7.8. Samenvatting door een scholier 3085 woorden 13 juni keer beoordeeld. Maatschappijleer Hoofdstuk 5 - Allemaal anders

Transcriptie

1 Samenvatting door een scholier 3085 woorden 13 juni keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Maatschappijleer Hoofdstuk 5 - Allemaal anders Oriëntatie Pluriformiteit Veelvormigheid - Pluriforme samenleving = multiculturele samenleving Integratie deelnemen aan de samenleving Bij pluriformiteit in onze samenleving denken we vooral aan culturele diversiteit. Migranten komen naar ons land toe. Positief gevolg: culturele verrijking en economische impulsen Negatief gevolg: maatschappelijke spanningen en isolement van nieuwkomers. De overheid staat voor een aantal grote vraagstukken over integratie. 1 Pluriformiteit is van alle tijden Wat maakt Nederland tot een pluriforme samenleving? Een pluriforme samenleving is een samenleving waarin mensen leven met verschillende culturen. Een typisch kenmerk voor cultuur is religie. Na de Tachtigjarige Oorlog kwamen er veel migranten naar Nederland, omdat ze in andere landen vervolgd werden vanwege hun religie. Door de handel en VOC ging het in de Gouden Eeuw goed met Nederland en leefde de helft van de mensen op de schepen. In de negentiende en vroege twintigste eeuw kreeg Nederland veel Duitse gastarbeiders. Indonesie werd in 1949 onafhankelijk van Nederland. Er kwam veel Molukkers en Indiers naar Nederland. In de jaren vijftig emigreerden veel Nederlanders naar Canada, de VS en Australie. Ze werden gestimuleerd door de overheid, die bang was voor werkeloosheid. Daarna kwam er weer een arbeiderstekort waardoor er arbeiders uit o.a. Spanje moesten worden geworven. Sinds 1975 worden gastarbeiders niet meer in Nederland toegelaten. > wel mochten de arbeiders die er al waren hun familie laten overkomen. Later in 1975, werd Suriname onafhankelijk. Veel mensen waren bang voor instabiliteit en maakten gebruik van de situatie door zich in Nederland te vestigen. In de jaren tachtig groeide het aantal mensen dat uit hun eigen land moest vluchten vanwege oorlog, hongersnood of ziektes. Pagina 1 van 8

2 Vluchteling VN-lidstaten stellen zich garant voor hulp en opvang Asielzoeker Niet erkend door de VN Autochtoon Inwoner met Nederlandse geschiedenis van drie of meer generaties Allochtoon Immigranten met afstammelingen tot de tweede generatie etnische minderheden niet-westerse allochtonen 2 Allemaal anders maar toch allemaal gelijk? Welke rechten en plichten zijn verbonden aan pluriformiteit en waarop zijn die gebaseerd? Pluriformiteit en vrijheid zijn met elkaar verbonden. Vrijheid wordt in de democratie gebaseerd op rechten. Vrijwel alle democratische staten hebben een grondwet waarin die rechten zijn vastgelegd. Net als vrijheid is ook gelijkheid verbonden met pluriformiteit. Vrijheid en gelijkheid zijn waarden; ze worden belangrijk gevonden door de mensen en zo stelt de overheid wetten op voor verwezenlijking daarvan. > Vrijheid houdt op waar het een ander zijn vrijheid in de weg staat. morele plichten zorgen dat de ander ook van zijn rechten kan genieten. Tolerantie (verdraagzaamheid) wil zeggen dat leden van de samenleving accepteren dat anderen er andere tradities en leefstijlen op na houden, waar zij het misschien niet mee eens zijn. Tolerantie is ook een voorbeeld van een morele plicht. Pluriformiteit is alleen mogelijk bij genoeg tolerantie in de samenleving. Een samenleving moet bestaan uit mensen die ook samen willen leven. - Mensen die in Nederland komen wonen moeten dan ook hun best doen om in te burgeren. De overheid moet zich daar ook om bekommeren en moet cursussen beschikbaar stellen. 3 De Nederlandse pluriforme samenleving Wat is de huidige positie van etnische minderheden in de huidige Nederlandse pluriforme samenleving? Er is sprake van concentratie bij etnische minderheden. Ze leven voornamelijk in grote steden en in geconcentreerde woonwijken. Oorzaken concentratie: - Gastarbeiders hadden niet veel geld en moesten dus wonen in goedkope huisjes. Vaak allemaal in dezelfde wijk. - Latere immigranten trokken naar die wijken om landgenoten te ontmoeten. Concentratie heeft ook voordelen: Je komt veel mensen tegen waar je iets mee gemeen hebt, en zo kun je ook makkelijk activiteiten voor bepaalde groepen organiseren. Etnische minderheden groeiden in vergelijking met autochtonen na Dat had twee oorzaken: - Voorgaande immigranten. Lieten ook huwelijkspartners overkomen - Hoog geboortecijfer. Onder andere bij Turken en Marokkanen. Toch daalt het aantal migranten in ons land: Remigratie immigranten gaan terug naar het land van herkomst. * Gepensioneerden * Verbeterde economie land van herkomst Pagina 2 van 8

