste fase van uitwerking van het AB besluit. Het DB DG&J heeft op : Gesteld het AB te willen informeren over de voortgang van het project. kennis genomen van het ontwerpbestuurdersakkoord (intentieverklaring + projectplan) de voorzitter gemachtigd het bestuurdersakkoord namens het DB te ondertekenen. Reeds genomen besluiten Besluit om de positionering van de RAV ZHZ te onderzoeken (AB juli 2015) Vaststelling onderzoeksopdracht (DB oktober 2015) Vaststelling inkoopdocument t.b.v. onderhandse aanbesteding (DB december 2015) Gunning aan onderzoeksbureau De Praktijk (DB januari 2016) Besluit AB DG&J d.d : o In te stemmen met de voorgestelde startpositie genoemd in de eindrapportage Advies positionering RAV Zuid-Holland Zuid; o opdracht te geven tot het formeren van een projectgroep die het advies van oprichting tot een coöperatie uitwerkt en alle voorwaarden en consequenties (fiscaal, juridisch, financieel, governance, etc.) in kaart brengt en voorbereidt voor besluitvorming; o het algemeen bestuur van de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid te vragen om een zienswijze op de eindrapportage en deze te betrekken bij de uitwerking door de projectgroep; o de adviezen die in de beraadslaging zijn gegeven mee te nemen in de verder procedure.

116 Argumenten De RAV ZHZ heeft onderzoek laten uitvoeren naar de meest optimale duurzame positionering door onderzoekbureau De Praktijk. De conclusie van De Praktijk is dat het noodzakelijk is voor de RAV om een privaatrechtelijke rechtspersoon op te richten om in aanmerking te komen voor een nieuwe (ver)gunning na De Praktijk adviseert te kiezen voor een coöperatie, op te richten door de GR DG&J samen met het Albert Schweitzer Ziekenhuis en het Erasmus Medisch Centrum. In opdracht van het Algemeen Bestuur DG&J ( ) is een projectorganisatie ingericht die het advies van oprichting van een coöperatie uitwerkt, alle voorwaarden en consequenties in kaart brengt en voorbereidt voor besluitvorming. De projectorganisatie bestaat uit: De stuurgroep waarin de bestuurders van de beoogde coöperatieleden zitting hebben. Dit zijn de voorzitters Raad van Bestuur van het ASZ en EMC en vanuit DG&J/RAV de heren Geràldo Janssen, Karel van Hengel en Hans Janssen. De projectgroep die de inhoudelijke werkzaamheden uitvoert en coördineert onder leiding van projectleider de heer Jaap Geenen (De Praktijk). Hierin hebben staffunctionarissen van de beoogde coöperatieleden zitting. De klankbordgroep bestaande uit burgemeesters en wethouders uit ZHZ die het bestuur DG&J vanuit hun bestuurlijke expertise adviseert. In de klankbordgroep hebben zitting de heren Luteijn, ten Kate, van Hemmen, Janssen, Paans (wethouder) en mevrouw Zandvliet. In de intentieverklaring spreken de beoogde leden de ambitie uit de kwaliteit van de acute zorgketen in de regio ZHZ te willen verbeteren door onder meer structurele samenwerking met alle regionale partners aan te gaan. De beoogde leden willen langs projectmatige weg een coöperatieve vereniging met uitgesloten aansprakelijkheid ontwerpen en oprichten met als doel de inrichting, exploitatie, uitvoering en samenwerking op het gebied van ambulancezorg en acute zorg. Het projectplan beschrijft: de fasen waarin opvolgend het eisenpakket, een voorontwerp en het ontwerp worden ontwikkeld en vastgesteld, waarbij elke fase leidt tot een beslismoment voor de stuurgroep met betrekking tot het in de opvolgende fase voorzetten van het project. De kostenbegroting en de verdeelsleutel over de partijen. De exclusiviteit en de geheimhouding van het project. Kanttekeningen en risico s De Tijdelijke Wet Ambulancezorg (TWAZ) is op 30 mei jl. door de Tweede Kamer verlengd tot en met Per zal een nieuwe wet op de ambulancezorg in 2020 van kracht zijn. Onder de nieuwe wet zal een nieuwe (ver)gunning verleend worden. In haar huidige organisatievorm voldoet de RAV ZHZ niet aan de wettelijke eisen van de WTZi en zal zij niet in aanmerking kunnen komen voor de (ver)gunning na Kosten, baten en dekking De zorgverzekeraars ondersteunen dit traject en hebben vrije marge gelden geoormerkt voor de kosten van dit project in de begroting van de RAV. De eerste fase (de totstandkoming van het bestuurdersakkoord) is door de RAV gedragen.

