Verduurzaming bedrijventerreinen: samenwerking loont

Transcriptie

1 Verduurzaming bedrijventerreinen: samenwerking loont Vliegwiel voor de verduurzaming en verbetering van bedrijventerreinen. Huub Schoenaker 6 juni 2018, Dag van Gelderland

2 HAN Centre of Expertise circulaire economie (i.o.) Missie: Integrale bijdragen aan de ontwikkeling van een toekomstbestendige regio en bedrijvigheid Multidisciplinaire kennisontwikkeling ter bevordering van toekomstbestendig ondernemen Ontmoeten, verbinden, initiëren en faciliteren van onderzoek Uitvoeren van ontwikkel- en onderzoeksprojecten Delen van resultaten

3 Samenwerking op bedrijventerreinen 1. Waarom verduurzamen, samenwerken 2. Hoe aan te pakken 3. Wat willen we bereiken Lectoraat Lean / WCP 3

4 Waarom Explosieve groei van de wereldbevolking

5 Groei van de welvaart

6 Groei van de grondstofwinning groeit

7 CO2 Reductie per gemeente *) Totale CO2 vermindering in percentage per inwoner Nijmegen Overbetuwe Arnhem Heumen Druten Doesberg Renkum Zevenaar Rheden Lingewaard Ede Wageningen Montferland Beuningen Westervoort Rozendaal Mook en Middelaar Wijchen Duiven 0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% 16% 18% Besparingen CO2 emissies Regio Arnhem-Nijmegen Doelstelling 1,5 % per jaar = 13,5% Gerealiseerd 9% CO2 emissies gerelateerd aan verbruiken van gas en elektriciteit

8 Consequenties op diverse gebieden Financieel Intellectueel Crypto currencies, 2% net zo rijk als rest van de bevolking Smart industry, sensoren, robotisering, data-analytics, Inbreuk (intellectueel) eigendom, blockchain Sociaal- relationeel Migraties, twisten en claims; Natuurlijk: Materieel: Fossiele grondstoffen; olie en gas, CO2, reststromen Gebouwen, installaties, transportmiddelen, eenmalig gebruik artikelen, bezit of gebruik Menselijk kinderarbeid, participatie, sociale inclusie, diversiteit

9 Van lineair naar circulair Wat wil het kabinet bereiken? 50% minder eindige grondstoffen in % circulaire economie in 2050 Bron: Ministerie IenM Directie Duurzaamheid 9

10 Baten Circulaire Economie Hannie Vlug: TNO 2016

11 Circulaire economie hanteerbaar maken Inzicht en balans in meervoudige waarde volgens IIRC model Circulaire Economie IIRC model verbonden en relatie met 17 SDG s van de V.N.

12 Toekomstbestendige en integrale control Dus sturen op een balans tussen de waardesoorten. en Omgeving Financieel Natuurlijk Materieel Interne organisatie Sociale relationeel Menselijk Intellectueel en een balans tussen interne en externe belangen?

13 Cyclisch werken (pdca) Integrale aanpak vanuit toekomstgericht, integral en cyclisch denken 1. Bewustwording bevorderen 2. Analyse IST: thema s en doelen bepalen 3. Projecten op één of meerdere pizzapunten 4. Roadmaps o.b.v. verdienmodellen 5. Effectiviteit en efficiency voortdurend toetsen 6. Monitoring resultaat op balans en aanpassen pva.

14 Cyclisch werken (pdca) Profiel op basis Profiel van een de bedrijventerrein zes waardensoorten Organisatie Menselijk Intellectueel Sociaal relationeel bedrijf, gemeente of bedrijventerrein Natuurlijk Materieel Financieel MONITORING op effectiviteit KANSEN EN RISICO S in beeld Eigenaarschap creatie & doen volgens roadmaps evalueer en verrijk roadmaps BUSINESS CASES Letter Of Intent ROI

15 Tot zo ver. Noodzaak van handelen Transitie, kantelen Hanteerbaar maken van duurzaamheid Nu naar bedrijventerreinen (20-80?!) Lectoraat Lean / WCP 15