3 Ook speelt het strengere toelatingsbeleid een rol. Daarnaast ook het dalende geboortecijfer (hoe welvarender een land, hoe kostbaarder het grootbrengen van kinderen). Etnische minderheden hebben het tegenwoordig zwaarder dan autochtonen. Een grote groep behoort ook tot de laagste inkomensgroep. Dat is door de volgende factoren te verklaren: - Lage opleidingsniveau. Ook voortijdige schoolverlaters - Technologische ontwikkelingen. Daardoor verdwijnen arbeidsplaatsen voor laagopgeleiden. - Discriminatie (op de arbeidsmarkt). 4 Cultuur en cultuurverschillen Welke cultuurverschillen doen zich voor en hoe gaan mensen daarmee om? cultuur omgangsvormen, taal, manier van opvoeden, opvattingen. Cultuur is altijd in beweging. Opvattingen veranderen immers. Gedragsnomen behoren tot cultuur en dus heeft cultuur een regulerende functie: regels i.v.m. omgang zijn erg belangrijk. Wat er wel en niet fatsoenlijk geacht wordt. cultuur geeft mensen ook een identiteit; een gevoel dat ze ergens bijhoren. Soms is er sprake van een subcultuur - een cultuur die op bepaalde punten afwijkt van de in een bepaalde samenleving dominante normen en waarden. Bij jongeren zijn subculturen goed zichtbaar en hoorbaar dat ze tot die groep behoren. Dat iets bijvoorbeeld typisch Nederlands is wil niet altijd zeggen dat iemand die voldoet aan dat kenmerk ook een typische Nederlander is. Andersom ook niet. stereotypen een beeld van een groep, opgebouwd ui gegeneraliseerde oordelen, dat nauwelijks recht doet aan de werkelijkheid. (algemene opvattingen over groepen) In culturen onder invloed van de islam worden vrouwen geacht minder deel te nemen aan maatschappelijk verkeerd dan mannen. Na een langdurig proces van emancipatie in Nederland hebben vrouwen niet alleen gelijke rechten verworven, maar ook een gelijkwaardige sociale positie aan de man. Familie-eer is een belangrijke vorm van behoud van cultuurverschillen bij bijvoorbeeld islamitische gezinnen. In autochtone gezinnen speelt dit nauwelijks meer een rol. Verzwakking van familiebanden speelt een rol bij ontwikkeling van een moderne samenleving. > De beschreven cultuurverschillen zijn ook wel eens aanleidingen tot spanningen tussen etnische minderheden en autochtonen. Ook taalbarrières spelen daarbij een rol. revitalisering van cultuur het verschijnsel dat sommige migranten hun oorspronkelijke culturele identiteit zo veel mogelijk nieuw leven inblazen en strikt gaan leven volgens de regels van die cultuur. Zelfs strikter dan in het land van herkomst zelf. > wie emigreert naar een land met andere cultuur wordt zich meer bewust van zijn eigen cultuur. revitalisering draagt bij aan het gevoel van eigenwaarde. Maar er zijn ook negatieve effecten. - het bemoeilijkt de integratie in de samenleving - schept een kloof met de cultuur van herkomst (die is namelijk ook in beweging). Pagina 3 van 8

4 het kan bijdragen aan radicalisering en militant fundamentalisme. 5 Samen of apart? Bedreigt de pluriformiteit de sociale cohesie van de samenleving? sociale cohesie sociale verbondenheid Omdat etnische minderheden in Nederland een lagere sociaaleconomische positie hebben, komen er vooroordelen over deze groep. Discriminatie en vooroordelen leiden tot isolatie en achterstelling van een bepaalde groep. Dat tast de sociale cohesie aan. Het is moeilijk tegengegaan omdat het vaak ook op volgende generaties wordt doorgegeven. allochtone wethouders of kamerleden dragen bij aan sociale cohesie; zij laten zien dat hun groep meedoet aan de samenleving. ook andere vormen van maatschappelijk succes van allochtonen draagt bij aan de sociale cohesie. Er komen steeds meer Turkse en Marokkaanse middenstanders. Ze openen een winkel of horecagelegenheid en laten zo ook zien dat ze aanwezig zijn in de samenleving. 6 Criminaliteit In hoeverre is er een verband tussen criminaliteit en het pluriforme karakter van de Nederlands samenleving? De conclusie een verband te trekken tussen allochtoon zijn en criminaliteit is onjuist. Het ligt ook aan het soort criminaliteit. Straatcriminaliteit wordt vaak dus gepleegd door jongens, waarvan een hoger procent allochtonen crimineel gedrag vertonen dan autochtonen. Misdaden zoals fraude vertonen zich vaak in hogere bevolkingslagen en wordt meer gepleegd door gemiddeld oudere mensen. Sociologen hebben een aantal samenhangende stappen gemaakt dat het verband tussen een laag sociaaleconomische positie en bepaalde vormen van criminaliteit aantoont. Stap 1 Slechte huisvesting en onderwijsachterstand bij kinderen Stap 2 Geringere kansen op arbeidsmarkt > slecht betaalde baan / werkeloosheid Demoralisatie : verlies van eigenwaarde Stap 3 Vorming van subculturen dat crimineel gedrag als een succes beschouwt Stap 4 Crimineel gedrag van deze groepen zorgt voor vooroordelen van de hele etnische groep. Stap 5 Discriminatie leidt tot lagere sociaaleconomische positie en maatschappelijk isolement van de hele groep En zo komen we weer terug bij stap 1 Het is een vicieuze cirkel, als er niet wordt ingegrepen houdt het proces zichzelf in stand er wordt het versterkt. > de kolom verklaart alleen waarom bepaalde groepen meer kans hebben op crimineel gedrag. Bij krachtig ingrijpen denken veel mensen gelijk aan de overheid. De overheid moet er dan voor zorgen dat de misdadigers worden gestraft, en dat zal dan weer bijdragen aan het voorkomen van criminaliteit. Maar uit het stappenplan kunnen we afleiden dat er meer nodig is dan bestrijding van criminaliteit. Ook onderwijsachterstanden en sociaaleconomische posities van etnische minderheden moeten worden aangepakt. Om de kansen te vergroten is ook bestrijding van discriminatie nodig. De hele samenleving moet zich er dus voor inspannen. Pagina 4 van 8

5 > de hele samenleving zal er baat bij hebben als de sociaaleconomische positie van etnische minderheden verbetert. Zo kunnen de jongeren hun talenten ontplooien, waar de samenleving baat bij kan hebben. 7 Beleid en politiek Wat doet de overheid, en wat zijn de standpunten van politieke partijen? De overheid heeft op gebied van migratie, sociaaleconomische maatregelen en onderwijsbeleid direct en indirect te maken met de pluriforme samenleving. Rodn 2000 werd Nederland flink opgeschud door een beweging die zich afzette tegen de gevestigde partijen. Die zouden problemen hebben weggestopt veroorzaakt door immigratie en etnische minderheden. Voorman de beweging, Pim Fortuyn, werd vlak voor de verkiezingen vermoord. Hoewel hij het gezicht moest vormen voor de beweging, bleven de kwesties wel hoog in de politieke agenda staan. > Er kwam een ministerie van Vreemdelingenzaken Werknemers en huwelijkskandidaten mogen naar Nederland worden gehaald, maar onder bepaalde voorwaarden. Nederland stelt zich garant voor hulp en opvang voor vluchtelingen. Een vluchteling voldoet aan de volgende voorwaarden: 1. De identiteit moet worden vastgesteld bij aankomst in Nederland 2. Hij moet afkomstig zijn uit een levensgevaarlijk gebied. Als de vluchteling aan deze eisen voldoet, kan hij in aanmerking komen voor asielaanvraag. Daarnaast duurt zo n aanvraag vaak langer dan een jaar, en als de regering meent dat het land van herkomst weer veilig is, kan de tijdelijke verblijfsvergunning worden beëindigt. Illegalen proberen Nederland binnen te komen zonder verblijfsvergunning. Worden ze aangehouden dan worden ze teruggestuurd naar het land van herkomst. Het immigratiebeleid is na de jaren negentig aangescherpt. De regels voor uitzetting worden strenger toegepast en zijn met aanvullende regels aangescherpt. Ook kwam er een voorstel vreemdelingen die een misdaad waren begaan, na het uitzitten van hun straf Nederland uit te zetten. Onder het ministerie van Vreemdelingenzaken valt het naturalisatiebeleid: In Nederland verblijvende niet-nederlanders kunnen de Nederlandse nationaliteit verkrijgen. Er zijn een aantal voorwaarden aan verbonden: - tenminste vijf jaar legaal in Nederland te zijn verbleven - in eigen onderhoud kunnen voorzien - afstand doen van niet-nederlandse nationaliteit - voldoende beheersing van Nederlandse taal - voldoende kennis van de Nederlandse staatsinrichting en maatschappij Wanneer je in Nederland wordt geboren kun je zonder verdere voorwaarden de Nederlandse nationaliteit verkrijgen. Ook bestaat in Nederland de mogelijkheid twee nationaliteiten te hebben. Bij ons in Nederland houdt het integratiebeleid in: Dat we een gemeenschappelijke taal spreken, overeenstemming hebben over basisnormen en waarden, dat we bereid zijn een actieve bijdrage te leveren aan de gemeenschap van de burgers en dat we elkaar de ruimte geven in datgene waarin we van elkaar verschillen. Dat betekent dat de staat daarbij een rol moet gaan spelen. Andere landen zijn van mening het individu zelf te laten bepalen in hoeverre hij een bijdrage wil leveren aan de gemeenschap. Pagina 5 van 8

6 Na de Tweede Wereldoorlog kwamen veel Indische Nederlanders naar Nederland. De regering had geen boodschap aan de individuele vrijheid en andere grondrechten van immigranten. Woningnood en werkgelegenheid zorgde voor veel problemen. De regering wilde de nieuwkomers over het land verspreiden en zo snel mogelijk laten opgaan in de Nederlandse samenleving. Ze moesten gedwongen woning en werk accepteren, en het wast niet de bedoeling eigen cultuur te uiten. Ook had de regering niet verwacht dat gastarbeiders zich zouden gaan vestigen in Nederland. Ze lieten vrouw en kinderen overkomen en vormden gezinnen. De economische crisis eind jaren zeventig trof etnische minderheden zwaarder dan anderen. Niet alleen doordat veel arbeidsintensieve bedrijven hun deuren sloten, maar ook door discriminatie. De overheid besefte dat er meer gestreefd moest worden naar integratie, en later werd dit een permanent overheidsbeleid. Tegenwoordig wordt pluriformiteit veel meer als een probleem gezien dan vroeger. Werkeloosheid, criminaliteit en weinig sociale cohesie worden ermee in verband gebracht. Het integratiebeleid zou er vooral voor moeten zorgen dat immigranten zich moeten aanpassen aan de Nederlandse samenleving. WIN Wet Inburgering Nieuwkomers De WIN eist dat elke nieuwkomer een inburgeringonderzoek ondergaat, dat de inhoud en omvang van een verplichte inburgeringcursus moet vaststellen uur durende cursus - leren van Nederlandse taal, kennis van de staat en samenleving - normen en waarden in de samenleving Onderwijsachterstand komt veel voor bij leerlingen uit etnische minderheden. Maar daarbij wordt die achterstand snel ingehaald en meisjes doen het vaak beter dan jongens. Via het GOA (Gemeentelijk Onderwijsachterstandsbeleid) probeert de overheid daar wat aan te doen. Ook zijn scholen verplicht aandacht te besteden aan het pluriforme karakter van de samenleving. Discriminatie is verboden, maar komt niet vaak tot strafzaken, omdat het bewijs vaak moeilijk te leveren is. Maar je hoeft niet perse naar de rechter als je vind dat je ongelijk behandeld wordt. Je kunt dan een klacht indienen bij de Commissie Gelijke Behandeling. Die behandelt de klacht, doet een uitspraak en geeft een advies dat bijna altijd wordt opgevolgd. Sinds het CGB is ingesteld is het aantal klagers uitgegroeid, maar wil niet zeggen dat er meer discriminatie is. Het CGB is ingesteld omdat een rechtszaak voor mensen een te hoge drempel vormde. Een klacht indienen bij het CGB is gemakkelijker. Als uitzondering op vrijheid van meningsuiting zijn racistische uitingen verboden en kunnen racistische, haatzaaiende organisaties worden ontbonden door de rechter. De kritiek van de LPF was dat de regering de problemen van de pluriforme samenleving onder de tafel veegde. Er kwam een onderzoekscommissie, Commissie Blok. Die onderzocht 20 jaar integratiebeleid en kwam tot de conclusie dat Nederland het wel degelijk goed had gedaan, en beter dan andere landen. Tijdens de debatten over het onderzoek bleek echter dat de sociale achterstand van allochtonen wel degelijk was gegroeid in de onderzoeksperiode. Politieke partijen hebben natuurlijk verschillende meningen, maar toch zijn er over het immigratiebeleid niet erg grote tegenstellingen. De kleine verschillen in mening zijn er wel. Bijvoorbeeld hoe streng de overheid moet zijn met immigratie, asielverzoeken en uitzetting. Ook over het integratiebeleid bestaan wat meningsverschillen. De ene kant wil betere aanpassing van etnische minderheden aan Nederlandse regels, normen en waarden. De andere kant vind dat etnische minderheden daarnaast ook nog recht hebben op Pagina 6 van 8