117 Voor de volgende projectfase worden de kosten verdeeld onder de beoogde leden, volgens een vast te stellen verdeelsleutel (begroting en verdeelsleutel zijn opgenomen in projectplan). Het deel DG&J/RAV komt ten laste van de begroting RAV vanuit de geoormerkte vrije marge gelden. Communicatie In het projectplan is een communicatieplan opgenomen met daarin o.a. aandacht voor de communicatie naar de colleges en gemeenteraden. De projectsecretaris zal een informatiebrief opstellen waarmee het AB VR ZHZ geïnformeerd zal worden over de stand van zaken in het project positionering RAV ZHZ. Juridische of personele consequenties Op dit moment zijn er nog geen juridische consequenties. Het bestuurdersakkoord omvat een intentieovereenkomst met een projectplan wat beschrijft op welke wijze de consequenties en voorwaarden van het oprichten van een coöperatieve vereniging UA vorm gegeven zal worden. Personele consequenties: Inzet van functionarissen van DG&J en RAV ZHZ in het projectteam, de inzet van deze functionarissen komt uit eigen begroting en wordt niet specifiek doorberekend. Vervolgprocedure Verdere uitwerking van AB besluit oktober Evaluatie en verantwoording Evaluatie van dit besluit niet van toepassing. Bijlagen: 1. Intentieverklaring 2. Projectplan met bijlagen

118 Intentieovereenkomst Ondergetekenden: Intentieverklaring inzake onderzoek naar de ontwikkeling en oprichting van een Coöperatieve vereniging RAV-ZHZ u.a. Gemeenschappelijke Regeling Dienst Gezondheid & Jeugd gevestigd te Karel Lotsyweg 40, 3318 AL Dordrecht, hierna te noemen DG&J, ten deze rechtsgeldig vertegenwoordigd door mevrouw K. Lambrechts, voorzitter dagelijks bestuur en Regionale Ambulancevoorziening Zuid-Holland Zuid gevestigd aan de Bootjessteeg 85, 3331 HA Zwijndrecht, zijnde een dienstonderdeel/budgethouder binnen de Gemeenschappelijke Regeling Dienst Gezondheid & Jeugd, hierna te noemen RAV ZHZ, ten deze vertegenwoordigd door de heer Drs. H.J.M. Janssen, directeur RAV ZHZ en Stichting Albert Schweitzer Ziekenhuis gevestigd te Karel Lotsyweg 6, 3318 AL te Dordrecht, hierna te noemen ASZ, ten deze rechtsgeldig vertegenwoordigd door de heer Drs. P. van der Meer, voorzitter Raad van Bestuur van ASZ en Erasmus universitair Medisch Centrum Rotterdam, een publiekrechtelijk rechtspersoon op basis van artikel 1.13,2 WHW, gevestigd te s Gravendijkwal 230, 3015 CE Rotterdam, hierna te noemen Erasmus MC, ten deze rechtsgeldig vertegenwoordigd door de heer Prof. Dr. E.J. Kuipers, voorzitter Raad van Bestuur van het Erasmus MC hierna verder gezamenlijk te noemen: Partijen of individueel Partij in aanmerking nemende dat: Partijen de ambitie hebben de kwaliteit van de acute zorgketen in de regio Zuid-Holland Zuid te verbeteren door onder meer structurele samenwerking met alle regionale ketenpartners aan te gaan. Het Algemeen Bestuur van DG&J als vergunninghouder tot het verlenen van ambulancezorg in de regio Zuid-Holland Zuid, heeft besloten om het omzetten van zijn dienstonderdeel RAV ZHZ in een coöperatieve vereniging met uitgesloten aansprakelijkheid door partijen uit te laten werken en mogelijke consequenties daarvan inzichtelijk te laten maken. spreken over en weer de volgende intenties uit: Artikel 1. Onderwerp 1. Partijen hebben de intentie om langs projectmatige weg (het Project ) nader te onderzoeken of zij gezamenlijk een coöperatieve vereniging met uitgesloten aansprakelijkheid gaan oprichten voor de uitoefening van een zorgbedrijf dat gericht is op de inrichting, exploitatie, uitvoering en samenwerking op het gebied van de regionale publieke gezondheidszorg en veiligheid voor wat betreft de ambulancezorg en de acute zorg. Pagina 1 van 3