16 Toekomstgerichte samenwerking Circulair Autarkisch Holistisch Energiepositief Duurzaam bedrijventerrein People, Planet, Profit Circulaire oplossingen Innovaties Samenwerking tussen bedrijven Kennismaking en kennisuitwisseling Bevorderen ruimtelijke kwaliteit Overwinnen complexere hindernissen Bedrijventerrein What s in it for me Dringende belangen bepalen en invullen Overwinnen hindernissen Activiteiten Processen Eco-systeem Keten(s) Transformatie Ontwikkeling gaat niet met een big bang

17 Van willen naar doen Inzicht geeft uitzicht Circulair Duurzaam bedrijventerrein What s in it for me? Samenwerking tussen bedrijven Bedrijventerrein meten is weten, en dan doen!

18 1. Van willen naar doen 2. Verduurzaming 3. Samenwerken 4. Issues 5. Energie Van willen naar doen Pffff, how to eat this elephant

19 in stukjes 1. Van willen naar doen 2. Verduurzaming 3. Samenwerken 4. Issues 5. Energie

20 Beleidsreacties Waarom investeren in verduurzaming NB. Omgevingswetgeving

21 Verduurzaming op bedrijventerreinen

22 Onderwijs: Kennis Triple Helix: OOO Onderzoek: Saamhorigheid Trias Energetica Kunde Triple bottom line: PPP Ondernemers: Kassa Van bedrijventerrein naar duurzaam bedrijventerrein

23 Duurzame samenwerking Benutten van de kracht van de collectiviteit (3 O s! En 3 P s). Samenwerking Saamhorigheid S Draagvlak drie O s Werkgelegenheid P S Economie P Ecologie P S Sociale controle, sanctie alleen sneller,samen verder

24 Duurzame samenwerking Saamhorigheid Bewustwording op de thema s waar geldt: alleen wellicht sneller, maar samen verder Samenwerkingskracht: Met bundeling van de vrije positieve energie en gezamenlijke focus en eigenaarschap innovaties op gang brengen. S Draagvlak drie O s Werkgelegenheid S Sociale Controle De zachte drang van mede-ondernemers is nog altijd beter dan de harde hand van de handhavers. Voorkomen van free riders of erger nog, van de vierde S : straf, sanctie of stok. Economie S Ecologie 24

25 1. Van willen naar doen 2. Verduurzaming 3. Samenwerken 4. Issues 5. Energie Netwerk, verschillen in belangen Triple Helix: de betrokken O s op een bedrijventerrein Ondernemers Park 1) Ondernemers Bedrijven 2) Overheid 3) Onderwijs 4) Besturing Bestuur Bestuur B&W Bestuur Strategisch Directie Directie Wethouder Lector Tactisch Park Management Midden management Ambtenaar docent Operationeel Medewerkers Medewerkers Uitvoerder student Verschillen in belang en beloning: Systeemdenken versus Proces-, ketendenken, circulair denken

26 Samenwerken is essentieel Lokale netwerk Voortbrengingsketen Doelstelling van samenwerking: Voordeel halen uit de aanwezigheid op bedrijventerrein? Lectoraat Lean / WCP 26

27 Er liggen veel kansen Gezamenlijk transport, energie, personeel, afvalmanagement, ruimtegebruik, delen van bedrijfsfuncties, uitstraling van het terrein, vertegenwoordiging naar buiten, Lectoraat Lean / WCP 27

28 Succesfactoren Huidige niveau van samenwerking (intensiteit en kwaliteit); Onderling vertrouwen; Respect voor elkaars belangen. Initiatieven komen van de bedrijven (niet van de overheid; de overheid is faciliterend en ondersteunend); Ideeën van stakeholders staan centraal Economisch voordeel voor bedrijven Vrijwilligheid Samenwerkingsovereenkomst De aanwezigheid van (een) trekker(s). Lectoraat Lean / WCP 28

29 Wat is mogelijk op het BT? Aanpak: Context vastleggen (SWOT). Vastleggen potentiële opties. Vastleggen opties voor verder exploratie. Nader onderzoek opties Scenario / roadmap Inrichten verbeterorganisatie Stap 1. Zijn er kansen? Wat zijn barrières? Stap 2. Worden de kansen gedragen door de meerdere bedrijven? Stap 3. Doelgericht ontwikkelen en realiseren.. Lectoraat Lean / WCP 29

30 Extern Intern SWOT analyse Kansrijk Schadelijk Strength Weakness - Diverse kennisclusters, vooral expertise op staal/metaal - Goede vestigingsmogelijkheden, ruimte, kosten - Sterke bedrijven, gerichtheid op innovatie - Geen vertegenwoordiging als bedrijventerrein naar buiten - Bedrijven kennen elkaar beperkt - Weinig gezamenlijke uitstraling - Beperkt besef van kansen voor samenwerking (van belang voor toekomst) Opportunity Threat - Gemeente pro-actief en (in)gericht op ondersteuning, daarmee aansluiten op economische agenda en Achterhoek Benutting provinciale en landelijke overheidssteun - Ontwikkelingen biobased, robotisering, en smart industries - Samenwerkingsmogelijkheden onderwijs en kennisinstellingen: inrichting hub, RPA bij elkaar. - Social media - Slechte aansluiting op doorgaande wegen - Imago van krimpen in plaats van groeien - Leegstand, leegloop, - Vergrijzing, beschikbaarheid personeel, woonruimte - Druk, wet- en regelgeving van bovenaf Lectoraat Lean / WCP 30

31 Thema's 1. Afval 2. Arbeidsproductiviteit 3. Bereikbaarheid 4. Energie 5. Glasvezel 6. Kennisdeling en communicatie 7. Profilering van het bedrijventerrein 8. Interne logistiek, 9. Ontsluiting 10. Openbaar vervoervoorzieningen Lectoraat Lean / WCP 31

32 Opties voor samenwerking Lectoraat Lean / WCP 32

33 Waardering huidige situatie Huidig Overall 10,0 9,0 8,0 7,0 6,0 T9 T4 T1 T2 T3 T5 5,0 4,0 T8 T6 T7 3,0 2,0 1,0 0,0 0,0 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 6,0 7,0 8,0 9,0 10,0 Belang voor de eigen organisatie Belang Lectoraat Lean / WCP 33

34 Waardering huidige situatie Bereikbaarheid goederentransport Belang voor de eigen organisatie

35 Waardering huidige situatie Energiebesparing en verduurzaming Belang voor de eigen organisatie

36 Parkmanagement Beheer verschuiven naar bedrijventerrein zelf Coördinatie bedrijventerrein (parkmanagement), Eigenaarschap Vertegenwoordiging bedrijven naar buiten coördinator en facilitator voor de ontwikkelingen Realiseren, wat individueel niet haalbaar is, Bevorderen samenwerking drie O s Projecten en doelstellingen (doelgericht, liever drie dan vijf) - SMART - Overzienbaar - Starten met laag hangend fruit - Vanuit dynamiek vervolgen Concrete successen kunnen vieren Lectoraat Lean / WCP 36

37 Organisatie van projecten met HAN support: Stuurgroep - parkmanagement Verbeterteam bedrijf champion bedrijf CoE HAN Samenwerking op bedrijventerreinen HAN support en student Lectoraat Lean / WCP 37

38 HAN Kenniscentrum (i.o.) Duurzaamheid en Samenwerking op Bedrijventerreinen De evaluatie van projecten op bedrijventerreinen; Benchmarking zoeken naar best practices; Informatie over mogelijkheden voor verduurzaming bedrijventerreinen verzamelen en up-to-date houden. Borgen van kennis; Tools ontwikkelen. b.v. inventarisatietool: wat is er te halen op een bedrijventerrein; Doorverwijzen, naar experts en naar andere bedrijventerreinen met gerelateerde ervaring; Coalities vormen voor specifieke projecten; Participatie in projecten door studenten: action based learning; Kennisbijeenkomsten organiseren. Lectoraat Lean / WCP 38