7 een eigen culturele identiteit. Artikel 23 in de grondwet maakt duidelijk dat er islamitische scholen mogen worden opgericht. Er kwamen na 11 september veel discussies binnen de partijen over het artikel. Men was namelijk bang voor het uitgroeien van islamitische scholen tot broedplaats van moslimfundamentalisme. Fundamentalisme Opvattingen en houdingen van een radicale stroming binnen een geloof, die alleen een letterlijke, strikte interpretatie van leefregels van het geloof opvolgen en niet openstaan voor andere opvattingen. 8 Pluriforme samenleving, EU en Nederland In hoeverre is de EU van invloed op Nederland als pluriforme samenleving? Afspraken voor lidstaten van de EU 1. Tegengaan van discriminatie 2. Verbetering rechtspositie etnische minderheden 3. Bevorderen van een betere sociale positie van etnische minderheden. Burgers van EU-lidstaten mogen zich vrij vestigen in elke lidstaat en daar ook een baan aannemen. Toen voormalige Oostbloklanden met een laag welvaartspeil bij de EU kwamen (2004), kwam er angst dat andere lidstaten zouden worden overspoeld met werkeloze migranten uit die landen. Er kwamen beperkte maatregelen; de grenzen zouden niet helemaal opengaan voor werkzoekenden uit de nieuwe lidstaten, maar pas in de loop van Is die angst gerechtvaardigd? Niet als de doelen van Europese integratie worden gerealiseerd. Een van de belangrijkste doelen van de EU is; het scheppen van een gemeenschappelijke markt voor producten, diensten en arbeidskrachten. Dat is dus alleen te realiseren als er sprake is van niet al te grote welvaartsverschillen tussen de lidstaten. Turkije wil al jaren lid worden van de EU. De angsten daarvoor zijn dat er veel werkzoekenden uit Turkije naar andere lidstaten komen, en dat de invloed van de islam in Europa groter wordt. Daarnaast duurt het nog wel even tot Turkije voldoet aan zware eisen voor economie en politiek. 9 Dilemma s en perspectieven Welke dilemma s doen zich voor en welke keuze kunnen we maken? Pluriformiteit garandeert vrijheid, gelijkheid en tolerantie. Die leggen beperkingen op aan de staat. Die mag mensen op grond van mening en geloof niet anders behandelen. Maar de vrijheid die dat schept, maakt ook ruimte voor religieus fundamentalisme en politiek radicalisme. Die wijzen de drie waarden juist af. De voedingsbodems voor zulke groepen ontstaan wanneer zij zich uitgesloten voelen. Dus met andere woorden heeft de overheid gefaald bij het scheppen van gelijke kansen voor alle groepen. Pluriformiteit gedijt als elke groep in de samenleving tolerant staat ten opzichte van andere groepen. Ook als ze openstaan voor de cultuur van andere groepen en zich er meer in verdiepen. Pluriformiteit wordt bedreigd door een groeiend deel van de samenleving dat geen tolerantie kan opbrengen. De pluriforme samenleving heeft problemen maar geen onoverkomelijke. De pluriforme samenleving heeft dus ook een toekomst, maar alleen als we dat ook willen. De overheid moet zorgen voor veiligheid, rechten van burgers respecteren en zorgen voor gelijke kansen op onderwijs en de arbeidsmarkt. Ook moet het voorwaarden scheppen voor sociale cohesie. Iedereen is Pagina 7 van 8

8 het daarmee eens, maar verschil in mening is er wel als in de vraag; hoe gaan we dit handhaven? Een pluriforme samenleving: Kenmerkt zich door verschil van mening Een democratische, pluriforme samenleving: Kenmerkt zich door een open en tolerante wijze van omgaan met die meningsverschillen. Pagina 8 van 8