119 Intentieovereenkomst 2. Met het na de oprichting openstellen van het lidmaatschap voor de regionale ketenpartners de zorginhoudelijke en personele ontwikkelmogelijkheden van de RAV ZHZ, de kwaliteit van de dagelijkse en opgeschaalde zorg, en de slaagkans voor het verkrijgen van een RAV-vergunning te bevorderen en te borgen. Artikel 2. Beslismomenten 1. Het Project is beschreven in een bij deze overeenkomst behorend Projectplan. 2. Het Project is opgedeeld in drie fasen waarin opvolgend het eisenpakket, een voorontwerp, en het ontwerp worden ontwikkeld en vastgesteld. 3. Elke fase leidt tot een beslismoment (Go/No Go) met betrekking tot het in de opvolgende fase voortzetten van het Project. 4. Het afronden van het Project betreft de totstandkoming van de overeenkomst inhoudende de voorwaarden en consequenties waaronder de oprichting van de beoogde coöperatieve vereniging gaat plaatsvinden. Artikel 3. Kostenverdeling / inbreng 1. De kostenbegroting van het Project en de verdeelsleutel van de kosten over Partijen zijn opgenomen in het Projectplan Artikel 4. Duur en einde intentieovereenkomst 1. Deze intentieovereenkomst treedt in werking per 1 juli 2017 en eindigt uiterlijk op 31 december 2018 of eerder indien Partijen overeenkomstig artikel 2 besluiten de samenwerking niet voort te zetten. Artikel 5. Exclusiviteit 1. Geen der Partijen treedt zonder toestemming van de andere Partijen in overleg of in onderhandeling met derden om met het Project vergelijkbare samenwerkingsverbanden te ontwikkelen of aan te gaan gedurende de looptijd van het Project. Artikel 6. Geheimhouding 1. Partijen verplichten zich alle informatie en/of gegevens die in het kader van deze intentieovereenkomst door Partijen aan elkaar wordt verstrekt geheim te houden en niet zonder voorafgaande toestemming van de Partij die de informatie verstrekt, aan derden bekend maken. Partijen zullen de in het kader van de intentieovereenkomst verstrekte informatie uitsluitend gebruiken voor het doel waartoe deze informatie verstrekt wordt. Na beëindiging van de intentieovereenkomst blijft voor Partijen de geheimhoudingsverplichting zoals bepaald in dit artikel van kracht. Artikel 7. Naamsgebruik 1. Geen van de Partijen zal de naam van de andere Partij gebruiken in publicaties, advertenties of anderszins zonder voorafgaande toestemming van de Partij wiens naam het betreft. Pagina 2 van 3

120 Intentieovereenkomst Artikel 8. Slotbepalingen 1. Op deze intentieovereenkomst is Nederlands recht van toepassing. Alle geschillen die tussen Partijen uit deze intentieovereenkomst voortvloeien zullen exclusief worden voorgelegd aan de bevoegde rechter te Rotterdam. 2. Indien enige bepaling uit deze intentieovereenkomst niet rechtsgeldig of zonder rechtskracht is om welke reden dan ook, met inbegrip van wetswijzigingen, dan zal deze intentieovereenkomst daardoor niet worden ontbonden, maar zullen Partijen de betreffende bepaling omzetten in een rechtsgeldige regeling die zoveel mogelijk dezelfde inhoud en werking heeft als de niet rechtsgeldige of zonder rechtskracht zijnde bepaling. 3. Deze intentieovereenkomst kan slechts door middel van een daarop gerichte schriftelijke overeenkomst tussen Partijen worden gewijzigd. Zolang geen overeenstemming is bereikt over de aan te brengen wijziging(en), blijven de bepalingen van de intentieovereenkomst van kracht. 4. De rechten en verplichtingen die uit deze intentieovereenkomst voortvloeien, kunnen slechts na schriftelijke toestemming van Partijen aan derden worden overgedragen. Partijen zijn bevoegd om aan deze toestemming redelijke met het oog op de intentieovereenkomst relevante voorwaarden te verbinden. Aldus per... juni 2017 uitgesproken te Zwijndrecht en in viervoud opgemaakt, DG&J ASZ Algemeen Bestuur. Raad van Bestuur RAV ZHZ Erasmus MC Directeur. Raad van Bestuur Bijlage: Projectplan (10 hoofdstukken, 8 bijlagen) Pagina 3 van 3

121 Projectplan Coöperatie Ambulancezorg Zuid-Holland Zuid (versie 1.5 dd. 19 juni 2017) paraaf: